1. Dnem: 24 Yasama Yl: 2TBMM (S. Says: 381)TRKYE BYK MLLET MECLSBLG TOPLUMU OLMA YOLUNDA BLMSEKTRNDEK GELMELER LE NTERNETKULLANIMININ BATA OCUKLAR,GENLER VE ALE YAPISI ZERNDE OLMAKZERE SOSYAL ETKLERNNARATIRILMASI AMACIYLA KURULANMECLS ARATIRMASI KOMSYONURAPORUHaziran 2012

2. II Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 3. III Dnem: 24 Yasama Yl: 2TBMM (S. Says: 381)Bar ve Demokrasi Partisi Grubu Adna Grup Bakanvekilive rnak Milletvekili Hasip KAPLANn (10/108),Ktahya Milletvekili Alim IIK ve 21 Milletvekilinin (10/155),Ankara Milletvekili Cevdet ERDL ve 20 Milletvekilinin (10/156),Adana Milletvekili Necdet NVAR ve 20 Milletvekilinin (10/157),zmir Milletvekili Erdal AKSNGER ve 27 Milletvekilinin (10/158),Gaziantep Milletvekili Mehmet ERDOAN ve 27 Milletvekilinin (10/159),Eskiehir Milletvekili Ruhsar DEMREL ve 20 Milletvekilinin (10/160);Bilgi Toplumu Olma Yolunda Biliim Sektrndeki Gelimeler ile nternetKullanmnn Bata ocuklar, Genler ve Aile Yaps zerinde Olmak zereSosyal Etkilerinin Aratrlmas Amacyla Bir Meclis Aratrmas Almasnalikin nergeleri ve (10/108, 155, 156, 157, 158, 159, 160) Esas NumaralMeclis Aratrmas Komisyonu RaporuTrkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 4. IV Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 5. V NERGE METNLER1- Bar ve Demokrasi Partisi Grubu adna Grup Bakan Vekili rnakMilletvekili Hasip Kaplann, telif haklar konusunda yaanan sorunlarnaratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla Meclis aratrmasalmasna ilikin nergesi (10/108)Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlnalkemizde sk sk tartlan, "Telif Haklar" konusunda, mzik, sinema, tiyatro,edebiyat, bilim, kltr ve sanat alannda yaanan sorunlarn aratrlmas ve bukonuda gerekli almalarn yaplmas iin Anayasann 98inci, tzn 104 ve105inci maddeleri uyarnca bir Meclis Aratrmas almasn arz ve talep ederiz.Hasip KaplanGrup Bakan VekiliGereke:Mzik, sinema, tiyatro, edebiyat, bilim, kltr, sanat alannda telif haklarndan,fikri snai mlkiyet haklarna, patent, ticari marka ve ticari srlar rejimi dhil heralanda eser sahiplerinin haklar ihlal ediliyor.Teknik ve biliim alanndaki gelimeler sonucu, dijital ortamdaki eserler olduugibi istenilen sayda kopya edilebiliyor. Kopyadan kopya kolay oaltlmakta,datlmakta, dijital medyada iletilmekte, elektronik posta ile artk milyonlarca ceptelefonu ile telif hakkna konu olan bir eser postalanmakta, web aracl ilemilyonlara ulatrlmaktadr. Bata mzik endstrisi olmakla eser sahipleri zarargrmekte, artk yapmclar albm yapamaz duruma dmektedir.Yaar Kemalin, Orhan Pamukun, Elif afakn eserleri korsan olarak ertesi gnher yerde satlabiliyor. Sinema alannda bin bir emek ve byk maliyetlerle ekilenfilmler, Ylmaz Gneyin "Yol filmi, ekranlarn sevilen dizileri CD/DVDlerleannda tezghlarda. Sezen Aksunun "Glmse", Tarkann"kdm" wan Perwerin "Xalepce", Zlf Livanelinin "zgrlk", AhmetKayann "Diyarbakr Trks" gibi binlerce eser MP3lerde.Bilgi ve iletiim teknolojilerinin gelimesiyle beraber telif haklar nternetetanmtr. nternet zerindeki elektronik kaynak kullanmnn son zamanlardaartmas, bunlarn kontroln gerektirmitir. Bu kontrol zellikle eser sahiplerininhem maddi hem de manevi haklarn koruyacak ekilde salanmaldr.Saysal filigran ve ifreleme ile haksz kullanmlar kovuturmaya ve bunlarakar etkin bir koruma salamaya ilikin almalar engelleniyor. Fikri haklarynnden yeni teknolojiler sayesinde gelitirilen dezavantajlar, bu teknolojilerdenistifade edenler iin bir avantaj oluturmutur.Telif haklar, yazar ve sanatlarn kendi eserlerine sahip olma haklarnnkanunda ifade edilmesidir. Telif haklar kanunlar lkeden lkeye deiir. TrkiyedeTrkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 6. VI telif halklar 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile korunur. Bukanun, ilim ve edebiyat eserleri (bilgisayar programlar dhil), musiki eserleri, gzelsanat eserleri ve sinema eserlerini konu almaktadr.Dijital ortamdaki eserlerin telif haklarnn korunmas problemine, ifreleme(encyription), "metering" ve dijital imza gibi metotlarla teknoloji kendi zmngetirirken, nternetin yaygn ve youn kullanld gelimi lkelerde hukukizeminde bu metotlara destek olan yeni dzenlemelere gidilmekte veya bu yndealmalar yaplmaktadr. nternetin gelimesi btn dnyada byk bir hzla devamederken sorunlar zlmedi.Yazarlarn, sanatlarn, yazlm tasarmclarnn, ilgili kurulularn, Kltr veTurizm Bakanlnn abalar da soruna zm getirmedi. ifre, parola gibi izinsizeriimi engelleyen tedbirleri amaya yarayan teknolojinin yasaklanmas. nternetzerindeki eserlerin telif hakk sahipleri, eserlerine izinsiz eriimi, ifreleme(encryrption), parola vs. gibi tekniklerle engelleyebilirler. Bu koruma engelleriniamak, telif hakknn ihlalidir. Byle bir ihlalde kullanlabilecek her trl aracnretimi, ithali ve datm yasaklanabilir, yeni dzenlemelere gidilebilir. Servissalayclarn potansiyel sorumluluu var. Kullanclara cret karlnda nterneteriimi salayan irketlere nternet servis salayclar olan (ISS)lere sorumlulukgetirilebilir. Telif haklar sorunu kresel olup, Trkiyenin bu konuda ev sahipliiyapaca, dnyann tannm sanatlarnn, uzmanlarn, kurulularn, bileimdnyasnn da katlaca uluslararas bir konferans ile zm tartabilir.Bu nedenle bir Meclis Aratrma Komisyonu kurulmas gerekir.Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 7. VII 2- Ktahya Milletvekili Alim Ik ve 21 milletvekilinin, lkemizde ocuklarmz vegenlerimiz tarafndan kontrolsz ve youn ekilde oynanan online (evrimii)oyunlarn neden olduu kayt d sanal ticaretin ve ocuklarmz ve genlerimizzerinde yaratt etkilerin aratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesiamacyla Meclis aratrmas almasna ilikin nergesi (10/155)Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlnalkemizde ocuklarmz ve genlerimiz tarafndan kontrolsz ve younekilde oynanan "online (evrimii) oyunlarn neden olduu kayt d sanal ticaretintespiti, ocuklarmz ve genlerimiz zerinde yaratt etkilerin aratrlarak alnmasgereken nlemlerin belirlenmesi" amacyla Anayasamzn 98inci, Trkiye BykMillet Meclisi Tznn 104 nc ve 105 inci maddeleri gereince MeclisAratrmas almas iin gereini sayglarmzla arz ederiz.Gereke:Gnmzde, internet zerinden oynanan online (evrimii) oyun sektr,btn dnyada nlenemez bir ekilde bymeye devam etmektedir. Oyunlarnounluu cretsiz yelik sistemi ile cretsiz olarak oynanabilmekte, fakat buoyunlarn ar iddet ieren bazlarnda ise kahramanlarn daha baarl olmas ya daseviye atlayarak silah veya eya sahibi olmas iin para denebilmektedir. Builemler sonucu oluan kayt d sanal ticaretin lkemizde ylda 1 milyar $nstnde bir meblaa sahip olduu tahmin edilmektedir.nternet zerinde ocuklar ve genler arasnda byk rabet gren buoyunlar oynayanlarn, kahramanlarn sata kartmas, sanal alemde kayt dolarak byk bir sanal ticaretin yaanmasna neden olmaktadr. Online olarakoynanan internet oyunlarnn sadece lkemizde 2 milyonun zerinde kullancsolduu ve bu oyunlarn dnya genelindeki yllk cirosunun 55 milyar dolaraulatnn tahmin edildii gz nne alndnda, bu sektrn bykl daha da iyianlalabilmektedir.Anlan oyunlarda seviye atlanmas, yani bir st aamaya geilebilmesi iinoyuncunun ya internet zerinden belli bir cret demesi ya da internet bandasaatlerce bekleyerek vaktini harcamas gerekmektedir. Dolaysyla bu tr oyunlaroynayanlar, 6 ay veya 1 yl sonra sper bir kahraman sahibi olabilmekte, ancak dahaksa srede buna sahip olmak isteyenler ise sper kahraman satn almak zorundakalmaktadrlar. Ayrca, oyunda kullanmak zere eya ve silah alnmas amacyla paratalep edilmekte, bu paralar deiik kanallarla tahsil edilebildii gibi cep telefonundankontur transferi ile ok basit ve kaytsz bir ekilde de tahsil edilebilmektedir.Bu konulardan haberdar olan pek ok internet korsan (hacker), sperkahraman sahibi olan oyuncularn ifrelerini krarak sper kahraman alarak yineTrkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 8. VIII internet zerinden belirli bir cret karlnda arzu edenlere satmaktadrlar. nternetkorsanlar, sper kahramana sahip olmak iin her trl yolu denemekte ve iddetigsterebilmektedirler. Bu kayt d sanal ticaretin vergilendirilememesi ve paralarnyurt dna gitmesinin yannda ocuklarmz ve genlerimiz zerinde yarattolumsuz etkilerin mutlaka nlenmesi gerekmektedir.Bu tr online oyunlar sadece ocuklar ve genler arasnda deil, yetikinlerarasnda da ok yaygn olarak oynanmaktadr. Genellikle evlerde veya internetkafelerde oynanan bu tr oyunlarn zellikle ilkretim andaki ocuklarnpsikolojilerini ve sosyal yaamlarn olumsuz ynde etkiledii belirtilmektedir.Online oyunlar nedeniyle saatlerce bilgisayar banda kalan ocuklarmzn;kendilerini yeterince derslerine veremedikleri iin eitimleri aksamakta, salksz vesosyal iletiimden yoksun bymeleri sonucunda aileleri ve arkadalaryla sk sksorunlar yaamaktadrlar.Evlerinde bilgisayar veya internet balants olmayan ocuklar ve genler,ocuklara yasak olmasna ramen, yeterli denetim yaplmadndan dolay, buoyunlar oynamak iin internet kafelere gitmek zorunda kalmaktadrlar. Bu dagvenlik bata olmak zere birok sorunu da beraberinde getirmektedir.Bilgisayar oyunlarna ar dknlk, evlilikleri de sarsmaktadr. Ekrankarsndan kalkamayan erkeklerin, eleriyle ilgilenmek yerine bilgisayar oyunlarntercih etmeleri, eler arasnda sorunlarn bymesine ve boanmaya kadar gidensonulara yol aabilmektedir.Yukarda zetlenen nedenlerle "lkemizde oynanan online (evrimii)oyunlarn neden olduu kayt d sanal ticaretin tespiti, ocuklarmz ve genlerimizzerinde yaratt etkilerin aratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi"amacyla bir Meclis Aratrmas almas gerekli grlmektedir.1) Alim Ik (Ktahya)2) Mehmet andr (Mersin)3) Ali Halaman (Adana)4) S. Nevzat Korkmaz (Isparta)5) Ltf Trkkan (Kocaeli)6) Emin nar (Kastamonu)7) Ali Uzunrmak (Aydn)8) Hasan Hseyin Trkolu (Osmaniye)9) Seyfettin Ylmaz (Adana)10) Enver Erdem (Elaz)11) Celal Adan (stanbul)12) Kemalettin Ylmaz (Afyonkarahisar)13) Blent Belen (Tekirda)14) Ali z (Mersin)15) Yusuf Halaolu (Kayseri)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 9. IX 16) Mehmet Erdoan (Mula)17) Necati zensoy (Bursa)18) Mesut Dedeolu (Kahramanmara)19) Sinan Oan (Idr)20) Adnan efik irkin (Hatay)21) Oktay ztrk (Erzurum)22) zcan Yenieri (Ankara)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 10. X 3- Ankara Milletvekili Cevdet Erdl ve 20 milletvekilinin, ocuk ve genlerimizinnternet ve dier bilgi iletiim teknolojilerini kullanrken kar karya olduklarriskleri en aza indirmek ve gvenli bir ekilde bilgiye ulamalarn salamak iinyaplmas gerekenlerin, uygunsuz ve/veya kanunsuz ierikleri barndran nternetsitelerine uygulanmas gerekli meyyidelerin aratrlarak alnmas gerekennlemlerin belirlenmesi amacyla Meclis aratrmas almasna ilikin nergesi(10/156)Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlnaamzn en nemli bulularndan olan internet ve dier bilgi iletiimteknolojilerinin hayatmza katt kolaylklar phesiz nemlidir. Ancak ocuk vegenlerimizin bu bilgi iletiim teknolojilerini ve interneti kullanrken baz risklerlekar karya olduklar da bir gerektir. Bu risklerin en nemlileri; ocuklarn cinselistismar, ocuklarn yalaryla uyumsuz grnt ve ieriklere muhatap braklmas,ar iddet ieren oyunlar nedeniyle ocuklarn iddete kar duyarszlamas, sanalkumar siteleri araclyla ocuklarn kumara zendirilmesi, uyuturucu maddelerinzendirilmesi ve temin edilmesinin kolaylatrlmas, sosyal paylam sitelerindekurulan yanl arkadalklar, uzun sre bilgisayar banda kalmaktan dolay ocuk vegenlerin asosyallemesi, bedensel ve ruhsal hastalklara maruz kalmasdr.ocuk ve genlerimizin internet ve dier bilgi iletiim teknolojilerinikullanrken kar karya olduklar riskleri en aza indirmek ve onlarn gvenli birekilde bilgiye ulamalarn salamak iin alnmas gereken nlemleri tespit etmek,uygunsuz ve/veya kanunsuz ierikleri barndran internet sitelerine gereklimeyyidelerin uygulanmas ve bu meyyidelerin snrlarnn aratrlmas amacylaAnayasann 98 inci, TBMM tznn 104 ve 105 inci maddeleri uyarnca MeclisAratrmas almasn arz ve talep ederiz.1) Cevdet Erdl (Ankara)2) Tlay Selamolu (Ankara)3) Azize Sibel Gnl (Kocaeli)4) dris ahin (ankr)5) znur alk (Malatya)6) Recep zel (Isparta)7) Ramazan Can (Krkkale)8) Tlay Kaynarca (stanbul)9) Enver Ylmaz (stanbul)10) Stk Gven (Kahramanmara)11) Hilmi Bilgin (Sivas)12) Yusuf Baer (Yozgat)13) Pelin Gnde Bakr (Kayseri)14) Kemalettin Aydn (Gmhane)15) Tlay Babucu (Balkesir)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 11. XI 16) Muzaffer Yurtta (Manisa)17) Mehmet Doan Kubat (stanbul)18) Zeyid Aslan (Tokat)19) Hakk Kyl (Kastamonu)20) Mustafa Kemal erbetiolu (Bursa)21) Nevzat Pakdil (Kahramanmara)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 12. XII 4- Adana Milletvekili Necdet nvar ve 20 milletvekilinin, lkemizde nternetkullanmnn sosyal kesimler arasndaki durumu, kontrolsz kullanmn meydanagetirdii sorunlar ve gvenlik tehditlerinin aratrlarak alnmas gereken nlemlerinbelirlenmesi amacyla Meclis aratrmas almasna ilikin nergesi (10/157)Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlnalkemizde nternet kullanm oran (penetrasyonu) gn getike dramatikolarak artmaktadr. Toplumumuzun nemli bir blm sosyal lgnlk eklinde buteknolojiyi kullanmaktadr. TK Hanehalk Biliim Teknolojileri Kullanmstatistiklerine gre lkemizde internet kullanm oran 2004 ylnda % 13,3 iken 2010ylnda % 37,6ya ykselmitir.Dnya genelinde, fevkalade faydalar olan ve geen yzyln en nemli icadkabul edilen internet teknolojisinin, kontrolsz kullanm halinde zellikle ocuklarve aileler zerinde olumsuz etkileri de grlmeye ve tartlmaya balamtr. Yinesu iin kullanldnda snr aan, kural tanmayan, durdurulmas ok g olan buteknoloji, bamllk yapmakta, ocuklarn ruh ve bedensel geliimini olumsuzetkileyecek bir ara hline gelebilmektedir. zellikle "nternet cafe"lerde ocuklarnve genlerin sua ynelimini tevik edecek birok unsur ve gvenlik tehdidibulunmaktadr. nternet dnyasnn hzla gelitii ve ilerledii dnldnde"cafe"lerde her geen gn yeni yeni gvenlik problemlerinin ortaya kmas,dolaysyla da bunlar iin tedbirler alnmas ihtiyacn dourmutur. Ayrca "nternetcafe"lerde ve oyun salonlarnda ocuklarmzn bilgisayar banda ok fazla zamankaybetmesi ve geen bu zaman ierisinde ayn zamanda yal ve tuzlu yiyecek veieceklerin tketilmesi neticesinde bata obezite olmak zere birok salk sorununayol amaktadr.lkemizde nternet kullanmnn, sosyal kesimler arasndaki durumu,kontrolsz kullanmn meydana getirdii sorunlar, gvenlik tehditleri ve bunlarlailgili alnmas gerekli nlemler ve gelitirilmesi gereken projelerin aratrlmas iin,Anayasann 98. maddesi ve TBMM tzn 104 ve 105. maddeleri uyarncaMeclis Aratrmas almasn arz ederiz.Gereke:nternet deyince aklmza gelen ilk sorulardan bir tanesi gvenliktir. Gvenlikkavram her kesim iin ayr nem tayan ama olmazsa olmaz unsurlardan biridir.Anne ve babalar iin ocuklarn hangi sitelerde gezindii tereddd, nternettenalveri yapan biri iin kredi kart bilgilerinin gizlilii, ifrelerimizin kopyalanpalnmas, nternet bankaclna hl alamam ve kullanmayan insanlarn haklsebepleri ya da kiisel verilerin farkl amalarla kullanlmas tereddtleri nternetinolduu bir dnyada srekli karmza kan gvenlik problemleridir.Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 13. XIII 2010 ylnda TKin yapm olduu bir aratrmaya gre lkemizde nternetkullananlarn 72,8i e-posta alp gnderiyor, %22,6s seyahat, konaklama ve biletsatn alma gibi ilemler yapyor, %10,2si i bavurusu yapma amacyla bilgilerininternet ortamnda paylayor, %16,8i nternet bankacln kullanyor, %4,1i malveya hizmet satn alma ilemi yapyor. Grld gibi bu ilemlerin hepsinde kiiselverilerimizin kaybolmas, alnmas ya da kt amala kullanlmasn dorudanetkileyen birok neden bulunmaktadr. zellikle de bu tr gvenlik problemlerininana merkezini nternet cafeler oluturmaktadr. Evde ebeveynlerine yakalanmakorkusu yaayan ocuklar, IP adresinin bilinmesini istemeyen hackerlar yasad veilemler iin nternet cafeleri tercih etmektedirler. Ayrca, oyun salonlarnda bolcavakit geiren ocuklar ve genlerimizin bu bamlla kendilerini kaptrmalardolaysyla salk problemleriyle karlamaktadrlar.Gelien teknoloji sayesinde bir yanda bir bulu hayatmz kolaylatrrken,dier yanda onu tehdit eden unsurlar kendisini gstermektedir. nternetin hayatmzagetirmi olduu kolaylklar ve gzelliklerin yan sra byle tehditlerin de varolduunun bilinmesi ve nlemlerinin alnmas gerekmektedir. Bu sebeple byle birAratrma Komisyonunun kurulmasna ihtiya duyulmutur.1) Necdet nvar (Adana)2) Nevzat Pakdil (Kahramanmara)3) Ruhi Akgz (Aksaray)4) Erol Kaya (stanbul)5) Nesrin Ulema (zmir)6) hsan ener (Ordu)7) Alev Dedegil (stanbul)8) Muhammet Bilal Macit (stanbul)9) Fatih ahin (Ankara)10) smail Tamer (Kayseri)11) znur alk (Malatya)12) nal Kacr (stanbul)13) Gken zdoan En (Antalya)14) lknur Denizli (zmir)15) Yksel zden (Mula)16) lhan Yerlikaya (Konya)17) Mehmet kr Erdin (Adana)18) Abdulkerim Gk (anlurfa)19) Erturul Soysal (Yozgat)20) Ahmet kszkaya (Kayseri)21) Mehmet Mezzinolu (Edirne)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 14. XIV 5- zmir Milletvekili Erdal Aksnger ve 28 milletvekilinin, biliim sektrndeyaanan sorunlarn aratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacylaMeclis aratrmas almasna ilikin nergesi (10/158)Trkiye Byk Millet Meclisi BakanlnaDnyada biliim sektr ok byk bir hzla geliiyor ve inanlmazbyklkte pazarlar oluturuyor. Gnmzde lkelerin gelimilik dzeylerini, olkenin biliim sektrnn dnyadaki yeri belirlemektedir. lkemiz iin ok hayatinem tayan biliim sektrnde zellikle son yllarda yeterli gelimegsterilememitir.Connectivity Scorecard deerlendirmesine gre Trkiyenin gelimekte olan25 lke arasnda 2009 ylnda 2. srada iken 2010 yl deerlendirmesinde Malezya,G. Afrika, ili, Arjantin, Rusya ve Brezilyann ardndan 7. sraya gerilemitir.Bizden ndeki lkeler bu alanda bizden daha hzl gelime gstermilerdir. Bir yliinde 6 lkenin bizim nmze gemesi bu alanda yarn ne boyutta olduunuaka ortaya koymaktadr.Dnya Ekonomi Forumu (WEF) tarafndan hazrlanan ve 2009-2010dnemini kapsayan son almaya gre Bilgi Toplumuna Hazr Olma (NetworkedReadiness) indeksinde Trkiyenin 133 lke iinde 69. srada yer almas; 2007-2008indeksinde 127 lke iinde 55., 2008-2009 indeksinde 61. srada olan Trkiyeninyerinin greceli olarak son dnemdir srekli gerilemesi yine bir nceki almadaolduu gibi lkemizin "Bilgi Toplumu" olma yarnda geriye dmekte olduununbir dier gstergesidir.Ayrca, bununla beraber, Birlemi Milletler Elektronik Devlet Geliimndeksi (EGDI) deerlendirmesinde gerek alnan 0.4780 puan ve gerekse 183 lkearasnda 69. srada yer alm olmas Trkiyenin vizyonu, iddias ve dier alanlardakihedefleri ile karlatrldnda, lkemiz asndan gelecekte ciddi sorunlarnyaanmasna sebep olacaktr.Her alma da Trkiyenin "Bilgi Toplumu" olma yarnda son bir kaylda dier lkelerin gerisine dmeye baladn ve bunun tersine evrilebilmesiiin Biliim alannda mevcut devlet politika ve uygulamalarnn mutlaka gzdengeirilmesi ve iyiletirilmesi gerektiini aka ortaya koymaktadr.Bilgi toplumu olma yolunda lke olarak hak ettiimiz seviyede vehedeflediimiz yerde olabilmemiz, biliim sektrnn gelimesi ve sektrde yaanansorunlarn zm ile ilgili olarak Anayasann 98 ve Trkiye Byk Millet Meclisiitznn 104 ve 105. Maddeleri gereince Meclis aratrmas almasnsayglarmzla arz ederiz.Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 15. XV 1) Erdal Aksnger (zmir)2) Veli Ababa (Malatya)3) Mahmut Tanal (stanbul)4) Mustafa Sezgin Tanrkulu (stanbul)5) Namk Havuta (Balkesir)6) Faik Tunay (stanbul)7) Ramazan Kerim zkan (Burdur)8) Dilek Akagn Ylmaz (Uak)9) Grkut Acar (Antalya)10) Ahmet Topta (Afyonkarahisar)11) Turgut Dibek (Krklareli)12) Hurit Gne (Kocaeli)13) Ali hsan Kktrk (Zonguldak)14) Doan afak (Nide)15) Sedef Kk (stanbul)16) Binnaz Toprak (stanbul)17) Recep Grkan (Edirne)18) Mehmet S. Kesimolu (Krklareli)19) Aye Nedret Akova (Balkesir)20) Sakine z (Manisa)21) Haydar Akar (Kocaeli)22) Mehmet Hilal Kaplan (Kocaeli)23) Muharrem Ik (Erzincan)24) lhan Demirz (Bursa)25) Ahmet hsan Kalkavan (Samsun)26) Aylin Nazlaka (Ankara)27) Blent Tezcan (Aydn)28) Osman Aydn (Aydn)29) Aykan Erdemir (Bursa)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 16. XVI 6- Gaziantep Milletvekili Mehmet Erdoan ve 27 milletvekilinin, bilgi iletiimteknolojilerindeki gelimelerin beraberinde getirdii imkn ve risklerin aratrlarakalnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla Meclis aratrmas almasnailikin nergesi (10/159)Trkiye Byk Millet Meclisi BakanlnaTrkiyede bata internet olmak zere Bilgi letiim Teknolojilerinin (BT)kullanm ocuklar ve genler arasnda giderek artmaktadr. lkemizde yaplanaratrmalar, bilgi iletiim teknolojilerinin haberlerin izlenmesi, sosyal medyakullanm ve elence amacyla kullanldn gstermektedir. Ayrca e-devletuygulamalar erevesinde, nfusun her kesiminin giderek yaygnlaan veyounlaan oranda internet ara yzn ve eitli mobil uygulamalar kullanmas birgereksinim hline gelmitir. Bilgi letiim Teknolojilerinin gndelik yaamnvazgeilmez bir esi olduu gnmzde tartlmaz bir hl almtr. Bilgi letiimTeknolojilerinin getirdii imknlar beraberinde bir takm da riskleribarndrmaktadr. Bilgi letiim Teknolojilerinin getirdii imknlar ve risklerin tespitive bu tespit sonucunda imknlarn ve risklerin aratrlmas, risklerin belirlenereksorunlarn giderilmesi ve zm yollarnn aratrlmas amacyla anayasamzn98inci maddesi, i tzn 104 ve 105inci maddeleri gereince ekte sunulangereke erevesinde Meclis Aratrmas almasn arz ve teklif ederiz.Genel Gereke:Trkiyede bata internet olmak zere Bilgi letiim Teknolojilerinin (BT)kullanm ocuklar ve genler arasnda giderek artmaktadr. lkemizde yaplanaratrmalar, bilgi iletiim teknolojilerinin haberlerin izlenmesi, sosyal medyakullanm ve elence amacyla kullanldn gstermektedir.Ayrca e-devlet uygulamalar erevesinde, nfusun her kesiminin giderekyaygnlaan ve younlaan oranda internet ve eitli mobil uygulamalar kullanmasbir gereksinim hline gelmitir. Bilgi letiim Teknolojilerinin gndelik yaamnvazgeilmez bir esi olduu, gnmzde tartlmaz bir hl almtr. Bilgi andateknolojideki sratli deiimin bilgiye ulamay kolaylatrd da aikrdr.Bilgi letiim Teknolojilerinin getirdii imknlar yannda bir takm da riskleribulunmaktadr. Asl nemli olan hangi bilgiye ulalaca, ulatmz bu bilgiyi naslkullanacamzda. Muhakkak ki her bilginin iyiye ve ktye kullanm, istismar szkonusudur. Bu istismarlardan kaynaklanan bir ksm pazar ve ok byk parasalimknlarn da olduu rantlar olumaktadr.Yararlar yannda bir takm riskleri de beraberinde getiren Bilgi letiimTeknolojileri uzun sreli kullanmlarda bamllk ve dikkat dankl gibiTrkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 17. XVII psikolojik, gz bozukluu gibi fiziksel rahatszlklara da neden olmakta zamankaybn da beraberinde getirmektedir. Bir dier olumsuz taraf da internetoyunlarndan sanal para alabilmek maksad gdlerek maddi kayplara nedenolmaktadr. Bu olumsuzluklarn asgariye indirilmesi konusunda uluslararasibirliine ihtiya duyulmaktadr.nternet kullanm, bilgiye ulam, bunun istismar, ktye kullanm gibikonularn ceza hukukuyla ilgili boyutu bulunmakta ve bu konu zerinde ciddiyetledurulmas gerekmektedir.Bilgi letiim Teknolojileri ncelikle eitim kurumlarmzda ocuklarmznve genlerimizin doru kullanm konusunda ynlendirme ve bilgilendirmenindzgn yaplmas, web sitelerinin ya snrna uygun olarak gerekli kurumlartarafndan denetlenmesi ve gerekli yasal dzenlemelerin yaplmasnn yan sragerekli yaptrmlarn da uygulanmas gerekmektedir.Trkiye apnda kentsel ve krsal blgelerde, sekisiz tabaka yntemiyleseilen 9-16 ya aras yaplan aratrmaya katlan tm ocuklar nterneti kullanmaktaolup, % 40 kendi bilgisayar veya dizst bilgisayarna sahip ve dier % 39ubilgisayarn dier aile fertleri ile paylayor olmasna ramen, ebeveynlerin sadece% 29u nterneti kullanmaktadr. Erkek ve kadn ebeveynlerin nternet kullanmoranlar arasnda olduka byk bir fark vardr; % 29luk dilim ierisinde erkekebeveynlerin %49u ve kadn ebeveynlerin sadece % 24 nterneti kullanmaktadr.Avrupa lkelerinde erkek ebeveynlerin % 87si ve kadn ebeveynlerin ise % 82sinternet kullancsdr.nterneti kullanmaya yetecek kadar bilgiye sahip olan ok az saydakiebeveyn, ne ocuklarnn teknoloji kullanm srasnda elde edecei imknlar vekarlabilecei riskleri anlamakta ne de nternette onlar rahatsz edecek durumlarlabaa kmalarn salayacak yardm salayabilmektedirler.Sorun Bilgi Teknolojilerinin kendisi deil bunlarn nasl kullanlddr.Btn bu konularn aratrlmasyla ilgili olarak iin ceza hukuku boyutu,meyyideler boyutu, eitim boyutu, psikolojik boyutu, teknolojik boyutu incelenmelive bunlarn getirecei skntlarn, alnacak tedbirlerin bir devlet politikas hlinednebilmesi bakmndan gndelik yaamn vazgeilmez bir esi olan BilgiTeknolojilerinin daha geni kapsamda imknlarnn ve risklerinin aratrlmas, buteknolojilerinin daha faydal bir biimde kullandrlmasnn salanmas ve konu ileilgili gerekli bilgilendirmenin yaplarak doru bilgiye ksa zamanda ulamannaltyapsnn oluturulmas gerekmektedir.1) Mehmet Erdoan (Gaziantep)2) Orhan Karasayar (Hatay)3) Murat Yldrm (orum)4) Aye Trkmenolu (Konya)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 18. XVIII 5) Mehmet Erdem (Aydn)6) Mehmet Sar (Gaziantep)7) Mehmet Ersoy (Sinop)8) Enver Ylmaz (stanbul)9) Halil Mazcolu (Gaziantep)10) Fikri Ik (Kocaeli)11) Ali Alk (zmir)12) Metin Klnk (stanbul)13) Safiye Seymenolu (Trabzon)14) Mehmet Kasm Glpnar (anlurfa)15) Canan Candemir elik (Bursa)16) Derya Bakbak (Gaziantep)17) Ali ahin (Gaziantep)18) Mehmet Akyrek (anlurfa)19) Osman Boyraz (stanbul)20) Muhammed Murtaza Yeti (Adyaman)21) Erol Kaya (stanbul)22) Ahmet Yeni (Samsun)23) Trkan Daolu (stanbul)24) Nureddin Nebati (stanbul)25) Sevim Savaer (stanbul)26) Nihat Zeybekci (Denizli)27) Mehmet Yksel (Denizli)28) Nevzat Pakdil (Kahramanmara)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 19. XIX 7- Eskiehir Milletvekili Ruhsar Demirel ve 20 milletvekilinin, bata sosyal paylamsiteleri olmak zere nternet kullanmnn aile yaps zerindeki olumsuzetkilerinin aratrlarak alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla Meclisaratrmas almasna ilikin nergesi (10/160)Trkiye Byk Millet Meclisi Bakanlnanternet Kullanmnn (Sosyal Paylam Sitelerinin) Aile Yaps zerindekiOlumsuz Etkileri"nin aratrlmas ve gerekli nlemlerin alnmas amacylaAnayasamzn 98., Trkiye Byk Millet Meclisi Tznn 104. ve 105.maddeleri gereince Meclis Aratrmas almas iin gereini sayglarmzla arzederiz.Gereke:Teknolojinin nemli paralarndan biri olan bilgisayar, modern yaamn veeitimin vazgeilmez bir bileeni haline gelmitir. 1995li yllardan sonra internethzla yaylmaya balam ve 2000li yllardan sonra bilgisayarda yazarak sohbet,bilgisayarn evlere girmesine ivme kazandrmtr. Yanl internet kullanm, Trkaile yaps zerinde olumsuz etkiler brakmaktadr. Sanal dnyada duygusalarkadalklar, yaanmaya balanmtr. Kadnlar ve erkekler internet araclylahakknda doru bilgi vermeyen kiilerle tanp, onlar tarafndan yasal ve salklolmayan ortamlara ekilebilmekte ve kandrlp kullanlabilmektedir. Ayrca bazkadnlar bir takm duygu avclarnn eline dmekte, yuvalarnn yklmasna kadargeen bir srece maruz kalmakta ve hatta bazen iddetle karlaabilmektedirler.DPT tarafndan 16-74 ya grubu zerinde hanelerde BT eriimini vevatandalarn sz konusu teknolojilere ilikin eilimlerini saptamak amacyla yaplan"Bilgi Toplumu statistikleri 2011" balkl aratrma sonular arpcdr:2010 ylnda, herhangi bir zamanda internet kullananlarn oran %41,6dr.Bilgisayar kullanclarnn %69,7si bilgisayar kullanm konusunda hibirkursa katlmamtr.gcne dhil olmayan 15 ya ve st ev ileriyle megul olan kiilerdeinternet kullanm oran %11,9dur.nternet kullanm amac olarak birinci srada e-posta gnderme (%72,8),ikinci srada ise sohbet odalarna, haber gruplarna veya evrimii tartmaforumlarna mesaj gnderme, anlk ileti gnderme yer almaktadr (%64,2).Bilgisayar herhangi bir konuda eitim almak amacyla kullananlar %6,3tr.Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 20. XX Yine istatistiklere gre, Trkiye, kullanc says bakmndan dnya zerinde500 milyondan fazla kullancs olan Facebookta tahmini 28 milyon kullanchesabyla ABD, Endonezya ve Birleik Krallktan sonra 4. lke konumundadr.Baka bir aratrmaya gre, Trkiyedeki ortalama bir kullancnn Facebookzerinde harcad sre, yaklak olarak haftada 29,7 saattir. 2011 itibaryla,aralarnda Trkiyenin de bulunduu ve tamamna yakn gelimekte olan 14 lkedeen ok ziyaret edilen internet sitesi Facebooktur.Bu verilerden yola karak, sosyal medyann etkilerinin toplumsal hayatta hergeen gn daha fazla hissedildii, bilgisayar kullanclarnn ounun bilgisayarkullanm konusunda eitimsiz olduu, ev ileriyle megul olan kiilerde internetkullanm orannn artt, ounluun sosyal paylam sitelerinde vakit geirdiisylenebilir. Ancak elimizde internet kullanm nedeniyle bozulan yuvalara ve bunundourduu iddete dair istatistikler bulunmamaktadr.Yanl internet kullanm hem kadnlar, hem de erkekler arasnda mevcuttur.Ancak evliliklerde yanl internet kullanmna bal yaanan sorunlardan en okkadnlar zararl kmaktadr. Toplumsal cinsiyet eitsizliinden en ok kadnlaretkilenmekte ve namus kavramnda kadna biilen rol erkeinkinden ar olmaktadr.Bu nedenle ncelikle kadnlar zerindeki etkilerini aratrmak hedeflenmitir.Erkeklerin, sosyal paylam sitelerinde biriyle tantnda yaadklar aile iiproblemler rtbas edilirken, kadnlar ar bedeller deyebilmektedir. Hatta, namusadna ilenen cinayetler bu sebeple gerekleebilmektedir. Toplumda kadna ynelikiddete nlem alabilmek iin bu aratrmaya ihtiya vardr. Kadnlarn, yanlinternet kullanm nedeniyle yaad zararlar tespit edilmeli ve kan sonulara grenlemler gelitirilmelidir. Bu alma toplumda kadna ve kadn zerinden namusabak asna deiiklik getirilmesinde nc olacak niteliktedir.Aratrmann genel amac; yanl internet kullanmnn aile birlii zerindekiolumsuz etkilerini aratrmaktr. Aratrmann alt amalar:1. nternet nedeniyle bozulan aile saysn, bozulmann elerden hangisindenkaynaklandn tespit etmek.2. nternette manevi, maddi, cinsel zarar gren kadnlarn saysn belirlemek.3. nternet nedeniyle ka kadnn iddete maruz kaldn belirlemek.4. nternet nedeniyle zarar gren kadnlarn sosyo-demografik zelliklerinibelirlemek.5. nternette biriyle tanarak ka kadnn ailesini terk ettiini belirlemek.6. Biriyle tanp ailesini terk eden kadnlarn illere ve blgelere gredalmn belirlemek.Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 21. XXI 1) Ruhsar Demirel (Eskiehir)2) Ltf Trkkan (Kocaeli)3) Enver Erdem (Elz)4) Mehmet andr (Mersin)5) Mustafa Erdem (Ankara)6) Mehmet Gnal (Antalya)7) Alim Ik (Ktahya)8) Ali z (Mersin)9) Reat Doru (Tokat)10) Emin nar (Kastamonu)11) Mesut Dedeolu (Kahramanmara)12) S. Nevzat Korkmaz (Isparta)13) Mustafa Kalayc (Konya)14) Yusuf Halaolu (Kayseri)15) Ahmet Kenan Tanrkulu (zmir)16) Sinan Oan (Idr)17) Yldrm Turul Trke (Ankara)18) D. Ali Torlak (stanbul)19) Bahattin eker (Bilecik)20) Smer Oral (Manisa)21) Cemalettin imek (Samsun)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 22. XXII Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 23. XXIII TRKYE BYK MLLET MECLSBilgi Toplumu Olma Yolunda Biliim Sektrndeki Gelimeler ile nternetKullanmnn Bata ocuklar, Genler ve Aile Yaps zerinde Olmak zereSosyal Etkilerinin Aratrlmas Amacyla KurulanMeclis Aratrmas Komisyonu(10 /108, 155, 156, 157, 158, 159, 160)Say : A.01.1.GE.0.00.00.00-10/108- 138 15/06/2012Konu : Komisyon RaporuTRKYE BYK MLLET MECLS BAKANLIINABilgi Toplumu Olma Yolunda Biliim Sektrndeki Gelimeler ile nternetKullanmnn Bata ocuklar, Genler ve Aile Yaps zerinde Olmak zere SosyalEtkilerinin Aratrlmas Amacyla Kurulan (10 /108, 155, 156, 157, 158, 159, 160)Esas Numaral Meclis Aratrmas Komisyonu, Anayasann 98inci, tzn 104ve 105inci maddeleri erevesinde almasn tamamlam ve raporunu iliiktesunmutur.Bilgilerinizi ve gereini arz ederim.Prof. Dr. Necdet NVARAdana MilletvekiliKomisyon BakanEk: Rapor (1136 sayfa)Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 24. XXIV Bilgi Toplumu Olma Yolunda Biliim Sektrndeki Gelimeler ile nternetKullanmnn Bata ocuklar, Genler ve Aile Yaps zerinde Olmak zereSosyal Etkilerinin Aratrlmas Amacyla Kurulan(10 /108, 155, 156, 157, 158, 159, 160)Esas NumaralMeclis Aratrmas Komisyonu RaporuTrkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 25. XXV NDEKLERNDEKLER..............................................................................................................XXVKISALTMALAR CETVEL........................................................................................XXXVIIIEKLLER DZN........................................................................................................XLIVTABLOLAR DZN.....................................................................................................XLVIBAKANIN SUNUU................................................................................................. XLIXGR................................................................................................... 1BRNC BLM.................................................................................................................................. 1KOMSYONUN YAPISI VE ALIMALARI.............................................................................................. 11.1.ARATIRMA NERGELERNN ZET VE KONUSU.................................................................... 11.2.KOMSYONUN KURULUU LE GREV, YETK VE SRES ......................................................... 31.3.KOMSYON ALIMALARI ........................................................................................................ 41.3.1. Komisyon Toplantlar .................................................................................................................... 71.3.2. Komisyonca Gerekletirilen Ziyaretler........................................................................................ 171.3.3. TBMM Dnda Gerekletirilen Toplantlar ................................................................................ 201.3.4. Biliim ve nternet Aratrma Komisyonu altay Uygulamas................................................... 211.3.5. Bilgi Toplumu Olma Yolunda nternetin Rol Konulu Kompozisyon Yarmas ..................... 241.4.KOMSYONA NTKAL EDEN BLG VE BELGELER .................................................................... 25KNC BLM .................................................................................................................................. 31ARATIRMA KONUSU LE LGL TEMEL KAMU KURUMLARI............................................................. 31BRNC KISIM ....................................................................................35BLM SEKTR VE EKONOMK BOYUTU.........................................35BRNC BLM................................................................................................................................ 35BLM SEKTRNN EKONOMYE ETKS: TEORK EREVE......................................................... 351.1. BTN EKONOMK BYMEYE ETKS ................................................................................... 351.2. VERMLLK (RETKENLK) - BT LKS ................................................................................ 371.2.1. Mal Piyasalarnn Verimlilii........................................................................................................ 401.2.2. Finans Piyasalarnn Verimlilii.................................................................................................... 401.2.3. gc Piyasasnn Verimlilii ...................................................................................................... 411.3. REKABET GC- BT LKS ................................................................................................. 431.4. RETM VE RETKENLK ARTILARININ TEMEL KAYNAKLARI............................................... 471.4.1. Yatrmlar...................................................................................................................................... 471.4.2. Eitim............................................................................................................................................ 491.4.2.1. Temel eitim ......................................................................................................................... 491.4.2.2. Yksekretim ...................................................................................................................... 581.4.3. Teknolojik Gelime....................................................................................................................... 581.4.3.1. Aratrma-Gelitirme ve Yenilikilik .................................................................................... 591.4.3.2. Yapsal Deiim ve htisaslama........................................................................................... 641.5. BTN DI TCARET ZERNDEK ETKS................................................................................. 651.6. BTN STHDAM ZERNDEK ETKS.................................................................................... 661.7. BTN KAMU SEKTRNE ETKS.......................................................................................... 671.8. BTN ALIMA HAYATINA ETKS......................................................................................... 68Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 26. XXVI 1.9. BTN LETMELERE ETKS ................................................................................................... 691.10. BTN SOSYAL DNME ETKS...................................................................................... 701.11. BTN KAMU MALYESNE ETKS........................................................................................ 711.11.1. BTin Kamu Gelirleri zerindeki Etkisi ........................................................................................ 711.11.2. BTin Kamu Giderleri zerindeki Etkisi ....................................................................................... 731.11.3. BTin Kamu Hizmetleri ve Kamu Masraflar zerindeki Etkisi..................................................... 741.12. BT-GELMLK GSTERGELER LKS............................................................................. 751.12.1. Yapma Kolayl Endeksi........................................................................................................... 761.12.2. Kresel Rekabet Endeksi ............................................................................................................. 791.12.3. novasyon Birlik Skorbordu Endeksi ............................................................................................ 801.12.4. nsani Gelimilik Endeksi............................................................................................................ 831.12.5. Demokrasi Dzeyi........................................................................................................................ 831.12.6. Yolsuzluk Algs Endeksi ............................................................................................................... 86KNC BLM .................................................................................................................................. 90TRKYENN GELMLK DZEY VE............................................................................................... 90BTN KALKINMAYA KATKI SALAMA POTANSYEL......................................................................... 902.1. EN YAYGIN KULLANILAN GELMLK LTLERNE GRE TRKYENN KONUMU ........... 922.1.1. Kii Bana Gelir ............................................................................................................................. 922.1.2. nsani Gelimilik Dzeyi ............................................................................................................... 932.1.3. Kresel Rekabet Gc ................................................................................................................... 942.1.4. Yapma Kolayl.......................................................................................................................... 962.1.5. Yolsuzluk Algs ............................................................................................................................. 972.2. TRKYENN BLM, TEKNOLOJ VE BEER SERMAYE PROFL ............................................. 982.2.1. novasyon Gc............................................................................................................................. 982.2.2. Aratrma-Gelitirme..................................................................................................................... 992.2.3. Patent Bavurular....................................................................................................................... 1032.2.4. Telif Haklar ve Lisans cretleri ................................................................................................... 1042.2.5. Bilimsel ve Teknik Yaynlar .......................................................................................................... 1062.2.6. leri Teknoloji retimi ve Ticareti ................................................................................................ 1072.2.7. Yapsal Dnm......................................................................................................................... 1092.2.8. Beeri Sermaye Birikiminin Kalitesi ............................................................................................. 1112.2.8.1. gcne Katlm Oran ............................................................................................................. 1122.2.8.2. gc/stihdam Piyasasnda Eitim Durumu Kompozisyonu................................................... 1132.2.8.3. Salk Harcamalar ve Hayat Tablolar ...................................................................................... 1142.2.8.4. Beyin G ............................................................................................................................... 1172.3. TRKYENN ETM VE YKSEKRETM PROFL............................................................ 1192.3.1. Temel Eitim................................................................................................................................ 1192.3.2. Yksekretim............................................................................................................................. 124NC BLM............................................................................................................................ 133BT SEKTRNN TRK EKONOMS NDEK YER....................................................................... 1333.1. TRKYEDE BT SEKTRNN BYKL...................................................................... 1333.2. TRKYEDE BT SEKTRNN EKONOMYE KATKISI ......................................................... 1353.3. TRKYEDE BT THALAT VE HRACATI ............................................................................... 1373.4. TRKYEDE BT SEKTRNDE GRM SAYISI.................................................................... 1453.5. TRKYEDE BT SEKTRNDE STHDAM........................................................................... 146DRDNC BLM....................................................................................................................... 148BLM SEKTRNDE STHDAM POLTKASI ................................................................................. 1484.1. BLG VE LETM TEKNOLOJLER BYME VE STHDAM LKS..................................... 1484.2. SZLK SORUNUNUN ZM: BLM........................................................................ 1514.3. BLM FRMALARININ ORTAK HEDEF: GENLERE STHDAM........................................... 152Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 27. XXVII 4.4. TRKYENN NCELKL STHDAM ALANLARINDAN BLM SEKTR N ZMNERLER.................................................................................................................................. 154BENC BLM ............................................................................................................................. 156ELEKTRONK HABERLEME SEKTRNDE VERG VE MAL YKMLLKLER................................ 1565.1.LETMEC KAVRAMI............................................................................................................ 1565.1.1. Genel Olarak........................................................................................................................... 1565.1.2. letmecinin Faaliyet Konusu Bakmndan Getirilen Snrlama.............................................. 1585.2.YETKLENDRME KAVRAMI .................................................................................................. 1595.2.1. Genel Olarak........................................................................................................................... 1595.2.2. mtiyaz Szlemesi Yoluyla Yetkilendirme............................................................................ 1605.2.3. Grev Szlemesi Yoluyla Yetkilendirme.............................................................................. 1615.2.4. Bildirim Yoluyla Yetkilendirme............................................................................................. 1625.2.5. Kullanm Hakk Verilmesi Yoluyla Yetkilendirme ................................................................ 1625.3.MAL YKMLLK KAVRAMI ............................................................................................ 1645.3.1. Genel Olarak........................................................................................................................... 1645.3.2. Elektronik Haberleme Mevzuatndan Kaynaklanan Mali Ykmllkler ............................ 1685.3.2.1. Kurum Masraflarna Katk Pay .................................................................................... 1685.3.2.2. Hazine Pay................................................................................................................... 1725.3.2.3. dari cret..................................................................................................................... 1785.3.2.4. Kullanm Hakk creti.................................................................................................. 1815.3.2.5. Evrensel Hizmet Katk Pay.......................................................................................... 1865.3.2.5.1. Hazine Pay demekle Ykml letmecilerden Kaynakl Evrensel Hizmet KatkPaylar.......................................................................................................................................... 1905.3.2.5.2. Trk Telekom ve Dier letmecilerden Kaynakl Evrensel Hizmet Katk Paylar ..... 1915.3.2.5.3. Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu Gelirlerinden Aktarlan Evrensel Hizmet KatkPaylar...........................................................................................................................................1925.3.2.6. Telsiz Kullanm creti.................................................................................................. 1945.3.2.7. Telsiz Ruhsatname creti ............................................................................................. 1965.3.3. Vergi Mevzuatndan Kaynaklanan Mali Ykmllkler........................................................ 1985.3.3.1. zel letiim Vergisi ..................................................................................................... 1985.3.3.2. Haberleme Vergisi....................................................................................................... 2025.3.3.3. Katma Deer Vergisi .................................................................................................... 2035.3.3.4. zel Tketim Vergisi.................................................................................................... 2045.3.3.5. Kurumlar Vergisi .......................................................................................................... 2075.3.3.6. Yolcu Beraberinde Getirilen Telefon Kullanm zin Harc ........................................... 2075.3.4. Trkiye Radyo Televizyon Kurumu Geliri Olarak Bandrol creti......................................... 2085.4.ELEKTRONK HABERLEME ALTYAPISI KURULUMU............................................................. 2095.5.DEERLENDRME VE TESPTLER .......................................................................................... 2115.6.NERLER............................................................................................................................. 223ALTINCI BLM ............................................................................................................................. 225NTERNET VE TEKNOLOJK ALTYAPISI............................................................................................. 2256.1. NTERNETN TANIMI VE TEKNK YAPISI............................................................................... 2256.2. NTERNET ERM TEKNOLOJLER ...................................................................................... 2266.2.1. Telli Altyaplar............................................................................................................................ 2266.2.1.1. PSTN Altyaps.................................................................................................................... 2266.2.1.2. Kablo TV Altyaps ............................................................................................................. 2276.2.1.3. Fiber Altyap ....................................................................................................................... 2286.2.2. Telsiz Altyaplar.......................................................................................................................... 2286.2.2.1. Uydu Altyaps .................................................................................................................... 2286.2.2.2. Telsiz Yerel A (WLL) ....................................................................................................... 2296.2.2.3. Telsiz Yerel Alan A (WLAN) .......................................................................................... 2296.2.3. Mobil Altyaplar.......................................................................................................................... 229Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 28. XXVIII 6.3. NTERNET PAZARINDA MEVCUT DURUM........................................................................... 2316.3.1. Geniband nternet Pazar ........................................................................................................... 2316.3.1.1. nternet Abone Saylarndaki Byme ................................................................................ 2326.3.1.2. Balant Teknolojilerine Gre Sabit Geniband nternet Penetrasyonu............................... 2346.3.1.3. Nfusa Gre Sabit ve Mobil Geniband Penetrasyonu........................................................ 2356.3.1.4. Eriim Hzna Gre Sabit Geniband nternet Abonelerin Dalm.................................... 2356.3.1.5. Sabit nternet Servis Salayclarnn Pazar Paylar............................................................. 2366.3.2. Mobil Geniband nternet Pazar................................................................................................. 2386.3.2.1. Mobil Abonelerin Abonelik Trlerine Gre Dalm......................................................... 2386.3.2.2. Mobil nternet Gelirleri ....................................................................................................... 2406.3.2.3. Mobil nternet Abonelerinin Kullanm Miktar ................................................................... 2426.3.3. Uydu Haberleme Pazar............................................................................................................. 2426.3.4. TR Alan Adlarnn Dalm .................................................................................................... 2436.4. NTERNET HZMETNN SUNUMU....................................................................................... 2446.4.1. Bildirim ve Kullanm Hakk Kapsamnda Sunum....................................................................... 2456.4.1.1. nternet Servis Salaycl................................................................................................. 2456.4.1.2. Uydu Haberleme Hizmeti .................................................................................................. 2466.4.1.3. GMPCS Mobil Telefon Hizmeti.......................................................................................... 2466.4.2. mtiyaz Szlemesi Kapsamnda Sunum..................................................................................... 2476.4.3. Grev Szlemesi Kapsamnda Sunum....................................................................................... 2476.4.4. Eriim Salayc .......................................................................................................................... 2486.4.5. Yer Salayc............................................................................................................................... 2506.4.6. erik Salayc............................................................................................................................ 2536.4.7. Toplu Kullanm Salayc ........................................................................................................... 2556.5. NERLER............................................................................................................................ 257YEDNC BLM............................................................................................................................. 259YEN TREND VE TEKNOLOJLER....................................................................................................... 2597.1. AKILLI VE MOBL CHAZLARIN GELM.............................................................................. 2597.2. WEB 1.0 / WEB 2.0 / WEB 3.0............................................................................................. 2597.3. KRTK TEKNOLOJLERN BELRLENMES VE YERELLETRLMES......................................... 2607.4. BULUT BLM .................................................................................................................... 2607.4.1. Bulut Biliim Hizmetinin Taraflar.............................................................................................. 2617.4.2. Bulut Biliim Hizmetinin Geliimi.............................................................................................. 2617.4.3. Bulut Biliim Hizmetinin Sunum ekilleri.................................................................................. 2617.4.4. Bulut Biliimin Sunduu mknlar.............................................................................................. 2627.4.5. Bulut Biliimin Glkleri.......................................................................................................... 2647.4.6. Bulut Biliime likin Uluslararas Dzenlemeler....................................................................... 2657.4.7. Trkiyede Bulut Biliime likin Dzenlemeler........................................................................ 2677.4.8. Sonu ve neriler........................................................................................................................ 2697.5. SANALLATIRMA................................................................................................................. 2707.6. VER MERKEZLER VE BARINDIRMA HZMETLER................................................................ 2717.7. IXP....................................................................................................................................... 2727.8. RFID RADYO FREKANSI LE TANIMLAMA.......................................................................... 272SEKZNC BLM........................................................................................................................... 275YAYINCILIK VE ELEKTRONK HABERLEME HZMETLERNN YAKINSAMASI .................................... 2758.1. YAKINSAMA ........................................................................................................................ 2758.2. YAKINSAMANIN DZENLEYC OTORTELERE ETKS........................................................... 2778.3. YAKINSAMANIN BAKANLIKLARA ETKS .............................................................................. 2778.3.1. ngiltere....................................................................................................................................... 2808.3.2. rlanda ......................................................................................................................................... 2838.3.3. Almanya...................................................................................................................................... 2838.3.4. Beyaz Rusya................................................................................................................................ 284Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 29. XXIX 8.3.5. Avustralya ................................................................................................................................... 2858.3.6. Amerika Birleik Devletleri ........................................................................................................ 2868.4. YAKINSAMANIN YASAMA ORGANINDAK KOMSYONLARA ETKS..................................... 2878.4.1. ngiltere....................................................................................................................................... 2888.4.2. Almanya...................................................................................................................................... 2888.4.3. rlanda ......................................................................................................................................... 2888.4.4. Beyaz Rusya................................................................................................................................ 2888.4.5. Avustralya ................................................................................................................................... 2898.4.6. Amerika Birleik Devletleri ........................................................................................................ 2898.5. DEERLENDRME VE NERLER.......................................................................................... 290DOKUZUNCU BLM..................................................................................................................... 292BLG VE LETM SEKTRNN DESTEKLENMESNDE DEVLETN ROL....................................... 2929.1. TEVK SSTEMNE LKN KAVRAMSAL EREVE .............................................................. 2929.2. DNYADA BLG ve LETM SEKTRNE YNELK TEVKLER .......................................... 2949.2.1. Devlet Dorudan Destekleri........................................................................................................ 2949.2.1.1. rlanda rnei...................................................................................................................... 2949.2.1.2. srail rnei......................................................................................................................... 2959.2.2. Devlet Tevikleri......................................................................................................................... 2969.2.2.1. Hindistan rnei ................................................................................................................. 2969.2.2.2. rlanda rnei...................................................................................................................... 2969.2.2.3. in rnei........................................................................................................................... 2979.2.3. Devlet Dolayl Destekleri............................................................................................................ 2979.2.3.1. Tayvan rnei.................................................................................................................... 2979.2.3.2. Malezya rnei ................................................................................................................... 2979.2.3.3. Hindistan rnei ................................................................................................................. 2989.2.3.4. Brezilya rnei ................................................................................................................... 2989.3. TRKYEDE BLG ve LETM SEKTRNE YNELK TEVKLER........................................ 2989.3.1. Ekonomi Bakanl Yatrm Tevikleri ....................................................................................... 2989.3.1.1. Genel Tevik Uygulamalar................................................................................................. 3019.3.1.2. Blgesel Tevik Uygulamalar ............................................................................................ 3019.3.1.3. Byk lekli Yatrmlarn Teviki .................................................................................... 3019.3.1.4. Stratejik Yatrmlarn Teviki.............................................................................................. 3039.3.2. Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu Tevikleri...................................................................... 3069.3.3. Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl Tevikleri......................................................... 3099.3.4. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl Tevikleri ........................................................................ 3129.3.4.1. Teknoloji Gelitirme Blgeleri............................................................................................ 3129.3.4.2. SAN-TEZ Program............................................................................................................. 3159.3.4.3. Ar-Ge Merkezleri ................................................................................................................ 3169.3.4.4. Rekabet ncesi birlii Projesi .......................................................................................... 3179.3.4.5. Teknogiriim Sermayesi Destei......................................................................................... 3189.3.5. TBTAK Destek Programlar .................................................................................................. 3199.3.5.1. Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Program..................................................................... 3259.3.5.2. KOB Yararna Teknoloji Transferi Destek Program......................................................... 3259.3.5.3. KOB Ar-Ge Balang Destek Program............................................................................ 3269.3.5.4. Uluslararas Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Program................................................. 3269.3.5.5. ncelikli Alanlar Aratrma Teknoloji Gelitirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Program......................................................................................................................................................... 3279.3.5.6. Bireysel Giriimcilik Aamal Destek Program.................................................................. 3289.3.6. KOSGEB Destek Programlar..................................................................................................... 3309.3.6.1. KOB Proje Destek Program.............................................................................................. 3379.3.6.2. Ar-Ge, novasyon ve Endstriyel Uygulama Destek Program ........................................... 3399.3.6.3. birlii-G Birlii Destek Program ................................................................................. 3439.3.6.4. Tematik Proje Destek Program........................................................................................... 346Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 30. XXX 9.3.6.5. Giriimcilik Destek Program.............................................................................................. 3509.3.6.6. Gelien letmeler Piyasas KOB Destek Program............................................................ 3599.3.6.7. Genel Destek Program........................................................................................................ 3619.3.6.8. KOB Kredi Faiz Destek Programlar ................................................................................. 3749.4. DEERLENDRME ve NERLER .......................................................................................... 3759.4.1. Deerlendirmeler......................................................................................................................... 3759.4.2. neriler ....................................................................................................................................... 378ONUNCU BLM ........................................................................................................................... 385BLM SEKTRNDE FKR VE SINA HAKLAR................................................................................ 38510.1. FKR MLKYET HAKKINDA KAVRAMSAL EREVE.......................................................... 38510.2. FKR MLKYET HAKLARININ NEM............................................................................... 38710.3. FKR VE SINA HAKLARA LKN ULUSLARARASI ORGANZASYONLAR............................. 39010.3.1. Dnya Fikri Mlkiyet Haklar rgt (WIPO)......................................................................... 39110.3.2. Avrupa Patent Ofisi (EPO)........................................................................................................ 39210.3.3. Dnya Ticaret rgt TRIPS Konseyi...................................................................................... 39310.3.4. Dnya Gmrk rgt Fikri Mlkiyet Haklar Strateji Grubu ................................................. 39410.4. TRKYEDE FKR MLKYET HAKLARI.............................................................................. 39410.5. BLMDE FKR MLKYET HAKLARI ................................................................................ 40510.6. TRKYEDE FKR VE SINA HAKLARA LKN MEVCUT DURUM ...................................... 40710.7. DEERLENDRME VE NERLER........................................................................................ 410ON BRNC BLM ........................................................................................................................ 414BRLKTE ALIABLRLK VE STANDARTLAR ................................................................................... 41411.1. BRLKTE ALIABLRLK VE STANDARTLARA LKN KAVRAMSAL EREVE ................... 41411.1.1. Birlikte alabilirliin Tanm ................................................................................................. 41411.1.2. Birlikte alabilirlik Seviyeleri................................................................................................ 41511.2. BLG TOPLUMU OLMA YOLUNDA BRLKTE ALIABLRLN NEM ............................ 41711.3. BRLKTE ALIABLRLK EREVES ................................................................................. 42211.4. BLG VE LETM TEKNOLOJLERNDE AIK STANDARTLAR............................................. 42711.5. DEERLENDRME VE NERLER........................................................................................ 429ON KNC BLM .......................................................................................................................... 439BLG VE LETM TEKNOLOJLER REFORM NERLER.................................................................. 43912.1. ALTYAPI YATIRIMLARINA LKN NERLER ..................................................................... 43912.2. GC PYASASINA YNELK NERLER.......................................................................... 44012.3. KAMU DARELERNDE BLM YNETMNN GLENDRLMESNE LKN NERLER... 44212.4. KAMU ALIMLARINA LKN NERLER ............................................................................. 44412.5. KAMUDA YENDEN YAPILANMA NERS ......................................................................... 44612.5.1. Kurumsal Yaplanma nerisi.................................................................................................... 44612.5.2. Biliim htisas Mahkemeleri...................................................................................................... 450KNC KISIM.....................................................................................451NTERNET KULLANIMININ BREYSEL VE TOPLUMSAL BOYUTU .........451BRNC BLM.............................................................................................................................. 451TRKYEDE NTERNET KULLANIMI................................................................................................. 4511.1.KULLANICI PROFLLER VE KULLANIM EKLLER.................................................................. 451KNC BLM ................................................................................................................................ 472NTERNETN SOSYAL VE TOPLUMSAL ETKLER ............................................................................... 4722.1.GENEL OLARAK .................................................................................................................... 4722.2.ALE VE NTERNET................................................................................................................ 473Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 31. XXXI 2.3.OCUKLAR VE GENLERE YNELK TEHDTLER.................................................................... 4752.3.1. ocuk stismar....................................................................................................................... 4762.3.2. Siber Zorbalk......................................................................................................................... 4782.3.3. Oyun....................................................................................................................................... 4792.3.4. Yabanclarla evrim i ve evrim D Etkileim ................................................................ 4822.4.DL VE KLTR ZERNE ETKLER ....................................................................................... 4852.5.NTERNET KAFELER.............................................................................................................. 4862.6.EVRM KUMAR VE BAHS............................................................................................... 499NC BLM............................................................................................................................ 502BLM VE NTERNETN ETM ZERNDEK ETKLER................................................................... 5023.1.TRK ETM SSTEMNN ULUSLARARASI RNEKLERLE KIYASLANMASI............................ 5023.2.TRK ETM SSTEM.......................................................................................................... 5083.3.MLL EITIM BAKANLIININ BLG TOPLUMU ALIMALARI VE E-DNM SREC..... 5123.3.1. Okullarda BT Alt Yapsnn Oluturulmasna Ynelik Projeler ............................................. 5143.3.1.1. Temel Eitim Program................................................................................................. 5153.3.1.2. Bilgisayarl Eitime Destek .......................................................................................... 5163.3.1.3. nternete Eriim Projesi................................................................................................. 5163.3.2. Okullarda Bilgi Teknolojilerinin Yaygnlatrlmas .............................................................. 5173.3.2.1. Ortaretim Projesi....................................................................................................... 5173.3.2.2. World Links Projesi ...................................................................................................... 5173.3.2.3. Gelecek in Eitim ...................................................................................................... 5183.3.2.4. Eitimde birlii .......................................................................................................... 5183.3.2.5. Teknik Liselerde Uzmanlk Eitimi.............................................................................. 5193.3.2.6. Biliim Teknolojileri Formatr retmen Eitimi........................................................ 5193.3.2.7. Linux Yetkinlik Merkezi (Linux Eitimi)..................................................................... 5193.3.3. Yksekretim Kurulunun Biliim Alanndaki almalar.................................................. 5203.3.3.1. Eitimde Biliim Alanyla lgili almalar................................................................. 5203.3.3.2. Aratrma ve Gelitirme almalar............................................................................. 5213.4.ZHNSEL GELM ZERNE ETKLER................................................................................... 5213.5.RETM PROGRAMLARI, ETM MATERYELLER VE ERKLER ZERNE ETKLER.......... 5283.5.1. retim Programlar zerine Etkileri..................................................................................... 5283.5.1.1. Programl retim ........................................................................................................ 5303.5.1.2. Modler retim .......................................................................................................... 5303.5.1.3. Uzaktan Eitim ............................................................................................................. 5303.5.1.4. Web Tabanl Eitim...................................................................................................... 5313.5.2. Eitim Materyalleri zerine Etkileri ...................................................................................... 5313.5.2.1. Bilgisayar Destekli Eitim............................................................................................ 5323.5.2.2. Eitsel Filmler ve TV Kanallar.................................................................................... 5323.5.2.3. Okul Materyalleri.......................................................................................................... 5333.5.3. Eitim eriklerine Etkisi........................................................................................................ 5353.6.BLM OKUR-YAZARLII..................................................................................................... 5353.7.OYUNLARIN ETMDE KULLANILMASI (SKOYA THE CONSOLARIUM RNE)................ 5413.8.UZAKTAN ETM................................................................................................................. 5433.9.YETKN ETM VE YAAM BOYU ETM ........................................................................ 5473.10.E-OKUL SSTEM................................................................................................................. 5513.10.1. E-Okul Ynetim Bilgi Sistemi........................................................................................... 5523.10.2. E-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi.................................................................................... 5533.11.FATH PROJES FIRSATLARI ARTIRMA VE TEKNOLOJY YLETRME HAREKET ............. 5543.12.ETM BLM AI ........................................................................................................... 556DRDNC BLM....................................................................................................................... 559BLM TEKNOLOJLER VE NTERNET KULLANIMININ SALIK ZERNDEK ETKLER ..................... 559Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 32. XXXII 4.1.EVRE-SALIK ETKLEM, NTERNET ve SALIK................................................................. 5604.2.FZKSEL BR ETMEN OLARAK BLM TEKNOLOJS RNLER VE NTERNETN SALIKETKLER ..................................................................................................................................... 5704.2.1. Deneysel almalar............................................................................................................... 5814.2.2. Elektromanyetik Alan lmleri............................................................................................ 5864.2.3. Klinik almalar.................................................................................................................... 5894.2.4. Dier almalar..................................................................................................................... 5944.2.5. Elektromanyetik Alan Maruziyet Standartlar ........................................................................ 5974.3.PSKOSOSYAL BR ETMEN OLARAK NTERNETN ETKLER ................................................... 6024.3.1. nternet Bamll................................................................................................................. 6024.3.2. Terminoloji............................................................................................................................. 6034.3.3. Tan Kriterleri......................................................................................................................... 6044.3.4. nternet Bamll-Patolojik nternet Kullanm Epidemiyolojisi......................................... 6094.3.5. Etyopatogenez ........................................................................................................................ 6104.3.6. Klinik zellikler..................................................................................................................... 6114.3.7. Tedavi..................................................................................................................................... 6124.4.NTERNETN OCUK VE GENLERN SALIINA ETKLER ................................................... 6134.5.NTERNETN HALK SALIINA DER ETKLER.................................................................... 6244.5.1. Ergonomik Sorunlar ............................................................................................................... 6244.5.2. Sr Gvenlii...................................................................................................................... 6284.5.3. Dier Sorunlar ........................................................................................................................ 6294.6.SALIK HZMETLERNDE NTERNET KULLANIMI .................................................................. 6304.6.1. E-Devlet Yaklam erevesinde Salk Bakanl Hizmetleri............................................. 6324.6.2. Salk Bakanlnn nternet Tabanl Uygulamalar.............................................................. 6324.6.3. Salk Bakanlnn E-Salk, Tele-Tp Uygulamalar, Mevcut Politikalar, Stratejileri venerileri................................................................................................................................................ 6344.6.4. Salk Bakanlnn Biliim ve nternetin Salk zerine Etkilerini Belirlemeye YnelikBirimleri................................................................................................................................................ 6364.6.5. nternetten la Satyla Mcadele Faaliyetleri...................................................................... 6374.7.SALIK AISINDAN BLM TEKNOLOJS RNLER VE NTERNETN GETRD FIRSATLAR VERSKLER...................................................................................................................................... 638BENC BLM ............................................................................................................................. 639NTERNETN BLNL, GVENL VE ETKN KULLANIMI ................................................................... 6395.1.BLNLENDRME SEMNERLER........................................................................................... 6405.2.ETKNLKLER......................................................................................................................... 6465.2.1. Gvenli nternet Forumu ........................................................................................................ 6475.2.2. Gvenli nternet Gn............................................................................................................ 6485.2.3. Ulusal ocuk Forumu (21-23 Kasm 2011)............................................................................ 6495.2.4. Uluslararas Teknoloji Bamll Kongresi (6-7-8 Nisan 2012)........................................... 6585.2.5. Uluslararas Risk Altnda ve Korunmas Gereken ocuklar Sempozyumu (ocuk ve Biliim)................................................................................................................................................... 6595.3.FARKINDALIK VE TANITIM KAMPANYALARI ........................................................................ 6625.3.1. Dnya Uygulamalar............................................................................................................... 6635.3.1.1. Almanya Gvenli nternet Merkezi (Klicksafe)............................................................ 6635.3.1.2. Belika Gvenli nternet Merkezi (Childfocus)............................................................ 6645.3.1.3. ek Cumhuriyeti Ulusal Gvenli nternet Merkezi (Safernternet CZ) ........................ 6645.3.1.4. ngiltere Gvenli nternet Merkezi (CEOP ThinkUKnow)........................................... 6645.3.1.5. talya Gvenli nternet Merkezi (EASY) ...................................................................... 6645.3.1.6. zlanda Gvenli nternet Merkezi (SAFT) .................................................................... 6655.3.1.7. Macaristan Gvenli nternet Merkezi (ICSS)................................................................ 6655.3.1.8. Malta Gvenli nternet Merkezi (Be Smart Online)...................................................... 6655.3.1.9. Norve Gvenli nternet Merkezi ................................................................................. 666Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 33. XXXIII 5.3.1.10. Polonya Gvenli nternet Merkezi (NASK).................................................................. 6675.3.1.11. Romanya Gvenli nternet Merkezi (sigur.info)........................................................... 6675.3.1.12. Rusya Gvenli nternet Merkezi (saferunet.ru)............................................................. 6685.3.1.13. Slovakya Gvenli nternet Merkezi (eSlovensko)......................................................... 6685.3.1.14. Gney Kore Nethics Kampanyas................................................................................. 6685.3.1.15. Yeni Zelanda (Netsafe) ................................................................................................. 6685.3.2. Trkiye Uygulamalar............................................................................................................. 6695.4.YA GRUPLARI VE ETM DZEYNE GRE BASILI VE GRSEL MATERYALLER................... 6705.5.POZTF ERKLER VE OCUKLARA ZG GVENL ALANLAR OLUTURMA ...................... 6735.6.HBAR VE YARDIM HATLARI................................................................................................. 6755.6.1. hbar Hatlar ve Uluslararas nternet hbar Merkezleri Birlii............................................... 6765.6.2. Yardm Hatlar........................................................................................................................ 6785.6.2.1. Dnyada Yardm Hatlar.............................................................................................. 6785.6.2.1.1. Avusturya................................................................................................................. 6825.6.2.1.2. Belika..................................................................................................................... 6835.6.2.1.3. Bulgaristan............................................................................................................... 6835.6.2.1.4. ek Cumhuriyeti...................................................................................................... 6835.6.2.1.5. Danimarka................................................................................................................ 6845.6.2.1.6. Estonya .................................................................................................................... 6845.6.2.1.7. Finlandiya ................................................................................................................ 6845.6.2.1.8. Fransa....................................................................................................................... 6855.6.2.1.9. Hrvatistan................................................................................................................ 6855.6.2.1.10. ngiltere.................................................................................................................. 6855.6.2.1.11. talya...................................................................................................................... 6855.6.2.1.12. spanya................................................................................................................... 6855.6.2.1.13. sve....................................................................................................................... 6865.6.2.1.14. zlanda ................................................................................................................... 6865.6.2.1.15. Letonya .................................................................................................................. 6865.6.2.1.16. Lksemburg ........................................................................................................... 6875.6.2.1.17. Macaristan.............................................................................................................. 6875.6.2.1.18. Polonya .................................................................................................................. 6875.6.2.1.19. Slovakya ................................................................................................................ 6875.6.2.1.20. Slovenya ................................................................................................................ 6885.6.2.1.21. Yunanistan............................................................................................................. 6885.6.2.2. Trkiyede Durum......................................................................................................... 6885.6.2.3. Yardm Hatlarna Gelen Sorular ................................................................................... 6905.7.TEKNK NLEMLER .............................................................................................................. 6945.7.1. Filtreleme ve Gvenli nternet Hizmeti .................................................................................. 6955.7.1.1. Filtrelemeye likin Avrupa Konseyi Tavsiyeleri ......................................................... 6995.7.1.2. Avrupa Birlii Tavsiyeleri ............................................................................................ 6995.7.1.3. OECD almalar ........................................................................................................ 7015.7.1.4. lke Uygulamalar........................................................................................................ 7015.7.1.4.1. Amerika Birleik Devletleri..................................................................................... 7015.7.1.4.2. Avustralya................................................................................................................ 7025.7.1.4.3. ngiltere.................................................................................................................... 7025.7.1.4.4. spanya..................................................................................................................... 7025.7.1.4.5. svire ...................................................................................................................... 7035.7.1.4.6. Japonya .................................................................................................................... 7035.7.2. Ya Dorulama Sistemleri...................................................................................................... 7035.8.ULUSLARARASI ALIMALAR VE ULUSAL APTA ARATIRMA HTYACI .............................. 7055.9.SEKTREL Z DENETM VE BRL................................................................................... 7115.9.1. Oyun Derecelendirme Sistemleri............................................................................................ 7145.9.1.1. PEGI (Pan-European Game Information) ..................................................................... 715Trkiye Byk Millet Meclisi (S. Says: 381) 34. XXXIV 5.9.1.2. ESRB (Entertainment Software Rating Board)............................................................. 7185.9.1.3. Almanyada Uygulanan Oyun Snflandrma ve Derecelendirme Sistemi: USK .......... 7225.9.1.4. lkemizde Durum......................................................................................................... 7245.9.2. Akll aretler......................................................................................................................... 7255.10.NTERNETN GVENL KULLANIMI N KULLANICILARA YNELK TAVSYELER................. 7275.10.1. ocuklara Ynelik Tavsiyeler ........................................................................................... 7275.10.2. Ailelere Ynelik Tavsiyeler............................................................................................... 7285.11.LKEMZDEK YASAL TEDBRLER........................................................................................ 7295.11.1. Uyar-Kaldr Yntemi......................................................................................................... 7315.11.2. erie Eriimin Engellenmesi........................................................................................... 7335.12.BLM ZET VE NERLER .............................................................................................. 736NC KISIM ................................................................................743BLG GVENL VE BLM SULARI..............................................743BRNC BLM.................................................................................................................