Upload
-
View
1.054
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
ชุดการสอนที่ 9 การรักษาดุลยภาพด้วยฮอร์โมน
Citation preview
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
2
แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวเขยนค าตอบ ก ข ค ง ลงในสมด (คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
1. ขอใดตอไปนไมใชองคประกอบของกลไกการควบคมแบบยอนกลบ ก. ตวรบ (receptor) ข. ตวตอบสนอง (effector) ค. เทอรโมสตด (thermostat) ง. ศนยควบคม (control center)
2. การท างานของฮอรโมนจะควบคมการท างานของอวยวะเปาหมายอยางไร ก. ทกเวลา ข. ไมจ ากดบรเวณ ค. เฉพาะบางเวลา ง. โดยเฉพาะเจาะจง
3. การรกษาสมดลของฮอรโมนในขอใดทท างานแบบสภาวะตรงขามกน ก. อนซลน กบ กลคากอน ควบคมเมเทบอลซมกลโคส ข. ไทรอกซนและพาราทอรโมน ควบคมสมดลแคลเซยม ค. โพรเจสตนและเอสโทรเจนท าใหเกดความแตกตางทางเพศ ง. เอพเนฟรนและนอรเอพเนฟรน ท าหนาทตรงกนขามในปฏกรยาสหรอหน
4. ฮอรโมนควบคมการหลงของโทรฟกฮอรโมน คอขอใด ก. อนซลน ข. กลคากอน ค. FSH และ LH ง. พาราทอรโมน
5. สารเคม ทออกมาสกระแสเลอด และถกเปลยนไปเปน angiotensin ซงไปกระตนให ตอมหมวกไตชนนอก (adrenal cortex) หลงฮอรโมน aldosterone คอขอใด
ก. Cretin ข. Renin ค. Insulin ง. Retinin
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
3
6. ขอใดตอไปนแสดงใหเหนถง Negative feedback mechanism ก. กระบวนการดดกลโคสกลบคนของทอหนวยไต ข. การขบน ามนออกทางผวหนงเพอลดการสญเสยน าทางผวหนง ค. ความสมพนธระหวางตอมใตสมอง ตอมไทรอยด และระดบฮอรโมนไทรอกซน ในกระแสเลอด ง. ซากสงมชวตเกดการยอยสลายเปนสารประกอบทพชสามารถน ากลบมาใช ประโยชนไดอก 7. โครงสรางทใชในการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสตวบก คอขอใด
ก. ตอมเกลอ ข. หนวยไต ค. ตอมนาซล ง. แทรกไทล แวควโอล
8. ระดบความเขมขนเกลอแรภายในรางกายใหใกลเคยงกบสภาพแวดลอม คอขอใด ก. ไอโซทอนก (isotonic) ข. ไฮโพโทนก (hypotonic) ค. ไฮเพอรโทนก (hypertonic) ง. เมตาโทนด (Mata tonic)
9. ฮอรโมนทมบทบาทส าคญในการควบคมระดบแคลเซยมในเลอด คอ ก. Thyroxin , Glucagon ข. Calcitonin , Parathormone ค. Prolactin , Oxytocin ง. Aldosterone , Cortisol 10. ฮอรโมนกลมใดควบคมการดดน ากลบคนทอหนวยไต ก. Vasopressin ข. Epinephrine ค. Calcitonin' ง. Thyroxin
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
4
เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน
เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
9vตอ
1. ค 6. ค 2. ง 7. ข 3. ก 8. ก 4. ค 9. ข 5. ข 10. ก
ไมถกไมเปนไรนะครบ เขาไปศกษาเนอหาในชดการสอนกนกอน
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
5
จดประสงคการเรยนร
เพอใหนกเรยนสามารถ 1. อธบายการรกษาดลยภาพในรางกายสตวได 2. บอกปจจยทมผลตอการท างานของฮอรโมนได 3. สรปกลไกการควบคมการหลงฮอรโมน โดยกระบวนการยอนกลบได 4. เปรยบเทยบการท างานของระบบตาง ๆ ในรางกาย โดยระบบประสาทและตอมไรทอได
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
6
บตรค าสงท 9.1
กลไกการรกษาดลยภาพในรางกาย
โปรดอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอนดวยความตงใจ 1. หวหนากลมแจกบตรทงหมดใหสมาชก ยกเวนบตรเฉลย 2. หวหนากลมใหสมาชกอานบตรค าสง พรอมกบปฏบตตามค าสง 3. สมาชกศกษาบตรเนอหาท 9.1 ใชเวลา 10 นาท 4. สมาชกอานบตรค าถามท 9.1 แลวตอบค าถามลงในสมด ใชเวลา 3 นาท 5. หวหนาอานบตรเฉลยท 9.1 นกเรยนตรวจค าตอบพรอมกน ใชเวลา 2 นาท 6. เวลาท ากจกรรมทงหมด ประมาณ 15 นาท เมอปฏบตกจกรรมเรยบรอย
แลวใหทกคนเกบบตรทกใบใสในซองใหเรยบรอยและถกตอง
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
7
บตรเนอหาท 9.1
กลไกการรกษาดลยภาพในรางกาย
กลไกการรกษาดลยภาพดวยฮอรโมนออกซโทซน ทมา:http:// www.il.mahidol.ac.th487 × 382 (28 เมษายน 2555)
รางกายมกลไกในการรกษาสภาพแวดลอม ภายในรางกายไดอยางไร อยากรเชญทางนนะครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
8
บตรเนอหาท 9.1
กลไกการรกษาดลยภาพในรางกาย
การรกษาดลยภาพดวยฮอรโมน การควบคมการหลงฮอรโมน(Control of Hormone Secretion) การควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมไรทอสวนใหญเปนกลไกแบบตอบสนองแบบยอนกลบ (feedback mechanism) ซงอาจจะเปนไปในทางบวก(กระตนยอนกลบ) เรยกวา positive feedback หรออาจจะเปนไปในทางลบ(ยบยงยอนกลบ) เรยกวา negative feedback
การควบคมแบบยบยงยอนกลบ ทมา:http://www. vcharkarn.com 700 × 393 (28 เมษายน 2554)
การควบคมแบบกระตนยอนกลบ ทมา:http://www. pibul.ac.th 817 × 500 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
9
การควบคมการหลงฮอรโมนแบงเปน 3 แบบ 1. ฮอรโมนควบคมการหลงของโทรฟกฮอรโมน 2. การเปลยนแปลงทางสรรวทยาของรางกายควบคมการหลงฮอรโมน 3. สารเคม ควบคมการหลงฮอรโมน
ฮอรโมนควบคมการหลงของโทรฟกฮอรโมน (Hormonal control of tropic hormone secretion)
ลกษณะการหลง tropic hormones มตอมไรทอเปนอวยวะเปาหมาย ซงจะสรางฮอรโมนกลบไปควบคมการหลงของ tropic hormones ในเพศหญง ฮอรโมน FSH, LH เปน tropic hormones การหลงของฮอรโมนในกลมนถกควบคมโดยฮอรโมน estrogen และ progesterone ทสรางมาจากรงไข
ภาพแสดงการหลงของโกนาโดโทรฟกฮอรโมน ทมา : http:// www.il.mahidol.ac.th420 × 400 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
10
ในเพศชายฮอรโมน FSH, LH (ICSH) เปน gonadotropic hormones หลงออกมาจากตอมใตสมองสวนหนา การหลงของฮอรโมนกลมนถกควบคมโดยฮอรโมน testosterone ทสรางมาจาก Leydig cells ทอยในลกอณฑะ การท างานของ testosterone จะเปนแบบ feedback mechanism เพอควบคมการสรางอสจและสรางฮอรโมน FSH, LH การเปลยนแปลงทางสรรวทยาของรางกายควบคมการหลงฮอรโมน(The physiological change control of hormone secretion) ภาพแสดงการหลงของโกนาโดโทรฟกฮอรโมนในเพศชาย ทมา : http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
11
การเปลยนแปลงทางสรรวทยาของรางกาย การเปลยนแปลงทางสรรวทยาของรางกาย (ระดบน าตาลในเลอดทสงหรอต า) จะเปนตวกระตนหรอยบยงตอมไรทอใหสรางและหลงฮอรโมนออกมา ตวอยางเชน กลมเซลล ในตบออนเรยกวา beta–cells of islet of Langerhans ซงท าหนาทเปนตอมไรทอ สรางและหลงฮอรโมน insulin ออกมา
ภาพแสดงลกษณะกระเพาะอาหาร ทมา : http:// bknowledge.org 283 × 222 (18 เมษายน 2554) ภาพแสดงระดบน าตาลในเลอดควบคมการหลงอนซลนและกลคากอน
ทมา : http:// www.il.mahidol.ac.th554 × 541 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
12
การเปลยนแปลงการท างานของสรรวทยาของรางกาย (ความดนเลอดต า)
ท าใหเกดสภาวะทไปกระตนเนอเยอทไมใชตอมไรทอ (Juxtaglomerular cells) ใหสรางและปลอยสารเคม (renin) ออกมาสกระแสเลอด และ renin ถกเปลยนไปเปน angiotensin ซงไปกระตนใหตอมหมวกไตชนนอก (adrenal cortex) หลงฮอรโมน aldosterone ออกมาสกระแสเลอด ท าใหเกดการดดซมกลบของ Na+ และน าจาก หลอดไตตรงบรเวณ distal convoluted tubule เขาสเสนเลอดฝอยตรงบรเวณนน ท าใหความดนเลอดสงซงจะไปยบยงการปลอย renin ออกมา
ภาพแสดงการหลงอลโดสเทอโรน เมอมการเปลยนแปลงความดนเลอด
ทมา : http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555)
สารเคมควบคมการหลงฮอรโมน
(Chemical substance control of hormone secretion)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
13
กลไกการควบคมแบบยอนกลบพบไดตงแตระดบเซลลเปนตนไป การควบคมดงกลาวประกอบดวยองคประกอบ 3 อยางคอ
1. ตวรบ (receptor) 2. ศนยควบคม (control center) 3. ตวตอบสนอง (effector) เมอมการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมไมวาจะเปนภายนอกหรอ
ภายในของสตว ตวรบจะรบรการเปลยนแปลงและสงสญญาณไปยงศนยควบคม ศนยควบคมจะสงการและสงสญญาณไปยงตวตอบสนองใหท างานเพอตอบสนอง ตอการเปลยนแปลงในทศทางทเหมาะสมทจะชวยใหสภาพแวดลอมในตวสตว กลบเขาสสภาพปกต เพอใหนสตเหนภาพไดงาย ๆ และชดเจน ในทนจะเปรยบเทยบกลไกการควบคมสภาพแวดลอมของรางกายสตว กบการควบคมทางวศวกรรม เชน การควบคมอณหภมหอง สงเราในทน ไดแก อณหภมทเปลยนแปลงไป ศนยควบคมกคอ เทอรโมสตด (thermostat) ของเครองท าความรอน (หรอความเยน) ท าหนาท ควบคมอณหภมใหผนแปรได ในชวงแคบ ๆ โดยทเทอรโมสตดมการตงคาอณหภมไวทจด ๆ หนง (เรยกวา set-point) มตวรบคอเทอรโมมเตอร สวนเครองท าความรอน (หรอความเยน) คอ หนวยตอบสนอง ถา set-point อยท 20 องศาเซลเซยส เมออณหภมลดต ากวา 20 องศาเซลเซยส กจะไปกระตนใหเครองท าความรอนท างาน เมออณหภมสงเกน 20 องศาเซลเซยส กจะไปหยดการท างานของเครองท าความรอนเปนตน
กลไกการควบคมแบบยอนกลบ ทมา : http:// www.il.mahidol.ac.th540 × 576 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
14
บตรค าถามท 9.1 กลไกการรกษาดลยภาพในรางกาย
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวเขยนค าตอบ ก ข ค ง ลงในสมด (คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
1. ขอใดตอไปนไมใชองคประกอบของกลไกการควบคมแบบยอนกลบ ก. ตวรบ (receptor) ข. ตวตอบสนอง (effector) ค. เทอรโมสตด (thermostat) ง. ศนยควบคม (control center)
2. การท างานของฮอรโมนจะควบคมการท างานของอวยวะเปาหมายอยางไร ก. ทกเวลา ข. ไมจ ากดบรเวณ ค. เฉพาะบางเวลา ง. โดยเฉพาะเจาะจง
3. การรกษาสมดลของฮอรโมนในขอใดทท างานแบบสภาวะตรงขามกน ก. อนซลน กบ กลคากอน ควบคมเมเทบอลซมกลโคส ข. ไทรอกซนและพาราทอรโมน ควบคมสมดลแคลเซยม ค. โพรเจสตนและเอสโทรเจนท าใหเกดความแตกตางทางเพศ ง. เอพเนฟรนและนอรเอพเนฟรน ท าหนาทตรงกนขามในปฏกรยาสหรอหน
4. ฮอรโมนควบคมการหลงของโทรฟกฮอรโมน คอขอใด ก. อนซลน ข. กลคากอน ค. FSH และ LH ง. พาราทอรโมน
5. สารเคม ทออกมาสกระแสเลอด และถกเปลยนไปเปน angiotensin ซงไปกระตนใหตอมหมวกไตชนนอก (adrenal cortex) หลงฮอรโมน aldosterone คอขอใด ก. Cretin ข. Renin ค. Insulin ง. Retinin
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
15
บตรเฉลยค าถามท 9.2
กลไกการรกษาดลยภาพในรางกาย
9vตอ
1. ค 2. ง 3. ก 4. ค 5. ข
ปรบมอใหคนเกงกนหนอยครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
16
บตรค าสงท 9.2
การรกษาดลยภาพน าและแรธาตในสตว
โปรดอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอนดวยความตงใจ 1. หวหนากลมแจกบตรทงหมดใหสมาชก ยกเวนบตรเฉลย 2. หวหนากลมใหสมาชกอานบตรค าสง พรอมกบปฏบตตามค าสง 3. สมาชกศกษาบตรเนอหาท 9.2 ใชเวลา 10 นาท 4. สมาชกอานบตรค าถามท 9.2 แลวตอบค าถามลงในสมด ใชเวลา 3 นาท 5. หวหนาอานบตรเฉลยท 9.2 นกเรยนตรวจค าตอบพรอมกน ใชเวลา 2 นาท 6. เวลาท ากจกรรมทงหมด ประมาณ 15 นาท เมอปฏบตกจกรรมเรยบรอย
แลวใหทกคนเกบบตรทกใบใสในซองใหเรยบรอยและถกตอง
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
17
บตรเนอหาท 9.2
การรกษาดลยภาพน าและแรธาตในสตว
โครงสรางในการรกษาดลยภาพน าในสตวเซลลเดยว ทมา:http:// www.yupparaj.ac.th219 × 400 (28 เมษายน 2555)
รางกายสตวแตละชนดมการรกษาดลยภาพ ภายในรางกายไดอยางไร อยากรเชญทางนนะครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
18
บตรเนอหาท 9.2
การรกษาดลยภาพน าและแรธาตในสตว
การรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสตว สตวแตละชนดจะมกลไกการรกษาดลยภาพของน าในรางกาย เพอใหรางกาย อยในสภาวะสมดลและเหมาะสมตอการด ารงชวต เนองจากน าในรางกายของสงมชวต จะมความสมพนธกบความเขมขนของแรธาต และสารตาง ๆ ทละลายอยในน า ดงนนการรกษาดลยภาพของน าในรางกายจงมความเกยวของกบการรกษาดลยภาพของ เกลอแร และสารตาง ๆ ในรางกายดวยเชนกน การเปลยนแปลงของปรมาณน าในสวนตาง ๆ ของรางกายจะสงผล ตอการเปลยนแปลงความเขมขนของแรธาตและสารตาง ๆ ในรางกาย ซงจะมผลกระทบตอเนองไปถงดลยภาพในการล าเลยงสารในระดบเซลลดวย ดงนน การรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสงมชวต จงมความส าคญเปนอยางยง โดยในสตวบางชนดอาจจะมระบบการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในรางกายทแตกตางกนได ดงน 1) สงมชวตเซลลเดยว หรอโพรโทซวทอาศยในน าจด ไดแก อะมบา พารามเซยม เปนสงมชวตทมโครงสรางภายในเซลลทไมซบซอน จะใชวธการรกษาปรบสมดลของน าและของเสยทเกดขนในเซลล เชน แอมโมเนยและแกสคารบอนไดออกไซด โดยการแพรผาน เยอหมเซลลออกไปสสงแวดลอมโดยตรง นอกจากนภายในเซลลยงมโครงสรางทเรยกวา คอนแทรกไทล แวควโอล (contractile vacuole) ซงมหนาทก าจดสารละลายของเสยและ น าออกสภายนอกเซลลดวยวธการล าเลยงแบบ เอกโซไซโทซส ท าใหสามารถรกษาดลยภาพของน าไวได และยงเปนการชวยปองกนไมใหเซลลเตงหรอบวมมากจนเกนไป
โครงสรางในการรกษาดลยภาพน าในสตวเซลลเดยว ทมา:http:// www.yupparaj.ac.th219 × 400 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
19
2) สตวปก นกหลายชนดจะมขนปกคลม เพอปองกนการสญเสยน าเนองจากความรอน และยงมระบบการรกษาดลยภาพของน าดวยการขบออกในรปปสสาวะนอกจากนยงพบวานกทะเลทกนพชหรอสตวทะเลเปนอาหาร จะมอวยวะทท าหนาทก าจดแรธาตหรอเกลอสวนเกนออกไปจากรางกาย เรยกวา ตอมเกลอ (salt gland) ซงอยบรเวณหวและจมก โดยแรธาตและเกลอจะถกก าจดออกในรปของน าเกลอ วธการรกษาสมดลเชนน จงท าใหนกทะเลตาง ๆ สามารถด ารงชวตอยได แมจะบรโภคอาหารทมแรธาตและเกลอสงเปนประจ า
โครงสรางในการรกษาดลยภาพน าในสตวปก ทมา:http:// www.yupparaj.ac.th400 × 283 (28 เมษายน 2555)
3) สตวบก สตวบกจะไดรบน าจากการดมน า และจากน าทเปนสวนประกอบในอาหาร เชน ในพชผก ผลไม ตลอดจนน าทอยในเนอสตวตาง ๆ นอกจากนยงไดรบน าจากกระบวนการยอยสลายสารอาหาร ตลอดจนการเผาผลาญสารอาหาร หากรางกายไดรบปรมาณมากเกนไป รางกายจะก าจดน าสวนเกนออกในรปของเหงอ ไอน าในลมหายใจ ปสสาวะ และอจจาระ โดยมไตเปนอวยวะหลกทท าหนาทควบคมสมดลของน า และแรธาตในรางกาย
โครงสรางหนวยไตทใชในการรกษาดลยภาพน าในสตวบก ทมา:http:// www.thaigoodview.com355 × 296 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
20
4) สตวน าเคม จะมวธการควบคมสมดลน าและแรธาตในรางกายทแตกตาง ไปจากสตวบก เนองจากสตวน าเคมจะตองมการปรบความเขมขนของเกลอแร ในรางกายใหใกลเคยงกบสภาพแวดลอม เรยกระดบความเขมขนเกลอแรภายในรางกายใหใกลเคยงกบสภาพแวดลอมวา ไอโซทอนก (isotonic) ซงจะชวยท าใหรางกายกบสภาพแวดลอมมความสมดลกนจงไมมการสญเสยน าหรอรบน าเขาสรางกาย โดยสตวน าเคมแตละชนดจะมกลไกในการรกษาดลยภาพทแตกตางกน ดงน ปลากระดกออน เชน ปลาฉลาม จะมระบบการรกษาสมดลโดยการพฒนาใหมยเรยสะสมในกระแสเลอดในปรมาณสง จนมความเขมขนใกลเคยงกบน าทะเลจงไมมการรบน าเพมหรอสญเสยน าไปโดยไมจ าเปน ปลากระดกแขงจะมเกลดตามล าตว เพอใชปองกนการสญเสยน าภายในรางกายออกสสภาพแวดลอมเนองจากสภาพแวดลอมมความเขมขนของสารละลายมากกวาในรางกาย และมการขบเกลอแรออกทางทวารหนก และในลกษณะปสสาวะทมความเขมขนสงและมกลมเซลลทเหงอกท าหนาทล าเลยงแรธาตออกนอกรางกายดวยวธการล าเลยงแบบใชพลงงาน
โครงสรางในการรกษาดลยภาพน าในปลากระดกแขง
ทมา:http www.4shared.com500 × 301 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
21
5) สตวน าจด ระบบการรกษาดลยภาพของสตวน าจดมความแตกตางจากสตวน าเคม เนองจากสตวน าจดอาศยอยในน าทมความเขมของสารละลายต ากวาภายในรางกาย ท าใหน าจากภายนอกรางกายสามารถออสโมซสเขาสภายในรางกายไดมาก ปลาน าจดจงตองมผวหนงและเกลดปองกนการซมเขาของน า มการขบปสสาวะบอยและเจอจาง และมอวยวะพเศษทเหงอกคอยดดเกลอแรทจ าเปน คนสรางกาย
โครงสรางในการรกษาดลยภาพน าในปลาน าจด ทมา:http// www.agri.kmitl.ac.th600 × 440 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
22
บตรค าถามท 9.2 การรกษาดลยภาพน าและแรธาตในสตว
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวเขยนค าตอบ ก ข ค ง ลงในสมด (คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
2. โครงสรางทใชในการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสงมชวตเซลลเดยว ก. ตอมนาซล ข. ตอมเกลอ ค. หนวยไต ง. แทรกไทล แวควโอล
3. ขอใดตอไปนถกตอง ก. ปลาน าจดจงตองมผวหนงและเกลดปองกนการซมออกของน า ข. ปลาน าจด รกษาดลยภาพโดยก าจดน าภายในรางกายออกนอกรางกาย ค. สตวบก ก าจดน าสวนเกนออกในรปของเหงอ ไอน าในลมหายใจ ปสสาวะ ง. ปลาน าเคม มรกษาสมดลโดยการก าจดยเรยออกจากกระแสเลอดปรมาณสง
4. โครงสรางทใชในการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสตวบก คอขอใด ก. ตอมเกลอ ข. หนวยไต ค. ตอมนาซล ง. แทรกไทล แวควโอล
5. ระดบความเขมขนเกลอแรภายในรางกายใหใกลเคยงกบสภาพแวดลอม คอขอใด ก. ไอโซทอนก (isotonic) ข. ไฮโพโทนก (hypotonic) ค. ไฮเพอรโทนก (hypertonic) ง. เมตาโทนด (Mata tonic)
6. ตอมเกลอ (salt gland) ในสตวปกท าหนาทใด ก. ก าจดแรธาตและเกลอออกจากรางกายในรปของยเรย ข. ก าจดแรธาตและเกลอออกจากรางกายในรปของเหงอ ค. ก าจดแรธาตและเกลอออกจากรางกายในรปของยรค ง. ก าจดแรธาตและเกลอออกจากรางกายในรปของน าเกลอ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
23
บตรเฉลยค าถามท 9.2
การรกษาดลยภาพน าและแรธาตในสตว
9vตอ
1. ง 2. ค 3. ข 4. ก 5. ง
ปรบมอใหคนเกงกนหนอยครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
24
บตรค าสงท 9.3
การรกษาดลยภาพของฮอรโมนในสตว
โปรดอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอนดวยความตงใจ 1. หวหนากลมแจกบตรทงหมดใหสมาชก ยกเวนบตรเฉลย 2. หวหนากลมใหสมาชกอานบตรค าสง พรอมกบปฏบตตามค าสง 3. สมาชกศกษาบตรเนอหาท 9.3 ใชเวลา 10 นาท 4. สมาชกอานบตรค าถามท 9.3 แลวตอบค าถามลงในสมด ใชเวลา 3 นาท 5. หวหนาอานบตรเฉลยท 9.3 นกเรยนตรวจค าตอบพรอมกน ใชเวลา 2 นาท 6. เวลาท ากจกรรมทงหมด ประมาณ 15 นาท เมอปฏบตกจกรรมเรยบรอย
แลวใหทกคนเกบบตรทกใบใสในซองใหเรยบรอยและถกตอง
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
25
บตรเนอหาท 9.3
การรกษาดลยภาพของฮอรโมนในสตว
การรกษาดลยภาพในรางกายสตว การรกษาดลยภาพของรางกายมสภาพแวดลอมทเกยวของกบสตว 2 ชนด คอ สภาพแวดลอมภายนอกตวสตว (external environment) และสภาพแวดลอมภายใน (internal environment) ซงไดแกของเหลวทอาบรอบเซลล เลอด และน าเหลอง ซงสตว จะตองมการรกษาสภาพแวดลอมภายในเหลานใหคอนขางคงทหรอมการเปลยนแปลงได เลกนอยในชวงจ ากดคาหนงจงจะท าใหสงมชวตด ารงอยไดถงแมสภาพแวดลอมภายนอก รางกายจะมการเปลยนแปลงอยางมาก ในป ค.ศ.1929 Walter B. Cannon นกสรรวทยาชาวอเมรกนเปนผทน าเอาค าวา “homeostasis” มาใชเพอขยายความหมายของกลไกการรกษาสภาพแวดลอมภายใน รางกาย (homeo = คลายหรอเหมอน, stasis = อยนงหรอทรงตว) ดงนน homeostasis หมายถงการรกษาสภาพแวดลอมภายในรางกายใหคงทแตความหมายของค าวาคงทในทน ไมไดหมายถงภาวะทไมมการเปลยนแปลง หากแตหมายถงมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ในลกษณะทเปนไดนามค (dynamic) สภาพแวดลอมภายในรางกายสตว (The internal environment) ไดแก ของเหลว ทอาบอยรอบ ๆ เซลล เรยกวา extracellular fluid มอย 2 ชนดคอ 1. ของเหลวทอาบรอบเซลลและน าเหลอง 2. พลาสมา ซงเปนสวนประกอบทเปนของเหลวของเลอด
สตวแตละชนดมวธการรกษาดลยภาพเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร อยากรเชญทางนครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
26
โฮมโอสเตซสเกยวของกบตวแปรภายในรางกาย (variables) ทตองควบคมเพอรกษาสภาพแวดลอมภายในรางกายของสตว มดงน 1. ความเขมขนของออกซเจนและคารบอนไดออกไซดในรางกาย 2. ความเปนกรด-เบส (pH) 3. ความเขมขนของสารอาหารและของเสยในรางกาย 4. ความเขมขนของเกลอแรและอเลคโตรไลต 5. ปรมาตรของของเหลวนอกเซลลรวมทงแรงดนออสโมตกของของเหลว 6. อณหภมกาย (ในกรณของสตวเลอดอน)
ภาพแสดงการรกษาดลยภาพของออกซเจนและคารบอนไดออกไซดในรางกาย ทมา : http://www. il.mahidol.ac.th 371 × 319 (28 เมษายน 2554)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
27
ตวอยางของการรกษาดลยภาพดวยฮอรโมน 1. โฮมโอสเตซสของน าในรางกาย (osmoregulation) Osmoregulation หมายถงการควบคมปรมาณน าในกระแสเลอด นจะรวมถงความเขมขนของสาร อเลคโตรไลตในเลอด (เชนแคลเซยม โซเดยม โพแทสเซยม คลอไรด และอน ๆ) ดวยกลไกการควบคมเปนดงน 1.1 การเปลยนแปลงปรมาณน าในรางกาย กระตนกลไกการควบคม ยอนกลบของรางกาย 1.2 ออสโมรเซพเตอร ซงอยทสมองสวนไฮโพทาลามสรบร การเปลยนแปลงไดจากกระแสเลอด 1.3 ไฮโพทาลามสสงสารสอเคมไปยงตอมใตสมอง 1.4 ตอมใตสมองหลงฮอรโมน anti-diuretic hormone (ADH) ไปออกฤทธททอหนวยไต ท าใหทอหนวยไตดดน ากลบมากขน หรอนอยลงแลวแตกรณ การควบคมการดดน ากลบมากหรอนอยขนอยกบปรมาณการหลงของ ADH นนเอง
ภาพแสดงการท างานเพอรกษาสมดลน าของฮอรโมน ADH ทมา : http://www. vcharkarn.com 600 × 535 (28 เมษายน 2554)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
28
โฮมโอสเตซสของระดบน าตาลในเลอดรางกายตองการปรมาณน าตาล ในเลอดทพอเหมาะเพอสราง ATP แตเนองจากความตองการATP ของรางกาย เปลยนแปลงไดตามสภาพของรางกาย ดงนนรางกายจงตองเตรยมปรมาณน าตาล ในเลอดใหไดตามความตองการผลตพลงงานอยเสมอ รางกายควบคมโฮมโอสเตซส ของน าตาลในเลอดผานทางฮอรโมน 2 ชนดคอ อนซลนและกลคากอน
ภาพแสดงการท างานเพอรกษาสมดลน าตาลของฮอรโมนอนซลนและกลคากอน
ทมา : http://www3.ipst.ac.th 554 × 541 (28 เมษายน 2555)
การควบคมอณหภมรางกายของสตวเลอดอนสตวเลอดอนใชกลไก การควบคมยอนกลบแบบลบในการรกษาอณหภมของรางกายไดหลายทาง โดยม ศนยกลางทรบสญญาณการเปลยนแปลงของอณหภมอยทไฮโพทาลามส ตวรบรการเปลยนแปลงของอณหภม เรยกวา เทอรโมรเซพเตอร (thermoreceptor) ทผวหนงจะมเทอรโมรเซพเตอรเปนตวรบรอณหภมภายนอกแลวสงสญญาณไปท ไฮโพทาลามส ไฮโพทาลามสจะสงกระแสประสาทไปยงอวยวะตอบสนอง ใหมการท างานในทางทจะชวยปรบอณหภมรางกายเขาสภาวะปกตตอไป
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
29
วธการทสตวใชในการปรบสมดลของอณหภมรางกาย (Corrective mechanisms in temperature control) ไดแก 1. การเพมหรอลดการหลงเหงอ 2. การขยายตว-การหดตวของหลอดเลอดบรเวณผวหนงเพอการระบาย ความรอน นอกจากนการหดตวและการขยายตวของหลอดเลอดบรเวณภายในรางกาย ยงมผลตอการกระจายความรอนและการรกษาระดบอณหภมของเลอดทไหลกลบเขายง หวใจไดดวย โดยการไหลของเลอดในหลอดเลอดแดงและหลอดเลอดด าในลกษณะ ทเปน countercurrent flow มบทบาทตอการรกษาอณหภมใหกบรางกาย ดวยเชนกน 3. การหดตวของกลามเนอ piloerector ทโคนขนเพอผลตความรอน และการสนของกลามเนอทวรางกาย (shievering) 4. การเพมหรอลดอตราเมแทบอลซมของรางกายผานทางการท างาน ของฮอรโมน ภาพแสดงวธการทสตวใชในการปรบสมดลของอณหภมรางกาย
ทมา : http://www.kruratwic.wordpress.com 595 × 602 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
30
บตรค าถามท 9.3
การรกษาดลยภาพของฮอรโมนในสตว
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกอกษร ดานลางใสลงในชอง ทมขอความสมพนธ กบขอความทางดานบน เพยงค าตอบเดยว (คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
1. การควบคมการดดน ากลบ 2. สภาพแวดลอมภายในรางกายสตว 3. ตวรบรการเปลยนแปลงของอณหภม 4. โฮมโอสเตซสของน าในรางกาย (osmoregulation) 5. วธการทสตวใชในการปรบสมดลของอณหภมรางกาย
ก. การหลงฮอรโมน ADH ข. การเพมหรอลดการหลงเหงอ ค. การควบคมปรมาณน าในกระแสเลอด ง. ของเหลวทอาบรอบเซลลและน าเหลอง จ. เทอรโมรเซพเตอร (thermoreceptor)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
31
บตรเฉลยค าถามท 9.3
การรกษาดลยภาพของฮอรโมนในสตว
1. ก 2. ง 3. จ 4. ค 5. ข
ตอบถกหมดเลยใชไหมเกงมากครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
32
บตรค าสงท 9.4
ปจจยทมผลตอการควบคมการหลงฮอรโมน
โปรดอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอนดวยความตงใจ 2. หวหนากลมแจกบตรทงหมดใหสมาชก ยกเวนบตรเฉลย 3. หวหนากลมใหสมาชกอานบตรค าสง พรอมกบปฏบตตามค าสง 4. สมาชกศกษาบตรเนอหาท 9.4 ใชเวลา 10 นาท 5. สมาชกอานบตรค าถามท 9.4 แลวตอบค าถามลงในสมด ใชเวลา 3 นาท 6. หวหนาอานบตรเฉลยท 9.4 นกเรยนตรวจค าตอบพรอมกน ใชเวลา 2 นาท 7. เวลาท ากจกรรมทงหมด ประมาณ 15 นาท เมอปฏบตกจกรรมเรยบรอย
แลวใหทกคนเกบบตรทกใบใสในซองใหเรยบรอยและถกตอง
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
33
บตรเนอหาท 9.4
ปจจยทมผลตอการควบคมการหลงฮอรโมน
ปจจยทมผลตอการควบคมการหลงฮอรโมน การหลงฮอรโมนจากตอมไรทอชนดตางๆของรางกายจะอยในสภาวะทรางกายสามารถควบคมใหฮอรโมนเหลานนท างานมากหรอนอยไดตามความตองการ ซงขนอยกบสภาพแวดลอมทเปนสงเราทงภายในและสงเราภายนอก สงเราภายใน ไดแกปรมาณของสารตางๆในเลอดเชน กลโคส น า แรธาตตางๆและ ฮอรโมน เปนตน สงเราภายนอกไดแก แสง อณหภม ภาพทตามองเหน เสยง เปนตน
ภาพแสดงสงเราควบคมการท างานของรางกาย ทมา : http://www.student.nu.ac.th 600 × 279 (28 เมษายน 2555)
ปจจยทควบคมการหลงฮอรโมนมอะไรบางและมผลอยางไรบางตอการด ารงชวต อยากรเชญทางนนะครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
34
อยางไรกตามหากตอมไรทอรบสญญาณจากสงเราใหหลงฮอรโมนโดยไมจ ากด อวยวะเปาหมายจะถกกระตนใหท างานตลอดเวลา ท าใหเกดผลเสยจนเปนอนตราย ตอชวต รางกายจงจ าเปนตองมระบบควบคมการหลงฮอรโมนของตอมไรทอโดยระบบ ควบคมดงกลาว อาจเปนปรมาณของฮอรโมนเอง หรอ ระดบสารเคมอน ๆ ในเลอด เพอใหระบบตางๆท างานสมพนธกนและสอดประสานกนไดอยางสมดล เพอเปนการรกษา ดลยภาพของรางกายทเรยกวา Homeostasis ดงนนรางกายจงตองมการควบคม การท างานของฮอรโมนใหพอเหมาะพอด เพอไมใหเกดความผดปกต ซงท าได 2 ลกษณะ การควบคมแบบยบยงยอนกลบ (negative feedback) การควบคมแบบกระตนยอนกลบ (positive feedback)
กลไกการควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมใตสมอง ทมา : http://www.myfirstbrain.com 249 × 314 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
35
การควบคมแบบยบยงยอนกลบ ( negative feedback ) การควบคมแบบยบยงยอนกลบ : เกดจากเมอมการหลงฮอรโมนออกมาแลวจะม การสงสญญาณบางอยางกลบไปยงแหลงทหลงฮอรโมนออกมาใหลดหรอหามการหลง ฮอรโมนจากแหลงนนอกตวอยางเชน การควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยด : เมอระดบ Ca++ ในเลอด ลดลงกวาปกตของรางกาย ตอมพาราไทรอยดจะหลงพาราทอรโมนเขาสกระแสเลอด เพอออกฤทธทเซลลเปาหมาย เชน กระดกจะปลอย Ca++ เขาสกระแสเลอดเพมขน จนถงระดบปกต เมอระดบ Ca++ อยในระดบปกตแลว กจะยอนกลบไปยบยง ตอมพาราไทรอยดไมใหมการหลงพาราทอรโมนออกมาอก
ภาพแสดงการควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยด ทมา : http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
36
การควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมไทรอยด : เมอระดบฮอรโมนไทรอกซน ในเลอดสงขนจะไปยบยงไฮโพทาลามสไมใหหลงฮอรโมนกระตนตอมใตสมองสวนหนา ใหหลงฮอรโมน TSH ไปกระตนการหลงฮอรโมนจากตอมไทรอยดท าใหตอมไทรอยด หยดหลงฮอรโมนไทรอกซน
ภาพแสดงการควบคมการหลงฮอรโมนจากตอมไทรอยด ทมา : http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
37
การควบคมแบบกระตนยอนกลบ ( positive feedback ) การควบคมแบบกระตนยอนกลบ : เกดจากเมอมการหลงฮอรโมนออกมาแลว จะมการสงสญญาณบางอยางกลบไปยงแหลงทหลงฮอรโมนนนออกมาใหเพมการหลง ฮอรโมนจากแหลงนนอกเชน การควบคมการหลงฮอรโมนออกซโทซน : ขณะคลอดศรษะของทารก จะขยายปากมดลกใหกวางออก หนวยรบความรสกบรเวณปากมดลกจะสงกระแส ประสาทไปยงตอมใตสมองสวนหลงใหหลงฮอรโมนออกซโทซนเพมขนกระตนการบบตว ของกลามเนอมดลกใหดนทารกออกมาเพอขยายปากมดลกใหกวางขนยงปากมดลก กวางขนกยงมผลกระตนการหลงฮอรโมนออกซโทซนมากขนจนกระทงทารกคลอด ออกมา การหลงฮอรโมนออกซโทซนจงจะหยดลง
ภาพแสดงการควบคมการหลงฮอรโมนออกซโทซนขณะคลอดทารก ทมา : http://www.vcharkarn.com 500 × 336 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
38
การควบคมการหลงฮอรโมนออกซโทซน : ขณะทารกดดนมแมจะเกดกระแส ประสาทไปกระตนไฮโพทาลามสใหสงสญญาณไปกระตนใหตอมใตสมองสวนหนา หลงฮอรโมนออกซโทซนเพอกระตนใหเตานมบบตวหลงน านมออกมาเมอทารกยงดดนม มากขนยงมการหลงออกซโทซนมากขน
ภาพแสดงการควบคมการหลงฮอรโมนออกซโทซนขณะทารกดดนม ทมา : http://www.pibul.ac.th 817 × 500 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
39
บตรค าถามท 9.4
ปจจยทมผลตอการควบคมการหลงฮอรโมน
ค าชแจง ใหนกเรยนใส ลงในชอง หนาขอความทถกตอง และใส ลงในชอง หนาขอความทผด
(คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
1. เมอระดบ Ca++ ในเลอดลดลงกวาปกต ตอมพาราไทรอยดจะหลงฮอรโมนพาราทอรโมนเขาสกระแสเลอด
2. เมอระดบฮอรโมนไทรอกซนในเลอดสงขนจะไปกระตนไฮโพทาลามสใหหลงฮอรโมน TSH
3. ขณะคลอดศรษะของทารกปากมดลกจะขยายกวางออกเพราะมฮอรโมนออกซโทซนเพมขน
4. เมอทารกยงดดนมมากขน จะมหลงฮอรโมนออกซโทซนเพอกระตนให เตานมบบตวหลงน านมออกมานอย
5. สงเราภายในทควบคมการหลงฮอรโมน ไดแก กลโคส น า แรธาตตาง ๆ และ ฮอรโมน
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
40
บตรเฉลยค าถามท 9.4
ปจจยทมผลตอการควบคมการหลงฮอรโมน
1. 2. 3. 4. 5.
ตอบถกหมดเลยใชไหมเกงมากครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
41
แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวเขยนค าตอบ ก ข ค ง ลงในสมด (คะแนนเตม 5 คะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน)
1. การท างานของฮอรโมนจะควบคมการท างานของอวยวะเปาหมายอยางไร ก. ทกเวลา ข. ไมจ ากดบรเวณ ค. เฉพาะบางเวลา ง. โดยเฉพาะเจาะจง
2. การรกษาสมดลของฮอรโมนในขอใดทท างานแบบสภาวะตรงขามกน ก. อนซลน กบ กลคากอน ควบคมเมเทบอลซมกลโคส ข. ไทรอกซนและพาราทอรโมน ควบคมสมดลแคลเซยม ค. โพรเจสตนและเอสโทรเจนท าใหเกดความแตกตางทางเพศ ง. เอพเนฟรนและนอรเอพเนฟรน ท าหนาทตรงกนขามในปฏกรยาสหรอหน
3. ฮอรโมนควบคมการหลงของโทรฟกฮอรโมน คอขอใด ก. อนซลน ข. กลคากอน ค. FSH และ LH ง. พาราทอรโมน
4. สารเคม ทออกมาสกระแสเลอด และถกเปลยนไปเปน angiotensin ซงไปกระตนให ตอมหมวกไตชนนอก (adrenal cortex) หลงฮอรโมน aldosterone คอขอใด
ก. Cretin ข. Renin ค. Insulin ง. Retinin
5. ขอใดตอไปนไมใชองคประกอบของกลไกการควบคมแบบยอนกลบ ก. ตวรบ (receptor) ข. ตวตอบสนอง (effector) ค. เทอรโมสตด (thermostat) ง. ศนยควบคม (control center)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
42
6. โครงสรางทใชในการรกษาดลยภาพของน าและแรธาตในสตวบก คอขอใด ก. ตอมเกลอ ข. หนวยไต ค. ตอมนาซล ง. แทรกไทล แวควโอล
7. ระดบความเขมขนเกลอแรภายในรางกายใหใกลเคยงกบสภาพแวดลอม คอขอใด ก. ไอโซทอนก (isotonic) ข. ไฮโพโทนก (hypotonic) ค. ไฮเพอรโทนก (hypertonic) ง. เมตาโทนด (Mata tonic)
8. ฮอรโมนทมบทบาทส าคญในการควบคมระดบแคลเซยมในเลอด คอ ก. Thyroxin , Glucagon ข. Calcitonin , Parathormone ค. Prolactin , Oxytocin ง. Aldosterone , Cortisol 9. ฮอรโมนกลมใดควบคมการดดน ากลบคนทอหนวยไต ก. Vasopressin ข. Epinephrine ค. Calcitonin' ง. Thyroxin 10. ขอใดตอไปนแสดงใหเหนถง Negative feedback mechanism ก. กระบวนการดดกลโคสกลบคนของทอหนวยไต ข. การขบน ามนออกทางผวหนงเพอลดการสญเสยน าทางผวหนง ค. ความสมพนธระหวางตอมใตสมอง ตอมไทรอยด และระดบฮอรโมนไทรอกซน ในกระแสเลอด ง. ซากสงมชวตเกดการยอยสลายเปนสารประกอบทพชสามารถน ากลบมาใช ประโยชนไดอก
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
43
เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน
เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
9vตอ
1. ง 6. ข 2. ก 7. ก 3. ค 8. ข 4. ข 9. ก 5. ค 10. ค
ถกหมดเลย เกงมากครบ
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
44
บรรณานกรม
เกษม ศรพงษ และคณะ. ชววทยา. กรงเทพฯ : ชมรมบณฑตแนะแนว, 2540. ____________. คมอเตรยมสอบ ชววทยา เลม 1 ชวงชนท 4 (ม.4- ม.6). กรงเทพฯ : ภมบณฑตการพมพ, 2537. ธนะชย ทองศรนช และคณะ. คมอชววทยา 6 ว 044. กรงเทพ ฯ : ประสานมตร, 2533. นนทยา บญเคลอบ และคณะ. พจนานกรมวทยาศาสตร ฉบบภาพประกอบ. กรงเทพ ฯ : โปรดคทฟ บค , 2541. ประพนธ พนธารา. สรปเขมชววทยาพนฐานและเพมเตมใหม . กรงเทพ ฯ : ซแอนดเอนบค. แมค, 2552. ปรชา สวรรณพนจ และ นงลกษณ สวรรณพนจ. ชววทยา ม.6 เลม 5. กรงเทพฯ: เจรญดการพมพ, 2536. สมาน แกวไวยทธ. คมอเตรยมสอบชววทยา ม.4 – 5 – 6 . กรงเทพฯ : ไทเนรมต อนเตอรโปรเกรสซฟ. 2537. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน, โครงการ. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลม 10. กรงเทพ ฯ : ไทยวฒนาพานช, 2531. สมใจ รกษาศร. ชววทยา Essential Atlas of Biology. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2547. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ . หนงสอเรยนชววทยา เลม 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2548 ____________. คมอครชววทยา เลม 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2548. ____________. หนงสอเรยนวชาชววทยา ว044 ชนมธยมศกษาตอนปลาย พทธศกราช 2524 . กรงเทพ ฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2536. http://www.kruratwic.wordpress.com 595 × 602 (28 เมษายน 2555) http://www3.ipst.ac.th 554 × 541 (28 เมษายน 2555) http://www. vcharkarn.com 600 × 535 (28 เมษายน 2555) http://www. il.mahidol.ac.th 371 × 319 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 817 × 500 (28 เมษายน 2555) http://www.vcharkarn.com 500 × 336 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555)
ชดการสอนวชาชววทยา ว32241 เรอง ระบบตอมไรทอกบฮอรโมน ชนมธยมศกษาปท 5
ชดการสอนท 9 เรอง ฮอรโมนกบการรกษาดลยภาพในรางกาย
45
http://www.kruratwic.wordpress.com 595 × 602 (28 เมษายน 2555) http://www3.ipst.ac.th 554 × 541 (28 เมษายน 2555) http://www. vcharkarn.com 600 × 535 (28 เมษายน 2555) http://www. il.mahidol.ac.th 371 × 319 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 817 × 500 (28 เมษายน 2555) http://www.vcharkarn.com 500 × 336 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.pibul.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.myfirstbrain.com 249 × 314 (28 เมษายน 2555) http://www.student.nu.ac.th 600 × 279 (28 เมษายน 2555) http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www.lks.ac.th 400 × 300 (28 เมษายน 2555) http://www. pibul.ac.th 817 × 500 (28 เมษายน 2555) http://www. vcharkarn.com 700 × 393 (28 เมษายน 2555)