فصل اول فرایند مدیریت استراتژیک

: استراتژیک مدیریت درس نام : درسی واحد واحد 3تعداد

بازرگانی: مدیریت رشتهاستراتژیک: مدیریت کتاب منبع

نور پیام دانشگاه انتشارات .. فروزنده: ا لطف دکتر نویسنده

: محمد دکتر پاورپوینت کننده تهیهمیمند محمودی

مدیریت درس اهداف و درس طرحمدیریت رشته در استراتژیک

:بازرگانی

از تصویر استراتژی جامعیمدت، بلند و هدفهای مقاصد

و سیاستها و مدت کوتاه هدفهایتحقق برای عمده های برنامه

رسالت آن در که است هدفهاییشخصیت و سازمان آتی یا موجود

تب سازمان آتی یا شده یموجود ین.است

جلب زیر مفاهیم مزبور :نظر درتعریف کند می

و سازمان اطراف محیط از جامع تصویر داشتنمسیر این ،در آن در سازمان جایگاه تعییناز ناشی فرصت و ها تهدید میتواند سازمانبه توجه با و شناخته را محیطی عناصر

د استعدادهای و خود رتوانمندی موقعیت ونی. کند تعریف را

کردن پیدا و مدت بلند هدفهای داشتناز احتراز و آینده رونق برای آن فرصتهایهدف تعیین سایه در این که گیری غافل . تعیین است پذیر امکان رسالت و غایی

قداس سازمان به می ترسالت آرمانیرشد، بستر و برای دهد انگیزش و ترقی

تعالی و رشد. کند می قرار بر

پیدا و ،امکانات منابع شناختدر مدت بلند منطقی نگرش کردننقاط که طوری به منابع تخصیصو یابد افزایش توانمندی و قوت

ضعف گردد و نقاط جبران .کمبود

در اقتضایی و سیستمی دید کردن پیدااهداف، به استراتژی، تعیین و سیاستها

ایجاد و سازمان تصمیمات کلی طورکه گروهی و تیمی کار مناسب بسترو فردی اهداف تلفیق آن حاصل

شد خواهد .سازمانی

تیزبینی، استراتژیک حرکت قدمی، ضرورت وجوه بر تکیه همضعفها برتکیه مشترک، با سازنده مبارزه و شناخت و توانها

. مبانی به توجه با استراتژیک دیدگاه ایجاد است نارسایها واید و بخش وولئاعتقادی در ویژه به ما کشور در ژیکی

فراهم را اقتصادی های بنگاه توسعه و رشد زمینه بازرگانی. کرد خواهد

اول فصلاستراتژیک فرایند مدیریت

ای برنامه استراتژیک، مدیریتکه هماهنگ، است پیوسته و جامع

با را سازمان ممتاز حیط ماستعدادآن از منظور و دهد می ارتباط

سازمان هدفهای تحققمدیریت صحیح اجرای درچارچوب

است.

مدیریت تدوین در قدم اولیندهۀZ د استراتژیک آخر سالهای ر

. روشی مدیران شد برداشته پنجاهو کجایی برای که کردند ابداع

تصمیم خود مؤسسه حرکت چرائیکند، این گیری تحلیلی قسمت

) استراتژی ) طراحی را نامیده روشرا آن گروهی طراحی فرایند و

) استراتژیک) ریزی خوانده برنامهاند.

هفتاد سالهای در دوم قدممدیران که زمانی شد، برداشتهتغییر هر با که کردند کشفمؤسسه، استراتژی در گسستهسازمانی درون گیری شکل

می دگرگونی بایستی نیز مؤسسه ( ریزی برنامه فرایند این شد

نام( . توانمندی شد گذاری

دهۀ آ�خر سالهای در سوم دو هفتاد قدم ونسبت روز به واکنش نظرات

محیط در ناگهانی تغییرات افزون . با شدن مواجه برای شد برداشته

مؤسسات ها دگرگونی اینشروع فن به بازرگانی از استفاده

واقعی زمان در که استراتژیکرا آن و مسئله )کردند، ( مدیریت

.نامیدند

برنامه استقرار تدوین ترین تازهاستراتژیک مدیریت ریزی و

و است، استراتژیک جامع روش کهبا خورد بر برای ای یافته نظاممدیر که طوری به است تغییرات

اد برای الزم تصمیمات اتوانایی رهیک از استفاده با و آورده دست بهشناخت با کامل خدماتی سیستمفرصتهای و داخلی توانمندیهای

پویا و رشد زمینه ی یمحیطی. کند می فراهم را سازمان

استراتژی :تعریف

ایجاد معنای به دراصل استراتژیمجموعه یک یا سازمان یک در تحولدر است گرفته قرار توجه مورد

عمید معنی “استراتژی“فرهنگ بهاد حرکت اعلم و عملیات کردن ره

. است شده آورده جنگ در ارتش

اصول و اساس را استراژی بوفر آندرهتعریف راهنما، تجربی و علمی اندیشه فلسفه

. است کرده

روش و تفکر طرز یک واقع در استراتژی . یا و تدوین و تنظیم آن هدف است اندیشیدناست حرکت کردن سیستماتیک و بندی طبقهو ترتیب و تقدم حسب بر بایستی می که

حسب بر سپس و شود انجام ویژه ن آتوالیکه را خاصی روش و طریق ترتیب، و توالی

. نمود انتخاب آنهاست موثرترین

چنین را استراتژی کوئین: کرد تعریف

الگو از است عبارت استراتژیو هدفها که طرحی یاهای زنجیره و سیاستها

در را سازمان یک عملیاتیبا پیوسته هم به کل یک قالب

. کند می ترکیب یکدیگر

درستی به استراتژی اگرباشد، شده تخصیص تنظیم در

به انسانی منابع هدایت وو یگانه بر لابصورتی و نده

نارسا و توانمندیها ییهایپایهسازمان درون ،نسبی

پبش محیطی های دگرگونیدر شده رقبای مقابل بینی

در بود خواهد مؤثر هوشمندبه نگاه با استراتژی حقیقتاجرا و تنظیم محیطی تحوالت

. گردد می

تعریف چنین را استراتژی آنسفنمود:

است جامعی برداشت استراتژیروز و خطیر مسئولیت جهات دربه که عمومی مدیریت افزونبا ارتباط در سازمان آن موجبجایگاه و کند می حرکت محیطکه کند می تعیین طوری را خود

گردد تأمین سازمان .موفقیت

حاوی استراتژی فوق تعریف به توجه با: است زیر نکات

برون محیط از جامع تصویری داشتن. آن در سازمان جایگاه تعیین و سازمانی

کردن فدا و مدت بلند هدفهای داشتن

رونق آفرصتهای برای از آنی احتراز و یندهغافلگیری.

سازمان شخصیت و رسالت تعیین

و منابع تخصیص در مدت بلند نگرشگیری تصمیم

و سازمانی درون انجام ضرورتقبال در عمومی مشترک تعهد

حرکت مسیر و برنامه

تاکتیک و سیاست به اتخاذ هاییتحقق برای ای وسیله عنوان

سازمانی هدفهای

Zدهندۀ تشکیل اصلی عوامل:استراتژی

با استراتژی در اصلی عواملو موقعیتها امکانات به توجهمتفاوت مشکالت و تواناییها

است، پذیر تغییر منتهی ومناسب استراتژی انتخاب

الزم را بسیاری سؤالت طرح: از اند عبارت که نماید می

شرایطی چه در االنچه در آینده ؟، هستیمخواهیم می شرایطی

این شود مشخص تا ؟ باشیمخواهیم می چگونه را فاصله

نماییم؟ طی

گاه هیچ استراتژی یک امروزدر مشخص و ثابت معیاربر تواند نمی و ندارد دست . بماند پایبند گذشته سنتهای

ربط بی چندان بنابراینکه شود گفته اگر نیستاستراتژیکی های اندیشه

مداوم، طور به بایستیروزمره تحوالت ی واقعیتهاو تحوالت شامل تنها نه

آینده، در محتمل دگرگونیهایهم بعد سالهای حتی و دورتر

. باشد می

در سیاست و هدف جایگاهی ژاسترات

خویش حیات در شرکت یکدر که دارد را اهدافی یا هدف

به دستیابی جستجویآن در را خویش ،فعالیت آنها

. آورد می در حرکت به جهت

هدفهای ما است ممکن شرکت یک درمیان در ولی باشیم داشته مختلف . باشد مهمتر ازهمه هدف یک اهداف

شرکتهای اصلی هدف kاصوالسود حداکثر به دستیابی بازرگانی

. است، مدت بلند یا مدت کوتاه در حال

می تمایز موجب آنچه ولیراههای که است این شودمتفاوت هم با بدان رسیدن

جهت .هستند دیگر عبارت بهطرق اهداف به دستیابی

. وجوددارد مختلف

مشخص طریق یک فقط همیشه لذامشخص اهداف به دستیابی برای

ندارد، طرق وجود است ممکن بلکهبنابر که باشد داشته وجود مختلفشرایط و ها محدودیت و امکانات

می مشخص شرکت وضعیت بر حاکمرا هدف به رسیدن این و شود

. نامند می سیاست

مسیر استراتژی که صورتی درکند می تعیین را هدف به دستیابیسیاستهای حامل تواند می خود که

باشد نیز سیاست .متعددی لذامشخص را هدف بر دستیابی طریق

کند، بیشتر می استراتژی ولیتعیین را هدف تحقق . میسر کند می

از می 3استراتژی تشکیل عنصرشود:

هدف وجود ابزار و سیاست هدف،تا موجود فاصله مبین طرف یک از

باشد، می مطلوب از شرایطبا مسیر کننده مشخص دیگر طرف

جهت یمسیرها که است یهدف، به ترکیبی دستیابی یا یک

قرار استفاده مورد باید را آنها ازداد.

بر دستیابی چگونگی مبین سیاستاست نهایی هدف kخصوصا اهداف. شوند می مطرح استراتژی در که

بین از نماید می ملزم سیاستدستیابی ابزار هدف متناهی تعداد

. قق(حت) هر شود مشخص نیز آنها . دارد متفاوت نتایج انتخاب

: دارد مشخص وجه سه سیاست هر

وامکانات اهداف، فشارها یا محدودیتهامنابع و

هدف مجموعه زیر واقع در اهداف

می تبعیت آن از و باشند می استراتژینمایند

مبین فشارها یا محدودیتهاو حرکت و مسیر حدود

عواملی نوع کننده مشخصمسیر چگونگی در که هستندامکانات و هستند مؤثر حرکتو حرکت توان بیانگر منابع یااهداف بر دستیابی چگونگی

. باشند می

:ابزار

تحقق و سیاستها اجرائی وسائل ابزار . ابزار باشد می استراتژی هدف یا اهدافتحقق یا و سیاست اجرای صور حقیقت دربه چه کنند می مشخص را استراتژی هدفصورت به چه و مصوب قانون صورتمراحل و شکل ابزار ،لذا اجرایی ضوابط

. نماید مشخصمی را سیاست یک تحقق

تاکتیک و :استراتژی

در استراتژیها طبیعی طور بهبزرگ سازمان مختلف سطوح . استراتژیهای kمثال دارند حضور

المللی، بین ملی، تجارت اقتصادداری، خزانه گذاری، بخش سرمایه

و ... عمومی مالیه

که آید می پش سؤال این اماتمامی در ها استراتژی اگرفرق پس دارند، وجود سطوح

؟ چیست تاکتیکها با آنها

مقیاس در اولیه تفاوت kغالبانهفته مدیر دیدگاه و اقدامات

است.

سازمان ارشد مدیر چشم در آنچهاز ژاسترات شاید کند، می جلوه ی

اگر یابی بازار قسمت رئیس نظربالندگی و کامیابی کننده تعیینتلقی تاکتیک باشد، سازمانشتاکتیکها. تر دقیق معنای به شودمدت، کوتاه هستند بندیهای صفکه تعاملی و عملی انطباقی،برای را آنها متقابل، نیروهای

کار به محدود هدفهای به دستیابی. گیرند می

جهت برای را مستمر مبنای استراتژیمقاصدی سوی به انطباقها این به دهی

کند می مشخص تر گسترده

قالبی و چارچوب استراتژی دیگر عبارت بهتعریف چارچوب آن درون تاکتیکها که است

شود، تعیین می استراتژی مبنای بر تاکتیکشود می تعریف و

مدیریت فراین طراحی داستراتژیک

درسال می 1990دیوید ارائه مدلیطور به را استرتژیک مدیریت که کندتعریف ای مرحله سه فرایندی کلی: است کرده

: استراتژی تدوین اول گام

: استراتژی اجرای دوم گام

استراتژی : ارزیابی سوم گام

اول :گام

بایستی استراتژی تدوین در سازمانجاری رسالت و مأموریتها اهداف، ابتدابه توجه با را سازمان جاری استراتژی و

سا درونی قوت مورد زنقاط ماندقیق شناخت یک با و دهد قرار بررسی

تب را سازمان موجود . یوضعیت کند ین

دوم :گام

مادی و انسانی منابع اجرا مرحله دراست طبیعی داده، تخصیص را الزممنابع که است اجرا قابل استراتژی

باشد، داشته وجود آن اجرای برایو منابع اساس بر استراتژی

پیدا اجرایی جنبه موجود، توانمندی . کند می

سوم :گام

مرحله این در استراتژی ارزیابیاطالعاتی نظام یک از استفاده بادر را استراتژی اجرای فعال

ارزیابی مورد اهداف با مقایسهو ابهامات رفع با و داده قرارجلو به را استراتژی اشکاالت

. نماید می هدایت

استراتژیک مدیریت :مدل

انسجام و هماهنگی ایجاد منظور بهنظام سازمان، در بیشتر چه هر

سال در استراتژیک 1980مدیریت . تنگاتنگ ارتباط گرفت قرار توجه موردو ریزی برنامه نظام بین متقابلی و

. دارد وجود مدیریتی نظامهای سایر

می دنبال زیر روند فوق مدل درریزی. برنامه فرایند در ابتدا شودرا غایی اهداف بایستی سازمانو امکانات به توجه با و مشخص

و فرصتها و موجود منابعقابل یتهدیدها اهداف محیطی

روش و نماید مشخص را دسترس . کند تعیین را اهداف به رسیدن

ریزی، برنامه تدوین از پسمناسب سازمانی ساختار

و وظایف و شود می طراحیبرنامه تحقیق جهت مسؤلیتهااساس بر و شود می مشخص

با متناسب نیروها آنوظایف در تخصص و توانمندیجایگزین مشخص های پست

. شوند می

تالش جهت در اطمینان برایراستای در افراد شش کو و

مدیریت سازمان، اهدافمی فعال را انگیزشی سیستمروشهای از استفاده با و کند

مستقیم غیر و مستقیممی انجام را کنترل فرایند

دهد.

: استراتژیک گیری تصمیم فرایند

سال در که تحقیقاتی اثر در دیوئی جانحل 1910 که رسید نتیجه این به داد انجام

شرح به مختلف مرحله چهار مستلزم مسئله: باشد می زیر

که( 1 جریاناتی یا رویدادبه متوجه را گیرنده تصمیم. نماید می مسئله وجود

و( 2 ابعاد مسئله، نوع

بررسی مورد آن ویژگیهایگرفته، می قرار شناساییشود.

یافتن( 3 برای تجسس و جستجوتواند می که مختلفی راههای. گردد می آغاز کند، حل را مسئله

به( 4 و انتخاب از ناشی عواقبحل، راه هر بستن مورد کار

اساس بر و گرفته قرار بررسیرا حل راه مناسبترین ارزیابی، اینمی گذاشته اجرا مورد به و انتخاب

شود.

تصمیم کالسیک تئوری درتصمیم که است فرض گیریتصمیم برای اطالعات گیرنده،برای کامل کنترل و گیری

. ت پس دارد ریوئتصمیمبرای مدلی واقع در کالسیک

شرایط در گیری تصمیم. است معلوم

روش ، مدیریت اطالعات سیستمتعریف ای یافته سازمان و منظماطالعات آن قالب در که است شدهآوری، جمع موقع به ضروری،

می تحلیل و تجزیه و بندی طبقهتصمیم و مدیران اختیار در و شودمی قرار سازمان در گان گیرند

گیرد.

استراتژیک مدیریت فرآیند دراستراتژی نهایی، اهداف شناختعوامل ضعف و قوت نقاط موجود،

ت و فرصتها دیهای هداخلی،برای است، ضروری محیطی

و صحیح شناخت یک به رسیدنتدوین برای گیری تصمیم و درستسیستم مناسب، استراتژی یک

دارد اساسی نقش .اطالعاتی

دوم فصل

بندی مضمون فرایندسازمانی استراتژی

استراتژیک ریزی :برنامه

تایلر توسط استراتژی این(Tayler )سال . 1975در شد بیان

استراتژیک جامع ریزی برنامهآن ضمن که است فرایندی

و فعالیتها کلی خطوط و اهدافدراز در سازمان مأموریتهای

. شود می تعیین مدت

تعیین و اولویتها تشخیصکه کلیدی و اصلی اقداماتسازمان اهداف به نیل برایریزی برنامه در است ضروری

گیر می انجام .دجامع

استرات ریزی برنامه :یکژفرایند آینده( 1 اهداف تدوین و تعیین

سازماناستراتژیهای( 2 و اهداف شناخت

سازمان موجودمحیطی( 3 شرایط تحلیل و تجزیه

سازمانامکانات( 4 و منابع تحلیل و تجزیه

سازمانموجود( 5 وضع شناخت

لزوم( 6 مورد تغییرات تعییناستراتژیها در

نتیجه( 7 مورد در گیری تصمیممطلوب های

جدید( 8 استراتژی اجرایاستراتژی( 9 سنجش و کنترل

عمل در جدید

هاروارد مشی خط :مدل

سال اندرسون خط 1980در مدلبه مربوط هاروارد که است TOWSمشی

:ففمخ(T )Threats( هاتهدید)(Opportunities (O ) فرصتها )(Weaknesses( W ( ضعف (نقاط

Strengths (S) ( است ( قوت نقاط

ارزیابی هدف روش این دراز محیطی تهدیدات و فرصتهاقوت و ضعف نقاط و طرف یکدیگر سوی از سازمان داخل . گیرد می قرار توجه مورد

استرات چهار همیشه ی ژبنابراینشود می پیشنهاد مدل این .در: از عبارتند استراتژیها این

( Mini-Mini )WT هدف حالت درایناستراتژی حتی WTاز کاهش

تهدیدات و ضعف نقاط االمکان. باشد تمام می که شرکتی

شود متمرکز خانه دراین عواملش . این در دارد مطلوبی نا وضعیتاز تواند می شرکت صورت

انحالل، برای استراتژی تالشیا بقاء، ادغام عملیات، کاهش

. نماید استفاده آن مشابه

( Mini-Maxi)WO استراتژی دومینافزایش و ضعف نقاط کاهش هدفشبه شرکتها حالت دراین فرصتهاستاساسی ضعفهای از برخورداری علتدست به فرصتهای از استفاده امکان . برای تقاضا مثال برای ندارند را آمدهولی باالست مشخص محصول یک

ندارد را الزم تکنولوژی . شرکت

استراتژی شرکت صورت این درخرید قبیل از مختلفی های

و تحقیق واحد ایجاد تکنولوژی،تکنولوژی ایجاد منظور به توسعهفراموش باالخره و نظر موردمی را آمده بدست فرصت کردن

. کنند انتخاب توانند

ST (Maxi-Mini) استراتژی ایندر شرکت توانمندی براساس

تهدیدات شده بمقابل ناکه. است این آن هدف است

را موجود توانمندیهایمقابل در و داده افزایش

. دهد کاهش را تهدیدات

(Maxi- Maxi ) SO مند عالقه شرکتی هرقرار موقعیت این در همیشه که استاز گیری بهره بتواند تا باشد داشته

فرصتها و . توانمندیها برساند حداکثر به را

شرکت به کمک هاروارد مدل اصلی هدفبین سازگاری ترین مطلوب ایجاد برایدیگر عبارت به و مربوط محیط و خودشرکت برای استراتژی بهترین تدوین

است.

: است زیر های ویژگی دارای هاروارد مدل

استراتژی( 1 سطح در استفاده قابل kعمدتا . باشد می

و( 2 تهدیدها و داخلی ضعف و قوت نقاطمی تحلیل و تجزیه را محیطی فرصتهای

کند.هنجارهای( 3 و مدیریت ارزشهای و الزامات

. کند می تحلیل و تجزیه را اجتماعیو( 4 شرکت بین سازگاری حالت بهترین

استراتژی مناسبترین انتخاب با را آن محیط . کند می دنبال را

صنفی استراتژی

سال در اندروز توسط الگو اینصنفی 1990 استراتژی شد، مطرح

تصمیم الگوی از عبارت مؤسسه یکهدفهای آن اساس بر که سازیمقاصد و جزئی هدفهای عمده، . شود مشخصمی و معین سازمان

بعد دو دارای مدل این اصوالً اجرا: بعد و تدوین بعد .است

تدوین برای اساسی اقداماتو فرصتها شناخت استراتژیمحیط در موجود و تهدیدهاو قوت نقاط سپس مؤسسه،

و موجود منابع با مؤسسه ضعفنموده، شناسایی یافتنی دسترا بالقوه و عملی توانمندیهایمی برآورد بازار با برخورد برای

کند.

) ( پورتر رقابتی مدل

. باشد می رقابت بر استراتژی این اساسبازار در بیشتر سهم کسب برای تالشنمی متجلی رقبا حرکتهای در تنها رقابت،اصول. در صنعت یک در رقابت بلکه شودیی نیروها و دارد ریشه آن اقتصادیرقبا از فراتر که دارند وجود رقابتی

هستند.

کنندگان ، مشتریان عرضهاولیه، گان مواد نورسید

جانشین کاالهای و بالقوهکه هستند رقبایی همگی

رشته نوع حسب بر است ممکنو برجسته بیش و کم صنعتی

. باشند فعال

ها( 1 الورود جدید به .تهدیداز بازار به ورود موانع کلی طورحجم از عبارتند پورتر دیدگاهمحصول، تمایز وجوه فروش،

متغییر، های هزینه محصول، هویتدستیابی گذاری، سرمایه ضرورتمطلق تری بر توزیع، شبکه بهمهارت، افزایش نمودار هزینه،

طرح الزم های وارده به دستیابیدولت، سیاست بها، کم تولید

رق ا. بتالشهای

اولیه( 2 مواد کنندگان تأمین .قدرت

کنندگان تأمین قدرت در که عواملی : تمایز وجه از اند عبارت مؤثرترندعرضه متغییر هزینه ها، واردهمواد و ها وارده وجود کنندگان،کننده، عرضه تمرکز جایگزینی،

عرضه نظر از محصول حجم اهمیتبه مجبور هزینه، بر وارده تأثیر کننده،

. نبودن فروش

3 . خریداران( که قدرت عواملیعبارت است مؤثر خریداران قدرت در

: از خریدار اند تمرکز زنی، چانی نفوذخرید، حجم مؤسسه، تمرکز برابر در

میزان خریدار، متغیر ها هزینهنخریدن، توانایی خریدار، اطالعات

میان اختالف ها، قیمت به حساسیتخریدار منابع کاال، کیفیت .محصوالت،

4 . جایگزین( وجود تهدیدکاالی هزینه جایگزین، کاالی

کاالی کیفیت جایگزین،به خریدار گرایش جایگزین،عنوان به جایگزین کاالهای . شود می تلقی مؤثر عوامل

رقابت( 5 که . شدت عواملیرقابت شدت عدم یا شدت باعث : رشته رشد از اند عبارت شوند میظرفیت افزوده، ارزش صنعتی،محصول، نظارت اضافی، تولیدمحصول، هویت متغیر، هزینهپیوستگی و تعادل بر تمرکز

مهم اطالعات پیچیدگی محصول، . بازار ترک موانع بازار،

استراتژیک ریزی برنامه نظام مدل

به kغالبا استراتژیک ریزی برنامهدر که شود می تلقی نظامی عنوانو سطوح در شرکتها مدیران آنتصمیم به اقدام مختلف مشاغل

کنترل و اجرا و . آگیری نمایند می نها

. کردند طرحی را مدل این والونج لورنجریزی برنامه نظام هر است معتقد لورنجپرسش چهار این به باید استراتژیک

: دهد پاسخ اساسی

1 ) ) ( وجودی فلسفه رویم؟ می کجا بهبرسیم؟ ( 2 مقصد به خواهیم می چگونه

) استراتژیها)3 ) ) بودجه ) چیست؟ اقدام برای ما امکاناتدر ( 4 که شویم می آگاه چگونه

حرکت ( مسیردرست کنترل ) کنیم؟ می

استراتژیک ریزی برنامه فراگردشده بیان استرفی توسط که

عبا : راست از اند ت

ریزی ( 1 برنامه فراگرد آغازو حصول استراتژیک

آن Zدربارۀ .توافقو ( 2 دستور شناسایی و تعیین

سازمانی .ارزشهایو ( 3 رسالتها ساختن روشن

سازمانی های .ارزش

و ( 4 فرصتها خارجی، محیط ارزیابی.تهدیدها

قوت ( 5 نقاط داخلی، محیط ارزیابیضعف .واستراتژیکی ( 6 مسائلی شناسایی

. است مواجه آن با سازمان کهمدیریت ( 7 برای استراتژیها تنظیم

استراتژیک .مسائلسازمانی ( 8 دیدگاه قراری بر

. آینده برای کارساز

رایت مدل

که است اصلی مرحله پنج دارای رایت مدلاطالعاتی نظام تأثیر تحت مراحل همه

است.

و صنعت محیط رایت ابتدا مدل این درقرار بررسی مورد را محیطی مؤثر عواملتهدیدات و فرصتها سازمان برای و دهد می

سازمان ،محیطی مأموریتهای و اهداف. شود می تعیین

راستا این در است طبیعینظر مد دسترس قابل اهدافشناخت مبنای بر که استمحیط و توانایی به نسبت . از پس است شده حاصلتدوین به اهداف تعیین

این که پردازد می استراتژیسطح سه در استراتژیها

: شود می تنظیم

یا. ( 1 شرکت کالن استراتژیهای شرکتسازمان.

فعالیتهای. ( 2 به استراتژیها تبدیل فعالیت . بخشها و ها واحد

کارکنان. ( 3 و افراد وظایف تعیین وظیفهاز پس شده تعیین استراتژیهای قالب درمورد را استراتژی اجرای استراتژی، تدوین . استراتژی اجرای برای دهد قرار تأکید

است توجه قابل زیر عنصر سه به : توجه

وظا ساختار. ( 1 و یمجموعه فارتباط و قالب آمسئولیتها در نها

اجرای برای الزم نمودار و ساختاراستراتژی.

از رهبری. ( 2 که افرادی یا فردزمینه ایجاد و قانونی وظایف طریقرا استراتژی اجرای زمینه مقبولیت

. کند فراهم

3 ). سازمانی ایجاد فرهنگدر مناسب فضای و جوپذیرش برای سازمان

زمینه که طوری به استراتژیهادر را افراد گسترده مشارکترفتارها و کند فراهم سازمانبرای را الزم نگرشهای ورا استراتژی مطلوب اجرای

. کند فراهم

مینزبرگ مدل

م استراتژی مدل این زبرگ یتدرضعف و قوت نقاط ارزیابی بحث

و فرصتها ارزیابی و داخلیمی مطرح را محیطی تهدیدات

تأثیر .کند تحت ارزیابی اینارزشهای و باورها مدیر، باورهایاستراتژی و گرفته قرار اجتماعیگامهای در و شده انتخاب مناسباجرای و استراتزی ارزیابی بعدی

. دهد می قرار تاکید مورد را آن

کاربردی و مثبت نکات رغم علیاین بر اساسی ایراد اما مدل این

مفهوم و ذهنی همان بودن یمدلمعیارهای چه با اینکه است، آن

چه با و کنیم؟ انتخاب را استراتژیبا و کنیم؟ ارزیابی را آن معیارهایچه در و منابعی چه به توجه

بپردازیم؟ آن اجرای به شرایطی . است کرده سکوت مدل این

هیل مدل

برگرفته و است جامعی مدلو نظرات همه از شدههیل،. مدل دیدگاههاست

بعدی چند است مدلی kنسبتاو اهداف برخورد طریق از که

محیط تحلیل و مأموریتمی درونی محیط و بیرونی. کرد انتخاب را استرتژی توان

( دیوید (1990مدلشده طراحی گام سه در مدل این

است:

: اول استراتژی گام تدوین

: دوم استراتژی گام اجرای

: استراتژی ارزیابی سوم گام

. : استراتژی تدوین اول در گامکارهای استراتژی تدوین اول گام: میگیرد صورت زیر

و ،اهداف( 1 ها مأموریتمورد سازمان جاری استراتژی

می قرار دقیق شناخت و بررسیگیرد.

خارجی ( 2 محیط مؤثر عوامل

ت و فرصتها مشخص هدیدشامل ها . شود می

شامل ( 3 داخلی محیط مؤثر عوامل. شود می تعیین ضعف و قوت نقاط

و ( 4 فرصتها اساس بر غایی اهداف

. شود می تدوین قوت نقاط

قالب ( 5 در غایی اهداف پساستراتژی و عملیاتی اهداف

. شود می تدوین اجرایی

استراتژی ( 6 و اهدافمدیریتی، زمینه در عملیاتیتولید، یابی، بازار مالی،

صورت به توسعه و تحقیق . شود مشخصمی ای وظیفه

. : اجرا مرحله دوم در گامو انسانی منابع اجرا مرحلهمی داده تخصیص الزم مادیاستراتژی است طبیعی شود،برای منابع که اجراست قابلباشد، داشته وجود آن اجرایمنابع اساس بر باید استراتژی . شود اجرا موجود توانمندی و

: سوم . ا گام استرتژی دراین رزیابیاطالعاتی نظام از استفاده با مرحلهبا درمقایسه استراتژی اجرای فعالو گیرد می قرار ارزیابی مورد اهدافشرایط به توجه با استراتژی اگراجرا قابل خارجی و داخلی محیطمی نظر تجدید استراتژی در نباشداشکال اجرا حین در اگر و شود،

آن اصالح به نسبت باشد داشته وجود . شد خواهد اقدام

سوم فصل

و مدت بلند هدفهای تدویناصلی استراتژیهای انواع

های نتیجه بیانگر مدت بلند هدفهایاستراتژی اجرای از انتظار مورد . استراتژیستها باشد می مشخص

مدت بلند هدفهای به دستیابی برایپیشنهاد مورد عملی های راه نظر

. آنها چارچوب که کنند هم می با بایدبین kمعموال که باشند 5تا 2سازگار

. کشد می طول سال

بلند موفقیت به یافتن دست برایدر kمعموال استراتژیستها مدت،

مدت بلند هدفهای زیر های حوزه: کنند می تعیین را

آوری( 1 وری( 2سود بهره رقابتی( 3 بهبود( 4موقعیت

کارکنان کارکنان( 5 ( 6روابط

تکنولوژی رهبریاجتماعی( 7 مسئولیت

مدت بلند هدفهای :ویژگیهای

قبول پذیری – قابل انعطاف – – گیری اندازه قابل

فهم برانگیزاننده– – قابلدسترس قابل مناسب

استراتژیها :انواع 1 )) ( ادغام یکپارچگی : استراتژی

. از( مقصود باال به ادغام الفکه است این باال به عمودی ادغامپخش شرکتهای خریدن با شرکتبر کوشد می فروشها خرده یاتوزیع بر خود کنترل میزان

بیفزاید.

پایین( به عمودی ادغام :ب

از را مواد تجاری و تولید شرکتهایخریداری اولیه مواد کنندگان عرضه . پایین به عمودی ادغام نمایند می

شرکت که است استراتژیهایی از یکیمیزان بر آن اجرای در کوشد میعرضه شرکت و بیفزاید خود مالکیت

. نماید خریداری را اولیه مواد کننده

افقی( ادغام :ج

اجرای افقی ادغام از منظورکه است استراتژیهایی از یکیشرکتهای کوشد می شرکتدر خود مالکیت به را رقیبکنترل میزان بتواند تا آورد

. بیافزاید خود

متمرکز ( 2 :استراتژیهای

و بازار توسعه بازار، در رسوخ گاهیمتمرکز استراتژیهای را محصول توسعه. نامند می

بازار الف ( در اجرای . رسوخ در شرکتها

بازار در رسوخ بر مبنی استراتژیهایتالشهای مجرای از کوشند می

و محصوالت بازار سهم بازاریابیدهند . افزایش را خود کنونی خدمات

. ب( بازار از توسعه مقصودیا خدمات عرضه بازار توسعهمناطق به جدید محصوالت

. است مناطق به جدید جغرافیایی

. ج( محصول از توسعه منظورمی شرکت که است این توسعهیا بخشیدن بهبود طریق از کوشدکنونی خدمات یا محصوالت اصالح

. بیفزاید فروش میزان بر

تنوع ( 3 : استراتژیهای

عمده روش سه به شرکت . کند می متنوع را خود استراتژیتنوع و همگون نا تنوع همگون، تنوع

افقی

همگون الف( از . تنوع است عبارتکوشد می شرکت که استراتژیولی جدید خدماتی و محصوالت

خود خدمات و محصوالت بر مرتبطبیفزاید

. ب( افقی از تنوع منظورافقی که این تنوع است

خدماتی و محصوالت شرکتبه ربط بی ولی جدید

می خود خدمات و محصوالتکنونی مشتریان به و افزاید

. کند می عرضه خود

.ج( همگون نا این تنوع درو محصوالت شرکت استراتژیبه ربط بی ولی جدید خدمات

. کند می عرضه بازار

تدافعی ( 4 :استراتژیهای

اجرای :مشارکت دربا شرکت مشارکت، استراتژیشرکت یک شرکت چند یا دوکنسرسیوم یا موقت تضامنیفرصت از و دهند می تشکیلمی وری بهره آمده پیش

نمایند.

کاهش ( 5 :استراتژی

: هزینه( کاهش جاری، الف هزینهبازار گذاری، سرمایه پرسنلی،. یابد کاهش تعدیل و حذف با یابی

: دارایی( کاهش طریق ب از

تجهیزات ساختمان، زمین، فروشفعالیتهای برای ضروری غیر

و ریخت حذف و مؤسسه اساسی . یابد کاهش دارایی پاشها

سلب ( 6 یا واگذاری استراتژی:مالکیت

واحد یک فروش استراتژی این درمورد سازمان از بخشی یا مستقل . استراتژی گیرد می قرار توجهعدم علت به اغلب واگذاری

و کسب از بخشی میان سازگاریشود، می اتخاذ مادر شرکت و کارهای نیاز علت به مواقع بعضیاستراتژی این از شرکت مالی

. شود می استفاده

انحالل ( 7 فروش : استراتژیارزش به داراییها تمام

می شرکت انحالل را واقعینوعی. عنوان به انحالل نامنداست آمده حساب به شکستتواند می عاطفی نظر از وبه مشکلی بسیار استراتژی. آید حساب

ترکیب ( 8 بسیاری : استراتژیآیند می بر صدد در شرکتها ازبه را استراتژی چند یا دو

ترکیب هم در همزمان صورتاین دامنه اگر ولی نماینداندازه از بیش فعالیت

خطرات دارای یابد گسترش. بود خواهد سنگین بسیار

چهارم فصل

متغیرهای با آشناییاستراتژیک اساسی

سازمانی

مقدمه:

برای بایستی که عواملی مهمترینقرار توجه مورد استراتژی طراحی: از اند عبارت گیرد

اجتماعی * و انسانی متغیرهایانسانی) ( منابع مدیریت

* ( اندازه ساختاری متغیرهای) اداری بندیهای تقسیم و سازمان

سازمانی * های ومحیط بازارهااشتغال،) و کار بازار رقابتی، بازارو دولت گان، کننده عرضه بازار) عمومی نهادهای

سرمایه، ) * تراکم تولید و تکنولوژی

فرایند تکنولوژی، انتقال و انتخابتولید(

* ( آداب ارزشها، سازمانی فرهنگ) ها اسطوره نسلها، رسوم، و

و : اجتماعی عوامل اول بخشانسانی

شناسی ( 1 جمعیتاشتغال ( 2 و انسانی نیرویپژوهش ( 3 و آموزشجغرافیای ( 4 شرایطفرهنگی شرایط( 5

منابع به مربوط متغیرهایسازمان در :انسانی

ای وظیفه استراتژی اهمیتدر انسانی منابع حوزه در

فراگیر و تر رایج اخیر سالهای . منابع مدیریت است شده تر

انتخاب شناسایی، را ، انسانیپرورش و تربیت استخدام،

نیل منظور به انسانی نیرویکرده تعریف سازمان اهداف به

اند.

: های متغیر دوم بخشساختاری

برای سیستمی دیدگاه ازسازمان استراتژی تدوین

را آن مختلف ابعاد بایستی . داد قرار تحلیل و تجزیه موردگروه دو به سازمانی ابعاد

: شوند می بندی طبقه . محتوایی و ساختاری

ویژگیهای بیانگر ساختاری ابعادآنها و هستند سازمان یک درونیمی که دهند می دست به مبناییرا سازمانها وسیله بدان توان

مقایسه هم با و کرد گیری اندازهکرد.

سازمان کل معرف محتوایی ابعادمی اثر ساختاری ابعاد بر که هستند

سازمان. ساختار ابعاد گذارند : از اند عبارت

:پیچیدگی( 1

که تفکیکی میزان به پیچیدگیاشاره دارد وجود سازمان در

کن میزان. دمی افقی تفکیکواحد بین افقی تفکیک حد یا

ده می نشان را تفکیک د.هاارتفاع یا عمق به عمودی

نظر سازمانی مراتب سلسله دارد.

بین تفکیک میزان به افقی تفکیکبر سازمانی های اساس واحد

ماهیت و سازمان اعضا موقعیتو تحصیالت میزان و آنها وظایفاند، گرفته فرا که آموزشهایی

. نماید می اشاره

. سطوح افزایش با عمودی تفکیکتفکیک سازمان، مراتب سلسله

و یافته افزایش سازمان، عمودی . شود می بیشتر سازمان پیچیدگی

: رسمیت( 2

ساختار جزء دومین . است رسمیت سازمانی،

میزان به که یا رسمیت حدیاستاندارد سازمانی مشاغل

. کند می اشاره اند، شده

و پیچیدگی تمرکز، ارتباطرسمیت

یک بر داللت شواهد و مدارکو تمرکز بین معکوس رابطه . با تمرکز عدم دارد پیچیدگیمی مرتبط باال سطح پیچیدگیدر. افزایش مثال برای شودبه ای حرفه متخصصان تعدادو تخصص در افزایش معنایاخذ برای نیاز مورد توانایی

. متصمی است ات

: سوم و بخش بازارهاسازمانی محیطهای

میزان رقابت. الف( و ماهیتپنج به صنعتی هر در رقابت: دارد بستگی نیروچانه قدرت نوآمدگان، تهدیدتهدید کنندگان، تأمین زنی

جایگزین خدمات یا محصوالت . فعلی رقبای کار روش و

مخالف ب( یا رقیب نیروهای

نیروهای یا نیرو قدرتمندترینتعیین را صنعت سودآوری رقابتیتدوین در این بنابر و کنند می. دارند را اهمیت بزرگترین استراتژی

ورود ج( .تهدید

ظرفیت خود با نوآمده رقبایآوردن ست بد عالقه جدید،

قابل منابع kوغالبا بازار، سهم . از شرکتها آورند می توجهیوارد شرکتها سایر خرید طریق

. شوند می دیگری صنعت

1 ) . مقیاس Zاز صرفۀ ها صرفه اینبه داوطلبان ساختن مجبور طریققبول یا بزرگ مقیاس با ورودآنها ورود از مانع زیانبار، Zهزینۀ

. شود می

2 ) . محصول نام تمایز تشخصداوطلبان ساختن مجبور با تجارتیبرای گزاف مخارج پرداخت بهمانعی مشتریان وفاداری بر غلبه

. آورد می پدید

3 ) . الزم لزوم سرمایهبسیار مالی گذاران سرمایهشدن رقابتی منظور به زیادمی ایجاد ورود برای مانعیسرمایه این اگر ویژه به کند،قابل غیر ی ها هزینه برایو تبلیغات بازیافت قبول . باشد اولیه توسعه و تحقیق

از ( 4 مستقل هزینه، مضارشرکتها. شده یاندازه تثبیت

در تریهایی بر است ممکندر که باشند، داشته هزینه

نباشد، بالقوه رقبای دسترسصرفه و اندازه چند هرآنها وصول قابل مقیاس

. باشد بزرگ

5 ) . توزیع کانالهای به دسترسیباید البته بازار، جدید Zفروشندۀرا خود خدمت و محصول بتواند. نماید توزیع

6 ) . دولت مشی تواند خط می دولتطریق از را صنعت به ورود

و پروانه اخذ لزوم چون کنترلهاییاولیه، مواد به دسترسی محدودیت

. نماید ممنوع حتی یا محدود

خریداران د( و کنندگان تأمین .قدرتمند

توانند می کنندگان تأمینبر را خود زنی چانه قدرتطریق از صنعت اعضای

از کاستن یا قیمتها افزایشخدمات و کاال کیفیت

. نمایند تحمیل شده خریداری

استرات ذ( .یکژفعالیت

برای کنندگان تأمین انتخابگروههای یا آنها از خرید

به فروختن برای فروشندگانبه باید را مؤسسه توسط آنها

استراتژیک تصمیم چشم . دید ساز سرنوشت

جایگزین محصوالت . محصوالتطریق از جایگزین، خدمات یاکه قیمتی سقف محدودساختنتوانایی کرد تعیین توان می. سازند می محدود را صنعت

موضوع جستجوی رقابت . درشکل موجود، حریفان میان دربه را گیری موضوع برای تکاپو

. با این و گیرد می خودمثل تاکتیکهایی از استفاده

معرفی قیمت، رقابتمی انجام تبلیغات محصول،

شود.

استراتژی بندی .صورت

استراتژیست آنکه از پسدر رقابت بر مؤثر نیروهایبنیادی دالیل و مربوط صنعتمی نمود، ارزیابی را آنهاقوتهای و ضعفها تواند

تشخیص را خودش مؤسسهدهد.

مؤسسه موضوع . تعیینساختار رویکرد، نخستین

مؤسسه آورند، می پدید صنعتاستراتژی یک تواند می

. کند اتخاذ تهاجمی

صنعت تغییر از برداری . بهرهنظر از صنعت تکامل

زیرا دارد؛ اهمیت استراتژیرقابت منابع در تغییر تکامل،

. دارد خود با را

جانبه چند . رقابتمؤ باالی سطح مدیران

تعیین و تعریف به سساتگامی عنوان به کارها و کسباستراتژی تدوین در پراهمیتنموده معطوف بسیاری توجه

اند.

توزیع و عنصر . بازاریابیفرایند به توزیع و یابی بازاربا آن مبادالت و تولید از پس

. پردازد می مشتریان

برای منابع تخصیص مشیهای خطاهداف .سازمان تحقق

برای منابع تخصیص مشی خط

در رقابت امر با بازاریابی فعالیتهای . انواع به توجه با کاردارد سرو بازار

بازا شرایط از منتج منطقه ررقابت ،تأثیر، شدت زمانی، محدوده

سازمان جایگاه محصول، ویژگیهایبحث مورد مشیهای خط بازار در

. شوند می تعیین

زمینه از هایی نمونه زیر موارد: هستند رقابت های

پراکنده ( 1 یا متمرکز :رقابت

. ) تالشهای متمرکز رقابت الفبازار از محدود بخش یک در زیادیمحدوده آن در تا شود می متمرکز . آورد وجود به را محدودی عملکرد

. گسترده( و پراکنده رقابت بمختلف ی بخشها بین تالشهاتا شود می تقسیم بازار

بخشها آن بین تالشها توزیع. باشد متعادل

یک ( 2 در یا کلی رقابت . محدود منطقه

رقابت یا کلی رقابت انتخاباز دیگری شکل هر یا محدودو منطقه به توجه با رقابت

دسترس در که منابعیمی مشخص است سازمان

شود.

محافظه ( 3 رقابت یا کاری رقابتکارانه:

. رقابت( نوع این کاری رقابت الف . گذارد می باقی کاری اثر رقبا بر

. موانعی( کارانه محافظه رقابت ببه ولی کرده ایجاد رقبا راه در . قلمرو کنیم نمی اعتراض ایشانرقابت نوع دو به باید نیز را زمانی

. کرد اضافه فوق

4 ) . تقلیدی یا خالق رقابتغنی منابع دارای که سازمانهاییایجاد و تقلید با توانند می هستندپیشرو رقبای از ویژه امتیازات

بیفت ضعیف .دنجلو سازمانهایامر این به قادر است ممکن

نباشند. تدافعی ( 5 یا تهاجمی .رقابت

برابر در kمعموال پیشرو شرکتهایمی اتخاذ تدافعی سیاست رقبا

کنند.

و قوی شرکتهای استراتژیضعیف

بر ( 1 تمرکز با قوی شرکتهای

و مشتری محصول، رویفعالیت، جغرافیایی محدودهمی تقویت را خود موقعیت،شرکتهای آنکه حال و کنند

کنند می عمل عکس به ضعیفمحدوده بر را خود تالشهای وو مشتری عمل، جغرافیایی . نمایند می معطوف محصول

برای ( 2 برتر موقعیتی تثبیتتدوین در قدم اولین سازمان

. است استراتژی

3 ) . ای منطقه استراتژی اصلواحد از گستردگی اصل

سمت به و شود می شروعمی توسعه بزرگتر مناطق

یابد.

4 ). قوی شرکتهای استراتژی

تاکتیکهای - با قوی شرکتهایمناطق بر انداختن چنگ

را ضعیف شرکتهای گسترده،می مناطق آن ترک از ناگزیر

کنند.

برای- قوی شرکتهایخود موفقیت امکان افزایشرا اولویت باالترین رقابت در

. هستند قابل

ضعیف ( 5 شرکتهای استراتژی

بازار- در را رقبا پذیر آسیب نقاط. کنند می علنی

تمایز - ایجاد بازار، بندی تقسیم بافعالیتها کردن تخصصی و بازار درقوی شرکتهای متحد جبه به خود. برند می حمله

و - ایجاد و گسترده خدمات ارائه با

مشتریان با نزدیک Zرابطۀ حفظ . کنند می حفظ را خود بازار

توزیع متغیر

است بازاریابی مکمل توزیعاصولی و درست اجرای که

منافع تأمین باعث آنبرآورد وسیله به مشتریانافزایش نیازهایشان، کردن

فروش فروش کارایی وشد . خواهد

استفاده مورد استراتژیک عواملتوزیع استراتژی طراحی در

با( پذیر تطبیق استراتژی الفدر آن جایگاه و سازمان تواناییطراحی در که اساسی نکته بازارمورد بایستی توزیع استراتژی

. گیرد قرار توجه

عمر ب( دوره با سازگار استراتژی . باشد صنعت و محصول

: و تکنولوژی چهارم بخشتولید

به مربوط های درنوشتهریشه به kعموما تکنولوژی

از که شود می اشاره آن لغوی ( لغات از گروهی ریشه تکنودر علوم از استفاده درباره که ) و دارد تمرکز کاربردی صنایع ( مطالعه مورد موضوع لوژیشده( تشکیل سیستماتیک

.است

به نیاز و ها انگیزه تحلیلتکنولوژی

. بازار( تقاضای و نیازهای الف

قابل جهت دو از بازار تقاضایبه پاسخگویی برای یا است طرحتولید که است تقاضا افزایش

صورت در و کند می پیدا افزیشمی ایجاد جدید های واحد لزومحفظ استراتژی جهت در ویا گردد

است بازار از افزایشسهم .و

و( علوم پیشرفتهای بو – تکنولوژی نوآوریها

و. علم پیشرفت اختراعاتتمدن با همراه تکنولوژی

و داشته شتابان سیری بشریتولید روشهای جدید محصوالت

نظامهای و سیستمها وبرداری بهره برای را جدیدتریقرار اختیار در منابع از مناسب

. است داده

. در( سازمانها استراتژیک رقابت جبرای مستمر و همیشگی رقابتی

. هستند بیشتر منافع کسب

. جدید( محدودیتهای و تسهیالت دلحاظ به محدودیتهایی همیشه

و اجتماعی شرایط قوانین، مالی،که دارد وجود سیاسی و تکنولوژیای انگیزه تواند می آنها تغییر

. باشد تکنولوژی تغییرات برای

های( دستاورد و تجربه ه . در تجربه داخلی جدیدنقش بشری فعالیتهای

بهتر و اصالح در اساسی. دارد فعالیتها انجام کردن

و( سازمانی مشکالت و

. جاری نظامات

سیستم( در فنی مشکالت ز . خدمات ارائه و تولید

. ) نظر در انسانی مسائل حایجاد در انسانی مسائل گرفتنتواند می مناسب کاری محیطمشکالت از جزئی عنوان بهیا جاری نظامات و سازمانی

. باشد مطرح فنی، مشکالت

تکنولوژی انتخاب

از یکی تکنولوژی انتخابدر موجود مراحل حساسترینبشمار تکنولوژی انتقال فرایند . تجزیه با مرحله این در آید میبهره مطالعه، و دقت تحلیل، وکنکاشهای و پژوهش از گیری

. شد عمل وارد باید تخصصی

جمعیت( ب( الفسرمایه

ملی( تولید نیازهای( ج د

تکنولوژی

ز( محیط توان( ستیه وتکنولوژیک

عوامل( سایر ز

تکنولوژیک توسعه و تحقیقهسته منزله به توسعه و تحقیقمی عمل روینده عنصر و مرکزیتکنولوژیک، پیشرفتهای در و کند. آفریند می نقش

تکنولوژی تطبیق و جذب

را اهمو واقعیت این باید رهاز اخذ قابل تکنولوژی که دریافت

شرایط کشورهای با یافته توسعهکشورها آن نیازهای و و منطبق

. باشند هماهنگ

: سازمانی فرهنگ پنجم بخش

نظام یک را سازمانی فرهنگدا می بالقوه اجتماعی ند ننظارت

رسمی نظارت نظام برابر در کهدارد .قرار

از متشکل نظام سازمانی فرهنگمشترک عادات و عقاید ارزشها،و عمل که است سازمان در موجودآن رسمی ساختار با العمل عکس

رفتاری ی هنجارها و پدید است راآورد .می

که است معتقد شاین ادگارسطح سه دارای سازمانی فرهنگ. باشد می ذیل شرح به

. را فوقانی سطح اول سطح

ها، رفتار شامل و دهد می تشکیلاست فیزیکی نمادهای و عالئم

قابل) انسانی های ساخته دست.مشاهده(

. دوم فرهنگ سطح میانی سطحو دهد می تشکیل را سازمانیارزشها، باورها، ها، هنجار شامل.) ( ارزشها نگرشهاست

. سوم سومین سطح تحتانی سطحتشکیل را سازمانی فرهنگ سطحو فرضیات شامل و دهد می

است اساسی و بنیانی اعتقاداتی .) بنیادی) و زیرساز فرضهای

سازمانی فرهنگ مدیریت

مدیریت اعمال برای که فرایندیاست شده توصیه سازمان فرهنگمی زیر گانه چهار مراحل شامل

باشد. فرهنگ ( 1 از بهینه استفاده

موجود های ( 2 هنجار و باورها تشخیص

سازگار ناسازگار ( 3 های باور تغییراستراتژیک ( 4 باورهای تثبیت

سازمانی فرهنگ انواع

ژرف مشترک باورهای هرچهفرهنگ باشند تر منسجم و ترباورها هرچه و است قویترآنها اشتراک وجه و متفاوت

ضعیف فرهنگ باشد تر کمتر. بود خواهد

علمی ( 1 فرهنگ با سازمانهای(Academy).

بر سازمانها نوع این تأکیدتمایل با جوان افراد استخدامآنها دادن پرورش یادگیری، بهو علمی شخصیت تقویت و

. آنهاست تخصصی

فرهنگ ( 2 با سازمانهای( این(. CLUbباشگاهی در

تناسب بر تأکید سازمانهایبه افراد روحیه داشتن

به نسبت تعهد و وفاداری. است سازمان

تیمی ( 3 فرهنگ با سازمانهایی(Team).

بر تأکید سازمانها نوع این درو پذیری ریسک نوآفرینی،

. است عمل آزادی

فرهنگ ( 4 با سازمانهای( (Fortسنگری

به که تیمی فرهنگ برعکساکتشاف و آفرینی نو اختراع،سنگری فرهنگ نهد، می ارجتأکید سازمان بقای و حفظ بر

امنیت .دارد فرهنگ این درزیادی اهمیت حایز شغلی

.است

فرهنگ تغییر برای اقداماتسازمان

اغلب در که اقداماتی از بخشیتغییر در و شده اشاره آنها به متون

مؤثرند بسیار سازمان فرهنگ: انداز عبارت

کلیدی ( 1 مدیران جایی جابه یا تغییرسازمان

و ( 2 داستانها کردن شایع و ساختنسمبلیک نمادهای

آنها ( 3 باورهای که افرادی تشویقتر همسو استراتژیک باورهای با

است.

از ( 4 کارکنان به بخشیدن اطمینانتغییرات مخاطراتی برایاینکه آنها

. آورد نخواهد بار به

بر ( 5 سازمان جدید مقررات درنظر مورد ارزشهای و باورها

آن گان کننده رعایت و شود تأکیدگردند .تشویق

تدریج ( 6 به نوشته نا هنجارهایاز ناشی هنجارهای جایگزین

پس و گردد شده نوشته مقرراترسمی جدید هنجارهای تغییر از

شود.

سازمان ( 7 مغایر فرهنگهای خردهمشاغل سازی غنی آموزش، باتضعیف مشاغل تغییر و تقویت

گردد.

با ( 8 مدیران ویژه به کارکنان برایمحیطی وسازگار همسو باورهای

. شود ایجاد اعتماد مورد و مطمئن

که ژوی کلیدی های گیمی متمایز هم از را فرهنگها: از اند عبارت سازد

فردی - تحمل - نوآوریدهی - مخاطره - جهت

وحدت و - یکپارچگی روابط هویت - کنترل - مدیریت

پاداش - - تحمل - سیستم ارتباطات - تعارض الگوهای

فرهنگ و استراتژی

داخلی فرهنگ و استراتژیبر شدیدی بسیار اثرات

. فرهنگ دارند سازمان فرهنگنیازهای از مظهری سازماندر باید که است سازمانیصورتی به محیط آن درون

. گردد تأمین مؤثر

پذیر انعطاف فرهنگ

و انعطاف یاز فرهنگ ژگیمجرای از که است این پذیرنظر از و پذیری انعطاف

خارجی محیط به استراتژیکتا شود می کوشش و توجه . گردد تأمین مشتریان نیازهای

مأموریتی فرهنگ

بر فرهنگی چنین که سازمانیتا کوشد می است حاکم آن

خارجی محیط های نیازدر الزامی ولی کند، راتأمینسرعت به که بیند نمی خود . گیرد قرار تغییرات دستخوش

مشارکتی فرهنگ

به مشارکتی فرهنگ دردرگیری و مشارکت مسئله ) ( و امور در سازمان اعضایبه که تغییراتی به کردن توجهرخ خارجی محیط در سرعت

. شود می توجه دهد می

دانشگاهی سازمان

فرهنگ از ای نمونه دارای . سازمانی در است مشارکتباشد فرهنگی چنین دارای کهسازمان اعضای و کارکنان بهمی داده زیادی بسیار اهمیت

شود.

تداوم بر مبتنی فرهنگ

فرهنگی چنین که سازمانیامور بر باشد حاکم آن برکند می تأکید سازمان دروندرون را خود کند می سعی واز و بپندارد ثابت محیطی

رویه تداوم نوعی رفتار نظر . بگیرد پیش در

پنجم فصل

استراتژی اجرای

نیاز استراتژی اجرای کلی طور به. دارد ابزار دو بهسطح در استراتژی ابزار، اولین . ساختار دوم ابزار باشد می وظیفه

. باشد می سازمانی

سه ای وظیفه های استراتژیاصلی استراتژی با عمده تفاوت

دارند:زمانی - 1 بودن- 2افق -3مشخص

توسعه و مشارکت

. زمانی زمانی افق افق k معموال ای وظیفه استراتژی

. است کوتاه kاستراتژی نسبتافعالیتهای ای وظیفه های

در معموالً که را مدت کوتاهمی انجام کمتر یا سال یک طیمی هماهنگ و تعیین شوند

کنند.

. بودن استراتژی مشخصاصلی استراتژی از ای وظیفه

. است تر مشخص و تر دقیق

ای وظیفه استراتژیهایای وظیفه اقدامات راهنمایی

کلیدی بخشهای در الزماستراتژی برای مؤسسه

. استراتژی باشند می اصلیارائه کلی راهنمایی اصلی

. کند می

. کنندگان افراد مشارکتاستراتژی تدوین در مختلفیدر و ای وظیفه سطح درمشارکت کار و کسب سطح

دارند.

کار ژاسترات و کسب یواحد عالی مدیریت مسئولیت

. است کار و کسب

یابی بازار استراتژی

چهار باید بازاریابی استراتژی : محصول، گیرد بر در را عنصر

. ترویج مکان، قیمت،مؤلفه ژاسترات برای ای وظیفه ی

باید بازاریابی وظیفه در محصولمؤسسه که را مشتری های نیازخدمات یا محصول با است قرارمعلوم آشکارا کند، آورد بر خود

نماید.

حوزه در ای وظیفه استراتژیمالی

حسابداری و مالی بخشهای

نقش یک سازمانها، درکند، می ایفا را استراتژیک

منابع مهمترین از یکی که چرااستراتژیها اجرای برای الزمتحت را باشد می پول که

. دارند خویش کنترل

عملیات و تولید استراتژی

در تصمیمبرای موارد گیریزیر:

عملیات ( 1 و تولید اصلی نظامتوازن یافتن یعنی مؤسسه،داد درون سرمایه میان بهینهوعملیات تولید داد برون و

طراحی ( 2 محل، تعیینکوتاه ریزی برنامه و تجهیزات

فرایند برای مدت

انسانی منابع استراتژیدرباره تصمیمات الگوی

پرداخت و آموزش انتخاب،کارکنان، به مزایا و پاداش

به را انسانی منابع استراتژی . آورد می وجود

توسعه و تحقیق استراتژیوظیفه ت یک توسعه و حقیق

اب یا کلیدی زار حیاتی . است کار و کسب استراتژی

ششم فصل

استراتژی ارزیابی

به استراتژیک مدیریت فرایندکه شود می منجر تصمیماتیمدت بلند و مدت کوتاه آثار . استراتژی آمد خواهد بار بهیا موفقیت عامل تواند میرشد و بقا و موفقیت عدم

. شود سازمان

سه شامل استرتژی ارزیابی: است اصلی فعالیت

اصلی- 1 بررسیهایشرکت استرتژیهای

مورد- 2 های نتیجه مقایسهواقعی نتایج با انتظار

به- 3 اصالحی فعالیتهای انجاماز اطمینان حصول منظورراستای در عملکرد صحت

ها برنامه

معیار چهار روملت ریچاردارائه استراتژیها ارزیابی برای

است :کرده

رویه- 1 با -2 ثبات سازگاریمحیطی پذیر- 3عوامل امکان

مزیت -4 بودن داشتنرقابتی

استراتژی اساسی فرایند

باید اندازه و نوع هر از سازمان هر . مدیریت کند ارزیابی را استراتژیدر باید استراتژی ارزیابی هنگام به

انتقادات و مفروضات مورد . این در کند مطرح را پرسشهاییمورد هدفها و ها ارزش باید اقدام

. گیرند قرار ارزیابی و بررسی

صورت به استراتژی چون ( نه و شوند ارزیابی مستمر ) شرکت ، بار یک مدت چند هرشاخصی یا معیار تواند می

میزان اساس بر و آورد بدستو نماید مشخص را پبشرفتهاهدف به اندازه چه تا دریابد

است شده نزدیکتر نظر .مورد

استراتژیک کنترل انواع

کنترل اساسی نوع چهار: ژاسترات از اند عبارت یک

فرضیات ( 1 کنترلاجرا ( 2 کنترلاستراتژیک ( 3 نظارتویژه ( 4 آگاهیهای کنترل

فرضیات ( 1 کنترل

رسیدگی برای فرضیه کنترلاین مداوم و سیستماتیک

تعیین فرضیات آیا که استو ریزی برنامه زمان در شده. دارند اعتبار هنوز اجرا

دو با سخت درجه در فرضیات، : دارند کار سرو عوامل گروه

. وصنعتی محیطی

: محیطی عوامل

محیطی عوامل بر مؤسساتکمی بسیار کنترل یا ندارند کنترل

برای عوامل این اما دارند،تعیین تأثیر استراتژی موفقیت . تکنولوژی، تورم، دارند کنندهایتغییرات مقررات، بهره، نرخ

نمونه/ شناسی جمعیت اجتماعی . اند عوامل این از هایی

: عوامل این صنعت عواملمربوط شرکتهای برعملکرددارند تأثیر صنعت همان بهمختلف صنایع در عوامل این. اند متفاوت

: فرضیات کنترل اجرایطول در باید کلیدی فرضیاتمعین ریزی برنامه فرایند

ثبت باید فرضیات این شوند شوند.

اجرا ( 2 کنترل

مدیریت عملیات مرحلهمج در از ماستراتژیک ای وعه

سرمایه اجرا، برنامه گامها،تعهد های حرکت و گذاریها

زمانی دوره یک طول در شدهاسترا اجرای قرار تبرای ژی

دارد.

ب اجرای ه در های کنترل بردن کارنظارت و یپیشرفتها برمتمرکز

وجود مفید رویکرد دو استراتژیک: دارد

مرحله در موافقت نخست شیوهریزی برنامه فرایند رس زودکدام که است این دربارهآن از مراحلی یا پیشرفتها،

موفقیت حیاتی عوامل پیشرفتهامی پیشرفت آن یا استراتژی

د. نباش

بر نظارت برای دوم رویکرداز استراتژیک پیشرفتهای / حرکت توقف سنجشهایاز ای مجموعه به مرتبط

هزینه، ) زمان، دار معنا عواملو موفقیت توسعه، و تحقیقپیشرفتهای( به مربوط غیره

. مشخصاست

استراتژیک ( 3 نظارت

اجرا کنترل و فرضیات کنترل . نوع متمرکزاند کنترل kماهیتا

استراتژیک کنترل نی یعسومزیر برای استراتژیک نظارت

وسیع بخش گرفتن از ینظربیرون و درون های رخداد

پیشرفت که شرکتتهدید ژاسترات را مؤسسه یک

. شود می تدوین کند می

حتی باید استراتژیک نظارتباقی متمرکز غیر المقدور

آزاد فعالیت صورت به و بماند . شود طراحی محیط شناختگردهمایی بازرگانی، مکاتبات

و مذاکرت تجاری، هایو قبلی قصد و مشاهداتمنابع همه قبلی قصد بدون

. هستند استراتژیک نظارت

ویژه ( 4 آگاهیهای کنترل

به نیازمند ویژه آگاهی کنترل k غالبا و عمیق مجدد مالحظه

استرات بنیادی ژسریع یرویداد یک اساس بر مؤسسه

. است منتظره غیر و اتفاقی

اثر برای عملیاتی کنترل نظامهایرا عمومی مرحله چهار باید بخشی

نمایند طی عمل بعد کنترل هر :در

عملکرد ( 1 استانداردهای تعیینواقعی ( 2 عملکرد گیری اندازهاستانداردها ( 3 با تفاوت تشخیصتعدیل ( 4 یا اصالح اقدامات تدوین

بندی بودجه نظامهای

یا دار طالیه بودجه فرایندریزی برنامه ابتدایی صورت . بندی بودجه است استراتزیوسایل ویژه به ای سرمایهرا استراتژی منابع تخصیص

. نماید می فراهم

برای ابزاری عنوان به درآمد بودجهاهمیت استراتژی اجرای کنترلبه آمد در بودجه دارد ای ویژهاجرای کنترل برای ابزاری عنوان. دارد ای ویژه اهمیت استراتژی

پیش سیستم یک درآمد، بودجهبخشی اثر درباره رس زود آگاهی

. کند می ایجاد مؤسسه استراتژی

از استفاده کنترل براینوع دو kغالبا سرمایه منابعمی تدوین نیز دیگر بودجه

:شود

نقدی ( 1 بودجههزینه ( 2 بودجه

زمانی جداول

عامل یک kغالبا زمانی جداولاستراتژی موفقیت در کلیدییک. kصرفا زمانبندی هستندبرای ریزی برنامه ابزار

دارای منابع تخصیصتنظیم یا زمانی، محدودیتبه وابسته فعالیتهای ترتیب

. است هم

موفقیت کلیدی عوامل

حوزه موفقیت کلیدی عواملتوجه باید که عملکرد از هایی

آنها به مدیریت دایمیمی تعیین را باشد معطوف

نماید.

تمرکز با موفقیت کلیدی عوامل: از اند عبارت داخلی عملکرد بر

1 – وری بهره بهبود2 – کارکنان خوب روحیه3 – / محصول کیفیت بهبود

خدمات 4 – سهم هر درآمد افزایش5– بازار سهم رشدجدید –6 تسهیالت تکمیل

کنترل نظامهای از استفادهعملیات

ارزیابی و عملکرد بر نظارت

انحرافات

ایجاد به عملیات کنترل نظامهای . دارند نیاز عملکرد استانداردهای

دست زمانی در استراتژی کهپیشرفت نظر نیزاجراست زیر باید

استانداردها از انحراف و باشد . گیرد قرار سنجش مورد

پاداش نظامهای

کنترل و اجرا برای انگیزه ایجاد

فرد به استراتژی کنترل و اجراویژه به سازمانی، اعضای فرد . ایجاد دارد بستگی کلیدی مدیرانعملکرد به پاداش دادن انگیزه

افر واحدهای امطلوب و داجرای کلیدی عناصر سازمانی

. بخشند اثر استراتژی

مدت کوتاه طرحهایبر اپاد kمعموال مدیران، شهای

( فصل یا گذشته سال سود . ) نمایند می اتکا گذشته

نتیجه بر صرف تمرکز ایناستراتژی ترویج در نهایی: دارد عمده ضعف چهار جدید

1 – . است گذشته به نگاهش

2 – مدت کوتاه آن توجه کانوناست.

3 – روشهای علت به kعمدتازیان و سود متداول، حسابدارینمی گرفته نظر در استراتژیک

شود. در – 4 پول زمان، گذاری سرمایه

k معموال آینده تاثیر استراتژی. دارد منفی

باید بخش اثر پاداش نظامکه باشد داشته پاداشهاییبالقوه های عملکرد آفریدنسال نتایج همچنین و آیندهارزیابی و کنترل را گذشته

نماید.

تدوین درباره دیگری توصیهبلند تفکر که پاداش نظامهای

( ( مدت و استراتژیکپاداش را مدت کوتاه همچنینبودجه از استفاده دهند می

. است استراتژیک های

بودجه و رویکرد طرفدارانرا اساسی مرحله سه استراتژیک

نمایند می :توصیه 1 – هدفهای جانب به پیشرفت

جد را نتایج ااستراتژیک از ی . کنید گیری اندازه متداول، عملیات

2 – و متداول عملیات برایهدفهای جانب به پیشرفت

و پاداشها استراتژیک،نظر در جداگانه های مشوق

بگیرید.

3 – خرید مدت بلند امتیازتجدید را سهام تا کنید ابداع

خطر استراتژی، در نظرو تشویق کارآفرینی پذیری

. شود ترغیب

استرات ارزیابی برای چوبی ی ژچار

اصالحی اقدامات موارد اغلب در: زیر موارد در مگر است نیاز مورد

داخلی- 1 تغییر /عوامل خارجی. عمده اند نکرده ای

به- 2 دستیابی مسیر در شرکتپیشرفتی شده تعیین هدفهای

. دارد بخش رضایت

عملکرد محاسبه

یکی سازمان عملکرد محاسبهکه است مهمی فعالیتهای ازاستراتژی ارزیابی هنگام به. شود می انجام

عملکرد محاسبه هنگامرا انتظار مورد نتایج سازمان،می مقایسه واقعی نتایج با

کنند.

رضایت پیشرفت نداشتنتأمین جهت در بخش

و نشانه خود ساالنه هدفهایباید که است این بر دلیلیعمل به اصالحی اقدامات

آید.

k ارزیابی معموال برایمالی نسبتهای از استراتژی ) استفاده) کمی شاخصهای

استراتژی و کنند ها ستمیبین کوشند می وسیله بدینبه مقایسه نوع سه سازمان

. آورند عمل

1 – شرکت عملکرد مقایسهزمانی مختلف های دوره در

با – 2 شرکت عملکرد مقایسه

رقیب شرکتهای عملکرد

با – 3 شرکت عملکرد مقایسهصنعت میانگین

برای که مالی نسبتهای برخیاستفاده مورد استراتژی ارزیابی

می :گیردقرار

سرمایه - 1 حقوق -2 بازده بازدهسهام ناویژه- 3 صاحبان سود

بازار -4 بدهیها -5سهم به نسبتسهام صاحبان سود -6 حقوق

سهم فروش -7 هر رشد8- . دارایی رشد

اصالحی اقدامات

در که است فعالیتی آخرینعمل به استراتژی ارزیابیتغییراتی مستلزم و آید میمی عمل به سازمان که استدر رقابتی، نظر از تا آوردجایگاه و موضع دارای آینده

شود .دیگری

به که تغییر از هایی نمونهآیند می اصالحی اقدام عنوان: از اند عبارت

سازمان، ساختار در تغییرنفر چند یا یک کردن جایگزینبخش فروش کلیدی افراد ازو سازمان مستقل واحد یامأموریت در نظر تجدید

سازمان

شامل تغییرات سایر

بلند هدفهای در نظر تجدیدبه مدت، جدید، هدفهای تعیین

جدید، های سیاست گیری کارتأمین جهت سهام انتشاربه افزودن اضافی، سرمایه

فروش، کارکنان تخصیص عدهای شیوه به منابع دادن

.متفاوت انگیزه ایجاد و

تغییر برابر در مقاومت اغلبدارد احساسی و عاطفی جنبهدالیل با تنها توان نمی و . آمد فائق آن بر عقلی

دادن مشارکت طریق از بایددرباره کامل توضیح و افرادها مقاومت این بر تغییرات

. آمد فائق

اثر ارزیابی سیستم ویژگیهایبخش

زمینه در که فعالیتهای

می انجام استراتژی ارزیابیصرفه به یا اقتصادی باید شود

باشد.

زمینه در که فعالیتهایمی انجام استراتژی ارزیابیمنطقی و معقول باید شود

باشد.

دقیقا اندازه از بیش اطالعاتآور زیان اندک اطالعات مانند

است.

و متعدد های کنترل زیاناز حاصل منافع از بیش بسیار. است آن

به باید استراتژی ارزیابیبه اطالعات که باشد ای گونه

شود ارائه .هنگام

باید استراتژی ارزیابی فرایندشود ریزی طرح ای گونه بهروی حال در آنچه مورد در کهدرست تصویری است دادن

. کند ارائه

و درک افزایش موجب بایدو افراد بین متقابل اعتمادنیز و شود نفع ذی گروههایبیشتر چه هر استفاده موجب

گردد سلیم عقل .از

اقتضایی ریزی برنامه

خوب مدیریت اصلی فرضاین کاستراتژی دارد بر قرار

سازمان رویداد پکه از یشخوشایند خوشایند حوادث نا و

راه آنها با رویارویی برای . گیرد می نظر در را هایی

آمیز موفقیت ریزی برنامههفت طی مستلزم اقتضایی

زیر شرح به مرحلهچانداران )است و من (:لنین

1 – های رویداد شناساییامکان که مفید و مطلوبمسیر از را سازمان دارد،منحرف خود استراتژیهای

کنند.

مورد – 2 نقاط نمودن مشخصاحتمال. که زمانی تعیین هدف. است رویداد

3 – از ب یک هر اثر آورد ر

. آورد بر محتمل رویدادهایناشی بالقوه زیان یا منفعتهای رویداد از یک هر از) ( احتمالی اقتضایی

4 – های برنامه تهیهاز. اطمینان حصول اقتضاییبا اقتضایی های برنامه اینکهسازگارند کنونی استراتژیهایپذیر امکان اقتصادی نظر از و

است.

5 – هر متقابل اثرات آورد براقتضایی های برنامه از .یک

6 – اولیه اخطارهای تعیینرویدادهای از یک هر برای

احتمالی.

7 – از یک هر به توجه بااز پس احتمالی رویدادهایخطر، عالمت یا نشانه دریافتبهره جهت مقتضی اقدام ( در اقدام زمان از برداری

) مناسب زمان

حسابرسی

صورت به که است مفیدی ابزاراستراتژی ارزیابی برای مرتب. گیرد می قرار استفاده مورد

شامل حسابرس گروه ان :سهحسابرسان مستقل، حسابرسان

. داخلی حسابرسان و دولتی،

محیطی حسابرسی

سازمانها از زیادی تعداد برایبه محیطی امور بر نظارتفنی وظایف از یکی صورتبر آن عهده از متخصصان کهصورت به بلکه نیست آیند،مدیریت مهم مسائل از یکی

. است آمده در استراتژیک

برای رایانه از استفادهاستراتژی ارزیابی

شیوه به رایانه شبکه یک اگرنصب و ریزی طرح درست ایمناسب ای شیوه به و شودمی گیرد قرار استفاده موردباال بسیار راندمانی با تواندارائه سریع و دقیق اطالعاتی

نماید.

مدیریت برای رهنمودهایبخش اثر استراتژیک

به نباید استراتژیک مدیریتدیوان کار و ساز یک صورتخود پیوسته که آید در ساالری . بلکه یابد تداوم و کند تأیید راو یادگیری فرایند یک باید

. ن درو باشد نگر

استراتژیک مدیریت فرایندآنجا تا و ساده صورت به بایدغیر است پذیر امکان که

باشد زبان .تکراری از بایداحتراز کنایه و استعاره فنی،

کرد.

ارقام و اعداد با باید را گفتارکرد .تقویت

از یکی تعصب نداشتنمدیریت برای مهم رهنمودهایحساب به بخش اثر استراتژیک

. آید می

گونه به استراتژیک تصمیماتبلند مسائل باید که است ایکوتاه های برنامه با را مدتآنها بین و کند مقایسه مدت

داد انجام وستد .داد

هفتم فصل

وری بهره مدیریت

مقدمه

رساندن حداکثر به بهرورینیروی منابع از استفاده

به غیره و تسهیالت انسانی،هزینه کاهش و علمی طریقها، بازار گسترش تولید،

ها دستمزد اشتغال، افزایشواقعی و های استاندارد

.زندگی نفع است به که آنگونهجامعه و مدیریت کارکنان،

باشد.

چرخه بری بهره ای مدیریتمهای برمشتمل است قد

تحلیل، گیری، اندازه اصلیکه بهبود و ریزی برنامه

تکرار مداوم طور به بایستیشوند.

نظامها تمامی در چرخه ایناعم خدماتی و تولیدی از اعممشابه دولتی غیر و دولتی از

است.

در کلی طور به وری بهرهمی بحث قابل زیر سطوح

:باشد

اقتصادی – ملی – – بخشفعالیت – رشته واحد

– اقتصادی اداره، کاری – کارگاه ... گروه

– ) فردی ) پرسنل

وری بهره دنبال تحلیل به: است زیر موارد شناخت

بهره( تغییرات شناخت الف . آن علل و وری

) تأ ب نحوه و میزان شناخت . سیستم بر وری بهره ثیر

وری بهره تحلیل دالیل :مهمترین 1 – ) ( گذاری هدف اهداف تنظیم

2 – منابع از مناسب استفاده

3 – ضعفها، قوتها، تشخیصمخاطرات و فرصتها

مدیران – 4 عملکرد ممیزی

5 – ، استرتژیها ارزیابیاقدامات و سیاستها

اساس – 6 بر دستمزد پرداخت

عملکرد.

7 – و وری بهره یابی عارضهبهبود های برنامه تدوین

وری بهره گیری اندازه

در وری بهره گیری اندازه برای ) های ) شاخص از سیستم نظام یک . گردد می استفاده وری بهرهبهره های شاخص معمول شکلبه ستانده نسبت صورت به وری . تواند می که است سیستم داده: شود مطرح زیر سطوح در

ملی ( 1 سطح در

داخلی ناخالص تولیدکشور شاغل افراد کل تعداد

کشور صادرات ارزشکشور سرمایه موجودی ارزشکل

اقتصادی( 2 بخش سطح در) / صنعت) کشاورزی

بخش افزوده ارزشبخش شاغل افراد کل تعداد

بخش صادرات ارزشبخش سرمایه موجودی ارزشکل

فعالیت( 3 رشته سطح در).. / و) توریسم نساجی

فعالیت رشته افزوده ارزشفعالیت رشته شاغل افراد کل تعداد

فعالیت رشته صادرات ارزشفعالیت رشته سرمایه موجودی ارزشکل

اقتصادی( 4 واحد سطح در) / شرکت) وزارتخانه

اقتصادی واحد تولیدات کل ارزشاقتصادی واحد شاغل افراد کل تعداد

اقتصادی واحد تولیدات کل مقدارواحد سرمایه موجودی ارزشکل

اقتصادی

5... و( کارگاه اداره، سطح در

... کارگاه، اداره، تولیدات کل ارزش... کارگاه، اداره، شاغل افراد کل تعداد

... کارگاه، اداره، تولیدات کل مقداراداره، سرمایه موجودی ارزشکل

کارگاه،...

کاری( 6 گروه سطح در

کاری گروه تولیدات کل ارزشکاری گروه شاغل افراد کل تعداد

کاری گروه تولیدات کل مقدارکاری گروه سرمایه موجودی ارزش

فردی( 7 سطح در

فرد تولیدات ارزشفرد دستمزد و حقوق مجموع

فرد تولیدات مقداراختیار در لوازم و تجهیزات کل ارزش

فرد

به خروجیها نسبت که صورتی درزمانی دوره یک در ها ورودی

شود، وری محاسبه بهره شاخص . شود می نامیده متوسط

ها خروجی افزایش که صورتی دردوره آن در ورودیها افزایش بهشاخص گیرد قرار محاسبه موردمی خوانده نهایی وری بهره مزبور

شود.

وری بهره کلمه هرگاه kمعموالشود استفاده تنهایی به

می متوسط وری بهره منظورباشد.

چرخه یشاخصها این در یکه میشوند شناخته مناسباز مطلوبی سطح دارای

باش ذیل های د:نویژگی

به ( 1 دسترسی سهولت محاسبه، قابلیتمربوطه های داده

زمان ( 2 طول در یکنواخت محاسبه قابلیت

دقت ( 3

بودن ( 4 فهم قابل و مملوس عینی،

جامعیت( 5

بودن ( 6 سان هم و همگن

بودن ( 7 تجدید قابل

کنترل ( 8 قابلیت

ها ( 9 داده آوری جمع بودن معرفه به

10 ) ) و ) بودن فرد به منحصر یگانگیمشترک فهم قابلیت

کیفیت تعیین قابلیت

بودن ( 11 رسالتها راستای در

اطالعاتی ( 12 ارزش

تحلیل ( 13 قابلیت

اغتشاش ( 14 ایجاد عدم و سادگیاطالعاتی

کیفیت( 15 تعیین قابلیت

عوامل بندی طبقه

ساختار یک دارای شرکتی هر

کارکردها، که است سازمانی

های تخصص و محصوالت،

منعکس را گوناگون شغلی

. کند می

وری بهره :عوامل مؤسسه ( 1 مدیریت که عواملی

را آنها مدت کوتاه در نیست قادرآنها بر یا و درآورد کنترل تحت

( برون عوامل بگذارد تأثیرسازمانی(

کنترل ( 2 تحت که هستند عواملیتحت باید و بوده مؤسسه مدیریت

( درون عوامل باشد آن تأثیرسازمانی(

مؤسسه یک برای که عواملیقابل غیر و دارند بیرونی جنبه

هس یک تندکنترل برای kغالبا ،شمار به درونی دیگر مؤسسه

. آیند می

وری بهره بیرونی عوامل

ای شده پذیرفته نکته اینحدود تا مؤسسه که استاقتصادی، شرایط به زیادیشرایط و سیاسی اجتماعی،اثر بر که بیرونی بنایی زیرتصمیم فرایند نیز و بخشی

مؤسسه مدیریت گیری . دارد بستگی

برگیرنده در بیرونی عواملو ساز و دولت سیاستهایشرایط مؤسسه، کارهای

و اجتماعی سیاسی،کار، اقتصادی، کسب وضعیت

مالی، امکانات بودن فراهمنقل، و حمل آب، نیرو،و اولیه مواد و ارتباطات

اجتماعی های شبکه و جنبشها . شوند می

وری بهره ملی جنبش

وری بهره برای که تالشهایصورت ملی وری بهره ارتقایکه کند می ایجاب گیرد، میغیر و دولتی سازمانهایکلیه آن، در مؤثر دولتیگرد را وری بهره عناصر

آورند.

وری بهره درونی عوامل

از است عبارت کار محتواییک در شده گنجانده کار مقداربر که فرایند یک یا محصول

کار اساس گیری ساعت اندازهشود.

سازمانی عنصر نخستین ) پیش) عامل ای نهاده عوامل

ضروری منابع کلیه بینیقیمت و کیفیت کمیت، مربوط

صحیح مکان و زمان درهستند.

واقعی فرایند عنصر دومینفرایند یعنی است، تولید

) ( به نهاده عوامل منابع تبدیلستانده یعنی باز– محصوالت،

.خورد

( ستاده عوامل عنصر سومینبسته( تولید، ترکیب به ایفروش، گذاری، قیمت بندی، . ... ترکیب شود می مربوط واز گروه سه این از بهینهبهبود به دستیابی در عواملکل برای وری بهره جامعاهمیت پر بسیار سازمان

است.

نهاده به مربوط عوامل

تجهیزات ( 1 و کارخانه سرمایه،2 ) ) ( دانش و تکنولوژی آوری فن

فنی انرژی (3 و موادمحصول (4 طراحیکارکنان (5

فرایند به بوط مر عوامل

مؤثر مدیریت و سازماندهیبعدی مهم شرط فرایند، برهر در وری بهره رشد برایخدماتی یا تولیدی شرکت

عوامل. رابطه درراین استفرایند مرحله به که وری بهرهاند عبارت شوند می مربوط

از:

- ( کارگران، کارکنان) مدیران متخصصان،

محصول - طراحیآوری - فنتجهیزات - و کارخانهانرژی م- و واد

کار - روشهایمدیریت هشیو- سازمانی های

ستانده به مربوط عوامل

وری بهره عامل از ما منظوریا محصوالت شکل به ستانده . استفاده ارزش است خدماتکه مبلغی از است عبارتبرای است حاضر مشتری

شده تعیین کیفیت با محصولبپردازد.

برای توان می را زیر عناصر فهرستستانده لحاظ از وری بهره عوامل تحلیل

کرد :پیشنهاد

- / خدمت محصول حجم - / خدمت محصول کیفیت - ( / قابل قیمت خدمت محصول قیمت

رقابت( از / ) - پس خدمات خدمت محصول مشتری

فروش(مطمئن - و موقع به تحویل

خدمت / - محصول طراحی بودن آورانه نو - / خدمت محصول خوب بندی بسته - / خدمت محصول ترکیبمناسب - مکان و زمان در دستیابی قابلیت

د - ضمانت تضمین رازسیستمهای و مدتخوب های

در - نفوذ و بازار از سهم در محصول تأثیربازار

و - تصور؛ یکسانی در محصول تأثیرمحصول - محیطی های ویژگی

بازار در نفوذ بهبود منظور بهبین محصول توزیع و

به و مدیریت مشتریان،طراحی، مدیران خصوصباید بازاریابی، و فروش

مهمترین که را فوق عواملستانده وری بهره عوامل

. داشت درذهن هستند

را بازخورد باید مدیریتبه را آن سرعت به و ارزیابیانتقال فرایند و نهاده مدیراندرمقابل بتوانند آنها تا دهدواکنش بازار در تغییری هردر رو این از و داده نشانمشارکت مدت دراز بهبود

نمایند.