ՀՂՈՒՄՆԵՐԸ ԳԻՏԱԿԱՆ ՀՂՈՒՄՆԵՐԸ ԳԻՏԱԿԱՆ ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄՆԵՐՈՒՄՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄՆԵՐՈՒՄ

. Նարեկ Ս Գալստյան . Նարեկ Ս Գալստյան , Քաղաքական գիտությունների թեկնածու

ԵՊՀ Քաղաքական ինստիտուտների և գործընթացների ամբիոնի դոցենտ

ՔՆՆԱՐԿՎՈՂ ՀԱՐՑԵՐ ՔՆՆԱՐԿՎՈՂ ՀԱՐՑԵՐ• Հղումների նշանակությունը

• Գրագողություն

• Ե՞րբ է անհրաժեշտ հղում կատարել

• Ե՞րբ անհրաժեշտ չէ հղում կատարել

• Աղբյուրների տեսակները

• Հղում կատարելու ձևերն ու կարգերը

Թեմատիկ աղբյուրներ Թեմատիկ աղբյուրներ• Neville, C., 2010, “The complete guide to referencing and avoiding

plagiarism”, 2nd Edition, Open University Press, NY

• Reference styles. Referencing Style Guides, University of Kent [av. 11.03.2014] https://www.kent.ac.uk/ai/styleguides.html

• Style Manual for Political Science. Revised 2001. American Political Science Association. Committee on Publications

• Types of referencing style. Oxford LibGuides [av. 11.03.2014] http://ox.libguides.com/content.php?pid=294548&sid=2418799

ԻՆՉՈՒ՞ ՀՂՈՒՄ ԱՆԵԼ ԻՆՉՈՒ՞ ՀՂՈՒՄ ԱՆԵԼ

Հղումների նշանակությունը Հղումների նշանակությունը• Ակադեմիական էթիկա

• Գրագողության բացառում

• Հարգանք այլ հեղինակների կատարած աշխատանքի հանդեպ

• , Օգտագործված մտքերի գաղափարների ճշգրտության ստուգելիություն

ԳՐԱԳՈՂՈՒԹՅՈՒՆԳՐԱԳՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

ԳրագողությունԳրագողություն , Այլ հեղինակների մտքերի գաղափարների յուրացումը՝ դրանք ներկայացնելով որպես

, :սեփական մտահղացում համարվում է գրագողություն

Գրագողությունը կարող է դրսևորվել տարբեր ձևերով՝ դիտավորյալ խաբեությունից :մինչև աղբյուրից պատճենումն առանց համապատասխան գիտական մշակման

, Ամեն անգամ երբ ձեր աշխատանքում օգտագործում եք այլ հեղինակի մտքերը կամ, :գաղափարները դուք պարտավոր եք նշել դրանց աղբյուրը

Գրագողության տարածված տեսակները Գրագողության տարածված տեսակները• Դիտավորյալ խաբեություն

• / /Արտատպում արտագրություն պատճենում

• Այլ մարդու միտքը սեփական բառերով վերձևակերպելու անկարողություն

• Այլ մարդկանց աշխատանքներին չափից շատ հղում կատարելը

• Ոչ ճշգրիտ մեջբերում

• Գրագողություն ինքն իրենից

Դիտավորյալ խաբեություն Դիտավորյալ խաբեություն Երբ դուք ամբողջությամբ կամ մասամբ այլ մարդկանց կողմից կազմված աշխատանքը

: ներկայացնում եք՝ որպես ձեր սեփականը Օրինակ՝• , Վճարում եք այլ մարդու՝ պատրաստելու գիտական աշխատանք ապա այդ աշխատանքը

:ներկայացնում եք՝ որպես ձեր սեփականը•Ձ :եր աշխատանքը տրամադրում եք մեկ ուրիշին՝ այն արտատպելու համար• :Ինքներդ եք պատճենում այլ անձի պատրաստած աշխատանքը• :Լրամշակում եք այլ անձի պատրաստած աշխատանքը

/ /Արտատպում արտագրություն/ /Արտատպում արտագրությունպատճենումպատճենում

• Բնօրինակի տեքստը նույնությամբ արտատպելն՝ առանց աղբյուրին համապատասխան :հղում կատարելու և մեջբերումը չակերտների մեջ առնելու

• , Այլ անձի մտքերը գաղափարները ձեր շարադրանքում ներառելն՝ առանց աղբյուրին :հղում կատարելու

Ուրիշի միտքը սեփական բառերով Ուրիշի միտքը սեփական բառերով վերաձևակերպելու անկարողություն վերաձևակերպելու անկարողություն

• , Ուրիշի բառերը նույնությամբ օգտագործելը՝ աղբյուրին հղում կատարելով սակայն :առանց չակերտների

• , Բնօրինակի տեքստի մի քանի բառ փոփոխելը սակայն մտքի կառուցվածքը պահպանելը :կամ բնօրինակի միտքը զարգացնելն՝ առանց աղբյուրին հղում կատարելու

Ուրիշի աշխատանքին չափից շատ հղում Ուրիշի աշխատանքին չափից շատ հղումկատարելըկատարելը

• Երկարաշունչ մեջբերումները՝ անգամ աղբյուրին հղում կատարելով և չակերտներ:օգտագործելով

• , Ուրիշի մտքերի բառերի կիառմամբ սեփական գաղափարները ձևակերպելը՝ առանց :աղբյուրին հղում կատարելու

• Տ արբեր մեջբերումներն ու ձևակերպումներն իրար կցելն՝ առանց աղբյուրին հղում:կատարելու

Ոչ ճշգրիտ մեջբերում Ոչ ճշգրիտ մեջբերում• , , Հղում կատարելն այն աղբյուրին որն անձամբ չեք կարդացել այլ հանդիպել եք մեկ

:այլ հեղինակի աշխատանքում

• , , Կազմելով գրականության ցուցակ որում ներառված են աղբյուրներ որոնք ինքներդ չեք :կարդացել և դրանց հղում չեք կատարել աշխատանքում

Գրագողություն ինքն իրենից Գրագողություն ինքն իրենից• , Մասամբ կամ ամբողջությամբ կրկնօրինակելով ձեր այն աշխատանքը որը դուք արդեն

:ներկայացրել եք մեկ այլ դասընթացի համար

• Առանց համապատասխան հղումների՝ մասամբ կամ ամբողջությամբ օգտագործելով ձեր , :այն աշխատանքը որն արդեն ներկայացրել եք գնահատման կամ քննության համար

ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ

Աղբյուրների տեսակները Աղբյուրների տեսակները1.1. Տպագիր Տպագիր

2.2. - Տեսա և ձայնային- Տեսա և ձայնային

3.3. /Էլեկտրոնային թվային/Էլեկտրոնային թվային

4.4. ՆՆ կարներ և ֆոտոպատկերներ կարներ և ֆոտոպատկերներ

Աղբյուրների տիպերը Աղբյուրների տիպերը1.1. , Գիրք գրքույկ և հոդվածների ժողովածու, Գիրք գրքույկ և հոդվածների ժողովածու

2.2. Ամսագիր Ամսագիր (( ամսագրային հոդված ամսագրային հոդված ))

3.3. Թերթ Թերթ (( թերթային հոդված թերթային հոդված ))

4.4. ԱնհատականԱնհատական// մասնավոր հաղորդակցություն մասնավոր հաղորդակցություն (( , հարցազրույց նամակ, հարցազրույց նամակ ))

5.5. Իրավական ակտ Իրավական ակտ (( , , օրենք որոշում պայմանագիր, , օրենք որոշում պայմանագիր ))

6.6. ՎիճակագրությունՎիճակագրություն

7.7. Չհրատարակված նյութ Չհրատարակված նյութ (( , , թեզիս ձեռագիր հոդված, , թեզիս ձեռագիր հոդված ))

8.8. - Ռադիո և հեռուստահեռարձակումներ- Ռադիո և հեռուստահեռարձակումներ

ՀՂՈՒՄՆԵՐՀՂՈՒՄՆԵՐ

Ի՞նչ է հղումը Ի՞նչ է հղումըՍահմանումՍահմանում - , հղումն օգտագործվող տեղեկության տվյալի աղբյուրի հիշատակումն է( արտաքին հղում) կամ աշխատանքի տարբեր մասերը ( , , , գլուխ ենթագլուխ նկար

, աղյուսակ հավելված և այլն) միմյանց կապող գրառումը ( ներքին հղում):

Արտաքին հղումը պահանջում է օգտագործվող աղբյուրի մատենագիտական տվյալների :ճշգրիտ ներկայացում

, Օգտագործվող տվյալի տեղեկության աղբյուրը չհիշատակելը համարվում է հեղինակային իրավունքների խախտում (գրագողություն), իսկ աղբյուրի մատենագիտական տվյալները

: թերի ներկայացնելոը՝ կոպիտ սխալ

Ե՞րբ է անհրաժեշտ հղում կատարել Ե՞րբ է անհրաժեշտ հղում կատարել , Երբ դուք օգտագործում եք մտքեր գաղափարներ հետևյալ աղբյուրներից

•Գ , րքեր գրքույկներ և հոդվածներ;

•Թ երթեր և ամսագրեր;

•Տ , եսաֆիլմեր հեռուստահաղորդումներ

•Հ ;ամացանցային կայքեր և էլեկտրոնային պաշարներ

•(Էլեկտրոնային) , ;նամակներ օնլայն քննարկումների ֆորումներ

•Հարցազրույցներ;

•Դ (ասախոսություններ եթե ձեր դասախոսը դա անհրաժեշտ է համարում);

•Ս , , :խեմաներ աղյուսակներ պատկերներ կամ նկարներ

Ե՞րբ անհրաժեշտ չէ հղում կատարել Ե՞րբ անհրաժեշտ չէ հղում կատարել• Ե րբ գրում եք ձեր դիտարկման կամ փորձարկման արդյունքներ ի մասին (օրինակ ՝ դաշտային

հետազոտության զեկույց);

• Ե ;րբ գրում եք ձեր փորձի և տպավորությունների մասին

• Ե , ;րբ գրում եք ձեր սեփական մտքերը մեկնաբանություններն ու եզրակացությունները

• ;Երբ գնահատական եք տալիս կամ առաջարկում ձեր սեփական վերլուծությունը

• Ե « » (րբ օգտագործում եք հանրահայտ տեղեկություններ , փաստեր որոնք կարելի է գտնել բազմաթիվ տեղերում և հայտնի են բազմաթիվ մարդկանց) ;կամ ժողովրդական բանահյուսություն

• Ե րբ օգտագործում եք համընդհանուր ճանաչում գտած փաստեր կամ տեղեկություններ ( անհրաժեշտ է խորհրդակցել գիտական ղեկավարի հետ):

Հղման քանակական և որակական Հղման քանակական և որակականբնութագրերըբնութագրերը

Աշխատանքում մատենագիտական հղումների քանակը , , որպես կանոն խոսում է քննվող :հարցի տեսական մշակվածության մասշտաբների մասին

Սակայն սեփական աշխատանքը զանազան աղբյուրներին հղումներով ու մեջբերումներով , հարստացնելուն զուգահեռ անհրաժեշտ է հիշել որ քննարկվող հարցին դուք

պարտավոր եք տալ նաև ձեր սեփական գնահատականը :

Հղում հարկ է կատարել միայն հեղինակավոր ու թեմատիկ աղբյուրներին ՝ , հնարավորինս խուսափելով դասագրքերին և տեղեկատվական նյութերին հանրամատչելի

:աղբյուրների օգտագործումից

ՀՂՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԵՐԸ ՀՂՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԵՐԸ

Հղումների հիմնական ձևերը Հղումների հիմնական ձևերը1.1. ՆերտեքստայինՆերտեքստային – աղբյուրի մատենագիտական տվյալները նշվում են բուն

:տեքստում

2.2. ՏողատակայինՏողատակային – :աղբյուրի մատենագիտական տվյալները նշվում են տողատակում

3.3. ԱրտատեքստայինԱրտատեքստային - աղբյուրի մատենագիտական տվյալները նշվում են բուն :տեքստից հետո

Ներտեքստային հղում Ներտեքստային հղում , Աղբյուրին հղումը կատարվում է բուն տեքստում՝ փակագծերի մեջ որոնցում նշվում է

աղբյուրի հեղինակի ազգանունը և հրատարակման տարեթիվը (Name-Date style): : Աշխատանքի վերջում այբբենական կարգով տրվում է օգտագործված աղբյուրների ցուցակ

Օրինակ՝ Որոշ հեղինակներ այդ տեսության հիմնադիր համարում են Բրաունին

(Gibbs 1981, էջ 89):

կամ՝ հեղինակի ազգանունը կիրառելով տեքստում Գիբսը (1981, էջ 89) , :պնդում է որ այդ տեսության հիմնադիրը Բրաունն է

Տողատակային հղում Տողատակային հղում Աղբյուրի համապատասխան հատվածն աշխատանքի բուն տեքստում օգտագործելուց հետո

, դրվում է տողատակային համարակալված հղում ապա տողատակում նշվում են աղբյուրի մատենագիտական տվյալները (Numbered Footnote):

Օրինակ՝. « » Ջ Նայն առաջ քաշեց փափուկ ուժի բնորոշման մի շարք

¹:հիմնասկզբունքներ-----------------1. ´ Տե ս Nye J. 2004, “Soft Power: The Means to Success in World Politics”, Public Affairs Group, New York, p. 31:

Արտատեքստային հղում Արտատեքստային հղում Բուն տեքստում նշվում է գրականության ցանկում աղբյուրի հերթական համարը և

, օգտագործվող հատվածի էջը իսկ նրա մատենագիտական տվյալները նշվում են բուն : տեքստից հետո՝ գրականության ցանկում Գրականության ցանկում աղբյուրները նշվում

:են բուն տեքստում օգտագործման հաջորդականությամբ

Օրինակ՝. « » Ջ Նայն առաջ քաշեց փափուկ ուժի բնորոշման մի շարք

հիմնասկզբունքներ [8, 31էջ ]:

Գրականության ցանկ8. Nye J. 2004, “Soft Power: The Means to Success in World Politics”, Public Affairs Group, New York

ՀՂՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ԿԱՐԳ ՀՂՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ԿԱՐԳ

, Գիրք գրքույկ, Գիրք գրքույկ• , Հեղինակի ազգանունը անվան առաջին տառը

• Հ րատարակման տարեթիվը

• Աշխատության վերնագիրը

• Հրատարակչությունը

• Հրատարակման վայրը

Karskens, G. 1997, The Rocks: life in early Sydney, Melbourne University Press, Carlton

Հոդված ժողովածուից Հոդված ժողովածուից• , Հեղինակի ազգանունը անվան առաջին տառը

• Հ րատարակման տարեթիվը

• Հոդվածի ( , գլխի ենթագլխի) վերնագիրը

• / , Ժողովածուի խմբագրի ների անվան առաջին տառը ազգանունը

• Ժողովածուի վերնագիրը

• Հրատարակչությունը

• Հրատարակման վայրը

• Օ գտագործված հատվածի էջը

Curthoys, A. 1997, “History and identity”, in W Hudson 7 G Bolton (eds), Creating Australia: changing Australian history, Allen & Unwin, Sydney, pp. 23-38

Հոդված ամսագրից Հոդված ամսագրից• , Հեղինակի ազգանունը անվան առաջին տառը

• Հ րատարակման տարեթիվը

• Հոդվածի վերնագիրը

• . Ամսագրի հերթ համարը

• Օ գտագործված հատվածի էջը

Kozulin, A. 1993, “Literature as a psychological tool”, Educational Psychologist, vol. 28, no. 3, pp. 253-265

Հոդված թերթից Հոդված թերթիցԱ նհեղինակ հոդված“UNSW gains top ranking from quality team”, Sydney Morning Herald, 30 February, 1994, p. 21

Հեղինակային հոդվածDonaghy, B 1994, “National meeting set to review tertiary admissions”, Campus News, 3-9 March, p. 3

Մասնավոր հաղորդակցություն Մասնավոր հաղորդակցություն.Մ 201Սողոմոնյան 4, . մասն զրույց./հարցազրույց, 6 փետրվար

Ուշադրություն

/ Մինչ մասնավոր զրույցի հարցազրույցի տվյալներն օգտագործելը՝ ձեր զրուցակցից ճշտեք՝ կարելի՞ է արդյոք այն հրապարակայնացնել

Իրավական ակտ Իրավական ակտ/ /Որոշում հրաման օրենք

•Ա , կտի անվանումը

• ,Արխիվային համարը

• ,Տեսակը

• - ,Ամսա և տարեթիվը

•Վ այրը

Օրինակ՝

ՀՀ դիվանագիտական աստիճաններ շնորհելու մասին, -31-ՆՀ Ա, , 2014 . ՀՀ Նախագահի հրամանագիր թ 3, մարտի Երևան

Իրավական ակտ Իրավական ակտՊայմանագիր

• , Անվանումը

• / Կնքման ուժի մեջ մտնելու ա - ,մսա և տարեթիվը

•Վ այրը

Օրինակ՝

The North Atlantic Treaty, Washington D.C. - 4 April 1949

Իրավական ակտ Իրավական ակտՈւշադրություն

Իրավական ակտի կոնկրետ հոդվածին հղում կատարելիս՝ բուն տեքստում ուղղակի կամ :փակագծերում նշեք տվյալ հոդվածը

ՎիճակագրությունՎիճակագրություն• / Գործակալության կազմակերպության անվանումը• Հ րատարակման տարեթիվը• Հ րապարակման վերնագիրը• Հ րատարակման համարը• Հրատարակչությունը• Հրատարակման վայրը

Էլեկտրոնային տարբերակի դեպքում նաև• Դ - իտման ամսա և տարեթիվը• Է լեկտրոնային հասցեն (URL)

Օրինակ՝Australian Bureau of Statistics 2007, Internet Activity, Australia, Sep 2006, Cat. no.

8153.0, Australian Bureau of Statistics, Canberra, accessed 11 April 2007, <http://www.abs.gov.au>.

Չհրատարակված նյութ Չհրատարակված նյութ• , Հեղինակի ազգանունը անվան առաջին տառը• Տարեթիվը• Վերնագիրը• Նյութի տեսակը• Ներկայացման վայրը

Օրինակ՝Ballard, BA 2003, “The seeing machine: photography and the visualisation of

culture in Australia, 1890-1930”, PhD thesis, University of MelbourneկամFitzsimmons, D 2005, “Who chooses who belongs: tactics and strategies and

migrant literature”. Paper presented at the AULLA & FILLM conference, James Cook University, Cairns, 15-19th July

- ՏԵՍԱ ԵՎ ՁԱՅՆԱՅԻՆ- ՏԵՍԱ ԵՎ ՁԱՅՆԱՅԻՆԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ

- Ռադիո և հեռուստահեռարձակում- Ռադիո և հեռուստահեռարձակումՖիլմՖիլմ

• , Վերնագիրը սերիալի դեպքում՝ սկզբում սերիան

•Ձ այնագրման տարեթիվը

•Ձևաչափը

• Ձայնագրման ստուդիան

• Ձայնագրման վայրը

My Brilliant Career, 1979, motion picture, New South Wales Film Corporation, distributed by Australian Video, Australia.

Going backwards: Four Corners 2001, television program, Australian Broadcasting Corporation, Sydney, 9 July

ՏեսաֆիլմՏեսաֆիլմ• , Վերնագիրը սերիալի դեպքում՝ սկզբում սերիան• Ձ այնագրման տարեթիվը• Ձևաչափը• Ձայնագրման ստուդիան• Ձայնագրման վայրըMy Brilliant Career, 1979, motion picture, New South Wales Film Corporation,

distributed by Australian Video, Australia.

Ա ռցանց տարբերակի դեպքումThe Overlander 2007, Overlander.tv: Aboriginal tent embassy, Canberra, online

video, accessed 31 July 2007, <http://www.youtube.com/watch?v=abMlHjO2nh4>

- Տեսա կամ ձայներիզ- Տեսա կամ ձայներիզ• , Վերնագիրը սերիալի դեպքում՝ սկզբում սերիան• Ձ այնագրման տարեթիվը• Ձևաչափը• Ձայնագրման ստուդիան• Ձայնագրման վայրը

Australia through time 1994, CD-ROM, Random ROM in assoc. with the ABC, Sydney.

ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ

ԱռանձնահատկությունըԱռանձնահատկությունը , Համացանցային աղբյուրներին հղում կատարելու կարգը նույն է ինչ դրանց տեքստային

: տպագիր տարբերակներին հղում կատարելու դեպքում Սակայն այս դեպքում անհրաժեշտ է աղբյուրի մատենագիտական տվյալների մեջ ներառել նաև

աղբյուրի էլեկտրոնային ամբողջականամբողջական հասցեն և դրան մուտք գործելուժամանակը : « » Էլեկտրոնային շատ երկար հասցեները կարելի է կոտրել ՝ մյուս մասը

:շարունակելով հաջորդ տողում

Օրինակ՝Brugier, C., Popescu, N. 2014, “Ukraine: the view from China”, Alerts - No17 - 14 March 2014, European Union Institute for Security Studies [ հասանելի էր15.03.2014] http://www.iss.europa.eu/uploads/media/Alert_17_Ukraine_China.pdf

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ

. Նարեկ Ս Գալստյան

nsgalstyan@gmail.com

NarekSGalstyan

Narek S. Galstyan

Կոնտակտային տվյալներ Կոնտակտային տվյալներ