یزدان منصوریاندانشگاه تربیت معلم تهران

1389دی

فرایند تصمیم گیری و اهمیت آن در پژوهش

پیوند مهارتهای تصمیم گیری و حل مسئله

سبکها و مدلهای مختلف تصمیم گیری

تصمیم های مهم در پژوهش

تصمیم برای انتخاب موضوع و رویکرد پژوهش◦

تصمیم برای تامین منابع مالی مورد نیاز و همکاریهای پژوهشی◦

تصمیم برای گردآوری و تحلیل داده ها◦

تصمیم برای انتشار نتایج پژوهش◦

جمع بندی، پرسش و پاسخ

12/22/2010 2Yazdan Mansourian

در این شرایط

تصمیم شما چیست؟

12/22/2010 3Yazdan Mansourian

آیا همیشه مسیرهای پیش رو

به همین روشنی است؟

12/22/2010 4Yazdan Mansourian

در شرایط واقعی، در اغلبتصمیمها مسیرهای پیش رو

چندان روشن نیست.

اما ما همیشه ناگزیر ازتصمیم گیری هستیم و باید گزینه ای را انتخاب کنیم.

12/22/2010 5Yazdan Mansourian

پیوند مهارتهای تصمیم گیری و حل مسئله

12/22/2010 6Yazdan Mansourian

Whenever you see a successful business, someone once made a courageous

decision.

Efficiency is doing things right; effectiveness is doing the right things.

The only thing we know about the future is that it will be different.

Time is the scarcest resource and unless it is managed nothing else can be

managed.

Doing the right thing is more important than doing the thing right.

12/22/2010 7Yazdan Mansourian

Decision making can be regarded as the

mental processes (cognitive process)

resulting in the selection of a course of

action among several alternatives.

Every decision making process produces a

final choice. The output can be an action or

an opinion of choice. (Wikipedia, 2010)

12/22/2010 8Yazdan Mansourian

12/22/2010 9Yazdan Mansourian

،دیریتgان مgی ترین ارکgا یکی از اساسgه تنهgمیم گیری نgتص

بلکه یکی از مهمترین مهارتهای زندگی است.

ل تص=میمgد تردی=ددر مقابgور از تردیgا عبgط بgت. فقgاس

به تصمیم می رسیم.

است.ساختنی باشد، گرفتنیتصمیم بیش از آنکه

تریgرات بیشgراتب مضgه مgرفتن و بالتکلیفی بgمیم نگgتص

از تصمیمی دارد که ممکن است اشتباه باشد.

12/22/2010 10Yazdan Mansourian

موقعیت اطمینان: اطالعات موجود کافی و دقیق است؛ و نتیجه قابل پیش بینی

است.

.موقعیت مخاطره: اطالعات کامل موجود نیست؛ و قابلیت پیش بینی کمتر است

موقعیت عدم اطمینان: اطالعات موجود بسیار ناچیز؛ و پیش بینی نتایج بسیار

دشوار است.

12/22/2010 11Yazdan Mansourian

شناسایی مشکلشناسایی معیار تصمیمتخصیص وزن به معیارارائه گزینه هاتجزیه و تحلیل گزینه هاانتخاب یک گزینه به اجرا درآوردن گزینهارزیابی اثربخشی تصمیم

)1388:129رابینز و سنزو (

12/22/2010 12Yazdan Mansourian

!مشکل واضح و روشن است

!هیچ محدودیت مالی یا زمانی وجود ندارد

!اولویتها ثابت و پایدارند

!اولویتها واضح هستند

!همه گزینه ها و نتایج شناخته شده اند

!هدف واحدی وجود دارد که به خوبی تعریف شده است

!انتخاب نهایی بازدهی را به حداکثر می رساند)134: 1388رابینز و سنزو (

12/22/2010 13Yazdan Mansourian

الgایمون در سgرت سgرح 1955هربgدود« را مطgه »عقالنیت محgنظری

کرد.

هgوان بgیری نمی تgمیم گgرایط واقعی تصgه در شgاس این نظریgبر اس

تgمgام gاgطالعgات gمgوردg gنیgازg gبgراgیg gاتخgاgذ gعاgقالنgه تgرینg تgصgمیgمg دسgت یgافت.

رآوردgمیم را بgک تصgایج ممکن از یgاالت و نتgام احتمgوان تمgنمی ت � ضمنا

کرد.

.وب« باشندgافی خgدازه کgه انgد »بgط بایgمیمها فقgل اغلب تصgبه این دلی

12/22/2010Yazdan Mansourian 14

تفکر شهودی تفکر سیستماتیک )منظم(

مسئله را در ذهن نگهدار؛

روی حدس و گمان و اشاره های

غیرکالمی حساب کن؛

چیزی را که به نظرت خطور کرده زود

تعریف و تبیین کن؛

از راه حلها از لحاظ مناسب بودنشان

دفاع کن؛

گزینه ها را بسیار سریع بیاب و کنار

بگذار.

برای حل مسئله برنامه ریزی کن؛

از فرایند آگاه باش؛

یک گزینه را بعد از آنکه تحلیل کردی

کنار بگذار؛

برای اطالعات بیشتر دست به

جستجوی دقیق بزن؛

هرگام مشخص در فرایند را پس از

آغاز آن تکمیل کن.

(ترجمه واعظ زاده و دیگران)، 1388منبع: اونز و دیگران، 140ص.

12/22/2010 15Yazdan Mansourian

فعالیتهای

مربوط به

تعیین وجود مسئله

و اهمیت

آنها

فعالیتهای

مربوط به

شناسایی،

تعریف و

تشخیص

مسائل

فعالیتهای

مربوط به

ساختن راه

حلهای بدیل

فعالیتهای

مربوط به

ارزیابی هر یک

از بدیلها و انتخاب یکی از

آنها

فعالیتهای

مربوط به اجرا درآوردن راه حل

انتخاب شده

مسئله یابی

حل مسئله

انتخاب

تصمیم گیری

، ص. 1378منبع: رضائیان، 5812/22/2010 16Yazdan Mansourian

یرگی

م می

ص فعالیتهای مربوط به شناسایی، تعریف و تشخیص •ت

مسائل

فعالیتهای مربوط به تولید راه حلهای مختلف•

فعالیتهای مربوط به ارزشیابی و انتخاب از میان گزینه •های مختلف

فعالیتهای مربوط به بکار بستن گزینه انتخاب شده•

فعالیتهای مربوط به حفظ، نظارت، بازنگری در راه •حلها

شین

زگ

(ترجمه واعظ زاده و دیگران)، 1388منبع: اونز و دیگران، 141ص.

هئل

سم

12/22/2010 17Yazdan Mansourian

.مبهم و چند وجهی است � مشکل معموال.محدودیتهای مالی و زمانی متعددی وجود دارد.اولویتها چندان ثابت و پایدار نیستند.واضح نیستند � اولویتها معموال.همه گزینه ها و نتایج شناخته شده نیست همیشه هدف واحدی وجود ندارد که به خوبی تعریف شده

باشد. نمی دانیم که آیا انتخاب نهایی بازدهی را به حداکثر می

رساند یا خیر.

)135: 1388رابینز و سنزو (

12/22/2010 18Yazdan Mansourian

12/22/2010Yazdan Mansourian 19

SWOT Analysi

s

Positive )مثبت(

Negative)منفی(

Internal Factors

عوامل داخلیStrengths)نقاط قوت(

Weaknesses)نقاط ضعف(

External Factorsعوامل خارجی

Opportunities)فرصتها(

Threats)تهدیدها(

دستوریتحلیلیادارکیرفتاری

Directive Analytic Conceptual Behavioural

12/22/2010 20Yazdan Mansourian

تحلیلی ادارکی

دستوری رفتاری

عقالیینحوه اندیشیدن شهودی

تعی

ط ق

معد

ل حم

تاد

زیم

کشیوه های تصمیم گیری

12/22/2010 21Yazdan Mansourian

.تمام مراحل پژوهش با تصمیم گیری همراه است

.پژوهشگران هرگز از تصمیم گیری بی نیاز نیستند

برای هر مرحله از فرایند تصمیم گیری وقت پژوهشگران

محدود است.

برخی از این تصمیمها قابل پیش بینی و برخی غیرقابل پیش

بینی هستند.

موفقیت هر پروژه تحقیقاتی به تصمیمهای پژوهشگر بستگی

دارد.

12/22/2010 22Yazdan Mansourian

حداکثر اطالعات ممکن در مورد پیشینه موضوع را گردآوری

کنید.

نقشه ای از پیوند آن موضوع با موضوعهای مشابه ترسیم

کنید.

به وجوه مختلف موضوع اولیه توجه کنید و بر یکی از آنها

متمرکز شوید.

.با همکاران خود مشورت کنید و نظرشان را جویا شوید

.نتایج پژوهشهای مشابه در آن زمینه را مطالعه کنید

12/22/2010 23Yazdan Mansourian

ودgابع موجgام منgی تمgه بررسgه بgت کgدودتر از آن اسgما محgان شgزم

بپردازید.

وعیgانی، موضgانی، مکgای زمgاس معیارهgر اسgق را بgوع تحقیgموض

و روش شناختی محدود کنید.

زینشgگ و عgدم گgزینش معیارهgای کgردن موضgوع، برای محgدود

تدوین کنید.

.ته باشیدgه داشgده توجgای برگزیgه معیارهgی بgل بررسgام مراحgدر تم

.اهمیت منابع خاکستری را از یاد نبرید

12/22/2010 24Yazdan Mansourian

ابgانتخ پgژوهش اهgداف و تحقیgق پرسشgهای بgا متناسgب بایgد روش

شود.

.در انتخاب روش انعطاف پذیر باشید

.روشهای تحقیق جدید را امتحان کنید

یدgشناس می کمgتر کgه روشgهایی سgودمندی در قطعیت عgدم از

نهراسید.

.ی کنیدgا دقت بررسgژوهش را بgرای روش پgول عملی اجgاص

.ورت کنیدgد مشgرده انgتفاده کgاز این روش اس � با پژوهشgگرانی کgه قبال

12/22/2010 25Yazdan Mansourian

.مهمترین بخش یافته ها را با دقت و جزئیات بیشتر توصیف کنید

.از ابزارهای تصویری و ترسیمی برای ارئه یافته ها استفاده کنید

برای گذر از توصیف سطحی به مقایسه درونی و بیرونی یافته

ها بپردازید.

.سهم تحلیل خود را در ارائه یافته ها افزایش دهید

.میان اجزاء مختلف یافته ها انسجامی منطقی برقرار سازید

یافته ها را بر اساس داده های گردآوری شده در تحقیق مستند

کنید.

12/22/2010 26Yazdan Mansourian

در انتخاب مجله برای انتشار اثر خود، به جامعه خوانندگان آن توجه

کنید.

.شماره اخیر مجالت هسته در رشته خود را ورق بزنید

.راهنمای نویسندگان مجالت معتبر را مرور کنید

می توانید از ساختار و شیوه بیان مطالب مقاله های موفق الهام

بگیرید.

.نقد و بررسی آثار قبلی در این زمینه را مطالعه کنید

استفاده پس از انتشار، از تمام ابزارهای موجود برای معرفی اثر خود

کنید.

12/22/2010 27Yazdan Mansourian

) دیکgاس، بنgیا؛ رگgیزل وارد، پانتریشgز، ادوارد؛ لgدیریت 1388اونgانی مgمب (

بgرای متخgصصgان اطالع رسgانی. ترgجمgه مینgو gواعgظ gزاده gو دیگgران و ویراسgته

اسgالمی کتاgبخانgه ملgی جمهgوری و gنادgاس gازمانgن: سgراgته g.ارgافش ابgرgاهیم

ایران.

) دgنزو، دیویgتیفن؛ سgنز، اسgد 1379رابیgید محمgه سgدیریت. ترجمgانی مgمب .(

چgاپ هشgتم، g.راریgسgا بهgروز رفیgعی، حمیgد gعلی محمgد g،ابیgرg؛ 1388اع

تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.

) ائیان علیgتم، 1369رضgاپ بیسgدیریت. چgول مgران: سمت.1387). اصgته . Huitt, W. (1992). Problem solving and decision making: Consideration of individual differences using

the Myers-Briggs Type Indicator. Journal of Psychological Type, Vol. 24, PP. 33-44.

Simon, H.A. (1955). “A behavioural model of rational choice”. Quarterly Journal of Economics,

Vol.69, PP. 99-118.

12/22/2010 28Yazdan Mansourian