222

แผนการจดการเรยนรท 6

สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101) ชนมธยมศกษาปท 2

หนวยการเรยนรท 1 รางกายมนษย

เรองยอยท 1.6 ระบบประสาท (เวลา 3 ชวโมง)

ผสอน

นางเอเดยน คณาสทธ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1

อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

223

แผนผงสาระการเรยนรประจ าหนวยยอย

เรองยอย 1.6 ระบบประสาท

Vao day nghe bai nay di ban http://nhatquanglan1.0catch.com

ระบบประสาท

เสน ประสาท

การท างานของระบบประสาท

ระบบประสาทสวนกลาง

สวนประกอบ

ไขสนหลง

สมอง

อวยวะรบความรสก

ระบบประสาทรอบนอก

224

1. สาระส าคญ

ระบบประสาทเปนระบบทท าหนาทควบคมและสงความรสกไปยงอวยวะตาง ๆ ของรางกายตามตองการ ประกอบดวย อวยวะรบความรสก 5 อยาง คอ ตา ห จมก ลน ผวกาย เสนประสาท สมองและไขสนหลง การท างานของระบบประสาทแบงตามโครงสรางได 2 ระบบ คอ ระบบประสาทสวนกลางกบระบบประสาทรอบนอก ถาแบงตามลกษณะท างานจะแบงไดเปน 2 ระบบ คอ ระบบประสาทภายใตอ านาจจตใจ และนอกเหนออ านาจจตใจ ซงเปนการเคลอนทของกระแสประสาทไปตามเซลลประสาท โดยอาศยการเคลอนทของประจไฟฟาทแตกตางกน 2 ชนดคอ โซเดยมและโพแทสเซยม

2. มาตรฐาน/ตวชวด ว1.1 ม.2/1 อธบายโครงสรางและการท างานของระบบ ยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธ ของมนษยและสตว รวมทงระบบประสาทของมนษย

3. จดประสงคการเรยนร

3.1 ระบชออวยวะ บอกหนาทและสวนประกอบของอวยวะในระบบประสาทได (K) 3.2 อธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบประสาทได (K)

3.3 นกเรยนมพฤตกรรมการท างานกลมทด (A)

4. สาระการเรยนร ระบบประสาท 4.1 อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท 4.2 การท างานของระบบประสาท

แผนการจดการเรยนรท 6 สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101) ชนมธยมศกษาปท 2 หนวยการเรยนรท 1 เรอง รางกายมนษย เวลา 25 ชวโมง เรองยอยท 1.6 ระบบประสาท เวลา 3 ชวโมง

225

5. กระบวนการเรยนร

5.1 ขนสรางความสนใจ 5.1.1 ครแจงจดประสงคการเรยนร 5.1.2 ทบทวนเกยวกบระบบตาง ๆ ทเรยนผานมา การท างานของระบบตาง ๆ ของรางกายมกลไกการท างานทแตกตางกนแตทกระบบจะมการท างานสมพนธกน ลองใหนกเรยนปฏบตดงน จบคกบเพอนทอยใกลกน ลองใชมอโบกพดผานหนาอยางรวดเรว สงเกตอาการของเพอนแลวถามวา 1) เมอเราใชมอโบกพดผานหนาเพอน เพอนมอาการอยางไร (กระพรบตา) 2) การกระพรบตาลกษณะนเปนการควบคมของระบบใดในรางกาย (ระบบประสาท) 3) เมอเราใชมอจบของทรอน ๆ จะแสดงอาการอยางไร (ชกมอกลบทนท) เพราะเหตใดจงเปนเชนนน (เปนการท างานของระบบประสาทอตโนมต) 4) อวยวะทท าหนาทในการท างานของระบบประสาทมอะไรบาง 5.2 ขนส ารวจและคนหา

กจกรรมนใชเทคนค ท. จ. ท. (TGT = Team Games Tournament) ใหปฏบตตามล าดบดงน

5.2.1 ใหแบงกลม ๆ ละ 4 - 5 คน คละเพศและความสามารถ (เกง กลาง ออน) เรยกกลมนวากลมบานเรา (Home group)

5.2.2 เลอกประธาน รองประธานและเลขานการกลม ก าหนดหมายเลขประจ าตวเรยงล าดบจากคนเกงสดไปหาคนทเรยนออนสดแลวสงตวแทนรบซองกจกรรม

5.2.3 สมาชกกลมบานเราศกษาเนอหาสาระรวมกนโดยศกษา ใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท โดยใชหนจ าลองอวยวะภายในของมนษยเปนสอประกอบ 5.2.4 สมาชกกลมบานเราแยกยายกนเปนตวแทนกลมไปแขงขนกบกลมอน ตามล าดบหมายเลขประจ าตว ซงจดกลมแขงขนกนตามความสามารถ คอ กลมคนทเรยนเกง ใชชดค าถามท 1 สวนคนทเรยนปานกลางใชชดค าถามท 2 และคนทเรยนออนใชชดค าถามท 3 กลมใหมทรวมกนนเรยกวา กลมแขงขน 5.2.5 สมาชกในกลมแขงขนเรมแขงขนกนดงน

1) แขงขนกนตอบค าถาม 10 ค าถาม โดยใหสมาชกคนแรกของแตละกลม จบฉลากค าถามของกลมตนเองขนมาครงละ 1 ค าถาม แลวอานค าถามใหสมาชกในกลมฟง

2) ใหสมาชกดานซายมอของผอานค าถาม ตอบค าถามกอน แลวจงใหคนตอไป ตอบจนครบทกคน

3) ผอานค าถามเปดค าตอบแลวอานเฉลยค าตอบใหกลมฟง ผตอบถกคนแรกได

226

2 คะแนน ผตอบถกคนตอไป ได 1 คะแนน ผตอบผดได 0 คะแนน 4) ทกกลมด าเนนการตามขนตอนท 1 – 3 ไปเรอย ๆ จนหมดค าถาม โดยเปลยนกนเปนผจบค าถาม แลวใหทกคนในแตละกลมรวมคะแนนของตนเอง ผไดคะแนนสงอนดบ 1 ได 10 คะแนน รองลงมา อนดบ 2 ได 8 คะแนน รองลงมาอนดบ 3 ได 5 คะแนน รองลงมา อนดบ 4 ได 4 คะแนน และอนดบ 5 สดทายได 3 คะแนน เมอแขงขนเสรจแลวสมาชกกลมแขงขนกลบไปกลมบานเรา น าคะแนนทแตละคนไดรวมเปนคะแนนของกลม 5.3 ขนอธบายและลงขอสรป

เมอแตละกลมไดรวมคะแนนเสรจแลวรวมกนอภปรายเพอน าไปสขอสรปวา 5.3.1 ระบบประสาทเปนระบบทท าหนาทควบคมและสงความรสกไปยงอวยวะตาง ๆ ของรางกายตามตองการ 5.3.2 ระบบประสาท ประกอบดวย อวยวะรบความรสก 5 อยาง คอ ตา ห จมก ลน ผวกาย เสนประสาท สมองและไขสนหลง 5.3.4 การท างานของระบบประสาทแบงตามโครงสรางได 2 ระบบ คอ ระบบ ประสาทสวนกลางกบระบบประสาทรอบนอก ถาแบงตามลกษณะท างานจะแบงไดเปน 2 ระบบ คอ ระบบประสาทภายใตอ านาจจตใจ และนอกเหนออ านาจจตใจ 5.3.5 การท างานของระบบประสาทเปนการเคลอนทของกระแสประสาทไปตาม เซลลประสาท โดยอาศยการเคลอนทของประจไฟฟาทแตกตางกน 2 ชนดคอ โซเดยมและโพแทสเซยม 5.4 ขนขยายความร (ใชเวลา 10 นาท)

5.4.1 ครซกถามวา 1) การท างานของระบบทอยภายในอ านาจจตใจ มอะไรบาง 2) การท างานของระบบประสาททอยนอกเหนออ านาจของจตใจมอะไรบาง 5.4.2 ซกถามนกเรยนวา เมอมอของเราสมผสกบความรอนมากๆ มอจะกระตกเอง

โดยอตโนมต แสดงวาระบบประสาทใดท างาน (ระบบประสาททอยนอกเหนออ านาจของจตใจ) 5.4.3 รวมกนอภปรายเพอใหไดขอสรปในการปฏบตตนเพอปองกนรกษาอวยวะใน

ระบบประสาท เพอการมสขภาพทด

5. ขนประเมน (ใชเวลา 5 นาท) 5.5.1 ประธานกลมรบชดเฉลยกจกรรม แลวแลกเปลยนกนตรวจภายในกลม

5.5.2 การประเมนผล ใหแตละคนสรปคะแนนของตนเองและน าคะแนนมารวมกนแลวเฉลยเปนคะแนนกลม ทกคนจะไดคะแนนเทากนจากคะแนนเฉลย บนทกคะแนนลงในแบบบนทกกลมทไดคะแนนสงสดล าดบท 1 – 3 ใหน าไปตดประกาศทปายนเทศหนาหองและรบรางวล

227

6. สอการเรยนร/แหลงเรยนร 6.1 หนจ าลอง / แผนภาพระบบประสาท 6.2 แบบบนทกกจกรรมเกยวกบเรองตอไปน 6.2.1 ใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท 6.2.2 ชดค าถามท 1 (ส าหรบกลมเกง) ชดค าถามท 2 (ส าหรบกลมปานกลาง) และชดค าถามท 3 (ส าหรบกลมออน) เรอง อวยวะและหนาทอวยวะในระบบประสาท

6.2.3 ชดเฉลยกจกรรม

7. การวดผลประเมนผล

สงทตองการวด และประเมนผล

วธการวด และระเมนผล

เครองมอวดและประเมนผล

เกณฑการประเมน

1. ระบชออวยวะบอกหนาทและสวนประกอบของอวยวะในระบบประสาทได (K) 2. อธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบประสาทได (K)

1. การตอบค าถามในชดค าถามท 1, 2 และ 3

1. ชดค าถามท 1 , 2 และ 3 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

1. ตอบค าถามไดถกตองในระดบ 3 (ด) ขนไป หรอรอยละ 80

3. นกเรยนมพฤตกรรม การท างานกลมทด (A)

สงเกตพฤตกรรม การท างานกลม

แบบสงเกตพฤตกรรม การท างานกลม

ผลการประเมนไดระดบคณภาพ 3 (ด) ขนไป

8. ขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

228

9. ความคดเหนของผบรหารสถานศกษา/ผไดรบมอบหมาย

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ

(นายเกรยงศกด สขชพ) ต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนบานกาเกาะระโยง วนท ..... เดอน ................. พ.ศ. …….

10. บนทกผลหลงการจดการเรยนร

10.1 ผลการจดการเรยนร

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 10.2 ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

229

10.3 วธแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน

(นางเอเดยน คณาสทธ) ต าแหนงครช านาญการพเศษ

วนท …. เดอน .................... พ.ศ. ……

228

ผสอน

นางเอเดยน คณาสทธ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1 อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

ชดท 6 เรอง ระบบประสาท (เวลา 3 ชวโมง) ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 6

ชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว22101)

หนวยการเรยนร เรอง รางกายมนษย ชนมธยมศกษาปท 2

229

ค าชแจง กจกรรมนใชเทคนค ท. จ. ท. (TGT = Team Games Tournament) ใหปฏบตตามล าดบดงน

1. ใหแบงกลม ๆ ละ 4 - 5 คน คละเพศและความสามารถ (เกง กลาง ออน) เรยกกลมนวากลมบานเรา (Home group)

2. เลอกประธาน รองประธานและเลขานการกลม ก าหนดหมายเลขประจ าตวเรยงล าดบจากคนเกงสดไปหาคนทเรยนออนสดแลวสงตวแทนรบซองกจกรรม

3. สมาชกกลมบานเราศกษาเนอหาสาระรวมกนโดยศกษา ใบความรท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท โดยใชหนจ าลองอวยวะภายในของมนษยเปนสอประกอบ จากหนงสอแบบเรยนวทยาศาสตร หรอสบคนขอมลจากอนเทอรเนต โดยใชเวลา 1 ชวโมง

4. สมาชกกลมบานเราแยกยายกนเปนตวแทนกลมไปแขงขนกบกลมอนตามล าดบหมายเลขประจ าตว ซงจดกลมแขงขนกนตามความสามารถ คอ คนเกง คนกลาง และคนออน ในกลมบานเราจะไปรวมกบคนเกง คนกลาง และคนออนในกลมอน กลมใหมทรวมกนนเรยกวากลมแขงขน

5. สมาชกในกลมแขงขนเรมแขงขนกนดงน โดยใชเวลา 1 ชวโมง 5.1 แขงขนกนตอบค าถาม 10 ค าถาม โดยใหสมาชกคนแรกของกลมท 1,2 และ3

จบค าถามของกลมตนเองขนมาครงละ 1 ค าถาม แลวอานค าถามใหกลมฟง 5.2 ใหสมาชกดานซายมอของผอานค าถาม ตอบค าถามกอน ตอไปจงให

คนตอไปตอบจนครบ 5.3 ผอานค าถามเปดค าตอบแลวอานเฉลยค าตอบใหกลมฟง ผตอบถกคนแรก ได 2 คะแนน ผตอบถกคนตอไป ได 1 คะแนน ผตอบผดได 0 คะแนน 5.4 ทกกลมด าเนนการตามขนตอนท 5.1 – 5.3 ไปเรอย ๆ จนหมดค าถาม โดยเปลยนกนเปนผจบค าถามเรยงกนไปเรอย ๆ แลวใหทกคนในแตละกลมรวมคะแนนของตนเอง ผไดคะแนนสงอนดบ 1 ได 10 คะแนน รองลงมาอนดบ 2 ได 8 คะแนน รองลงมาอนดบ 3 ได 5 คะแนน รองลงมา อนดบ 4 ได 4 คะแนน และสดทายอนดบ 5 ได 3 คะแนน เมอแขงขนเสรจแลวสมาชกกลมแขงขนกลบไปกลมบานเรา น าคะแนนทแตละคนไดรวมเปนคะแนนของกลม โดยใชเวลา 1 ชวโมง

ชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ ชดท 6 เรอง ระบบประสาท (เวลา 3 ชวโมง)

230

จดประสงคการเรยนร

1 ระบชออวยวะ บอกหนาทและสวนประกอบของอวยวะในระบบประสาทได 2. อธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบประสาทได

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความรท 1 แลวตอบค าถามในชดค าถามท 1, 2 และ 3 ใหสมบรณ

ระบบประสาท

ระบบประสาทเปนระบบทท าหนาทควบคมและสงความรสกไปยงอวยวะทกสวน ของรางกายท าใหท างานหรอกจกรรมตาง ๆ ตามตองการได ระบบประสาทประกอบดวย อวยวะสมผสรบความรสก ม 5 อยาง คอ ตา ห จมก ลน และผวกาย เสนประสาท สมอง และไขสนหลง ดงภาพ

(ทมา : ยพา วรยศและคณะ. 2547 : 25)

ภาพ 6.1 สวนประกอบของระบบประสาท

ชดกจกรรมการเรยนร วชาวทยาศาสตร (ว22101) ใบความรท 1

หนวยท 1 รางกายมนษย

ชนมธยมศกษาปท 2 เวลา 25 ชวโมง

เรองยอยท 1.6 อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท (เวลา 3 ชวโมง)

231

1. อวยวะสมผสรบความรสก 1.1 ตา เปนอวยวะรบสมผสอยางหนงโดยมหนวยรบสมผสแสงซงมประสาท

รบความรสกสงไปสสมองใหรบร ประกอบดวย เปลอกตา มกระจกตามท าหนาทรบแสง เลนสตาซงในเลนสตาจะมมานตาสามารถยดและหดได มผลท าใหรมานตาขยายตามปรมาณของแสง ทไดรบ และจอตา ซงจอตาจะท าหนาทรบภาพแลวสงขอมลจากประสาทตาไปสสมอง ดงภาพ

(ทมา : ยพา วรยศและคณะ. 2547 : 24) 1.2 ลนและการชมรส ลนท าหนาทชวยในการตวดอาหารในปากและรบรส

ภายในลนมปมเลก ๆ รบสมผสรส (taste) หนวยรบรสจะสงความรสกประสาทรบรสไปทสมอง ซงม 4 รส คอ รสหวาน รสเคม รสเปรยว และรสขม ต าแหนงรบรสแตกตางกนไป ดงภาพ

(ทมา : ยพา วรยศและคณะ. 2547 : 24)

ภาพ 6.2 สวนประกอบของตา

ภาพ 6.3 ต าแหนงรบรสของลน

232

1.3 จมกและการดมกลน จมกเปนอวยวะชวยในการหายใจ ภายในรจมกมเซลล รบกลนอยบรเวณเยอบจมก เมอมกลนตาง ๆ ผานเขามาในรจมก กลนเหลานจะไปกระทบกบเซลลรบกลน เซลลรบกลนจะสงความรสกไปยงสมองสวนซรเบลลม เพอบอกวาเปนกลนอะไร การทเรารบรวาอาหารชนดใดมรสอรอยหรอไมนนตองไดรบทงรสและกลนอาหารพรอมกน

(ทมา : ยพา วรยศและคณะ. 2547 : 25) 1.4 ห หเปนอวยวะเกยวกบการฟงและการทรงตว ม 3 สวนคอ

1) หชนนอก มใบห ท าหนาทรบแรงสนของคลนเสยงผานเขาสชองห 2) หชนกลาง ประกอบดวยกระดก 3 ชน คอกระดกคอน ทง โกลน ท าหนาทเปนสอรบแรงสนสะเทอนของคลนเสยง แลวสงตอไปยงหชนใน ภายในหชนกลาง มโพรงอากาศเรยกวา ทอยสเตเชยน (Eustachian Tube) เชอมตอหชนกลางกบคอหอย 3) หชนใน ประกอบดวย ทอรปหอยโขง (Cochlea) ท าหนาทรบเสยง ภายในบรรจของเหลว เมอคลนเสยงเคลอนทมาถงกจะเกดการสนสะเทอนกระตนใหสญญาณ ถกสงตอไปยงประสาทรบเสยงเขาสสมอง สมองกจะแปลเสยงทไดยน และในหชนในยงมทอ รปครงวงกลม ท าหนาทเกยวกบการทรงตว

(ทมา : บญชา แสนทว. 2547 : 42)

ภาพ 6.4 หนวยรบกลนภายในจมก

ภาพ 6.5 หนวยรบกลนภายในห

233

1.5 ผวหนงและการสมผส ผวหนงเปนอวยวะทสมผสกบสงเรามากมาย ผวหนงประกอบดวยปลายประสาทรบความรสก เชน ความเจบปวด แรงกดดน ความรอนและความเยน ซงอยใตผวหนงลงไป

(ทมา : ยพา วรยศและคณะ. 2547 : 25) 2. เสนประสาท

เสนประสาท มความยาวมาก เสนทยาวทสดในรางกายของเรามความยาว 1.3 เมตร คอจากปลายเทาถงกระดกสนหลง ภายในเสนประสาทมเซลลประสาทท าหนาทรบความรสกจากอวยวะสมผสสงไปสสมอง เรยกวา เซลลประสาทรบความรสก (Sensory neuron) เมอสมอง รบความรสกแลวจะสงงานลงมาทางประสาทอกเสนหนง เรยกวาประสาทสงการ (Motor neuron) ไปยงอวยวะสมผสนน ท าใหสามารถท างานตามทไดรบค าสงจากสมอง เซลลประสาทประกอบดวย หนวยรบความรสกและหนวยสงความรสก ดงภาพ

(ทมา : บญชา แสนทว. 2547 : 37)

ภาพ 6.6 ผวหนงและหนวยรบสมผส

ภาพ 6.7 โครงสรางของเซลลประสาท

234

เซลลประสาท ประกอบดวยสวนส าคญ 2 สวน คอ 1) ตวเซลล (Cell Body) ประกอบดวยนวเคลยสและไซโทพลาสซม 2) ใยประสาท (Nerve Fiber) เปนสวนทยนออกมาจากตวเซลล แบงออกเปน 2 พวก

ไดแก เดนไดรต (Dendrite) คอ ใยประสาททท าหนาทน ากระแสประสาทเขาสตวเซลล และ แอกซอน (Axon) คอ ใยประสาททท าหนาทน ากระแสประสาทออกจากตวเซลล

3. สมอง (Brain) สมองมน าหนกประมาณ 1.3 กโลกรม เปนอวยวะทส าคญทสดของมนษย สมองท างานอยตลอดเวลา สมองของคนเราม 3 สวน คอ

3.1 สมองสวนหนา (Forebrain) ประกอบดวย ซรบรม (Cerebrum) ไฮโปทาลามส (Hypothalamus) และ ทาลามส (Thalamus)

3.2 สมองสวนกลาง (Midbrain) เปนสมองทตอจากสวนหนา ท าหนาทเกยวกบ การมองเหนและการไดยน

3.3 สมองสวนทาย (Hindbrain) ประกอบดวย พอนส (Pons) ซรเบลลม (Cerebellum) และ เมดลลาออบลองกาตา (Medulla Oblongata) สมองสวนตาง ๆ ของมนษยแสดงไดดงภาพ 6.8

(ทมา : ประดบ นาคแกวและคณะ. 2551 : 42)

ภาพ 6.8 สวนประกอบและหนาทการท างานของสมองสวนตาง ๆ

235

4. ไขสนหลง (Spinal cord) เปนสวนประกอบทตอจากสมองลงไปตามแนวชองกระดกสนหลง มแขนงเสนประสาทแตกออกไปจากไขสนหลงมากมาย ไขสนหลงดานนอกมเนอสขาว ไมมเซลลประสาท สวนดานในมเนอสเทา มเซลลประสาทรบความรสก และเซลลประสาทสงการ เปนตวน าสญญาณค าสงจากสมองไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย ดงนนไขสนหลงจงเปนทางน ากระแสประสาทไปสสมองและจากสมองไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย

(ทมา : บญชา แสนทว. 2547 : 40) จะเหนไดวารางกายท างานไดโดยมสมองคอยควบคมสงการ และมไขสนหลงเปนทาง

น ากระแสประสาท แตถามเหตการณเกดขนกะทนหน รางกายตองแสดงปฏกรยาโตตอบทนท เรยกปฏกรยาสะทอนกลบ (Reflex Action) โดยไมตองรอค าสงจากสมอง

การท างานของระบบประสาท ระบบประสาท แบงตามโครงสรางได 2 ระบบคอ 1. ระบบประสาทสวนกลาง ประกอบดวยสมองและไขสนหลง 2. ระบบประสาทรอบนอก ประกอบดวยเสนประสาทสมอง 12 ค และเสนประสาท ไขสนหลง 31 ค นอกจากนการท างานของระบบประสาทสามารถจ าแนกตามลกษณะการท างานได 2 ประเภทคอ 1. ระบบประสาทภายใตอ านาจจตใจ เปนระบบประสาททควบคมการท างานของกลามเนอทอยในอ านาจจตใจ รวมทงการตอบสนองตอสงเราภายนอก สามารถรบความรสกทเปนการตอบสนองตอสงเราภายนอกรางกาย เชน ความรสกเจบ ความรสกรอนและเยน

ภาพ 6.9 ไขสนหลงตดตามขวางและเสนประสาทไขสนหลง

236

2. ระบบประสาทนอกเหนออ านาจจตใจ เปนระบบประสาททท างานโดยอตโนมต มศนยกลางควบคมทสมองและไขสนหลง เปนการท างานของระบบประสาท 2 สวน คอ 2.1 ระบบประสาทซมพาเทตก จะมผลท าใหรางกายตนตวและเตรยมรางกาย ใหพรอมส าหรบภาวะเครยด เชน หวใจเตนเรวและแรงขน 2.2 ระบบประสาทพาราซมพาเทตก หลงจากทภาวะเครยดผานไป ท าให การท างานของระบบตาง ๆ ในรางกายกลบสภาวะปกต เชน หวใจเตนชาลง การท างานของกระแสประสาท เปนการเคลอนทของกระแสประสาทไปตามเซลลประสาทโดยอาศยการเคลอนทของประจไฟฟา ของธาตโลหะ 2 ชนด คอ โซเดยมและโพแทสเซยม โดยภายในเซลลประสาทจะมโพแทสเซยมสงกวาโซเดยม ในขณะทอยภายนอกเซลลจะมโซเดยมสงกวาโพแทสเซยม เมอมสงมากระตน จะเกดการเคลอนทของกระแสประสาทภายใน เซลลประสาท โดยประจไฟฟาภายนอกเซลลจะแพรเขาไปภายในเซลลประสาท ท าใหบรเวณนนเกดการเปลยนแปลงขวไฟฟาทนท และกระตนในบรเวณถดไป ท าใหเกดการเคลอนทเปนระลอกตอเนองกน แลวสงกระแสประสาทไปตามแอกซอนของอกเซลลหนง ไปยงเดนไดรตของอกเซลลหนงทบรเวณจดเชอมระหวางแอกซอนของเซลลประสาทหนงกบเดนไดรตของเซลลประสาทอกเซลลหนง เราเรยกจดเชอมบรเวณนวา ซแนปส (Synapse) ทปลายแอกซอนจะมสารสอประสาท เมอกระแสประสาทมายงบรเวณซแนปส จะเกดการถายทอดกระแสประสาทผานไปยง เซลลประสาทอกเซลลหนง ดงภาพ

(ทมา : บญชา แสนทว. 2547 : 38)

ภาพ 6.10 กระแสประสาทผานสเซลลประสาทอกเซลลหนงโดยการน าของสารสอประสาท

237

จดประสงคการเรยนร

1. ระบชออวยวะ บอกหนาทและสวนประประกอบของอวยวะในระบบประสาทได 2. อธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบประสาทได

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนให 1. อวยวะสมผสใดนอกจากท าหนาทรบคลนเสยงแลวยงท าหนาทเกยวกบการทรงตวอก.............................................................................................................................................................. 2. บรเวณใดของลนทรบรสขม ........................................................................................................... 3. เสนประสาทท าหนาทอะไร ............................................................................................................ 4. สมองสวนใดทท าหนาทเปนศนยกลางการถายทอดกระแสประสาทไปยงสมองสวนอน .............. 5. อวยวะใดของเซลลประสาททท าหนาทน ากระแสประสาทออกจากตวเซลลประสาท …………... 6. จงยกตวอยางการท างานของระบบประสาททอยนอกเหนออ านาจจตใจ มา 2 ตวอยาง ................ .............................................................................................................................................................. 7. ธาตโลหะชนดใดในรางกายทมผลตอการท างานของกระแสประสาท ........................................... 8. อวยวะทเปนทางน ากระแสประสาทไปสสมองและจากสมองไปสสวนตาง ๆ ของรางกายคอ ...... 9. ซแนปส (Synapse) คออะไร ........................................................................................................... 10. จงล าดบขนตอนในการท างานของระบบประสาทเมอเกดบาดแผลทแขนสามารถตอบโตสถานการณไดอยางถกตอง 1) สมองรบรขอมล 2) หนวยรบความรสกทผวหนงรสกเจบ 3) สมองตดสนใจสงการไปตามไขสนหลงใหยกแขนทมบาดแผลขนมาด ยกมอซายไปสมผสแผล 4) ขอมลถกสงไปยงไขสนหลง และไขสนหลงหลงสงตอไปยงสมองใหรวาเกดอะไรขน 5) ค าสงจากสมองถกสงไปยงกลามเนอทมอและตาจากไขสนหลงไปตามเซลลประสาทสงการ..........................................................................................................................................................

ชดค าถามท 1 (ส าหรบกลมเกง) เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

238

จดประสงคการเรยนร สงเกตและวเคราะหพฤตกรรมกลไกการท างานของสมองและไขสนหลงได ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ (ขอละ 1 คะแนน)

จงศกษาสถานการณตอไปนแลวตอบค าถา ขอ 1- 4 ใหนกเรยนนงหอยเทาสบายบนเกาอ โดยไมใหเทาถงพน ใหเพอนใชคอนเคาะทหวเขา

เบา ๆ สงเกตเหนปลายเทากระดกไปขางหนาเองได 1. จากสถานการณนมอะไรเปนสงเรา………………………………................................................. 2. การทปลายเทากระดกเองไดเปนการตอบสนองแบบใด................................................................. 3. การตอบสนองของรางกายในลกษณะเชนนถกควบคมและสงการโดยสมองหรอไม อยางไร................................................................................................................................................ 4. จงยกตวอยางการตอบสนองโดยระบบประสาทอตโนมตเชนเดยวกบสถานการณทก าหนดให มา 2 ตวอยาง...................................................................................................................................... 5. มเซลลประสาทรบความรสกและเซลลประสาทสงการ คออวยวะใด............................................ 6. สวนใดของสมองทท าหนาทเปนศนยควบคมการเตนของหวใจ .................................................... 7. การไอหรอจาม เปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง.............. ……………………………... 8. มอกระตกทนทเมอจบของรอน ๆ เปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง................................. 9. รอยหยกของสมองมผลตอความสามารถในการเรยนรอยางไร...................................................... 10. ใยประสาท ท าหนาทอะไร...........................................................................................................

ชดค าถามท 2 (ส าหรบกลมปานกลาง) เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

239

จดประสงคการเรยนร

วเคราะหพฤตกรรมตอไปนวาเกดขนจากการท างานของสมองหรอไขสนหลง ค าชแจง ใหจบกลมกนตามความสามารถแลวเปลยนกนถามและตอบโดยบอกวาเปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง

1. การเตนของหวใจ 2. เขยนเรยงความสงเขาประกวด 3. มองตปลากดจดไวอยางสวยงาม 4. ชกมอหนเมอโดนเตารดทรอน 5. ชกเทาออกเมอเหยยบกนบหร 6. การท าการบาน 7. รดน าตนไม 8. ขณะขนรถไฟเหาะหวใจจะเตนเรว 9. กระพรบตาเมอมฝ นเขาตา 10. นอนหลบเมอรสกเหนอยและเพลย

ชดค าถามท 3 (ส าหรบกลมออน) เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

240

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสรนทร เขต 1

อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร

ชดท 6 เรอง ระบบประสาท (เวลา 3 ชวโมง)

ใชประกอบแผนการจดการเรยนรท 6

เฉลยชดกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ สาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน (ว32101)

หนวยการเรยนรเรอง รางกายมนษย ชนมธยมศกษาปท 2

241

จดประสงคการเรยนร

1. ระบชออวยวะ บอกหนาทและสวนประประกอบของอวยวะในระบบประสาทได 2. อธบายกลไกการท างานของอวยวะในระบบประสาทได

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนให 1. อวยวะสมผสใดนอกจากท าหนาทรบคลนเสยงแลวยงท าหนาทเกยวกบการทรงตวอก (หชนใน) 2. บรเวณใดของลนทรบรสขม (โคนลน) 3. เสนประสาทท าหนาทอะไร (สงกระแสความรสกจากจากอวยวะสมผสไปสสมองและรบค าสงจากสมองไปสอวยวะสมผส) 4. สมองสวนใดทท าหนาทเปนศนยกลางการถายทอดกระแสประสาทไปยงสมองสวนอน (สมองสวนหนาทเรยกวา ทาลามส) 5. อวยวะใดของเซลลประสาททท าหนาทน ากระแสประสาทออกจากตวเซลลประสาท (ใยประสาทชนดแอกซอน) 6. จงยกตวอยางการท างานของระบบประสาททอยนอกเหนออ านาจจตใจ มา 2 อยาง (การกะพรบตา การไอ การจาม การสะอก การกลนอาหาร) 7. ธาตโลหะชนดใดในรางกายทมผลตอการท างานของกระแสประสาท (ธาตโซเดยมและโพแทสเซยม) 8. อวยวะทเปนทางน ากระแสประสาทไปสสมองและจากสมองไปสสวนตาง ๆ ของรางกายคอ (ไขสนหลง) 9. ซแนปส (Synapse) คออะไร (จดเชอมตอระหวางแอกซอนของเซลลประสาทหนงกบเดนไดรตของเซลลประสาทอกเซลลหนง)

เฉลยชดค าถามท 1 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

242

10. จงล าดบขนตอนในการท างานของระบบประสาทเมอเกดบาดแผลทแขนสามารถตอบโตสถานการณไดอยางถกตอง 1) สมองรบรขอมล 2) หนวยรบความรสกทผวหนงรสกเจบ 3) สมองตดสนใจสงการไปตามไขสนหลงใหยกแขนทมบาดแผลขนมาด ยกมอซายไปสมผสแผล 4) ขอมลถกสงไปยงไขสนหลง และไขสนหลงหลงสงตอไปยงสมองใหรวาเกดอะไรขน 5) ค าสงจากสมองถกสงไปยงกลามเนอทมอและตาจากไขสนหลงไปตามเซลลประสาทสงการ (ขอ 2 ขอ 4 ขอ 1 ขอ 5 ขอ 3)

243

จดประสงคการเรยนร สงเกตและวเคราะหพฤตกรรมกลไกการท างานของสมองและไขสนหลงได ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปนใหสมบรณ (ขอละ 1 คะแนน)

จงศกษาสถานการณตอไปนแลวตอบค าถามขอ 1- 4 ใหนกเรยนนงหอยเทาสบายบนเกาอ โดยไมใหเทาถงพน ใหเพอนใชคอนเคาะทหวเขา

เบา ๆ สงเกตเหนปลายเทากระดกไปขางหนาเองได 1. จากสถานการณนมอะไรเปนสงเรา (คอน) 2. การทปลายเทากระดกเองไดเปนการตอบสนองแบบใด (แบบปฏกรยาสะทอนกลบ (Reflex action) 3. การตอบสนองของรางกายในลกษณะเชนนถกควบคมและสงการโดยสมองหรอไม อยางไร (อาการนเปนการท างานของไขสนหลง ซงรางกายจะแสดงปฏกรยาโตตอบทนท) 4. จงยกตวอยางการตอบสนองโดยระบบประสาทอตโนมตเชนเดยวกบสถานการณทก าหนดใหมา 2 ตวอยาง (การเตนของหวใจ การหายใจ การกะพรบตา การไอ การจาม การสะอก การกลนอาหาร) 5. มเซลลประสาทรบความรสกและเซลลประสาทสงการ คออวยวะใด (ไขสนหลง) 6. สวนใดของสมองทท าหนาทเปนศนยการควบคมการเตนของหวใจ (ไฮโพทาลามส) 7. การไอหรอจาม เปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง (สมองสวนทายทเรยกวา ซรเบลลม) 8. มอกระตกทนทเมอจบของรอน ๆ เปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง (ไขสนหลง) 9. รอยหยกของสมองมผลตอความสามารถในการเรยนรอยางไร (สมองทมรอยหยกมาก จะมความสามารถในการเรยนรไดสง) 10. ใยประสาท ท าหนาทอะไร (น ากระแสประสาทเขาและออกจากตวเซลลประสาท)

เฉลยชดค าถามท 2 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

244

จดประสงคการเรยนร

วเคราะหพฤตกรรมตอไปนวาเกดขนจากการท างานของสมองหรอไขสนหลง ค าชแจง ใหจบกลมกนตามความสามารถแลวเปลยนกนถามและตอบโดยบอกวาเปนการท างานของสมองหรอไขสนหลง

1. การเตนของหวใจ (สมอง) 2. เขยนเรยงความสงเขาประกวด (สมอง) 3. มองตปลากดจดไวอยางสวยงาม (สมอง) 4. ชกมอหนเมอโดนเตารดทรอน (ไขสนหลง) 5. ชกเทาออกเมอเหยยบกนบหร (ไขสนหลง) 6. การท าการบาน (สมอง) 7. รดน าตนไม (สมอง) 8. ขณะขนรถไฟเหาะหวใจจะเตนเรว (ไขสนหลง) 9. กระพรบตาเมอมฝ นเขาตา (ไขสนหลง) 10. นอนหลบเมอรสกเหนอยและเพลย (สมอง)

เฉลยชดค าถามท 3 เรอง อวยวะและหนาทของอวยวะในระบบประสาท

245

เกณฑการใหคะแนนชดค าถามท 1 , 2, 3

รายการประเมน ระดบคณภาพ 1. ตอบไดถกตองตรงประเดนมากทสดและมความคดสรางสรรคดมาก สามารถอธบายเหตผลไดถกตองเหมาะสมมากทสด และตอบถกได 9 - 10 ขอ

4

2. ตอบไดถกตองตรงประเดนมากและมความคดสรางสรรคดอธบายเหตผลได ถกตองเหมาะสมมาก และตอบถกได 7 - 8 ขอ

3

3. ตอบไดแตมสวนถกนอย และตอบถก 5 - 6 ขอ 2 4. ตอบไดนอยกวา 5 ขอ และตองใหความชวยเหลอมาก 1

246

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม เรอง/กจกรรมทประเมน ................................................................................ กลมท .................ชอกลม ........................ ชนมธยมศกษาปท ....../...............

สมาชก คอ .…………………………….……………………………………………………… ค าชแจง ใหท าเครองหมายถก () ในชองทตรงกบความจรง

รายการประเมนพฤตกรรม ผลการประเมน

ดมาก(4)

ด (3)

พอใช (2)

ปรบปรง (1)

1. มการปรกษากนกอนท างานในคณะท างาน 2. มการแบงหนาทและท างานตามหนาททกคน 3. มการปฏบตงานตามขนตอน 4. มการใหความชวยเหลอซงกนและกน 5. มผลงานตรงตามวตถประสงคทก าหนด 6. ผลงานเสรจทนตามเวลา 7. ผลงานมความคดสรางสรรค 8. ผลงานแสดงถงการน าความรทไดมาประยกตใช

สามารถใหค าแนะน ากลมอนได

9. การจดเกบวสดอปกรณเรยบรอยหลงเลกปฏบตงาน 10. ผลงานมความถกตองสมบรณทกกจกรรม เกณฑการใหคะแนน 1. พฤตกรรมหรอผลงานชดเจนดมาก ปฏบตไดทกครง ถอวา ดมาก ให 4 คะแนน 2. พฤตกรรมหรอผลงานชดเจนด ปฏบตไดบอยครง ถอวา ด ให 3 คะแนน 3. พฤตกรรมหรอผลงานไมชดเจนปฏบตไดบางครง ถอวา พอใช ให 2 คะแนน 4. พฤตกรรมหรอผลงานไมชดเจนตองเตอนบอย ๆ ถอวา ควรปรบปรง ให 1 คะแนน

40 100

ไดคะแนน

ระดบคณภาพ รอยละ 80 ขนไป ให ดมาก รอยละ 70 – 79.99 ให ด รอยละ 60 – 69.99 ให พอใช ต ากวารอยละ 60 ให ปรบปรง

สรปผลการประเมน ............................................. ลงชอ.....................................................ผประเมน (...................................................) ................./.............../..................

247

สรปคะแนนชดกจกรรมท 6 เรอง ระบบประสาท

เลขท ชดกจกรรมท 5 พฤตกรรมกลม

(4) ชดค าถามท 1 (4)

ชดค าถามท2 (4)

ชดค าถามท3 (4) รวม(12)

กลมท ... 1

2

3

4

5

กลมท ....1

2

3

4

5

กลมท ....1

2

3

4

5

กลมท ....1

2

3

4

5

รวม

เฉลย

S.D.

เฉลยรอยละ

ระบบประสาท

ระบบประสาทของมนษยแบงออกเปน 2 สวน คอ ระบบประสาท

สวนกลางและระบบประสาทรอบนอก

ระบบประสาทสวนกลาง (The Central Nervous

System หรอ Somatic Nervous

System) เปนศนยกลางควบคมการท างานของรางกาย ซงท างานพรอมกนทงในดานกลไกและทางเคมภายใตอ านาจจตใจ ซง

ประกอบดวยสมองและไขสนหลง

สมองคนเรา แบงออกเปน 3 สวน คอ สมองสวนหนา สมองสวนกลางและสมองสวนหลงสมองแตละสวนมการควบคมการท างานของรางกายแตก ตางกน ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน 1. สมองสวนหนา (forebrain) ประกอบดวย ออลแฟกทอรบลบ (olfactory bulb)สมอง สวนนของคนไมเจรญมาก จงรบกลนไดไมด

เซรบรม (cerebrum)เปน สมองทมการเจรญเปลยนแปลงมากทสดและมขนาดใหญโตมากทสด มเชลลประสาทมาก ความฉลาดของสตวขนอยกบจ านวนเชลลสมอง มหนาทการท างานเกยวกบ ความคดความจ า เชาวนปญญา ศนยกลางควบคมการท างานดานตางๆ การสมผส การพด การมองเหน รบรส การ ไดยน การดมกลน การท างานของกลามเนอ

ไฮโปทาลามส (hypothalamus) เปน สมองสวนทมขนาดเลก เปนบรเวณทส าคญในการควบคมขบวนการตาง ๆ ของรางกาย เชน ควบคมการรท างานของรางกาย ควบคมการเตนของหวใจ ควบคมการท างานพนฐานของรางกาย เชน น า อาหาร ความตองการทางเพศ สรางฮอรโมนประสาทมาควบคมการหลงฮอรโมนของตองใตสมองสวนหนา ทาลามส (thalamus) เปน สวนทอยหางจากซรบรม ท าหนาทเปนศนยรวบรวมกระแสประสาททผานเขาออกและแยกกระแสประสาทไปยง สมองทเกยวกบกระแสประสาทนน

2. สมองสวนกลาง (midbrain) พฒนาลดรปเหลอแค ออพตกโลบ (optic lobe) ท าหนาทควบคมการเคลอนไหวของนยนตา ท าใหลกนยนตากลอกไปมาไดควบคมการปดเปดของ รมานตาในเวลาทมแสงสวางเขามากและนอย

3. สมองสวนหลง (hindbrain) ประกอบดวย เซรเบลลม (cerebellum)ประกอบ ดวยเนอเยอ 2 ชน ชนนอกเรยกวา คอรเทกซ (cortex) มสเทา ชนในมสขาวแตกกงกานสาขาคลายกงไม ท าหนาทประสานการเคลอนไหวของรางกาย ใหสามารถท างานไดอยางละเอยดออน ควบคมการทรงตวของรางกาย

เมดลลาออบลองกาตา (medulla oblongata) เปนสวนสดทายของสมองตอจากพอนส ตอนปลายตดกบไขสนหลง สมองสวนนมการเปลยนรปรางจากเดมนอยทสด เมอเปรยบเทยบกบสมองสวนอนๆ ท าหนาทควบคมการท างานของระบบประสาทอตโนมต เปนทางผานของกระเเสประสาทระหวางสมองกบไขสนหลง ควบคมการเตนของหวใจ การหายใจ ความดนเลอด การกลน การจาม การสะอก การอาเจยน

พอนส (pons) อย ทางดายหลงของเซรบรม ประกอบดวยมดของเเถบประสาทเปนทางผานของกระเเสประสาทระหวางซรบรมเเละ ซรเบลลม ท าหนาทควบคมการเคยว การหลงน าลาย การเคลอนไหวของใบหนา ควบคมการหายใจเปนทางผานของกระแสประสาทระหวางเซรบรมกบเซรเบลลม และเซรเบลรมกบไขสนหลง

2. ไขสนหลง (Spinal Cord) เปนเนอเยอประสาทททอดยาวจากสมองไปภายในโพรงกระดกสนหลง กระแสประสาทจาก สวนตางๆของรางกายจะผานไขสนหลง มทงกระแสประสาทเขาและกระแสประสาทออกจากสมองและกระแสประสาท ทตดตอกบไขสนหลงโดยตรง

3. เซลลประสาท (Neuron) เปนหนวยทเลกทสดของระบบประสาท เซลลประสาทมเยอหมเซลล ไซโทพลาสซมและนวเคลยสเหมอนเซลลอนๆ แตมรปรางลกษณะแตกตางออกไป เซลลประสาทประกอบดวยตวเซลล และเสนใยประสาททม 2 แบบ คอ เดนไดรต (Dendrite) ท าหนาทน ากระแสประสาทเขาสตวเซลลแอกซอน (Axon) ท าหนาทน ากระแสประสาทออกจากตวเซลลไปยงเซลลประสาทอนๆ เซลลประสาทจ าแนกตามหนาท การท างานได3 ชนด คอ

3.1 เซลลประสาทรบความรสก รบความรสกจากอวยวะสมผส เชน ห ตา จมก ผวหนง สงกระแสประสาทผานเซลลประสาทประสานงาน 3.2 เซลลประสาทประสานงาน เปนตวเชอมโยงกระแสประสาทระหวางเซลลรบความรสกกบสมอง ไขสนหลง และเซลลประสาทสงการ พบในสมองและไขสนหลงเทานน 3.3 เซลลประสาทสงการ รบค าสงจากสมองหรอไขสนหลง เพอควบคมการท างานของอวยวะตางๆ

ระบบประสาทรอบนอก (Peripheral Nervous System)

ท าหนาทรบและน าความรสกเขาสระบบประสาทสวนกลางไดแก สมองและไขสนหลงจากนนน ากระแสประสาทสงการจากระบบประสาทสวนกลางไปยงหนวยปฎบตงาน ซงประกอบดวยหนวยรบความรสกและอวยวะรบสมผส รวมทงเซลลประสาทและเสนประสาททอยนอกระบบประสาทสวนกลาง

ระบบประสาทรอบนอกจ าแนกตามลกษณะการท างานได 2 แบบ ดงน 1. ระบบประสาทภายใตอ านาจจตใจ เปนระบบควบคมการท างานของกลามเนอทบงคบได รวมทงการตอบสนองตอสงเราภายนอก 2. ระบบประสาทนอกอ านาจจตใจ เปนระบบประสาททท างานโดยอตโนมต มศนยกลางควบคมอยในสมองและไขสนหลง ไดแก การเกดรเฟลกซแอกชน (Reflex Action)

ตวอยางปฏรยารเฟลกซ เมอฝ นเขาตามพฤตกรรมการกระพรบตา เมอสมผสวตถรอนจะชกมอจากวตถรอนทนท เมอเหยยบหนามจะรบยกเทาใหพนหนามทนท

สวนอาการของหมอมกทตนไดทราบจากแพทยนน แพทยบอกวา เซลลประสาททางสมองซก

ซายถกท าลายไป จงท าใหรางกายซกขวาไมคอยมแรง และการควบคมเกยวกบการส งงาน

ของรางกายบกพรอง โดยเฉพาะเรองภาษา ตอนแรกเขาพดไมไดเลย ตอมากพยายามพด

เปนค า ๆ และตอนนสามารถสนทนาไดแลว แตไมสามารถพดเปนประโยคยาว ๆ ไดสกเทาไร

เนองจากเซลลประสาทการรบรดงกลาวพงไป แพทยเลยใชเซลลขาง ๆ ทไมไดใชงาน มาสราง

และเตมความรใหมหมด ตงแตเรมเขยน เรมอาน เรมพด พรอมคอย ๆ ใหเขาฝกทกษะใน

การคด คอเขาตองเรมใหมหมดเลย ท งบวกเลขลบเลข อานหนงสอ ซงหมอมกพออานไดแลว

แตยงไมคอยคลองเทาไร

และถงแมวาหมอมกจะพดเปนประโยคไมได แตตลอดเวลาทอยในรายการ หมอมกก

พยายามฟง และพยายามพด พรอมท งหวเราะ และยมอยางสดใส มองเผน ๆ เหมอนคน

ปกตทไมเคยประสบอบตเหตมากอน แถมหมอมกยงอารมณดรองเพลง 30 ยงแจว ไดดวย

การรองเพลงของเขาเปนจตใตส านก เขาถงรองเพลงไดกอนทจะพด...

นสย 10 อยาง ทท าใหสมองพง

1.ไมทานอาหารเชา หลายคนคดวาไมทานอาหารเชา แลวจะท าให

ระดบน าตาลในเลอดต า แตนจะเปนสาเหตใหสารอาหารไปเลยง

สมองไมเพยงพอ ท าใหสมองเสอม

2. กนอาหารมากเกนไป การกนมากเกนไปจะท าให หลอดเลอด

แดงในสมองแขงตว เปนสาเหตท าใหเกดโรคความจ าส น

3. การสบบหร เปนสาเหตใหเกดโรคสมองฝอ และโรค อลไซ

เมอร

4. ทานของหวานมากเกนไป การกนของหวานมาก จะไปขดขวาง

การดดกลนโปรตนและสารอาหารทเปนประโยชน เปนสาเหตของ

การขาดสารอาหารและขดขวางการพฒนาของสมอง

5. มลภาวะ สมองเปนสวนทใชพลงงานมากทสดในรางกาย การ

สดเอาอากาศทเปนมลภาวะเขาไป จะท าใหออกซเจนในสมองลด

ปรมาณลง สงผลใหประสทธภาพการท างานของสมองลดลง

6. การอดนอน การนอนหลบจะท าใหสมองไดพกผอน การ

อดนอนเปนเวลานาน จะท าใหเซลลสมองตาย

7. การนอนคลมโปง การนอนคลมโปงจะเปนการเพม

คารบอนไดออกไซดใหมากขน และลดออกซเจนใหนอยลง สงผล

ตอประสทธภาพการท างานของสมอง

8. ใชสมองในขณะทไมสบาย การท างานหรอเรยนในขณะทก าลง

ปวย จะท าใหประสทธภาพการท างานของสมองลดลง เหมอนกบ

การท ารายสมองไปในตว

9. ขาดการใชความคด การคดเปนสงทดทสดในการ ฝก

สมอง การขาดการใชความคดจะท าใหสมองฝอ

10. เปนคนไมคอยพด ทกษะการพดจะเปนตวแสดงถง

ประสทธภาพของสมอง

ปจจยทมผลตอระดบสตปญญา

ปจจยดานภาวะโภชนาการ

1. นมแม

ระยะเวลาการดมนมแม มผลตอระดบคะแนน IQ ทสงขน เดกทดมนมแม

นานกวา 6 เดอนจะมระดบคะแนน IQ เฉลยสงกวาเดกทดมนอยกวา 3

เดอน ประมาณ 6 คะแนน และสงกวาเดกทไมดมนมแมเลยประมาณ 9

คะแนน

2. สารอาหาร

ระดบไอโอดน ธาตเหลก

ปจจยทมผลตอระดบสตปญญา

ปจจยจากตวเดก

1. อายครรภ

เดกมอายครรภนอยกวา 37 สปดาห โอกาสจะมระดบ IQ ต ากวา เดกท

แมมอายครรภปกตถง

2. น าหนกตวแรกคลอด

เดกทน าหนกตวแรกคลอดต ากวา 2,500 กรม มโอกาสทจะมการพฒนา

สตปญญาชากวาเดกปกต ถง 2.8 เทา

3. ภาวะหรอโรคประจ าตวตางๆ

ปจจยทมผลตอระดบสตปญญา ปจจยดานครอบครว/การเลยงด/สงแวดลอม

1. พนฐานของพอแม

ระดบสตปญญาของพอแม พอแมทมการศกษาสงมแนวโนมทลกจะมระดบ

คะแนน IQ สงกวาเดกทแมการศกษานอยกวา

อายของแมขณะตงครรภ เดกทแมต งครรภเมออายมากกวา 20 ปจะม

คะแนนเฉลย IQสงกวาแมทต งครรภเมออายนอยกวา 20 ป และระดบIQ

เฉลยจะต าลง ในกลมแมทต งครรภเมออายมากกวา 40 ป

สถานะทางสงคม เดกทยากจนจะมระดบคะแนนเฉลย IQ ประมาณ

100 คะแนน สวนกลม เดกทอยในสถานะทางสงคมสงสด พบวาระดบ

คะแนนเฉลย IQประมาณ 119 คะแนน

2. การเลยงด

การใหเวลากบบตรของผปกครอง ผปกครองทมเวลาใหกบบตรมาก ท าให มโอกาสทจะถายทอดความรก ความอบอน ความร หรอเลนกบลกในลกษณะท

จะชวยสงเสรมการพฒนาสตปญญาของลกไดมาก

การอบรมเลยงดแบบเขมงวดมาก มผลเชงลบกบผลสมฤทธการเรยนวชาคณตศาสตรและวชาภาษาไทยในขณะเดยวกนพบวาการอบรมเลยงดแบบปลอย

ปละละเลยหรอการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยมผลเชงบวกกบผลสมฤทธ

การเรยนวชาคณตศาสตรและวชาภาษาไทย

ผเลยงดหลก สดสวนของเดกวยเรยนทมสตปญญาระดบปกตขนไป อยในกลมทผเลยงดหลกเปนบดามารดา มากกวากลมทเลยงดหลกเปนญาตผใหญ

เชน ป /ยา /ตา /ยาย

3. ปจจยดานสงแวดลอม

สารบางอยางทปนเปอนในสงแวดลอม สงผลกระทบตอการพฒนาสตปญญา

เชน สาร ตะกว สารหนหรอ ฟลโอไรด