2010 Matematik Eğitimi Semineri -...

Matematiksel

Beceriler

Küçük Prens’ten….

“Büyükler sayılardan hoşlanır. Onlara yeni bir

dostunuzdan söz açtınız mı, hiçbir zaman size

önemli şeyler sormazlar. Size “Sesi nasıl? Hangi

oyunları sever? Kelebek toplar mı?” diye

sormazlar; “Kaç yaşında? Kaç kardeşi var? Kilosu

ne? Babası ne kadar kazanır?” diye sorarlar.

Sonra anladıklarını sanırlar.

Büyüklere: “Pembe kiremitten bir ev gördüm,

pencerelerinde çiçek saksıları vardı.” dersiniz, o

evi gözlerinin önünde bir türlü canlandıramazlar.

Onlara: “Yüz bin franklık bir ev gördüm.” demeniz

lazım. Derhal: “Ne güzel ev!” diye

bağrışırlar”(ss.14-15).

Kaynak: Antoine de Saint-Exupéry (1943). Küçük Prens. (Çeviren: Cevdet Yalçın). Grup

Tema Yayıncılık

Matematiksel Beceriler

Karşılaştırma

Gruplandırma (Sınıflandırma)

Birebir eşleme (Eşleştirme)

Sıralama

Karşılaştırma-1

İki nesnenin boyut, renk, şekil gibi

özelliklerinin aynı yada farklı olup

olmadığını belirleme işlemidir.

Örneğin, verilen bir oyuncak yemek setinin

içinden çocuğun sadece çatalları

seçmesini istemek bir karşılaştırma

yapmasını gerektirir.

Çocuğun nelerin çatal olduğunu bilmesi

gerektiği gibi, nelerin çatal olmadığını

bilmesi de gerekir.

Karşılaştırma-2

Bu tür etkinliklerde kullanılabilecek bazı

kelimeler ‘uzun’, ‘kısa’, ‘aynı uzunlukta’,

‘daha az’, ‘düz’, ‘yuvarlak’, ‘altında’,

‘üstünde’ olarak sıralanabilir.

İlk karşılaştırma etkinliklerinde çocukların

o anda zaten bildikleri kavramlar ve

tanıdıkları nesneleri kullanmak,

karşılaştırma eyleminde ortak ya da farklı

özellikleri aramaları gerektiğini anlamaları

için yararlı olacaktır.

Karşılaştırma-3

Erken çocukluk döneminde çocukların

kullanabileceği bazı karşılaştırma

kavramları şöyle sıralanabilir:

Sınıflandırma-1

Çocukların toplama ve çıkarmayı

öğrenmeden önce grupları belli bir özelliğe

göre birleştirmeyi ve ayırmayı öğrenmiş

olmaları gerekir. Bu işleme sınıflandırma

denir.

Sınıflandırma-2

Örneğin bir çocuk, içinde çeşitli

oyuncakların ve blokların olduğu bir

kutudan önce blokları ayırarak kendi içinde

gruplar. Daha sonra da bu blokları

şekillerine göre ayırarak üçgen bloklar,

kare bloklar ve dikdörtgen bloklar olarak

üç gruba ayırır. Eğer isterse bu grupları da

tekrar renklerine göre ayırabilir.

Birebir Eşleme-1

Sayma kavramını algılayabilmek için

gerekli temel beceridir. Bir grubun diğer

grupla aynı sayıda nesneye sahip

olduğunu görmektir.

Örneğin, hikâye okuma etkinliği sırasında

sınıftaki her çocuk için yere bir minder

konularak herkesin bir mindere oturmasını

sağlamak birebir eşleme etkinliğidir.

Birebir Eşleme-2

Hikâye okuma etkinliği sırasında dışarıda

fazla minder kalmamıştır çocuklarla

minderler aynı sayıdadır. Dramatik oyun

alanındaki bir çocuğun masada oturan dört

arkadaşına birer tane bardak vermesi de

birebir eşleme örneğidir.

Birebir Eşleme-3

Birebir eşleştirmede 4 boyut söz

konusudur.

1) Eşleştirmedeki nesneler benzer mi farklı mı?

2) Eşleştirmedeki nesne sayısı çok mu az mı?

3) Eşleştirme yapılacak kümelerin eleman sayısı

aynı mı?

4) Eşleştirme yapılacak kümeler birbiriyle ilişkili mi

değil mi?

1)Benzer-Farklı-1

1)Benzer-Farklı-2

2)Sayı Az-Sayı Çok-1

2)Sayı Az-Sayı Çok-2

3)Eleman Sayısı Aynı-Farklı-1

3)Eleman Sayısı Aynı-Farklı-2

4)İlişkili-İlişkisiz-1

4)İlişkili-İlişkisiz-2

Sıralama-1

Sıralama karşılaştırmanın bir üst düzeyidir.

İkiden fazla nesne ya da nesne grubunu

karşılaştırmayı gerektirir. Karşılaştırılan

nesneler birinciden sonuncuya doğru

sıralanırlar.

Örneğin bir oyuncak kutusunun içinden

karşılaştırma yapılarak seçilen çubukların,

boylarına göre dizilmesi bir sıralama

işlemidir.

Sıralama-2

Aşağıda resimlendirilen örnekte, eğer

çocuğun önünde A ve C çubukları varken

B çubuğu verilip de nereye yerleştirilmesi

gerektiği sorusu sorulursa, çocuğun B’nin

A çubuğundan kısa fakat C çubuğundan

ise uzun olduğunu ayırt etmesi ve B

çubuğunu ikisinin arasına koyması gerekir.

Sıralama-3

Sıralama-4

Bu etkinlikte kullanılması gereken kısa,

uzun ve arasına gibi kelimeler başka

etkinliklerde de kullanılarak çocuğun

matematiksel dili etkinleştirilebilir.

Kavram Kazanma Deneyimleri-1

Çocuklar temel kavramları doğal

çevreleriyle girdikleri aktif etkileşimler

yoluyla kazanırlar. Çevrelerini keşfetme

sürecinde sürekli yeni bilgiler

yapılandırırlar. Küçük çocuklardaki kavram

öğrenme deneyimlerinin üç farklı

kaynaktan şekillendiğini öne sürmüştür.

Kavram Kazanma Deneyimleri-2

Bunlar:

Doğal (ya da spontan-kendiliğinden gelişen)

deneyimler

Yarı yapılandırılmış (informal) öğrenme

deneyimleri

Yapılandırılmış (formal) öğrenme deneyimleri

Doğal Deneyimler-1

Elif (4 yaşında) yemek yerken kendi küçük

plastik kaşığını ve annesinin çorba

kaşığının yanına koyar ve annesine dönüp

“Anne senin kaşığın daha uzun.” der.

Annesi “Evet” diye Elif’i onaylar.

(karşılaştırma kavramı)

Doğal Deneyimler-2

Sertaç (5 yaşında) ve Kaan (5 yaşında)

boya kalemleriyle resim yaparlarken,

Sertaç “Sarı renk dışında senin

kalemlerinin hepsi bende de var” diye

Sertaç’a seslenir. (birebir eşeme kavramı).

Yarı Yapılandırılmış-1

Sevgi (6 yaşında) elindeki 13 adet

kurabiyeyi arkadaşlarına dağıttıktan sonra

dönüp öğretmenine “Herkese iki tane

kurabiye verdim.” der. Öğretmeni de

“Bundan nasıl emin olabiliyorsun, elinde

hiç kalmadı mı?” diye sorar.

Yarı Yapılandırılmış-2

Sınıfa bir sepet portakal, mandalina, limon

ve greyfurt getirilmiştir. Öğretmen

çocuklara meyvelerin özellikleri (tat, renk,

boyut, şekil, yetiştiği yer, iklim vb.) ile ilgili

bilgi verir. Sonra hangi grubun sayıca

daha çok olduğunu öğrencilere sorar.

Yapılandırılmış Deneyimler-1

Bir masanın çevresinde öğretmen ve 6

öğrenci oturmaktadır. Öğrencilerin her

birine üzerinde harfler yazılı küpler

dağıtılmıştır. Öğretmen; “Üzerinde A-B-A-

B desenini olan bir tren yapın.” der.

Yapılandırılmış Deneyimler-2

Ayşe’nin (3 yaşında) annesi farklı renkte

ve dokuda (tekstil) kumaşlardan küçük

geometrik şekiller diker. Amacı kızına

renkleri, kumaşların türleri arasındaki

dokunsal farklılıkları ve geometrik şekilleri

tanıtmaktır.

Etkinlik Örnekleri

Karşılaştırma-Doğal

Okul öncesi dönem çocukları günlük

yaşam içinde pek çok karşılaştırma

sözcüğü duyarlar.

Annesi Mert’i geç kaldığını söyleyerek

uyandırır, çünkü kardeşi erken kalmış ve

kahvaltısını yapmıştır bile. Hızlı bir şekilde

yüzünü yıkayıp masaya oturmalıdır. Ancak

merdivenlerden koşmadan yavaşça

inmesi gerekir.

Karşılaştırma-Yarı

Yapılandırılmış

Zeynep: Öğretmenim Mert’in benden daha çok

boya kalemi var ve bana vermiyor.

Öğretmen: Birlikte tekrar bakalım hanginizin daha

fazla kalemi varmış.

Zeynep: Ben baktım, onun dört tane benim üç tane

var sadece.

Öğretmen: Hadi senin kalemlerinle Mert’in

kalemlerini yan yana koyalım ve karşılaştıralım.

Zeynep: Yanlış görmüşüm, ikimizin de kalemleri

aynıymış.

Karşılaştırma-Yapılandırılmış

Bloklar, kum havuzu, evcilik köşesindeki

malzemeler ve diğer pek çok materyal

karşılaştırma etkinliklerinde kullanılabilir.

Sınıflandırma-Doğal

Sınıflandırma-Yapılandırılmış

Eşleştirme-Yarı Yapılandırılmış

Eşleştirme-Yapılandırılmış

Eşleştirme-Yarı Yapılandırılmış

Sıralma-Yapılandırılmış

ETKİNLİK PLANI

Etkinlik – 1/1

Etkinlik – 1/2

Etkinlik – 1/3

Teşekkürler…