8
คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคค ecology คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคค oikos คคคคคคคคคคค "คคคค" คคคค "คคคคคคคคคคคค" คคค ology คคคคคคค "คคคคคคคค" ecology คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 4 คคคคคคคคคคค คคคคค คคคคคค คคคคคคคคคค คคคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคค คคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 6 คคคคคค (Grubb and Whittaker, 2532) คคคคคคคคคคคคคคคคคคค 1. คคคคคคคคคคคคคคคค (Malthus, 2331) คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคค คคคค คคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 2. คคคคคคคคคคคคคคคคค (Darwin, 2402) คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 3. คคคคคคคคคคคคคคค (Gause, 2477) คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคค 4. คคคคคคคคคคคคคคคคคคคค (Huffaker, 2501) คคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคค 5. คคคคคคคคคคคคคค (May, 2517) คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคค คคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคค คคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค

ความหมายของนิเวศวิทยา

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ความหมายของนิเวศวิทยา

ความหมายของนิ�เวศว�ทยา

ค�าว�า ecology ได้�รากศ�พท�มาจากภาษากร�ก ค�อ oikos หมายความถึ ง "บ้�านิ" หร�อ "ท�"อย#�อาศ�ย" และ ology หมายถึ ง "การศ กษา" ecology หร�อนิ�เวศว�ทยาจ งเป็(นิศาสตร�แขนิงหนิ "งว�าด้�วยการศ กษาส�"งม�ชี�ว�ตในิ แหล�งอาศ�ยและก�นิความกว�างไป็ถึ งการศ กษาความส�มพ�นิธ

ระหว�างส�"งม�ชี�ว�ตก�บ้ส�"งแวด้ล�อมท�"ส�"งม�ชี�ว�ตอาศ�ยอย#� นิ�เวศว�ทยาม�ความเก�"ยวข�องก�บ้สาขาว�ชีาหล�ก 4 สาขาว�ชีาค�อ พ�นิธ.ศาสตร� ว�ว�ฒนิาการ สร�รว�ทยา และพฤต�กรรม

ทฤษฎี�ของ นิ�เวศว�ทยา

นิ�เวศว�ทยาม�หล�กการของการพ�ฒนิาและทฤษฎี� 6 ป็ระการ (Grubb and Whittaker,

2532) สามารถึสร.ป็ได้�ด้�งนิ�2

1. หล�กการของม�ลธ�ส (Malthus, 2331) กล�าวว�า ป็ระชีากรต�องพบ้ก�บ้ข�ด้จ�าก�ด้ของป็ระชีากร ถึ�าไม�ถึ#กก�าจ�ด้ด้�วยการล�า โรคภ�ย หร�ออ�นิตรายต�างๆ ท�"เก�ด้ข 2นิจากป็5จจ�ยสภาพแวด้ล�อม

2. หล�กการของด้าร�ว�นิ (Darwin, 2402) กล�าวว�า ส�"งม�ชี�ว�ตชีนิ�ด้หนิ "งจะต�องถึ#กแทนิท�"ด้�วยส�"งม�ชี�ว�ตอ�กชีนิ�ด้หนิ "ง ภายใต�สภาวะท�"ส�"งม�ชี�ว�ตชีนิ�ด้ท�"สองนิ�2นิม�การเจร�ญพ�นิธ.�ท�"ส#งกว�าหร�อม�� อ�ตราการตายท�"นิ�อยกว�า

3. หล�กการของเกาส� (Gause, 2477) กล�าวว�า ส�"งม�ชี�ว�ตต�2งแต�สองชีนิ�ด้ข 2นิไป็สามารถึอย#�ร�วมก�นิได้�ก7ต�อเม�"อม�บ้ทบ้าท หนิ�าท�"และความต�องการท�"แตกต�างก�นิออกไป็ หร�ออย#�ภายใต�อ�ทธ�พลของการแก�งแย�งระหว�างส�"งม�ชี�ว�ตชีนิ�ด้เด้�ยวก�นิส#งกว�า การแก�งแย�งระหว�างส�"งม�ชี�ว�ตต�างชีนิ�ด้ก�นิ

4. หล�กการของฮั�ฟเฟเกอร� (Huffaker, 2501) กล�าวว�า ส�"งม�ชี�ว�ตท�"เป็(นิเหย�"อและผู้#�ล�าไม�สามารถึท�"จะอย#�ร�วมก�นิได้�ตลอด้ไป็ ยกเว�นิในิกรณี�ท�"�"ส�"งแวด้ล�อมนิ�2นิไม�สามารถึม�ความสอด้คล�องเป็(นิเนิ�2อเด้�ยวก�นิ

5. หล�กการของเมย� (May, 2517) กล�าวว�า ผู้ลของป็5จจ�ยต�างๆ ข 2นิอย#�ก�บ้ความหนิาแนิ�นิของป็ระชีากร การร�กษาเสถึ�ยรภาพของขนิาด้ป็ระชีากรท�าให�เก�ด้การเป็ล�"ยนิแป็ลงของจ�านิวนิป็ระชีากร เป็(นิวงจร หร�อเก�ด้ความผู้�ด้ป็กต� ซึ่ "งข 2นิอย#�ก�บ้ระด้�บ้ความส�มพ�นิธ�ท�"ไม�เป็(นิเส�นิตรงระหว�างป็ระชีากรในิวงจร อาย.ป็5จจ.บ้�นิก�บ้วงจรอาย.ท�"ผู้�านิมาหนิ "งชี�วง

6. หล�กการของล�นิเด้อร�มานินิ� (Lindermann, 2485) กล�าวว�า พล�งงานิท�"สามารถึนิ�าไป็ใชี�ป็ระโยชีนิ�ได้�จะลด้ลงในิแต�ละข�2นิของการก�นิก�นิเป็(นิทอด้ๆ

ระบ้บ้นิ�เวศ

Page 2: ความหมายของนิเวศวิทยา

 

ความหมายของระบ้บ้ นิ�เวศ

ระบ้บ้นิ�เวศ หมายถึ ง หนิ�วยของความส�มพ�นิธ�ของส�"งม�ชี�ว�ตในิแหล�งท�"อย#�แหล�งใด้แหล�งหนิ "ง มาจากรากศ�พท�ในิภาษากร�ก 2 ค�า ค�อ Oikos แป็ลว�า บ้�านิ, ท�"อย#�อาศ�ย Logos แป็ลว�า เหต.ผู้ล, ความค�ด้

ความหมายของค�า ต�างๆ ในิระบ้บ้นิ�เวศ

-ส�"งม�ชี�ว�ต (Organism) หมายถึ ง ส�"งท�"ต�องใชี�พล�งงานิในิการด้�ารงชี�ว�ต ซึ่ "งม�ล�กษณีะท�"ส�าค�ญด้�งนิ�2 1. ต�องม�การเจร�ญเต�บ้โต 2. เคล�"อนิไหวได้�ด้�วยพล�งงานิท�"เก�ด้ข 2นิในิร�างกาย 3. ส�บ้พ�นิธ.�ได้� 4. สามารถึป็ร�บ้ต�วให�เข�าก�บ้สภาพแวด้ล�อม 5. ป็ระกอบ้ไป็ด้�วยเซึ่ลล� 6. ม�การหายใจ 7. ม�การข�บ้ถึ�ายของเส�ย 8. ต�องก�นิอาหาร หร�อแร�ธาต.ต�างๆ

-ป็ระชีากร(Population)หมายถึ ง ส�"งม�ชี�ว�ตท�2งหมด้ท�"เป็(นิชีนิ�ด้เด้�ยวก�นิ อาศ�ยอย#�ในิแหล�งท�"อย#�เด้�ยวก�นิ ณี ชี�วงเวลาใด้เวลาหนิ "ง

-กล.�มส�"งม�ชี�ว�ต(Community)หมายถึ ง ส�"งม�ชี�ว�ตต�างๆ หลายชีนิ�ด้ มาอาศ�ยอย#�รวมก�นิในิบ้ร�เวณีใด้บ้ร�เวณีหนิ "ง โด้ยส�"งม�ชี�ว�ตนิ�2นิๆ ม�ความส�มพ�นิธ�ก�นิ โด้ยตรงหร�อโด้ยทางอ�อม

-โลกของส�"งม�ชี�ว�ต(Biosphere)หมายถึ ง ระบ้บ้นิ�เวศหลายๆ ระบ้บ้นิ�เวศมารวมก�นิ

-แหล�งท�"อย#�(Habitat)หมายถึ ง บ้ร�เวณี หร�อสถึานิท�"ท�"ใชี�ส�าหร�บ้ผู้สมพ�นิธ.�วางไข� เป็(นิแหล�งท�"อย#� เชี�นิ บ้�านิ สระนิ�2า ซึ่อกฟ5นิ ล�าไส�เล7ก

-ส�"งแวด้ล�อม(Environment)หมายถึ ง สรรพส�"งท�"อย#�รอบ้ต�วเราแบ้�งออกเป็(นิ 2 ป็ระเภท1. ส�"งแวด้ล�อมทางชี�วภาพ ได้�แก� มนิ.ษย� ส�ตว� พ�ชี และส�"งม�ชี�ว�ตขนิาด้เล7ก2. ส�"งแวด้ล�อมทางกายภาพ แบ้�งออกเป็(นิ 2 ป็ระเภท-ส�"งแวด้ล�อมตามธรรมชีาต� ค�อ ด้�นิ นิ�2า ป็=าไม� อากาศ แสง ฯลฯ -ส�"งม�ชี�ว�ตท�"มนิ.ษย�สร�างข 2นิได้�แก� ส�"งก�อสร�าง โบ้ราณีสถึานิศ�ลป็กรรม ขนิบ้ธรรมเนิ�ยมป็ระเพณี� และว�ฒนิธรรม เป็(นิต�นิส�"ง แวด้ล�อมแต�ละบ้ร�เวณีจะม�ความแตกต�างก�นิไป็ตามสภาพภ#ม�ศาสตร� และสภาพภ#ม�อากาศ

Page 3: ความหมายของนิเวศวิทยา

ท�าให�ม�กล.�มส�"งม�ชี�ว�ต (community) อาศ�ยอย#�ในิแต�ละบ้ร�เวณีแตกต�างก�นิไป็ด้�วย

 

องค�ป็ระกอบ้ของระบ้บ้ นิ�เวศองค�ป็ระกอบ้ภายในิระบ้บ้นิ�เวศจะ ป็ระกอบ้ไป็ด้�วยส�วนิส�าค�ญ 2 ส�วนิด้�งนิ�2

1. องค�ป็ระกอบ้ท�"ไม�ม�ชี�ว�ต ( Abiotic Components )

ได้�แก� ส�วนิป็ระกอบ้ท�"ไม�ม�ชี�ว�ต แบ้�งออกเป็(นิ1.1 อนิ�นิทร�ยสาร เชี�นิคาร�บ้อนิ ไนิโตรเจนิ ฟอสฟอร�ส โป็ต�สเซึ่�"ยมนิ�2า และออกซึ่�เจนิ เป็(นิต�นิ สารอนิ�นิทร�ย�ด้�งกล�าวเป็(นิองค�ป็ะรกอบ้ของเซึ่ลส�"งม�ชี�ว�ต สารเหล�านิ�2จะเก�"ยวข�องก�บ้การหม.นิเว�ยนิของแร�ธาต.ในิว�ฏจ�กร1.2 อ�นิทร�ย�สาร เชี�นิ โป็รต�นิ คาร�โบ้ไฮัเด้รต ไขม�นิ ฮั�วม�ส เป็(นิต�นิ สารอ�นิทร�ย�เหล�านิ�2จ�าเป็(นิต�อชี�ว�ต ท�าหนิ�าท�"เป็(นิต�วเก�"ยวโยง ระหว�างส�"งม�ชี�ว�ตและไม�ม�ชี�ว�ต1.3 สภาพแวด้ล�อมทางกายภาพ เชี�นิ แสง อ.ณีหภ#ม� อากาศ ความเป็(นิกรด้เป็(นิด้�างความเค7ม ความชี�2นิ ท�"อย#�อาศ�ยเป็(นิต�นิ

2. องค�ป็ระกอบ้ท�"ม�ชี�ว�ต ( Biotic Components )

ได้�แก�ส�"งม� ชี�ว�ตท.กชีนิ�ด้ สามารถึจ�าแนิกองค�ป็ระกอบ้ท�"ม�ชี�ว�ตตามบ้ทบ้าทหนิ�าท�"ได้� 3 ชีนิ�ด้ ด้�งนิ�2 2.1 ผู้#�ผู้ล�ต ( Producer ) หมายถึ ง ส�"งม�ชี�ว�ตท�"สามารถึสร�างอาหารได้�เอง โด้ยว�ธ�การส�งเคราะห�ด้�วยแสง ด้�งนิ�2นิ ส�"งม�ชี�ว�ตท�"ม�บ้ทบ้าทเป็(นิผู้#�ผู้ล�ต ค�อ พ�ชี แบ้คท�เร�ยบ้างชีนิ�ด้ ส�วนิใหญ�เป็(นิพ�ชีท�"ม�ส�เข�ยว แพลงตอนิ พ�ชีซึ่ "งม�รงคว�ตถึ.ส�เข�ยว ค�อคลอโรฟ@ลล�ไว�คอยจ�บ้พล�งงานิแสงอาท�ตย�มาใชี�เป็(นิป็5จจ�ยร�วมในิการเก�ด้ ป็ฏ�ก�ร�ยาเคม� ระหว�างนิ�2าก�บ้คาร�บ้อนิได้ออกไซึ่ด้� ท�าให�เก�ด้เป็(นิสารป็ระกอบ้คาร�โบ้ไฮัเด้รตข 2นิ พ�ชีบ้างชีนิ�ด้แม�ว�าสามารถึสร�างอาหารได้�ด้�วยตนิเองแล�ว ย�งจ�บ้ส�"งม�ชี�ว�ตอ�"นิมาเป็(นิอาหารอ�ก เชี�นิ ว�านิกาบ้หอยแครง หยาด้นิ�2าค�าง ต�นิหม�อข�าวหม�อแกงล�ง เป็(นิต�นิ ถึ งแม�พ�ชีพวกนิ�2จะบ้ร�โภคส�ตว�เป็(นิอาหารได้� แต�ก7จ�ด้พ�ชีพวกนิ�2เป็(นิ“ ผู้#�ผู้ล�ต ”2.2 ผู้#�บ้ร�โภค ( Consumer ) หมายถึ งส�"งท�"ม�ชี�ว�ตท�"ไม�สามารถึสร�างอาหารได้�เอง แต�ได้�ร�บ้อาหารจากแหล�งอ�"นิ ส�"งม�ชี�ว�ตท�"ม�บ้ทบ้าทเป็(นิผู้#�บ้ร�โภค ค�อพวกส�ตว�ต�าง ๆ แบ้�งได้�เป็(นิ 3

ป็ระเภทก. ผู้#�บ้ร�โภคป็ฐมภ#ม� ( Primary Consumer ) เป็(นิส�งม�ชี�ว�ตท�"ก�นิพ�ชีเป็(นิอาหารอย�างเด้�ยว เร�ยกว�า ผู้#�บ้ร�โภคพ�ชี ( Herbivores ) เชี�นิ แมลง กระต�าย ว�ว ควาย ชี�าง ม�า ป็ลาท�"ก�นิพ�ชีเล7ก ๆ เป็(นิต�นิข. ผู้#�บ้ร�โภคท.ต�ยภ#ม� ( Secondary Consumer ) เร�ยกว�าเป็(นิผู้#�บ้ร�โภคส�ตว� ( Carnivores ) เป็(นิส�"งม�ชี�ว�ตท�"ก�นิส�ตว�ด้�วยก�นิเป็(นิอาหารอย�างเด้�ยว เชี�นิ กบ้ ง# ป็ลาก�นิเนิ�2อ เส�อ ส.นิ�ขจ�2งจอก นิกฮั#ก นิกเค�าแมว จระเข� ส�งโต เป็(นิต�นิค. ผู้#�บ้ร�โภคตต�ยภ#ม� ( Tertiary Consumer ) เป็(นิส�"งม�ชี�ว�ตท�"ก�นิท�2งส�ตว�และพ�ชีเป็(นิอาหาร เร�ยกว�า พวก Omnivore หร�อ top carnivore เชี�นิ คนิ นิก ไก� หม# ส.นิ�ข แมว เป็(ด้

Page 4: ความหมายของนิเวศวิทยา

เป็(นิต�นิ นิอกจากนิ�2นิย�งได้�แก�ส�"งม�ชี�ว�ตท�"อย#�ในิระด้�บ้ข�2นิการก�นิส#งส.ด้ ซึ่ "งหมายถึ งส�ตว�ท�"ไม�ถึ#กก�นิ โด้ยส�ตว�อ�"นิ ๆ ต�อไป็ เป็(นิส�ตว�ท�"อย#�ในิอ�นิด้�บ้ส.ด้ท�ายของการถึ#กก�นิเป็(นิอาหาร ซึ่ "งได้�แก�มนิ.ษย�2.3 ผู้#�ย�อยสลาย ( Decomposer ) หมายถึ งส�"งม�ชี�ว�ตท�"ไม�สามารถึสร�างอาหารได้�เอง แต�จะได้�อาหารจากการผู้ล�ตเอนิไซึ่ม�ออกมา ย�อยสลายซึ่าก ของส�"งม�ชี�ว�ต ของเส�ย กากอาหาร ให�เป็(นิสารท�"ม�ขนิาด้โมเลก.ลเล7กลง แล�วจ งด้#ด้ซึ่ มไป็ใชี�เป็(นิอาหารบ้างส�วนิ ส�วนิท�"เหล�อ ป็ลด้ป็ล�อยออกไป็ ส#�ระบ้บ้นิ�เวศ ซึ่ "งผู้#�ผู้ล�ตจะสามารถึเอาไป็ใชี�สร�างอาหารต�อไป็ ส�"งม�ชี�ว�ตท�"ม�บ้ทบ้าทเป็(นิผู้#�ย�อยสลายส�วนิใหญ�ได้�แก� พวกแบ้คท�เร�ย เห7ด้ และรา จ งนิ�บ้ว�าในิระบ้บ้นิ�เวศหนิ "ง ๆ ผู้#�ย�อยสลายเป็(นิส�วนิส�าค�ญท�"ท�าให�สารอาหารหม.นิเว�ยนิเป็(นิว�ฏจ�กรได้�

 

ป็5จจ�ยท�"ม�ความส�มพ�นิธ�ต�อระบ้บ้นิ�เวศ1. แสง ยั�งมี�ความีส�มีพั�นธ์�ต่�อพัฤต่�กรรมีการออกหาก�นของส�ต่ว�ต่�างๆ ส�ต่ว�ส�วนใหญ่�จะออกหาก�นเวลากลางว�นแต่�ก�มี�ส�ต่ว�อ�กหลายัชน�ดที่�#ออกหาก�นเวลา กลางค$นเช�น

ค%างคาว นกฮู'ก เป็)นต่%น2. อ*ณหภู'มี�   ส�#งมี�ช�ว�ต่แต่�ละชน�ดจะด.ารงช�ว�ต่อยั'�ได%ในอ*ณหภู'มี�ป็ระมีาณ  10 – 30 องศาเซลเซ�ยัส  ในที่�#ที่�#มี�อ*ณหภู'มี�ส'งมีากหร$ออ*ณหภู'มี�ต่.#ามีากจะมี�ส�#งมี� ช�ว�ต่อาศ�ยัอยั'�น%อยัที่�2งชน�ดและจ.านวน   หร$ออาจไมี�มี�ส�#งมี�ช�ว�ต่อยั'�ได%เลยั  เช�น  แถบข�2วโลก  และบร�เวณที่ะเล

ที่รายั  ในแหล�งน.2าที่�#อ*ณหภู'มี�ไมี�ค�อยัเป็ล�#ยันแป็ลง แต่�ส�#งมี�ช�ว�ต่ก�มี�การป็ร�บต่�ว  เช�น  ในบางฤด'กาลมี�ส�ต่ว�และพั$ชหลายัชน�ด ต่%องพั�กต่�วหร$อจ.าศ�ล  เพั$#อหล�กเล�#ยังการเป็ล�#ยันแป็ลงด�งกล�าว   ส�ต่ว�ป็ระเภูที่อพัยัพัไป็ส'�ถ�#นใหมี�ที่�#มี�อ*ณหภู'มี�เหมีาะสมีเป็)นการช�#วคราวในบง ฤด'  เช�น นกนางแอ�นอพัยัพัจากป็ระเที่ศจ�น มีาหาก�นในป็ระเที่ศไที่ยัในช�วงฤด'หนาว  และอาจเลยัไป็ถ6งมีาเลเซ�ยัราวเด$อนก�นยัายัน ที่*กป็74

ส�#งมี�ช�ว�ต่จะมี�ร'ป็ร�างล�กษณะหร$อส�ที่�#ส�มีพั�นธ์�ก�บอ*ณหภู'มี�ของแหล�งที่�#อยั'� เฉพัาะแต่กต่�างก�นไป็ด%วยั  เช�น  ส*น�ข ในป็ระเที่ศที่�#มี�อากาศหนาว   จะเป็)นพั�นธ์*�ที่�#มี�ขนยัาวป็*กป็*ยั  แต่�ในแถบร%อนจะเป็)นพั�นธ์*�ขนเกร�ยัน  ต่%นไมี% เมี$องหนาวก�มี�ความีเฉพัาะ เช�น ป็:าสน  จะอยั'�ในเขต่หนาวแต่กต่�างจากพั$ชในป็:าด�บช$2นในเขต่ร%อน3. แร�ธ์าต่*

Page 5: ความหมายของนิเวศวิทยา

แร�ธ์าต่*ต่�างๆ จะมี�อยั'�ในอากาศที่�#ห�อห*%มีโลก  อยั'�ในด�นและละลายัอยั'�ในน.2า   แร�ธ์าต่*ที่�#ส.าค�ญ่ ได%แก�  ออกซ�เจน  คาร�บอน  ไนโต่รเจน  ฟอสฟอร�ส  โพัแที่สเซ�ยัมี  และแร�ธ์าต่* อ$#นๆ เป็)นส�#งจ.าเป็)นที่�#ที่*กช�ว�ต่ต่%องการในกระบวนการด.ารงช�พั   แต่�ส�#งมี�ช�ว�ต่แต่�ละชน�ดต่%องการแร�ธ์าต่*เหล�าน�2ในป็ร�มีาณที่�#แต่กต่�างก�น  และ ระบบน�เวศแต่�ละระบบจะมี�แร�ธ์าต่*ต่�างๆ เป็)นองค�ป็ระกอบในป็ร�มีาณที่�#แต่กต่�างก�น4. ความีช$2น ความีช$2นในบรรยัากาศจะแต่กต่�างก�นไป็ในแต่�ละภู'มี�ภูาคของโลกและยั�งเป็ล�#ยัน

เแป็ลงไป็ต่ามีฤด'กาล  ความีช$2นมี�ผลต่�อการระเหยัของน.2าออกจากร�างกายัของส�#งมี� ช�ว�ต่   ที่.าให%จ.าก�ดชน�ดและการกระจายัของส�#งมี�ช�ว�ต่ในแหล�งที่�#อยั'�ด%วยั   ในเขต่ร%อนจะมี�ความีช$2นส'ง  เน$#องจากมี�ฝนต่กช*กและสมี.#าเสมีอ  และจะมี�ความี อ*ดมีสมีบ'รณ�  จ6งมี�ความีหลากหลายัของชน�ดและป็ร�มีาณของส�#งมี�ช�ว�ต่มีากกว�าใน เขต่อบอ*�นหร$อเขต่หนาว

ความส�มพ�นิระหว�างส�"งม�ชี�ว�ต1. ความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ก�บส�#งแวดล%อมี ความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ก�บส�#งแวดล%อมีในระบบน�เวศ แบ�งออกได%เป็)น ๒

ล�กษณะ ค$อ

1. เป็)นความีผ'กพั�น พั6#งพัาก�น หร$อส�งผลต่�อก�นระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ด%วยัก�นเอง

2. เป็)นความีเก�#ยัวข%องส�มีพั�นธ์�ระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ก�บส�#งไมี�มี�ช�ว�ต่ที่�#แวดล%อมี มี�นอยั'� ซ6#งล�กษณะความีส�มีพั�นธ์�ที่�2ง 2 ป็ระการน�2 จะเก�ดข62นพัร%อมีๆ ก�น และมี�อยั'�ในที่*กระบบน�เวศและความีส.าค�ญ่ของความีส�มีพั�นธ์�ระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ก�บ ส�#งแวดล%อมีก�ค$อ

การถ�ายัที่อดพัล�งงานและการแลกเป็ล�#ยันสสารซ6#งเป็)นความีส�มีพั�นธ์�ที่�#เป็)นไป็ต่ามี กฎเกณฑ์�อยั�างมี�ระเบ�ยับภูายัในระบบ ที่.าให%ระบบอยั'�ในภูาวะที่�#สมีด*ลน�2นค$อ การด.ารงช�ว�ต่ของส�#งมี�ช�ว�ต่จะได%พัล�งงานโดยัต่รงมีาจากดวงอาที่�ต่ยั�ซ6#งพัล�งงาน จากดวงอาที่�ต่ยั�จะถ'กต่ร6งไว%ในช�วบร�เวณด%วยัขบวนการส�งเคราะห�แสงของพั$ชส� เข�ยัว ที่.าให%มี�การเจร�ญ่เต่�บโต่และเป็)นอาหารให%ก�บส�ต่ว� ขณะเด�ยัวก�นต่ลอดระยัะเวลาของการเต่�บโต่ของพั$ชส�เข�ยัว มี�นก�จะป็ล�อยักAาซออกซ�เจนที่�#เป็)นป็ระโยัชน�ต่�อกระบวนการหายัใจของพั$ชและส�ต่ว� น�#ค$อต่�วอยั�างของการถ�ายัที่อดพัล�งงานและการแลกเป็ล�#ยันสสารระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ ก�บส�#งแวดล%อมีในระบบน�เวศ

Page 6: ความหมายของนิเวศวิทยา

2. ความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ต่�างชน�ดก�นความีส�มีพั�นธ์�ระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ต่�างชน�ดก�น เป็)นความีส�มีพั�นธ์�ที่�#เก�ดข62นในล�กษณะต่�างๆ ด�งน�2       1. ภูาวะการเป็)นผ'%อาศ�ยั เป็)นความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ชน�ดที่�#อาศ�ยัอยั'�ร �วมีก�นฝ:ายัผ'%อาศ�ยัเป็)นผ'%ได%ร�บป็ระโยัชน� ผ'%ที่�#ให%อาศ�ยัเป็)นผ'%เส�ยัป็ระโยัชน� เช�น ต่%นกาฝาก ซ6#งเก�ดบนต่%นไมี%ใหญ่� มี�รากพั�เศษที่�#เจาะลงไป็ยั�งที่�อน.2าและที่�ออาหารของต่%นไมี%เพั$#อด'ดน.2าและธ์าต่* อาหารหร$อส�ต่ว�ป็ระเภูที่หมี�ด เร$อด เห�บ ป็ล�ง ที่าก เหา ไร เป็)นต่%น

2. การล�าเหยั$#อ เป็)นการอยั'�ร�วมีก�นของส�#งมี�ช�ว�ต่ที่�#ช�ว�ต่หน6#งต่%องต่กเป็)นอาหารของอ�กช�ว�ต่ หน6#ง เช�น กวางเป็)นอาหารของส�ต่ว� ป็ลาเป็)นอาหารของมีน*ษยั� ซ6#งส�#งมี�ช�ว�ต่ล�าช�ว�ต่อ$#นเป็)นอาหาร เร�ยักว�า ผ'%ล�า และช�ว�ต่ที่�ต่%องต่กเป็)นอาหารน�2น เร�ยักว�า เหยั$#อ

3. การได%ป็ระโยัชน�ร�วมีก�น เป็)นการอยั'�ร�วมีก�นระหว�างส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ชน�ด ที่�#ต่�างฝ:ายัต่�างได%ร�บป็ระโยัชน�ก�นและก�น แต่�ไมี�จ.าเป็)นต่%องอยั'�ด%วยัก�นต่ลอดเวลา น�#นค$อบางคร�2งอาจอยั'�ด%วยัก�น บางคร�2งก�อาจแยักใช%ช�ว�ต่อยั'�ต่ามีล.าพั�งได% เช�น นกเอ�2ยังก�บ*** การ

5

ที่�#นกเอ�2ยังเกาะอยั'�บนหล�ง***น�2นมี�นจะจ�กก�นเห�บให%ก�บ*** ขณะเด�ยัวก�นก�จะส�งเส�ยังเต่$อนภู�ยัให%ก�บความีเมี$#อมี�ศ�ต่ร'มีาที่.าอ�นต่รายั***

4. ภูาวะแห�งการเก$2อฉ�นล เป็)นความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ชน�ด ที่�#ฝ:ายัหน6#งได%ป็ระโยัชน� ส�วนอ�กฝ:ายัไมี�เส�ยัป็ระโยัชน� แต่�ก�ไมี�ได%ป็ระโยัชน�อยั�างเช�น กล%วยัไมี%ป็:า ที่�#เกาะอยั'�ต่ามีเป็ล$อกของต่%นไมี%ใหญ่�ในป็:า อาศ�ยัความีช$2นและธ์าต่*อาหารจากเป็ล$อกไมี% แต่�ก�ไมี�ได%ชอนไชรากเข%าไป็ที่.าอ�นต่รายัก�บล.าต่%นของต่%นไมี% ต่%นไมี%จ6งไมี�เส�ยัผลป็ระโยัชน� แต่�ก�ไมี�ได%ป็ระโยัชน�จากการเกาะของกล%วยัไมี%น�2น

5. ภูาวะที่�#ต่%องพั6#งพัาก�นและก�น เป็)นการอยั'�ร�วมีก�นของส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ชน�ด ที่�#ไมี�สามีารถมี�ช�ว�ต่อยั'�ได% ถ%าแยักจากก�น เช�นไลเคน ซ6#งป็ระกอบด%วยัราและสาหร�ายั สาหร�ายัน�2นสามีารถสร%างอาหารได%เอง แต่�ต่%องอาศ�ยัความีช$2นจากราและราก�ได%อาหารจากสาหร�ายั

6. ภูาวะของการสร%างสารป็ฎ�ช�วนะ เป็)นการอยั'�ร�วมีก�นของส�#งมี�ช�ว�ต่ที่�#ฝ:ายัหน6#งไมี�ได%ร�บป็ระโยัชน� แต่�อ�กฝ:ายัหน6#งต่%องเส�ยัป็ระโยัชน�เก�ดข62นเน$#อง

7. ภูาวะการก�ดก�น เป็)นภูาวะที่�#การด.ารงอยั'�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ ไป็มี�ผลต่�อการอยั'�รอดของส�#งมี�ช�ว�ต่อ�กชน�ดหน6#ง เช�น ต่%นไมี%ใหญ่�บ�งแสงไมี�ให%ส�องถ6งไมี%เล�กที่�#อยั'�ข%างล�าง ที่.าให%ไมี%

Page 7: ความหมายของนิเวศวิทยา

เล�กไมี�อาจเต่�บโต่ได% 8. ภูาวะของการแข�งข�น เป็)นความีส�มีพั�นธ์�ของส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ช�ว�ต่ ซ6#งอาจเป็)นชน�ดเด�ยัวก�นหร$อต่�างชน�ดก�น ที่�#มี�ความีต่%องการที่�#อยั'�อาศ�ยัหร$ออาหารอยั�างเด�ยัวก�นในการด.ารงช�ว�ต่และ ป็Bจจ�ยัด�งกล�าวน�2นมี�จ.าก�ด

9. ภูาวะการเป็)นกลาง เป็)นการอยั'�ร�วมีก�นของส�#งมี�ช�ว�ต่ ๒ ช�ว�ต่ใน ช*มีชนเด�ยัวก�นแต่�ต่�างด.ารงช�ว�ต่เป็)นอ�สระแก�ก�นโดยัไมี�ให%และไมี�เส�ยัป็ระโยัชน� ต่�อก�น

10. ภูาวะการยั�อยัสลายั เป็)นการด.ารงช�ว�ต่ของพัวกเห�ดรา บ�คเต่ร�ที่�#มี�ช�ว�ต่อยั'�ด%วยัการหล�#งสารเอนไซมี�ออกมีานอกร�างกายั เพั$#อยั�อยัซากส�#งมี�ช�ว�ต่ให%เป็)นร'ป็ของเหลว แล%วด'ดซ6มีเข%าส'�ร �างกายั ในร'ป็ของเหลว