พระราชบัญญัติ¸›ระมวล... · Web viewมาตรา ๖๖...

พระราชบญญต

ใหใชบทบญญตบรรพ ๑

แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม

พ.ศ . ๒๕๓๕

ภมพลอดลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนท ๓๑ มนาคม พ.ศ . ๒๕๓๕

เปนปท ๔๗ ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวา

โดยทเปนการสมควรปรบปรงบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และบทบญญตลกษณะ ๒๓ สมาคม ของบรรพ ๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตขนไว โดยคำาแนะนำาและยนยอมของสภานตบญญตแหงชาต ทำาหนาทรฐสภา ดงตอไปน

มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา พระราชบญญตให“ใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕”

มาตรา ๒1[๑] พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนกำาหนดหกสบวนนบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา ๓ ใหแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๑ และบรรพ ๓ ดงตอไปน

(๑ ) ใหยกเลกบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงไดใชบงคบโดยพระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๑ และบรรพ ๒ ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๔๖๘

(๒ ) ใหยกเลกลกษณะ ๒๓ สมาคม ของบรรพ ๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงไดใชบงคบโดยพระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๓ ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๔๗๑

(๓ ) ใหใชบทบญญตทายพระราชบญญตนเปนบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม

1

มาตรา ๔ เอกสารทมการใชตราประทบแทนการลงลายมอชอตามมาตรา ๙ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตนซงไดกระทำาขนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหมผลสมบรณเสมอนกบลงลายมอชอตอไป

มาตรา ๕ บทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณของการใหกยมเงนทผเสมอนไรความสามารถไดกระทำาขนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๖ ผจดการทรพยสนของผไมอยทศาลไดตงขนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ หากยงมไดจดทำาบญชทรพยสนของผไมอยหรอจดทำายงไมแลวเสรจ ใหจดทำาใหแลวเสรจภายในสามเดอนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และใหนำามาตรา ๕๒ และมาตรา ๕๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตนมาใชบงคบ

มาตรา ๗ ใหองคกรหรอหนวยงานทกฎหมายบญญตใหเปนทบวงการเมองตามความหมายของมาตรา ๗๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงถกยกเลกโดยมาตรา ๓ (๑ ) แหงพระราชบญญตน คงมฐานะเปนนตบคคลตอไป

มาตรา ๘ ใหบรรดาสมาคมทไดจดทะเบยนตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ เปนสมาคมตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

สมาคมใดทไดจดทะเบยนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ มไดใชชอซงมคำาวา สมาคม“ ” ประกอบกบชอของสมาคมใหยนคำาขอแกไขขอบงคบของ

สมาคมใหถกตองตามมาตรา ๘๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ภายในสองปนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๙ สมาคมตามมาตรา ๘ วรรคหนง สมาคมใด มวธจดการโดยไมมคณะกรรมการเปนผดำาเนนกจการของสมาคมตามมาตรา ๗๙ (๖ ) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ถาสมาคมนนไมดำาเนนการยนคำาขอแกไขขอบงคบของสมาคมและจดใหมคณะกรรมการเปนผดำาเนนกจการของสมาคมภายในสองปนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหนายทะเบยนถอนชอสมาคมนนออกจากทะเบยน

มาตรา ๑๐ สมาคมตามมาตรา ๘ วรรคหนง สมาคมใด มสมาชกไมถงสบคน หากสมาคมนนไมไดจดใหมจำานวนสมาชกตามมาตรา ๘๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ภายในสองปนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหนายทะเบยนถอนชอสมาคมนนออกจากทะเบยนตามมาตรา ๑๐๒ (๕ ) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มาตรา ๑๑ ใหบรรดามลนธทไดจดทะเบยนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ เปนมลนธตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน และใหถอวาตราสารกอตงมลนธดงกลาวเปนขอบงคบของมลนธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มลนธใดทไดจดทะเบยนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ มไดใชชอซงมคำาวา มลนธ“ ” ประกอบกบชอของมลนธ ใหยนคำาขอแกไขขอบงคบของ

มลนธใหถกตองตามมาตรา ๑๑๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ภายในสองปนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๑๒ บรรดามลนธทมอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบและมไดเปนนตบคคลถาประสงคจะจดตงเปนนตบคคลและใชคำาวา มลนธ“ ” ประกอบชอของตนตอไป ตองยนคำาขอจดทะเบยนตามมาตรา ๑๑๔ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๑๓ มลนธตามมาตรา ๑๑ วรรคหนง มลนธใด มขอบงคบทกำาหนดใหมผจดการของมลนธไมถงสามคนในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ถามลนธนนไมดำาเนนการยนคำาขอแกไขขอบงคบของมลนธเพอใหมคณะกรรมการซงประกอบดวยบคคลไม

นอยกวาสามคนเปนผดำาเนนกจการของมลนธภายในหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบใหนายทะเบยนดำาเนนการตามมาตรา ๑๒๘ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตนเพอสงการใหแกไขขอบงคบของมลนธใหถกตองตามกฎหมายตอไปถาปรากฏวามลนธใดไมสามารถดำาเนนกจการตอไปได กใหนายทะเบยนรองขอตอศาลใหมคำาสงใหเลกมลนธตามมาตรา ๑๓๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มาตรา ๑๔ บรรดาระยะเวลาทบญญตไวในบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและทบญญตไวในลกษณะ ๒๓ สมาคม ของบรรพ ๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงใชบงคบอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ หากระยะเวลาดงกลาวยงไมสนสดลงในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และระยะเวลาทกำาหนดขนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน แตกตางกบระยะเวลาทกำาหนดไวเดมใหนำาระยะเวลาทยาวกวามาใชบงคบ

มาตรา ๑๕ ใหแกเลขมาตราตามทมอยในมาตราตางๆ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเปนเลขมาตราตามบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ดงตอไปน

(๑ ) “มาตรา ๙ วรรคสองและวรรคสาม” ในมาตรา ๑๖๖๖ ใหแกเปน มาตรา“ ๙ วรรคสอง”

(๒ ) “มาตรา ๒๙” ในมาตรา ๑๔๖๔ และมาตรา ๑๕๑๙ ให

แกเปน มาตรา“ ๒๘”

(๓ ) “มาตรา ๓๔” ในมาตรา ๑๖๑๐ และมาตรา ๑๖๑๑ ใหแกเปน มาตรา“ ๓๒”

(๔ ) “มาตรา ๖๐ มาตรา ๖๑ มาตรา ๖๓” ในมาตรา ๑๕๗๗ ใหแกเปน มาตรา“ ๕๖ มาตรา ๕๗ มาตรา ๖๐”

(๕ ) “มาตรา ๖๕” ในมาตรา ๑๖๐๒ ใหแกเปน มาตรา“ ๖๒”

(๖ ) “มาตรา ๖๖” ในมาตรา ๑๖๐๒ ใหแกเปน มาตรา“ ๖๓”

(๗ ) “มาตรา ๘๑” ในมาตรา ๑๖๗๖ ใหแกเปน มาตรา“ ๑๑๐”

(๘ ) “มาตรา ๘๕” ในมาตรา ๑๖๗๗ ใหแกเปน มาตรา“ ๑๑๔”

(๙ ) “มาตรา ๑๓๐ วรรคสอง” ในมาตรา ๓๖๐ ใหแกเปน มาตรา“ ๑๖๙ วรรคสอง”

(๑๐ ) “มาตรา ๑๘๙” ในมาตรา ๒๔๘ และมาตรา ๑๗๕๔ ใหแกเปน มาตรา“ ๑๙๓/๒๗”

มาตรา ๑๖ บทบญญตแหงกฎหมายอนทอางถงบทบญญตในบรรพ ๑ หรอลกษณะ ๒๓ ในบรรพ ๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ใหถอวาบทบญญตแหงกฎหมายนนอางถงบทบญญตทมนยเชนเดยวกนในบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มาตรา ๑๗ บรรดากฎกระทรวงทออกตามความในมาตรา ๙๗ และมาตรา ๑๒๙๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงใชบงคบอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหยงคงใชไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มาตรา ๑๘ ใหนายกรฐมนตร และรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการใหเปนไปตามพระราชบญญตน

ผรบสนองพระบรมราชโองการ

อานนท ปนยารชน

นายกรฐมนตร

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ขอความเบองตน

มาตรา ๑ กฎหมายนใหเรยกวา ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา ๒ ใหใชประมวลกฎหมายนตงแตวนท ๑ เดอนมกราคม พระพทธศกราช ๒๔๖๘ เปนตนไป

มาตรา ๓ ตงแตวนทใชประมวลกฎหมายนสบไป ใหยกเลกบรรดากฎหมาย กฎ และขอบงคบอนๆ ในสวนทมบญญตไวแลวในประมวลกฎหมายนหรอซงแยงกบบทแหงประมวลกฎหมายน

บรรพ ๑

หลกทวไป

ลกษณะ ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๔ กฎหมายนน ตองใชในบรรดากรณซงตองดวยบทบญญตใดๆ แหงกฎหมายตามตวอกษร หรอตามความมงหมายของบทบญญตนนๆ

เมอไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบคดได ใหวนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ถาไมมจารตประเพณเชนวานน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง และถาบทกฎหมายเชนนนกไมมดวย ใหวนจฉยตามหลกกฎหมายทวไป

มาตรา ๕ ในการใชสทธแหงตนกด ในการชำาระหนกด บคคลทกคนตองกระทำาโดยสจรต

มาตรา ๖ ใหสนนษฐานไวกอนวา บคคลทกคนกระทำาการโดยสจรต

มาตรา ๗ ถาจะตองเสยดอกเบยแกกนและมไดกำาหนดอตราดอกเบยไวโดยนตกรรมหรอโดยบทกฎหมายอนชดแจง ใหใชอตรารอยละเจดครงตอป

มาตรา ๘ คำาวา เหตสดวสย“ ” หมายความวา เหตใดๆ อนจะเกดขนกด จะใหผลพบตกด เปนเหตทไมอาจปองกนไดแมทงบคคลผตองประสบหรอใกลจะตองประสบเหตนนจะไดจดการระมดระวงตามสมควรอนพงคาดหมายไดจากบคคลในฐานะและภาวะเชนนน

มาตรา ๙ เมอมกจการอนใดซงกฎหมายบงคบใหทำาเปนหนงสอ บคคลผจะตองทำาหนงสอไมจำาเปนตองเขยนเอง แตหนงสอนนตองลงลายมอชอของบคคลนน

ลายพมพนวมอ แกงได ตราประทบ หรอเครองหมายอนทำานองเชนวานนททำาลงในเอกสารแทนการลงลายมอชอ หากมพยานลงลายมอชอรบรองไวดวยสองคนแลวใหถอเสมอกบลงลายมอชอ

ความในวรรคสองไมใชบงคบแกการลงลายพมพนวมอ แกงได ตราประทบหรอเครองหมายอนทำานองเชนวานน ซงทำาลงในเอกสารททำาตอหนาพนกงานเจาหนาท

มาตรา ๑๐ เมอความขอใดขอหนงในเอกสารอาจตความไดสองนย นยไหนจะทำาใหเปนผลบงคบได ใหถอเอาตามนยนนดกวาทจะถอเอานยทไรผล

มาตรา ๑๑ ในกรณทมขอสงสย ใหตความไปในทางทเปนคณแกคกรณฝายซงจะเปนผตองเสยในมลหนนน

มาตรา ๑๒ ในกรณทจำานวนเงนหรอปรมาณในเอกสารแสดงไวทงตวอกษรและตวเลข ถาตวอกษรกบตวเลขไมตรงกน และมอาจหยงทราบเจตนาอนแทจรงได ใหถอเอาจำานวนเงนหรอปรมาณทเปนตวอกษรเปนประมาณ

มาตรา ๑๓ ถาจำานวนเงนหรอปรมาณในเอกสารแสดงไวเปนตวอกษรหลายแหงหรอเปนตวเลขหลายแหง แตทแสดงไวหลายแหงนนไมตรงกน และมอาจหยงทราบเจตนาอนแทจรงได ใหถอเอาจำานวนเงนหรอปรมาณนอยทสดเปนประมาณ

มาตรา ๑๔ ในกรณทเอกสารทำาขนไวหลายภาษา ไมวาจะเปนฉบบเดยวกนหรอหลายฉบบกตามโดยมภาษาไทยดวย ถาขอความในหลายภาษานนแตกตางกน และมอาจหยงทราบเจตนาของคกรณไดวาจะใชภาษาใดบงคบใหถอตามภาษาไทย

ลกษณะ ๒

บคคล

หมวด ๑

บคคลธรรมดา

สวนท ๑

สภาพบคคล

มาตรา ๑๕ สภาพบคคลยอมเรมแตเมอคลอดแลวอยรอดเปนทารกและสนสดลงเมอตาย

ทารกในครรภมารดากสามารถมสทธตางๆ ได หากวาภายหลงคลอดแลวอยรอดเปนทารก

มาตรา ๑๖ การนบอายของบคคล ใหเรมนบแตวนเกด ในกรณทรวาเกดในเดอนใดแตไมรวนเกด ใหนบวนทหนงแหงเดอน

นนเปนวนเกด แตถาพนวสยทจะหยงรเดอนและวนเกดของบคคลใด ใหนบอายบคคลนนตงแตวนตนปปฏทน ซงเปนปทบคคลนนเกด

มาตรา ๑๗ ในกรณบคคลหลายคนตายในเหตภยนตรายรวมกน ถาเปนการพนวสยทจะกำาหนดไดวาคนไหนตายกอนหลง ใหถอวาตายพรอมกน

มาตรา ๑๘ สทธของบคคลในการทจะใชนามอนชอบทจะใชไดนนถามบคคลอนโตแยงกด หรอบคคลผเปนเจาของนามนนตองเสอมเสยประโยชนเพราะการทมผอนมาใชนามเดยวกนโดยมไดรบอำานาจใหใชไดกดบคคลผเปนเจาของนามจะเรยกใหบคคลนนระงบความเสยหายกได ถาและเปนทพงวตกวาจะตองเสยหายอยสบไป จะรองขอตอศาลใหสงหามกได

สวนท ๒

ความสามารถ

มาตรา ๑๙ บคคลยอมพนจากภาวะผเยาวและบรรลนตภาวะเมอมอายยสบปบรบรณ

มาตรา ๒๐ ผเยาวยอมบรรลนตภาวะเมอทำาการสมรส หากการสมรสนนไดทำาตามบทบญญตมาตรา ๑๔๔๘

มาตรา ๒๑ ผเยาวจะทำานตกรรมใดๆ ตองไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมกอน การใดๆ ทผเยาวไดทำาลงปราศจากความยนยอมเชนวานนเปนโมฆยะ เวนแตจะบญญตไวเปนอยางอน

มาตรา ๒๒ ผเยาวอาจทำาการใดๆ ไดทงสน หากเปนเพยงเพอจะไดไปซงสทธอนใดอนหนง หรอเปนการเพอใหหลดพนจากหนาทอนใดอนหนง

มาตรา ๒๓ ผเยาวอาจทำาการใดๆ ไดทงสน ซงเปนการตองทำาเองเฉพาะตว

มาตรา ๒๔ ผเยาวอาจทำาการใดๆ ไดทงสน ซงเปนการสมแกฐานานรปแหงตนและเปนการอนจำาเปนในการดำารงชพตามสมควร

มาตรา ๒๕ ผเยาวอาจทำาพนยกรรมไดเมออายสบหาปบรบรณ

มาตรา ๒๖ ถาผแทนโดยชอบธรรมอนญาตใหผเยาวจำาหนายทรพยสนเพอการอนใดอนหนงอนไดระบไว ผเยาวจะจำาหนายทรพยสนนนเปนประการใดภายในขอบของการทระบไวนนกทำาไดตามใจสมคร อนง ถาไดรบอนญาตใหจำาหนายทรพยสนโดยมไดระบวาเพอการอนใดผเยาวกจำาหนายไดตามใจสมคร

มาตรา ๒๗ ผแทนโดยชอบธรรมอาจใหความยนยอมแกผเยาวในการประกอบธรกจทางการคาหรอธรกจอน หรอในการทำาสญญาเปนลกจางในสญญาจางแรงงานได ในกรณทผแทนโดยชอบธรรมไมใหความยนยอมโดยไมมเหตอนสมควร ผเยาวอาจรองขอตอศาลใหสงอนญาตได

ในความเกยวพนกบการประกอบธรกจหรอการจางแรงงานตามวรรคหนง ใหผเยาวมฐานะเสมอนดงบคคลซงบรรลนตภาวะแลว

ถาการประกอบธรกจหรอการทำางานทไดรบความยนยอม

หรอทไดรบอนญาตตามวรรคหนง กอใหเกดความเสยหายถงขนาดหรอเสอมเสยแกผเยาว ผแทนโดยชอบธรรมอาจบอกเลกความยนยอมทไดใหแกผเยาวเสยได หรอในกรณทศาลอนญาต ผแทนโดยชอบธรรมอาจรองขอตอศาลใหเพกถอนการอนญาตทไดใหแกผเยาวนนเสยได

ในกรณทผแทนโดยชอบธรรมบอกเลกความยนยอมโดยไมมเหตอนสมควร ผเยาวอาจรองขอตอศาลใหเพกถอนการบอกเลกความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรมได

การบอกเลกความยนยอมโดยผแทนโดยชอบธรรมหรอการเพกถอนการอนญาตโดยศาล ยอมทำาใหฐานะเสมอนดงบคคลซงบรรลนตภาวะแลวของผเยาวสนสดลง แตไมกระทบกระเทอนการใดๆ ทผเยาวไดกระทำาไปแลวกอนมการบอกเลกความยนยอมหรอเพกถอนการอนญาต

มาตรา ๒๘ บคคลวกลจรตผใด ถาคสมรสกด ผบพการกลาวคอ บดา มารดา ปยา ตายาย ทวดกด ผสบสนดานกลาวคอ ลก หลาน เหลน ลอกด ผปกครองหรอผพทกษกด ผซงปกครองดแลบคคลนนอยกด หรอพนกงานอยการกด รองขอตอศาลใหสงใหบคคลวกลจรตผนนเปนคนไรความสามารถ ศาลจะสงใหบคคลวกลจรตผนนเปนคนไรความสามารถกได

บคคลซงศาลไดสงใหเปนคนไรความสามารถตามวรรคหนง ตองจดใหอยในความอนบาล การแตงตงผอนบาล อำานาจหนาทของผอนบาลและการสนสดของความเปนผอนบาล ใหเปนไปตามบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายน

คำาสงของศาลตามมาตราน ใหประกาศในราชกจจาน

เบกษา

มาตรา ๒๙ การใดๆ อนบคคลซงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถไดกระทำาลงการนนเปนโมฆยะ

มาตรา ๓๐ การใดๆ อนบคคลวกลจรตซงศาลยงมไดสงใหเปนคนไรความสามารถไดกระทำาลง การนนจะเปนโมฆยะตอเมอไดกระทำาในขณะทบคคลนนจรตวกลอย และคกรณอกฝายหนงไดรแลวดวยวาผกระทำาเปนคนวกลจรต

มาตรา ๓๑ ถาเหตททำาใหเปนคนไรความสามารถไดสนสดไปแลวและเมอบคคลผนนเองหรอบคคลใดๆ ดงกลาวมาในมาตรา ๒๘ รองขอตอศาลกใหศาลสงเพกถอนคำาสงทใหเปนคนไรความสามารถนน

คำาสงของศาลตามมาตราน ใหประกาศในราชกจจานเบกษา

มาตรา ๓๒ บคคลใดมกายพการหรอมจตฟ นเฟอนไมสมประกอบหรอประพฤตสรยสรายเสเพลเปนอาจณ หรอตดสรายาเมา หรอมเหตอนใดทำานองเดยวกนนน จนไมสามารถจะจดทำาการงานโดยตนเองได หรอจดกจการไปในทางทอาจจะเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอครอบครว เมอบคคลตามทระบไวในมาตรา ๒๘ รองขอตอศาล ศาลจะสงใหบคคลนนเปนคนเสมอนไรความสามารถ

กได

บคคลซงศาลไดสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถตามวรรคหนง ตองจดใหอยในความพทกษ การแตงตงผพทกษ ใหเปนไปตามบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายน

ใหนำาบทบญญตวาดวยการสนสดของความเปนผปกครองในบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายน มาใชบงคบแกการสนสดของการเปนผพทกษโดยอนโลม

คำาสงของศาลตามมาตราน ใหประกาศในราชกจจานเบกษา

มาตรา ๓๓ ในคดทมการรองขอใหศาลสงใหบคคลใดเปนคนไรความสามารถเพราะวกลจรต ถาทางพจารณาไดความวาบคคลนนไมวกลจรตแตมจตฟ นเฟอนไมสมประกอบเมอศาลเหนสมควรหรอเมอมคำาขอของคความหรอของบคคลตามทระบไวในมาตรา ๒๘ ศาลอาจสงใหบคคลนนเปนคนเสมอนไรความสามารถกได หรอในคดทมการรองขอใหศาลสงใหบคคลใดเปนคนเสมอนไรความสามารถเพราะมจตฟ นเฟอนไมสมประกอบ ถาทางพจารณาไดความวาบคคลนนวกลจรต เมอมคำาขอของคความหรอของบคคลตามทระบไวในมาตรา ๒๘ ศาลอาจสงใหบคคลนนเปนคนไรความสามารถกได

มาตรา ๓๔ คนเสมอนไรความสามารถนน ตองไดรบความยนยอมของผพทกษกอนแลวจงจะทำาการอยางหนงอยางใดดงตอไปนได

(๑ ) นำาทรพยสนไปลงทน

(๒ ) รบคนทรพยสนทไปลงทน ตนเงนหรอทนอยางอน

(๓ ) กยมหรอใหกยมเงน ยมหรอใหยมสงหารมทรพยอนมคา

(๔ ) รบประกนโดยประการใดๆ อนมผลใหตนตองถกบงคบชำาระหน

(๕ ) เชาหรอใหเชาสงหารมทรพยมกำาหนดระยะเวลาเกนกวาหกเดอนหรออสงหารมทรพยมกำาหนดระยะเวลาเกนกวาสามป

(๖ ) ใหโดยเสนหา เวนแตการใหทพอควรแกฐานานรป เพอการกศล การสงคม หรอตามหนาทธรรมจรรยา

(๗ ) รบการใหโดยเสนหาทมเงอนไขหรอคาภาระตดพน หรอไมรบการใหโดยเสนหา

(๘ ) ทำาการอยางหนงอยางใดเพอจะไดมาหรอปลอยไปซงสทธในอสงหารมทรพยหรอในสงหารมทรพยอนมคา

(๙ ) กอสรางหรอดดแปลงโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอน หรอซอมแซมอยางใหญ

(๑๐ ) เสนอคดตอศาลหรอดำาเนนกระบวนพจารณาใดๆ เวนแตการรองขอตามมาตรา ๓๕ หรอการรองขอถอนผพทกษ

(๑๑ ) ประนประนอมยอมความหรอมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการวนจฉย

ถามกรณอนใดนอกจากทกลาวในวรรคหนง ซงคนเสมอนไรความสามารถอาจจดการไปในทางเสอมเสยแกทรพยสนของตนเองหรอครอบครว ในการสงใหบคคลใดเปนคนเสมอนไรความสามารถ หรอเมอผพทกษรองขอในภายหลง ศาลมอำานาจสงให

คนเสมอนไรความสามารถนนตองไดรบความยนยอมของผพทกษกอนจงจะทำาการนนได

ในกรณทคนเสมอนไรความสามารถไมสามารถจะทำาการอยางหนงอยางใดทกลาวมาในวรรคหนงหรอวรรคสองไดดวยตนเอง เพราะเหตมกายพการหรอมจตฟ นเฟอนไมสมประกอบ ศาลจะสงใหผพทกษเปนผมอำานาจกระทำาการนนแทนคนเสมอนไรความสามารถกได ในกรณเชนน ใหนำาบทบญญตทเกยวกบผอนบาลมาใชบงคบแกผพทกษโดยอนโลม

คำาสงของศาลตามมาตราน ใหประกาศในราชกจจานเบกษา

การใดกระทำาลงโดยฝาฝนบทบญญตมาตราน การนนเปนโมฆยะ

มาตรา ๓๕ ในกรณทผพทกษไมยนยอมใหคนเสมอนไรความสามารถกระทำาการอยางหนงอยางใดตามมาตรา ๓๔ โดยปราศจากเหตผลอนสมควร เมอคนเสมอนไรความสามารถรองขอ ศาลจะมคำาสงอนญาตใหกระทำาการนนโดยไมตองรบความยนยอมจากผพทกษกได ถาการนนจะเปนคณประโยชนแกคนเสมอนไรความสามารถ

มาตรา ๓๖ ถาเหตทศาลไดสงใหเปนคนเสมอนไรความสามารถไดสนสดไปแลวใหนำาบทบญญตมาตรา ๓๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

สวนท ๓

ภมลำาเนา

มาตรา ๓๗ ภมลำาเนาของบคคลธรรมดา ไดแกถนอนบคคลนนมสถานทอยเปนแหลงสำาคญ

มาตรา ๓๘ ถาบคคลธรรมดามถนทอยหลายแหงซงอยสบเปลยนกนไปหรอมหลกแหลงททำาการงานเปนปกตหลายแหง ใหถอเอาแหงใดแหงหนงเปนภมลำาเนาของบคคลนน

มาตรา ๓๙ ถาภมลำาเนาไมปรากฏ ใหถอวาถนทอยเปนภมลำาเนา

มาตรา ๔๐ บคคลธรรมดาซงเปนผไมมทอยปกตเปนหลกแหลง หรอเปนผครองชพในการเดนทางไปมาปราศจากหลกแหลงททำาการงาน พบตวในถนไหนใหถอวาถนนนเปนภมลำาเนาของบคคลนน

มาตรา ๔๑ ภมลำาเนายอมเปลยนไปดวยการยายถนทอย พรอมดวยเจตนาปรากฏชดแจงวาจะเปลยนภมลำาเนา

มาตรา ๔๒ ถาบคคลใดไดเลอกเอาถนใด โดยมเจตนาปรากฏชดแจงวาจะใหเปนภมลำาเนาเฉพาะการเพอทำาการใด ใหถอวาถนนนเปนภมลำาเนาเฉพาะการสำาหรบการนน

มาตรา ๔๓ ภมลำาเนาของสามและภรยา ไดแกถนทอยทสามและภรยาอยกนดวยกนฉนสามภรยา เวนแตสามหรอภรยาไดแสดงเจตนาใหปรากฏวามภมลำาเนาแยกตางหากจากกน

มาตรา ๔๔ ภมลำาเนาของผเยาว ไดแกภมลำาเนาของผแทนโดยชอบธรรมซงเปนผใชอำานาจปกครองหรอผปกครอง

ในกรณทผเยาวอยใตอำานาจปกครองของบดามารดา ถาบดาและมารดามภมลำาเนาแยกตางหากจากกน ภมลำาเนาของผเยาวไดแกภมลำาเนาของบดาหรอมารดาซงตนอยดวย

มาตรา ๔๕ ภมลำาเนาของคนไรความสามารถ ไดแกภมลำาเนาของผอนบาล

มาตรา ๔๖ ภมลำาเนาของขาราชการ ไดแกถนอนเปนททำาการตามตำาแหนงหนาท หากมใชเปนตำาแหนงหนาทชวคราวชวระยะเวลาหรอเปนเพยงแตงตงไปเฉพาะการครงเดยวคราวเดยว

มาตรา ๔๗ ภมลำาเนาของผทถกจำาคกตามคำาพพากษาถงทสดของศาลหรอตามคำาสงโดยชอบดวยกฎหมาย ไดแกเรอนจำาหรอทณฑสถานทถกจำาคกอย จนกวาจะไดรบการปลอยตว

สวนท ๔

สาบสญ

มาตรา ๔๘ ถาบคคลใดไปเสยจากภมลำาเนาหรอถนทอยโดยมไดตงตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปไว และไมมใครรแนวาบคคลนนยงมชวตอยหรอไม เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาลจะสงใหทำาการอยางหนงอยางใดไปพลางกอนตามทจำาเปนเพอจดการทรพยสนของบคคลผไมอยนนกได

เมอเวลาไดลวงเลยไปหนงปนบแตวนทผไมอยนนไปเสยจากภมลำาเนาหรอถนทอย และไมมผใดไดรบขาวเกยวกบบคคลนนประการใดเลยกด หรอหนงปนบแตวนมผไดพบเหนหรอไดทราบขาวมาเปนครงหลงสดกด เมอบคคลตามวรรคหนงรองขอ ศาลจะตงผจดการทรพยสนของผไมอยขนกได

มาตรา ๔๙ ในกรณทผไมอยไดตงตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปไวและสญญาตวแทนระงบสนไป หรอปรากฏวาตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปไดจดการทรพยสนนนในลกษณะทอาจเสยหายแกบคคลดงกลาว ใหนำามาตรา ๔๘ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๕๐ เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาลจะสงใหตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปจดทำาบญชทรพยสนของผไมอยขนตามทศาลจะมคำาสงกได

มาตรา ๕๑ ภายใตบงคบมาตรา ๘๐๒ ถาตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปเหนเปนการจำาเปนจะตองทำาการอนใดอนหนงเกนขอบอำานาจทไดรบไว ตองขออนญาตตอศาล และเมอศาลสงอนญาตแลวจงจะกระทำาการนนได

มาตรา ๕๒ ผจดการทรพยสนทศาลไดตงขน ตองทำาบญชทรพยสนของผไมอยใหเสรจภายในสามเดอนนบแตวนทราบคำาสงตงของศาล แตผจดการทรพยสนจะรองขอตอศาลใหขยายเวลากได

มาตรา ๕๓ บญชทรพยสนตามมาตรา ๕๐ และมาตรา ๕๒ ตองมพยานลงลายมอชอรบรองความถกตองอยางนอยสองคน พยานสองคนนนตองเปนคสมรสหรอญาตของผไมอยซงบรรลนตภาวะแลว แตถาไมมคสมรสหรอหาญาตไมได หรอคสมรสและญาตไมยอมเปนพยาน จะใหผอนซงบรรลนตภาวะแลวเปนพยานกได

มาตรา ๕๔ ผจดการทรพยสนมอำานาจหนาทอยางเดยวกบตวแทนผรบมอบอำานาจทวไปตามมาตรา ๘๐๑ และมาตรา ๘๐๒ ถา

ผจดการทรพยสนเหนเปนการจำาเปนจะตองทำาการอนใดอนหนงเกนขอบอำานาจ ตองขออนญาตตอศาล และเมอศาลสงอนญาตแลวจงจะกระทำาการนนได

มาตรา ๕๕ ถาผไมอยไดตงตวแทนผรบมอบอำานาจเฉพาะการอนใดไว ผจดการทรพยสนจะเขาไปเกยวของกบการอนเปนอำานาจเฉพาะการนนไมได แตถาปรากฏวาการทตวแทนจดทำาอยนนอาจจะเสยหายแกผไมอย ผจดการทรพยสนจะรองขอใหศาลถอดถอนตวแทนนนเสยกได

มาตรา ๕๖ เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ หรอเมอศาลเหนสมควรศาลอาจสงอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(๑ ) ใหผจดการทรพยสนหาประกนอนสมควรในการจดการทรพยสนของผไมอยตลอดจนการมอบคนทรพยสนนน

(๒ ) ใหผจดการทรพยสนแถลงถงความเปนอยแหงทรพยสนของผไมอย

(๓ ) ถอดถอนผจดการทรพยสน และตงผอนใหเปนผจดการทรพยสนแทนตอไป

มาตรา ๕๗ ในคำาสงตงผจดการทรพยสน ศาลจะกำาหนดบำาเหนจใหแกผจดการทรพยสนโดยจายจากทรพยสนของผไมอยนนกได ถาศาลมไดกำาหนด ผจดการทรพยสนจะรองขอตอศาลให

กำาหนดบำาเหนจในภายหลงกได

ถาผจดการทรพยสน หรอผมสวนไดเสย หรอพนกงานอยการรองขอ หรอเมอมกรณปรากฏแกศาลวา พฤตการณเกยวกบการจดการทรพยสนไดเปลยนแปลงไป ศาลจะสงกำาหนดบำาเหนจ งด ลด เพม หรอกลบใหบำาเหนจแกผจดการทรพยสนอกกได

มาตรา ๕๘ ความเปนผจดการทรพยสนยอมสนสดลงในกรณดงตอไปน

(๑ ) ผไมอยนนกลบมา

(๒ ) ผไมอยนนมไดกลบมาแตไดจดการทรพยสนหรอตงตวแทนเพอจดการทรพยสนของตนแลว

(๓ ) ผไมอยถงแกความตายหรอศาลมคำาสงใหเปนคนสาบสญ

(๔ ) ผจดการทรพยสนลาออกหรอถงแกความตาย

(๕ ) ผจดการทรพยสนเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ

(๖ ) ผจดการทรพยสนเปนบคคลลมละลาย

(๗ ) ศาลถอดถอนผจดการทรพยสน

มาตรา ๕๙ ในกรณทความเปนผจดการทรพยสนสนสดลงเพราะเหตตามมาตรา ๕๘ (๔ ) (๕ ) หรอ (๖ ) ผจดการทรพยสนหรอ

ทายาทของผจดการทรพยสน ผจดการมรดก ผอนบาลผพทกษ เจาพนกงานพทกษทรพย หรอผมหนาทดแลทรพยสนของผจดการทรพยสน แลวแตกรณ จะตองแถลงใหศาลทราบถงความสนสดนนโดยไมชกชาเพอศาลจะไดมคำาสงเกยวกบผจดการทรพยสนตอไปตามทเหนสมควร ในระหวางเวลาดงกลาวนน บคคลดงกลาวจะตองจดการตามควรแกพฤตการณเพอรกษาประโยชนของผไมอย จนกวาจะไดสงมอบทรพยสนของผไมอยใหแกบคคลหนงบคคลใดตามทศาลจะไดมคำาสง

มาตรา ๖๐ ใหนำาบทบญญตวาดวยตวแทนแหงประมวลกฎหมายน มาใชบงคบแกการจดการทรพยสนของผไมอยโดยอนโลม

มาตรา ๖๑ ถาบคคลใดไดไปจากภมลำาเนาหรอถนทอย และไมมใครรแนวาบคคลนนยงมชวตอยหรอไมตลอดระยะเวลาหาป เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาลจะสงใหบคคลนนเปนคนสาบสญกได

ระยะเวลาตามวรรคหนงใหลดเหลอสองป

(๑ ) นบแตวนทการรบหรอสงครามสนสดลง ถาบคคลนนอยในการรบหรอสงคราม และหายไปในการรบหรอสงครามดงกลาว

(๒ ) นบแตวนทยานพาหนะทบคคลนนเดนทาง อบปาง ถกทำาลายหรอสญหายไป

(๓ ) นบแตวนทเหตอนตรายแกชวตนอกจากทระบไวใน

(๑ ) หรอ (๒ ) ไดผานพนไป ถาบคคลนนตกอยในอนตรายเชนวานน

มาตรา ๖๒ บคคลซงศาลไดมคำาสงใหเปนคนสาบสญ ใหถอวาถงแกความตายเมอครบกำาหนดระยะเวลาดงทระบไวในมาตรา ๖๑

มาตรา ๖๓ เมอบคคลผถกศาลสงใหเปนคนสาบสญนนเองหรอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอตอศาล และพสจนไดวาบคคลผถกศาลสงใหเปนคนสาบสญนนยงคงมชวตอยกด หรอวาตายในเวลาอนผดไปจากเวลาดงระบไวในมาตรา ๖๒ กด ใหศาลสงถอนคำาสงใหเปนคนสาบสญนน แตการถอนคำาสงนยอมไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณแหงการทงหลายอนไดทำาไปโดยสจรตในระหวางเวลาตงแตศาลมคำาสงใหเปนคนสาบสญจนถงเวลาถอนคำาสงนน

บคคลผไดทรพยสนมาเนองแตการทศาลสงใหบคคลใดเปนคนสาบสญ แตตองเสยสทธของตนไปเพราะศาลสงถอนคำาสงใหบคคลนนเปนคนสาบสญ ใหนำาบทบญญตวาดวยลาภมควรไดแหงประมวลกฎหมายนมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๖๔ คำาสงศาลใหเปนคนสาบสญหรอคำาสงถอนคำาสงใหเปนคนสาบสญใหประกาศในราชกจจานเบกษา

หมวด ๒

นตบคคล

สวนท ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๖๕ นตบคคลจะมขนไดกแตดวยอาศยอำานาจแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน

มาตรา ๖๖ นตบคคลยอมมสทธและหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน ภายในขอบแหงอำานาจหนาทหรอวตถประสงคดงไดบญญตหรอกำาหนดไวในกฎหมาย ขอบงคบ หรอตราสารจดตง

มาตรา ๖๗ ภายใตบงคบมาตรา ๖๖ นตบคคลยอมมสทธและหนาทเชนเดยวกบบคคลธรรมดา เวนแตสทธและหนาทซงโดยสภาพจะพงมพงเปนไดเฉพาะแกบคคลธรรมดาเทานน

มาตรา ๖๘ ภมลำาเนาของนตบคคลไดแกถนอนเปนทตงสำานกงานใหญหรอถนอนเปนทตงททำาการ หรอถนทไดเลอกเอาเปนภมลำาเนาเฉพาะการตามขอบงคบหรอตราสารจดตง

มาตรา ๖๙ ในกรณทนตบคคลมทตงทำาการหลายแหงหรอมสำานกงานสาขา ใหถอวาถนอนเปนทตงของททำาการหรอของสำานกงานสาขาเปนภมลำาเนาในสวนกจการอนไดกระทำา ณ ทนนดวย

มาตรา ๗๐ นตบคคลตองมผแทนคนหนงหรอหลายคน ทงนตามทกฎหมายขอบงคบ หรอตราสารจดตงจะไดกำาหนดไว

ความประสงคของนตบคคลยอมแสดงออกโดยผแทนของนตบคคล

มาตรา ๗๑ ในกรณทนตบคคลมผแทนหลายคน การดำาเนนกจการของนตบคคลใหเปนไปตามเสยงขางมากของผแทนของนตบคคลนน เวนแตจะไดมขอกำาหนดไวเปนประการอนในกฎหมาย ขอบงคบ หรอตราสารจดตง

มาตรา ๗๒ การเปลยนตวผแทนของนตบคคล หรอการจำากดหรอแกไขเปลยนแปลงอำานาจของผแทนของนตบคคล ใหมผลตอเมอไดปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบหรอตราสารจดตงแลว แตจะยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรตมได

มาตรา ๗๓ ถามตำาแหนงวางลงในจำานวนผแทนของนตบคคล และมเหตอนควรเชอวาการปลอยตำาแหนงวางไวนาจะเกดความเสยหายขนได เมอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการรองขอ ศาลจะแตงตงผแทนชวคราวขนกได

มาตรา ๗๔ ถาประโยชนไดเสยของนตบคคลขดกบประโยชนไดเสยของผแทนของนตบคคลในการอนใด ผแทนของนตบคคลนนจะเปนผแทนในการอนนนไมได

มาตรา ๗๕ ถากรณตามมาตรา ๗๔ เปนเหตใหไมมผแทนของนตบคคลเหลออย หรอผแทนของนตบคคลทเหลออยมจำานวนไมพอจะเปนองคประชม หรอไมพอจะกระทำาการอนนนได หากกฎหมาย ขอบงคบ หรอตราสารจดตงของนตบคคลนน มไดมขอกำาหนดในเรองนไวเปนอยางอน ใหนำาความในมาตรา ๗๓ มาใชบงคบเพอตงผแทนเฉพาะการโดยอนโลม

มาตรา ๗๖ ถาการกระทำาตามหนาทของผแทนของนตบคคลหรอผมอำานาจทำาการแทนนตบคคล เปนเหตใหเกดความเสยหายแกบคคลอน นตบคคลนนตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายนน แตไมสญเสยสทธทจะไลเบยเอาแกผกอความเสยหาย

ถาความเสยหายแกบคคลอนเกดจากการกระทำาทไมอยในขอบวตถประสงคหรออำานาจหนาทของนตบคคล บรรดาบคคลดงกลาวตามวรรคหนงทไดเหนชอบใหกระทำาการนนหรอไดเปนผกระ

การทำาดงกลาว ตองรวมกนรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผทไดรบความเสยหายนน

มาตรา ๗๗ ใหนำาบทบญญตวาดวยตวแทนแหงประมวลกฎหมายน มาใชบงคบแกความเกยวพนระหวางนตบคคลกบผแทนของนตบคคล และระหวางนตบคคล หรอผแทนของนตบคคลกบบคคลภายนอก โดยอนโลม

สวนท ๒

สมาคม

มาตรา ๗๘ การกอตงสมาคมเพอกระทำาการใดๆ อนมลกษณะตอเนองรวมกนและมใชเปนการหาผลกำาไรหรอรายไดมาแบงปนกน ตองมขอบงคบและจดทะเบยนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน

มาตรา ๗๙ ขอบงคบของสมาคมอยางนอยตองมรายการดงตอไปน

(๑ ) ชอสมาคม

(๒ ) วตถประสงคของสมาคม

(๓ ) ทตงสำานกงานใหญ และทตงสำานกงานสาขาทงปวง

(๔ ) วธรบสมาชก และการขาดจากสมาชกภาพ

(๕ ) อตราคาบำารง

(๖ ) ขอกำาหนดเกยวกบคณะกรรมการของสมาคม ไดแก จำานวนกรรมการ การตงกรรมการ วาระการดำารงตำาแหนงของกรรมการ การพนจากตำาแหนงของกรรมการ และการประชมของคณะกรรมการ

(๗ ) ขอกำาหนดเกยวกบการจดการสมาคม การบญช และทรพยสนของสมาคม

(๘ ) ขอกำาหนดเกยวกบการประชมใหญ

มาตรา ๘๐ สมาคมตองใชชอซงมคำาวา สมาคม“ ” ประกอบกบชอของสมาคม

มาตรา ๘๑ การขอจดทะเบยนสมาคมนน ใหผจะเปนสมาชกของสมาคมจำานวนไมนอยกวาสามคน รวมกนยนคำาขอเปนหนงสอตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของสมาคมจะตงขน พรอมกบแนบขอบงคบของสมาคม รายชอ ทอย และอาชพของผจะเปนสมาชกไมนอยกวาสบคน และรายชอ ทอยและอาชพของผจะเปนกรรมการของสมาคมมากบคำาขอดวย

มาตรา ๘๒ เมอนายทะเบยนไดรบคำาขอจดทะเบยนพรอม

ทงขอบงคบแลวเหนวาคำาขอนนถกตองตามมาตรา ๘๑ และขอบงคบถกตองตามมาตรา ๗๙ และวตถประสงคของสมาคมไมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอไมเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ และรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบสอดคลองกบวตถประสงคของสมาคม และผจะเปนกรรมการของสมาคมนนมฐานะและความประพฤตเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคม ใหนายทะเบยนรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกสมาคมนน และประกาศการจดตงสมาคมในราชกจจานเบกษา

ถานายทะเบยนเหนวาคำาขอหรอขอบงคบไมถกตองตามมาตรา ๘๑ หรอมาตรา ๗๙ หรอรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบไมสอดคลองกบวตถประสงคของสมาคม หรอผจะเปนกรรมการของสมาคมมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคม ใหมคำาสงใหผยนคำาขอจดทะเบยนแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตอง เมอแกไขหรอเปลยนแปลงถกตองแลว ใหรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกสมาคมนน

ถานายทะเบยนเหนวาไมอาจรบจดทะเบยนไดเนองจากวตถประสงคของสมาคมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ หรอผยนคำาขอจดทะเบยนไมแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองภายในสามสบวนนบแตวนททราบคำาสงของนายทะเบยน ใหนายทะเบยนมคำาสงไมรบจดทะเบยนและแจงคำาสงพรอมดวยเหตผลทไมรบจดทะเบยนไปยงผยนคำาขอจดทะเบยนโดยมชกชา

ผยนคำาขอจดทะเบยนมสทธอทธรณคำาสงไมรบจดทะเบยนนนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย โดยทำาเปนหนงสอ

ยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงไมรบการจดทะเบยน

ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยวนจฉยอทธรณ และแจงคำาวนจฉยใหผอทธรณทราบภายในเกาสบวนนบแตวนทนายทะเบยนไดรบหนงสออทธรณ คำาวนจฉยของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยใหเปนทสด

มาตรา ๘๓ สมาคมทไดจดทะเบยนแลวเปนนตบคคล

มาตรา ๘๔ การแกไขเพมเตมขอบงคบของสมาคมจะกระทำาไดกแตโดยมตของทประชมใหญ และสมาคมตองนำาขอบงคบทไดแกไขเพมเตมไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของสมาคมตงอยภายในสบสวนนบแตวนทไดลงมตและใหนำาความในมาตรา ๘๒ มาใชบงคบโดยอนโลม เมอนายทะเบยนไดจดทะเบยนแลวใหมผลใชบงคบได

มาตรา ๘๕ การแตงตงกรรมการของสมาคมขนใหมทงชดหรอการเปลยนแปลงกรรมการของสมาคม ใหกระทำาตามขอบงคบของสมาคม และสมาคมตองนำาไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของสมาคมตงอยภายในสามสบวนนบแตวนทมการแตงตงหรอเปลยนแปลงกรรมการของสมาคม

ถานายทะเบยนเหนวากรรมการของสมาคมตามวรรคหนงผใด มฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของสมาคม นายทะเบยนจะไมรบจดทะเบยนกรรมการ

ของสมาคมผนนกได ในกรณทนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนกรรมการของสมาคม นายทะเบยนตองแจงเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหสมาคมทราบภายในหกสบวนนบแตวนทยนคำาขอจดทะเบยน และใหนำาความในมาตรา ๘๒ วรรคสและวรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม

ในระหวางทยงไมมการจดทะเบยนกรรมการของสมาคมชดใหมถาขอบงคบของสมาคมมไดกำาหนดไวเปนอยางอน ใหกรรมการของสมาคมชดเดมปฏบตหนาทกรรมการของสมาคมตอไปจนกวาจะไดมการจดทะเบยนกรรมการของสมาคมชดใหม

มาตรา ๘๖ คณะกรรมการของสมาคมเปนผดำาเนนกจการของสมาคมตามกฎหมายและขอบงคบ ภายใตการควบคมดแลของทประชมใหญ

มาตรา ๘๗ คณะกรรมการของสมาคมเปนผแทนของสมาคมในกจการอนเกยวกบบคคลภายนอก

มาตรา ๘๘ บรรดากจการทคณะกรรมการของสมาคมไดกระทำาไป แมจะปรากฏในภายหลงวามขอบกพรองเกยวกบการตงหรอคณสมบตของกรรมการของสมาคม กจการนนยอมมผลสมบรณ

มาตรา ๘๙ สมาชกของสมาคมมสทธทจะตรวจตรา

กจการและทรพยสนของสมาคมในระหวางเวลาทำาการของสมาคมได

มาตรา ๙๐ สมาชกของสมาคมตองชำาระคาบำารงเตมจำานวนในวนทสมครเขาเปนสมาชกหรอในวนเรมตนของระยะเวลาชำาระคาบำารง แลวแตกรณ เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๙๑ สมาชกของสมาคมจะลาออกจากสมาคมเมอใดกได เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๙๒ สมาชกแตละคนมความรบผดชอบในหนของสมาคมไมเกนจำานวนคาบำารงทสมาชกนนคางชำาระอย

มาตรา ๙๓ คณะกรรมการของสมาคมตองจดใหมการประชมใหญสามญอยางนอยปละครง

มาตรา ๙๔ คณะกรรมการของสมาคมจะเรยกประชมใหญวสามญเมอใดกสดแตจะเหนสมควร

สมาชกจำานวนไมนอยกวาหนงในหาของจำานวนสมาชกทงหมดหรอสมาชกจำานวนไมนอยกวาหนงรอยคนหรอสมาชกจำานวนไมนอยกวาทกำาหนดไวในขอบงคบจะทำาหนงสอรองขอตอคณะกรรมการของสมาคมใหประชมใหญวสามญกได ในหนงสอรองขอนน

ตองระบวาประสงคใหเรยกประชมเพอการใด

เมอคณะกรรมการของสมาคมไดรบหนงสอรองขอใหเรยกประชมใหญวสามญตามวรรคสอง ใหคณะกรรมการของสมาคมเรยกประชมใหญวสามญโดยจดใหมการประชมขนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคำารองขอ

ถาคณะกรรมการของสมาคมไมเรยกประชมภายในระยะเวลาตามวรรคสาม สมาชกทเปนผรองขอใหเรยกประชมหรอสมาชกอนรวมกนมจำานวนไมนอยกวาจำานวนสมาชกทกำาหนดตามวรรคสองจะเรยกประชมเองกได

มาตรา ๙๕ ในการเรยกประชมใหญ คณะกรรมการของสมาคมตองสงหนงสอนดประชมไปยงสมาชกทกคนซงมชอในทะเบยนของสมาคมกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวนหรอลงพมพโฆษณาอยางนอยสองคราวในหนงสอพมพทแพรหลายในทองทฉบบหนงกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวนกได

การเรยกประชมใหญตองระบสถานท วน เวลา และระเบยบวาระการประชมและจดสงรายละเอยดและเอกสารทเกยวของตามควรไปพรอมกนดวย สำาหรบการเรยกประชมใหญโดยการพมพโฆษณา รายละเอยดและเอกสารดงกลาวตองจดไวและพรอมทจะมอบใหแกสมาชกทรองขอ ณ สถานททผเรยกประชมกำาหนด

มาตรา ๙๖ การประชมใหญของสมาคมตองมสมาชกมาประชมไมนอยกวากงหนงของจำานวนสมาชกทงหมดจงจะเปนองคประชม เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดองคประชมไวเปนอยาง

อน

ในการประชมใหญครงใด ถาไมไดองคประชมตามทกำาหนดไวและการประชมใหญนนไดเรยกตามคำารองขอของสมาชก กใหงดการประชม แตถาเปนการประชมใหญทสมาชกมไดเปนผรองขอ ใหคณะกรรมการของสมาคมเรยกประชมใหญอกครงหนงโดยจดใหมการประชมขนภายในสบสวนนบแตวนทนดประชมครงแรก การประชมครงหลงนไมบงคบวาจำาตองครบองคประชม

มาตรา ๙๗ มตของทประชม ใหถอเอาเสยงขางมากเปนประมาณ เวนแตกรณทขอบงคบของสมาคมกำาหนดเสยงขางมากไวเปนพเศษโดยเฉพาะ

สมาชกคนหนงมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนไดอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา ๙๘ สมาชกจะมอบอำานาจใหสมาชกผใดมาเขาประชมและออกเสยงลงคะแนนแทนตนกได เวนแตขอบงคบของสมาคมจะกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๙๙ ในกรณทจะมมตในเรองใด ถาสวนไดเสยของกรรมการหรอสมาชกของสมาคมผใดขดกบประโยชนไดเสยของสมาคม กรรมการหรอสมาชกของสมาคมผนนจะออกเสยงลงคะแนนในเรองนนไมได

มาตรา ๑๐๐ ในการประชมใหญครงใด ถาไดมการนดประชมหรอการลงมตโดยไมปฏบตตาม หรอฝาฝนขอบงคบของสมาคมหรอบทบญญตในสวนน สมาชก หรอพนกงานอยการอาจรองขอใหศาลสงเพกถอนมตในการประชมใหญครงนนได แตตองรองขอตอศาลภายในหนงเดอนนบแตวนททประชมใหญลงมต

มาตรา ๑๐๑ สมาคมยอมเลกดวยเหตหนงเหตใดดงตอไปน

(๑ ) เมอมเหตตามทกำาหนดในขอบงคบ

(๒ ) ถาสมาคมตงขนไวเฉพาะระยะเวลาใด เมอสนระยะเวลานน

(๓ ) ถาสมาคมตงขนเพอกระทำากจการใด เมอกจการนนสำาเรจแลว

(๔ ) เมอทประชมใหญมมตใหเลก

(๕ ) เมอสมาคมลมละลาย

(๖ ) เมอนายทะเบยนถอนชอสมาคมออกจากทะเบยนตามมาตรา ๑๐๒

(๗ ) เมอศาลสงใหเลกตามมาตรา ๑๐๔

มาตรา ๑๐๒ ใหนายทะเบยนมอำานาจสงถอนชอสมาคม

ออกจากทะเบยนไดในกรณดงตอไปน

(๑ ) เมอปรากฏในภายหลงการจดทะเบยนวา วตถประสงคของสมาคมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ และนายทะเบยนไดสงใหแกไขแลวแตสมาคมไมปฏบตตามภายในระยะเวลาทนายทะเบยนกำาหนด

(๒ ) เมอปรากฏวาการดำาเนนกจการของสมาคมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ

(๓ ) เมอสมาคมหยดดำาเนนกจการตดตอกนตงแตสองปขนไป

(๔ ) เมอปรากฏวาสมาคมใหหรอปลอยใหบคคลอนซงมใชกรรมการของสมาคมเปนผดำาเนนกจการของสมาคม

(๕ ) เมอสมาคมมสมาชกเหลอนอยกวาสบคนมาเปนเวลาตดตอกนกวาสองป

มาตรา ๑๐๓ เมอนายทะเบยนมคำาสงใหถอนชอสมาคมใดออกจากทะเบยนตามมาตรา ๑๐๒ แลว ใหนายทะเบยนแจงคำาสงพรอมดวยเหตผลไปยงสมาคมนนโดยมชกชา และประกาศการเลกสมาคมในราชกจจานเบกษา

กรรมการคนหนงคนใดหรอสมาชกของสมาคมจำานวนไมนอยกวาสามคน มสทธอทธรณคำาสงของนายทะเบยนตามวรรคหนงตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยได โดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสง และใหนำา

ความในมาตรา ๘๒ วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๐๔ เมอมกรณตามมาตรา ๑๐๒ ผมสวนไดเสยอาจรองขอใหนายทะเบยนถอนชอสมาคมออกจากทะเบยนได ถานายทะเบยนไมปฏบตตามคำารองขอโดยไมแจงเหตผลใหผรองขอทราบภายในเวลาอนสมควร หรอนายทะเบยนไดแจงเหตผลใหทราบแลวแตผรองขอไมพอใจในเหตผลดงกลาว ผรองขอนนจะรองขอตอศาลใหสงเลกสมาคมนนเสยกได

มาตรา ๑๐๕ เมอสมาคมมเหตตองเลกตามมาตรา ๑๐๑ (๑ ) (๒ ) (๓ ) หรอ (๔ ) ใหคณะกรรมการของสมาคมทอยในตำาแหนงขณะมการเลกสมาคมแจงการเลกสมาคมตอนายทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทมการเลกสมาคม

ในกรณทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดใหสมาคมลมละลายตามมาตรา ๑๐๑ (๕ ) หรอมคำาสงถงทสดใหเลกสมาคมตามมาตรา ๑๐๔ ใหศาลแจงคำาพพากษาหรอคำาสงดงกลาวใหนายทะเบยนทราบดวย

ใหนายทะเบยนประกาศการเลกสมาคมในราชกจจานเบกษา

มาตรา ๑๐๖ ในกรณทมการเลกสมาคม ใหมการชำาระบญชสมาคมและใหนำาบทบญญตในบรรพ ๓ ลกษณะ ๒๒ วาดวยการชำาระบญชหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำากด และบรษทจำากด มาใชบงคบแกการชำาระบญชสมาคมโดยอนโลม

มาตรา ๑๐๗ เมอไดชำาระบญชแลว ถามทรพยสนเหลออยเทาใด จะแบงใหแกสมาชกของสมาคมนนไมได ทรพยสนทเหลอนนจะตองโอนใหแกสมาคมหรอมลนธ หรอนตบคคลทมวตถประสงคเกยวกบการสาธารณกศล ตามทไดระบชอไวในขอบงคบของสมาคม หรอถาขอบงคบไมไดระบชอไวกใหเปนไปตามมตของทประชมใหญ แตถาขอบงคบของสมาคมหรอทประชมใหญมไดระบผรบโอนทรพยสนดงกลาวไว หรอระบไวแตไมสามารถปฏบตได ใหทรพยสนทเหลออยนนตกเปนของแผนดน

มาตรา ๑๐๘ ผใดประสงคจะขอตรวจเอกสารเกยวกบสมาคมทนายทะเบยนเกบรกษาไว หรอจะขอใหนายทะเบยนคดสำาเนาเอกสารดงกลาว พรอมดวยคำารบรองวาถกตอง ใหยนคำาขอตอนายทะเบยน และเมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎกระทรวงแลวใหนายทะเบยนปฏบตตามคำาขอนน

มาตรา ๑๐๙ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามบทบญญตในสวนน และใหมอำานาจแตงตงนายทะเบยนกบออกกฎกระทรวงเกยวกบ

(๑ ) การยนคำาขอจดทะเบยนและการรบจดทะเบยน

(๒ ) คาธรรมเนยมการจดทะเบยน การขอตรวจเอกสาร การคดสำาเนาเอกสารและคาธรรมเนยมการขอใหนายทะเบยนดำาเนนการใด ๆ เกยวกบสมาคม รวมทงการยกเวนคาธรรมเนยมดงกลาว

(๓ ) การดำาเนนกจการของสมาคมและการทะเบยน

สมาคม

(๔ ) การอนใดเพอปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตในสวนน

กฎกระทรวงนน เมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

สวนท ๓

มลนธ

มาตรา ๑๑๐ มลนธไดแกทรพยสนทจดสรรไวโดยเฉพาะสำาหรบวตถประสงคเพอการกศล สาธารณะ การศาสนา ศลปะ วทยาศาสตร วรรณคด การศกษา หรอเพอสาธารณประโยชนอยางอน โดยมไดมงหาผลประโยชนมาแบงปนกน และไดจดทะเบยนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน

การจดการทรพยสนของมลนธ ตองมใชเปนการหาผลประโยชนเพอบคคลใดนอกจากเพอดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธนนเอง

มาตรา ๑๑๑ มลนธตองมขอบงคบ และตองมคณะกรรมการของมลนธประกอบดวยบคคลอยางนอยสามคน เปนผดำาเนนกจการของมลนธตามกฎหมายและขอบงคบของมลนธ

มาตรา ๑๑๒ ขอบงคบของมลนธอยางนอยตองมรายการดงตอไปน

(๑ ) ชอมลนธ

(๒ ) วตถประสงคของมลนธ

(๓ ) ทตงสำานกงานใหญและทตงสำานกงานสาขาทงปวง

(๔ ) ทรพยสนของมลนธขณะจดตง

(๕ ) ขอกำาหนดเกยวกบคณะกรรมการของมลนธ ไดแก จำานวนกรรมการ การตงกรรมการ วาระการดำารงตำาแหนงของกรรมการ การพนจากตำาแหนงของกรรมการ และการประชมของคณะกรรมการ

(๖ ) ขอกำาหนดเกยวกบการจดการมลนธ การจดการทรพยสนและบญชของมลนธ

มาตรา ๑๑๓ มลนธตองใชชอซงมคำาวา มลนธ“ ” ประกอบกบชอของมลนธ

มาตรา ๑๑๔ การขอจดทะเบยนมลนธนน ใหผขอจดตงมลนธยนคำาขอเปนหนงสอตอนายทะเบยนแหงทองททสำานกงานใหญของมลนธจะตงขน ในคำาขออยางนอยตองระบเจาของทรพยสนและรายการทรพยสนทจะจดสรรสำาหรบมลนธ รายชอ ทอยและอาชพของผจะเปนกรรมการของมลนธทกคน พรอมกบแนบขอบงคบของมลนธมากบคำาขอดวย

มาตรา ๑๑๕ เมอนายทะเบยนไดรบคำาขอแลวเหนวา คำาขอนนถกตองตามมาตรา ๑๑๔ และขอบงคบถกตองตามมาตรา ๑๑๒ และวตถประสงคเปนไปตามมาตรา ๑๑๐ และไมขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอไมเปนภยนตรายตอความสงบ

สขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ และรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบสอดคลองกบวตถประสงคของมลนธ และผจะเปนกรรมการของมลนธนนมฐานะและความประพฤตเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธ ใหนายทะเบยนรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกมลนธนน และประกาศการจดตงมลนธในราชกจจานเบกษา

ถานายทะเบยนเหนวาคำาขอหรอขอบงคบไมถกตองตามมาตรา ๑๑๔ หรอมาตรา ๑๑๒ หรอรายการซงจดแจงในคำาขอหรอขอบงคบไมสอดคลองกบวตถประสงคของมลนธ หรอผจะเปนกรรมการของมลนธมฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธ ใหมคำาสงใหผขอจดทะเบยนแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตอง เมอแกไขหรอเปลยนแปลงถกตองแลว ใหรบจดทะเบยนและออกใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนใหแกมลนธนน

ถานายทะเบยนเหนวาไมอาจรบจดทะเบยนไดเนองจากวตถประสงคของมลนธไมเปนไปตามมาตรา ๑๑๐ หรอขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชนหรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ หรอผขอจดทะเบยนไมแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองภายในสามสบวนนบแตวนททราบคำาสงของนายทะเบยน ใหนายทะเบยนมคำาสงไมรบจดทะเบยน และแจงคำาสงพรอมดวยเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหผขอจดทะเบยนทราบโดยมชกชา

ผขอจดทะเบยนมสทธอทธรณคำาสงไมรบจดทะเบยนนนตอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย โดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแจงคำาสงไมรบจดทะเบยน

ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยวนจฉยอทธรณและ

แจงคำาวนจฉยใหผอทธรณทราบภายในเกาสบวนนบแตวนทนายทะเบยนไดรบหนงสออทธรณ คำาวนจฉยของรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยใหเปนทสด

มาตรา ๑๑๖ กอนทนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธ ผขอจดตงมลนธมสทธขอถอนการจดตงมลนธไดโดยทำาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยน สทธทจะขอถอนการจดตงมลนธนไมตกทอดไปยงทายาท

ในกรณทมผขอจดตงมลนธหลายคน ถาผขอจดตงมลนธคนหนงคนใดใชสทธถอนการจดตงมลนธ ใหคำาขอจดตงมลนธนนเปนอนระงบไป

มาตรา ๑๑๗ ในกรณทผขอจดตงมลนธถงแกความตายกอนนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธ ถาผตายมไดทำาพนยกรรมยกเลกการจดตงมลนธทขอจดตงไว ใหคำาขอจดตงมลนธทผตายไดยนไวตอนายทะเบยนยงคงใชไดตอไป และใหทายาทหรอผจดการมรดกหรอผซงผตายมอบหมาย ดำาเนนการในฐานะเปนผขอจดตงมลนธตอไป ถาบคคลดงกลาวไมดำาเนนการภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทผขอจดตงมลนธถงแกความตาย บคคลผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการจะดำาเนนการในฐานะเปนผขอจดตงมลนธนนตอไปกได

ในกรณทไมสามารถจดตงมลนธขนไดตามวตถประสงคทผตายกำาหนดไว ถาหากไมมพนยกรรมของผตายสงการในเรองนไวเปนอยางอน ใหนำาความในมาตรา ๑๖๗๙ วรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม ถาไมสามารถดำาเนนการตามมาตรา ๑๖๗๙ วรรคสอง หรอ

มลนธจดตงขนไมไดตามมาตรา ๑๑๕ ใหทรพยสนทจดสรรไวตกเปนมรดกของผตาย

มาตรา ๑๑๘ ในกรณทมขอกำาหนดพนยกรรมใหกอตงมลนธตามมาตรา ๑๖๗๖ ใหบคคลซงมหนาททจะตองจดตงมลนธตามมาตรา ๑๖๗๗ วรรคหนง ดำาเนนการตามมาตรา ๑๑๔ และตามบทบญญตแหงมาตราน

ถาบคคลซงมหนาททจะตองจดตงมลนธตามวรรคหนง มไดขอจดทะเบยนกอตงมลนธภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทบคคลดงกลาวไดรหรอควรรขอกำาหนดพนยกรรมใหกอตงมลนธ บคคลผมสวนไดเสยคนหนงคนใดหรอพนกงานอยการจะเปนผขอจดทะเบยนมลนธกได

ถาผยนคำาขอจดทะเบยนมลนธไมดำาเนนการแกไขหรอเปลยนแปลงใหถกตองตามคำาสงของนายทะเบยนตามมาตรา ๑๑๕ จนเปนเหตใหนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนมลนธเพราะเหตดงกลาว บคคลผมสวนไดเสยคนหนงคนใดหรอพนกงานอยการจะเปนผขอจดทะเบยนมลนธนนอกกได

ผยนคำาขอจดทะเบยนกอตงมลนธตามมาตราน จะขอถอนการกอตงมลนธตามมาตรา ๑๑๖ ไมได

ในกรณทมผคดคานตอนายทะเบยนวาพนยกรรมนนมไดกำาหนดใหกอตงเปนมลนธ ใหนายทะเบยนแจงใหผคดคานไปรองตอศาลภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายทะเบยน และใหนายทะเบยนรอการพจารณาการจดทะเบยนไวกอน เพอดำาเนนการตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล ถาผคดคานไมยนคำารองตอศาลภายในเวลาทกำาหนด ใหนายทะเบยนพจารณาการจดทะเบยนมลนธ

นนตอไป

มาตรา ๑๑๙ ในกรณทมขอกำาหนดพนยกรรมใหจดตงมลนธ ถาพนยกรรมททำาไวมไดมขอกำาหนดเกยวกบรายการตามมาตรา ๑๑๒ (๑ ) (๓ ) (๕ ) หรอ (๖ ) ใหผยนคำาขอตามมาตรา ๑๑๘ กำาหนดรายการดงกลาวได ถาผมสวนไดเสยคนหนงคนใดคดคาน ใหนายทะเบยนมคำาสงตามทเหนสมควร แลวแจงใหผยนคำาขอและผคดคานทราบพรอมทงแจงดวยวา หากผยนคำาขอหรอผคดคานไมพอใจในคำาสงดงกลาว กใหไปรองคดคานตอศาลภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบแจงจากนายทะเบยน และใหนายทะเบยนรอการพจารณาจดทะเบยนไวกอนเพอดำาเนนการตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล แตถาไมมการรองคดคานตอศาลภายในเวลาทกำาหนด ใหนายทะเบยนพจารณาจดทะเบยนมลนธตามทไดมคำาสงไวนนตอไป

มาตรา ๑๒๐ ในกรณทมบคคลหลายรายยนคำาขอจดทะเบยนมลนธตามพนยกรรมของเจามรดกรายเดยวกน ถาคำาขอนนมขอขดแยงกน ใหนายทะเบยนเรยกผยนคำาขอมาตกลงกน และถาผยนคำาขอไมมาตกลงกน หรอตกลงกนไมไดภายในระยะเวลาทนายทะเบยนกำาหนด ใหนายทะเบยนมคำาสงตามทเหนสมควร และใหนำาความในมาตรา ๑๑๙ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๒๑ เมอไดจดทะเบยนมลนธแลว ถาผขอจดตงมลนธมชวตอย ใหทรพยสนทจดสรรไวเพอการนนตกเปนของมลนธตงแตวนทนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธเปนตนไป

ในกรณทผขอจดตงมลนธถงแกความตายกอนนายทะเบยนรบจดทะเบยนมลนธ เมอไดจดทะเบยนมลนธแลว ใหทรพยสนทจดสรรไวเพอการนนตกเปนของมลนธตงแตเวลาทผขอจดตงมลนธนนถงแกความตาย

มาตรา ๑๒๒ มลนธทไดจดทะเบยนแลวเปนนตบคคล

มาตรา ๑๒๓ คณะกรรมการของมลนธเปนผแทนของมลนธในกจการอนเกยวกบบคคลภายนอก

มาตรา ๑๒๔ บรรดากจการทคณะกรรมการของมลนธไดกระทำาไป แมจะปรากฏในภายหลงวามขอบกพรองเกยวกบการแตงตงหรอคณสมบตของกรรมการของมลนธ กจการนนยอมมผลสมบรณ

มาตรา ๑๒๕ การแตงตงกรรมการของมลนธขนใหมทงชดหรอการเปลยนแปลงกรรมการของมลนธ ใหกระทำาตามขอบงคบของมลนธ และมลนธตองนำาไปจดทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทมการแตงตงหรอเปลยนแปลงกรรมการของมลนธ

ถานายทะเบยนเหนวากรรมการของมลนธตามวรรคหนงผใด มฐานะหรอความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธ นายทะเบยนจะไมรบจดทะเบยนกรรมการของมลนธผนนกได ในกรณทนายทะเบยนไมรบจดทะเบยนกรรมการ

ของมลนธ นายทะเบยนตองแจงเหตผลทไมรบจดทะเบยนใหมลนธทราบภายในหกสบวนนบแตวนทยนคำาขอจดทะเบยน และใหนำาความในมาตรา ๑๑๕ วรรคสและวรรคหามาใชบงคบโดยอนโลม

ในกรณทกรรมการของมลนธพนจากตำาแหนงและไมมกรรมการของมลนธเหลออย หรอกรรมการของมลนธทเหลออยไมสามารถดำาเนนการตามหนาทได ถาขอบงคบของมลนธมไดกำาหนดการปฏบตหนาทไวเปนอยางอน ใหกรรมการของมลนธทพนจากตำาแหนงปฏบตหนาทกรรมการของมลนธตอไปจนกวานายทะเบยนจะไดแจงการรบจดทะเบยนกรรมการของมลนธทตงใหม

กรรมการของมลนธทพนจากตำาแหนงเพราะถกถอดถอนโดยคำาสงศาลตามมาตรา ๑๒๙ จะปฏบตหนาทตามวรรคสามไมได

มาตรา ๑๒๖ ภายใตบงคบมาตรา ๑๒๗ ใหคณะกรรมการของมลนธเปนผมอำานาจแกไขเพมเตมขอบงคบของมลนธ แตถาขอบงคบของมลนธไดกำาหนดหลกเกณฑและวธการแกไขเพมเตมไว การแกไขเพมเตมตองเปนไปตามทขอบงคบกำาหนด และใหมลนธนำาขอบงคบทแกไขเพมเตมนนไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนภายในสามสบวนนบแตวนทคณะกรรมการของมลนธไดแกไขเพมเตมขอบงคบของมลนธและใหนำาความในมาตรา ๑๑๕ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๒๗ การแกไขเพมเตมรายการในขอบงคบของมลนธตามมาตรา ๑๑๒ (๒ ) จะกระทำาไดแตเฉพาะในกรณดงตอไปน

(๑ ) เพอใหสามารถดำาเนนการตามวตถประสงคของ

มลนธ หรอ

(๒ ) พฤตการณเปลยนแปลงไปเปนเหตใหวตถประสงคของมลนธนนมประโยชนนอย หรอไมอาจดำาเนนการใหสมประโยชนตามวตถประสงคของมลนธนนได และวตถประสงคของมลนธทแกไขเพมเตมนนใกลชดกบวตถประสงคเดมของมลนธ

มาตรา ๑๒๘ ใหนายทะเบยนมอำานาจตรวจตราและควบคมดแลการดำาเนนกจการของมลนธใหเปนไปตามกฎหมายและขอบงคบของมลนธ เพอการนใหนายทะเบยนหรอพนกงานเจาหนาทซงนายทะเบยนมอบหมายเปนหนงสอ มอำานาจ

(๑ ) มคำาสงเปนหนงสอใหกรรมการ พนกงาน ลกจางหรอตวแทนของมลนธ ชแจงแสดงขอเทจจรงเกยวกบกจการของมลนธ หรอเรยกบคคลดงกลาวมาสอบถาม หรอใหสงหรอแสดงสมดบญชและเอกสารตางๆ ของมลนธเพอตรวจสอบ

(๒ ) เขาไปในสำานกงานของมลนธในเวลาระหวางพระอาทตยขน และพระอาทตยตกเพอตรวจสอบกจการของมลนธ

ในการปฏบตการตามวรรคหนง ถาเปนนายทะเบยนใหแสดงบตรประจำาตวและถาเปนพนกงานเจาหนาทซงไดรบมอบหมาย ใหแสดงบตรประจำาตวและหนงสอมอบหมายของนายทะเบยนตอผทเกยวของ

มาตรา ๑๒๙ ในกรณทกรรมการของมลนธผใดดำาเนนกจการของมลนธผดพลาดเสอมเสยตอมลนธ หรอดำาเนนกจการฝาฝนกฎหมายหรอขอบงคบของมลนธ หรอกลายเปนผมฐานะหรอ

ความประพฤตไมเหมาะสมในการดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธ นายทะเบยน พนกงานอยการ หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธผนนได

ในกรณทการกระทำาตามวรรคหนงเปนการกระทำาของคณะกรรมการของมลนธหรอปรากฏวาคณะกรรมการของมลนธไมดำาเนนการตามวตถประสงคของมลนธโดยไมมเหตอนสมควร นายทะเบยน พนกงานอยการ หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธทงคณะได

ในกรณทศาลมคำาสงถอดถอนกรรมการของมลนธหรอคณะกรรมการของมลนธตามวรรคหนงหรอวรรคสอง ศาลจะแตงตงบคคลอนเปนกรรมการของมลนธ หรอคณะกรรมการของมลนธแทนกรรมการของมลนธ หรอคณะกรรมการของมลนธทศาลถอดถอนกได เมอศาลมคำาสงแตงตงบคคลใดเปนกรรมการของมลนธแลว ใหนายทะเบยนดำาเนนการจดทะเบยนไปตามนน

มาตรา ๑๓๐ มลนธยอมเลกดวยเหตหนงเหตใด ดงตอไปน

(๑ ) เมอมเหตตามทกำาหนดในขอบงคบ

(๒ ) ถามลนธตงขนไวเฉพาะระยะเวลาใด เมอสนระยะเวลานน

(๓ ) ถามลนธตงขนเพอวตถประสงคอยางใด และไดดำาเนนการตามวตถประสงคสำาเรจบรบรณแลว หรอวตถประสงคนนกลายเปนพนวสย

(๔ ) เมอมลนธนนลมละลาย

(๕ ) เมอศาลมคำาสงใหเลกมลนธตามมาตรา ๑๓๑

มาตรา ๑๓๑ นายทะเบยน พนกงานอยการ หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใดอาจรองขอตอศาลใหมคำาสงใหเลกมลนธไดในกรณหนงกรณใด ดงตอไปน

(๑ ) เมอปรากฏวาวตถประสงคของมลนธขดตอกฎหมาย

(๒ ) เมอปรากฏวามลนธกระทำาการขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรออาจเปนภยนตรายตอความสงบสขของประชาชนหรอความมนคงของรฐ

(๓ ) เมอปรากฏวามลนธไมสามารถดำาเนนกจการตอไปไดไมวาเพราะเหตใดๆ หรอหยดดำาเนนกจการตงแตสองปขนไป

มาตรา ๑๓๒ เมอมลนธมเหตตองเลกตามมาตรา ๑๓๐ (๑ ) (๒ ) หรอ (๓ ) แลว ใหคณะกรรมการของมลนธทอยในตำาแหนงขณะมการเลกมลนธแจงการเลกมลนธตอนายทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทมการเลกมลนธ

ในกรณทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดใหมลนธลมละลายตามมาตรา ๑๓๐ (๔ ) หรอมคำาสงถงทสดใหเลกมลนธตามมาตรา ๑๓๑ ใหศาลแจงคำาพพากษาหรอคำาสงดงกลาวใหนายทะเบยนทราบดวย

ใหนายทะเบยนประกาศการเลกมลนธในราชกจจานเบกษา

มาตรา ๑๓๓ ในกรณทมการเลกมลนธ ใหมการชำาระบญชมลนธและใหนำาบทบญญตในบรรพ ๓ ลกษณะ ๒๒ วาดวยการชำาระบญชหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำากด และบรษทจำากด มาใชบงคบแกการชำาระบญชมลนธโดยอนโลม ทงน ใหผชำาระบญชเสนอรายงานการชำาระบญชตอนายทะเบยน และใหนายทะเบยนเปนผอนมตรายงานนน

มาตรา ๑๓๔ เมอไดชำาระบญชแลว ใหโอนทรพยสนของมลนธใหแกมลนธหรอนตบคคลทมวตถประสงคตามมาตรา ๑๑๐ ซงไดระบชอไวในขอบงคบของมลนธ ถาขอบงคบของมลนธมไดระบชอมลนธหรอนตบคคลดงกลาวไว พนกงานอยการ ผชำาระบญช หรอผมสวนไดเสยคนหนงคนใด อาจรองขอตอศาลใหจดสรรทรพยสนนนแกมลนธหรอนตบคคลอนทปรากฏวามวตถประสงคใกลชดทสดกบวตถประสงคของมลนธนนได

ถามลนธนนถกศาลสงใหเลกตามมาตรา ๑๓๑ (๑ ) หรอ (๒ ) หรอการจดสรรทรพยสนตามวรรคหนงไมอาจกระทำาได ใหทรพยสนของมลนธตกเปนของแผนดน

มาตรา ๑๓๕ ผใดประสงคจะขอตรวจเอกสารเกยวกบมลนธทนายทะเบยนเกบรกษาไว หรอจะขอใหนายทะเบยนคดสำาเนาเอกสารดงกลาวพรอมดวยคำารบรองวาถกตอง ใหยนคำาขอตอนายทะเบยน และเมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎกระทรวงแลว ใหนายทะเบยนปฏบตตามคำาขอนน

มาตรา ๑๓๖ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามบทบญญตในสวนน และใหมอำานาจแตงตงนายทะเบยนกบออกกฎกระทรวงเกยวกบ

(๑ ) การยนคำาขอจดทะเบยนและการรบจดทะเบยน

(๒ ) คาธรรมเนยมการจดทะเบยน การขอตรวจเอกสาร การคดสำาเนาเอกสารและคาธรรมเนยมการขอใหนายทะเบยนดำาเนนการใด ๆ เกยวกบมลนธรวมทงการยกเวนคาธรรมเนยมดงกลาว

(๓ ) แบบบตรประจำาตวของนายทะเบยนและพนกงานเจาหนาท

(๔ ) การดำาเนนกจการของมลนธและการทะเบยนมลนธ

(๕ ) การอนใดเพอปฏบตใหเปนไปตามบทบญญตในสวนน

กฎกระทรวงนน เมอประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

ลกษณะ ๓

ทรพย

มาตรา ๑๓๗ ทรพย หมายความวา วตถมรปราง

มาตรา ๑๓๘ ทรพยสน หมายความรวมทงทรพยและวตถไมมรปราง ซงอาจมราคาและอาจถอเอาได

มาตรา ๑๓๙ อสงหารมทรพย หมายความวา ทดนและทรพยอนตดอยกบทดนมลกษณะเปนการถาวรหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนน และหมายความรวมถงทรพยสทธอนเกยวกบทดน หรอทรพยอนตดอยกบทดนหรอประกอบเปนอนเดยวกบทดนนนดวย

มาตรา ๑๔๐ สงหารมทรพย หมายความวา ทรพยสนอนนอกจากอสงหารมทรพย และหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสนนนดวย

มาตรา ๑๔๑ ทรพยแบงได หมายความวา ทรพยอนอาจแยกออกจากกนเปนสวนๆ ไดจรงถนดชดแจง แตละสวนไดรป

บรบรณลำาพงตว

มาตรา ๑๔๒ ทรพยแบงไมได หมายความวา ทรพยอนจะแยกออกจากกนไมไดนอกจากเปลยนแปลงภาวะของทรพย และหมายความรวมถงทรพยทมกฎหมายบญญตวาแบงไมไดดวย

มาตรา ๑๔๓ ทรพยนอกพาณชย หมายความวา ทรพยทไมสามารถถอเอาได และทรพยทโอนแกกนมไดโดยชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๑๔๔ สวนควบของทรพย หมายความวา สวนซงโดยสภาพแหงทรพยหรอโดยจารตประเพณแหงทองถนเปนสาระสำาคญในความเปนอยของทรพยนน และไมอาจแยกจากกนไดนอกจากจะทำาลาย ทำาใหบบสลาย หรอทำาใหทรพยนนเปลยนแปลงรปทรงหรอสภาพไป

เจาของทรพยยอมมกรรมสทธในสวนควบของทรพยนน

มาตรา ๑๔๕ ไมยนตนเปนสวนควบกบทดนทไมนนขนอย

ไมลมลกหรอธญชาตอนจะเกบเกยวรวงผลไดคราวหนงหรอหลายคราวตอปไมเปนสวนควบกบทดน

มาตรา ๑๔๖ ทรพยซงตดกบทดนหรอตดกบโรงเรอน

เพยงชวคราวไมถอวาเปนสวนควบกบทดนหรอโรงเรอนนน ความขอนใหใชบงคบแกโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอน ซงผมสทธในทดนของผอนใชสทธนนปลกสรางไวในทดนนนดวย

มาตรา ๑๔๗ อปกรณ หมายความวา สงหารมทรพยซงโดยปกตนยมเฉพาะถนหรอโดยเจตนาชดแจงของเจาของทรพยทเปนประธาน เปนของใชประจำาอยกบทรพยทเปนประธานเปนอาจณเพอประโยชนแกการจดดแล ใชสอย หรอรกษาทรพยทเปนประธาน และเจาของทรพยไดนำามาสทรพยทเปนประธานโดยการนำามาตดตอหรอปรบเขาไว หรอทำาโดยประการอนใดในฐานะเปนของใชประกอบกบทรพยทเปนประธานนน

อปกรณทแยกออกจากทรพยทเปนประธานเปนการชวคราวกยงไมขาดจากการเปนอปกรณของทรพยทเปนประธานนน

อปกรณยอมตกตดไปกบทรพยทเปนประธาน เวนแตจะมการกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๔๘ ดอกผลของทรพย ไดแก ดอกผลธรรมดาและดอกผลนตนย

ดอกผลธรรมดา หมายความวา สงทเกดขนตามธรรมชาตของทรพย ซงไดมาจากตวทรพย โดยการมหรอใชทรพยนนตามปกตนยม และสามารถถอเอาไดเมอขาดจากทรพยนน

ดอกผลนตนย หมายความวา ทรพยหรอประโยชนอยางอนทไดมาเปนครงคราวแกเจาของทรพยจากผอนเพอการทไดใชทรพยนน และสามารถคำานวณและถอเอาไดเปนรายวนหรอตามระยะ

เวลาทกำาหนดไว

ลกษณะ ๔

นตกรรม

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๔๙ นตกรรม หมายความวา การใดๆ อนทำาลงโดยชอบดวยกฎหมายและดวยใจสมคร มงโดยตรงตอการผกนตสมพนธขนระหวางบคคล เพอจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธ

มาตรา ๑๕๐ การใดมวตถประสงคเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมายเปนการพนวสยหรอเปนการขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน การนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๕๑ การใดเปนการแตกตางกบบทบญญตของกฎหมาย ถามใชกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน การนนไมเปนโมฆะ

มาตรา ๑๕๒ การใดมไดทำาใหถกตองตามแบบทกฎหมายบงคบไว การนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๕๓ การใดมไดเปนไปตามบทบญญตของกฎหมายวาดวยความสามารถของบคคล การนนเปนโมฆยะ

หมวด ๒

การแสดงเจตนา

มาตรา ๑๕๔ การแสดงเจตนาใดแมในใจจรงผแสดงจะมไดเจตนาใหตนตองผกพนตามทไดแสดงออกมากตาม หาเปนมลเหตใหการแสดงเจตนานนเปนโมฆะไม เวนแตคกรณอกฝายหนงจะไดรถงเจตนาอนซอนอยในใจของผแสดงนน

มาตรา ๑๕๕ การแสดงเจตนาลวงโดยสมรกบคกรณอกฝายหนงเปนโมฆะ แตจะยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรต และตองเสยหายจากการแสดงเจตนาลวงนนมได

ถาการแสดงเจตนาลวงตามวรรคหนงทำาขนเพออำาพรางนตกรรมอน ใหนำาบทบญญตของกฎหมายอนเกยวกบนตกรรมทถก

อำาพรางมาใชบงคบ

มาตรา ๑๕๖ การแสดงเจตนาโดยสำาคญผดในสงซงเปนสาระสำาคญแหงนตกรรมเปนโมฆะ

ความสำาคญผดในสงซงเปนสาระสำาคญแหงนตกรรมตามวรรคหนง ไดแก ความสำาคญผดในลกษณะของนตกรรม ความสำาคญผดในตวบคคลซงเปนคกรณแหงนตกรรมและความสำาคญผดในทรพยสนซงเปนวตถแหงนตกรรม เปนตน

มาตรา ๑๕๗ การแสดงเจตนาโดยสำาคญผดในคณสมบตของบคคลหรอทรพยสนเปนโมฆยะ

ความสำาคญผดตามวรรคหนง ตองเปนความสำาคญผดในคณสมบตซงตามปกตถอวาเปนสาระสำาคญ ซงหากมไดมความสำาคญผดดงกลาวการอนเปนโมฆยะนนคงจะมไดกระทำาขน

มาตรา ๑๕๘ ความสำาคญผดตามมาตรา ๑๕๖ หรอมาตรา ๑๕๗ ซงเกดขนโดยความประมาทเลนเลออยางรายแรงของบคคลผแสดงเจตนา บคคลนนจะถอเอาความสำาคญผดนนมาใชเปนประโยชนแกตนไมได

มาตรา ๑๕๙ การแสดงเจตนาเพราะถกกลฉอฉลเปนโมฆยะ

การถกกลฉอฉลทจะเปนโมฆยะตามวรรคหนง จะตองถงขนาดซงถามไดมกลฉอฉลดงกลาว การอนเปนโมฆยะนนคงจะมไดกระทำาขน

ถาคกรณฝายหนงแสดงเจตนาเพราะถกกลฉอฉลโดยบคคลภายนอก การแสดงเจตนานนจะเปนโมฆยะตอเมอคกรณอกฝายหนงไดรหรอควรจะไดรถงกลฉอฉลนน

มาตรา ๑๖๐ การบอกลางโมฆยะกรรมเพราะถกกลฉอฉลตามมาตรา ๑๕๙ หามมใหยกเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรต

มาตรา ๑๖๑ ถากลฉอฉลเปนแตเพยงเหตจงใจใหคกรณฝายหนงยอมรบขอกำาหนดอนหนกยงกวาทคกรณฝายนนจะยอมรบโดยปกต คกรณฝายนนจะบอกลางการนนหาไดไม แตชอบทจะเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดจากกลฉอฉลนนได

มาตรา ๑๖๒ ในนตกรรมสองฝาย การทคกรณฝายหนงจงใจนงเสยไมแจงขอความจรงหรอคณสมบตอนคกรณอกฝายหนงมไดร การนนจะเปนกลฉอฉล หากพสจนไดวาถามไดนงเสยเชนนน นตกรรมนนกคงจะมไดกระทำาขน

มาตรา ๑๖๓ ถาคกรณตางไดกระทำาการโดยกลฉอฉลดวยกนทงสองฝาย ฝายหนงฝายใดจะกลาวอางกลฉอฉลของอก

ฝายหนง เพอบอกลางการนนหรอเรยกคาสนไหมทดแทนมได

มาตรา ๑๖๔ การแสดงเจตนาเพราะถกขมขเปนโมฆยะ

การขมขทจะทำาใหการใดตกเปนโมฆยะนน จะตองเปนการขมขทจะใหเกดภยอนใกลจะถง และรายแรงถงขนาดทจะจงใจใหผถกขมขมมลตองกลว ซงถามไดมการขมขเชนนน การนนกคงจะมไดกระทำาขน

มาตรา ๑๖๕ การขวาจะใชสทธตามปกตนยม ไมถอวาเปนการขมข

การใดทกระทำาไปเพราะนบถอยำาเกรง ไมถอวาการนนไดกระทำาเพราะถกขมข

มาตรา ๑๖๖ การขมขยอมทำาใหการแสดงเจตนาเปนโมฆยะแมบคคลภายนอกจะเปนผขมข

มาตรา ๑๖๗ ในการวนจฉยกรณความสำาคญผด กลฉอฉล หรอการขมขใหพเคราะหถง เพศ อาย ฐานะ สขภาพอนามย และภาวะแหงจตของผแสดงเจตนาตลอดจนพฤตการณและสภาพแวดลอมอนๆ อนเกยวกบการนนดวย

มาตรา ๑๖๘ การแสดงเจตนาทกระทำาตอบคคลซงอยเฉพาะหนาใหถอวามผลนบแตผรบการแสดงเจตนาไดทราบการแสดงเจตนานน ความขอนใหใชตลอดถงการทบคคลหนงแสดงเจตนาไปยงบคคลอกคนหนงโดยทางโทรศพท หรอโดยเครองมอสอสารอยางอน หรอโดยวธอนซงสามารถตดตอถงกนไดทำานองเดยวกน

มาตรา ๑๖๙ การแสดงเจตนาทกระทำาตอบคคลซงมไดอยเฉพาะหนาใหถอวามผลนบแตเวลาทการแสดงเจตนานนไปถงผรบการแสดงเจตนา แตถาไดบอกถอนไปถงผรบการแสดงเจตนานน กอนหรอพรอมกนกบทการแสดงเจตนานนไปถงผรบการแสดงเจตนา การแสดงเจตนานนตกเปนอนไรผล

การแสดงเจตนาทไดสงออกไปแลวยอมไมเสอมเสยไป แมภายหลงการแสดงเจตนานนผแสดงเจตนาจะถงแกความตาย หรอถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ

มาตรา ๑๗๐ การแสดงเจตนาซงกระทำาตอผเยาวหรอผทศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ จะยกขนเปนขอตอสผรบการแสดงเจตนาไมได เวนแตผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาล หรอผพทกษ แลวแตกรณ ของผรบการแสดงเจตนานนไดรดวย หรอไดใหความยนยอมไวกอนแลว

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบ ถาการแสดงเจตนานนเกยวกบการทกฎหมายบญญตใหผเยาวหรอคนเสมอนไรความสามารถกระทำาไดเองโดยลำาพง

มาตรา ๑๗๑ ในการตความการแสดงเจตนานน ใหเพงเลงถงเจตนาอนแทจรงยงกวาถอยคำาสำานวนหรอตวอกษร

หมวด ๓

โมฆะกรรมและโมฆยะกรรม

มาตรา ๑๗๒ โมฆะกรรมนนไมอาจใหสตยาบนแกกนได และผมสวนไดเสยคนหนงคนใดจะยกความเสยเปลาแหงโมฆะกรรมขนกลาวอางกได

ถาจะตองคนทรพยสนอนเกดจากโมฆะกรรม ใหนำาบทบญญตวาดวยลาภมควรไดแหงประมวลกฎหมายนมาใชบงคบ

มาตรา ๑๗๓ ถาสวนหนงสวนใดของนตกรรมเปนโมฆะ นตกรรมนนยอมตกเปนโมฆะทงสน เวนแตจะพงสนนษฐานไดโดยพฤตการณแหงกรณวา คกรณเจตนาจะใหสวนทไมเปนโมฆะนนแยกออกจากสวนทเปนโมฆะได

มาตรา ๑๗๔ การใดเปนโมฆะแตเขาลกษณะเปนนตกรรมอยางอนซงไมเปนโมฆะ ใหถอตามนตกรรมซงไมเปนโมฆะ ถา

สนนษฐานไดโดยพฤตการณแหงกรณวา หากคกรณไดรวาการนนเปนโมฆะแลว กคงจะไดตงใจมาตงแตแรกทจะทำานตกรรมอยางอนซงไมเปนโมฆะนน

มาตรา ๑๗๕ โมฆยะกรรมนน บคคลตอไปนจะบอกลางเสยกได

(๑ ) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผเยาวซงบรรลนตภาวะแลว แตผเยาวจะบอกลางกอนทตนบรรลนตภาวะกไดถาไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรม

(๒ ) บคคลซงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ เมอบคคลนนพนจากการเปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถแลว หรอผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ แตคนเสมอนไรความสามารถจะบอกลางกอนทตนจะพนจากการเปนคนเสมอนไรความสามารถกไดถาไดรบความยนยอมของผพทกษ

(๓ ) บคคลผแสดงเจตนาเพราะสำาคญผด หรอถกกลฉอฉล หรอถกขมข

(๔ ) บคคลวกลจรตผกระทำานตกรรมอนเปนโมฆยะตามมาตรา ๓๐ ในขณะทจรตของบคคลนนไมวกลแลว

ถาบคคลผทำานตกรรมอนเปนโมฆยะถงแกความตายกอนมการบอกลางโมฆยะกรรม ทายาทของบคคลดงกลาวอาจบอกลางโมฆยะกรรมนนได

มาตรา ๑๗๖ โมฆยะกรรมเมอบอกลางแลว ใหถอวาเปนโมฆะมาแตเรมแรก และใหผเปนคกรณกลบคนสฐานะเดม ถาเปนการพนวสยจะใหกลบคนเชนนนได กใหไดรบคาเสยหายชดใชใหแทน

ถาบคคลใดไดรหรอควรจะไดรวาการใดเปนโมฆยะ เมอบอกลางแลว ใหถอวาบคคลนนไดรวาการนนเปนโมฆะ นบแตวนทไดรหรอควรจะไดรวาเปนโมฆยะ

หามมใหใชสทธเรยกรองอนเกดแตการกลบคนสฐานะเดมตามวรรคหนง เมอพนหนงปนบแตวนบอกลางโมฆยะกรรม

มาตรา ๑๗๗ ถาบคคลผมสทธบอกลางโมฆยะกรรมตามมาตรา ๑๗๕ ผหนงผใด ไดใหสตยาบนแกโมฆยะกรรม ใหถอวาการนนเปนอนสมบรณมาแตเรมแรก แตทงนยอมไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลภายนอก

มาตรา ๑๗๘ การบอกลางหรอใหสตยาบนแกโมฆยะกรรม ยอมกระทำาไดโดยการแสดงเจตนาแกคกรณอกฝายหนงซงเปนบคคลทมตวกำาหนดไดแนนอน

มาตรา ๑๗๙ การใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมนน จะสมบรณตอเมอไดกระทำาภายหลงเวลาทมลเหตใหเปนโมฆยะกรรมนนหมดสนไปแลว

บคคลซงศาลไดสงใหเปนคนไรความสามารถ คนเสมอนไรความสามารถหรอบคคลวกลจรต ผกระทำานตกรรมอนเปนโมฆยะ

ตามมาตรา ๓๐ จะใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมไดตอเมอไดรเหนซงโมฆยกรรมนนภายหลงทบคคลนนพนจากการเปนคนไรความสามารถ คนเสมอนไรความสามารถ หรอในขณะทจรตของบคคลนนไมวกล แลวแตกรณ

ทายาทของบคคลผทำานตกรรมอนเปนโมฆยะ จะใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมไดนบแตเวลาทผทำานตกรรมนนถงแกความตาย เวนแตสทธทจะบอกลางโมฆยะกรรมของผตายนนไดสนสดลงแลว

บทบญญตวรรคหนงและวรรคสองมใหใชบงคบ ถาการใหสตยาบนแกโมฆยะกรรมกระทำาโดยผแทนโดยชอบธรรม ผอนบาลหรอผพทกษ

มาตรา ๑๘๐ ภายหลงเวลาอนพงใหสตยาบนไดตามมาตรา ๑๗๙ ถามพฤตการณอยางหนงอยางใดดงตอไปนเกดขนเกยวดวยโมฆยะกรรมโดยการกระทำาของบคคลซงมสทธบอกลางโมฆยะกรรมตามมาตรา ๑๗๕ ถามไดสงวนสทธไวแจงชดประการใดใหถอวาเปนการใหสตยาบน

(๑ ) ไดปฏบตการชำาระหนแลวทงหมดหรอแตบางสวน

(๒ ) ไดมการเรยกใหชำาระหนนนแลว

(๓ ) ไดมการแปลงหนใหม

(๔ ) ไดมการใหประกนเพอหนนน

(๕ ) ไดมการโอนสทธหรอความรบผดทงหมดหรอแตบางสวน

(๖ ) ไดมการกระทำาอยางอนอนแสดงไดวาเปนการใหสตยาบน

มาตรา ๑๘๑ โมฆยะกรรมนนจะบอกลางมไดเมอพนเวลาหนงปนบแตเวลาทอาจใหสตยาบนได หรอเมอพนเวลาสบปนบแตไดทำานตกรรมอนเปนโมฆยะนน

หมวด ๔

เงอนไขและเงอนเวลา

มาตรา ๑๘๒ ขอความใดอนบงคบไวใหนตกรรมเปนผลหรอสนผลตอเมอมเหตการณอนไมแนนอนวาจะเกดขนหรอไมในอนาคต ขอความนนเรยกวาเงอนไข

มาตรา ๑๘๓ นตกรรมใดมเงอนไขบงคบกอน นตกรรมนนยอมเปนผลตอเมอเงอนไขนนสำาเรจแลว

นตกรรมใดมเงอนไขบงคบหลง นตกรรมนนยอมสนผลในเมอเงอนไขนนสำาเรจแลว

ถาคกรณแหงนตกรรมไดแสดงเจตนาไวดวยกนวา ความสำาเรจแหงเงอนไขนนใหมผลยอนหลงไปถงเวลาใดเวลาหนงกอน

สำาเรจ กใหเปนไปตามเจตนาเชนนน

มาตรา ๑๘๔ ในระหวางทเงอนไขยงไมสำาเรจ คกรณฝายหนงฝายใดแหงนตกรรมอนอยในบงคบเงอนไขจะตองงดเวนไมกระทำาการอยางหนงอยางใดใหเปนทเสอมเสยประโยชนแกคกรณอกฝายหนง ซงจะพงไดจากความสำาเรจแหงเงอนไขนน

มาตรา ๑๘๕ ในระหวางทเงอนไขยงมไดสำาเรจนน สทธและหนาทตางๆ ของคกรณมอยางไร จะจำาหนาย จะรบมรดก จะจดการปองกนรกษา หรอจะทำาประกนไวประการใดตามกฎหมายกยอมทำาได

มาตรา ๑๘๖ ถาความสำาเรจแหงเงอนไขจะเปนทางใหคกรณฝายใดเสยเปรยบ และคกรณฝายนนกระทำาการโดยไมสจรตจนเปนเหตใหเงอนไขนนไมสำาเรจใหถอวาเงอนไขนนสำาเรจแลว

ถาความสำาเรจแหงเงอนไขจะเปนทางใหคกรณฝายใดไดเปรยบ และคกรณฝายนนกระทำาการโดยไมสจรตจนเปนเหตใหเงอนไขนนสำาเรจ ใหถอวาเงอนไขนนมไดสำาเรจเลย

มาตรา ๑๘๗ ถาเงอนไขสำาเรจแลวในเวลาทำานตกรรม หากเปนเงอนไขบงคบกอนใหถอวานตกรรมนนไมมเงอนไข หากเปนเงอนไขบงคบหลงใหถอวานตกรรมนนเปนโมฆะ

ถาเปนอนแนนอนในเวลาทำานตกรรมวาเงอนไขไมอาจ

สำาเรจได หากเปนเงอนไขบงคบกอนใหถอวานตกรรมนนเปนโมฆะ หากเปนเงอนไขบงคบหลงใหถอวานตกรรมนนไมมเงอนไข

ตราบใดทคกรณยงไมรวาเงอนไขไดสำาเรจแลวตามวรรคหนง หรอไมอาจสำาเรจไดตามวรรคสอง ตราบนนคกรณยงมสทธและหนาทตามมาตรา ๑๘๔ และมาตรา ๑๘๕

มาตรา ๑๘๘ นตกรรมใดมเงอนไขอนไมชอบดวยกฎหมาย หรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน นตกรรมนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๘๙ นตกรรมใดมเงอนไขบงคบกอนและเงอนไขนนเปนการพนวสย นตกรรมนนเปนโมฆะ

นตกรรมใดมเงอนไขบงคบหลงและเงอนไขนนเปนการพนวสย ใหถอวานตกรรมนนไมมเงอนไข

มาตรา ๑๙๐ นตกรรมใดมเงอนไขบงคบกอนและเปนเงอนไขอนจะสำาเรจไดหรอไม สดแลวแตใจของฝายลกหน นตกรรมนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๙๑ นตกรรมใดมเงอนเวลาเรมตนกำาหนดไว หามมใหทวงถามใหปฏบตการตามนตกรรมนนกอนถงเวลาทกำาหนด

นตกรรมใดมเงอนเวลาสนสดกำาหนดไว นตกรรมนนยอม

สนผลเมอถงเวลาทกำาหนด

มาตรา ๑๙๒ เงอนเวลาเรมตนหรอเงอนเวลาสนสดนน ใหสนนษฐานไวกอนวากำาหนดไวเพอประโยชนแกฝายลกหน เวนแตจะปรากฏโดยเนอความแหงตราสารหรอโดยพฤตการณแหงกรณวาไดตงใจจะใหเปนประโยชนแกฝายเจาหนหรอแกคกรณทงสองฝายดวยกน

ถาเงอนเวลาเปนประโยชนแกฝายใด ฝายนนจะสละประโยชนนนเสยกได หากไมกระทบกระเทอนถงประโยชนอนคกรณอกฝายหนงจะพงไดรบจากเงอนเวลานน

มาตรา ๑๙๓ ในกรณดงตอไปน ฝายลกหนจะถอเอาประโยชนแหงเงอนเวลาเรมตนหรอเงอนเวลาสนสดมได

(๑ ) ลกหนถกศาลสงพทกษทรพยเดดขาดตามกฎหมายวาดวยลมละลาย

(๒ ) ลกหนไมใหประกนในเมอจำาตองให

(๓ ) ลกหนไดทำาลาย หรอทำาใหลดนอยถอยลงซงประกนอนไดใหไว

(๔ ) ลกหนนำาทรพยสนของบคคลอนมาใหเปนประกนโดยเจาของทรพยสนนนมไดยนยอมดวย

ลกษณะ ๕

ระยะเวลา

มาตรา ๑๙๓/๑ การนบระยะเวลาทงปวง ใหบงคบตามบทบญญตแหงลกษณะน เวนแตจะมกฎหมาย คำาสงศาล ระเบยบขอบงคบ หรอนตกรรมกำาหนดเปนอยางอน

มาตรา ๑๙๓/๒ การคำานวณระยะเวลา ใหคำานวณเปนวน แตถากำาหนดเปนหนวยเวลาทสนกวาวน กใหคำานวณตามหนวยเวลาทกำาหนดนน

มาตรา ๑๙๓/๓ ถากำาหนดระยะเวลาเปนหนวยเวลาทสนกวาวนใหเรมตนนบในขณะทเรมการนน

ถากำาหนดระยะเวลาเปนวน สปดาห เดอนหรอป มใหนบวนแรกแหงระยะเวลานนรวมเขาดวยกน เวนแตจะเรมการในวนนนเองตงแตเวลาทถอไดวาเปนเวลาเรมตนทำาการงานกนตามประเพณ

มาตรา ๑๙๓/๔ ในทางคดความ ในทางราชการ หรอทางธรกจการคาและอตสาหกรรม วน หมายความวา เวลาทำาการตามทไดกำาหนดขนโดยกฎหมาย คำาสงศาล หรอระเบยบขอบงคบ หรอเวลา

ทำาการตามปกตของกจการนน แลวแตกรณ

มาตรา ๑๙๓/๕ ถากำาหนดระยะเวลาเปนสปดาห เดอนหรอป ใหคำานวณตามปปฏทน

ถาระยะเวลามไดกำาหนดนบแตวนตนแหงสปดาห วนตนแหงเดอนหรอป ระยะเวลายอมสนสดลงในวนกอนหนาจะถงวนแหงสปดาห เดอนหรอปสดทายอนเปนวนตรงกบวนเรมระยะเวลานน ถาในระยะเวลานบเปนเดอนหรอปนนไมมวนตรงกนในเดอนสดทาย ใหถอเอาวนสดทายแหงเดอนนนเปนวนสนสดระยะเวลา

มาตรา ๑๙๓/๖ ถาระยะเวลากำาหนดเปนเดอนและวน หรอกำาหนดเปนเดอนและสวนของเดอน ใหนบจำานวนเดอนเตมกอน แลวจงนบจำานวนวนหรอสวนของเดอนเปนวน

ถาระยะเวลากำาหนดเปนสวนของป ใหคำานวณสวนของปเปนเดอนกอนหากมสวนของเดอน ใหนบสวนของเดอนเปนวน

การคำานวณสวนของเดอนตามวรรคหนงและวรรคสอง ใหถอวาเดอนหนงมสามสบวน

มาตรา ๑๙๓/๗ ถามการขยายระยะเวลาออกไปโดยมไดมการกำาหนดวนเรมตนแหงระยะเวลาทขยายออกไป ใหนบวนทตอจากวนสดทายของระยะเวลาเดมเปนวนเรมตน

มาตรา ๑๙๓/๘ ถาวนสดทายของระยะเวลาเปนวนหยดทำาการตามประกาศเปนทางการหรอตามประเพณ ใหนบวนทเรมทำาการใหมตอจากวนทหยดทำาการนนเปนวนสดทายของระยะเวลา

ลกษณะ ๖

อายความ

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๙๓/๙ สทธเรยกรองใดๆ ถามไดใชบงคบภายในระยะเวลาทกฎหมายกำาหนด สทธเรยกรองนนเปนอนขาดอายความ

มาตรา ๑๙๓/๑๐ สทธเรยกรองทขาดอายความ ลกหนมสทธทจะปฏเสธการชำาระหนตามสทธเรยกรองนนได

มาตรา ๑๙๓/๑๑ อายความทกฎหมายกำาหนดไวนน คกรณจะตกลงกนใหงดใชหรอขยายออกหรอยนเขาไมได

มาตรา ๑๙๓/๑๒ อายความใหเรมนบแตขณะทอาจบงคบสทธเรยกรองไดเปนตนไปถาเปนสทธเรยกรองใหงดเวนกระทำาการอยางใดใหเรมนบแตเวลาแรกทฝาฝนกระทำาการนน

มาตรา ๑๙๓/๑๓ สทธเรยกรองทเจาหนยงไมอาจบงคบไดจนกวาจะไดทวงถามใหลกหนชำาระหนกอน ใหเรมนบอายความตงแตเวลาแรกทอาจทวงถามไดเปนตนไป แตถาลกหนยงไมตองชำาระหนจนกวาระยะเวลาหนงจะไดลวงพนไปแลวนบแตเวลาทไดทวงถามนน ใหเรมนบอายความตงแตระยะเวลานนไดสนสดไปแลว

มาตรา ๑๙๓/๑๔ อายความยอมสะดดหยดลงในกรณดงตอไปน

(๑ ) ลกหนรบสภาพหนตอเจาหนตามสทธเรยกรองโดยทำาเปนหนงสอรบสภาพหนให ชำาระหนใหบางสวน ชำาระดอกเบย ใหประกน หรอกระทำาการใดๆ อนปราศจากขอสงสยแสดงใหเหนเปนปรยายวายอมรบสภาพหนตามสทธเรยกรอง

(๒ ) เจาหนไดฟองคดเพอตงหลกฐานสทธเรยกรองหรอเพอใหชำาระหน

(๓ ) เจาหนไดยนคำาขอรบชำาระหนในคดลมละลาย

(๔ ) เจาหนไดมอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการพจารณา

(๕ ) เจาหนไดกระทำาการอนใดอนมผลเปนอยางเดยวกนกบการฟองคด

มาตรา ๑๙๓/๑๕ เมออายความสะดดหยดลงแลว ระยะเวลาทลวงไปกอนนนไมนบเขาในอายความ

เมอเหตททำาใหอายความสะดดหยดลงสนสดเวลาใด ใหเรมนบอายความใหมตงแตเวลานน

มาตรา ๑๙๓/๑๖ หนใดซงตามมลแหงหนนน เจาหนจะไดรบชำาระหนเปนคราวๆ เจาหนมสทธเรยกใหลกหนทำาหนงสอรบสภาพหนใหในเวลาใดเวลาหนงกอนอายความครบบรบรณ เพอเปนหลกฐานวาอายความสะดดหยดลง

มาตรา ๑๙๓/๑๗ ในกรณทอายความสะดดหยดลงเพราะเหตตามมาตรา ๑๙๓/๑๔ (๒ ) หากคดนนไดมคำาพพากษาถงทสดใหยกคำาฟอง หรอคดเสรจไปโดยการจำาหนายคดเพราะเหตถอนฟอง หรอทงฟอง ใหถอวาอายความไมเคยสะดดหยดลง

ในกรณทคดนนศาลไมรบหรอคนหรอใหยกคำาฟองเพราะเหตคดไมอยในอำานาจศาล หรอศาลใหยกคำาฟองโดยไมตดสทธโจทกทจะฟองใหม และปรากฏวาอายความครบกำาหนดไปแลวในระหวางการพจารณา หรอจะครบกำาหนดภายในหกสบวนนบแตวนทคำาพพากษาหรอคำาสงนนถงทสด ใหเจาหนมสทธฟองคดเพอตงหลกฐานสทธเรยกรองหรอเพอใหชำาระหนภายในหกสบวนนบแตวนทคำาพพากษาหรอคำาสงนนถงทสด

มาตรา ๑๙๓/๑๘ ใหนำามาตรา ๑๙๓/๑๗ มาใชบงคบแกกรณทอายความสะดดหยดลงเพราะเหตตามมาตรา ๑๙๓/๑๔ (๓ ) (๔) และ (๕ ) โดยอนโลม

มาตรา ๑๙๓/๑๙ ในขณะทอายความจะครบกำาหนดนน ถามเหตสดวสยมาขดขวางมใหเจาหนกระทำาการตามมาตรา ๑๙๓/๑๔ ใหอายความนนยงไมครบกำาหนดจนกวาจะพนสามสบวนนบแตวนทเหตสดวสยนนไดสนสดลง

มาตรา ๑๙๓/๒๐ อายความสทธเรยกรองของผเยาวหรอของบคคลวกลจรตอนศาลจะสงใหเปนคนไรความสามารถหรอไมกตาม ถาจะครบกำาหนดลงในขณะทบคคลดงกลาวยงไมลถงความสามารถเตมภม หรอในระหวางหนงปนบแตวนทบคคลดงกลาวไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล อายความนนยงไมครบกำาหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทบคคลนนไดลถงความสามารถเตมภมหรอไดมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล แลวแตกรณ แตถาอายความสทธเรยกรองนนมระยะเวลานอยกวาหนงปกใหนำากำาหนดระยะเวลาทสนกวานนมาใชแทนกำาหนดระยะเวลาหนงปดงกลาว

มาตรา ๑๙๓/๒๑ อายความสทธเรยกรองของผเยาวหรอของคนไรความสามารถหรอของคนเสมอนไรความสามารถ ทจะฟองรองผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษของตนนน ถาจะครบกำาหนดลงในขณะทบคคลดงกลาวยงไมลถงความสามารถเตมภม หรอในระหวางหนงปนบแตวนทบคคลดงกลาวไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษ อายความนนยงไมครบกำาหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทบคคลนนไดลถงความสามารถเตมภมหรอไดมผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ แตถาอายความสทธเรยกรองนนมระยะเวลานอยกวาหนงป กใหนำากำาหนดระยะเวลาทสนกวานนมาใชแทนกำาหนดระยะเวลาหนงปดงกลาว

มาตรา ๑๙๓/๒๒ อายความสทธเรยกรองระหวางสามภรยา ถาจะครบกำาหนดกอนหรอภายในหนงปนบแตวนทการสมรสสนสดลง อายความนนยงไมครบกำาหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนทการสมรสสนสดลง

มาตรา ๑๙๓/๒๓ อายความสทธเรยกรองอนเปนคณหรอเปนโทษแกผตาย ถาจะครบกำาหนดภายในหนงปนบแตวนตาย อายความนนยงไมครบกำาหนดจนกวาจะครบหนงปนบแตวนตาย

มาตรา ๑๙๓/๒๔ เมออายความครบกำาหนดแลว ลกหนจะสละประโยชนแหงอายความนนเสยกได แตการสละประโยชนเชนวานไมมผลกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกหรอผคำาประกน

มาตรา ๑๙๓/๒๕ เมออายความครบกำาหนดแลว ใหมผลยอนหลงขนไปถงวนทเรมนบอายความ

มาตรา ๑๙๓/๒๖ เมอสทธเรยกรองสวนทเปนประธานขาดอายความใหสทธเรยกรองสวนทเปนอปกรณนนขาดอายความดวย แมวาอายความของสทธเรยกรองสวนทเปนอปกรณนนจะยงไมครบกำาหนดกตาม

มาตรา ๑๙๓/๒๗ ผรบจำานอง ผรบจำานำา ผทรงสทธยดหนวง หรอผทรงบรมสทธเหนอทรพยสนของลกหนอนตนไดยดถอไว ยงคงมสทธบงคบชำาระหนจากทรพยสนทจำานอง จำานำา หรอทไดยดถอไว แมวาสทธเรยกรองสวนทเปนประธานจะขาดอายความแลวกตาม แตจะใชสทธนนบงคบใหชำาระดอกเบยทคางยอนหลงเกนหาปขนไปไมได

มาตรา ๑๙๓/๒๘ การชำาระหนตามสทธเรยกรองซงขาดอายความแลวนนไมวามากนอยเพยงใดจะเรยกคนไมได แมวาผชำาระหนจะไมรวาสทธเรยกรองขาดอายความแลวกตาม

บทบญญตในวรรคหนง ใหใชบงคบแกการทลกหนรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐานเปนหนงสอ หรอโดยการใหประกนดวย แตจะอางความขอนขนเปนโทษแกผคำาประกนเดมไมได

มาตรา ๑๙๓/๒๙ เมอไมไดยกอายความขนเปนขอตอส ศาลจะอางเอาอายความมาเปนเหตยกฟองไมได

หมวด ๒

กำาหนดอายความ

มาตรา ๑๙๓/๓๐ อายความนน ถาประมวลกฎหมายน

หรอกฎหมายอนมไดบญญตไวโดยเฉพาะ ใหมกำาหนดสบป

มาตรา ๑๙๓/๓๑ สทธเรยกรองของรฐทจะเรยกเอาคาภาษอากรใหมกำาหนดอายความสบป สวนสทธเรยกรองของรฐทจะเรยกเอาหนอยางอนใหบงคบตามบทบญญตในลกษณะน

มาตรา ๑๙๓/๓๒ สทธเรยกรองทเกดขนโดยคำาพพากษาของศาลทถงทสด หรอโดยสญญาประนประนอมยอมความ ใหมกำาหนดอายความสบป ทงน ไมวาสทธเรยกรองเดมจะมกำาหนดอายความเทาใด

มาตรา ๑๙๓/๓๓ สทธเรยกรองดงตอไปนใหมกำาหนดอายความหาป

(๑ ) ดอกเบยคางชำาระ

(๒ ) เงนทตองชำาระเพอผอนทนคนเปนงวดๆ

(๓ ) คาเชาทรพยสนคางชำาระ เวนแตคาเชาสงหารมทรพยตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๖)

(๔ ) เงนคางจาย คอ เงนเดอน เงนป เงนบำานาญ คาอปการะเลยงดและเงนอนๆ ในลกษณะทำานองเดยวกบทมการกำาหนดจายเปนระยะเวลา

(๕ ) สทธเรยกรองตามมาตรา ๑๙๓/๓๔ (๑ ) (๒ ) และ (๕) ทไมอยในบงคบอายความสองป

มาตรา ๑๙๓/๓๔ สทธเรยกรองดงตอไปน ใหมกำาหนดอายความสองป

(๑ ) ผประกอบการคาหรออตสาหกรรม ผประกอบหตถกรรม ผประกอบศลปอตสาหกรรมหรอชางฝมอ เรยกเอาคาของทไดสงมอบ คาการงานทไดทำา หรอคาดแลกจการของผอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป เวนแตเปนการทไดทำาเพอกจการของฝายลกหนนนเอง

(๒ ) ผประกอบเกษตรกรรมหรอการปาไม เรยกเอาคาของทไดสงมอบอนเปนผลตผลทางเกษตรหรอปาไม เฉพาะทใชสอยในบานเรอนของฝายลกหนนนเอง

(๓ ) ผขนสงคนโดยสารหรอสงของหรอผรบสงขาวสาร เรยกเอาคาโดยสาร คาระวาง คาเชา คาธรรมเนยม รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๔ ) ผประกอบธรกจโรงแรมหรอหอพก ผประกอบธรกจในการจำาหนายอาหารและเครองดม หรอผประกอบธรกจสถานบรการตามกฎหมายวาดวยสถานบรการเรยกเอาคาทพก อาหารหรอเครองดม คาบรการหรอคาการงานทไดทำาใหแกผมาพกหรอใชบรการ รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๕ ) ผขายสลากกนแบง สลากกนรวบ หรอสลากทคลายคลงกน เรยกเอาคาขายสลาก เวนแตเปนการขายเพอการขายตอ

(๖ ) ผประกอบธรกจในการใหเชาสงหารมทรพย เรยกเอาคาเชา

(๗ ) บคคลซงมไดเขาอยในประเภททระบไวใน (๑ ) แตเปนผประกอบธรกจในการดแลกจการของผอนหรอรบทำางานการตางๆ เรยกเอาสนจางอนจะพงไดรบในการนน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๘ ) ลกจางซงรบใชการงานสวนบคคล เรยกเอาคาจางหรอสนจางอยางอนเพอการงานททำา รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอนายจางเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

(๙ ) ลกจางไมวาจะเปนลกจางประจำา ลกจางชวคราว หรอลกจางรายวน รวมทงผฝกหดงาน เรยกเอาคาจางหรอสนจางอยางอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอนายจางเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

(๑๐ ) ครสอนผฝกหดงาน เรยกเอาคาฝกสอนและคาใชจายอยางอนตามทไดตกลงกนไว รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๑ ) เจาของสถานศกษาหรอสถานพยาบาล เรยกเอาคาธรรมเนยมการเรยนและคาธรรมเนยมอนๆ หรอคารกษาพยาบาลและคาใชจายอยางอน รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๒ ) ผรบคนไวเพอการบำารงเลยงดหรอฝกสอน เรยกเอาคาการงานททำาใหรวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๓ ) ผรบเลยงหรอฝกสอนสตว เรยกเอาคาการงานททำาให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป

(๑๔ ) ครหรออาจารย เรยกเอาคาสอน

(๑๕ ) ผประกอบวชาชพเวชกรรม ทนตกรรม การพยาบาล การผดงครรภ ผประกอบการบำาบดโรคสตว หรอผประกอบโรคศลปะสาขาอน เรยกเอาคาการงานททำาใหรวมทงเงนทไดออก

ทดรองไป

(๑๖ ) ทนายความหรอผประกอบวชาชพทางกฎหมาย รวมทงพยานผเชยวชาญเรยกเอาคาการงานททำาให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอคความเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

(๑๗ ) ผประกอบวชาชพวศวกรรม สถาปตยกรรม ผสอบบญช หรอผประกอบวชาชพอสระอน เรยกเอาคาการงานททำาให รวมทงเงนทไดออกทดรองไป หรอผวาจางใหประกอบการงานดงกลาวเรยกเอาคนซงเงนเชนวานนทตนไดจายลวงหนาไป

มาตรา ๑๙๓/๓๕ ภายใตบงคบมาตรา ๑๙๓/๒๗ สทธเรยกรองทเกดขนจากการทลกหนรบสภาพความรบผดโดยมหลกฐานเปนหนงสอหรอโดยการใหประกนตามมาตรา ๑๙๓/๒๘ วรรคสอง ใหมกำาหนดอายความสองปนบแตวนทไดรบสภาพความรบผดหรอใหประกน

บรรพ ๒

หน

ลกษณะ ๑

บทเบดเสรจทวไป

หมวด ๑

วตถแหงหน

มาตรา ๑๙๔ ดวยอำานาจแหงมลหน เจาหนยอมมสทธจะเรยกใหลกหนชำาระหนได อนงการชำาระหนดวยงดเวนการอนใดอนหนงกยอมมได

มาตรา ๑๙๕ เมอทรพยซงเปนวตถแหงหนนนไดระบไวแตเพยงเปนประเภท และถาตามสภาพแหงนตกรรม หรอตามเจตนาของคกรณไมอาจจะกำาหนดไดวาทรพยนนจะพงเปนชนดอยางไรไซร ทานวาลกหนจะตองสงมอบทรพยชนดปานกลาง

ถาลกหนไดกระทำาการอนตนจะพงตองทำาเพอสงมอบ

ทรพยสงนนทกประการแลวกด หรอถาลกหนไดเลอกกำาหนดทรพยทจะสงมอบแลวดวยความยนยอมของเจาหนกด ทานวาทรพยนนจงเปนวตถแหงหนจำาเดมแตเวลานนไป

มาตรา ๑๙๖ ถาหนเงนไดแสดงไวเปนเงนตางประเทศ ทานวาจะสงใชเปนเงนไทยกได

การเปลยนเงนน ใหคดตามอตราแลกเปลยนเงน ณ สถานทและในเวลาทใชเงน

มาตรา ๑๙๗ ถาหนเงนจะพงสงใชดวยเงนตราชนดหนงชนดใดโดยเฉพาะ อนเปนชนดทยกเลกไมใชกนแลวในเวลาทจะตองสงเงนใชหนนนไซร การสงใชเงนทานใหถอเสมอนหนงวามไดระบไวใหใชเปนเงนตราชนดนน

มาตรา ๑๙๘ ถาการอนมกำาหนดพงกระทำาเพอชำาระหนนนมหลายอยาง แตจะตองกระทำาเพยงการใดการหนงแตอยางเดยวไซร ทานวาสทธทจะเลอกทำาการอยางใดนนตกอยแกฝายลกหน เวนแตจะไดตกลงกนกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๙๙ การเลอกนนทานใหทำาดวยแสดงเจตนาแกคกรณอกฝายหนง

การชำาระหนไดเลอกทำาเปนอยางใดแลว ทานใหถอวาอยางนนอยางเดยว เปนการชำาระหนอนกำาหนดใหกระทำาแตตนมา

มาตรา ๒๐๐ ถาจะตองเลอกภายในระยะเวลาอนมกำาหนด และฝายทมสทธจะเลอกมไดเลอกภายในระยะเวลานนไซร ทานวาสทธทจะเลอกนนยอมตกไปอยแกอกฝายหนง

ถามไดกำาหนดระยะเวลาใหเลอกไซร เมอหนถงกำาหนดชำาระฝายทไมมสทธจะเลอกอาจกำาหนดเวลาพอสมควรแกเหต แลวบอกกลาวใหฝายโนนใชสทธเลอกภายในเวลาอนนน

มาตรา ๒๐๑ ถาบคคลภายนอกจะพงเปนผเลอก ทานใหกระทำาดวยแสดงเจตนาแกลกหน และลกหนจะตองแจงความนนแกเจาหน

ถาบคคลภายนอกนนไมอาจจะเลอกไดกด หรอไมเตมใจจะเลอกกด ทานวาสทธทจะเลอกตกไปอยแกฝายลกหน

มาตรา ๒๐๒ ถาการอนจะพงตองทำาเพอชำาระหนนนมหลายอยาง และอยางใดอยางหนงตกเปนอนพนวสยจะทำาไดมาแตตนกด หรอกลายเปนพนวสยในภายหลงกด ทานใหจำากดหนนนไวเพยงการชำาระหนอยางอนทไมพนวสย อนงการจำากดอนนยอมไมเกดมขน หากวาการชำาระหนกลายเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงฝายทไมมสทธจะเลอกนนตองรบผดชอบ

หมวด ๒

ผลแหงหน

สวนท ๑

การไมชำาระหน

มาตรา ๒๐๓ ถาเวลาอนจะพงชำาระหนนนมไดกำาหนดลงไว หรอจะอนมานจากพฤตการณทงปวงกไมไดไซร ทานวาเจาหนยอมจะเรยกใหชำาระหนไดโดยพลน และฝายลกหนกยอมจะชำาระหนของตนไดโดยพลนดจกน

ถาไดกำาหนดเวลาไว แตหากกรณเปนทสงสย ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาหนจะเรยกใหชำาระหนกอนถงเวลานนหาไดไม แตฝายลกหนจะชำาระหนกอนกำาหนดนนกได

มาตรา ๒๐๔ ถาหนถงกำาหนดชำาระแลว และภายหลงแตนนเจาหนไดใหคำาเตอนลกหนแลว ลกหนยงไมชำาระหนไซร ลกหนไดชอวาผดนดเพราะเขาเตอนแลว

ถาไดกำาหนดเวลาชำาระหนไวตามวนแหงปฏทน และลกหนมไดชำาระหนตามกำาหนดไซร ทานวาลกหนตกเปนผผดนดโดยมพกตองเตอนเลย วธเดยวกนนทานใหใชบงคบแกกรณทตองบอกกลาวลวงหนากอนการชำาระหน ซงไดกำาหนดเวลาลงไวอาจคำานวณนบไดโดยปฏทนนบแตวนทไดบอกกลาว

มาตรา ๒๐๕ ตราบใดการชำาระหนนนยงมไดกระทำาลงเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงลกหนไมตองรบผดชอบ ตราบนนลกหนยงหาไดชอวาผดนดไม

มาตรา ๒๐๖ ในกรณหนอนเกดแตมลละเมด ลกหนไดชอวาผดนดมาแตเวลาททำาละเมด

มาตรา ๒๐๗ ถาลกหนขอปฏบตการชำาระหน และเจาหนไมรบชำาระหนนนโดยปราศจากมลเหตอนจะอางกฎหมายไดไซร ทานวาเจาหนตกเปนผผดนด

มาตรา ๒๐๘ การชำาระหนจะใหสำาเรจผลเปนอยางใด ลกหนจะตองขอปฏบตการชำาระหนตอเจาหนเปนอยางนนโดยตรง

แตถาเจาหนไดแสดงแกลกหนวา จะไมรบชำาระหนกด หรอเพอทจะชำาระหนจำาเปนทเจาหนจะตองกระทำาการอยางใดอยางหนงกอนกด ลกหนจะบอกกลาวแกเจาหนวาไดเตรยมการทจะชำาระหนไวพรอมเสรจแลว ใหเจาหนรบชำาระหนนน เทานกนบวาเปนการเพยงพอแลว ในกรณเชนนทานวาคำาบอกกลาวของลกหนนนกเสมอกบคำาขอปฏบตการชำาระหน

มาตรา ๒๐๙ ถาไดกำาหนดเวลาไวเปนแนนอนเพอใหเจาหนกระทำาการอนใดทานวาทจะขอปฏบตการชำาระหนนนจะตองทำากแตเมอเจาหนทำาการอนนนภายในเวลากำาหนด

มาตรา ๒๑๐ ถาลกหนจำาตองชำาระหนสวนของตนตอเมอเจาหนชำาระหนตอบแทนดวยไซร แมถงวาเจาหนจะไดเตรยมพรอมทจะรบชำาระหนตามทลกหนขอปฏบตนนแลวกด หากไมเสนอทจะทำาการชำาระหนตอบแทนตามทจะพงตองทำา เจาหนกเปนอนไดชอวาผดนด

มาตรา ๒๑๑ ในเวลาทลกหนขอปฏบตการชำาระหนนนกด หรอในเวลาทกำาหนดไวใหเจาหนทำาการอยางใดอยางหนง โดยกรณทบญญตไวในมาตรา ๒๐๙ นนกด ถาลกหนมไดอยในฐานะทจะสามารถชำาระหนไดไซรทานวาเจาหนยงหาผดนดไม

มาตรา ๒๑๒ ถามไดกำาหนดเวลาชำาระหนไวกด หรอถาลกหนมสทธทจะชำาระหนไดกอนเวลากำาหนดกด การทเจาหนมเหตขดของชวคราวไมอาจรบชำาระหนทเขาขอปฏบตแกตนไดนน หาทำาใหเจาหนตกเปนผผดนดไม เวนแตลกหนจะไดบอกกลาวการชำาระหนไวลวงหนาโดยเวลาอนสมควร

มาตรา ๒๑๓ ถาลกหนละเลยเสยไมชำาระหนของตน เจาหนจะรองขอตอศาลใหสงบงคบชำาระหนกได เวนแตสภาพแหงหนจะไมเปดชองใหทำาเชนนนได

เมอสภาพแหงหนไมเปดชองใหบงคบชำาระหนได ถาวตถแหงหนเปนอนใหกระทำาการอนหนงอนใด เจาหนจะรองขอตอศาลใหสงบงคบใหบคคลภายนอกกระทำาการอนนนโดยใหลกหนเสยคาใช

จายใหกได แตถาวตถแหงหนเปนอนใหกระทำานตกรรมอยางใดอยางหนงไซร ศาลจะสงใหถอเอาตามคำาพพากษาแทนการแสดงเจตนาของลกหนกได

สวนหนซงมวตถเปนอนจะใหงดเวนการอนใด เจาหนจะเรยกรองใหรอถอนการทไดกระทำาลงแลวนนโดยใหลกหนเสยคาใชจาย และใหจดการอนควรเพอกาลภายหนาดวยกได

อนงบทบญญตในวรรคทงหลายทกลาวมากอนน หากระทบกระทงถงสทธทจะเรยกเอาคาเสยหายไม

มาตรา ๒๑๔2[๒] ภายใตบงคบบทบญญตแหงมาตรา ๗๓๓ เจาหนมสทธทจะใหชำาระหนของตนจากทรพยสนของลกหนจนสนเชง รวมทงเงนและทรพยสนอน ๆ ซงบคคลภายนอกคางชำาระแกลกหนดวย

มาตรา ๒๑๕ เมอลกหนไมชำาระหนใหตองตามความประสงคอนแทจรงแหงมลหนไซร เจาหนจะเรยกเอาคาสนไห

มาตรา ๒๑๖ ถาโดยเหตผดนด การชำาระหนกลายเปนอนไรประโยชนแกเจาหนเจาหนจะบอกปดไมรบชำาระหน และจะเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอการไมชำาระหนกได

มาตรา ๒๑๗ ลกหนจะตองรบผดชอบในความเสยหาย

2

บรรดาทเกดแตความประมาทเลนเลอในระหวางเวลาทตนผดนด ทงจะตองรบผดชอบในการทการชำาระหนกลายเปนพนวสยเพราะอบตเหตอนเกดขนในระหวางเวลาทผดนดนนดวย เวนแตความเสยหายนนถงแมวาตนจะไดชำาระหนทนเวลากำาหนดกคงจะตองเกดมอยนนเอง

มาตรา ๒๑๘ ถาการชำาระหนกลายเปนพนวสยจะทำาไดเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงลกหนตองรบผดชอบไซร ทานวาลกหนจะตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกเจาหนเพอคาเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตการไมชำาระหนนน

ในกรณทการชำาระหนกลายเปนพนวสยแตเพยงบางสวน ถาหากวาสวนทยงเปนวสยจะทำาไดนนจะเปนอนไรประโยชนแกเจาหนแลว เจาหนจะไมยอมรบชำาระหนสวนทยงเปนวสยจะทำาไดนนแลว และเรยกคาสนไหมทดแทนเพอการไมชำาระหนเสยทงหมดทเดยวกได

มาตรา ๒๑๙ ถาการชำาระหนกลายเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงเกดขนภายหลงทไดกอหน และซงลกหนไมตองรบผดชอบนนไซร ทานวาลกหนเปนอนหลดพนจากการชำาระหนนน

ถาภายหลงทไดกอหนขนแลวนน ลกหนกลายเปนคนไมสามารถจะชำาระหนไดไซร ทานใหถอเสมอนวาเปนพฤตการณททำาใหการชำาระหนตกเปนอนพนวสยฉะนน

มาตรา ๒๒๐ ลกหนตองรบผดชอบในความผดของ

ตวแทนแหงตนกบทงของบคคลทตนใชในการชำาระหนนนโดยขนาดเสมอกบวาเปนความผดของตนเองฉะนน แตบทบญญตแหงมาตรา ๓๗๓ หาใชบงคบแกกรณเชนนดวยไม

มาตรา ๒๒๑ หนเงนอนตองเสยดอกเบยนน ทานวาจะคดดอกเบยในระหวางทเจาหนผดนดหาไดไม

มาตรา ๒๒๒ การเรยกเอาคาเสยหายนน ไดแกเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายเชนทตามปกตยอมเกดขนแตการไมชำาระหนนน

เจาหนจะเรยกคาสนไหมทดแทนได แมกระทงเพอความเสยหายอนเกดแตพฤตการณพเศษ หากวาคกรณทเกยวของไดคาดเหนหรอควรจะไดคาดเหนพฤตการณเชนนนลวงหนากอนแลว

มาตรา ๒๒๓ ถาฝายผเสยหายไดมสวนทำาความผดอยางใดอยางหนงกอใหเกดความเสยหายดวยไซร ทานวาหนอนจะตองใชคาสนไหมทดแทนแกฝายผเสยหายมากนอยเพยงใดนนตองอาศยพฤตการณเปนประมาณ ขอสำาคญกคอวาความเสยหายนนไดเกดขนเพราะฝายไหนเปนผกอยงหยอนกวากนเพยงไร

วธเดยวกนน ทานใหใชแมทงทความผดของฝายผทเสยหายจะมแตเพยงละเลยไมเตอนลกหนใหรสกถงอนตรายแหงการเสยหายอนเปนอยางรายแรงผดปกต ซงลกหนไมรหรอไมอาจจะรได หรอเพยงแตละเลยไมบำาบดปดปอง หรอบรรเทาความเสยหายนนดวย อนงบทบญญตแหงมาตรา ๒๒๐ นนทานใหนำามาใชบงคบดวย

โดยอนโลม

มาตรา ๒๒๔ หนเงนนน ทานใหคดดอกเบยในระหวางเวลาผดนดรอยละเจดกงตอป ถาเจาหนอาจจะเรยกดอกเบยไดสงกวานนโดยอาศยเหตอยางอนอนชอบดวยกฎหมาย กใหคงสงดอกเบยตอไปตามนน

ทานหามมใหคดดอกเบยซอนดอกเบยในระหวางผดนด

การพสจนคาเสยหายอยางอนนอกกวานน ทานอนญาตใหพสจนได

มาตรา ๒๒๕ ถาลกหนจำาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอราคาวตถอนไดเสอมเสยไประหวางผดนดกด หรอวตถอนไมอาจสงมอบไดเพราะเหตอยางใดอยางหนงอนเกดขนระหวางผดนดกด ทานวาเจาหนจะเรยกดอกเบยในจำานวนทจะตองใชเปนคาสนไหมทดแทน คดตงแตเวลาอนเปนฐานทตงแหงการกะประมาณราคานนกได วธเดยวกนนทานใหใชตลอดถงการทลกหนจำาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการทราคาวตถตกตำาเพราะวตถนนเสอมเสยลงในระหวางเวลาทผดนดนนดวย

สวนท ๒

รบชวงสทธ

มาตรา ๒๒๖ บคคลผรบชวงสทธของเจาหน ชอบทจะใชสทธทงหลายบรรดาทเจาหนมอยโดยมลหน รวมทงประกนแหงหนนนไดในนามของตนเอง

ชวงทรพย ไดแกเอาทรพยสนอนหนงเขาแทนททรพยสนอกอนหนง ในฐานะนตนยอยางเดยวกนกบทรพยสนอนกอน

มาตรา ๒๒๗ เมอเจาหนไดรบคาสนไหมทดแทนความเสยหายเตมตามราคาทรพยหรอสทธซงเปนวตถแหงหนนนแลว ทานวาลกหนยอมเขาสฐานะเปนผรบชวงสทธของเจาหนอนเกยวกบทรพยหรอสทธนนๆ ดวยอำานาจกฎหมาย

มาตรา ๒๒๘ ถาพฤตการณซงทำาใหการชำาระหนเปนอนพนวสยนน เปนผลใหลกหนไดมาซงของแทนกด หรอไดสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพอทรพยอนจะพงไดแกตนนนกด ทานวาเจาหนจะเรยกใหสงมอบของแทนทไดรบไวหรอจะเขาเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเสยเองกได

ถาเจาหนมสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพราะการไมชำาระหน และถาใชสทธนนดงไดระบไวในวรรคตนไซร คาสนไหมทดแทนอนจะพงใชแกเจาหนนนยอมลดจำานวนลงเพยงเสมอราคาแหงของแทนซงลกหนไดรบไว หรอเสมอจำานวนคาสนไหมทดแทนทลกหนจะเรยกรองไดนน

มาตรา ๒๒๙ การรบชวงสทธยอมมขนดวยอำานาจกฎหมาย และยอมสำาเรจเปนประโยชนแกบคคลดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) บคคลซงเปนเจาหนอยเอง และมาใชหนใหแกเจาหนอกคนหนงผมสทธจะไดรบใชหนกอนตน เพราะเขามบรมสทธ หรอมสทธจำานำาจำานอง

(๒ ) บคคลผไดไปซงอสงหารมทรพยใด และเอาเงนราคาคาซอใชใหแกผรบจำานองทรพยนนเสรจไป

(๓ ) บคคลผมความผกพนรวมกบผอน หรอเพอผอนในอนจะตองใชหนมสวนไดเสยดวยในการใชหนนน และเขาใชหนนน

มาตรา ๒๓๐ ถาในการทเจาหนนำาบงคบยดทรพยอนหนงอนใดของลกหนนนบคคลผใดจะตองเสยงภยเสยสทธในทรพยอนนนเพราะการบงคบยดทรพยไซร ทานวาบคคลผนนมสทธจะเขาใชหนเสยแทนได อนงผครองทรพยอนหนงอนใด ถาจะตองเสยงภยเสยสทธครองทรพยนนไปเพราะการบงคบยดทรพย กยอมมสทธจะทำาไดเชนเดยวกบทวามานน

ถาบคคลภายนอกผใดมาใชหนแทนจนเปนทพอใจของเจาหนแลวบคคลผนนยอมเขารบชวงสทธเรยกรองของเจาหน แตสทธเรยกรองอนนจะบงคบใหเปนทเสอมเสยแกเจาหนหาไดไม

มาตรา ๒๓๑ ถาทรพยสนทจำานอง จำานำา หรออยในบงคบบรมสทธประการอนนนเปนทรพยอนไดเอาประกนภยไวไซร ทานวาสทธจำานอง จำานำา หรอบรมสทธอยางอนนนยอมครอบไปถงสทธทจะ

เรยกรองเอาแกผรบประกนภยดวย

ในกรณทเปนอสงหารมทรพย ถาผรบประกนภยไดร หรอควรจะไดรวามจำานอง หรอบรมสทธอยางอน ทานยงมใหผรบประกนภยใชเงนใหแกผเอาประกนภย จนกวาจะไดบอกกลาวเจตนาเชนนนไปยงผรบจำานองหรอเจาหนมบรมสทธคนอนแลว และมไดรบคำาคดคานการทจะใชเงนนนมาภายในเดอนหนงนบแตวนบอกกลาว แตสทธอยางใดๆ ทไดไปจดทะเบยน ณ หอทะเบยนทดนนน ทานใหถอวาเปนอนรถงผรบประกนภย วธเดยวกนนทานใหใชตลอดถงการจำานองสงหารมทรพยทกฎหมายอนญาตใหทำาไดนนดวย

ในกรณทเปนสงหารมทรพย ผรบประกนภยจะใชเงนใหแกผเอาประกนภยโดยตรงกได เวนแตตนจะไดรหรอควรจะไดรวาทรพยนนตกอยในบงคบจำานำาหรอบรมสทธอยางอน

ผรบประกนภยไมตองรบผดตอเจาหน ถาทรพยสนอนไดเอาประกนภยไวนนไดคนมา หรอไดจดของแทนให

วธเดยวกนนทานใหอนโลมใชบงคบแกกรณบงคบซอ กบทงกรณทตองใชคาเสยหายอนควรจะไดแกเจาของทรพยสน เพราะเหตทรพยสนทำาลายหรอบบสลายนนดวย

มาตรา ๒๓๒ ถาตามความในมาตรากอนนเปนอนวาจะเอาเงนจำานวนหนงใหแทนทรพยสนททำาลายหรอบบสลายไซร เงนจำานวนนทานยงมใหสงมอบแกผรบจำานอง ผรบจำานำา หรอเจาหนมบรมสทธคนอน กอนทหนซงไดเอาทรพยนเปนประกนไวนนจะถงกำาหนด และถาคกรณไมสามารถจะตกลงกบลกหนไดไซรทานวาตางฝายตางมสทธทจะเรยกรองใหนำาเงนจำานวนนนไปวางไว ณ สำานกงานวางทรพยเพอประโยชนอนรวมกน เวนแตลกหนจะหา

ประกนใหไวตามสมควร

สวนท ๓

การใชสทธเรยกรองของลกหน

มาตรา ๒๓๓ ถาลกหนขดขนไมยอมใชสทธเรยกรอง หรอเพกเฉยเสยไมใชสทธเรยกรอง เปนเหตใหเจาหนตองเสยประโยชนไซร ทานวาเจาหนจะใชสทธเรยกรองนนในนามของตนเอง แทนลกหนเพอปองกนสทธของตนในมลหนนนกได เวนแตในขอทเปนการของลกหนสวนตวโดยแท

มาตรา ๒๓๔ เจาหนผใชสทธเรยกรองของลกหนนนจะตองขอหมายเรยกลกหนมาในคดนนดวย

มาตรา ๒๓๕ เจาหนจะใชสทธเรยกรองของลกหนเรยกเงนเตมจำานวนทยงคางชำาระแกลกหน โดยไมตองคำานงถงจำานวนทคางชำาระแกตนกได ถาจำาเลยยอมใชเงนเพยงเทาจำานวนทลกหนเดมคางชำาระแกเจาหนนน คดกเปนเสรจกนไป แตถาลกหนเดมไดเขาชอเปนโจทกดวยลกหนเดมจะขอใหศาลพจารณาพพากษาตอไปในสวนจำานวนเงนทยงเหลอตดคางอยกได

แตอยางไรกด ทานมใหเจาหนไดรบมากไปกวาจำานวนทคางชำาระแกตนนนเลย

มาตรา ๒๓๖ จำาเลยมขอตอสลกหนเดมอยอยางใดๆ ทานวาจะยกขนตอสเจาหนไดทงนน เวนแตขอตอสซงเกดขนเมอยนฟองแลว

สวนท ๔

เพกถอนการฉอฉล

มาตรา ๒๓๗ เจาหนชอบทจะรองขอใหศาลเพกถอนเสยไดซงนตกรรมใดๆ อนลกหนไดกระทำาลงทงรอยวาจะเปนทางใหเจาหนเสยเปรยบ แตความขอนทานมใหใชบงคบ ถาปรากฏวาในขณะททำานตกรรมนน บคคลซงเปนผไดลาภงอกแตการนนมไดรเทาถงขอความจรงอนเปนทางใหเจาหนตองเสยเปรยบนนดวย แตหากกรณเปนการทำาใหโดยเสนหา ทานวาเพยงแตลกหนเปนผรฝายเดยวเทานนกพอแลวทจะขอเพกถอนได

บทบญญตดงกลาวมาในวรรคกอนน ทานมใหใชบงคบแกนตกรรมใดอนมไดมวตถเปนสทธในทรพยสน

มาตรา ๒๓๘ การเพกถอนดงกลาวมาในบทมาตรากอนนนไมอาจกระทบกระทงถงสทธของบคคลภายนอก อนไดมาโดยสจรตกอนเรมฟองคดขอเพกถอน

อนงความทกลาวมาในวรรคกอนน ทานมใหใชบงคบ ถาสทธนนไดมาโดยเสนหา

มาตรา ๒๓๙ การเพกถอนนนยอมไดเปนประโยชนแกเจาหนหมดทกคน

มาตรา ๒๔๐ การเรยกรองขอเพกถอนนน ทานหามมใหฟองรองเมอพนปหนงนบแตเวลาทเจาหนไดรตนเหตอนเปนมลใหเพกถอน หรอพนสบปนบแตไดทำานตกรรมนน

สวนท ๕

สทธยดหนวง

มาตรา ๒๔๑ ผใดเปนผครองทรพยสนของผอน และมหนอนเปนคณประโยชนแกตนเกยวดวยทรพยสนซงครองนนไซร ทานวาผนนจะยดหนวงทรพยสนนนไวจนกวาจะไดชำาระหนกได แตความทกลาวนทานมใหใชบงคบ เมอหนนนยงไมถงกำาหนด

อนงบทบญญตในวรรคกอนน ทานมใหใชบงคบ ถาการทเขาครอบครองนนเรมมาแตทำาการอนใดอนหนงซงไมชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๒๔๒ สทธยดหนวงอนใด ถาไมสมกบลกษณะท

เจาหนรบภาระในมลหนกด ไมสมกบคำาสงอนลกหนไดใหไวกอน หรอใหในเวลาทสงมอบทรพยสนนนกด หรอเปนการขดกบความสงบเรยบรอยของประชาชนกด สทธยดหนวงเชนนนทานใหถอวาหามไมเลย

มาตรา ๒๔๓ ในกรณทลกหนเปนคนสนลนพนตวไมสามารถใชหน เจาหนมสทธจะยดหนวงทรพยสนไวได แมทงทยงไมถงกำาหนดเรยกรอง ถาการทลกหนไมสามารถใชหนนนไดเกดเปนขนหรอรถงเจาหนตอภายหลงเวลาทไดสงมอบทรพยสนไซร ถงแมวาจะไมสมกบลกษณะทเจาหนรบภาระในมลหนไวเดม หรอไมสมกบคำาสงอนลกหนไดใหไวกด เจาหนกอาจจะใชสทธยดหนวงได

มาตรา ๒๔๔ ผทรงสทธยดหนวงจะใชสทธของตนแกทรพยสนทงหมดทยดหนวงไวนนจนกวาจะชำาระหนสนเชงกได

มาตรา ๒๔๕ ผทรงสทธยดหนวงจะเกบดอกผลแหงทรพยสนทยดหนวงไว และจดสรรเอาไวเพอการชำาระหนแกตนกอนเจาหนคนอนกได

ดอกผลเชนวานจะตองจดสรรเอาชำาระดอกเบยแหงหนนนกอน ถายงมเหลอจงใหจดสรรใชตนเงน

มาตรา ๒๔๖ ผทรงสทธยดหนวงจำาตองจดการดแลรกษาทรพยสนทยดหนวงไวนนตามสมควร เชนจะพงคาดหมายได

จากบคคลในฐานะเชนนน

อนงทรพยสนซงยดหนวงไวนน ถามไดรบความยนยอมของลกหน ทานวาผทรงสทธยดหนวงหาอาจจะใชสอยหรอใหเชา หรอเอาไปทำาเปนหลกประกนไดไม แตความทกลาวนทานมใหใชบงคบไปถงการใชสอยเชนทจำาเปนเพอจะรกษาทรพยสนนนเอง

ถาผทรงสทธยดหนวงกระทำาการฝาฝนบทบญญตใดทกลาวมาน ทานวาลกหนจะเรยกรองใหระงบสทธนนเสยกได

มาตรา ๒๔๗ ถาผทรงสทธยดหนวงตองเสยคาใชจายไปตามทจำาเปนเกยวดวยทรพยสนอนตนยดหนวงไวนนเพยงใด จะเรยกใหเจาทรพยชดใชใหกได

มาตรา ๒๔๘3[๓] ภายในบงคบแหงบทบญญตมาตรา ๑๙๓/๒๗ การใชสทธยดหนวงหาทำาใหอายความแหงหนสะดดหยดลงไม

มาตรา ๒๔๙ ลกหนจะเรยกรองใหระงบสทธยดหนวงดวยหาประกนใหไวตามสมควรกได

มาตรา ๒๕๐ การครองทรพยสนสญสนไป สทธยดหนวงกเปนอนระงบสนไปดวยแตความทกลาวนทานมใหใชบงคบแกกรณททรพยสนอนยดหนวงไวนนไดใหเชาไปหรอจำานำาไวดวยความยนยอม

3

ของลกหน

สวนท ๖

บรมสทธ

มาตรา ๒๕๑ ผทรงบรมสทธยอมทรงไวซงสทธเหนอทรพยสนของลกหนในการทจะไดรบชำาระหนอนคางชำาระแกตน จากทรพยสนนนกอนเจาหนอนๆ โดยนยดงบญญตไวในประมวลกฎหมายน หรอบทกฎหมายอน

มาตรา ๒๕๒ บทบญญตแหงมาตรา ๒๔๔ นน ทานใหใชบงคบตลอดถงบรมสทธดวยตามแตกรณ

๑ . บรมสทธสามญ

มาตรา ๒๕๓4[๔] ถาหนมอยเปนคณแกบคคลผใดในมลอยางหนงอยางใดดงจะกลาวตอไปน บคคลผนนยอมมบรมสทธเหนอทรพยสนทงหมดของลกหน คอ

(๑ ) คาใชจายเพอประโยชนอนรวมกน

(๒ ) คาปลงศพ

(๓ ) คาภาษอากร และเงนทลกจางมสทธไดรบเพอการงานทไดทำาใหแกลกหนซงเปนนายจาง

(๔ ) คาเครองอปโภคบรโภคอนจำาเปนประจำาวน

มาตรา ๒๕๔ บรมสทธในมลคาใชจายเพอประโยชนอนรวมกนนนใชสำาหรบเอาคาใชจายอนไดเสยไปเพอประโยชนของเจาหนหมดทกคนรวมกน เกยวดวยการรกษา การชำาระบญช หรอการเฉลยทรพยสนของลกหน

ถาคาใชจายนนมไดเสยไป เพอประโยชนของเจาหนหมดทกคนไซรบรมสทธยอมจะใชไดแตเฉพาะตอเจาหนผทไดรบประโยชนจากการนน

มาตรา ๒๕๕ บรมสทธในมลคาปลงศพนน ใชสำาหรบเอาคาใชจายในการปลงศพตามควรแกฐานานรปของลกหน4

มาตรา ๒๕๖ บรมสทธในมลคาภาษอากรนน ใชสำาหรบเอาบรรดาคาภาษอากรในทดน ทรพยสน หรอคาภาษอากรอยางอนทลกหนยงคางชำาระอยในปปจจบนและกอนนนขนไปอกปหนง

มาตรา ๒๕๗5[๕] บรมสทธในเงนทลกจางมสทธไดรบเพอการงานทไดทำาใหแกลกหนซงเปนนายจางนน ใหใชสำาหรบคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด คาลวงเวลาในวนหยด คาชดเชย คาชดเชยพเศษ และเงนอนใดทลกจางมสทธไดรบเพอการงานทไดทำาให นบถอยหลงขนไปสเดอน แตรวมกนแลวตองไมเกนหนงแสนบาทตอลกจางคนหนง

มาตรา ๒๕๘ บรมสทธในมลคาเครองอปโภคบรโภคอนจำาเปนประจำาวนนนใชสำาหรบเอาคาเครองอปโภคบรโภค ซงยงคางชำาระอยนบถอยหลงขนไปหกเดอน เชน คาอาหาร เครองดม โคมไฟ ฟน ถาน อนจำาเปนเพอการทรงชพของลกหน และบคคลในสกลซงอยกบลกหนและซงลกหนจำาตองอปการะกบทงคนใชของลกหนดวย

๒ . บรมสทธพเศษ

(ก ) บรมสทธเหนอสงหารมทรพย

มาตรา ๒๕๙ ถาหนมอยเปนคณแกบคคลผใดในมลอยาง

5

หนงอยางใดดงจะกลาวตอไปน บคคลผนนยอมมบรมสทธเหนอสงหารมทรพยเฉพาะอยางของลกหน คอ

(๑ ) เชาอสงหารมทรพย

(๒ ) พกอาศยในโรงแรม

(๓ ) รบขนคนโดยสาร หรอของ

(๔ ) รกษาสงหารมทรพย

(๕ ) ซอขายสงหารมทรพย

(๖ ) คาเมลดพนธ ไมพนธ หรอปย

(๗ ) คาแรงงานกสกรรม หรออตสาหกรรม

มาตรา ๒๖๐ บรมสทธในมลเชาอสงหารมทรพยนน ใชสำาหรบเอาคาเชาอสงหารมทรพยและหนอยางอนของผเชาอนเกดจากความเกยวพนในเรองเชา และมอยเหนอสงหารมทรพยของผเชาซงอยในหรอบนอสงหารมทรพยนน

มาตรา ๒๖๑ บรมสทธของผใหเชาทดนนนมอยเหนอสงหารมทรพยทงหลายอนผเชาไดนำาเขามาไวบนทดนทใหเชา หรอนำาเขามาไวในเรอนโรงอนใชประกอบกบทดนนน และมอยเหนอสงหารมทรพยเชนสำาหรบทใชในทดนนน กบทงเหนอดอกผลอนเกดจากทดนซงอยในครอบครองของผเชานนดวย

บรมสทธของผใหเชาเรอนโรงยอมมอยเหนอ

สงหารมทรพยซงผเชานำาเขามาไวในเรอนโรงนนดวย

มาตรา ๒๖๒ ถาการเชาอสงหารมทรพยไดโอนไปกด หรอไดใหเชาชวงกด บรมสทธของผใหเชาเดมยอมครอบไปถงสงหารมทรพยซงผรบโอน หรอผเชาชวงไดนำาเขามาไวในทรพยสนนนดวย ความทกลาวนทานใหใชไดตลอดถงเงนอนผโอน หรอผใหเชาชวงจะพงไดรบจากผรบโอนหรอผเชาชวงนนดวย

มาตรา ๒๖๓ ในกรณทผเชาตองชำาระบญชเฉลยทรพยสนทวไปนน บรมสทธของผใหเชายอมมอยแตเฉพาะสำาหรบเอาใชคาเชา และหนอยางอนเทาทมในระยะกำาหนดสงคาเชาเพยงสามระยะ คอปจจบนระยะหนง กอนนนขนไประยะหนง และตอไปภายหนาอกระยะหนงเทานนและใชสำาหรบเอาคาเสยหายซงเกดขนในระยะกำาหนดสงคาเชาปจจบน และกอนนนขนไปอกระยะหนงดวย

มาตรา ๒๖๔ ในการเรยกรองของผใหเชา ถาผใหเชาไดรบเงนประกนไว ผใหเชายอมมบรมสทธแตเพยงในสวนทไมมเงนประกน

มาตรา ๒๖๕ บรมสทธในมลพกอาศยในโรงแรมนน ใชสำาหรบเอาเงนบรรดาทคางชำาระแกเจาสำานกเพอการพกอาศยและการอนๆ อนไดจดใหสำาเรจความปรารถนาแกคนเดนทางหรอแขกอาศย รวมทงการชดใชเงนทงหลายทไดออกแทนไปและมอยเหนอเครองเดนทาง หรอทรพยสนอยางอนของคนเดนทาง หรอแขกอาศยอน

เอาไวในโรงแรม โฮเตล หรอสถานทเชนนน

มาตรา ๒๖๖ ผใหเชาอสงหารมทรพย หรอเจาสำานกโรงแรม โฮเตล หรอสถานทเชนนน จะใชบรมสทธของตนบงคบทำานองเดยวกบผรบจำานำากได บทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการบงคบจำานำานน ทานใหนำามาใชบงคบดวยโดยอนโลม

มาตรา ๒๖๗ บรมสทธในมลรบขนนน ใชสำาหรบเอาคาระวางพาหนะในการรบขนคนโดยสารหรอของ กบทงคาใชจายอนเปนอปกรณ และเปนบรมสทธมอยเหนอของและเครองเดนทางทงหมดอนอยในมอของผขนสง

มาตรา ๒๖๘ ในกรณดงไดปรารภไวในความแปดมาตรากอนนนน ผใหเชาอสงหารมทรพยกด เจาสำานกโรงแรมกด หรอผขนสงกด จะใชบรมสทธของตนเหนอสงหารมทรพยอนเปนของบคคลภายนอกกได เวนแตตนจะไดรในเวลาอนควรรไดวาทรพยสนเหลานนเปนของบคคลภายนอก

ถาสงหารมทรพยนนถกลกหรอสญหาย ทานใหบงคบตามบทกฎหมายวาดวยการแสวงคนครองทรพย

มาตรา ๒๖๙ บรมสทธในมลรกษาสงหารมทรพยนน ใชสำาหรบเอาคาใชจายเพอรกษาสงหารมทรพย และมอยเหนอ

สงหารมทรพยอนนน

อนงบรมสทธนยงใชสำาหรบเอาคาใชจายทจำาเปนอนไดเสยไปเพอทจะสงวนสทธหรอรบสภาพสทธ หรอบงคบสทธ อนเกยวดวยสงหารมทรพยนนอกดวย

มาตรา ๒๗๐ บรมสทธในมลซอขายสงหารมทรพยนน ใชสำาหรบเอาราคาซอขายและดอกเบยในราคานน และมอยเหนอสงหารมทรพยอนนน

มาตรา ๒๗๑ บรมสทธในมลคาเมลดพนธ ไมพนธ หรอปยนน ใชสำาหรบเอาราคาคาเมลดพนธ ไมพนธ หรอปย และดอกเบยในราคานน และมอยเหนอดอกผลอนเกดงอกในทดนเพราะใชสงเหลานนภายในปหนงนบแตเวลาทใช

มาตรา ๒๗๒ บรมสทธในมลคาแรงงานเพอกสกรรมและอตสาหกรรมนน ในสวนบคคลทไดทำาการงานกสกรรม ใชสำาหรบเอาคาจางนบถอยหลงขนไปปหนง และในสวนบคคลทไดทำาการงานอตสาหกรรม ใชสำาหรบเอาคาจางนบถอยหลงขนไปสามเดอน และเปนบรมสทธมอยเหนอดอกผลหรอสงของทประดษฐขนอนเกดแตแรงงานของบคคลนนๆ

(ข ) บรมสทธเหนออสงหารมทรพย

มาตรา ๒๗๓ ถาหนมอยเปนคณแกบคคลผใดในมลอยางหนงอยางใดดงจะกลาวตอไปน บคคลผนนยอมมบรมสทธเหนออสงหารมทรพยเฉพาะอยางของลกหน คอ

(๑ ) รกษาอสงหารมทรพย

(๒ ) จางทำาของเปนการงานทำาขนบนอสงหารมทรพย

(๓ ) ซอขายอสงหารมทรพย

มาตรา ๒๗๔ บรมสทธในมลรกษาอสงหารมทรพยนนใชสำาหรบเอาคาใชจายเพอรกษาอสงหารมทรพย และมอยเหนออสงหารมทรพยอนนน

อนงบทบญญตแหงมาตรา ๒๖๙ วรรคสองนน ทานใหนำามาใชบงคบแกกรณทกลาวมาในวรรคกอนนดวย

มาตรา ๒๗๕ บรมสทธในมลจางทำาของเปนการงานทำาขนบนอสงหารมทรพยนน ใชสำาหรบเอาสนจาง คาทำาของเปนการงานอนผกอสราง สถาปนก หรอผรบจางไดทำาลงบนอสงหารมทรพยของลกหน และมอยเหนออสงหารมทรพยอนนน

อนง บรมสทธนยอมเกดมขนตอเมออสงหารมทรพยนนมราคาเพมขนในปจจบนเพราะการทไดทำาขนนน และมอยเพยงเหนอราคาทเพมขนเทานน

มาตรา ๒๗๖ บรมสทธในมลซอขายอสงหารมทรพยนน

ใชสำาหรบเอาราคาอสงหารมทรพยและดอกเบยในราคานน และมอยเหนออสงหารมทรพยอนนน

๓ . ลำาดบแหงบรมสทธ

มาตรา ๒๗๗ เมอมบรมสทธสามญหลายรายแยงกน ทานใหถอวาบรมสทธทงหลายนนมลำาดบทจะใหผลกอนหลง ดงทไดเรยงลำาดบไวในมาตรา ๒๕๓

เมอมบรมสทธสามญแยงกบบรมสทธพเศษ ทานวาบรมสทธพเศษยอมอยในลำาดบกอน แตบรมสทธในมลคาใชจายเพอประโยชนรวมกนนนยอมอยในลำาดบกอนในฐานทจะใชสทธนนตอเจาหนผไดรบประโยชนจากการนนหมดทกคนดวยกน

มาตรา ๒๗๘ เมอมบรมสทธแยงกนหลายรายเหนอสงหารมทรพยอนหนงอนเดยวกน ทานใหถอลำาดบกอนหลงดงทเรยงไวตอไปน คอ

(๑ ) บรมสทธในมลเชาอสงหารมทรพย พกอาศยในโรงแรมและรบขน

(๒ ) บรมสทธในมลรกษาสงหารมทรพย แตถามบคคลหลายคนเปนผรกษา ทานวาผทรกษาภายหลงอยในลำาดบกอนผทไดรกษามากอน

(๓ ) บรมสทธในมลซอขายสงหารมทรพย คาเมลดพนธ ไมพนธ หรอปย และคาแรงงานกสกรรมและอตสาหกรรม

ถาบคคลผใดมบรมสทธอยในลำาดบเปนทหนง และรอยในขณะทตนไดประโยชนแหงหนมานน วายงมบคคลอนซงมบรมสทธอยในลำาดบทสองหรอทสามไซร ทานหามมใหบคคลผนนใชสทธในการทตนอยในลำาดบกอนนนตอบคคลอนเชนวามา และทานหามมใหใชสทธนตอผทไดรกษาทรพยไว เพอประโยชนแกบคคลผมบรมสทธในลำาดบทหนงนนเองดวย

ในสวนดอกผล ทานใหบคคลผไดทำาการงานกสกรรมอยในลำาดบทหนง ผสงเมลดพนธ ไมพนธ หรอปย อยในลำาดบทสอง และใหผเชาทดนอยในลำาดบทสาม

มาตรา ๒๗๙ เมอมบรมสทธพเศษแยงกนหลายรายเหนออสงหารมทรพยอนหนงอนเดยวกน ทานใหถอลำาดบกอนหลงดงทไดเรยงลำาดบไวในมาตรา ๒๗๓

ถาไดซอขายอสงหารมทรพยนนสบตอกนไปอกไซร ลำาดบกอนหลงในระหวางผขายดวยกนนน ทานใหเปนไปตามลำาดบทไดซอขายกอนและหลง

มาตรา ๒๘๐ เมอบคคลหลายคนมบรมสทธในลำาดบเสมอกนเหนอทรพยอนหนงอนเดยวกน ทานใหตางคนตางไดรบชำาระหนเฉลยตามสวนมากนอยแหงจำานวนทตนเปนเจาหน

๔ . ผลแหงบรมสทธ

มาตรา ๒๘๑ บรมสทธอนมอยเหนอสงหารมทรพยนน ทานหามมใหใช เมอบคคลภายนอกไดทรพยนนจากลกหนและไดสงมอบทรพยใหกนไปเสรจแลว

มาตรา ๒๘๒ เมอมบรมสทธแยงกบสทธจำานำาสงหารมทรพย ทานวาผรบจำานำายอมมสทธเปนอยางเดยวกนกบผทรงบรมสทธในลำาดบทหนงดงทเรยงไวในมาตรา ๒๗๘ นน

มาตรา ๒๘๓ บคคลผมบรมสทธสามญตองรบชำาระหนเอาจากสงหารมทรพยของลกหนกอน ตอเมอยงไมพอจงใหเอาชำาระหนจากอสงหารมทรพยได

ในสวนอสงหารมทรพยนน กตองรบชำาระหนเอาจากอสงหารมทรพย อนมไดตกอยในฐานเปนหลกประกนพเศษเสยกอน

ถาบคคลใดมบรมสทธสามญและละเลยดวยความประมาทเลนเลอไมสอดเขาแยงขดในการแบงเฉลยทรพย ตามความทกลาวมาในวรรคทงสองขางบนนไซร อนบคคลนนจะใชบรมสทธของตนตอบคคลภายนอกผไดจดทะเบยนสทธไวแลวเพอจะเอาใชจนถงขนาดเชนทตนจะหากไดรบเพราะไดสอดเขาแยงขดนน ทานวาหาอาจจะใชไดไม

อนง บทบญญตทกลาวมาในวรรคทงสามขางตนนทานมใหใชบงคบ หากวาเงนทขายอสงหารมทรพยไดนน จะพงตองเอามาแบงเฉลยกอนเงนทขายทรพยสนอยางอนกด หรอหากวาเงนทขายอสงหารมทรพยอนตกอยในฐานเปนหลกประกนพเศษนน จะพงตองเอามาแบงเฉลยกอนเงนทขายอสงหารมทรพยอยางอนกดจกน

มาตรา ๒๘๔ บรมสทธสามญนน ถงแมจะมไดไปลงทะเบยนเกยวดวยอสงหารมทรพยกด ยอมจะยกขนเปนขอตอสเจาหนใดๆ ทไมมหลกประกนพเศษนนได แตความทกลาวนทานมใหใชไปถงการตอสบคคลภายนอกผไดไปลงทะเบยนสทธไว

มาตรา ๒๘๕ บรมสทธในมลรกษาอสงหารมทรพยนน ถาหากวาเมอทำาการเพอบำารงรกษานนสำาเรจแลว ไปบอกลงทะเบยนไวโดยพลนไซร บรมสทธกคงใหผลตอไป

มาตรา ๒๘๖ บรมสทธในมลจางทำาของเปนการงานทำาขนบนอสงหารมทรพยนน หากทำารายการประมาณราคาชวคราวไปบอกลงทะเบยนไวกอนเรมลงมอการทำาไซร บรมสทธกคงใหผลตอไป แตถาราคาททำาจรงนนลำาราคาทไดประมาณไวชวคราว ทานวาบรมสทธในสวนจำานวนทลำาอยนนหามไม

สวนการทจะวนจฉยวาอสงหารมทรพยนนมราคาเพมขนเพราะการอนไดทำาขนบนอสงหารมทรพยมากนอยเพยงใดนน ทานใหศาลตงแตงผเชยวชาญขนเปนผกะประมาณ ในเวลาทมแยงขดในการแบงเฉลย

มาตรา ๒๘๗ บรมสทธใดไดไปจดลงทะเบยนแลวตามบทบญญตแหงมาตราทงสองขางบนน บรมสทธนนทานวาอาจจะใชไดกอนสทธจำานอง

มาตรา ๒๘๘ บรมสทธในมลซอขายอสงหารมทรพยนน หากวาเมอไปลงทะเบยนสญญาซอขายนน บอกลงทะเบยนไวดวยวาราคาหรอดอกเบยในราคานนยงมไดชำาระไซร บรมสทธนนกคงใหผลตอไป

มาตรา ๒๘๙ วาถงผลแหงบรมสทธ นอกจากทไดบญญตไวในมาตรา ๒๘๑ ถง ๒๘๘ นแลว ทานใหนำาบทบญญตทงหลายแหงลกษณะจำานองมาใชบงคบดวยตามแตกรณ

หมวด ๓

ลกหนและเจาหนหลายคน

มาตรา ๒๙๐ ถาการชำาระหนเปนการอนจะแบงกนชำาระไดและมบคคลหลายคนเปนลกหนกด มบคคลหลายคนเปนเจาหนกด เมอกรณเปนทสงสย ทานวาลกหนแตละคนจะตองรบผดเพยงเปนสวนเทาๆ กนและเจาหนแตละคนกชอบทจะไดรบแตเพยงเปนสวนเทาๆ กน

มาตรา ๒๙๑ ถาบคคลหลายคนจะตองทำาการชำาระหนโดยทำานองซงแตละคนจำาตองชำาระหนสนเชงไซร แมถงวาเจาหนชอบทจะไดรบชำาระหนสนเชงไดแตเพยงครงเดยว (กลาวคอลกหนรวมกน) กด เจาหนจะเรยกชำาระหนจากลกหนแตคนใดคนหนงสนเชง หรอแตโดยสวนกไดตามแตจะเลอก แตลกหนทงปวงกยงคงตองผกพนอยทวทกคนจนกวาหนนนจะไดชำาระเสรจสนเชง

มาตรา ๒๙๒ การทลกหนรวมกนคนหนงชำาระหนนน ยอมไดเปนประโยชนแกลกหนคนอนๆ ดวย วธเดยวกนนทานใหใชบงคบแกการใดๆ อนพงกระทำาแทนชำาระหนวางทรพยสนแทนชำาระหน และหกกลบลบหนดวย

ลกหนรวมกนคนหนงมสทธเรยกรองอยางไร ลกหนคนอนๆ จะเอาสทธอนนนไปใชหกกลบลบหนหาไดไม

มาตรา ๒๙๓ การปลดหนใหแกลกหนรวมกนคนหนงนน ยอมเปนไปเพอประโยชนแกลกหนคนอนๆ เพยงเทาสวนของลกหนทไดปลดให เวนแตจะไดตกลงกนเปนอยางอน

มาตรา ๒๙๔ การทเจาหนผดนดตอลกหนรวมกนคนหนงนน ยอมไดเปนคณประโยชนแกลกหนคนอนๆ ดวย

มาตรา ๒๙๕ ขอความจรงอนใด นอกจากทระบไวในมาตรา ๒๙๒ ถง ๒๙๔ นน เมอเปนเรองเทาถงตวลกหนรวมกนคนใดกยอมเปนไปเพอคณและโทษแตเฉพาะแกลกหนคนนน เวนแตจะปรากฏวาขดกบสภาพแหงหนนนเอง

ความทวามาน เมอจะกลาวโดยเฉพาะกคอวาใหใชแกการใหคำาบอกกลาวการผดนด การทหยบยกอางความผด การชำาระหนอนเปนพนวสยแกฝายลกหนรวมกนคนหนง กำาหนดอายความหรอการทอายความสะดดหยดลง และการทสทธเรยกรองเกลอนกลนกนไปกบหนสน

มาตรา ๒๙๖ ในระหวางลกหนรวมกนทงหลายนน ทานวาตางคนตางตองรบผดเปนสวนเทาๆ กน เวนแตจะไดกำาหนดไวเปนอยางอน ถาสวนทลกหนรวมกนคนใดคนหนงจะพงชำาระนน เปนอนจะเรยกเอาจากคนนนไมไดไซร ยงขาดจำานวนอยเทาไรลกหนคนอนๆ ซงจำาตองออกสวนดวยนนกตองรบใช แตถาลกหนรวมกนคนใดเจาหนไดปลดใหหลดพนจากหนอนรวมกนนนแลว สวนทลกหนคนนนจะ

พงตองชำาระหนกตกเปนพบแกเจาหนไป

มาตรา ๒๙๗ ถาในสญญาอนหนงอนใดมบคคลหลายคนรวมกนผกพนตนในอนจะทำาการชำาระหนไซร หากกรณเปนทสงสย ทานวาบคคลเหลานนจะตองรบผดเชนอยางเปนลกหนรวมกน แมถงวาเปนการอนจะแบงกนชำาระหนได

มาตรา ๒๙๘ ถาบคคลหลายคนมสทธเรยกรองการชำาระหน โดยทำานองซงแตละคนอาจจะเรยกใหชำาระหนสนเชงไดไซร แมถงวาลกหนจำาตองชำาระหนสนเชงแตเพยงครงเดยว (กลาวคอเจาหนรวมกน ) กด ทานวาลกหนจะชำาระหนใหแกเจาหนแตคนใดคนหนงกไดตามแตจะเลอก ความขอนใหใชบงคบได แมทงทเจาหนคนหนงจะไดยนฟองเรยกชำาระหนไวแลว

มาตรา ๒๙๙ การทเจาหนรวมกนคนหนงผดนดนน ยอมเปนโทษแกเจาหนคนอนๆ ดวย

ถาสทธเรยกรองและหนสนนนเปนอนเกลอนกลนกนไปในเจาหนรวมกนคนหนง สทธของเจาหนคนอนๆ อนมตอลกหนกยอมเปนอนระงบสนไป

นอกจากน ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๒๙๒ , ๒๙๓ และ ๒๙๕ มาใชบงคบดวยโดยอนโลม กลาวโดยเฉพาะกคอ แมเจาหนรวมกนคนหนงจะโอนสทธเรยกรองใหแกบคคลอนไปกหากระทบกระทงถงสทธของเจาหนคนอนๆ ดวยไม

มาตรา ๓๐๐ ในระหวางเจาหนรวมกนนน ทานวาตางคนชอบทจะไดรบชำาระหนเปนสวนเทาๆ กน เวนแตจะไดกำาหนดไวเปนอยางอน

มาตรา ๓๐๑ ถาบคคลหลายคนเปนหนอนจะแบงกนชำาระมได ทานวาบคคลเหลานนตองรบผดเชนอยางลกหนรวมกน

มาตรา ๓๐๒ ถาการชำาระหนเปนการอนจะแบงกนชำาระมได และมบคคลหลายคนเปนเจาหน ถาบคคลเหลานนมไดเปนเจาหนรวมกนไซร ทานวาลกหนไดแตจะชำาระหนใหไดประโยชนแกบคคลเหลานนทงหมดดวยกน และเจาหนแตละคนจะเรยกชำาระหนไดกแตเพอไดประโยชนดวยกนหมดทกคนเทานน อนงเจาหนแตละคนจะเรยกใหลกหนวางทรพยทเปนหนนนไวเพอประโยชนแหงเจาหนหมดทกคนดวยกนกได หรอถาทรพยนนไมควรแกการจะวางไวกใหสงแกผพทกษทรพยซงศาลจะไดตงแตงขน

นอกจากน ขอความจรงใดทเทาถงเจาหนคนหนงเทานนหาเปนไปเพอคณหรอโทษแกเจาหนคนอนๆ ดวยไม

หมวด ๔

โอนสทธเรยกรอง

มาตรา ๓๐๓ สทธเรยกรองนนทานวาจะพงโอนกนได เวนไวแตสภาพแหงสทธนนเองจะไมเปดชองใหโอนกนได

ความทกลาวมานยอมไมใชบงคบ หากคกรณไดแสดงเจตนาเปนอยางอนการแสดงเจตนาเชนวาน ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรต

มาตรา ๓๐๔ สทธเรยกรองเชนใด ตามกฎหมายศาลจะสงยดไมได สทธเรยกรองเชนนน ทานวาจะโอนกนหาไดไม

มาตรา ๓๐๕ เมอโอนสทธเรยกรองไป สทธจำานองหรอจำานำาทมอยเกยวพนกบสทธเรยกรองนนกด สทธอนเกดขนแตการคำาประกนทใหไวเพอสทธเรยกรองนนกด ยอมตกไปไดแกผรบโอนดวย

อนงผรบโอนจะใชบรมสทธใดๆ ทตนมอยเกยวดวยสทธเรยกรองในกรณบงคบยดทรพยหรอลมละลายนนกได

มาตรา ๓๐๖ การโอนหนอนจะพงตองชำาระแกเจาหนคนหนงโดยเฉพาะเจาะจงนนถาไมทำาเปนหนงสอ ทานวาไมสมบรณ อนงการโอนหนนนทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหนหรอบคคลภายนอกไดแตเมอไดบอกกลาวการโอนไปยงลกหนหรอลกหนจะไดยนยอมดวยในการโอนนน คำาบอกกลาวหรอความยนยอมเชนวานทานวาตองทำาเปนหนงสอ

ถาลกหนทำาใหพอแกใจผโอนดวยการใชเงน หรอดวยประการอนเสยแตกอนไดรบบอกกลาว หรอกอนไดตกลงใหโอนไซร ลกหนนนกเปนอนหลดพนจากหน

มาตรา ๓๐๗ ถาพพาทอางสทธในการโอนตางราย โอนรายใดไดบอกกลาวหรอตกลงกนกอน โอนรายนนมสทธดกวาโอนรายอนๆ

มาตรา ๓๐๘ ถาลกหนไดใหความยนยอมดงกลาวมาในมาตรา ๓๐๖ โดยมไดอดเออน ทานวาจะยกขอตอสทมตอผโอนขนตอสผรบโอนนนหาไดไม แตถาเพอจะระงบหนนนลกหนไดใชเงนใหแกผโอนไปไซร ลกหนจะเรยกคนเงนนนกได หรอถาเพอการเชนกลาวมานน ลกหนรบภาระเปนหนอยางใดอยางหนงขนใหมตอผโอน จะถอเสมอนหนงวาหนนนมไดกอขนเลยกได

ถาลกหนเปนแตไดรบคำาบอกกลาวการโอน ทานวาลกหนมขอตอสผโอนกอนเวลาทไดรบคำาบอกกลาวนนฉนใด กจะยกขนเปนขอตอสแกผรบโอนไดฉนนน ถาลกหนมสทธเรยกรองจากผโอน แตสทธนนยงไมถงกำาหนดในเวลาบอกกลาวไซร ทานวาจะเอาสทธเรยกรองนนมาหกกลบลบกนกได หากวาสทธนนจะไดถงกำาหนดไมชากวาเวลาถงกำาหนดแหงสทธเรยกรองอนไดโอนไปนน

มาตรา ๓๐๙ การโอนหนอนพงตองชำาระตามเขาสงนน ทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหน หรอบคคลภายนอกคนอนไดแตเฉพาะเมอการโอนนนไดสลกหลงไวในตราสาร และตวตราสารนนได

สงมอบใหแกผรบโอนไปดวย

มาตรา ๓๑๐ ในมลหนอนพงตองชำาระตามเขาสงนน ลกหนมสทธทจะสอบสวนถงตวผทรงตราสาร หรอสอบสวนความถกตองแทจรงแหงลายมอชอหรอดวงตราของผทรงได แตกหามความผกพนทจะตองทำาถงเพยงนนไม แตถาลกหนทำาการโดยทจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงไซร การชำาระหนนนกไมเปนอนสมบรณ

มาตรา ๓๑๑ บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบตลอดถงกรณทมกำาหนดตวเจาหนระบไวในตราสาร ซงมขอความจดไวดวยวาใหชำาระหนแกผทรงตราสาร

มาตรา ๓๑๒ ในมลหนอนพงตองชำาระตามเขาสงนน ลกหนจะยกขอตอสซงมตอเจาหนเดมขนเปนขอตอสผรบโอนโดยสจรตนนหาไดไม เวนแตทปรากฏในตวตราสารนนเอง หรอทมขนเปนธรรมดาสบจากลกษณะแหงตราสารนน

มาตรา ๓๑๓ บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบตลอดถงหนอนพงตองชำาระแกผถอนนดวย แลวแตกรณ

หมวด ๕

ความระงบหน

สวนท ๑

การชำาระหน

มาตรา ๓๑๔ อนการชำาระหนนน ทานวาบคคลภายนอกจะเปนผชำาระกได เวนแตสภาพแหงหนจะไมเปดชองใหบคคลภายนอกชำาระ หรอจะขดกบเจตนาอนคกรณไดแสดงไว

บคคลผไมมสวนไดเสยดวยในการชำาระหนนน จะเขาชำาระหนโดยขนใจลกหนหาไดไม

มาตรา ๓๑๕ อนการชำาระหนนน ตองทำาใหแกตวเจาหนหรอแกบคคลผมอำานาจรบชำาระหนแทนเจาหน การชำาระหนใหแกบคคลผไมมอำานาจรบชำาระหนนน ถาเจาหนใหสตยาบนกนบวาสมบรณ

มาตรา ๓๑๖ ถาการชำาระหนนนไดทำาใหแกผครองตาม

ปรากฏแหงสทธในมลหน ทานวาการชำาระหนนนจะสมบรณกแตเมอบคคลผชำาระหนไดกระทำาการโดยสจรต

มาตรา ๓๑๗ นอกจากกรณทกลาวไวในมาตรากอน การชำาระหนแกบคคลผไมมสทธจะไดรบนน ทานวายอมสมบรณเพยงเทาทตวเจาหนไดลาภงอกขนแตการนน

มาตรา ๓๑๘ บคคลผถอใบเสรจเปนสำาคญ ทานนบวาเปนผมสทธจะไดรบชำาระหน แตความทกลาวนทานมใหใช ถาบคคลผชำาระหนรวาสทธเชนนนหามไม หรอไมรเทาถงสทธนนเพราะความประมาทเลนเลอของตน

มาตรา ๓๑๙ ถาศาลสงใหลกหนคนทสามงดเวนทำาการชำาระหนแลว ยงขนชำาระหนใหแกเจาหนของตนเองไซร ทานวาเจาหนผทรองขอใหยดทรพยจะเรยกใหลกหนคนทสามนนทำาการชำาระหนอกใหคมกบความเสยหายอนตนไดรบกได

อนงขอความซงกลาวมาในวรรคขางตนนหาเปนขอขดขวางในการทลกหนคนทสามจะใชสทธไลเบยเอาแกเจาหนของตนเองนนไม

มาตรา ๓๒๐ อนจะบงคบใหเจาหนรบชำาระหนแตเพยงบางสวน หรอใหรบชำาระหนเปนอยางอนผดไปจากทจะตองชำาระแกเจาหนนน ทานวาหาอาจจะบงคบไดไม

มาตรา ๓๒๑ ถาเจาหนยอมรบการชำาระหนอยางอนแทนการชำาระหนทไดตกลงกนไว ทานวาหนนนกเปนอนระงบสนไป

ถาเพอทจะทำาใหพอแกใจเจาหนนน ลกหนรบภาระเปนหนอยางใดอยางหนงขนใหมตอเจาหนไซร เมอกรณเปนทสงสย ทานมใหสนนษฐานวาลกหนไดกอหนนนขนแทนการชำาระหน

ถาชำาระหนดวยออก-ดวยโอน-หรอดวยสลกหลงตวเงนหรอประทวนสนคา ทานวาหนนนจะระงบสนไปตอเมอตวเงนหรอประทวนสนคานนไดใชเงนแลว

มาตรา ๓๒๒ ถาเอาทรพยกด สทธเรยกรองจากบคคลภายนอกกด หรอสทธอยางอนกด ใหแทนการชำาระหน ทานวาลกหนจะตองรบผดเพอชำารดบกพรองและเพอการรอนสทธทำานองเดยวกบผขาย

มาตรา ๓๒๓ ถาวตถแหงหนเปนอนใหสงมอบทรพยเฉพาะสง ทานวาบคคลผชำาระหนจะตองสงมอบทรพยตามสภาพทเปนอยในเวลาทจะพงสงมอบ

ลกหนจำาตองรกษาทรพยนนไวดวยความระมดระวงเชนอยางวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเอง จนกวาจะไดสงมอบทรพยนน

มาตรา ๓๒๔ เมอมไดมแสดงเจตนาไวโดยเฉพาะเจาะจงวาจะพงชำาระหน ณ สถานทใดไซร หากจะตองสงมอบทรพยเฉพาะสง

ทานวาตองสงมอบกน ณ สถานทซงทรพยนนไดอยในเวลาเมอกอใหเกดหนนน สวนการชำาระหนโดยประการอน ทานวาตองชำาระ ณ สถานทซงเปนภมลำาเนาปจจบนของเจาหน

มาตรา ๓๒๕ เมอมไดมแสดงเจตนาไวในขอคาใชจายในการชำาระหน ทานวาฝายลกหนพงเปนผออกคาใชจาย แตถาคาใชจายนนมจำานวนเพมขนเพราะเจาหนยายภมลำาเนากด หรอเพราะการอนใดอนเจาหนไดกระทำากด คาใชจายเพมขนเทาใดเจาหนตองเปนผออก

มาตรา ๓๒๖ บคคลผชำาระหนชอบทจะไดรบใบเสรจเปนสำาคญจากผรบชำาระหนนน และถาหนนนไดชำาระสนเชงแลว ผชำาระหนชอบทจะไดรบเวนคนเอกสารอนเปนหลกฐานแหงหน หรอใหขดฆาเอกสารนนเสย ถาและเอกสารนนสญหาย บคคลผชำาระหนชอบทจะใหจดแจงความขอระงบหนลงไวในใบเสรจหรอในเอกสารอกฉบบหนงตางหากกได

ถาหนนนไดชำาระแตบางสวนกด หรอถาเอกสารนนยงใหสทธอยางอนใดแกเจาหนอยกด ทานวาลกหนชอบแตทจะไดรบใบเสรจไวเปนคมอและใหจดแจงการชำาระหนนนลงไวในเอกสาร

มาตรา ๓๒๗ ในกรณชำาระดอกเบย หรอชำาระหนอยางอนอนมกำาหนดชำาระเปนระยะเวลานน ถาเจาหนออกใบเสรจใหเพอระยะหนงแลวโดยมไดอดเออน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาหนไดรบชำาระหนเพอระยะกอนๆ นนดวยแลว

ถาเจาหนออกใบเสรจใหเพอการชำาระตนเงน ทานให

สนนษฐานไวกอนวาเจาหนไดรบดอกเบยแลว

ถาเอกสารอนเปนหลกฐานแหงหนไดเวนคนแลวไซร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาหนนนเปนอนระงบสนไปแลว

มาตรา ๓๒๘ ถาลกหนตองผกพนตอเจาหนในอนจะกระทำาการเพอชำาระหนเปนการอยางเดยวกนโดยมลหนหลายราย และถาการทลกหนชำาระหนนนไมเพยงพอจะเปลองหนสนไดหมดทกรายไซร เมอทำาการชำาระหน ลกหนระบวาชำาระหนสนรายใด กใหหนสนรายนนเปนอนไดเปลองไป

ถาลกหนไมระบ ทานวาหนสนรายไหนถงกำาหนด กใหรายนนเปนอนไดเปลองไปกอน ในระหวางหนสนหลายรายทถงกำาหนดนน รายใดเจาหนมประกนนอยทสด กใหรายนนเปนอนไดเปลองไปกอน ในระหวางหนสนหลายรายทมประกนเทาๆ กน ใหรายทตกหนกทสดแกลกหนเปนอนไดเปลองไปกอน ในระหวางหนสนหลายรายทตกหนกแกลกหนเทาๆ กน ใหหนสนรายเกาทสดเปนอนไดเปลองไปกอน และถามหนสนหลายรายเกาเทาๆ กน กใหหนสนทกรายเปนอนไดเปลองไปตามสวนมากและนอย

มาตรา ๓๒๙ ถานอกจากการชำาระหนอนเปนประธาน ลกหนยงจะตองชำาระดอกเบยและเสยคาฤชาธรรมเนยมอกดวยไซร หากการชำาระหนในครงหนงๆ ไมไดราคาเพยงพอจะเปลองหนสนไดทงหมด ทานใหเอาจดใชเปนคาฤชาธรรมเนยมเสยกอนแลวจงใชดอกเบย และในทสดจงใหใชในการชำาระหนอนเปนประธาน

ถาลกหนระบใหจดใชเปนประการอน ทานวาเจาหนจะ

บอกปดไมยอมรบชำาระหนกได

มาตรา ๓๓๐ เมอขอปฏบตการชำาระหนโดยชอบแลว บรรดาความรบผดชอบอนเกดแตการไมชำาระหนกเปนอนปลดเปลองไป นบแตเวลาทขอปฏบตการชำาระหนนน

มาตรา ๓๓๑ ถาเจาหนบอกปดไมยอมรบชำาระหนกด หรอไมสามารถจะรบชำาระหนไดกด หากบคคลผชำาระหนวางทรพยอนเปนวตถแหงหนไวเพอประโยชนแกเจาหนแลว กยอมจะเปนอนหลดพนจากหนได ความขอนทานใหใชตลอดถงกรณทบคคลผชำาระหนไมสามารถจะหยงรถงสทธ หรอไมรตวเจาหนไดแนนอนโดยมใชเปนความผดของตน

มาตรา ๓๓๒ ถาลกหนจำาตองชำาระหนตอเมอเจาหนจะตองชำาระหนตอบแทนดวยไซร ทานวาลกหนจะกำาหนดวาตอเมอเจาหนชำาระหนตอบแทนจงใหมสทธรบเอาทรพยทวางไวนนกได

มาตรา ๓๓๓ การวางทรพยนนตองวาง ณ สำานกงานวางทรพยประจำาตำาบลทจะตองชำาระหน

ถาไมมบทบญญตแหงกฎหมาย หรอกฎขอบงคบเฉพาะการในเรองสำานกงานวางทรพย เมอบคคลผชำาระหนรองขอ ศาลจะตองกำาหนดสำานกงานวางทรพย และตงแตงผพทกษทรพยทวางนนขน

ผวางตองบอกกลาวใหเจาหนทราบการทไดวางทรพยนนโดยพลน

มาตรา ๓๓๔ ลกหนมสทธจะถอนทรพยทวางนนได ถาลกหนถอนทรพยนน ทานใหถอเสมอนวามไดวางทรพยไวเลย

สทธถอนทรพยนเปนอนขาดในกรณตอไปน

(๑ ) ถาลกหนแสดงตอสำานกงานวางทรพยวาตนยอมละสทธทจะถอน

(๒ ) ถาเจาหนแสดงตอสำานกงานวางทรพยวาจะรบเอาทรพยนน

(๓ ) ถาการวางทรพยนนไดเปนไปโดยคำาสงหรออนมตของศาลและไดบอกกลาวความนนแกสำานกงานวางทรพย

มาตรา ๓๓๕ สทธถอนทรพยนน ตามกฎหมายศาลจะสงยดหาไดไม

เมอไดฟองคดลมละลายเกยวกบทรพยสนของลกหนแลว ทานหามมใหใชสทธถอนทรพยในระหวางพจารณาคดลมละลาย

มาตรา ๓๓๖ ถาทรพยอนเปนวตถแหงการชำาระหนไมควรแกการจะวางไวกด หรอเปนทพงวตกวาทรพยนนเกลอกจะเสอมเสย หรอทำาลาย หรอบบสลายไดกด เมอไดรบอนญาตจากศาล บคคลผชำาระหนจะเอาทรพยนนออกขายทอดตลาด แลวเอาเงนทได

แตการขายวางแทนทรพยนนกได ความขอนทานใหใชตลอดถงกรณทคารกษาทรพยจะแพงเกนควรนนดวย

มาตรา ๓๓๗ ทานไมอนญาตใหเอาทรพยออกขายทอดตลาดจนกวาจะไดบอกใหเจาหนรตวกอน การบอกนจะงดเสยกไดถาทรพยนนอาจเสอมทรามลง หรอภยมอยในการทจะหนวงการขายทอดตลาดไว

ในการทจะขายทอดตลาดนน ทานใหลกหนบอกกลาวแกเจาหนโดยไมชกชา ถาละเลยเสยไมบอกกลาว ลกหนจะตองรบผดใชคาสนไหมทดแทน

การบอกใหรตวและบอกกลาวน ถาไมเปนอนจะทำาได จะงดเสยกได

เวลาและสถานททจะขายทอดตลาด กบทงคำาพรรณนาลกษณะแหงทรพยนน ทานใหประกาศโฆษณาใหประชาชนทราบ

มาตรา ๓๓๘ คาฤชาธรรมเนยมในการวางทรพยหรอขายทอดตลาดนน ใหฝายเจาหนเปนผออก เวนแตลกหนจะไดถอนทรพยทวาง

มาตรา ๓๓๙ สทธของเจาหนเหนอทรพยทวางไวนนเปนอนระงบสนไปเมอพนเวลาสบป นบแตไดรบคำาบอกกลาวการวางทรพย

อนง เมอสทธของเจาหนระงบสนไปแลว ถงแมลกหนจะ

ไดละสทธถอนทรพยกยงชอบทจะถอนทรพยนนได

สวนท ๒

ปลดหน

มาตรา ๓๔๐ ถาเจาหนแสดงเจตนาตอลกหนวาจะปลดหนให ทานวาหนนนกเปนอนระงบสนไป

ถาหนมหนงสอเปนหลกฐาน การปลดหนกตองทำาเปนหนงสอดวย หรอตองเวนคนเอกสารอนเปนหลกฐานแหงหนใหแกลกหน หรอขดฆาเอกสารนนเสย

สวนท ๓

หกกลบลบหน

มาตรา ๓๔๑ ถาบคคลสองคนตางมความผกพนซงกนและกนโดยมลหนอนมวตถเปนอยางเดยวกน และหนทงสองรายนนถงกำาหนดจะชำาระไซร ทานวาลกหนฝายใดฝายหนงยอมจะหลดพนจากหนของตนดวยหกกลบลบกนไดเพยงเทาจำานวนทตรงกนในมลหนทงสองฝายนน เวนแตสภาพแหงหนฝายหนงจะไมเปดชองใหหก

กลบลบกนได

บทบญญตดงกลาวมาในวรรคกอนนทานมใหใชบงคบ หากเปนการขดกบเจตนาอนคกรณไดแสดงไว แตเจตนาเชนนทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรต

มาตรา ๓๔๒ หกกลบลบหนนน ทำาไดดวยคกรณฝายหนงแสดงเจตนาแกอกฝายหนง การแสดงเจตนาเชนนทานวาจะมเงอนไขหรอเงอนเวลาเรมตนหรอเวลาสนสดอกดวยหาไดไม

การแสดงเจตนาดงกลาวมาในวรรคกอนน ทานวามผลยอนหลงขนไปจนถงเวลาซงหนทงสองฝายนนจะอาจหกกลบลบกนไดเปนครงแรก

มาตรา ๓๔๓ การหกกลบลบหนนน ถงแมวาสถานทซงจะตองชำาระหนทงสองจะตางกน กหกกนได แตฝายผขอหกหนจะตองใชคาเสยหายใหแกอกฝายหนง เพอความเสยหายอยางหนงอยางใดอนเกดแตการนน

มาตรา ๓๔๔ สทธเรยกรองใดยงมขอตอสอย สทธเรยกรองนนทานวาหาอาจจะเอามาหกกลบลบหนไดไม อนงอายความยอมไมตดรอนการหกกลบลบหน แมสทธเรยกรองขาดอายความแลว แตวาในเวลาทอาจจะหกกลบลบกบสทธเรยกรองฝายอนไดนน สทธยงไมขาด

มาตรา ๓๔๕ หนรายใดเกดแตการอนมชอบดวยกฎหมายเปนมล ทานหามมใหลกหนถอเอาประโยชนแหงหนรายนน เพอหกกลบลบหนกบเจาหน

มาตรา ๓๔๖ สทธเรยกรองรายใดตามกฎหมายศาลจะสงยดมได สทธเรยกรองรายนนหาอาจจะเอาไปหกกลบลบหนไดไม

มาตรา ๓๔๗ ลกหนคนทสามหากไดรบคำาสงศาลหามมใหใชเงนแลว จะยกเอาหนซงตนไดมาภายหลงแตนนขนเปนขอตอสเจาหนผทขอใหยดทรพยนน ทานวาหาอาจจะยกไดไม

มาตรา ๓๔๘ ถาคกรณตางฝายตางมสทธเรยกรองหลายรายอนควรแกการทจะใชหกกลบลบหนไดไซร ฝายผทขอหกหนจะระบกไดวาพงเอาสทธเรยกรองรายใดบางเขาหกกลบลบกน ถาการหกกลบลบหนไดแสดงโดยมไดระบเชนนนกด หรอถาระบ แตอกฝายหนงทวงขดของโดยไมชกชากด ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๓๒๘ วรรค ๒ มาใชบงคบโดยอนโลม

ถาฝายทขอหกกลบลบหนยงเปนหนคาดอกเบยและคาฤชาธรรมเนยมแกอกฝายหนงอย นอกจากการชำาระหนอนเปนประธานนนดวยไซร ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๓๒๙ มาใชบงคบโดยอนโลม

สวนท ๔

แปลงหนใหม

มาตรา ๓๔๙ เมอคกรณทเกยวของไดทำาสญญาเปลยนสงซงเปนสาระสำาคญแหงหนไซร ทานวาหนนนเปนอนระงบสนไปดวยแปลงหนใหม

ถาทำาหนมเงอนไขใหกลายเปนหนปราศจากเงอนไขกด เพมเตมเงอนไขเขาในหนอนปราศจากเงอนไขกด เปลยนเงอนไขกด ทานถอวาเปนอนเปลยนสงซงเปนสาระสำาคญแหงหนนน

ถาแปลงหนใหมดวยเปลยนตวเจาหน ทานใหบงคบดวยบทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนวาดวยโอนสทธเรยกรอง

มาตรา ๓๕๐ แปลงหนใหมดวยเปลยนตวลกหนนน จะทำาเปนสญญาระหวางเจาหนกบลกหนคนใหมกได แตจะทำาโดยขนใจลกหนเดมหาไดไม

มาตรา ๓๕๑ ถาหนอนจะพงเกดขนเพราะแปลงหนใหมนนมไดเกดมขนกด ไดยกเลกเสยเพราะมลแหงหนไมชอบดวยกฎหมาย หรอเพราะเหตอยางใดอยางหนงอนมรถงคกรณกด ทานวาหนเดมนนกยงหาระงบสนไปไม

มาตรา ๓๕๒ คกรณในการแปลงหนใหมอาจโอนสทธ

จำานำาหรอจำานองทไดใหไวเปนประกนหนเดมนนไปเปนประกนหนรายใหมได เพยงเทาทเปนประกนวตถแหงหนเดม แตหลกประกนเชนวาน ถาบคคลภายนอกเปนผใหไวไซร ทานวาจำาตองไดรบความยนยอมของบคคลภายนอกนนดวยจงโอนได

สวนท ๕

หนเกลอนกลนกน

มาตรา ๓๕๓ ถาสทธและความรบผดในหนรายใดตกอยแกบคคลคนเดยวกน ทานวาหนรายนนเปนอนระงบสนไป เวนแตเมอหนนนตกไปอยในบงคบแหงสทธของบคคลภายนอก หรอเมอสลกหลงตวเงนกลบคนตามความในมาตรา ๙๑๗ วรรค ๓

ลกษณะ ๒

สญญา

หมวด ๑

กอใหเกดสญญา

มาตรา ๓๕๔ คำาเสนอจะทำาสญญาอนบงระยะเวลาใหทำาคำาสนองนน ทานวาไมอาจจะถอนไดภายในระยะเวลาทบงไว

มาตรา ๓๕๕ บคคลทำาคำาเสนอไปยงผอนซงอยหางกนโดยระยะทาง และมไดบงระยะเวลาใหทำาคำาสนอง จะถอนคำาเสนอของตนเสยภายในเวลาอนควรคาดหมายวาจะไดรบคำาบอกกลาวสนองนน ทานวาหาอาจจะถอนไดไม

มาตรา ๓๕๖ คำาเสนอทำาแกบคคลผอยเฉพาะหนา โดยมไดบงระยะเวลาใหทำาคำาสนองนน เสนอ ณ ทใดเวลาใดกยอมจะสนองรบไดแต ณ ทนนเวลานน ความขอนทานใหใชตลอดถงการทบคคลคนหนงทำาคำาเสนอไปยงบคคลอกคนหนงทางโทรศพทดวย

มาตรา ๓๕๗ คำาเสนอใดเขาบอกปดไปยงผเสนอแลวกด หรอมไดสนองรบภายในเวลากำาหนดดงกลาวมาในมาตราทงสามกอนนกด คำาเสนอนนทานวาเปนอนสนความผกพนแตนนไป

มาตรา ๓๕๘ ถาคำาบอกกลาวสนองมาถงลวงเวลา แตเปนทเหนประจกษวาคำาบอกกลาวนนไดสงโดยทางการ ซงตามปกตควรจะมาถงภายในกำาหนดไซร ผเสนอตองบอกกลาวแกคกรณอกฝายหนงโดยพลนวาคำาสนองนนมาถงเนนชา เวนแตจะไดบอกกลาวเชนนนกอนแลว

ถาผเสนอละเลยไมบอกกลาวดงวามาในวรรคตน ทานใหถอวาคำาบอกกลาวสนองนนมไดลวงเวลา

มาตรา ๓๕๙ ถาคำาสนองมาถงลวงเวลา ทานใหถอวาคำาสนองนนกลายเปนคำาเสนอขนใหม

คำาสนองอนมขอความเพมเตม มขอจำากด หรอมขอแกไขอยางอนประกอบดวยนน ทานใหถอวาเปนคำาบอกปดไมรบ ทงเปนคำาเสนอขนใหมดวยในตว

มาตรา ๓๖๐6[๖] บทบญญตแหงมาตรา ๑๖๙ วรรคสอง นน ทานมใหใชบงคบ ถาหากวาขดกบเจตนาอนผเสนอไดแสดง หรอหากวากอนจะสนองรบนน คกรณอกฝายหนงไดรอยแลววาผเสนอ

6

ตายหรอตกเปนผไรความสามารถ

มาตรา ๓๖๑ อนสญญาระหวางบคคลซงอยหางกนโดยระยะทางนน ยอมเกดเปนสญญาขนแตเวลาเมอคำาบอกกลาวสนองไปถงผเสนอ

ถาตามเจตนาอนผเสนอไดแสดง หรอตามปกตประเพณไมจำาเปนจะตองมคำาบอกกลาวสนองไซร ทานวาสญญานนเกดเปนสญญาขนในเวลาเมอมการอนใดอนหนงขน อนจะพงสนนษฐานไดวาเปนการแสดงเจตนาสนองรบ

มาตรา ๓๖๒ บคคลออกโฆษณาใหคำามนวาจะใหรางวลแกผซงกระทำาการอนใด ทานวาจำาตองใหรางวลแกบคคลใดๆ ผไดกระทำาการอนนน แมถงมใชวาผนนจะไดกระทำาเพราะเหนแกรางวล

มาตรา ๓๖๓ ในกรณทกลาวมาในมาตรากอนน เมอยงไมมใครทำาการสำาเรจดงบงไวนนอยตราบใด ผใหคำามนจะถอนคำามนของตนเสยโดยวธเดยวกบทโฆษณานนกได เวนแตจะไดแสดงไวในโฆษณานนวาจะไมถอน

ถาคำามนนนไมอาจจะถอนโดยวธดงกลาวมากอน จะถอนโดยวธอนกได แตถาเชนนนการถอนจะเปนอนสมบรณใชไดเพยงเฉพาะตอบคคลทร

ถาผใหคำามนไดกำาหนดระยะเวลาใหดวยเพอทำาการอนบงนนไซร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาผใหคำามนไดสละสทธทจะถอน

คำามนนนเสยแลว

มาตรา ๓๖๔ ถาบคคลหลายคนกระทำาการอนบงไวในโฆษณา ทานวาเฉพาะแตคนททำาไดกอนใครหมดเทานน มสทธจะไดรบรางวล

ถาบคคลหลายคนกระทำาการอนนนไดพรอมกน ทานวาแตละคนมสทธจะไดรบรางวลเปนสวนแบงเทาๆ กน แตถารางวลนนมสภาพแบงไมไดกด หรอถาตามขอความแหงคำามนนน บคคลแตคนเดยวจะพงรบรางวลกด ทานใหวนจฉยดวยวธจบสลาก

บทบญญตดงกลาวมาในวรรคทงสองขางตนนน ทานมใหใชบงคบถาในโฆษณานนแสดงเจตนาไวเปนอยางอน

มาตรา ๓๖๕ คำามนจะใหรางวลอนมความประสงคเปนการประกวดชงรางวลนน จะสมบรณกตอเมอไดกำาหนดระยะเวลาไวในคำาโฆษณาดวย

การทจะตดสนวาผประกวดคนไหนไดกระทำาสำาเรจตามเงอนไขในคำามนภายในเวลากำาหนดหรอไมกด หรอตดสนในระหวางผประกวดหลายคนนนวาคนไหนดกวากนอยางไรกด ใหผชขาดซงไดระบชอไวในโฆษณานนเปนผตดสน หรอถามไดระบชอผชขาดไว กใหผใหคำามนเปนผตดสน คำาตดสนอนนยอมผกพนผทเกยวของดวยทกฝาย

ถาไดคะแนนทำาดเสมอกน ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๓๖๔ วรรค ๒ มาใชบงคบ แลวแตกรณ

การโอนกรรมสทธในทรพยททำาขนประกวดนน ผใหคำามนจะเรยกใหโอนแกตนไดตอเมอไดระบไวในโฆษณาวาจะพงโอนเชนนน

มาตรา ๓๖๖ ขอความใดๆ แหงสญญาอนคสญญาแมเพยงฝายเดยวไดแสดงไววาเปนสาระสำาคญอนจะตองตกลงกนหมดทกขอนน หากคสญญายงไมตกลงกนไดหมดทกขออยตราบใด เมอกรณเปนทสงสย ทานนบวายงมไดมสญญาตอกน การทไดทำาความเขาใจกนไวเฉพาะบางสงบางอยาง ถงแมวาจะไดจดลงไวกหาเปนการผกพนไม

ถาไดตกลงกนวาสญญาอนมงจะทำานนจะตองทำาเปนหนงสอไซร เมอกรณเปนทสงสย ทานนบวายงมไดมสญญาตอกนจนกวาจะไดทำาขนเปนหนงสอ

มาตรา ๓๖๗ สญญาใดคสญญาไดถอวาเปนอนไดทำากนขนแลว แตแทจรงยงมไดตกลงกนในขอหนงขอใดอนจะตองทำาความตกลงใหสำาเรจ ถาจะพงอนมานไดวา ถงหากจะไมทำาความตกลงกนในขอนได สญญานนกจะไดทำาขนไซร ทานวาขอความสวนทไดตกลงกนแลวกยอมเปนอนสมบรณ

มาตรา ๓๖๘ สญญานนทานใหตความไปตามความประสงคในทางสจรต โดยพเคราะหถงปกตประเพณดวย

หมวด ๒

ผลแหงสญญา

มาตรา ๓๖๙ ในสญญาตางตอบแทนนน คสญญาฝายหนงจะไมยอมชำาระหนจนกวาอกฝายหนงจะชำาระหน หรอขอปฏบตการชำาระหนกได แตความขอนทานมใหใชบงคบ ถาหนของคสญญาอกฝายหนงยงไมถงกำาหนด

มาตรา ๓๗๐ ถาสญญาตางตอบแทนมวตถทประสงคเปนการกอใหเกดหรอโอนทรพยสทธในทรพยเฉพาะสง และทรพยนนสญหรอเสยหายไปดวยเหตอยางใดอยางหนงอนจะโทษลกหนมไดไซร ทานวาการสญหรอเสยหายนนตกเปนพบแกเจาหน

ถาไมใชทรพยเฉพาะสง ทานใหใชบทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนนบงคบแตเวลาททรพยนนกลายเปนทรพยเฉพาะสงตามบทบญญตแหงมาตรา ๑๙๕ วรรค ๒ นนไป

มาตรา ๓๗๑ บทบญญตทกลาวมาในมาตรากอนน ทานมใหใชบงคบ ถาเปนสญญาตางตอบแทนมเงอนไขบงคบกอน และทรพยอนเปนวตถแหงสญญานนสญหรอทำาลายลงในระหวางทเงอนไขยงไมสำาเรจ

ถาทรพยนนเสยหายเพราะเหตอยางใดอยางหนงอนจะโทษเจาหนมได และเมอเงอนไขนนสำาเรจแลว เจาหนจะเรยกใหชำาระหนโดยลดสวนอนตนจะตองชำาระหนตอบแทนนนลง หรอเลกสญญา

นนเสยกไดแลวแตจะเลอก แตในกรณทตนเหตเสยหายเกดเพราะฝายลกหนนน ทานวาหากระทบกระทงถงสทธของเจาหนทจะเรยกคาสนไหมทดแทนไม

มาตรา ๓๗๒ นอกจากกรณทกลาวไวในสองมาตรากอน ถาการชำาระหนตกเปนพนวสย เพราะเหตอยางใดอยางหนงอนจะโทษฝายหนงฝายใดกไมไดไซร ทานวาลกหนหามสทธจะรบชำาระหนตอบแทนไม

ถาการชำาระหนตกเปนพนวสย เพราะเหตอยางใดอยางหนงอนจะโทษเจาหนได ลกหนกหาเสยสทธทจะรบชำาระหนตอบแทนไม แตวาลกหนไดอะไรไวเพราะการปลดหนกด หรอใชคณวฒความสามารถของตนเปนประการอนเปนเหตใหไดอะไรมา หรอแกลงละเลยเสยไมขวนขวายเอาอะไรทสามารถจะทำาไดกด มากนอยเทาไร จะตองเอามาหกกบจำานวนอนตนจะไดรบชำาระหนตอบแทน วธเดยวกนนทานใหใชตลอดถงกรณทการชำาระหนอนฝายหนงยงคางชำาระอยนนตกเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงฝายนนมตองรบผดชอบ ในเวลาเมออกฝายหนงผดนดไมรบชำาระหน

มาตรา ๓๗๓ ความตกลงทำาไวลวงหนาเปนขอความยกเวนมใหลกหนตองรบผดเพอกลฉอฉล หรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของตนนน ทานวาเปนโมฆะ

มาตรา ๓๗๔ ถาคสญญาฝายหนงทำาสญญาตกลงวาจะชำาระหนแกบคคลภายนอกไซร ทานวาบคคลภายนอกมสทธจะเรยก

ชำาระหนจากลกหนโดยตรงได

ในกรณดงกลาวมาในวรรคตนนน สทธของบคคลภายนอกยอมเกดมขนตงแตเวลาทแสดงเจตนาแกลกหนวาจะถอเอาประโยชนจากสญญานน

มาตรา ๓๗๕ เมอสทธของบคคลภายนอกไดเกดมขนตามบทบญญตแหงมาตรากอนแลว คสญญาหาอาจจะเปลยนแปลงหรอระงบสทธนนในภายหลงไดไม

มาตรา ๓๗๖ ขอตอสอนเกดแตมลสญญาดงกลาวมาในมาตรา ๓๗๔ นน ลกหนอาจจะยกขนตอสบคคลภายนอกผจะไดรบประโยชนจากสญญานนได

หมวด ๓

มดจำาและกำาหนดเบยปรบ

มาตรา ๓๗๗ เมอเขาทำาสญญา ถาไดใหสงใดไวเปนมดจำา ทานใหถอวาการทใหมดจำานนยอมเปนพยานหลกฐานวาสญญานนไดทำากนขนแลว อนงมดจำานยอมเปนประกนการทจะปฏบตตามสญญานนดวย

มาตรา ๓๗๘ มดจำานน ถามไดตกลงกนไวเปนอยางอน ทานใหเปนไปดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ใหสงคน หรอจดเอาเปนการใชเงนบางสวนในเมอชำาระหน

(๒ ) ใหรบ ถาฝายทวางมดจำาละเลยไมชำาระหน หรอการชำาระหนตกเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงฝายนนตองรบผดชอบ หรอถามการเลกสญญาเพราะความผดของฝายนน

(๓ ) ใหสงคน ถาฝายทรบมดจำาละเลยไมชำาระหน หรอการชำาระหนตกเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงฝายนตองรบผดชอบ

มาตรา ๓๗๙ ถาลกหนสญญาแกเจาหนวาจะใชเงน

จำานวนหนงเปนเบยปรบเมอตนไมชำาระหนกด หรอไมชำาระหนใหถกตองสมควรกด เมอลกหนผดนดกใหรบเบยปรบ ถาการชำาระหนอนจะพงทำานนไดแกงดเวนการอนใดอนหนง หากทำาการอนนนฝาฝนมลหนเมอใด กใหรบเบยปรบเมอนน

มาตรา ๓๘๐ ถาลกหนไดสญญาไววาจะใหเบยปรบเมอตนไมชำาระหน เจาหนจะเรยกเอาเบยปรบอนจะพงรบนนแทนการชำาระหนกได แตถาเจาหนแสดงตอลกหนวาจะเรยกเอาเบยปรบฉะนนแลว กเปนอนขาดสทธเรยกรองชำาระหนอกตอไป

ถาเจาหนมสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพอการไมชำาระหน จะเรยกเอาเบยปรบอนจะพงรบนนในฐานเปนจำานวนนอยทสดแหงคาเสยหายกได การพสจนคาเสยหายยงกวานน ทานกอนญาตใหพสจนได

มาตรา ๓๘๑ ถาลกหนไดสญญาไววาจะใหเบยปรบเมอตนไมชำาระหนใหถกตองสมควร เชนวาไมชำาระหนตรงตามเวลาทกำาหนดไวเปนตน นอกจากเรยกใหชำาระหน เจาหนจะเรยกเอาเบยปรบอนจะพงรบนนอกดวยกได

ถาเจาหนมสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนในมลชำาระหนไมถกตองสมควร ทานใหบงคบตามบทบญญตแหงมาตรา ๓๘๐ วรรค ๒

ถาเจาหนยอมรบชำาระหนแลว จะเรยกเอาเบยปรบไดตอเมอไดบอกสงวนสทธไวเชนนนในเวลารบชำาระหน

มาตรา ๓๘๒ ถาสญญาวาจะทำาการชำาระหนอยางอนใหเปนเบยปรบ ไมใชใชเปนจำานวนเงนไซร ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๓๗๙ ถง ๓๘๑ มาใชบงคบ แตถาเจาหนเรยกเอาเบยปรบแลว สทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนกเปนอนขาดไป

มาตรา ๓๘๓ ถาเบยปรบทรบนนสงเกนสวน ศาลจะลดลงเปนจำานวนพอสมควรกได ในการทจะวนจฉยวาสมควรเพยงใดนน ทานใหพเคราะหถงทางไดเสยของเจาหนทกอยางอนชอบดวยกฎหมาย ไมใชแตเพยงทางไดเสยในเชงทรพยสน เมอไดใชเงนตามเบยปรบแลว สทธเรยกรองขอลดกเปนอนขาดไป

นอกจากกรณทกลาวไวในมาตรา ๓๗๙ และ ๓๘๒ ทานใหใชวธเดยวกนนบงคบ ในเมอบคคลสญญาวาจะใหเบยปรบเมอตนกระทำาหรองดเวนกระทำาการอนหนงอนใดนนดวย

มาตรา ๓๘๔ ถาการชำาระหนตามทสญญาไวนนไมสมบรณ การทตกลงกนดวยขอเบยปรบในการไมปฏบตตามสญญานนกยอมไมสมบรณดจกน แมถงคกรณจะไดรวาขอสญญานนไมสมบรณ

มาตรา ๓๘๕ ถาลกหนโตแยงการรบเบยปรบโดยอางเหตวาตนไดชำาระหนแลวไซรทานวาลกหนจะตองพสจนการชำาระหน เวนแตการชำาระหนอนตนจะตองทำานนเปนการใหงดเวนการอนใดอนหนง

หมวด ๔

เลกสญญา

มาตรา ๓๘๖ ถาคสญญาฝายหนงมสทธเลกสญญาโดยขอสญญาหรอโดบทบญญตแหงกฎหมาย การเลกสญญาเชนนนยอมทำาดวยแสดงเจตนาแกอกฝายหนง

แสดงเจตนาดงกลาวมาในวรรคกอนนน ทานวาหาอาจจะถอนไดไม

มาตรา ๓๘๗ ถาคสญญาฝายหนงไมชำาระหน อกฝายหนงจะกำาหนดระยะเวลาพอสมควร แลวบอกกลาวใหฝายนนชำาระหนภายในระยะเวลานนกได ถาและฝายนนไมชำาระหนภายในระยะเวลาทกำาหนดใหไซร อกฝายหนงจะเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๓๘๘ ถาวตถทประสงคแหงสญญานน วาโดยสภาพหรอโดยเจตนาทคสญญาไดแสดงไว จะเปนผลสำาเรจไดกแตดวยการชำาระหน ณ เวลามกำาหนดกด หรอภายในระยะเวลาอนใดอนหนงซงกำาหนดไวกด และกำาหนดเวลาหรอระยะเวลานนไดลวงพนไปโดยฝายใดฝายหนงมไดชำาระหนไซร ทานวาอกฝายหนงจะเลกสญญานนเสยกได มพกตองบอกกลาวดงวาไวในมาตรากอนนนเลย

มาตรา ๓๘๙ ถาการชำาระหนทงหมดหรอแตบางสวนกลายเปนพนวสยเพราะเหตอยางใดอยางหนงอนจะโทษลกหนไดไซร เจาหนจะเลกสญญานนเสยกได

มาตรา ๓๙๐ ถาในสญญาใดคสญญาเปนบคคลหลายคนดวยกนอยขางหนงหรออกขางหนง ทานวาจะใชสทธเลกสญญาไดกแตเมอบคคลเหลานนทงหมดรวมกนใช ทงใชตอบคคลเหลานนรวมหมดทกคนดวย ถาสทธเลกสญญาอนมแกบคคลคนหนงในจำาพวกทมสทธนนเปนอนระงบสนไปแลว สทธเลกสญญาอนมแกคนอนๆ กยอมระงบสนไปดวย

มาตรา ๓๙๑ เมอคสญญาฝายหนงไดใชสทธเลกสญญาแลว คสญญาแตละฝายจำาตองใหอกฝายหนงไดกลบคนสฐานะดงทเปนอยเดม แตทงนจะใหเปนทเสอมเสยแกสทธของบคคลภายนอกหาไดไม

สวนเงนอนจะตองใชคนในกรณดงกลาวมาในวรรคตนนน ทานใหบวกดอกเบยเขาดวย คดตงแตเวลาทไดรบไว

สวนทเปนการงานอนไดกระทำาใหและเปนการยอมใหใชทรพยนน การทจะชดใชคน ทานใหทำาไดดวยใชเงนตามควรคาแหงการนนๆ หรอถาในสญญามกำาหนดวาใหใชเงนตอบแทน กใหใชตามนน

การใชสทธเลกสญญานนหากระทบกระทงถงสทธเรยกรองคาเสยหายไม

มาตรา ๓๙๒ การชำาระหนของคสญญาอนเกดแตการเลกสญญานน ใหเปนไปตามบทบญญตแหงมาตรา ๓๖๙

มาตรา ๓๙๓ ถามไดกำาหนดระยะเวลาไวใหใชสทธเลกสญญา คสญญาอกฝายหนงจะกำาหนดระยะเวลาพอสมควร แลวบอกกลาวใหฝายทมสทธเลกสญญานนแถลงใหทราบภายในระยะเวลานนกได วาจะเลกสญญาหรอหาไม ถามไดรบคำาบอกกลาวเลกสญญาภายในระยะเวลานน สทธเลกสญญากเปนอนระงบสนไป

มาตรา ๓๙๔ ถาทรพยอนเปนวตถแหงสญญานนบบสลายไปในสวนสำาคญเพราะการกระทำาหรอเพราะความผดของบคคลผมสทธเลกสญญากด หรอบคคลนนไดทำาใหการคนทรพยกลายเปนพนวสยกด เปลยนแปลงทรพยนนใหผดแผกไปเปนอยางอนดวยประกอบขนหรอดดแปลงกด ทานวาสทธเลกสญญานนกเปนอนระงบสนไป

แตถาทรพยอนเปนวตถแหงสญญาไดสญหายหรอบบสลายไปโดยปราศจากการกระทำาหรอความผดของบคคลผมสทธเลกสญญาไซร สทธเลกสญญานนกหาระงบสนไปไม

ลกษณะ ๓

จดการงานนอกสง

มาตรา ๓๙๕ บคคลใดเขาทำากจการแทนผอนโดยเขามไดวาขานวานใชใหทำากด หรอโดยมไดมสทธทจะทำาการงานนนแทนผอนดวยประการใดกด ทานวาบคคลนนจะตองจดการงานไปในทางทจะใหสมประโยชนของตวการ ตามความประสงคอนแทจรงของตวการ หรอตามทจะพงสนนษฐานไดวาเปนความประสงคของตวการ

มาตรา ๓๙๖ ถาการทเขาจดการงานนนเปนการขดกบความประสงคอนแทจรงของตวการกด หรอขดกบความประสงคตามทจะพงสนนษฐานไดกด และผจดการกควรจะไดรสกเชนนนแลวดวยไซร ทานวาผจดการจำาตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกตวการเพอความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตทไดเขาจดการนน แมทงผจดการจะมไดมความผดประการอน

มาตรา ๓๙๗ ถาผจดการทำากจอนใดซงเปนหนาทบงคบใหตวการทำาเพอสาธารณประโยชนกด หรอเปนหนาทตามกฎหมายทจะบำารงรกษาผอนกด และหากผจดการมไดเขาทำาแลวกจอนนนจะไมสำาเรจภายในเวลาอนควรไซร การทไดทำาขดกบความประสงคของตวการเชนนน ทานมใหยกขนเปนขอวนจฉย

มาตรา ๓๙๘ ถาผจดการทำากจอนใดเพอประสงคจะปดปองอนตรายอนมมาใกลตวการ จะเปนภยแกตวกด แกชอเสยงกด หรอแกทรพยสนกด ทานวาผจดการตองรบผดชอบแตเพยงทจงใจทำาผด หรอทเปนความประมาทเลนเลออยางรายแรงเทานน

มาตรา ๓๙๙ ผจดการตองบอกกลาวแกตวการโดยเรวทสดทจะทำาไดวาตนไดเขาจดการงานแทน และตองรอฟงคำาวนจฉยของตวการ เวนแตภยจะมขนเพราะการทหนวงเนนไวนอกจากนทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๘๐๙ ถง ๘๑๑ อนบงคบแกตวแทนนนมาใชบงคบแกหนาทของผจดการดวยโดยอนโลม

มาตรา ๔๐๐ ถาผจดการเปนผไรความสามารถ ทานวาจะตองรบผดชอบแตเพยงตามบทบญญตวาดวยคาสนไหมทดแทนเพอละเมด และวาดวยการคนลาภมควรไดเทานน

มาตรา ๔๐๑ ถาการทเขาจดการงานนนเปนการสมประโยชนของตวการ และตองตามความประสงคอนแทจรงของตวการ หรอความประสงคตามทจะพงสนนษฐานไดนนไซรทานวาผจดการจะเรยกใหชดใชเงนอนตนไดออกไปคนแกตนเชนอยางตวแทนกได และบทบญญตมาตรา ๘๑๖ วรรค ๒ นน ทานกใหนำามาใชบงคบดวยโดยอนโลม

อนง ในกรณทกลาวมาในมาตรา ๓๙๗ นน แมถงวาทเขาจดการงานนนจะเปนการขดกบความประสงคของตวการกด ผจดการกยงคงมสทธเรยกรองเชนนนอย

มาตรา ๔๐๒ ถาเงอนไขดงวามาในมาตรากอนนนมไดม ทานวาตวการจำาตองคนสงทงหลายบรรดาทไดมาเพราะเขาเขาจดการงานนนใหแกผจดการ ตามบทบญญตวาดวยการคนลาภมควรได

ถาตวการใหสตยาบนแกการทจดทำานน ทานใหนำาบทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนวาดวยตวแทนมาใชบงคบ แลวแตกรณ

มาตรา ๔๐๓ ถาผจดการมไดมบรพเจตนาจะเรยกใหตวการชดใชคน ผจดการกยอมไมมสทธเรยกรองเชนนน

การทบดามารดา ปยา ตายาย บำารงรกษาผสบสนดานเปนทางอปการะกด หรอกลบกนเปนทางปฏการะกด เมอกรณเปนทสงสยทานใหสนนษฐานไวกอนวาไมมเจตนาจะเรยกใหผรบประโยชนชดใชคน

มาตรา ๔๐๔ ถาผจดการทำาแทนผหนงโดยสำาคญวาทำาแทนผอนอกคนหนงไซร ทานวาผเปนตวการคนกอนผเดยวมสทธและหนาทอนเกดแตการทไดจดทำาไปนน

มาตรา ๔๐๕ บทบญญตทงหลายทกลาวมาในสบมาตรากอนนน ทานมใหใชบงคบแกกรณทบคคลหนงเขาทำาการงานของผอนโดยสำาคญวาเปนการงานของตนเอง

ถาบคคลใดถอเอากจการของผอนวาเปนของตนเอง ทงทรแลววาตนไมมสทธจะทำาเชนนนไซร ทานวาตวการจะใชสทธเรยกรองบงคบโดยมลดงบญญตไวในมาตรา ๓๙๕ , ๓๙๖ , ๓๙๙ และ ๔๐๐ นนกได แตเมอไดใชสทธดงวามานแลว ตวการจะตองรบผดตอผจดการดงบญญตไวในมาตรา ๔๐๒ วรรค ๑

ลกษณะ ๔

ลาภมควรได

มาตรา ๔๐๖ บคคลใดไดมาซงทรพยสงใด เพราะการทบคคลอกคนหนงกระทำาเพอชำาระหนกด หรอไดมาดวยประการอนกด โดยปราศจากมลอนจะอางกฎหมายได และเปนทางใหบคคลอกคนหนงนนเสยเปรยบไซร ทานวาบคคลนนจำาตองคนทรพยใหแกเขา อนงการรบสภาพหนสนวามอยหรอหาไมนน ทานกใหถอวาเปนการกระทำาเพอชำาระหนดวย

บทบญญตอนนทานใหใชบงคบตลอดถงกรณทไดทรพยมา เพราะเหตอยางใดอยางหนงซงมไดมไดเปนขน หรอเปนเหตทไดสนสดไปเสยกอนแลวนนดวย

มาตรา ๔๐๗ บคคลใดไดกระทำาการอนใดตามอำาเภอใจเหมอนหนงวาเพอชำาระหนโดยรอยวาตนไมมความผกพนทจะตองชำาระ ทานวาบคคลผนนหามสทธจะไดรบคนทรพยไม

มาตรา ๔๐๘ บคคลดงจะกลาวตอไปนไมมสทธจะไดรบคนทรพย คอ

(๑ ) บคคลผชำาระหนอนมเงอนเวลาบงคบเมอกอนถงกำาหนดเวลานน

(๒ ) บคคลผชำาระหนซงขาดอายความแลว

(๓ ) บคคลผชำาระหนตามหนาทศลธรรม หรอตามควรแกอธยาศยในสมาคม

มาตรา ๔๐๙ เมอบคคลผหนงผใดซงมไดเปนลกหนไดชำาระหนไปโดยสำาคญผด เปนเหตใหเจาหนผทำาการโดยสจรตไดทำาลาย หรอลบลางเสยซงเอกสารอนเปนพยานหลกฐานแหงหนกด ยกเลกหลกประกนเสยกด สนสทธไปเพราะขาดอายความกด ทานวาเจาหนไมจำาตองคนทรพย

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนน ไมขดขวางตอการทบคคลผไดชำาระหนนนจะใชสทธไลเบยเอาแกลกหนและผคำาประกน ถาจะพงม

มาตรา ๔๑๐ บคคลผใดไดทำาการชำาระหนโดยมงตอผลอยางหนง แตมไดเกดผลขนเชนนน ถาและบคคลนนไดรมาแตแรกวาการทจะเกดผลนนเปนพนวสยกด หรอไดเขาปองปดขดขวางเสยมใหเกดผลเชนนนโดยอาการอนฝาฝนความสจรตกด ทานวาบคคลผนนไมมสทธจะไดรบคนทรพย

มาตรา ๔๑๑ บคคลใดไดกระทำาการเพอชำาระหนเปนการอนฝาฝนขอหามตามกฎหมายหรอศลธรรมอนด ทานวาบคคลนนหาอาจจะเรยกรองคนทรพยไดไม

มาตรา ๔๑๒ ถาทรพยสนซงไดรบไวเปนลาภมควรไดนนเปนเงนจำานวนหนงทานวาตองคนเตมจำานวนนน เวนแตเมอบคคลไดรบไวโดยสจรต จงตองคนลาภมควรไดเพยงสวนทยงมอยในขณะเมอเรยกคน

มาตรา ๔๑๓ เมอทรพยสนอนจะตองคนนนเปนอยางอนนอกจากจำานวนเงน และบคคลไดรบไวโดยสจรต ทานวาบคคลเชนนนจำาตองคนทรพยสนเพยงตามสภาพทเปนอย และมตองรบผดชอบในการททรพยนนสญหายหรอบบสลาย แตถาไดอะไรมาเปนคาสนไหมทดแทนเพอการสญหายหรอบบสลายเชนนนกตองใหไปดวย

ถาบคคลไดรบทรพยสนไวโดยทจรต ทานวาจะตองรบผดชอบในการสญหายหรอบบสลายนนเตมภม แมกระทงการสญหายหรอบบสลายจะเกดเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไร ทรพยสนนนกคงตองสญหายหรอบบสลายอยนนเอง

มาตรา ๔๑๔ ถาการคนทรพยตกเปนพนวสยเพราะสภาพแหงทรพยสนทไดรบไวนนเองกด หรอเพราะเหตอยางอนกด และบคคลไดรบทรพยสนไวโดยสจรต ทานวาบคคลเชนนนจำาตองคนลาภมควรไดเพยงสวนทยงมอยในขณะเมอเรยกคน

ถาบคคลไดรบทรพยสนนนไวโดยทจรต ทานวาตองใชราคาทรพยสนนนเตมจำานวน

มาตรา ๔๑๕ บคคลผไดรบทรพยสนไวโดยสจรต ยอมจะไดดอกผลอนเกดแตทรพยสนนนตลอดเวลาทยงคงสจรตอย

ถาผทไดรบไวจะตองคนทรพยสนนนเมอใด ใหถอวาผนนตกอยในฐานะทจรตจำาเดมแตเวลาทเรยกคนนน

มาตรา ๔๑๖ คาใชจายทงหลายอนควรแกการเพอรกษาบำารงหรอซอมแซมทรพยสนนน ทานวาตองชดใชแกบคคลผคนทรพยสนนนเตมจำานวน

แตบคคลเชนวานจะเรยกรองใหชดใชคาใชจายตามธรรมดาเพอบำารงซอมแซมทรพยสนนน หรอคาภาระตดพนทตองเสยไปในระหวางทตนคงเกบดอกผลอยนนหาไดไม

มาตรา ๔๑๗ ในสวนคาใชจายอยางอนนอกจากทกลาวมาในวรรคตนแหงมาตรากอนนน บคคลผคนทรพยสนจะเรยกใหชดใชไดแตเฉพาะทเสยไปในระหวางทตนทำาการโดยสจรต และเมอทรพยสนนนไดมราคาเพมสงขนเพราะคาใชจายนนในเวลาทคน และจะเรยกไดกแตเพยงเทาราคาทเพมขนเทานน

อนง บทบญญตแหงมาตรา ๔๑๕ วรรค ๒ นน ทานใหนำามาใชบงคบดวย แลวแตกรณ

มาตรา ๔๑๘ ถาบคคลรบทรพยสนอนมควรไดไวโดยทจรต และไดทำาการดดแปลงหรอตอเตมขนในทรพยสนนน ทานวาบคคลเชนนนตองจดทำาทรพยสนนนใหคนคงสภาพเดมดวยคาใชจายของตนเองแลวจงสงคน เวนแตเจาของทรพยสนจะเลอกใหสงคนตามสภาพทเปนอย ในกรณเชนนเจาของจะใชราคาคาทำาดดแปลงหรอตอเตม หรอใชเงนจำานวนหนงเปนราคาทรพยสนเทาทเพมขนนน

กได แลวแตจะเลอก

ถาในเวลาทจะตองคนทรพยนนเปนพนวสยจะทำาใหทรพยสนคนคงสภาพเดมได หรอถาทำาไปทรพยสนนนจะบบสลายไซร ทานวาบคคลผไดรบไวจะตองสงคนทรพยสนตามสภาพทเปนอย และไมมสทธเรยกคาสนไหมทดแทนเพอราคาทรพยสนทเพมขนเพราะการดดแปลงหรอตอเตมนนได

มาตรา ๔๑๙ ในเรองลาภมควรไดนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนกำาหนดปหนงนบแตเวลาทฝายผเสยหายรวาตนมสทธเรยกคน หรอเมอพนสบปนบแตเวลาทสทธนนไดมขน

ลกษณะ ๕

ละเมด

หมวด ๑

ความรบผดเพอละเมด

มาตรา ๔๒๐ ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ทำาตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวาผนนทำาละเมดจำาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน

มาตรา ๔๒๑ การใชสทธซงมแตจะใหเกดเสยหายแกบคคลอนนน ทานวาเปนการอนมชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๔๒๒ ถาความเสยหายเกดแตการฝาฝนบทบงคบแหงกฎหมายใดอนมทประสงคเพอจะปกปองบคคลอนๆ ผใดทำาการฝาฝนเชนนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาผนนเปนผผด

มาตรา ๔๒๓ ผใดกลาวหรอไขขาวแพรหลายซงขอความอนฝาฝนตอความจรง เปนทเสยหายแกชอเสยงหรอเกยรตคณของบคคลอนกด หรอเปนทเสยหายแกทางทำามาหาได หรอทางเจรญของเขาโดยประการอนกด ทานวาผนนจะตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกเขาเพอความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตการนน แมทงเมอตนมไดร วาขอความนนไมจรง แตหากควรจะรได

ผใดสงขาวสารอนตนมไดรวาเปนความไมจรง หากวาตนเองหรอผรบขาวสารนนมทางไดเสยโดยชอบในการนนดวยแลว ทานวาเพยงทสงขาวสารเชนนนหาทำาใหผนนตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนไม

มาตรา ๔๒๔ ในการพพากษาคดขอความรบผดเพอละเมดและกำาหนดคาสนไหมทดแทนนน ทานวาศาลไมจำาตองดำาเนนตามตามบทบญญตแหงกฎหมายลกษณะอาญาอนวาดวยการทจะตองรบโทษ และไมจำาตองพเคราะหถงการทผกระทำาผดตองคำาพพากษาลงโทษทางอาญาหรอไม

มาตรา ๔๒๕ นายจางตองรวมกนรบผดกบลกจางในผลแหงละเมด ซงลกจางไดกระทำาไปในทางการทจางนน

มาตรา ๔๒๖ นายจางซงไดใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลภายนอกเพอละเมดอนลกจางไดทำานน ชอบทจะไดชดใชจากลกจางนน

มาตรา ๔๒๗ บทบญญตในมาตราทงสองกอนนน ทานใหใชบงคบแกตวการและตวแทนดวยโดยอนโลม

มาตรา ๔๒๘ ผวาจางทำาของไมตองรบผดเพอความเสยหายอนผรบจางไดกอใหเกดขนแกบคคลภายนอกในระหวางทำาการงานทวาจาง เวนแตผวาจางจะเปนผผดในสวนการงานทสงใหทำา หรอในคำาสงทตนใหไว หรอในการเลอกหาผรบจาง

มาตรา ๔๒๙ บคคลใดแมไรความสามารถเพราะเหตเปนผเยาวหรอวกลจรตกยงตองรบผดในผลทตนทำาละเมด บดามารดาหรอผอนบาลของบคคลเชนวานยอมตองรบผดรวมกบเขาดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนไดใชความระมดระวงตามสมควรแกหนาทดแลซงทำาอยนน

มาตรา ๔๓๐ ครบาอาจารย นายจาง หรอบคคลอนซงรบดแลบคคลผไรความสามารถอยเปนนตยกด ชวครงคราวกด จำาตองรบผดรวมกบผไรความสามารถในการละเมด ซงเขาไดกระทำาลงในระหวางทอยในความดแลของตน ถาหากพสจนไดวาบคคลนนๆ มไดใชความระมดระวงตามสมควร

มาตรา ๔๓๑ ในกรณทกลาวมาในสองมาตรากอนนน ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๔๒๖ มาใชบงคบดวยโดยอนโลม

มาตรา ๔๓๒ ถาบคคลหลายคนกอใหเกดเสยหายแกบคคลอนโดยรวมกนทำาละเมด ทานวาบคคลเหลานนจะตองรวมกนรบผดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายนน ความขอนทานใหใชตลอดถงกรณทไมสามารถสบรตวไดแนวาในจำาพวกททำาละเมดรวมกนนน คนไหนเปนผกอใหเกดเสยหายนนดวย

อนง บคคลผยยงสงเสรมหรอชวยเหลอในการทำาละเมด ทานกใหถอวาเปนผกระทำาละเมดรวมกนดวย

ในระหวางบคคลทงหลายซงตองรบผดรวมกนใชคาสนไหมทดแทนนน ทานวาตางตองรบผดเปนสวนเทาๆ กน เวนแตโดยพฤตการณ ศาลจะวนจฉยเปนประการอน

มาตรา ๔๓๓ ถาความเสยหายเกดขนเพราะสตว ทานวาเจาของสตวหรอบคคลผรบเลยงรบรกษาไวแทนเจาของ จำาตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกฝายทตองเสยหายเพอความเสยหายอยางใดๆ อนเกดแตสตวนน เวนแตจะพสจนไดวาตนไดใชความระมดระวงอนสมควรแกการเลยงการรกษาตามชนดและวสยของสตว หรอตามพฤตการณอยางอน หรอพสจนไดวาความเสยหายนนยอมจะตองเกดมขนทงทไดใชความระมดระวงถงเพยงนน

อนง บคคลผตองรบผดชอบดงกลาวมาในวรรคตนนน จะใชสทธไลเบยเอาแกบคคลผทเราหรอยวสตวนนโดยละเมด หรอเอาแกเจาของสตวอนอนมาเราหรอยวสตวนนๆ กได

มาตรา ๔๓๔ ถาความเสยหายเกดขนเพราะเหตทโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนกอสรางไวชำารดบกพรองกด หรอ

บำารงรกษาไมเพยงพอกด ทานวาผครองโรงเรอนหรอสงปลกสรางนนๆ จำาตองใชคาสนไหมทดแทน แตถาผครองไดใชความระมดระวงตามสมควรเพอปดปองมใหเกดเสยหายฉะนนแลว ทานวาผเปนเจาของจำาตองใชคาสนไหมทดแทน

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนนน ใหใชบงคบไดตลอดถงความบกพรองในการปลกหรอคำาจนตนไมหรอกอไผดวย

ในกรณทกลาวมาในสองวรรคขางตนนน ถายงมผอนอกทตองรบผดชอบในการกอใหเกดเสยหายนนดวยไซร ทานวาผครองหรอเจาของจะใชสทธไลเบยเอาแกผนนกได

มาตรา ๔๓๕ บคคลใดจะประสบความเสยหายอนพงเกดจากโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนของผอน บคคลผนนชอบทจะเรยกใหจดการตามทจำาเปนเพอบำาบดปดปองภยนตรายนนเสยได

มาตรา ๔๓๖ บคคลผอยในโรงเรอนตองรบผดชอบในความเสยหายอนเกดเพราะของตกหลนจากโรงเรอนนน หรอเพราะทงขวางของไปตกในทอนมควร

มาตรา ๔๓๗ บคคลใดครอบครองหรอควบคมดแลยานพาหนะอยางใดๆ อนเดนดวยกำาลงเครองจกรกล บคคลนนจะตองรบผดชอบเพอการเสยหายอนเกดแตยานพาหนะนน เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพราะความผดของผตองเสยหายนนเอง

ความขอนใหใชบงคบไดตลอดถงผมไวในครอบครองของตน ซงทรพยอนเปนของเกดอนตรายไดโดยสภาพ หรอโดยความมงหมายทจะใช หรอโดยอาการกลไกของทรพยนนดวย

หมวด ๒

คาสนไหมทดแทนเพอละเมด

มาตรา ๔๓๘ คาสนไหมทดแทนจะพงใชโดยสถานใดเพยงใดนน ใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณและความรายแรงแหงละเมด

อนง คาสนไหมทดแทนนน ไดแกการคนทรพยสนอนผเสยหายตองเสยไปเพราะละเมด หรอใชราคาทรพยสนนน รวมทงคาเสยหายอนจะพงบงคบใหใชเพอความเสยหายอยางใดๆ อนไดกอขนนนดวย

มาตรา ๔๓๙ บคคลผจำาตองคนทรพยอนผอนตองเสยไปเพราะละเมดแหงตนนน ยงตองรบผดชอบตลอดถงการททรพยนนทำาลายลงโดยอบตเหต หรอการคนทรพยตกเปนพนวสยเพราะเหตอยางอนโดยอบตเหต หรอทรพยนนเสอมเสยลงโดยอบตเหตนนดวย เวนแตเมอการททรพยสนทำาลาย หรอตกเปนพนวสยจะคน หรอเสอมเสยนน ถงแมวาจะมไดมการทำาละเมด กคงจะตองตกไปเปนอยางนนอยเอง

มาตรา ๔๔๐ ในกรณทตองใชราคาทรพยอนไดเอาของเขาไปกด ในกรณทตองใชราคาทรพยอนลดนอยลงเพราะบบสลายกด ฝายผตองเสยหายจะเรยกดอกเบยในจำานวนเงนทจะตองใช คด

ตงแตเวลาอนเปนฐานทตงแหงการประมาณราคานนกได

มาตรา ๔๔๑ ถาบคคลจำาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอยางใดๆ เพราะเอาสงหารมทรพยของเขาไปกด หรอเพราะทำาของเขาใหบบสลายกด เมอใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลซงเปนผครองทรพยนนอยในขณะทเอาไป หรอขณะททำาใหบบสลายนนแลว ทานวาเปนอนหลดพนไปเพราะการทไดใชใหเชนนน แมกระทงบคคลภายนอกจะเปนเจาของทรพยหรอมสทธอยางอนเหนอทรพยนน เวนแตสทธของบคคลภายนอกเชนนนจะเปนทรอยแกตนหรอมไดรเพราะความประมาทเลนเลออยางรายแรงของตน

มาตรา ๔๔๒ ถาความเสยหายไดเกดขนเพราะความผดอยางหนงอยางใดของผตองเสยหายประกอบดวยไซร ทานใหนำาบทบญญตแหงมาตรา ๒๒๓ มาใชบงคบ โดยอนโลม

มาตรา ๔๔๓ ในกรณทำาใหเขาถงตายนน คาสนไหมทดแทนไดแกคาปลงศพรวมทงคาใชจายอนจำาเปนอยางอนๆ อกดวย

ถามไดตายในทนท คาสนไหมทดแทนไดแกคารกษาพยาบาลรวมทงคาเสยหายทตองขาดประโยชนทำามาหาไดเพราะไมสามารถประกอบการงานนนดวย

ถาวาเหตทตายลงนน ทำาใหบคคลหนงคนใดตองขาดไรอปการะตามกฎหมายไปดวยไซร ทานวาบคคลคนนนชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนเพอการนน

มาตรา ๔๔๔ ในกรณทำาใหเสยหายแกรางกายหรออนามยนน ผตองเสยหายชอบทจะไดชดใชคาใชจายอนตนตองเสยไป และคาเสยหายเพอการทเสยความสามารถประกอบการงานสนเชงหรอแตบางสวน ทงในเวลาปจจบนนนและในเวลาอนาคตดวย

ถาในเวลาทพพากษาคด เปนพนวสยจะหยงรไดแนวาความเสยหายนนไดมแทจรงเพยงใด ศาลจะกลาวในคำาพพากษาวายงสงวนไวซงสทธทจะแกไขคำาพพากษานนอกภายในระยะเวลาไมเกนสองปกได

มาตรา ๔๔๕ ในกรณทำาใหเขาถงตาย หรอใหเสยหายแกรางกายหรออนามยกด ในกรณทำาใหเขาเสยเสรภาพกด ถาผตองเสยหายมความผกพนตามกฎหมาย จะตองทำาการงานใหเปนคณแกบคคลภายนอกในครวเรอน หรออตสาหกรรมของบคคลภายนอกนนไซร ทานวาบคคลผจำาตองใชคาสนไหมทดแทนนนจะตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลภายนอกเพอทเขาตองขาดแรงงานอนนนไปดวย

มาตรา ๔๔๖ ในกรณทำาใหเขาเสยหายแกรางกายหรออนามยกด ในกรณทำาใหเขาเสยเสรภาพกด ผตองเสยหายจะเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนเพอความทเสยหายอยางอนอนมใชตวเงนดวยอกกได สทธเรยกรองอนนไมโอนกนได และไมตกสบไปถงทายาท เวนแตสทธนนจะไดรบสภาพกนไวโดยสญญาหรอไดเรมฟองคดตามสทธนนแลว

อนง หญงทตองเสยหายเพราะผใดทำาผดอาญาเปนทร

ศลธรรมแกตนกยอมมสทธเรยกรองทำานองเดยวกนน

มาตรา ๔๔๗ บคคลใดทำาใหเขาตองเสยหายแกชอเสยง เมอผตองเสยหายรองขอ ศาลจะสงใหบคคลนนจดการตามควรเพอทำาใหชอเสยงของผนนกลบคนดแทนใหใชคาเสยหาย หรอทงใหใชคาเสยหายดวยกได

มาตรา ๔๔๘ สทธเรยกรองคาเสยหายอนเกดแตมลละเมดนน ทานวาขาดอายความเมอพนปหนงนบแตวนทผตองเสยหายรถงการละเมดและรตวผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน หรอเมอพนสบปนบแตวนทำาละเมด

แตถาเรยกรองคาเสยหายในมลอนเปนความผดมโทษตามกฎหมายลกษณะอาญา และมกำาหนดอายความทางอาญายาวกวาทกลาวมานนไซร ทานใหเอาอายความทยาวกวานนมาบงคบ

หมวด ๓

นรโทษกรรม

มาตรา ๔๔๙ บคคลใดเมอกระทำาการปองกนโดยชอบดวยกฎหมายกด กระทำาตามคำาสงอนชอบดวยกฎหมายกด หากกอใหเกดเสยหายแกผอนไซร ทานวาบคคลนนหาตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนไม

ผตองเสยหายอาจเรยกคาสนไหมทดแทนจากผเปนตนเหตใหตองปองกนโดยชอบดวยกฎหมาย หรอจากบคคลผใหคำาสงโดยละเมดนนกได

มาตรา ๔๕๐ ถาบคคลทำาบบสลาย หรอทำาลายทรพยสงหนงสงใด เพอจะบำาบดปดปองภยนตรายซงมมาเปนสาธารณะโดยฉกเฉน ทานวาไมจำาตองใชคาสนไหมทดแทน หากความเสยหายนนไมเกนสมควรแกเหตภยนตราย

ถาบคคลทำาบบสลาย หรอทำาลายทรพยสงหนงสงใด เพอจะบำาบดปดปองภยนตรายอนมแกเอกชนโดยฉกเฉน ผนนจะตองใชคนทรพยนน

ถาบคคลทำาบบสลาย หรอทำาลายทรพยสงหนงสงใด เพอจะปองกนสทธของตนหรอของบคคลภายนอกจากภยนตรายอนมมาโดยฉกเฉน เพราะตวทรพยนนเองเปนเหต บคคลเชนวานหาตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนไม หากวาความเสยหายนนไมเกนสมควรแก

เหต แตถาภยนตรายนนเกดขนเพราะความผดของบคคลนนเองแลว ทานวาจำาตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนให

มาตรา ๔๕๑ บคคลใชกำาลงเพอปองกนสทธของตน ถาตามพฤตการณจะขอใหศาลหรอเจาหนาทชวยเหลอใหทนทวงทไมได และถามไดทำาในทนใด ภยมอยดวยการทตนจะไดสมดงสทธนนจะตองประวงไปมากหรอถงแกสาบสญไดไซร ทานวาบคคลนนหาตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนไม

การใชกำาลงดงกลาวมาในวรรคกอนนน ทานวาตองจำากดครดเครงแตเฉพาะทจำาเปนเพอจะบำาบดปดปองภยนตรายเทานน

ถาบคคลผใดกระทำาการดงกลาวมาในวรรคตน เพราะหลงสนนษฐานพลาดไปวามเหตอนจำาเปนทจะทำาไดโดยชอบดวยกฎหมายไซร ทานวาผนนจะตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนใหแกบคคลอน แมทงการทหลงพลาดไปนนจะมใชเปนเพราะความประมาทเลนเลอของตน

มาตรา ๔๕๒ ผครองอสงหารมทรพยชอบทจะจบสตวของผอนอนเขามาทำาความเสยหายในอสงหารมทรพยนน และยดไวเปนประกนคาสนไหมทดแทน อนจะพงตองใชแกตนได และถาเปนการจำาเปนโดยพฤตการณแมจะฆาสตวนนเสยกชอบทจะทำาได

แตวาผนนตองบอกกลาวแกเจาของสตวโดยไมชกชา ถาและหาตวเจาของสตวไมพบ ผทจบสตวไวตองจดการตามสมควรเพอสบหาตวเจาของ

บรรพ ๓

เอกเทศสญญา

ลกษณะ ๑

ซอขาย

หมวด ๑

สภาพและหลกสำาคญของสญญาซอขาย

สวนท ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๔๕๓ อนวาซอขายนน คอสญญาซงบคคลฝายหนง เรยกวาผขาย โอนกรรมสทธแหงทรพยสนใหแกบคคลอกฝายหนง เรยกวาผซอ และผซอตกลงวาจะใชราคาทรพยสนนนใหแกผ

ขาย

มาตรา ๔๕๔ การทคกรณฝายหนงใหคำามนไวกอนวาจะซอหรอขายนน จะมผลเปนการซอขายตอเมออกฝายหนงไดบอกกลาวความจำานงวาจะทำาการซอขายนนใหสำาเรจตลอดไปและคำาบอกกลาวเชนนนไดไปถงบคคลผใหคำามนแลว

ถาในคำามนมไดกำาหนดเวลาไวเพอการบอกกลาวเชนนนไซร ทานวาบคคลผใหคำามนจะกำาหนดเวลาพอสมควร และบอกกลาวไปยงคกรณอกฝายหนงใหตอบมาเปนแนนอนภายในเวลากำาหนดนนกได วาจะทำาการซอขายใหสำาเรจตลอดไปหรอไม ถาและไมตอบเปนแนนอนภายในกำาหนดเวลานนไซร คำามนซงไดใหไวกอนนนกเปนอนไรผล

มาตรา ๔๕๕ เมอกลาวตอไปเบองหนาถงเวลาซอขาย ทานหมายความวาเวลาซงทำาสญญาซอขายสำาเรจบรบรณ

มาตรา ๔๕๖7[๗] การซอขายอสงหารมทรพย ถามไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทเปนโมฆะ วธนใหใชถงซอขายเรอมระวางตงแตหาตนขนไป ทงซอขายแพและสตวพาหนะดวย

สญญาจะขายหรอจะซอ หรอคำามนในการซอขายทรพยสนตามทระบไวในวรรคหนง ถามไดมหลกฐานเปนหนงสออยางหนงอยางใดลงลายมอชอฝายผตองรบผดเปนสำาคญ หรอได

7

วางประจำาไวหรอไดชำาระหนบางสวนแลว จะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนน ใหใชบงคบถงสญญาซอขายสงหารมทรพยซงตกลงกนเปนราคาสองหมนบาท หรอกวานนขนไปดวย

มาตรา ๔๕๗ คาฤชาธรรมเนยมทำาสญญาซอขายนน ผซอผขายพงออกใชเทากนทงสองฝาย

สวนท ๒

การโอนกรรมสทธ

มาตรา ๔๕๘ กรรมสทธในทรพยสนทขายนน ยอมโอนไปยงผซอตงแตขณะเมอไดทำาสญญาซอขายกน

มาตรา ๔๕๙ ถาสญญาซอขายมเงอนไข หรอเงอนเวลาบงคบไวทานวากรรมสทธในทรพยสนยงไมโอนไปจนกวาการจะไดเปนไปตามเงอนไขหรอถงกำาหนดเงอนเวลานน

มาตรา ๔๖๐ ในการซอขายทรพยสนซงมไดกำาหนดลงไว

แนนอนนนทานวากรรมสทธยงไมโอนไปจนกวาจะไดหมาย หรอนบ ชง ตวง วด หรอคดเลอก หรอทำาโดยวธอนเพอใหบงตวทรพยสนนนออกเปนแนนอนแลว

ในการซอขายทรพยสนเฉพาะสง ถาผขายยงจะตองนบ ชง ตวง วด หรอทำาการอยางอน หรอทำาสงหนงสงใดอนเกยวแกทรพยสนเพอใหรกำาหนดราคาทรพยสนนนแนนอน ทานวากรรมสทธยงไมโอนไปยงผซอจนกวาการหรอสงนนไดทำาแลว

หมวด ๒

หนาทและความรบผดของผขาย

สวนท ๑

การสงมอบ

มาตรา ๔๖๑ ผขายจำาตองสงมอบทรพยสนซงขายนนใหแกผซอ

มาตรา ๔๖๒ การสงมอบนนจะทำาอยางหนงอยางใดกไดสดแตวาเปนผลใหทรพยสนนนไปอยในเงอมมอของผซอ

มาตรา ๔๖๓ ถาในสญญากำาหนดวาใหสงทรพยสนซงขายนนจากทแหงหนงไปถงอกแหงหนงไซร ทานวาการสงมอบยอมสำาเรจเมอไดสงมอบทรพยสนนนใหแกผขนสง

มาตรา ๔๖๔ คาขนสงทรพยสนซงไดซอขายกนไปยงทแหงอนนอกจากสถานทอนพงชำาระหนนน ผซอพงออกใช

มาตรา ๔๖๕ ในการซอขายสงหารมทรพยนน

(๑ ) หากวาผขายสงมอบทรพยสนนอยกวาทไดสญญาไว ทานวาผซอจะปดเสยไมรบเอาเลยกได แตถาผซอรบเอาทรพยสนนนไว ผซอกตองใชราคาตามสวน

(๒ ) หากวาผขายสงมอบทรพยสนมากกวาทไดสญญาไว ทานวาผซอจะรบเอาทรพยสนนนไวแตเพยงตามสญญาและนอกกวานนปดเสยกได หรอจะปดเสยทงหมดไมรบเอาไวเลยกได ถาผซอรบเอาทรพยสนอนเขาสงมอบเชนนนไวทงหมด ผซอกตองใชราคาตามสวน

(๓ ) หากวาผขายสงมอบทรพยสนตามทไดสญญาไวระคนกบทรพยสนอยางอนอนมไดรวมอยในขอสญญาไซร ทานวาผซอจะรบเอาทรพยสนไวแตตามสญญา และนอกกวานนปดเสยกได หรอจะปดเสยทงหมดกได

มาตรา ๔๖๖ ในการซอขายอสงหารมทรพยนน หากวาไดระบจำานวนเนอททงหมดไว และผขายสงมอบทรพยสนนอยหรอมากไปกวาทไดสญญาไซร ทานวาผซอจะปดเสย หรอจะรบเอาไวและใชราคาตามสวนกไดตามแตจะเลอก

อนง ถาขาดตกบกพรองหรอลำาจำานวนไมเกนกวารอยละหาแหงเนอททงหมดอนไดระบไวนนไซร ทานวาผซอจำาตองรบเอาและใชราคาตามสวนแตวาผซออาจจะเลกสญญาเสยไดในเมอขาดตกบกพรองหรอลำาจำานวนถงขนาดซงหากผซอไดทราบกอนแลวคงจะมไดเขาทำาสญญานน

มาตรา ๔๖๗ ในขอรบผดเพอการททรพยขาดตกบกพรองหรอลำาจำานวนนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนกำาหนดปหนงนบแตเวลาสงมอบ

มาตรา ๔๖๘ ถาในสญญาไมมกำาหนดเงอนเวลาใหใชราคาไซร ผขายชอบทจะยดหนวงทรพยสนทขายไวไดจนกวาจะใชราคา

มาตรา ๔๖๙ ถาผซอลมละลายกอนสงมอบทรพยสนกด หรอผซอเปนคนลมละลายแลวในเวลาซอขายโดยผขายไมรกด หรอผซอกระทำาใหหลกทรพยทใหไวเพอประกนการใชเงนนนเสอมเสยหรอลดนอยลงกด ถงแมในสญญาจะมกำาหนดเงอนเวลาใหใชราคา ผขายกชอบทจะยดหนวงทรพยสนซงขายไวได เวนแตผซอจะหาประกนทสมควรใหได

มาตรา ๔๗๐ ถาผซอผดนด ผขายซงไดยดหนวงทรพยสนไวตามมาตราทงหลายทกลาวมา อาจจะใชทางแกตอไปนแทนทางแกสามญในการไมชำาระหนได คอมจดหมายบอกกลาวไปยงผซอใหใชราคากบทงคาจบจายเกยวกบการภายในเวลาอนควรซงตองกำาหนดลงไวในคำาบอกกลาวนนดวย

ถาผซอละเลยเสยไมทำาตามคำาบอกกลาว ผขายอาจนำาทรพยสนนนออกขายทอดตลาดได

มาตรา ๔๗๑ เมอขายทอดตลาดไดเงนเปนจำานวนสทธเทาใด ใหผขายหกเอาจำานวนทคางชำาระแกตนเพอราคาและคาจบจายเกยวการนนไว ถาและยงมเงนเหลอ กใหสงมอบแกผซอโดยพลน

สวนท ๒

ความรบผดเพอชำารดบกพรอง

มาตรา ๔๗๒ ในกรณททรพยสนซงขายนนชำารดบกพรองอยางหนงอยางใดอนเปนเหตใหเสอมราคาหรอเสอมความเหมาะสมแกประโยชนอนมงจะใชเปนปกตกด ประโยชนทมงหมายโดยสญญากด ทานวาผขายตองรบผด

ความทกลาวมาในมาตรานยอมใชได ทงทผขายรอยแลวหรอไมรวาความชำารดบกพรองมอย

มาตรา ๔๗๓ ผขายยอมไมตองรบผดในกรณดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ถาผซอไดรอยแลวแตในเวลาซอขายวามความชำารดบกพรองหรอควรจะไดรเชนนนหากไดใชความระมดระวงอนจะพงคาดหมายไดแตวญญชน

(๒ ) ถาความชำารดบกพรองนนเปนอนเหนประจกษแลวในเวลาสงมอบ และผซอรบเอาทรพยสนนนไวโดยมไดอดเออน

(๓ ) ถาทรพยสนนนไดขายทอดตลาด

มาตรา ๔๗๔ ในขอรบผดเพอชำารดบกพรองนน ทานหามมใหฟองคดเมอพนเวลาปหนงนบแตเวลาทไดพบเหนความชำารดบกพรอง

สวนท ๓

ความรบผดในการรอนสทธ

มาตรา ๔๗๕ หากวามบคคลผใดมากอการรบกวนขดสทธของผซอในอนจะครองทรพยสนโดยปกตสข เพราะบคคลผนนมสทธเหนอทรพยสนทไดซอขายกนนนอยในเวลาซอขายกด เพราะความผดของผขายกด ทานวาผขายจะตองรบผดในผลอนนน

มาตรา ๔๗๖ ถาสทธของผกอการรบกวนนนผซอรอยแลวในเวลาซอขาย ทานวาผขายไมตองรบผด

มาตรา ๔๗๗ เมอใดการรบกวนขดสทธนนเกดเปนคดขนระหวางผซอกบบคคลภายนอก ผซอชอบทจะขอใหศาลเรยกผขายเขาเปนจำาเลยรวมหรอเปนโจทกรวมกบผซอในคดนนได เพอศาลจะ

ไดวนจฉยชขาดขอพพาทระหวางผเปนคกรณทงหลายรวมไปเปนคดเดยวกน

มาตรา ๔๗๘ ถาผขายเหนเปนการสมควร จะสอดเขาไปในคดเพอปฏเสธการเรยกรองของบคคลภายนอก กชอบทจะทำาไดดวย

มาตรา ๔๗๙ ถาทรพยสนซงซอขายกนหลดไปจากผซอทงหมดหรอแตบางสวนเพราะเหตการรอนสทธกด หรอวาทรพยสนนนตกอยในบงคบแหงสทธอยางหนงอยางใดซงเปนเหตใหเสอมราคา หรอเสอมความเหมาะสมแกการทจะใช หรอเสอมความสะดวกในการใชสอย หรอเสอมประโยชนอนจะพงไดแตทรพยสนนน และซงผซอหาไดรในเวลาซอขายไมกด ทานวาผขายตองรบผด

มาตรา ๔๘๐ ถาอสงหารมทรพยตองศาลแสดงวาตกอยในบงคบแหงภาระจำายอมโดยกฎหมายไซร ทานวาผขายไมตองรบผด เวนไวแตผขายจะไดรบรองไวในสญญาวาทรพยสนนนปลอดจากภาระจำายอมอยางใด ๆ ทงสน หรอปลอดจากภาระจำายอมอนนน

มาตรา ๔๘๑ ถาผขายไมไดเปนคความในคดเดม หรอถาผซอไดประนประนอมยอมความกบบคคลภายนอก หรอยอมตามทบคคลภายนอกเรยกรองไซร ทานหามมใหฟองคดในขอรบผดเพอการรอนสทธเมอพนกำาหนดสามเดอนนบแตวนคำาพพากษาในคดเดมถงทสด หรอนบแตวนประนประนอมยอมความ หรอวนทยอมตาม

บคคลภายนอกเรยกรองนน

มาตรา ๔๘๒ ผขายไมตองรบผดในการรอนสทธเมอกรณเปนดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ถาไมมการฟองคด และผขายพสจนไดวาสทธของผซอไดสญไปโดยความผดของผซอเอง หรอ

(๒ ) ถาผซอไมไดเรยกผขายเขามาในคด และผขายพสจนไดวา ถาไดเรยกเขามาคดฝายผซอจะชนะ หรอ

(๓ ) ถาผขายไดเขามาในคด แตศาลไดยกคำาเรยกรองของผซอเสยเพราะความผดของผซอเอง

แตถงกรณจะเปนอยางไรกด ถาผขายถกศาลหมายเรยกใหเขามาในคดและไมยอมเขาวาคดรวมเปนจำาเลยหรอรวมเปนโจทกกบผซอไซร ทานวาผขายคงตองรบผด

สวนท ๔

ขอสญญาวาจะไมตองรบผด

มาตรา ๔๘๓ คสญญาซอขายจะตกลงกนวาผขายจะไมตองรบผดเพอความชำารดบกพรองหรอเพอการรอนสทธกได

มาตรา ๔๘๔ ขอสญญาวาจะไมตองรบผดนน ยอมไมคมผขายใหพนจากการตองสงเงนคนตามราคา เวนแตจะไดระบไวเปนอยางอน

มาตรา ๔๘๕ ขอสญญาวาจะไมตองรบผดนน ไมอาจคมความรบผดของผขายในผลของการอนผขายไดกระทำาไปเอง หรอผลแหงขอความจรงอนผขายไดรอยแลวและปกปดเสย

หมวด ๓

หนาทของผซอ

มาตรา ๔๘๖ ผซอจำาตองรบมอบทรพยสนทตนไดรบซอและใชราคาตามขอสญญาซอขาย

มาตรา ๔๘๗ อนราคาทรพยสนทขายนนจะกำาหนดลงไวในสญญากได หรอจะปลอยไปใหกำาหนดกนดวยวธอยางใดอยางหนงดงไดตกลงกนไวในสญญานนกได หรอจะถอเอาตามทางการทคสญญาประพฤตตอกนอยนนกได

ถาราคามไดมกำาหนดเดดขาดอยางใดดงวามานนไซร ทานวาผซอจะตองใชราคาตามสมควร

มาตรา ๔๘๘ ถาผซอพบเหนความชำารดบกพรองในทรพยสนซงตนไดรบซอ ผซอชอบทจะยดหนวงราคาทยงไมไดชำาระไวไดทงหมดหรอแตบางสวน เวนแตผขายจะหาประกนทสมควรใหได

มาตรา ๔๘๙ ถาผซอถกผรบจำานองหรอบคคลผเรยกรองเอาทรพยสนทขายนนขวาจะฟองเปนคดขนกด หรอมเหตอนควรเชอวาจะถกขเชนนนกด ผซอกชอบทจะยดหนวงราคาไวทงหมดหรอ

บางสวนไดดจกน จนกวาผขายจะไดบำาบดภยอนนนใหสนไป หรอจนกวาผขายจะหาประกนทสมควรใหได

มาตรา ๔๙๐ ถาไดกำาหนดกนไววาใหสงมอบทรพยสนซงขายนนเวลาใด ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเวลาอนเดยวกนนนเองเปนเวลากำาหนดใชราคา

หมวด ๔

การซอขายเฉพาะบางอยาง

สวนท ๑

ขายฝาก

มาตรา ๔๙๑ อนวาขายฝากนน คอสญญาซอขายซงกรรมสทธในทรพยสนตกไปยงผซอ โดยมขอตกลงกนวาผขายอาจไถทรพยนนคนได

มาตรา ๔๙๒8[๘] ในกรณทมการไถทรพยสนซงขายฝากภายในเวลาทกำาหนดไวในสญญาหรอภายในเวลาทกฎหมายกำาหนด หรอผไถไดวางทรพยอนเปนสนไถตอสำานกงานวางทรพยภายในกำาหนดเวลาไถโดยสละสทธถอนทรพยทไดวางไว ใหทรพยสนซงขายฝากตกเปนกรรมสทธของผไถตงแตเวลาทผไถไดชำาระสนไถหรอวางทรพยอนเปนสนไถ แลวแตกรณ

ในกรณทไดวางทรพยตามวรรคหนง ใหเจาพนกงานของสำานกงานวางทรพยแจงใหผรบไถทราบถงการวางทรพยโดยพลน โดยผไถไมตองปฏบตตามมาตรา ๓๓๓ วรรคสาม8

มาตรา ๔๙๓ ในการขายฝาก คสญญาจะตกลงกนไมใหผซอจำาหนายทรพยสนซงขายฝากกได ถาและผซอจำาหนายทรพยสนนนฝาฝนสญญาไซร กตองรบผดตอผขายในความเสยหายใดๆ อนเกดแตการนน

มาตรา ๔๙๔ ทานหามมใหใชสทธไถทรพยสนซงขายฝากเมอพนเวลาดงจะกลาวตอไปน

(๑ ) ถาเปนอสงหารมทรพย กำาหนดสบปนบแตเวลาซอขาย

(๒ ) ถาเปนสงหารมทรพย กำาหนดสามปนบแตเวลาซอขาย

มาตรา ๔๙๕ ถาในสญญามกำาหนดเวลาไถเกนไปกวานน ทานใหลดลงมาเปนสบปและสามปตามประเภททรพย

มาตรา ๔๙๖9[๙] กำาหนดเวลาไถนน อาจทำาสญญาขยายกำาหนดเวลาไถได แตกำาหนดเวลาไถรวมกนทงหมด ถาเกนกำาหนดเวลาตามมาตรา ๔๙๔ ใหลดลงมาเปนกำาหนดเวลาตามมาตรา ๔๙๔

การขยายกำาหนดเวลาไถตามวรรคหนงอยางนอยตองมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผรบไถ ถาเปนทรพยสนซงการซอขายกนจะตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

9

หามมใหยกการขยายเวลาขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทนและโดยสจรต และไดจดทะเบยนสทธโดยสจรตแลว เวนแตจะไดนำาหนงสอหรอหลกฐานเปนหนงสอดงกลาวไปจดทะเบยนหรอจดแจงตอพนกงานเจาหนาท

มาตรา ๔๙๗ สทธในการไถทรพยสนนน จะพงใชไดแตบคคลเหลาน คอ

(๑ ) ผขายเดม หรอทายาทของผขายเดม หรอ

(๒ ) ผรบโอนสทธนน หรอ

(๓ ) บคคลซงในสญญายอมไวโดยเฉพาะวาใหเปนผไถได

มาตรา ๔๙๘ สทธในการไถทรพยสนนน จะพงใชไดเฉพาะตอบคคลเหลาน คอ

(๑ ) ผซอเดม หรอทายาทของผซอเดม หรอ

(๒ ) ผรบโอนทรพยสน หรอรบโอนสทธเหนอทรพยสนนน แตในขอนถาเปนสงหารมทรพยจะใชสทธไดตอเมอผรบโอนไดรในเวลาโอน วาทรพยสนตกอยในบงคบแหงสทธไถคน

มาตรา ๔๙๙ สนไถนน ถาไมไดกำาหนดกนไววาเทาใดไซร ทานใหไถตามราคาทขายฝาก

ถาปรากฏในเวลาไถวาสนไถหรอราคาขายฝากทกำาหนดไว

สงกวาราคาขายฝากทแทจรงเกนอตรารอยละสบหาตอป ใหไถไดตามราคาขายฝากทแทจรงรวมประโยชนตอบแทนรอยละสบหาตอป10[๑๐]

มาตรา ๕๐๐ คาฤชาธรรมเนยมการขายฝากซงผซอไดออกไปนนผไถตองใชใหแกผซอพรอมกบสนไถ

สวนคาฤชาธรรมเนยมการไถทรพยนน ผไถพงออกใช

มาตรา ๕๐๑ ทรพยสนซงไถนน ทานวาตองสงคนตามสภาพทเปนอยในเวลาไถแตถาหากวาทรพยสนนนถกทำาลายหรอทำาใหเสอมเสยไปเพราะความผดของผซอไซร ทานวาผซอจะตองใชคาสนไหมทดแทน

มาตรา ๕๐๒ ทรพยสนซงไถนน ทานวาบคคลผไถยอมไดรบคนไปโดยปลอดจากสทธใดๆ ซงผซอเดม หรอทายาท หรอผรบโอนจากผซอเดมกอใหเกดขนกอนเวลาไถ

ถาวาเชาทรพยสนทอยในระหวางขายฝากอนไดจดทะเบยนเชาตอพนกงานเจาหนาทแลวไซร ทานวาการเชานนหากมไดทำาขนเพอจะใหเสยหายแกผขาย กำาหนดเวลาเชายงคงมเหลออยอกเพยงใด กใหคงเปนอนสมบรณอยเพยงนน แตมใหเกนกวาปหนง

สวนท ๒

10

ขายตามตวอยาง ขายตามคำาพรรณนา ขายเผอชอบ

มาตรา ๕๐๓ ในการขายตามตวอยางนน ผขายตองสงมอบทรพยสนใหตรงตามตวอยาง

ในการขายตามคำาพรรณนา ผขายจำาตองสงมอบทรพยสนใหตรงตามคำาพรรณนา

มาตรา ๕๐๔ ในขอรบผดเพอการสงของไมตรงตามตวอยาง หรอไมตรงตามคำาพรรณนานน ทานหามมใหฟองคดเมอพนกำาหนดปหนงนบแตเวลาสงมอบ

มาตรา ๕๐๕ อนวาขายเผอชอบนน คอการซอขายกนโดยมเงอนไขวาใหผซอไดมโอกาสตรวจดทรพยสนกอนรบซอ

มาตรา ๕๐๖ การตรวจดทรพยสนนน ถาไมไดกำาหนดเวลากนไวผขายอาจกำาหนดเวลาอนสมควร และบอกกลาวแกผซอใหตอบภายในกำาหนดนนไดวาจะรบซอหรอไม

มาตรา ๕๐๗ ทรพยสนอนผซอจะพงตรวจดกอนทจะสงมอบแกกนนน ถาผซอไมตรวจรบภายในเวลาทกำาหนดไวโดยสญญา

หรอโดยประเพณ หรอโดยคำาบอกกลาวของผขายทานวาผขายยอมไมมความผกพนตอไป

มาตรา ๕๐๘ เมอทรพยสนนนไดสงมอบแกผซอเพอใหตรวจดแลวการซอขายยอมเปนอนบรบรณในกรณตอไปน คอ

(๑ ) ถาผซอมไดบอกกลาววาไมยอมรบซอภายในเวลาทกำาหนดไวโดยสญญา หรอโดยประเพณ หรอโดยคำาบอกกลาว หรอ

(๒ ) ถาผซอไมสงทรพยสนคนภายในกำาหนดเวลาดงกลาวมานน หรอ

(๓ ) ถาผซอใชราคาทรพยสนนนสนเชง หรอแตบางสวน หรอ

(๔ ) ถาผซอจำาหนายทรพยสนนน หรอทำาประการอนอยางใดอนเปนปรยายวารบซอของนน

สวนท ๓

ขายทอดตลาด

มาตรา ๕๐๙ การขายทอดตลาดยอมบรบรณ เมอผทอดตลาดแสดงความตกลงดวยเคาะไม หรอดวยกรยาอนอยางใดอยางหนงตามจารตประเพณในการขายทอดตลาด ถายงมไดแสดงเชนนน

อยตราบใด ทานวาผสราคาจะถอนคำาสราคาของตนเสยกยงถอนได

มาตรา ๕๑๐ ผซอในการขายทอดตลาดจะตองทำาตามคำาโฆษณาบอกขาย และตามความขออน ๆ ซงผทอดตลาดไดแถลงกอนประเดมการสราคาทรพยสนเฉพาะรายไป

มาตรา ๕๑๑ ทานหามมใหผทอดตลาดเขาสราคา หรอใชใหผหนงผใดเขาสราคาในการทอดตลาดซงตนเปนผอำานวยการเอง

มาตรา ๕๑๒ ทานหามมใหผขายเขาสราคาเอง หรอใชใหผหนงผใดเขาสราคาเวนแตจะไดแถลงไวโดยเฉพาะในคำาโฆษณาบอกการทอดตลาดนน วาผขายถอสทธทจะเขาสราคาดวย

มาตรา ๕๑๓ เมอใดผทอดตลาดเหนวาราคาซงมผสสงสดนนยงไมเพยงพอผทอดตลาดอาจถอนทรพยสนจากการทอดตลาดได

มาตรา ๕๑๔ ผสราคายอมพนความผกพนในราคาซงตนสแตขณะเมอมผอนสราคาสงขนไป ไมวาการทผอนสนนจะสมบรณหรอมสมบรณประการใด อกประการหนงเมอใดถอนทรพยสนรายนนจากการทอดตลาด ผสราคากพนความผกพนแตขณะทถอนนนดจกน

มาตรา ๕๑๕ ผสราคาสงสดตองใชราคาเปนเงนสด เมอการซอขายบรบรณ หรอตามเวลาทกำาหนดไวในคำาโฆษณาบอกขาย

มาตรา ๕๑๖ ถาผสราคาสงสดละเลยเสยไมใชราคาไซร ทานใหผทอดตลาดเอาทรพยสนนนออกขายอกซำาหนง ถาและไดเงนเปนจำานวนสทธไมคมราคาและคาขายทอดตลาดชนเดม ผสราคาเดมคนนนตองรบผดในสวนทขาด

มาตรา ๕๑๗ ถาเงนรายไดในการทอดตลาดสวนหนงสวนใดคางชำาระอย เพราะเหตผทอดตลาดละเลยไมบงคบตามบทในมาตรา ๕๑๕ หรอมาตรา ๕๑๖ ไซร ทานวาผทอดตลาดจะตองรบผด

ลกษณะ ๒

แลกเปลยน

มาตรา ๕๑๘ อนวาแลกเปลยนนน คอสญญาซงคกรณตางโอนกรรมสทธแหงทรพยสนใหกนและกน

มาตรา ๕๑๙ บทบญญตทงหลายในลกษณะซอขายนน ทานใหใชถงการแลกเปลยนดวย โดยใหถอวาผเปนคสญญาแลกเปลยนเปนผขายในสวนทรพยสนซงตนไดสงมอบและเปนผซอในสวนทรพยสนซงตนไดรบในการแลกเปลยนนน

มาตรา ๕๒๐ ถาคสญญาฝายหนงในสญญาแลกเปลยนตกลงจะโอนเงนเพมเขากบทรพยสนสงอนใหแกอกฝายหนงไซร บททงหลายอนวาดวยราคาในลกษณะซอขายนน ใหใชถงเงนเชนวานนดวย

ลกษณะ ๓

ให

มาตรา ๕๒๑ อนวาใหนน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวา ผให โอนทรพยสนของตนใหโดยเสนหาแกบคคลอกคนหนงเรยกวา ผรบ และผรบยอมรบเอาทรพยสนนน

มาตรา ๕๒๒ การใหนนจะทำาดวยปลดหนใหแกผรบ หรอดวยชำาระหนซงผรบคางชำาระอยกได

มาตรา ๕๒๓ การใหนน ทานวายอมสมบรณตอเมอสงมอบทรพยสนทให

มาตรา ๕๒๔ การใหสทธอนมหนงสอตราสารเปนสำาคญนน ถามไดสงมอบตราสารใหแกผรบ และมไดมหนงสอบอกกลาวแกลกหนแหงสทธนน ทานวาการใหยอมไมสมบรณ

มาตรา ๕๒๕ การใหทรพยสนซงถาจะซอขายกนจะตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทนน ทานวายอมสมบรณตอเมอไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจา

หนาท ในกรณเชนน การใหยอมเปนอนสมบรณโดยมพกตองสงมอบ

มาตรา ๕๒๖ ถาการใหทรพยสนหรอใหคำามนวาจะใหทรพยสนนนไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทแลว และผใหไมสงมอบทรพยสนนนแกผรบไซรทานวาผรบชอบทจะเรยกใหสงมอบตวทรพยสนหรอราคาแทนทรพยสนนนได แตไมชอบทจะเรยกคาสนไหมทดแทนอยางหนงอยางใดดวยอกได

มาตรา ๕๒๗ ถาผใหผกตนไววาจะชำาระหนเปนคราว ๆ ทานวาหนนนเปนอนระงบสนไปเมอผใหหรอผรบตาย เวนแตจะขดกบเจตนาอนปรากฏแตมลหน

มาตรา ๕๒๘ ถาทรพยสนซงใหนนมคาภาระตดพน และผรบละเลยเสยไมชำาระคาภาระตดพนนนไซร ทานวาโดยเงอนไขอนระบไวในกรณสทธเลกสญญาตางตอบแทนกนนนผใหจะเรยกใหสงทรพยสนทใหนนคนตามบทบญญตวาดวยคนลาภมควรไดนนกได เพยงเทาทควรจะเอาทรพยนนไปใชชำาระคาภาระตดพนนน

แตสทธเรยกคนอนนยอมเปนอนขาดไป ถาบคคลภายนอกเปนผมสทธจะเรยกใหชำาระคาภาระตดพนนน

มาตรา ๕๒๙ ถาทรพยสนทใหมราคาไมพอกบการทจะชำาระคาภาระตดพนไซรทานวาผรบจะตองชำาระแตเพยงเทาราคาทรพยสนเทานน

มาตรา ๕๓๐ ถาการใหนนมคาภาระตดพน ทานวาผใหจะตองรบผดเพอความชำารดบกพรองหรอเพอการรอนสทธเชนเดยวกนกบผขาย แตทานจำากดไววาไมเกนจำานวนคาภาระตดพน

มาตรา ๕๓๑ อนผใหจะเรยกถอนคนการใหเพราะเหตผรบประพฤตเนรคณนนทานวาอาจจะเรยกไดแตเพยงในกรณดงจะกลาวตอไปน

(๑ ) ถาผรบไดประทษรายตอผใหเปนความผดฐานอาญาอยางรายแรงตามประมวลกฎหมายลกษณะอาญา หรอ

(๒ ) ถาผรบไดทำาใหผใหเสยชอเสยง หรอหมนประมาทผใหอยางรายแรง หรอ

(๓ ) ถาผรบไดบอกปดไมยอมใหสงของจำาเปนเลยงชวตแกผให ในเวลาทผใหยากไรและผรบยงสามารถจะใหได

มาตรา ๕๓๒ ทายาทของผใหอาจเรยกใหถอนคนการใหไดแตเฉพาะในเหตทผรบไดฆาผใหตายโดยเจตนาและไมชอบดวยกฎหมาย หรอไดกดกนผใหไวมใหถอนคนการให

แตวาผใหไดฟองคดไวแลวอยางใดโดยชอบ ทายาทของผใหจะวาคดอนนนตอไปกได

มาตรา ๕๓๓ เมอผใหไดใหอภยแกผรบในเหตประพฤต

เนรคณนนแลวกด หรอเมอเวลาไดลวงไปแลวหกเดอนนบแตเหตเชนนนไดทราบถงบคคลผชอบทจะเรยกถอนคนการใหไดนนกด ทานวาหาอาจจะถอนคนการใหไดไม

อนง ทานหามมใหฟองคดเมอพนเวลาสบปภายหลงเหตการณเชนวานน

มาตรา ๕๓๔ เมอถอนคนการให ทานใหสงคนทรพยสนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยลาภมควรได

มาตรา ๕๓๕ การใหอนจะกลาวตอไปน ทานวาจะถอนคนเพราะเหตเนรคณไมได คอ

(๑ ) ใหเปนบำาเหนจสนจางโดยแท

(๒ ) ใหสงทมคาภาระตดพน

(๓ ) ใหโดยหนาทธรรมจรรยา

(๔ ) ใหในการสมรส

มาตรา ๕๓๖ การใหอนจะใหเปนผลตอเมอผใหตายนน ทานใหบงคบดวยบทกฎหมายวาดวยมรดกและพนยกรรม

ลกษณะ ๔

เชาทรพย

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๕๓๗ อนวาเชาทรพยสนนน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวาผใหเชาตกลงใหบคคลอกคนหนงเรยกวาผเชาไดใชหรอไดรบประโยชนในทรพยสนอยางใดอยางหนงชวระยะเวลาอนมจำากด และผเชาตกลงจะใหคาเชาเพอการนน

มาตรา ๕๓๘ เชาอสงหารมทรพยนน ถามไดมหลกฐานเปนหนงสออยางหนงอยางใดลงลายมอชอฝายทตองรบผดเปนสำาคญ ทานวาจะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม ถาเชามกำาหนดกวาสามปขนไป หรอกำาหนดตลอดอายของผเชาหรอผใหเชาไซร หากมไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ทานวาการเชานนจะฟองรองใหบงคบคดไดแตเพยงสามป

มาตรา ๕๓๙ คาฤชาธรรมเนยมทำาสญญาเชานน ค

สญญาพงออกใชเสมอกนทงสองฝาย

มาตรา ๕๔๐ อนอสงหารมทรพย ทานหามมใหเชากนเปนกำาหนดเวลาเกนกวาสามสบป ถาไดทำาสญญากนไวเปนกำาหนดเวลานานกวานนทานกใหลดลงมาเปนสามสบป

อนง กำาหนดเวลาเชาดงกลาวมาน เมอสนลงแลวจะตอสญญาอกกได แตตองอยาใหเกนสามสบปนบแตวนตอสญญา

มาตรา ๕๔๑ สญญาเชานนจะทำากนเปนกำาหนดวาตลอดอายของผใหเชาหรอของผเชากใหทำาได

มาตรา ๕๔๒ บคคลหลายคนเรยกเอาสงหารมทรพยอนเดยวกนอาศยมลสญญาเชาตางราย ทานวาทรพยตกไปอยในครอบครองผเชาคนใดกอนดวยสญญาเชาทรพยนน คนนนมสทธยงกวาคนอน ๆ

มาตรา ๕๔๓ บคคลหลายคนเรยกรองเอาอสงหารมทรพยอนเดยวกน อาศยมลสญญาเชาตางราย ทานใหวนจฉยดงตอไปน

(๑ ) ถาการเชานนเปนประเภทซงมไดบงคบไวโดยกฎหมายวาตองจดทะเบยนทานใหถอวาผเชาซงไดทรพยสนไปไวในครอบครองกอนดวยสญญาเชาของตนนนมสทธยงกวาคนอน ๆ

(๒ ) ถาการเชาทก ๆ รายเปนประเภทซงบงคบไวโดยกฎหมายวาตองจดทะเบยนทานใหถอวาผเชาซงไดจดทะเบยนการเชาของตนกอนนนมสทธยงกวาคนอน ๆ

(๓ ) ถาการเชามทงประเภทซงตองจดทะเบยนและประเภทซงไมตองจดทะเบยนตามกฎหมายยนกนอยไซร ทานวาผเชาคนทไดจดทะเบยนการเชาของตนนนมสทธยงกวา เวนแตผเชาคนอนจะไดทรพยสนนนไปไวในครอบครองดวยการเชาของตนเสยกอนวนจดทะเบยนนนแลว

มาตรา ๕๔๔ ทรพยสนซงเชานน ผเชาจะใหเชาชวงหรอโอนสทธของตนอนมในทรพยสนนนไมวาทงหมดหรอแตบางสวนใหแกบคคลภายนอก ทานวาหาอาจทำาไดไม เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอนในสญญาเชา

ถาผเชาประพฤตฝาฝนบทบญญตอนน ผใหเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๔๕ ถาผเชาเอาทรพยสนซงตนเชาไปใหผอนเชาชวงอกทอดหนงโดยชอบทานวาผเชาชวงยอมตองรบผดตอผใหเชาเดมโดยตรง ในกรณเชนวานหากผเชาชวงจะไดใชคาเชาใหแกผเชาไปกอน ทานวาผเชาชวงหาอาจจะยกขนเปนขอตอสผใหเชาไดไม

อนง บทบญญตอนนไมหามการทผใหเชาจะใชสทธของตนตอผเชา

หมวด ๒

หนาทและความรบผดของผใหเชา

มาตรา ๕๔๖ ผใหเชาจำาตองสงมอบทรพยสนซงใหเชานนในสภาพอนซอมแซมดแลว

มาตรา ๕๔๗ ผเชาตองเสยคาใชจายไปโดยความจำาเปนและสมควรเพอรกษาทรพยสนซงเชานนเทาใด ผใหเชาจำาตองชดใชใหแกผเชา เวนแตคาใชจายเพอบำารงรกษาตามปกตและเพอซอมแซมเพยงเลกนอย

มาตรา ๕๔๘ ถาผใหเชาสงมอบทรพยสนซงเชานนโดยสภาพไมเหมาะแกการทจะใชเพอประโยชนทเชามา ผเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๔๙ การสงมอบทรพยสนซงเชากด ความรบผดของผใหเชาในกรณชำารดบกพรองและรอนสทธกด ผลแหงขอสญญาวาจะไมตองรบผดกด เหลาน ทานใหบงคบดวยบทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการซอขายอนโลมความตามควร

มาตรา ๕๕๐ ผใหเชายอมตองรบผดในความชำารดบกพรองอนเกดขนในระหวางเวลาเชา และผใหเชาตองจดการซอมแซมทกอยางบรรดาซงเปนการจำาเปนขน เวนแตการซอมแซมชนดซงมกฎหมายหรอจารตประเพณวาผเชาจะพงตองทำาเอง

มาตรา ๕๕๑ ถาความชำารดบกพรองแหงทรพยสนทเชานนไมเปนเหตถงแกผเชาจะตองปราศจากการใชและประโยชน และผใหเชายงแกไขไดไซร ผเชาตองบอกกลาวแกผใหเชาใหจดการแกไขความชำารดบกพรองนนกอน ถาและผใหเชาไมจดทำาใหคนดภายในเวลาอนสมควรผเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได หากวาความชำารดบกพรองนนรายแรงถงสมควรจะทำาเชนนน

หมวด ๓

หนาทและความรบผดของผเชา

มาตรา ๕๕๒ อนผเชาจะใชทรพยสนทเชาเพอการอยางอนนอกจากทใชกนตามประเพณนยมปกต หรอการดงกำาหนดไวในสญญานน ทานวาหาอาจจะทำาไดไม

มาตรา ๕๕๓ ผเชาจำาตองสงวนทรพยสนทเชานนเสมอกบทวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเอง และตองบำารงรกษาทงทำาการซอมแซมเลกนอยดวย

มาตรา ๕๕๔ ถาผเชากระทำาการฝาฝนบทบญญตในมาตรา ๕๕๒ มาตรา ๕๕๓ หรอฝาฝนขอสญญา ผใหเชาจะบอกกลาวใหผเชาปฏบตใหถกตองตามบทกฎหมายหรอขอสญญานนๆ กได ถาและผเชาละเลยเสยไมปฏบตตาม ทานวาผใหเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๕๕ ผเชาจำาตองยอมใหผใหเชาหรอตวแทนของผใหเชาเขาตรวจดทรพยสนทเชาเปนครงคราว ในเวลาและระยะอนสมควร

มาตรา ๕๕๖ ถาในระหวางเวลาเชามเหตจะตองซอมแซมทรพยสนซงเชานนเปนการเรงรอน และผใหเชาประสงคจะทำาการอนจำาเปนเพอทจะซอมแซมเชนวานนไซร ทานวาผเชาจะไมยอมใหทำานนไมได แมถงวาการนนจะเปนความไมสะดวกแกตน ถาการซอมแซมเปนสภาพซงตองกนเวลานานเกนสมควร จนเปนเหตใหทรพยสนนนไมเหมาะแกการทจะใชเพอประโยชนทเชามา ผเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๕๗ ในกรณอยางใด ๆ ดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ถาทรพยสนทเชานนชำารดควรทผใหเชาจะตองซอมแซมกด

(๒ ) ถาจะตองจดการอยางหนงอยางใดเพอปดปอง

ภยนตรายแกทรพยสนนนกด

(๓ ) ถาบคคลภายนอกรกลำาเขามาในทรพยสนทเชาหรอเรยกอางสทธอยางใดอยางหนงเหนอทรพยสนนนกด

ในเหตดงกลาวนนใหผเชาแจงเหตแกผใหเชาโดยพลน เวนแตผใหเชาจะไดทราบเหตนนอยกอนแลว

ถาผเชาละเลยเสยไมปฏบตตามบทบญญตนไซร ทานวาผเชาจะตองรบผดตอผใหเชาในเมอผใหเชาตองเสยหายอยางใด ๆ เพราะความละเลยชกชาของผเชานน

มาตรา ๕๕๘ อนทรพยสนทเชานน ถามไดรบอนญาตของผใหเชากอน ผเชาจะทำาการดดแปลงหรอตอเตมอยางหนงอยางใดหาไดไม ถาและผเชาทำาไปโดยมไดรบอนญาตของผใหเชาเชนนนไซร เมอผใหเชาเรยกรองผเชาจะตองทำาใหทรพยสนนนกลบคนคงสภาพเดมทงจะตองรบผดตอผใหเชาในความสญหายหรอบบสลายอยางใด ๆ อนเกดแตการดดแปลงตอเตมนนดวย

มาตรา ๕๕๙ ถาไมมกำาหนดโดยสญญาหรอโดยจารตประเพณวาจะพงชำาระคาเชา ณ เวลาใด ทานใหชำาระเมอสนระยะเวลาอนไดตกลงกำาหนดกนไวทกคราวไป กลาวคอวาถาเชากนเปนรายปกพงชำาระคาเชาเมอสนป ถาเชากนเปนรายเดอนกพงชำาระคาเชาเมอสนเดอน

มาตรา ๕๖๐ ถาผเชาไมชำาระคาเชา ผใหเชาจะบอกเลก

สญญาเสยกได

แตถาคาเชานนจะพงสงเปนรายเดอน หรอสงเปนระยะเวลายาวกวารายเดอนขนไป ผใหเชาตองบอกกลาวแกผเชากอนวาใหชำาระคาเชาภายในเวลาใด ซงพงกำาหนดอยาใหนอยกวาสบหาวน

มาตรา ๕๖๑ ถามไดทำาหนงสอลงลายมอชอของคสญญาแสดงไวตอกนวาทรพยสนทใหเชามสภาพเปนอยอยางไร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาผเชาไดรบทรพยสนทเชานนไปโดยสภาพอนซอมแซมดแลว และเมอสญญาไดเลกหรอระงบลง ผเชากตองสงคนทรพยสนในสภาพเชนนน เวนแตจะพสจนไดวาทรพยสนนนมไดซอมแซมไวดในขณะทสงมอบ

มาตรา ๕๖๒ ผเชาจะตองรบผดในความสญหายหรอบบสลายอยางใดๆ อนเกดขนแกทรพยสนทเชา เพราะความผดของผเชาเอง หรอของบคคลซงอยกบผเชา หรอของผเชาชวง

แตผเชาไมตองรบผดในความสญหายหรอบบสลายอนเกดแตการใชทรพยสนนนโดยชอบ

มาตรา ๕๖๓ คดอนผใหเชาจะฟองผเชาเกยวแกสญญาเชานนทานหามมใหฟองเมอพนกำาหนดหกเดอนนบแตวนสงคนทรพยสนทเชา

หมวด ๔

ความระงบแหงสญญาเชา

มาตรา ๕๖๔ อนสญญาเชานน ทานวายอมระงบไปเมอสนกำาหนดเวลาทไดตกลงกนไว มพกตองบอกกลาวกอน

มาตรา ๕๖๕ การเชาถอสวนนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเชากนปหนง

การเชานากใหสนนษฐานไวกอนวาเชากนตลอดฤดทำานาปหนง

มาตรา ๕๖๖ ถากำาหนดเวลาเชาไมปรากฏในความทตกลงกนหรอไมพงสนนษฐานไดไซร ทานวาคสญญาฝายใดจะบอกเลกสญญาเชาในขณะเมอสดระยะเวลาอนเปนกำาหนดชำาระคาเชากไดทกระยะ แตตองบอกกลาวแกอกฝายหนงใหรตวกอนชวกำาหนดเวลาชำาระคาเชาระยะหนงเปนอยางนอยแตไมจำาตองบอกกลาวลวงหนากวาสองเดอน

มาตรา ๕๖๗ ถาทรพยสนซงใหเชาสญหายไปทงหมดไซร ทานวาสญญาเชากยอมระงบไปดวย

มาตรา ๕๖๘ ถาทรพยสนซงใหเชาสญหายไปแตเพยงบางสวนและมไดเปนเพราะความผดของผเชา ทานวาผเชาจะเรยกใหลดคาเชาลงตามสวนทสญหายกได

ในกรณเชนน ถาผเชาไมสามารถใชสอยทรพยสนสวนทยงคงเหลออยนนสำาเรจประโยชนไดดงทไดมงหมายเขาทำาสญญาเชาไซร ทานวาผเชาจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๖๙ อนสญญาเชาอสงหารมทรพยนนยอมไมระงบไปเพราะเหตโอนกรรมสทธทรพยสนซงใหเชา

ผรบโอนยอมรบไปทงสทธและหนาทของผโอนซงมตอผเชานนดวย

มาตรา ๕๗๐ ในเมอสนกำาหนดเวลาเชาซงไดตกลงกนไวนนถาผเชายงคงครองทรพยสนอย และผใหเชารความนนแลวไมทกทวงไซร ทานใหถอวาคสญญาเปนอนไดทำาสญญาใหมตอไปไมมกำาหนดเวลา

มาตรา ๕๗๑ ถาสญญาเชาทนาไดเลกหรอระงบลง เมอผเชาไดเพาะปลกขาวลงแลวไซร ทานวาผเชายอมมสทธทจะครองนานนตอไปจนกวาจะเสรจการเกยวเกบ แตตองเสยคาเชา

ลกษณะ ๕

เชาซอ

มาตรา ๕๗๒ อนวาเชาซอนน คอสญญาซงเจาของเอาทรพยสนออกใหเชา และใหคำามนวาจะขายทรพยสนนนหรอวาจะใหทรพยสนนนตกเปนสทธแกผเชา โดยเงอนไขทผเชาไดใชเงนเปนจำานวนเทานนเทานคราว

สญญาเชาซอนนถาไมทำาเปนหนงสอ ทานวาเปนโมฆะ

มาตรา ๕๗๓ ผเชาจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนกลบคนใหแกเจาของโดยเสยคาใชจายของตนเอง

มาตรา ๕๗๔ ในกรณผดนดไมใชเงนสองคราวตด ๆ กน หรอกระทำาผดสญญาในขอทเปนสวนสำาคญ เจาของทรพยสนจะบอกเลกสญญาเสยกได ถาเชนนนบรรดาเงนทไดใชมาแลวแตกอน ใหรบเปนของเจาของทรพยสนและเจาของทรพยสนชอบทจะกลบเขาครองทรพยสนนนไดดวย

อนง ในกรณกระทำาผดสญญาเพราะผดนดไมใชเงนซงเปนคราวทสดนน ทานวาเจาของทรพยสนชอบทจะรบบรรดาเงนทไดใชมาแลวแตกอนและกลบเขาครองทรพยสนไดตอเมอระยะเวลาใช

เงนไดพนกำาหนดไปอกงวดหนง

ลกษณะ ๖

จางแรงงาน

มาตรา ๕๗๕ อนวาจางแรงงานนน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวาลกจางตกลงจะทำางานใหแกบคคลอกคนหนง เรยกวานายจาง และนายจางตกลงจะใหสนจางตลอดเวลาททำางานให

มาตรา ๕๗๖ ถาตามพฤตการณไมอาจจะคาดหมายไดวางานนนจะพงทำาใหเปลาไซร ทานยอมถอเอาโดยปรยายวามคำามนจะใหสนจาง

มาตรา ๕๗๗ นายจางจะโอนสทธของตนใหแกบคคลภายนอกกไดเมอลกจางยนยอมพรอมใจดวย

ลกจางจะใหบคคลภายนอกทำางานแทนตนกไดเมอนายจางยนยอมพรอมใจดวย

ถาคสญญาฝายใดทำาการฝาฝนบทบญญตน คสญญาอกฝายหนงจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๕๗๘ ถาลกจางรบรองโดยแสดงออกชดหรอโดยปรยายวาตนเปนผมฝมอพเศษ หากมาปรากฏวาไรฝมอเชนนนไซร

ทานวานายจางชอบทจะบอกเลกสญญาเสยได

มาตรา ๕๗๙ การทลกจางขาดงานไปโดยเหตอนสมควรและชวระยะเวลานอยพอสมควรนน ทานวาไมทำาใหนายจางมสทธบอกเลกสญญาได

มาตรา ๕๘๐ ถาไมมกำาหนดโดยสญญาหรอจารตประเพณวาจะพงจายสนจางเมอไร ทานวาพงจายเมองานไดทำาแลวเสรจ ถาการจายสนจางนนไดกำาหนดกนไวเปนระยะเวลากใหพงจายเมอสดระยะเวลาเชนนนทกคราวไป

มาตรา ๕๘๑ ถาระยะเวลาทไดตกลงวาจางกนนนสดสนลงแลวลกจางยงคงทำางานอยตอไปอก และนายจางรดงนนกไมทกทวงไซร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาคสญญาเปนอนไดทำาสญญาจางกนใหมโดยความอยางเดยวกนกบสญญาเดม แตคสญญาฝายใดฝายหนงอาจจะเลกสญญาเสยไดดวยการบอกกลาวตามความในมาตราตอไปน

มาตรา ๕๘๒ ถาคสญญาไมไดกำาหนดลงไวในสญญาวาจะจางกนนานเทาไร ทานวาฝายใดฝายหนงจะเลกสญญาดวยการบอกกลาวลวงหนาในเมอถงหรอกอนจะถงกำาหนดจายสนจางคราวใดคราวหนง เพอใหเปนผลเลกสญญากนเมอถงกำาหนดจายสนจางคราวถดไปขางหนากอาจทำาได แตไมจำาตองบอกกลาวลวงหนากวาสามเดอน

อนง ในเมอบอกกลาวดงวาน นายจางจะจายสนจางแกลกจางเสยใหครบจำานวนทจะตองจายจนถงเวลาเลกสญญาตามกำาหนดทบอกกลาวนนทเดยว แลวปลอยลกจางจากงานเสยในทนทกอาจทำาได

มาตรา ๕๘๓ ถาลกจางจงใจขดคำาสงของนายจางอนชอบดวยกฎหมายกด หรอละเลยไมนำาพาตอคำาสงเชนวานนเปนอาจณกด ละทงการงานไปเสยกด กระทำาความผดอยางรายแรงกด หรอทำาประการอนอนไมสมแกการปฏบตหนาทของตนใหลลวงไปโดยถกตองและสจรตกด ทานวานายจางจะไลออกโดยมพกตองบอกกลาวลวงหนาหรอใหสนไหมทดแทนกได

มาตรา ๕๘๔ ถาจางแรงงานรายใดมสาระสำาคญอยทตวบคคลผเปนนายจาง ทานวาสญญาจางเชนนนยอมระงบไปดวยมรณะแหงนายจาง

มาตรา ๕๘๕ เมอการจางแรงงานสดสนลงแลว ลกจางชอบทจะไดรบใบสำาคญแสดงวาลกจางนนไดทำางานมานานเทาไรและงานททำานนเปนงานอยางไร

มาตรา ๕๘๖ ถาลกจางเปนผซงนายจางไดจางเอามาแตตางถนโดยนายจางออกเงนคาเดนทางใหไซร เมอการจางแรงงานสดสนลง และถามไดกำาหนดกนไวเปนอยางอนในสญญาแลว ทานวานายจางจำาตองใชเงนคาเดนทางขากลบให แตจะตองเปนดงตอไปน

คอ

(๑ ) สญญามไดเลกหรอระงบเพราะการกระทำาหรอความผดของลกจาง และ

(๒ ) ลกจางกลบไปยงถนทไดจางเอามาภายในเวลาอนสมควร

ลกษณะ ๗

จางทำาของ

มาตรา ๕๘๗ อนวาจางทำาของนน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวาผรบจาง ตกลงจะทำาการงานสงใดสงหนงจนสำาเรจใหแกบคคลอกคนหนง เรยกวาผวาจาง และผวาจางตกลงจะใหสนจางเพอผลสำาเรจแหงการททำานน

มาตรา ๕๘๘ เครองมอตาง ๆ สำาหรบใชทำาการงานใหสำาเรจนนผรบจางเปนผจดหา

มาตรา ๕๘๙ ถาสมภาระสำาหรบทำาการงานทกลาวนนผรบจางเปนผจดหา ทานวาตองจดหาชนดทด

มาตรา ๕๙๐ ถาสมภาระนนผวาจางเปนผจดหามาสง ทานใหผรบจางใชสมภาระดวยความระมดระวงและประหยดอยาใหเปลองเสยเปลา เมอทำาการงานสำาเรจแลว มสมภาระเหลออยกใหคนแกผวาจาง

มาตรา ๕๙๑ ถาความชำารดบกพรองหรอความชกชาใน

การททำานนเกดขนเพราะสภาพแหงสมภาระซงผวาจางสงใหกด เพราะคำาสงของผวาจางกด ทานวาผรบจางไมตองรบผดเวนแตจะไดรอยแลววาสมภาระนนไมเหมาะหรอวาคำาสงนนไมถกตองและมไดบอกกลาวตกเตอน

มาตรา ๕๙๒ ผรบจางจำาตองยอมใหผวาจางหรอตวแทนของผวาจางตรวจตราการงานไดตลอดเวลาททำาอยนน

มาตรา ๕๙๓ ถาผรบจางไมเรมทำาการในเวลาอนควร หรอทำาการชกชาฝาฝนขอกำาหนดแหงสญญากด หรอทำาการชกชาโดยปราศจากความผดของผวาจาง จนอาจคาดหมายลวงหนาไดวาการนนจะไมสำาเรจภายในกำาหนดเวลาทไดตกลงกนไวกด ผวาจางชอบทจะเลกสญญาเสยได มพกตองรอคอยใหถงเวลากำาหนดสงมอบของนนเลย

มาตรา ๕๙๔ ถาในระหวางเวลาททำาการอยนนเปนวสยจะคาดหมายลวงหนาไดแนนอนวา การททำานนจะสำาเรจอยางบกพรองหรอจะเปนไปในทางอนฝาฝนขอสญญาเพราะความผดของผรบจางไซร ผวาจางจะบอกกลาวใหผรบจางแกไขสงทบกพรองใหคนด หรอทำาการใหเปนไปตามสญญาภายในเวลาอนสมควรซงกำาหนดใหในคำาบอกกลาวนนกได ถาและคลาดกำาหนดนนไป ทานวาผวาจางชอบทจะเอาการนนใหบคคลภายนอกซอมแซมหรอทำาตอไปไดซงผรบจางจะตองเสยงความเสยหายและออกคาใชจายทงสน

มาตรา ๕๙๕ ถาผรบจางเปนผจดหาสมภาระไซร ความรบผดของผรบจางในการบกพรองนน ทานใหบงคบดวยบทแหงประมวลกฎหมายน ลกษณะซอขาย

มาตรา ๕๙๖ ถาผรบจางสงมอบการททำาไมทนเวลาทไดกำาหนดไวในสญญากดหรอถาไมไดกำาหนดเวลาไวในสญญาเมอลวงพนเวลาอนควรแกเหตกด ผวาจางชอบทจะลดสนจางลง หรอถาสาระสำาคญแหงสญญาอยทเวลา กชอบทจะเลกสญญาได

มาตรา ๕๙๗ ถาผวาจางยอมรบมอบการททำานนแลวโดยมไดอดเออน ผรบจางกไมตองรบผดเพอการทสงมอบเนนชา

มาตรา ๕๙๘ ถาผวาจางยอมรบมอบการททำานนแลวทงชำารดบกพรองมไดอดเออนโดยแสดงออกชดหรอโดยปรยาย ผรบจางกไมตองรบผด เวนแตความชำารดบกพรองนนเปนเชนจะไมพงพบไดในขณะเมอรบมอบหรอผรบจางไดปดบงความนนเสย

มาตรา ๕๙๙ ในกรณทสงมอบเนนชาไปกด หรอสงมอบการททำาชำารดบกพรองกดทานวาผวาจางชอบทจะยดหนวงสนจางไวได เวนแตผรบจางจะใหประกนตามสมควร

มาตรา ๖๐๐ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในสญญาไซรทานวาผรบจางจะตองรบผดเพอการททำาชำารดบกพรอง เพยงแตท

ปรากฏขนภายในปหนงนบแตวนสงมอบ หรอทปรากฏขนภายในหาป ถาการททำานนเปนสงปลกสรางกบพนดน นอกจากเรอนโรงทำาดวยเครองไม

แตขอจำากดนทานมใหใชบงคบเมอปรากฏวาผรบจางไดปดบงความชำารดบกพรองนน

มาตรา ๖๐๑ ทานหามมใหฟองผรบจางเมอพนปหนง นบแตวนการชำารดบกพรองไดปรากฏขน

มาตรา ๖๐๒ อนสนจางนนพงใชใหเมอรบมอบการททำา

ถาการททำานนมกำาหนดวาจะสงรบกนเปนสวน ๆ และไดระบจำานวนสนจางไวเปนสวน ๆ ไซร ทานวาพงใชสนจางเพอการแตละสวนในเวลารบเอาสวนนน

มาตรา ๖๐๓ ถาผรบจางเปนผจดหาสมภาระ และการทจางทำานนพงทลายหรอบบสลายลงกอนไดสงมอบกนถกตองไซร ทานวาความวนาศอนนนตกเปนพบแกผวาจาง หากความวนาศนนมไดเปนเพราะการกระทำาของผรบจาง

ในกรณเชนวาน สนจางกเปนอนไมตองใช

มาตรา ๖๐๔ ถาผวาจางเปนผจดหาสมภาระ และการทจางทำานนพงทลายหรอบบสลายลงกอนไดสงมอบกนถกตองไซร

ทานวาความวนาศนนตกเปนพบแกผวาจาง หากความวนาศนนมไดเปนเพราะการกระทำาของผรบจาง

ในกรณเชนวาน สนจางกเปนอนไมตองใช เวนแตความวนาศนนเปนเพราะการกระทำาของผวาจาง

มาตรา ๖๐๕ ถาการทจางยงทำาไมแลวเสรจอยตราบใด ผวาจางอาจบอกเลกสญญาได เมอเสยคาสนไหมทดแทนใหแกผรบจางเพอความเสยหายอยางใด ๆ อนเกดแตการเลกสญญานน

มาตรา ๖๐๖ ถาสาระสำาคญแหงสญญาอยทความรความสามารถของตวผรบจางและผรบจางตายกด หรอตกเปนผไมสามารถทำาการทรบจางนนตอไปไดดวยมใชเพราะความผดของตนกด ทานวาสญญานนยอมเปนอนสนลง

ถาและการสวนทไดทำาขนแลวนนเปนประโยชนแกผวาจางไซรทานวาผวาจางจำาตองรบเอาไวและใชสนจางตามสมควรแกสวนนน ๆ

มาตรา ๖๐๗ ผรบจางจะเอาการทรบจางทงหมดหรอแบงการแตบางสวนไปใหผรบจางชวงทำาอกทอดหนงกได เวนแตสาระสำาคญแหงสญญานนจะอยทความรความสามารถของตวผรบจาง แตผรบจางคงตองรบผดเพอความประพฤตหรอความผดอยางใด ๆ ของผรบจางชวง

ลกษณะ ๘

รบขน

มาตรา ๖๐๘ อนวาผขนสงภายในความหมายแหงกฎหมายลกษณะนคอบคคลผรบขนสงของหรอคนโดยสารเพอบำาเหนจเปนทางคาปกตของตน

มาตรา ๖๐๙ การรบขนของหรอคนโดยสารในหนาทของกรมรถไฟหลวงแหงกรงสยาม และการขนไปรษณยภณฑในหนาทกรมไปรษณยโทรเลขนน ทานใหบงคบตามกฎหมายและกฎขอบงคบสำาหรบทบวงการนน ๆ

รบขนของทางทะเล ทานใหบงคบตามกฎหมายและกฎขอบงคบวาดวยการนน

หมวด ๑

รบขนของ

มาตรา ๖๑๐ อนบคคลผทำาความตกลงกบผขนสงเพอให

ขนของสงไปนน เรยกวาผสง หรอผตราสง

บคคลผซงเขาสงของไปถงนน เรยกวาผรบตราสง

บำาเหนจอนจะตองจายใหเพอการขนสงของนน เรยกวาคาระวางพาหนะ

มาตรา ๖๑๑ อนวาอปกรณแหงคาระวางพาหนะนน ไดแกคาใชจายอยางใด ๆตามจารตประเพณอนผขนสงไดเสยไปโดยควรในระหวางขนสง

มาตรา ๖๑๒ ถาผขนสงเรยกเอาใบกำากบของ ผสงตองทำาให

ใบกำากบของนนตองแสดงรายการตอไปน คอ

(๑ ) สภาพและนำาหนก หรอขนาดแหงของทสง กบสภาพ จำานวน และเครองหมายแหงหบหอ

(๒ ) ตำาบลทกำาหนดใหสง

(๓ ) ชอหรอยหอ และสำานกของผรบตราสง

(๔ ) ตำาบลและวนทออกใบกำากบของนน

อนงใบกำากบของนนตองลงลายมอชอผสงเปนสำาคญ

มาตรา ๖๑๓ ถาผสงเรยกเอาใบตราสง ผขนสงกตอง

ทำาให

ใบตราสงนนตองแสดงรายการตอไปน คอ

(๑ ) รายการดงกลาวไวในมาตรา ๖๑๒ อนมาตรา ๑,๒ และ ๓

(๒ ) ชอหรอยหอของผสง

(๓ ) จำานวนคาระวางพาหนะ

(๔ ) ตำาบลและวนทออกใบตราสง

อนงใบตราสงนนตองลงลายมอชอผขนสงเปนสำาคญ

มาตรา ๖๑๔ แมวาใบตราสงจะไดออกใหแกบคคลผใดโดยนามกตาม ทานวายอมสลกหลงโอนใหกนได เวนแตจะมขอหามการสลกหลงไว

มาตรา ๖๑๕ ถาไดทำาใบตราสงใหแกกน ทานวาของนนจะรบมอบเอาไปไดตอเมอเวนคนใบตราสง หรอเมอผรบตราสงใหประกนตามควร

มาตรา ๖๑๖ ผขนสงจะตองรบผดในการทของอนเขาไดมอบหมายแกตนนนสญหายหรอบบสลายหรอสงมอบชกชา เวนแตจะพสจนไดวาการสญหายหรอบบสลายหรอชกชานนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดแตสภาพแหงของนนเอง หรอเกดเพราะความ

ผดของผสงหรอผรบตราสง

มาตรา ๖๑๗ ผขนสงจะตองรบผดในการทของสญหายหรอบบสลายหรอสงชกชาอนเกดแตความผดของผขนสงคนอน หรอบคคลอนซงตนหากไดมอบหมายของนนไปอกทอดหนง

มาตรา ๖๑๘ ถาของนนไดสงไปโดยมผขนสงหลายคนหลายทอดทานวาผขนสงทงนนจะตองรบผดรวมกนในการสญหาย บบสลาย หรอสงชกชา

มาตรา ๖๑๙ ถาของเปนสภาพอนจะกอใหเกดอนตรายได หรอเปนสภาพเกลอกจะกอใหเกดเสยหายแกบคคลหรอทรพยสนไซร ผสงตองแสดงสภาพแหงของนนไวกอนทำาสญญาถามไดทำาเชนนนผสงจะตองรบผดในการเสยหายไมวาอยางใด ๆ อนเกดแตของนน

มาตรา ๖๒๐ ผขนสงไมตองรบผดในเงนทองตรา ธนบตร ธนาคารบตร ตวเงนพนธบตร ใบหน ใบหนก ประทวนสนคา อญมณ และของมคาอยางอน ๆ หากมไดรบบอกราคาหรอสภาพแหงของไวในขณะทสงมอบแกตน

แตถาของนนไดบอกราคา ทานวาความรบผดของผขนสงกยอมจำากดเพยงไมเกนราคาทบอก

มาตรา ๖๒๑ คาสนไหมทดแทนในการสงมอบของชกชานนทานหามมใหคดเกนกวาจำานวนเชนจะพงกำาหนดใหในเหตของสญหายสนเชง

มาตรา ๖๒๒ ของถงเมอใด ผขนสงตองบอกกลาวแกผรบตราสง

มาตรา ๖๒๓ ความรบผดของผขนสงยอมสดสนลงในเมอผรบตราสงไดรบเอาของไวแลวโดยไมอดเออน และไดใชคาระวางพาหนะกบทงอปกรณเสรจแลว

แตความทกลาวนทานมใหใชบงคบในกรณทของสญหายหรอบบสลายเหนไมไดแตสภาพภายนอกแหงของนน หากวาไดบอกกลาวความสญหายหรอบบสลายแกผขนสงภายในแปดวนนบแตวนสงมอบ

อนง บทบญญตทงหลายนทานมใหใชบงคบในกรณทมการทจรตหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงอนจะปรบเอาเปนความผดของผขนสงได

มาตรา ๖๒๔ ในขอความรบผดของผขนสงในการทของสญหายหรอบบสลายหรอสงชกชานน ทานหามมใหฟองเมอพนกำาหนดปหนงนบแตสงมอบ หรอปหนงนบแตวนทควรจะไดสงมอบ เวนแตในกรณทมการทจรต

มาตรา ๖๒๕ ใบรบ ใบตราสง หรอเอกสารอน ๆ ทำานองนนกดซงผขนสงออกใหแกผสงนน ถามขอความยกเวนหรอจำากดความรบผดของผขนสงประการใด ทานวาความนนเปนโมฆะ เวนแตผสงจะไดแสดงความตกลงดวยชดแจงในการยกเวนหรอจำากดความรบผดเชนวานน

มาตรา ๖๒๖ ตราบใดของยงอยในมอผขนสง ตราบนนผสง หรอถาไดทำาใบตราสงผทรงใบตราสงนน อาจจะใหผขนสงงดการสงของนนไป หรอใหสงกลบคน หรอใหจดการแกของนนเปนอยางอนประการใดกได

ในเหตเชนน ผขนสงชอบทจะไดรบเงนคาระวางพาหนะตามสวนแหงระยะทางทไดจดการขนสงไปแลว กบทงคาใชจายอน ๆ ทตองเสยไปเพราะเหตทบอกงดหรอเพราะสงของกลบคน หรอเพราะจดการเปนประการอนนน

มาตรา ๖๒๗ เมอของถงตำาบลทกำาหนดใหสงและผรบตราสงไดเรยกใหสงมอบแลว ทานวาแตนนไปสทธทงหลายของผสงอนเกดแตสญญารบขนนนยอมตกไปไดแกผรบตราสง

มาตรา ๖๒๘ ถาวาของสญหายไปเพราะเหตสดวสย ทานวาผขนสงไมมสทธจะไดเงนคาระวางพาหนะ ถาและไดรบไปไวกอนแลวเทาใดตองสงคนจงสน

มาตรา ๖๒๙ ถาผขนสงคนใดสงมอบของเสยแตกอนไดรบคาระวางพาหนะและอปกรณไซร ทานวาผขนสงคนนนยงคงตองรบผดตอผขนสงกอน ๆ ตนเพอคาระวางพาหนะและอปกรณซงยงคางชำาระแกเขา

มาตรา ๖๓๐ ผขนสงชอบทจะยดหนวงเอาของไวกอนไดตามทจำาเปนเพอประกนการใชเงนคาระวางพาหนะและอปกรณ

มาตรา ๖๓๑ ถาหาตวผรบตราสงไมพบกด หรอถาผรบตราสงบอกปดไมยอมรบมอบของกด ผขนสงตองบอกกลาวไปยงผสงทนท และถามเอาคำาสงของผสง

ถาหากวาพฤตการณขดขวางไมสามารถจะทำาไดดงนกด หรอถาผสงละเลยเสยไมสงคำาสงมาในเวลาอนควรกด หรอสงมาเปนคำาสงอนไมอาจปฏบตใหเปนไปไดกด ทานวาผขนสงมอำานาจทจะเอาของไปฝากไว ณ สำานกงานฝากทรพยได

ถาของนนเปนลหภณฑของสดเสยได และการหนวงชาไวยอมเปนการเสยงความเสยหายกด หรอถาราคาของนนดไมนาจะคมคาระวางพาหนะและอปกรณกด ผขนสงจะเอาของนนออกขายทอดตลาดเสยกได

อนง การเอาของไปฝากหรอเอาออกขายทอดตลาดเชนวานนผขนสงตองบอกกลาวแกผสงหรอผรบตราสงมใหชกชา เวนแตไมสามารถจะทำาได ถาและผขนสงละเลยเสยไมบอกกลาวไซร ทานวาจะตองรบผดใชคาเสยหาย

มาตรา ๖๓๒ เมอเอาของออกขายทอดตลาดแลวไดเงนจำานวนสทธเทาใด ใหผขนสงหกเอาไวเปนเงนคาระวางพาหนะและคาอปกรณ ถาและยงมเงนเหลออยอกเทาใดตองสงมอบใหแกบคคลผควรทจะไดเงนนนโดยพลน

มาตรา ๖๓๓ ถาของนนไดขนสงไปโดยมผขนสงหลายคนหลายทอดทานวาผขนสงทอดหลงทสดอาจใชสทธดงกลาวไวในมาตรา ๖๓๐ , ๖๓๑ , ๖๓๒ นน ในการเรยกคาระวางพาหนะและอปกรณอนคางชำาระแกผขนสงทวทกคนได

หมวด ๒

รบขนคนโดยสาร

มาตรา ๖๓๔ ผขนสงจะตองรบผดตอคนโดยสารในความเสยหายอนเกดแกตวเขาหรอในความเสอมเสยอยางใด ๆ อนเปนผลโดยตรงแตการทตองชกชาในการขนสง เวนแตการเสยหายหรอชกชานนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดแตความผดของคนโดยสารนนเอง

มาตรา ๖๓๕ เครองเดนทางหากไดมอบหมายแกผขนสงทนเวลา ทานวาตองสงมอบในขณะคนโดยสารถง

มาตรา ๖๓๖ ถาคนโดยสารไมรบมอบเครองเดนทางของตนภายในเวลาเดอนหนงนบแตวนเครองเดนทางนนถงไซร ผขนสงอาจเอาออกขายทอดตลาดเสยได

ถาเครองเดนทางนนมสภาพเปนของสดของเสยได ผขนสงอาจเอาออกขายทอดตลาดได เมอของนนถงแลวรออยลวงเวลากวายสบสชวโมง

บทบญญตในมาตรา ๖๓๒ นน ทานใหใชบงคบแกคดดงวานดวยอนโลมตามควร

มาตรา ๖๓๗ สทธและความรบผดของผขนสงเพอเครองเดนทางอนไดมอบหมายแกผขนสงนน แมผขนสงจะมไดคดเอาคาขนสงตางหากกตาม ทานใหบงคบตามความในหมวด ๑

มาตรา ๖๓๘ ผขนสงไมตองรบผดในเครองเดนทางซงตนมไดรบมอบหมาย เวนแตเมอเครองเดนทางนนสญหายหรอบบสลายไปเพราะความผดของผขนสงหรอลกจางของผขนสง

มาตรา ๖๓๙ ตว ใบรบ หรอเอกสารอนทำานองเชนวานอนผขนสงไดสงมอบแกคนโดยสารนน หากมขอความยกเวนหรอจำากดความรบผดของผขนสงอยางใด ๆ ทานวาขอความนนเปนโมฆะ เวนแตคนโดยสารจะไดตกลงดวยชดแจงในการยกเวนหรอจำากดความรบผดเชนนน

ลกษณะ ๙

ยม

หมวด ๑

ยมใชคงรป

มาตรา ๖๔๐ อนวายมใชคงรปนน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวาผใหยมใหบคคลอกคนหนง เรยกวาผยม ใชสอยทรพยสนสงใดสงหนงไดเปลา และผยมตกลงวาจะคนทรพยสนนน เมอไดใชสอยเสรจแลว

มาตรา ๖๔๑ การใหยมใชคงรปนน ทานวายอมบรบรณตอเมอสงมอบทรพยสนซงใหยม

มาตรา ๖๔๒ คาฤชาธรรมเนยมในการทำาสญญากด คาสงมอบและคาสงคนทรพยสนซงยมกด ยอมตกแกผยมเปนผเสย

มาตรา ๖๔๓ ทรพยสนซงยมนน ถาผยมเอาไปใชการอยางอนนอกจากการอนเปนปกตแกทรพยสนนน หรอนอกจากการ

อนปรากฏในสญญากด เอาไปใหบคคลภายนอกใชสอยกด เอาไปไวนานกวาทควรจะเอาไวกด ทานวาผยมจะตองรบผดในเหตทรพยสนนนสญหายหรอบบสลายไปอยางหนงอยางใด แมถงจะเปนเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไร ๆ ทรพยสนนนกคงจะตองสญหายหรอบบสลายอยนนเอง

มาตรา ๖๔๔ ผยมจำาตองสงวนทรพยสนซงยมไปเหมอนเชนวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเอง

มาตรา ๖๔๕ ในกรณทงหลายดงกลาวไวในมาตรา ๖๔๓ นนกด หรอถาผยมประพฤตฝาฝนตอความในมาตรา ๖๔๔ กด ผใหยมจะบอกเลกสญญาเสยกได

มาตรา ๖๔๖ ถามไดกำาหนดเวลากนไว ทานใหคนทรพยสนทยม เมอผยมไดใชสอยทรพยสนนนเสรจแลวตามการอนปรากฏในสญญา แตผใหยมจะเรยกคนกอนนนกไดเมอเวลาไดลวงไปพอแกการทผยมจะไดใชสอยทรพยสนนนเสรจแลว

ถาเวลากมไดกำาหนดกนไว ทงในสญญากไมปรากฏวายมไปใชเพอการใดไซร ทานวาผใหยมจะเรยกของคนเมอไรกได

มาตรา ๖๔๗ คาใชจายอนเปนปกตแกการบำารงรกษาทรพยสนซงยมนน ผยมตองเปนผเสย

มาตรา ๖๔๘ อนการยมใชคงรป ยอมระงบสนไปดวยมรณะแหงผยม

มาตรา ๖๔๙ ในขอความรบผดเพอเสยคาทดแทนอนเกยวกบการยมใชคงรปนนทานหามมใหฟองเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนสนสญญา

หมวด ๒

ยมใชสนเปลอง

มาตรา ๖๕๐ อนวายมใชสนเปลองนน คอสญญาซงผใหยมโอนกรรมสทธในทรพยสนชนดใชไปสนไปนนเปนปรมาณมกำาหนดใหไปแกผยม และผยมตกลงวาจะคนทรพยสนเปนประเภท ชนด และปรมาณเชนเดยวกนใหแทนทรพยสนซงใหยมนน

สญญานยอมบรบรณตอเมอสงมอบทรพยสนทยม

มาตรา ๖๕๑ คาฤชาธรรมเนยมในการทำาสญญากด คาสงมอบและสงคนทรพยสนซงยมกด ยอมตกแกผยมเปนผเสย

มาตรา ๖๕๒ ถาในสญญาไมมกำาหนดเวลาใหคนทรพยสน

ซงยมไป ผใหยมจะบอกกลาวแกผยมใหคนทรพยสนภายในเวลาอนควร ซงกำาหนดใหในคำาบอกกลาวนนกได

มาตรา ๖๕๓11[๑๑] การกยมเงนกวาสองพนบาทขนไปนน ถามไดมหลกฐานแหงการกยมเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอผยมเปนสำาคญ จะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม

ในการกยมเงนมหลกฐานเปนหนงสอนน ทานวาจะนำาสบการใชเงนไดตอเมอมหลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอผใหยมมาแสดงหรอเอกสารอนเปนหลกฐานแหงการกยมนนไดเวนคนแลว หรอไดแทงเพกถอนลงในเอกสารนนแลว

มาตรา ๖๕๔ ทานหามมใหคดดอกเบยเกนรอยละสบหาตอป ถาในสญญากำาหนดดอกเบยเกนกวานน กใหลดลงมาเปนรอยละสบหาตอป

มาตรา ๖๕๕ ทานหามมใหคดดอกเบยในดอกเบยทคางชำาระ แตทวาเมอดอกเบยคางชำาระไมนอยกวาปหนง คสญญากยมจะตกลงกนใหเอาดอกเบยนนทบเขากบตนเงนแลวใหคดดอกเบยในจำานวนเงนททบเขากนนนกได แตการตกลงเชนนนตองทำาเปนหนงสอ

สวนประเพณการคาขายทคำานวณดอกทบตนในบญชเดนสะพดกด ในการคาขายอยางอนทำานองเชนวานกด หาอยในบงคบแหงบทบญญตซงกลาวมาในวรรคกอนนนไม

11

มาตรา ๖๕๖ ถาทำาสญญากยมเงนกน และผกยมยอมรบเอาสงของหรอทรพยสนอยางอนแทนจำานวนเงนนนไซร ทานใหคดเปนหนเงนคางชำาระโดยจำานวนเทากบราคาทองตลาดแหงสงของหรอทรพยสนนนในเวลาและ ณ สถานทสงมอบ

ถาทำาสญญากยมเงนกน และผใหกยมยอมรบเอาสงของหรอทรพยสนอยางอนเปนการชำาระหนแทนเงนทกยมไซร หนอนระงบไปเพราะการชำาระเชนนน ทานใหคดเปนจำานวนเทากบราคาทองตลาดแหงสงของหรอทรพยสนนนในเวลาและ ณ สถานทสงมอบ

ความตกลงกนอยางใด ๆ ขดกบขอความดงกลาวมาน ทานวาเปนโมฆะ

ลกษณะ ๑๐

ฝากทรพย

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๖๕๗ อนวาฝากทรพยนน คอสญญาซงบคคลคนหนง เรยกวาผฝาก สงมอบทรพยสนใหแกบคคลอกคนหนง เรยกวาผรบฝาก และผรบฝากตกลงวาจะเกบรกษาทรพยสนนนไวในอารกขาแหงตน แลวจะคนให

มาตรา ๖๕๘ ถาโดยพฤตการณพงคาดหมายไดวาเขารบฝากทรพยกเพอจะไดรบบำาเหนจคาฝากทรพยเทานนไซร ทานใหถอวาเปนอนไดตกลงกนแลวโดยปรยายวามบำาเหนจเชนนน

มาตรา ๖๕๙ ถาการรบฝากทรพยเปนการทำาใหเปลาไมมบำาเหนจไซร ทานวาผรบฝากจำาตองใชความระมดระวงสงวนทรพยสนซงฝากนนเหมอนเชนเคยประพฤตในกจการของตนเอง

ถาการรบฝากทรพยนนมบำาเหนจคาฝาก ทานวาผรบฝากจำาตองใชความระมดระวงและใชฝมอเพอสงวนทรพยสนนนเหมอน

เชนวญญชนจะพงประพฤตโดยพฤตการณดงนน ทงนยอมรวมทงการใชฝมออนพเศษเฉพาะการในทจะพงใชฝมอเชนนนดวย

ถาและผรบฝากเปนผมวชาชพเฉพาะกจการคาขายหรออาชวะอยางหนงอยางใดกจำาตองใชความระมดระวงและใชฝมอเทาทเปนธรรมดาจะตองใชและสมควรจะตองใชในกจการคาขายหรออาชวะอยางนน

มาตรา ๖๖๐ ถาผฝากมไดอนญาต และผรบฝากเอาทรพยสนซงฝากนนออกใชสอยเอง หรอเอาไปใหบคคลภายนอกใชสอย หรอใหบคคลภายนอกเกบรกษาไซร ทานวาผรบฝากจะตองรบผดเมอทรพยสนซงฝากนนสญหายหรอบบสลายอยางหนงอยางใด แมถงจะเปนเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไร ๆ ทรพยสนนนกคงจะตองสญหายหรอบบสลายอยนนเอง

มาตรา ๖๖๑ ถาบคคลภายนอกอางวามสทธเหนอทรพยสนซงฝากและยนฟองผรบฝากกด หรอยดทรพยสนนนกด ผรบฝากตองรบบอกกลาวแกผฝากโดยพลน

มาตรา ๖๖๒ ถาไดกำาหนดเวลากนไววาจะพงคนทรพยสนซงฝากนนเมอไร ทานวาผรบฝากไมมสทธจะคนทรพยสนกอนถงเวลากำาหนด เวนแตในเหตจำาเปนอนมอาจจะกาวลวงเสยได

มาตรา ๖๖๓ ถงแมวาคสญญาจะไดกำาหนดเวลาไววาจะ

พงคนทรพยสนซงฝากนนเมอไรกตาม ถาวาผฝากจะเรยกคนในเวลาใด ๆ ผรบฝากกตองคนให

มาตรา ๖๖๔ ถาคสญญาไมไดกำาหนดเวลาไววาจะพงคนทรพยสนซงฝากนนเมอไรไซร ผรบฝากอาจคนทรพยสนนนไดทกเมอ

มาตรา ๖๖๕ ผรบฝากจำาตองคนทรพยสนซงรบฝากไวนนใหแกผฝาก หรอทรพยสนนนฝากในนามของผใด คนใหแกผนน หรอผรบฝากไดรบคำาสงโดยชอบใหคนทรพยสนนนไปแกผใด คนใหแกผนน

แตหากผฝากทรพยตาย ทานใหคนทรพยสนนนใหแกทายาท

มาตรา ๖๖๖ เมอคนทรพย ถามดอกผลเกดแตทรพยสนซงฝากนนเทาใด ผรบฝากจำาตองสงมอบพรอมไปกบทรพยสนนนดวย

มาตรา ๖๖๗ คาคนทรพยสนซงฝากนน ยอมตกแกผฝากเปนผเสย

มาตรา ๖๖๘ คาใชจายใดอนควรแกการบำารงรกษา

ทรพยสนซงฝากนน ผฝากจำาตองชดใชใหแกผรบฝาก เวนแตจะไดตกลงกนไวโดยสญญาฝากทรพยวาผรบฝากจะตองออกเงนคาใชจายนนเอง

มาตรา ๖๖๙ ถาไมไดกำาหนดเวลาไวในสญญา หรอไมมกำาหนดโดยจารตประเพณวาบำาเหนจคาฝากทรพยนนจะพงชำาระเมอไรไซร ทานใหชำาระเมอคนทรพยสนซงฝาก ถาไดกำาหนดเวลากนไวเปนระยะอยางไร กพงชำาระเมอสนระยะเวลานนทกคราวไป

มาตรา ๖๗๐ ผรบฝากชอบทจะยดหนวงเอาทรพยสนซงฝากนนไวได จนกวาจะไดรบเงนบรรดาทคางชำาระแกตนเกยวดวยการฝากทรพยนน

มาตรา ๖๗๑ ในขอความรบผดเพอใชเงนบำาเหนจคาฝากทรพยกด ชดใชเงนคาใชจายกด ใชคาสนไหมทดแทนเกยวแกการฝากทรพยกด ทานหามมใหฟองเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนสนสญญา

หมวด ๒

วธเฉพาะการฝากเงน

มาตรา ๖๗๒ ถาฝากเงน ทานใหสนนษฐานไวกอนวา ผรบฝากไมพงตองสงคนเปนเงนทองตราอนเดยวกนกบทฝาก แตจะตองคนเงนใหครบจำานวน

อนง ผรบฝากจะเอาเงนซงฝากนนออกใชกได แตหากจำาตองคนเงนใหครบ

จำานวนเทานน แมวาเงนซงฝากนนจะไดสญหายไปดวยเหตสดวสยกตาม ผรบฝากกจำาตองคนเงนเปนจำานวนดงวานน

มาตรา ๖๗๓ เมอใดผรบฝากจำาตองคนเงนแตเพยงเทาจำานวนทฝาก ผฝากจะเรยกถอนเงนคนกอนถงเวลาทไดตกลงกนไวไมได หรอฝายผรบฝากจะสงคนเงนกอนถงเวลานนกไมไดดจกน

หมวด ๓

วธเฉพาะสำาหรบเจาสำานกโรงแรม

มาตรา ๖๗๔ เจาสำานกโรงแรมหรอโฮเตล หรอสถานทอนทำานองเชนวานน จะตองรบผดเพอความสญหายหรอบบสลายอยางใด ๆ อนเกดแกทรพยสนซงคนเดนทางหรอแขกอาศยหากไดพามา

มาตรา ๖๗๕ เจาสำานกตองรบผดในการททรพยสนของคนเดนทางหรอแขกอาศยสญหายหรอบบสลายไปอยางใด ๆ แมถงวาความสญหายหรอบบสลายนนจะเกดขนเพราะผคนไปมาเขาออก ณ โรงแรม โฮเตล หรอสถานทเชนนน กคงตองรบผด

ความรบผดน ถาเกยวดวยเงนทองตรา ธนบตร ตวเงน พนธบตร ใบหน ใบหนก ประทวนสนคาอญมณ หรอของมคาอนๆ ใหจำากดไวเพยงหาพนบาท เวนแตจะไดฝากของมคาเชนนไวแกเจาสำานกและไดบอกราคาแหงของนนชดแจง12[๑๒]

แตเจาสำานกไมตองรบผดเพอความสญหายหรอบบสลายอนเกดแตเหตสดวสยหรอแตสภาพแหงทรพยสนนน หรอแตความผดของคนเดนทางหรอแขกอาศยผนนเอง หรอบรวารของเขา หรอบคคลซงเขาไดตอนรบ

มาตรา ๖๗๖ ทรพยสนซงมไดนำาฝากบอกราคาชดแจงนน เมอพบเหนวาสญหายหรอบบสลายขน คนเดนทางหรอแขกอาศยตองแจงความนนตอเจาสำานกโรงแรม โฮเตล หรอสถานทเชนนนทนท มฉะนนทานวาเจาสำานกยอมพนจากความรบผดดงบญญตไวในมาตรา ๖๗๔และ ๖๗๕

12

มาตรา ๖๗๗ ถามคำาแจงความปดไวในโรงแรม โฮเตล หรอสถานทอนทำานองเชนวาน เปนขอความยกเวนหรอจำากดความรบผดของเจาสำานกไซร ทานวาความนนเปนโมฆะ เวนแตคนเดนทางหรอแขกอาศยจะไดตกลงดวยชดแจงในการยกเวนหรอจำากดความรบผดดงวานน

มาตรา ๖๗๘ ในขอความรบผดใชคาสนไหมทดแทนเพอทรพยสนของคนเดนทางหรอของแขกอาศยสญหายหรอบบสลายนน ทานหามมใหฟองเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนทคนเดนทางหรอแขกอาศยออกไปจากสถานทนน

มาตรา ๖๗๙ เจาสำานกชอบทจะยดหนวงเครองเดนทางหรอทรพยสนอยางอนของคนเดนทางหรอแขกอาศยอนเอาไวในโรงแรม โฮเตล หรอสถานทเชนนนไดจนกวาจะไดรบใชเงนบรรดาทคางชำาระแกตน เพอการพกอาศยและการอน ๆ อนไดทำาใหแกคนเดนทางหรอแขกอาศยตามทเขาพงตองการนน รวมทงการชดใชเงนทงหลายทไดออกแทนไปดวย

เจาสำานกจะเอาทรพยสนทไดยดหนวงไวเชนวานนออกขายทอดตลาดแลวหกเอาเงนใชจำานวนทคางชำาระแกตนรวมทงคาฤชาธรรมเนยมและคาใชจายในการขายทอดตลาดนนจากเงนทขายทรพยสนนนกได แตทานมใหเจาสำานกใชสทธดงวาน จนเมอ

(๑ ) ทรพยสนนนตกอยแกตนเปนเวลานานถงหกสปดาหยงมไดรบชำาระหนสนและ

(๒ ) อยางนอยเดอนหนงกอนวนขายทอดตลาด ตนได

ประกาศโฆษณาในหนงสอพมพประจำาทองถนฉบบหนงแจงความจำานงทจะขายทรพยสน บอกลกษณะแหงทรพยสนทจะขายโดยยอ กบถารชอเจาของ กบอกดวย

เมอขายทอดตลาดหกใชหนดงกลาวแลว มเงนเหลออยอกเทาใดตองคนใหแกเจาของ หรอฝากไว ณ สำานกงานฝากทรพยตามบทบญญตในมาตรา ๓๓๑ และ ๓๓๓

ลกษณะ ๑๑

คำาประกน

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๖๘๐ อนวาคำาประกนนน คอสญญาซงบคคลภายนอกคนหนง เรยกวา ผคำาประกน ผกพนตนตอเจาหนคนหนง เพอชำาระหนในเมอลกหนไมชำาระหนนน

อนง สญญาคำาประกนนน ถามไดมหลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอผคำาประกนเปนสำาคญ ทานวาจะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม

มาตรา ๖๘๑ อนคำาประกนนนจะมไดแตเฉพาะเพอหนอนสมบรณ

หนในอนาคตหรอหนมเงอนไข จะประกนไวเพอเหตการณซงหนนนอาจเปนผลไดจรง กประกนได

หนอนเกดแตสญญาซงไมผกพนลกหนเพราะทำาดวยความสำาคญผดหรอเพราะเปนผไรความสามารถนน กอาจจะมประกนอยางสมบรณได ถาหากวาผคำาประกนรเหตสำาคญผดหรอไรความ

สามารถนนในขณะทเขาทำาสญญาผกพนตน

มาตรา ๖๘๒ ทานวาบคคลจะยอมเขาเปนผรบเรอน คอเปนประกนของผคำาประกนอกชนหนง กเปนได

ถาบคคลหลายคนยอมตนเขาเปนผคำาประกนในหนรายเดยวกนไซรทานวาผคำาประกนเหลานนมความรบผดอยางลกหนรวมกน แมถงวาจะมไดเขารบคำาประกนรวมกน

มาตรา ๖๘๓ อนคำาประกนอยางไมมจำากดนนยอมคมถงดอกเบยและคาสนไหมทดแทนซงลกหนคางชำาระ ตลอดจนคาภาระตดพนอนเปนอปกรณแหงหนรายนนดวย

มาตรา ๖๘๔ ผคำาประกนยอมรบผดเพอคาฤชาธรรมเนยมความซงลกหนจะตองใชใหแกเจาหน แตถาโจทกฟองคดโดยมไดเรยกใหผคำาประกนชำาระหนนนกอนไซร ทานวาผคำาประกนหาตองรบผดเพอใชคาฤชาธรรมเนยมเชนนนไม

มาตรา ๖๘๕ ถาเมอบงคบตามสญญาคำาประกนนน ผคำาประกนไมชำาระหนทงหมดของลกหน รวมทงดอกเบย คาสนไหมทดแทน และอปกรณดวยไซร หนยงเหลออยเทาใด ทานวาลกหนยงคงรบผดตอเจาหนในสวนทเหลอนน

หมวด ๒

ผลกอนชำาระหน

มาตรา ๖๘๖ ลกหนผดนดลงเมอใด ทานวาเจาหนชอบทจะเรยกใหผคำาประกนชำาระหนไดแตนน

มาตรา ๖๘๗ ผคำาประกนไมจำาตองชำาระหนกอนถงเวลากำาหนดทจะชำาระ แมถงวาลกหนจะไมอาจถอเอาซงประโยชนแหงเงอนเวลาเรมตนหรอเวลาสดสนไดตอไปแลว

มาตรา ๖๘๘ เมอเจาหนทวงใหผคำาประกนชำาระหน ผคำาประกนจะขอใหเรยกลกหนชำาระกอนกได เวนแตลกหนจะถกศาลพพากษาใหเปนคนลมละลายเสยแลว หรอไมปรากฏวาลกหนไปอยแหงใดในพระราชอาณาเขต

มาตรา ๖๘๙ ถงแมจะไดเรยกใหลกหนชำาระหนดงกลาวมาในมาตรากอนนนแลวกตาม ถาผคำาประกนพสจนไดวาลกหนนนมทางทจะชำาระหนได และการทจะบงคบใหลกหนชำาระหนนนจะไมเปนการยากไซร ทานวาเจาหนจะตองบงคบการชำาระหนรายนนเอาจากทรพยสนของลกหนกอน

มาตรา ๖๙๐ ถาเจาหนมทรพยของลกหนยดถอไวเปนประกนไซร เมอผคำาประกนรองขอ ทานวาเจาหนจะตองใหชำาระหนเอาจากทรพยซงเปนประกนนนกอน

มาตรา ๖๙๑ ถาผคำาประกนตองรบผดรวมกนกบลกหน ทานวาผคำาประกนยอมไมมสทธดงกลาวไวในมาตรา ๖๘๘,๖๘๙ และ ๖๙๐

มาตรา ๖๙๒ อายความสะดดหยดลงเปนโทษแกลกหนนน ยอมเปนโทษแกผคำาประกนดวย

หมวด ๓

ผลภายหลงชำาระหน

มาตรา ๖๙๓ ผคำาประกนซงไดชำาระหนแลว ยอมมสทธทจะไลเบยเอาจากลกหนเพอตนเงนกบดอกเบยและเพอการทตองสญหายหรอเสยหายไปอยางใด ๆ เพราะการคำาประกนนน

อนง ผคำาประกนยอมเขารบชวงสทธของเจาหนบรรดามเหนอลกหนดวย

มาตรา ๖๙๔ นอกจากขอตอสซงผคำาประกนมตอเจาหนนน ทานวาผคำาประกนยงอาจยกขอตอสทงหลายซงลกหนมตอเจาหนขนตอสไดดวย

มาตรา ๖๙๕ ผคำาประกนซงละเลยไมยกขอตอสของลกหนขนตอสเจาหนนนทานวายอมสนสทธทจะไลเบยเอาแกลกหนเพยงเทาทไมยกขนเปนขอตอส เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดรวามขอตอสเชนนน และทไมรนนมไดเปนเพราะความผดของตนดวย

มาตรา ๖๙๖ ผคำาประกนไมมสทธจะไลเบยเอาแกลกหนได ถาวาตนไดชำาระหนแทนไปโดยมไดบอกลกหน และลกหนยงมรความมาชำาระหนซำาอก

ในกรณเชนวาน ผคำาประกนกไดแตเพยงจะฟองเจาหนเพอคนลาภมควรไดเทานน

มาตรา ๖๙๗ ถาเพราะการกระทำาอยางใดอยางหนงของเจาหนเอง เปนเหตใหผคำาประกนไมอาจเขารบชวงไดทงหมดหรอแตบางสวนในสทธกด จำานองกด จำานำากด และบรมสทธอนไดใหไวแกเจาหนแตกอนหรอในขณะทำาสญญาคำาประกนเพอชำาระหนนน ทานวาผคำาประกนยอมหลดพนจากความรบผดเพยงเทาทตนตองเสยหายเพราะการนน

หมวด ๔

ความระงบสนไปแหงการคำาประกน

มาตรา ๖๙๘ อนผคำาประกนยอมหลดพนจากความรบผดในขณะเมอหนของลกหนระงบสนไปไมวาเพราะเหตใด ๆ

มาตรา ๖๙๙ การคำาประกนเพอกจการเนองกนไปหลายคราวไมมจำากดเวลาเปนคณแกเจาหนนน ทานวาผคำาประกนอาจเลกเสยเพอคราวอนเปนอนาคตได โดยบอกกลาวความประสงคนนแกเจาหน

ในกรณเชนน ทานวาผคำาประกนไมตองรบผดในกจการทลกหนกระทำาลงภายหลงคำาบอกกลาวนนไดไปถงเจาหน

มาตรา ๗๐๐ ถาคำาประกนหนอนจะตองชำาระ ณ เวลามกำาหนดแนนอน และเจาหนยอมผอนเวลาใหแกลกหนไซร ทานวาผคำาประกนยอมหลดพนจากความรบผด

แตถาผคำาประกนไดตกลงดวยในการผอนเวลา ทานวาผคำาประกนหาหลดพนจากความรบผดไม

มาตรา ๗๐๑ ผคำาประกนจะขอชำาระหนแกเจาหนตงแต

เมอถงกำาหนดชำาระกได

ถาเจาหนไมยอมรบชำาระหน ผคำาประกนกเปนอนหลดพนจากความรบผด

ลกษณะ ๑๒

จำานอง

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๗๐๒ อนวาจำานองนน คอสญญาซงบคคลคนหนง เรยกวาผจำานองเอาทรพยสนตราไวแกบคคลอกคนหนง เรยกวาผรบจำานอง เปนประกนการชำาระหน โดยไมสงมอบทรพยสนนนใหแกผรบจำานอง

ผรบจำานองชอบทจะไดรบชำาระหนจากทรพยสนทจำานองกอนเจาหนสามญมพกตองพเคราะหวากรรมสทธในทรพยสนจะไดโอนไปยงบคคลภายนอกแลวหรอหาไม

มาตรา ๗๐๓ อนอสงหารมทรพยนนอาจจำานองไดไมวาประเภทใด ๆ

สงหารมทรพยอนจะกลาวตอไปนกอาจจำานองไดดจกน หากวาไดจดทะเบยนไวแลวตามกฎหมาย คอ

(๑)13[๑๓] เรอมระวางตงแตหาตนขนไป

13

(๒ ) แพ

(๓ ) สตวพาหนะ

(๔ ) สงหารมทรพยอน ๆ ซงกฎหมายหากบญญตไวใหจดทะเบยนเฉพาะการ

มาตรา ๗๐๔ สญญาจำานองตองระบทรพยสนซงจำานอง

มาตรา ๗๐๕ การจำานองทรพยสนนน นอกจากผเปนเจาของในขณะนนแลว ทานวาใครอนจะจำานองหาไดไม

มาตรา ๗๐๖ บคคลมกรรมสทธในทรพยสนแตภายในบงคบเงอนไขเชนใดจะจำานองทรพยสนนนไดแตภายในบงคบเงอนไขเชนนน

มาตรา ๗๐๗ บทบญญตมาตรา ๖๘๑ วาดวยคำาประกนนน ทานใหใชไดในการจำานอง อนโลมตามควร

มาตรา ๗๐๘ สญญาจำานองนนตองมจำานวนเงนระบไวเปนเรอนเงนไทยเปนจำานวนแนตรงตว หรอจำานวนขนสงสดทไดเอาทรพยสนจำานองนนตราไวเปนประกน

มาตรา ๗๐๙ บคคลคนหนงจะจำานองทรพยสนของตนไวเพอประกนหนอนบคคลอนจะตองชำาระ กใหทำาได

มาตรา ๗๑๐ ทรพยสนหลายสงมเจาของคนเดยวหรอหลายคนจะจำานองเพอประกนการชำาระหนแตรายหนงรายเดยว ทานกใหทำาได

และในการนคสญญาจะตกลงกนดงตอไปนกได คอวา

(๑ ) ใหผรบจำานองใชสทธบงคบเอาแกทรพยสนซงจำานองตามลำาดบอนระบไว

(๒ ) ใหถอเอาทรพยสนแตละสงเปนประกนหนเฉพาะแตสวนหนงสวนใดทระบไว

มาตรา ๗๑๑ การทจะตกลงกนไวเสยแตกอนเวลาหนถงกำาหนดชำาระเปนขอความอยางใดอยางหนงวา ถาไมชำาระหน ใหผรบจำานองเขาเปนเจาของทรพยสนซงจำานอง หรอวาใหจดการแกทรพยสนนนเปนประการอนอยางใดนอกจากตามบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจำานองนนไซร ขอตกลงเชนนนทานวาไมสมบรณ

มาตรา ๗๑๒ แมถงวามขอสญญาเปนอยางอนกตาม ทรพยสนซงจำานองไวแกบคคลคนหนงนน ทานวาจะเอาไปจำานองแกบคคลอกคนหนงในระหวางเวลาทสญญากอนยงมอายอยกได

มาตรา ๗๑๓ ถามไดตกลงกนไวเปนอยางอนในสญญาจำานอง ทานวาผจำานองจะชำาระหนลางจำานองเปนงวด ๆ กได

มาตรา ๗๑๔ อนสญญาจำานองนน ทานวาตองทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

หมวด ๒

สทธจำานองครอบเพยงใด

มาตรา ๗๑๕ ทรพยสนซงจำานองยอมเปนประกนเพอการชำาระหนกบทงคาอปกรณตอไปนดวย คอ

(๑ ) ดอกเบย

(๒ ) คาสนไหมทดแทนในการไมชำาระหน

(๓ ) คาฤชาธรรมเนยมในการบงคบจำานอง

มาตรา ๗๑๖ จำานองยอมครอบไปถงบรรดาทรพยสนซงจำานองหมดทกสง แมจะไดชำาระหนแลวบางสวน

มาตรา ๗๑๗ แมวาทรพยสนซงจำานองจะแบงออกเปน

หลายสวนกตาม ทานวาจำานองกยงคงครอบไปถงสวนเหลานนหมดทกสวนดวยกนอยนนเอง

ถงกระนนกด ถาผรบจำานองยนยอมดวย ทานวาจะโอนทรพยสนสวนหนงสวนใดไปปลอดจากจำานองกใหทำาได แตความยนยอมดงวานหากมไดจดทะเบยน ทานวาจะยกเอาขนเปนขอตอสแกบคคลภายนอกหาไดไม

มาตรา ๗๑๘ จำานองยอมครอบไปถงทรพยทงปวงอนตดพนอยกบทรพยสนซงจำานอง แตตองอยภายในบงคบซงทานจำากดไวในสามมาตราตอไปน

มาตรา ๗๑๙ จำานองทดนไมครอบไปถงเรอนโรงอนผจำานองปลกสรางลงในทดนภายหลงวนจำานอง เวนแตจะมขอความกลาวไวโดยเฉพาะในสญญาวาใหครอบไปถง

แตกระนนกด ผรบจำานองจะใหขายเรอนโรงนนรวมไปกบทดนดวยกได แตผรบจำานองอาจใชบรมสทธของตนไดเพยงแกราคาทดนเทานน

มาตรา ๗๒๐ จำานองเรอนโรงหรอสงปลกสรางอยางอนซงไดทำาขนไวบนดนหรอใตดน ในทดนอนเปนของคนอนเขานนยอมไมครอบไปถงทดนนนดวย ฉนใดกลบกนกฉนนน

มาตรา ๗๒๑ จำานองไมครอบไปถงดอกผลแหงทรพยสน

ซงจำานอง เวนแตในเมอผรบจำานองไดบอกกลาวแกผจำานองหรอผรบโอนแลววาตนจำานงจะบงคบจำานอง

หมวด ๓

สทธและหนาทของผรบจำานองและผจำานอง

มาตรา ๗๒๒ ถาทรพยสนไดจำานองแลว และภายหลงทจดทะเบยนจำานองมจดทะเบยนภาระจำายอมหรอทรพยสทธอยางอน โดยผรบจำานองมไดยนยอมดวยไซร ทานวาสทธจำานองยอมเปนใหญกวาภาระจำายอมหรอทรพยสทธอยางอนนน หากวาเปนทเสอมเสยแกสทธของผรบจำานองในเวลาบงคบจำานองกใหลบสทธทกลาวหลงนนเสยจากทะเบยน

มาตรา ๗๒๓ ถาทรพยสนซงจำานองบบสลาย หรอถาทรพยสนซงจำานองแตสงใดสงหนงสญหายหรอบบสลาย เปนเหตใหไมเพยงพอแกการประกนไซร ทานวาผรบจำานองจะบงคบจำานองเสยในทนทกได เวนแตเมอเหตนนมไดเปนเพราะความผดของผจำานอง และผจำานองกเสนอจะจำานองทรพยสนอนแทนใหมราคาเพยงพอหรอเสนอจะรบซอมแซมแกไขความบบสลายนนภายในเวลาอนสมควรแกเหต

มาตรา ๗๒๔ ผจำานองใดไดจำานองทรพยสนของตนไว

เพอประกนหนอนบคคลอนจะตองชำาระแลวและเขาชำาระหนเสยเองแทนลกหนเพอจะปดปองมใหตองบงคบจำานอง ทานวาผจำานองนนชอบทจะไดรบเงนใชคนจากลกหนตามจำานวนทตนไดชำาระไป

ถาวาตองบงคบจำานอง ทานวาผจำานองชอบทจะไดรบเงนใชคนจากลกหนตามจำานวนซงผรบจำานองจะไดรบใชหนจากการบงคบจำานองนน

มาตรา ๗๒๕ เมอบคคลสองคนหรอกวานนตางไดจำานองทรพยสนแหงตนเพอประกนหนแตรายหนงรายเดยวอนบคคลอนจะตองชำาระและมไดระบลำาดบไวไซร ทานวาผจำานองซงไดเปนผชำาระหน หรอเปนเจาของทรพยสนซงตองบงคบจำานองนนหามสทธจะไลเบยเอาแกผจำานองอน ๆ ตอไปไดไม

มาตรา ๗๒๖ เมอบคคลหลายคนตางไดจำานองทรพยสนแหงตนเพอประกนหนแตรายหนงรายเดยวอนบคคลอนจะตองชำาระและไดระบลำาดบไวดวยไซร ทานวาการทผรบจำานองยอมปลดหนใหแกผจำานองคนหนงนน ยอมทำาใหผจำานองคนหลง ๆ ไดหลดพนดวยเพยงขนาดทเขาตองรบความเสยหายแตการนน

มาตรา ๗๒๗ ถาบคคลคนเดยวจำานองทรพยสนแหงตนเพอประกนหนอนบคคลอนจะตองชำาระ ทานใหใชบทบญญตมาตรา ๖๙๗ , ๗๐๐ และ ๗๐๑ วาดวยคำาประกนนนบงคบอนโลมตามควร

หมวด ๔

การบงคบจำานอง

มาตรา ๗๒๘ เมอจะบงคบจำานองนน ผรบจำานองตองมจดหมายบอกกลาวไปยงลกหนกอนวาใหชำาระหนภายในเวลาอนสมควรซงกำาหนดใหในคำาบอกกลาวนน ถาและลกหนละเลยเสยไมปฏบตตามคำาบอกกลาว ผรบจำานองจะฟองคดตอศาลเพอใหพพากษาสงใหยดทรพยสนซงจำานองและใหขายทอดตลาดกได

มาตรา ๗๒๙ นอกจากทางแกดงบญญตไวในมาตรากอนนน ผรบจำานองยงชอบทจะเรยกเอาทรพยจำานองหลดไดภายในบงคบแหงเงอนไขดงจะกลาวตอไปน

(๑ ) ลกหนไดขาดสงดอกเบยมาแลวเปนเวลาถงหาป

(๒ ) ผจำานองมไดแสดงใหเปนทพอใจแกศาลวาราคาทรพยสนนนทวมจำานวนเงนอนคางชำาระ และ

(๓ ) ไมมการจำานองรายอน หรอบรมสทธอนไดจดทะเบยนไวเหนอทรพยสนอนเดยวกนนเอง

มาตรา ๗๓๐ เมอทรพยสนอนหนงอนเดยวไดจำานองแกผรบจำานองหลายคนดวยกน ทานใหถอลำาดบผรบจำานองเรยงตามวนและเวลาจดทะเบยน และผรบจำานองคนกอนจกไดรบใชหนกอนผรบ

จำานองคนหลง

มาตรา ๗๓๑ อนผรบจำานองคนหลงจะบงคบตามสทธของตนใหเสยหายแกผรบจำานองคนกอนนน ทานวาหาอาจทำาไดไม

มาตรา ๗๓๒ ทรพยสนซงจำานองขายทอดตลาดไดเงนเปนจำานวนสทธเทาใดทานใหจดใชแกผรบจำานองเรยงตามลำาดบ และถายงมเงนเหลออยอก กใหสงมอบแกผจำานอง

มาตรา ๗๓๓14[๑๔] ถาเอาทรพยจำานองหลดและราคาทรพยสนนนมประมาณตำากวาจำานวนเงนทคางชำาระกนอยกด หรอถาเอาทรพยสนซงจำานองออกขายทอดตลาดใชหน ไดเงนจำานวนสทธนอยกวาจำานวนเงนทคางชำาระกนอยนนกด เงนยงขาดจำานวนอยเทาใดลกหนไมตองรบผดในเงนนน

มาตรา ๗๓๔ ถาจำานองทรพยสนหลายสงเพอประกนหนแตรายหนงรายเดยวและมไดระบลำาดบไวไซร ทานวาผรบจำานองจะใชสทธของตนบงคบแกทรพยสนนน ๆ ทงหมด หรอแตเพยงบางสงกได แตทานหามมใหทำาเชนนนแกทรพยสนมากสงกวาทจำาเปนเพอใชหนตามสทธแหงตน

ถาผรบจำานองใชสทธของตนบงคบแกทรพยสนทงหมดพรอมกน ทานใหแบงภาระแหงหนนนกระจายไปตามสวนราคาแหง

14

ทรพยสนนน ๆ เวนแตในกรณทไดระบจำานวนเงนจำานองไวเฉพาะทรพยสนแตละสง ๆ เปนจำานวนเทาใด ทานใหแบงกระจายไปตามจำานวนเงนจำานองทระบไวเฉพาะทรพยสงนน ๆ

แตถาผรบจำานองใชสทธของตนบงคบแกทรพยสนอนใดอนหนงแตเพยงสงเดยวไซร ผรบจำานองจะใหชำาระหนอนเปนสวนของตนทงหมดจากทรพยสนอนนนกได ในกรณเชนนนทานใหถอวาผรบจำานองคนถดไปโดยลำาดบยอมเขารบชวงสทธของผรบจำานองคนกอนและจะเขาบงคบจำานองแทนทคนกอนกไดแตเพยงเทาจำานวนซงผรบจำานองคนกอนจะพงไดรบจากทรพยสนอน ๆ ตามบทบญญตดงกลาวมาในวรรคกอนนน

มาตรา ๗๓๕ เมอผรบจำานองคนใดจำานงจะบงคบจำานองเอาแกผรบโอนทรพยสนซงจำานอง ทานวาตองมจดหมายบอกกลาวแกผรบโอนลวงหนาเดอนหนงกอนแลวจงจะบงคบจำานองได

หมวด ๕

สทธและหนาทของผรบโอนทรพยสนซงจำานอง

มาตรา ๗๓๖ ผรบโอนทรพยสนซงจำานองจะไถถอนจำานองกได ถาหากมไดเปนตวลกหนหรอผคำาประกน หรอเปนทายาทของลกหนหรอผคำาประกน

มาตรา ๗๓๗ ผรบโอนจะไถถอนจำานองเมอใดกได แตถาผรบจำานองไดบอกกลาววามจำานงจะบงคบจำานองไซร ผรบโอนตองไถถอนจำานองภายในเดอนหนงนบแตวนรบคำาบอกกลาว

มาตรา ๗๓๘ ผรบโอนซงประสงคจะไถถอนจำานองตองบอกกลาวความประสงคนนแกผเปนลกหนชนตน และตองสงคำาเสนอไปยงบรรดาเจาหนทไดจดทะเบยน ไมวาในทางจำานองหรอประการอน วาจะรบใชเงนใหเปนจำานวนอนสมควรกบราคาทรพยสนนน

คำาเสนอนนใหแจงขอความทงหลายตอไปน คอ

(๑ ) ตำาแหนงแหลงทและลกษณะแหงทรพยสนซงจำานอง

(๒ ) วนซงโอนกรรมสทธ

(๓ ) ชอเจาของเดม

(๔ ) ชอและภมลำาเนาของผรบโอน

(๕ ) จำานวนเงนทเสนอวาจะใช

(๖ ) คำานวณยอดจำานวนเงนทคางชำาระแกเจาหนคนหนง ๆ รวมทงอปกรณและจำานวนเงนทจะจดเปนสวนใชแกบรรดาเจาหนตามลำาดบกน

อนงใหคดสำาเนารายงานจดทะเบยนของเจาพนกงานในเรองทรพยสนซงจำานองนน อนเจาพนกงานรบรองวาเปนสำาเนาถกถวนสอดสงไปดวย

มาตรา ๗๓๙ ถาเจาหนคนหนงคนใดไมยอมรบคำาเสนอ เจาหนคนนนตองฟองคดตอศาลภายในเดอนหนงนบแตวนมคำาเสนอเพอใหศาลพพากษาสงขายทอดตลาดทรพยสนซงจำานองนน แตวาเจาหนนนจะตองปฏบตการดงจะกลาวตอไปนดวย คอ

(๑ ) ออกเงนทดรองคาฤชาธรรมเนยมการขายทอดตลาด

(๒ ) ตองเขาสราคาเอง หรอแตงคนเขาสราคาเปนจำานวนเงนสงกวาทผรบโอนเสนอจะใช

(๓ ) บอกกลาวการทตนไมยอมนนใหผรบโอนและเจาหนคนอน ๆ บรรดาไดจดทะเบยน กบทงเจาของทรพยคนกอนและลกหนชนตนทราบดวย

มาตรา ๗๔๐ ถาขายทอดตลาดไดเงนจำานวนสทธลำาจำานวนเงนทผรบโอนเสนอวาจะใช ทานใหผรบโอนเปนผออกใชคาฤชาธรรมเนยมในการขายทอดตลาด ถาไดไมถงลำาจำานวนทานใหเจาหนผรองขอใหขายทอดตลาดเปนผออก

มาตรา ๗๔๑ เมอเจาหนทงหลายไดสนองรบคำาเสนอทวทกคนแลวโดยแสดงออกชดหรอโดยปรยายกด ทานวาจำานองหรอบรมสทธกเปนอนไถถอนไดดวยผรบโอนใชเงน หรอวางเงนตามจำานวนทเสนอจะใชแทนการชำาระหน

มาตรา ๗๔๒ ถาการบงคบจำานองกด ถอนจำานองกด

เปนเหตใหทรพยสนซงจำานองหลดมอไปจากบคคลผไดทรพยสนนนไวแตกอนไซร ทานวาการททรพยสนหลดมอไปเชนนนหามผลยอนหลงไม และบรมสทธทงหลายของเจาหนแหงผททรพยหลดมอไปอนมอยเหนอทรพยสนและไดจดทะเบยนไวนน กยอมเขาอยในลำาดบหลงบรมสทธอนเจาหนของผจำานอง หรอเจาของคนกอนไดจดทะเบยนไว

ในกรณเชนน ถาสทธใด ๆ อนมอยเหนอทรพยสนซงจำานองเปนคณหรอเปนโทษแกบคคลผไดทรพยสนซงจำานองไวแตกอนไดระงบไปแลวดวยเกลอนกลนกนในขณะทไดทรพยสนนนมาไซร สทธนนทานใหกลบคนมาเปนคณหรอเปนโทษแกบคคลผนนไดอก ในเมอทรพยสนซงจำานองกลบหลดมอไป

มาตรา ๗๔๓ ถาผรบโอนไดทำาใหทรพยสนซงจำานองเสอมราคาลงเพราะการกระทำาหรอความประมาทเลนเลอแหงตน เปนเหตใหเจาหนทงหลายผมสทธจำานองหรอบรมสทธเหนอทรพยสนนนตองเสยหายไซร ทานวาผรบโอนจะตองรบผดเพอความเสยหายนน อยางไรกดอนผรบโอนจะเรยกเอาเงนจำานวนใด ๆ ซงตนไดออกไป หรอเรยกใหชดใชคาใชจายทตนไดทำาใหทรพยสนดขนนน ทานวาหาอาจจะเรยกไดไม เวนแตทเปนการทำาใหทรพยสนนนงอกราคาขน และจะเรยกไดเพยงเทาจำานวนราคาทงอกขนเมอขายทอดตลาดเทานน

หมวด ๖

ความระงบสนไปแหงสญญาจำานอง

มาตรา ๗๔๔ อนจำานองยอมระงบสนไป

(๑ ) เมอหนทประกนระงบสนไปดวยเหตประการอนใดมใชเหตอายความ

(๒ ) เมอปลดจำานองใหแกผจำานองดวยหนงสอเปนสำาคญ

(๓ ) เมอผจำานองหลดพน

(๔ ) เมอถอนจำานอง

(๕ ) เมอขายทอดตลาดทรพยสนซงจำานองตามคำาสงศาลอนเนองมาแตการบงคบจำานองหรอถอนจำานอง

(๖ ) เมอเอาทรพยสนซงจำานองนนหลด

มาตรา ๗๔๕ ผรบจำานองจะบงคบจำานองแมเมอหนทประกนนนขาดอายความแลวกได แตจะบงคบเอาดอกเบยทคางชำาระในการจำานองเกนกวาหาปไมได

มาตรา ๗๔๖ การชำาระหนไมวาครงใด ๆ สนเชงหรอแต

บางสวนกด การระงบหนอยางใด ๆ กด การตกลงกนแกไขเปลยนแปลงจำานองหรอหนอนจำานองเปนประกนนนเปนประการใดกด ทานวาตองนำาความไปจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทในเมอมคำาขอรองของผมสวนไดเสย มฉะนนทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอก

ลกษณะ ๑๓

จำานำา

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๗๔๗ อนวาจำานำานน คอสญญาซงบคคลคนหนง เรยกวาผจำานำาสงมอบสงหารมทรพยสงหนงใหแกบคคลอกคนหนง เรยกวาผรบจำานำา เพอเปนประกนการชำาระหน

มาตรา ๗๔๘ การจำานำานนยอมเปนประกนเพอการชำาระหนกบทงคาอปกรณตอไปนดวย คอ

(๑ ) ดอกเบย

(๒ ) คาสนไหมทดแทนในการไมชำาระหน

(๓ ) คาฤชาธรรมเนยมในการบงคบจำานำา

(๔ ) คาใชจายเพอรกษาทรพยสนซงจำานำา

(๕ ) คาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดแตความชำารดบกพรองแหงทรพยสนจำานำาซงไมเหนประจกษ

มาตรา ๗๔๙ คสญญาจำานำาจะตกลงกนใหบคคลภายนอกเปนผเกบรกษาทรพยสนจำานำาไวกได

มาตรา ๗๕๐ ถาทรพยสนทจำานำาเปนสทธซงมตราสาร และมไดสงมอบตราสารนนใหแกผรบจำานำา ทงมไดบอกกลาวเปนหนงสอแจงการจำานำาแกลกหนแหงสทธนนดวยไซร ทานวาการจำานำายอมเปนโมฆะ

มาตรา ๗๕๑ ถาจำานำาตราสารชนดออกใหแกบคคลเพอเขาสง ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอก เวนแตจะไดสลกหลงไวทตราสารใหปรากฏการจำานำาเชนนน

อนง ในการนไมจำาเปนตองบอกกลาวแกลกหนแหงตราสาร

มาตรา ๗๕๒ ถาจำานำาตราสารชนดออกใหแกบคคลโดยนามและจะโอนกนดวยสลกหลงไมได ทานวาตองจดขอความแสดงการจำานำาไวใหปรากฏในตราสารนนเอง และทานหามมใหยกขนเปนขอตอสลกหนแหงตราสารหรอบคคลภายนอก เวนแตจะไดบอกกลาวการจำานำานนใหทราบถงลกหนแหงตราสาร

มาตรา ๗๕๓ ถาจำานำาใบหน หรอใบหนกชนดระบชอ ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบรษทหรอบคคลภายนอก เวนแตจะไดจด

ลงทะเบยนการจำานำานนไวในสมดของบรษทตามบทบญญตทงหลายในลกษณะ ๒๒ วาดวยการโอนหนหรอหนก

มาตรา ๗๕๔ ถาสทธซงจำานำานนถงกำาหนดชำาระกอนหนซงประกนไวนนไซรทานวาลกหนแหงสทธตองสงมอบทรพยสนอนเปนวตถแหงสทธใหแกผรบจำานำา และทรพยสนนนกกลายเปนของจำานำาแทนสทธซงจำานำา

ถาสทธซงจำานำานนเปนมลหนซงตองชำาระเปนเงน และถงกำาหนดชำาระกอนหนซงประกนไวนนไซร ทานวาตองใชเงนใหแกผรบจำานำาและผจำานำารวมกน ถาและเขาทงสองนนไมปรองดองตกลงกนได ทานวาแตละคนชอบทจะเรยกใหวางเงนจำานวนนนไว ณ สำานกงานฝากทรพยไดเพอประโยชนอนรวมกน

มาตรา ๗๕๕ ถาจำานำาสทธ ทานหามมใหทำาสทธนนใหสนไปหรอแกไขสทธนนใหเสยหายแกผรบจำานำาโดยผรบจำานำามไดยนยอมดวย

มาตรา ๗๕๖ การทจะตกลงกนไวเสยแตกอนเวลาหนถงกำาหนดชำาระเปนขอความอยางใดอยางหนงวา ถาไมชำาระหน ใหผรบจำานำาเขาเปนเจาของทรพยสนจำานำา หรอใหจดการแกทรพยสนนนเปนประการอนนอกจากตามบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจำานำานนไซร ขอตกลงเชนนนทานวาไมสมบรณ

มาตรา ๗๕๗ บทบญญตทงหลายในลกษณะ ๑๓ น ทานใหใชบงคบแกสญญาจำานำาททำากบผตงโรงรบจำานำาโดยอนญาตรฐบาลแตเพยงทไมขดกบกฎหมาย หรอกฎขอบงคบวาดวยโรงจำานำา

หมวด ๒

สทธและหนาทของผจำานำาและผรบจำานำา

มาตรา ๗๕๘ ผรบจำานำาชอบทจะยดของจำานำาไวไดทงหมดจนกวาจะไดรบชำาระหนและคาอปกรณครบถวน

มาตรา ๗๕๙ ผรบจำานำาจำาตองรกษาทรพยสนจำานำาไวใหปลอดภย และตองสงวนทรพยสนจำานำานนเชนอยางวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเอง

มาตรา ๗๖๐ ถาผรบจำานำาเอาทรพยสนซงจำานำาออกใชเอง หรอเอาไปใหบคคลภายนอกใชสอยหรอเกบรกษาโดยผจำานำามไดยนยอมดวยไซร ทานวาผรบจำานำาจะตองรบผดเพอททรพยสนจำานำานนสญหาย หรอบบสลายไปอยางใด ๆ แมทงเปนเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไร ๆ กคงจะตองสญหาย หรอบบสลายอยนนเอง

มาตรา ๗๖๑ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในสญญา หากมดอกผลนตนยงอกจากทรพยสนนนอยางไร ทานใหผรบจำานำาจดสรรใชเปนคาดอกเบยอนคางชำาระแกตน และถาไมมดอกเบยคางชำาระ ทานใหจดสรรใชตนเงนแหงหนอนไดจำานำาทรพยสนเปนประกนนน

มาตรา ๗๖๒ คาใชจายใด ๆ อนควรแกการบำารงรกษาทรพยสนจำานำานน ผจำานำาจำาตองชดใชใหแกผรบจำานำา เวนแตจะไดกำาหนดไวเปนอยางอนในสญญา

มาตรา ๗๖๓ ทานหามมใหฟองคดดงจะกลาวตอไปน เมอพนหกเดอนนบแตวนสงคน หรอขายทอดตลาดทรพยสนจำานำา คอ

(๑ ) ฟองเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความบบสลายอนผรบจำานำากอใหเกดแกทรพยสนจำานำา

(๒ ) ฟองเรยกใหชดใชคาใชจายเพอการบำารงรกษาทรพยสนจำานำา

(๓ ) ฟองเรยกคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดแกผรบจำานำา เพราะความชำารดบกพรองในทรพยสนจำานำาซงไมเหนประจกษ

หมวด ๓

การบงคบจำานำา

มาตรา ๗๖๔ เมอจะบงคบจำานำา ผรบจำานำาตองบอกกลาวเปนหนงสอไปยงลกหนกอนวา ใหชำาระหนและอปกรณภายในเวลาอนควรซงกำาหนดใหในคำาบอกกลาวนน

ถาลกหนละเลยไมปฏบตตามคำาบอกกลาว ผรบจำานำาชอบทจะเอาทรพยสนซงจำานำาออกขายได แตตองขายทอดตลาด

อนง ผรบจำานำาตองมจดหมายบอกกลาวไปยงผจำานำาบอกเวลาและสถานทซงจะขายทอดตลาดดวย

มาตรา ๗๖๕ ถาไมสามารถจะบอกกลาวกอนได ผรบจำานำาจะเอาทรพยสนจำานำาออกขายทอดตลาดเสยในเมอหนคางชำาระมาลวงเวลาเดอนหนงแลวกใหทำาได

มาตรา ๗๖๖ ถาจำานำาตวเงน ทานใหผรบจำานำาเกบเรยกเงนตามตวเงนนนในวนถงกำาหนด ไมจำาเปนตองบอกกลาวกอน

มาตรา ๗๖๗ เมอบงคบจำานำาไดเงนจำานวนสทธเทาใด ทานวาผรบจำานำาตองจดสรรชำาระหนและอปกรณเพอใหเสรจสนไป และถายงมเงนเหลอกตองสงคนใหแกผจำานำา หรอแกบคคลผควรจะไดเงนนน

ถาไดเงนนอยกวาจำานวนคางชำาระ ทานวาลกหนกยงคง

ตองรบใชในสวนทขาดอยนน

มาตรา ๗๖๘ ถาจำานำาทรพยสนหลายสงเพอประกนหนแตรายหนงรายเดยว ทานวาผรบจำานำาจะเลอกเอาทรพยสนสงหนงสงใดออกขายกได แตจะขายจนเกนกวาทจำาเปนเพอใชเงนตามสทธแหงตนนนหาไดไม

หมวด ๔

ความระงบสนไปแหงการจำานำา

มาตรา ๗๖๙ อนจำานำายอมระงบสนไป

(๑ ) เมอหนซงจำานำาเปนประกนอยนนระงบสนไปเพราะเหตประการอนมใชเพราะอายความ หรอ

(๒ ) เมอผรบจำานำายอมใหทรพยสนจำานำากลบคนไปสครอบครองของผจำานำา

ลกษณะ ๑๔

เกบของในคลงสนคา

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๗๗๐ อนวานายคลงสนคานน คอบคคลผรบทำาการเกบรกษาสนคาเพอบำาเหนจเปนทางคาปกตของตน

มาตรา ๗๗๑ บทบญญตทงหลายในประมวลกฎหมายนอนวาดวยฝากทรพยนนทานใหนำามาใชบงคบแกการเกบของในคลงสนคาดวยเพยงเทาทไมขดกบบทบญญตในลกษณะน

มาตรา ๗๗๒ บทบญญตมาตรา ๖๑๖ , ๖๑๙ , ๖๒๓ , ๖๒๕ ,๖๓๐ , ๖๓๑ และ ๖๓๒ อนวาดวยการรบขนนน ทานใหนำามาใชบงคบแกการเกบของในคลงสนคา อนโลมตามควรแกบท

มาตรา ๗๗๓ นายคลงสนคาจำาตองยอมใหผทรงใบรบของคลงสนคา หรอผทรงประทวนสนคาตรวจสนคาและเอาตวอยาง

ไปไดในเวลาอนควรระหวางเวลาทำางานทกเมอ

มาตรา ๗๗๔ นายคลงสนคาจะเรยกใหผฝากถอนสนคาไปกอนสนระยะเวลาทตกลงกนไวนน ทานวาหาอาจทำาไดไม ถาไมมกำาหนดเวลาสงคนสนคา นายคลงสนคาจะสงคนไดตอเมอบอกกลาวใหผฝากทราบลวงหนาเดอนหนง แตทานมใหผฝากตองถกบงคบใหถอนสนคาไปกอนเวลาลวงแลวสองเดอน นบแตวนทไดสงมอบฝากไว

หมวด ๒

ใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคา

มาตรา ๗๗๕ ถาผฝากตองการไซร นายคลงสนคาตองสงมอบเอกสารซงเอาออกจากทะเบยนมตนขวเฉพาะการอนมใบรบของคลงสนคาฉบบหนง และประทวนสนคาฉบบหนงใหแกผฝาก

มาตรา ๗๗๖ อนใบรบของคลงสนคานน ยอมใหสทธแกผฝากทจะสลกหลงโอนกรรมสทธในสนคาไปเปนของผอนได

มาตรา ๗๗๗ อนประทวนสนคานน ยอมใหสทธแกผฝาก

ทจะสลกหลงจำานำาสนคาซงจดแจงไวในประทวนได โดยไมตองสงมอบสนคานนแกผรบสลกหลง

แตวาเมอผฝากประสงคจะจำานำาสนคา ตองแยกประทวนออกเสยจากใบรบของคลงสนคา และสงมอบประทวนนนใหแกผรบสลกหลง

มาตรา ๗๗๘ ใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคา ตองมเลขลำาดบตรงกนกบเลขในตนขว และลงลายมอชอของนายคลงสนคา

อนง ใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคานน ทานใหมรายละเอยดดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ชอหรอยหอ และสำานกของผฝาก

(๒ ) ทตงคลงสนคา

(๓ ) คาบำาเหนจสำาหรบเกบรกษา

(๔ ) สภาพของสนคาทเกบรกษา และนำาหนกหรอขนาดแหงสนคานน กบทงสภาพ จำานวน และเครองหมายหบหอ

(๕ ) สถานทและวนออกใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคานน

(๖ ) ถาไดกำาหนดกนไววาใหเกบสนคาไวชวเวลาเทาใดใหแจงกำาหนดนนดวย

(๗ ) ถาของทเกบรกษามประกนภย ใหแสดงจำานวนเงนทประกนภยกำาหนดเวลาทประกนภย และชอหรอยหอของผรบประกน

ภยดวย

อนง นายคลงสนคาตองจดรายละเอยดทงนลงไวในตนขวดวย

มาตรา ๗๗๙ อนใบรบของคลงสนคากด ประทวนสนคากด ทานวาหาอาจออกใหหรอสลกหลงใหแกผถอไดไม

มาตรา ๗๘๐ เมอใดผฝากสลกหลงประทวนสนคาใหแกผรบจำานำาคสญญาตองจดแจงการทสลกหลงนนลงไวในใบรบของคลงสนคาดวย

ถามไดจดแจงไวดงนน ทานวาการจำานำานนหาอาจยกขนเปนขอตอสผซอสนคาสบไปนนไดไม

มาตรา ๗๘๑ เมอประทวนสนคาไดสลกหลงและสงมอบแกผรบจำานำาแลว ใหผฝากกบผรบจำานำาจดลงไวในประทวนสนคาเปนสำาคญ วาไดจดขอความตามทบญญตในมาตรากอนไวในใบรบของคลงสนคาแลว

มาตรา ๗๘๒ เมอใดผฝากจำานำาสนคาและสงมอบประทวนสนคาแกผรบสลกหลงแลว ผรบสลกหลงเชนนนตองมจดหมายบอกกลาวแกนายคลงสนคาใหทราบจำานวนหนซงจำานำาสนคานนเปนประกน ทงจำานวนดอกเบยและวนอนหนนนจะถงกำาหนดชำาระ เมอนายคลงสนคาไดรบคำาบอกกลาวเชนนนแลวตอง

จดรายการทงนนลงในตนขว

ถาและมไดจดในตนขวเชนนน ทานวาการจำานำานนหาอาจจะยกขนเปนขอตอสเจาหนทงหลายของผฝากไดไม

มาตรา ๗๘๓ ผทรงเอกสารอนมทงใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคานนจะใหนายคลงสนคาแยกสนคาทเกบรกษาไวออกเปนหลายสวนและใหสงมอบเอกสารแกตนสวนละใบกได ในกรณเชนนผทรงเอกสารตองคนเอกสารเดมแกนายคลงสนคา

อนง คาใชจายในการแยกสนคาและการสงมอบเอกสารใหมนน ผทรงเอกสารตองรบใช

มาตรา ๗๘๔ กรรมสทธในสนคาทเกบรกษาไวนน ทานวาอาจโอนไดแตดวยสลกหลงใบรบของคลงสนคาเทานน

มาตรา ๗๘๕ สนคาซงเกบรกษาไวนนอาจจำานำาไดแตดวยสลกหลงประทวนสนคาเมอประทวนสนคาไดสลกหลงแลว สนคานนจะจำานำาแกผอนอกชนหนงดวยสลกหลงใบรบของคลงสนคาอยางเดยวกบสลกหลงประทวนสนคานนกได

มาตรา ๗๘๖ ตราบใดสนคาทเกบรกษาไวไมไดจำานำา ทานวาจะโอนใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคาไปตางหากจากกนไมไดอยตราบนน

มาตรา ๗๘๗ ในการสลกหลงลงในประทวนสนคาครงแรกนน ตองจดแจงจำานวนหนทจำานำาสนคาเปนประกน ทงจำานวนดอกเบยทจะตองชำาระและวนทหนจะถงกำาหนดชำาระดวย

มาตรา ๗๘๘ อนสนคาทเกบรกษาไวในคลงนน จะรบเอาไปไดแตเมอเวนคนใบรบของคลงสนคา

มาตรา ๗๘๙ ถาไดแยกประทวนสนคาออกสลกหลงจำานำาแลวจะรบเอาสนคาไดแตเมอเวนคนทงใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคา

แตวาผทรงใบรบของคลงสนคาอาจใหคนสนคาแกตนไดในเวลาใด ๆ เมอวางเงนแกนายคลงสนคาเตมจำานวนหนซงลงไวในประทวนสนคา กบทงดอกเบยจนถงวนกำาหนดชำาระหนนนดวย

อนง จำานวนเงนทวางเชนนนายคลงสนคาตองชำาระแกผทรงประทวนสนคาในเมอเขาเวนคนประทวนนน

มาตรา ๗๙๐ ถาหนซงสนคาจำานำาเปนประกนมไดชำาระเมอวนถงกำาหนดไซร ผทรงประทวนสนคาเมอไดยนคำาคดคานตามระเบยบแลวชอบทจะใหนายคลงสนคาขายทอดตลาดสนคานนได แตทานหามมใหขายทอดตลาดกอนแปดวนนบแตวนคดคาน

มาตรา ๗๙๑ ผทรงประทวนสนคาตองมจดหมายบอกกลาวใหผฝากทราบเวลาและสถานทจะขายทอดตลาด

มาตรา ๗๙๒ นายคลงสนคาตองหกเงนทคางชำาระแกตนเนองดวยการเกบรกษาสนคานนจากจำานวนเงนสทธทขายทอดตลาดได และเมอผทรงประทวนสนคานำาประทวนมาเวนคน ตองเอาเงนทเหลอนนใหตามจำานวนทคางชำาระแกเขา

ถามเงนเหลอเทาใด ตองใชแกผรบจำานำาคนหลงเมอเขาเวนคนใบรบของคลงสนคาหรอถาไมมผรบจำานำาคนหลง หรอผรบจำานำาคนหลงไดรบชำาระหนแลว กใหชำาระเงนทเหลออยนนแกผทรงใบรบของคลงสนคา

มาตรา ๗๙๓ ถาจำานวนเงนสทธทขายทอดตลาดไดไมพอชำาระหนแกผทรงประทวนสนคาไซร นายคลงสนคาตองคนประทวนสนคาแกเขา กบจดบอกจำานวนเงนทไดชำาระลงไวในประทวนสนคานน แลวจดลงไวในสมดบญชของตนดวย

มาตรา ๗๙๔ ผทรงประทวนสนคาจะมสทธไลเบยเอาจำานวนเงนทยงคางชำาระนนแกผสลกหลงคนกอน ๆ ทงหมด หรอแตคนใดคนหนงได แตตองไดขายทอดตลาดภายในเดอนหนงนบแตวนคดคาน

อนง ทานหามมใหฟองไลเบยเมอพนเวลาปหนงนบแตวนขายทอดตลาด

มาตรา ๗๙๕ บทบญญตทงหลายในประมวลกฎหมายนอนวาดวยตวเงนนนทานใหใชไดถงประทวนสนคาและใบรบของคลงสนคาซงไดสลกหลงอยางประทวนสนคานนดวย เพยงทไมขดกบบทบญญตทงหลายในลกษณะน

มาตรา ๗๙๖ ถาเอกสารมทงใบรบของคลงสนคาและประทวนสนคาหรอแตอยางหนงอยางใดสญหายไป เมอผทรงเอกสารนน ๆ ใหประกนตามสมควรแลวจะใหนายคลงสนคาออกใหใหมกได

ในกรณเชนนนายคลงสนคาตองจดหมายลงไวในตนขวเปนสำาคญ

ลกษณะ ๑๕

ตวแทน

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๗๙๗ อนวาสญญาตวแทนนน คอสญญาซงใหบคคลคนหนงเรยกวาตวแทน มอำานาจทำาการแทนบคคลอกคนหนง เรยกวาตวการ และตกลงจะทำาการดงนน

อนความเปนตวแทนนนจะเปนโดยตงแตงแสดงออกชดหรอโดยปรยายกยอมได

มาตร ๗๙๘ กจการอนใดทานบงคบไวโดยกฎหมายวาตองทำาเปนหนงสอ การตงตวแทนเพอกจการอนนนกตองทำาเปนหนงสอดวย

กจการอนใดทานบงคบไววาตองมหลกฐานเปนหนงสอ การตงตวแทนเพอกจการอนนนกตองมหลกฐานเปนหนงสอดวย

มาตรา ๗๙๙ ตวการคนใดใชบคคลผไรความสามารถเปน

ตวแทน ทานวาตวการคนนนยอมตองผกพนในกจการทตวแทนกระทำา

มาตรา ๘๐๐ ถาตวแทนไดรบมอบอำานาจแตเฉพาะการ ทานวาจะทำาการแทนตวการไดแตเพยงในสงทจำาเปน เพอใหกจอนเขาไดมอบหมายแกตนนนสำาเรจลลวงไป

มาตรา ๘๐๑ ถาตวแทนไดรบมอบอำานาจทวไป ทานวาจะทำากจใด ๆ ในทางจดการแทนตวการกยอมทำาไดทกอยาง

แตการเชนอยางจะกลาวตอไปน ทานวาหาอาจจะทำาไดไม คอ

(๑ ) ขายหรอจำานองอสงหารมทรพย

(๒ ) ใหเชาอสงหารมทรพยกวาสามปขนไป

(๓ ) ให

(๔ ) ประนประนอมยอมความ

(๕ ) ยนฟองตอศาล

(๖ ) มอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการพจารณา

มาตรา ๘๐๒ ในเหตฉกเฉน เพอจะปองกนมใหตวการตองเสยหาย ทานใหสนนษฐานไวกอนวาตวแทนจะทำาการใด ๆ เชนอยางวญญชนจะพงกระทำา กยอมมอำานาจจะทำาไดทงสน

มาตรา ๘๐๓ ตวแทนไมมสทธจะไดรบบำาเหนจ เวนแตจะไดมขอตกลงกนไวในสญญาวามบำาเหนจ หรอทางการทคสญญาประพฤตตอกนนนเปนปรยายวามบำาเหนจ หรอเคยเปนธรรมเนยมมบำาเหนจ

มาตรา ๘๐๔ ถาในสญญาอนเดยวตวการคนเดยวตงตวแทนหลายคนเพอแกการอนเดยวกนไซร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาตวแทนจะตางคนตางทำาการนน ๆ แยกกนไมได

มาตรา ๘๐๕ ตวแทนนน เมอไมไดรบความยนยอมของตวการจะเขาทำานตกรรมอนใดในนามของตวการทำากบตนเองในนามของตนเองหรอในฐานเปนตวแทนของบคคลภายนอกหาไดไม เวนแตนตกรรมนนมเฉพาะแตการชำาระหน

มาตรา ๘๐๖ ตวการซงมไดเปดเผยชอจะกลบแสดงตนใหปรากฏและเขารบเอาสญญาใด ๆ ซงตวแทนไดทำาไวแทนตนกได แตถาตวการผใดไดยอมใหตวแทนของตนทำาการออกหนาเปนตวการไซร ทานวาตวการผนนหาอาจจะทำาใหเสอมเสยถงสทธของบคคลภายนอกอนเขามตอตวแทน และเขาขวนขวายไดมาแตกอนทรวาเปนตวแทนนนไดไม

หมวด ๒

หนาทและความรบผดของตวแทนตอตวการ

มาตรา ๘๐๗ ตวแทนตองทำาการตามคำาสงแสดงออกชดหรอโดยปรยายของตวการเมอไมมคำาสงเชนนน กตองดำาเนนตามทางทเคยทำากนมาในกจการคาขายอนเขาใหตนทำาอยนน

อนง บทบญญตมาตรา ๖๕๙ วาดวยการฝากทรพยนน ทานใหนำามาใชดวยโดยอนโลมตามควร

มาตรา ๘๐๘ ตวแทนตองทำาการดวยตนเอง เวนแตจะมอำานาจใชตวแทนชวงทำาการได

มาตรา ๘๐๙ เมอตวการมประสงคจะทราบความเปนไปของการทไดมอบหมายแกตวแทนนนในเวลาใด ๆ ซงสมควรแกเหต ตวแทนกตองแจงใหตวการทราบ อนงเมอการเปนตวแทนนนสนสดลงแลว ตวแทนตองแถลงบญชดวย

มาตรา ๘๑๐ เงนและทรพยสนอยางอนบรรดาทตวแทนไดรบไวเกยวดวยการเปนตวแทนนน ทานวาตวแทนตองสงใหแกตวการจงสน

อนง สทธทงหลายซงตวแทนขวนขวายไดมาในนามของตนเอง แตโดยฐานททำาการแทนตวการนน ตวแทนกตองโอนใหแก

ตวการจงสน

มาตรา ๘๑๑ ถาตวแทนเอาเงนซงควรจะไดสงแกตวการ หรอซงควรจะใชในกจของตวการนนไปใชสอยเปนประโยชนตนเสย ทานวาตวแทนตองเสยดอกเบยในเงนนนนบแตวนทไดเอาไปใช

มาตรา ๘๑๒ ถามความเสยหายเกดขนอยางใดๆ เพราะความประมาทเลนเลอของตวแทนกด เพราะไมทำาการเปนตวแทนกด หรอเพราะทำาการโดยปราศจากอำานาจหรอนอกเหนออำานาจกด ทานวาตวแทนจะตองรบผด

มาตรา ๘๑๓ ตวแทนผใดตงตวแทนชวงตามทตวการระบตวใหตง ทานวาตวแทนผนนจะตองรบผดแตเพยงในกรณทตนไดร วาตวแทนชวงนนเปนผทไมเหมาะแกการ หรอเปนผทไมสมควรไววางใจแลวและมไดแจงความนนใหตวการทราบหรอมไดเลกถอนตวแทนชวงนนเสยเอง

มาตรา ๘๑๔ ตวแทนชวงยอมรบผดโดยตรงตอตวการฉนใดกลบกนกฉนนน

หมวด ๓

หนาทและความรบผดของตวการตอตวแทน

มาตรา ๘๑๕ ถาตวแทนมประสงคไซร ตวการตองจายเงนทดรองใหแกตวแทนตามจำานวนทจำาเปน เพอทำาการอนมอบหมายแกตวแทนนน

มาตรา ๘๑๖ ถาในการจดทำากจการอนเขามอบหมายแกตนนนตวแทนไดออกเงนทดรองหรอออกเงนคาใชจายไป ซงพเคราะหตามเหตควรนบวาเปนการจำาเปนไดไซร ทานวาตวแทนจะเรยกเอาเงนชดใชจากตวการ รวมทงดอกเบยนบแตวนทไดออกเงนไปนนดวยกได

ถาในการจดทำากจการอนเขามอบหมายแกตนนน ตวแทนตองรบภาระเปนหนขนอยางหนงอยางใด ซงพเคราะหตามเหตควรนบวาเปนการจำาเปนไดไซร ทานวาตวแทนจะเรยกใหตวการชำาระหนแทนตนกได หรอถายงไมถงเวลากำาหนดชำาระหน จะใหตวการใหประกนอนสมควรกได

ถาในการจดทำากจการอนเขามอบหมายแกตนนน เปนเหตใหตวแทนตองเสยหายอยางหนงอยางใด มใชเปนเพราะความผดของตนเองไซร ทานวาตวแทนจะเรยกเอาคาสนไหมทดแทนจากตวการกได

มาตรา ๘๑๗ ในกรณทมบำาเหนจตวแทนถาไมมขอสญญาตกลงกนไวเปนอยางอนทานวาบำาเหนจนนพงจายใหตอเมอการเปนตวแทนไดสดสนลงแลว

มาตรา ๘๑๘ การในหนาทตวแทนสวนใดตวแทนไดทำามชอบในสวนนน ทานวาตวแทนไมมสทธจะไดบำาเหนจ

มาตรา ๘๑๙ ตวแทนชอบทจะยดหนวงทรพยสนอยางใด ๆ ของตวการอนตกอยในความครอบครองของตนเพราะเปนตวแทนนนเอาไวได จนกวาจะไดรบเงนบรรดาคางชำาระแกตนเพราะการเปนตวแทน

หมวด ๔

ความรบผดของตวการและตวแทนตอบคคลภายนอก

มาตรา ๘๒๐ ตวการยอมมความผกพนตอบคคลภายนอกในกจการทงหลายอนตวแทนหรอตวแทนชวงไดทำาไปภายในขอบอำานาจแหงฐานตวแทน

มาตรา ๘๒๑ บคคลผใดเชดบคคลอกคนหนงออกแสดงเปนตวแทนของตนกดรแลวยอมใหบคคลอกคนหนงเชดตวเขาเองออกแสดงเปนตวแทนของตนกด ทานวาบคคลผนนจะตองรบผดตอบคคลภายนอกผสจรตเสมอนวาบคคลอกคนหนงนนเปนตวแทนของตน

มาตรา ๘๒๒ ถาตวแทนทำาการอนใดเกนอำานาจตวแทน แตทางปฏบตของตวการทำาใหบคคลภายนอกมมลเหตอนสมควรจะเชอวาการอนนนอยภายในขอบอำานาจของตวแทนไซรทานใหใชบทบญญตมาตรากอนนเปนบทบงคบ แลวแตกรณ

มาตรา ๘๒๓ ถาตวแทนกระทำาการอนใดอนหนงโดยปราศจากอำานาจกด หรอทำานอกทำาเหนอขอบอำานาจกด ทานวายอมไมผกพนตวการ เวนแตตวการจะใหสตยาบนแกการนน

ถาตวการไมใหสตยาบน ทานวาตวแทนยอมตองรบผดตอบคคลภายนอกโดยลำาพงตนเอง เวนแตจะพสจนไดวาบคคลภายนอกนนไดรอยวาตนทำาการโดยปราศจากอำานาจ หรอทำานอกเหนอขอบอำานาจ

มาตรา ๘๒๔ ตวแทนคนใดทำาสญญาแทนตวการซงอยตางประเทศและมภมลำาเนาในตางประเทศ ทานวาตวแทนคนนนจะตองรบผดตามสญญานนแตลำาพงตนเอง แมทงชอของตวการจะไดเปดเผยแลว เวนแตขอความแหงสญญาจะแยงกนกบความรบผดของตวแทน

มาตรา ๘๒๕ ถาตวแทนเขาทำาสญญากบบคคลภายนอกโดยเหนแกอามสสนจางเปนทรพยสนอยางใด ๆ หรอประโยชนอยางอนอนบคคลภายนอกไดใหเปนลาภสวนตวกด หรอใหคำามนวาจะใหกด ทานวาตวการหาตองผกพนในสญญาซงตวแทนของตนไดทำานน

ไม เวนแตตวการจะไดยนยอมดวย

หมวด ๕

ความระงบสนไปแหงสญญาตวแทน

มาตรา ๘๒๖ อนสญญาตวแทนยอมระงบสนไปดวยตวการถอนตวแทน หรอดวยตวแทนบอกเลกเปนตวแทน

อนง สญญาตวแทนยอมระงบสนไป เมอคสญญาฝายใดฝายหนงตาย หรอตกเปนผไรความสามารถ หรอลมละลาย เวนแตจะปรากฏวาขดกบขอสญญาหรอสภาพแหงกจการนน

มาตรา ๘๒๗ ตวการจะถอนตวแทน และตวแทนจะบอกเลกเปนตวแทนเสยในเวลาใด ๆ กไดทกเมอ

คสญญาฝายซงถอนตวแทนหรอบอกเลกเปนตวแทนในเวลาทไมสะดวกแกอกฝายหนง จะตองรบผดตอคสญญาฝายนนในความเสยหายอยางใด ๆ อนเกดแตการนน เวนแตในกรณทเปนความจำาเปนอนมอาจจะกาวลวงเสยได

มาตรา ๘๒๘ เมอสญญาตวแทนระงบสนไปเพราะตวการตายกด ตวการตกเปนผไรความสามารถหรอลมละลายกด ทานวา

ตวแทนตองจดการอนสมควรทกอยางเพอจะปกปกรกษาประโยชนอนเขาไดมอบหมายแกตนไปจนกวาทายาทหรอผแทนของตวการจะอาจเขาปกปกรกษาประโยชนนน ๆ ได

มาตรา ๘๒๙ เมอสญญาตวแทนระงบสนไปเพราะตวแทนตายกด ตวแทนตกเปนผไรความสามารถหรอลมละลายกด ทานวาทายาทหรอบคคลผรบหนาทดแลทรพยมรดกของตวแทนโดยชอบดวยกฎหมายตองบอกกลาวแกตวการและจดการเพอปกปกรกษาประโยชนของตวการไปตามสมควรแกพฤตการณ จนกวาตวการอาจเขาปกปกรกษาประโยชนนน ๆ ได

มาตรา ๘๓๐ อนเหตททำาใหสญญาตวแทนระงบสนไปนนจะเกดแตตวการหรอตวแทนกตาม ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสคสญญาอกฝายหนง จนกวาจะไดบอกกลาวเหตนน ๆ ไปยงคสญญาฝายนนแลว หรอจนกวาคสญญาฝายนนจะไดทราบเหตแลว

มาตรา ๘๓๑ อนความระงบสนไปแหงสญญาตวแทนนน ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรต เวนแตบคคลภายนอกหากไมทราบความนนเพราะความประมาทเลนเลอของตนเอง

มาตรา ๘๓๒ ในเมอสญญาตวแทนระงบสนไป ตวการชอบทจะเรยกใหเวนคนหนงสอมอบอำานาจอยางใด ๆ อนไดใหไวแกตวแทนนนได

หมวด ๖

ตวแทนคาตาง

มาตรา ๘๓๓ อนวาตวแทนคาตาง คอบคคลซงในทางคาขายของเขายอมทำาการซอหรอขายทรพยสน หรอรบจดทำากจการคาขายอยางอนในนามของตนเองตางตวการ

มาตรา ๘๓๔ ถามไดตกลงกนไวเปนอยางอน ทานวาตวแทนคาตางชอบทจะไดรบบำาเหนจโดยอตราตามธรรมเนยมเพอกจการคาขายอนตนไดจดการใหตกลงไปนนทกรายไป

มาตรา ๘๓๕ บทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายนอนวาดวยตวแทนนนทานใหใชบงคบถงตวแทนคาตางดวยเพยงทไมขดกบบทบญญตในหมวดน

มาตรา ๘๓๖ บคคลผไรความสามารถหาอาจจะทำาการเปนตวแทนคาตางไดไมเวนแตจะไดรบอำานาจโดยชอบใหทำาได

มาตรา ๘๓๗ ในการทตวแทนคาตางทำาการขายหรอซอ

หรอจดทำากจการคาขายอยางอนตางตวการนน ทานวาตวแทนคาตางยอมไดซงสทธอนมตอคสญญาอกฝายหนงในกจการเชนนน และตวแทนคาตางยอมเปนผตองผกพนตอคสญญาฝายนนดวย

มาตรา ๘๓๘ ถาคสญญาอกฝายหนงไมชำาระหนไซร ทานวาตวแทนคาตางหาตองรบผดตอตวการเพอชำาระหนนนเองไม เวนแตจะไดมขอกำาหนดในสญญาหรอมปรยายแตทางการทตวการกบตวแทนประพฤตตอกน หรอมธรรมเนยมในทองถนวาจะตองรบผดถงเพยงนน

อนง ตวแทนคาตางคนใดเขารบประกนการปฏบตตามสญญาโดยนยดงกลาวมาในวรรคกอนนนไซร ทานวาตวแทนคนนนชอวาเปนตวแทนฐานประกน ชอบทจะไดรบบำาเหนจพเศษ

มาตรา ๘๓๙ ถาตวแทนคาตางไดทำาการขายเปนราคาตำาไปกวาทตวการกำาหนดหรอทำาการซอเปนราคาสงไปกวาทตวการกำาหนดไซร หากวาตวแทนรบใชเศษทขาดเกนนนแลวทานวาการขายหรอการซออนนนตวการกตองรบขายรบซอ

มาตรา ๘๔๐ ถาตวแทนคาตางไดทำาการขายไดราคาสงกวาทตวการกำาหนด หรอทำาการซอไดราคาตำากวาทตวการกำาหนดไซร ทานวาตวแทนหาอาจจะถอเอาเปนประโยชนของตนไดไม ตองคดใหแกตวการ

มาตรา ๘๔๑ ตวแทนคาตางทำาการไปอยางไรบาง ทานใหแถลงรายงานแกตวการและเมอไดทำาการคาตางเสรจลงแลว กใหแจงแกตวการทราบมใหชกชา

มาตรา ๘๔๒ เมอใดเขามอบหมายทรพยสนไวแกตวแทนคาตางทานใหนำาบทบญญตทงหลายแหงประมวลกฎหมายน ลกษณะฝากทรพยมาใชบงคบ อนโลมตามควร

อนง ในกรณทเปนความจำาเปนอนมกาวลวงเสยได ทานวาตวแทนคาตางจะจดการแกทรพยสนนนตามวธการดงบญญตไวในมาตรา ๖๓๑ วาดวยรบขนนนกได

มาตรา ๘๔๓ ตวแทนคาตางคนใดไดรบคำาสงใหขายหรอซอทรพยสนอนมรายการขานราคาของสถานแลกเปลยน ทานวาตวแทนคนนนจะเปนผซอหรอผขายเองกได เวนแตจะมขอหามไวชดแจงโดยสญญา ในกรณเชนนน ราคาอนจะพงใชเงนแกกนกพงกำาหนดตามรายการขานราคาทรพยสนนน ณ สถานแลกเปลยนในเวลาเมอตวแทนคาตางใหคำาบอกกลาววาตนจะเปนผซอหรอผขาย

เมอตวการรบคำาบอกกลาวเชนนน ถาไมบอกปดเสยในทนท ทานใหถอวาตวการเปนอนไดสนองรบการนนแลว

อนง แมในกรณเชนนน ตวแทนคาตางจะคดเอาบำาเหนจกยอมคดได

มาตรา ๘๔๔ ในระหวางตวการกบตวแทนคาตาง ทานให

ถอวากจการอนตวแทนไดทำาใหตกลงไปนน ยอมมผลเสมอนดงวาไดทำาใหตกลงไปในนามของตวการโดยตรง

ลกษณะ ๑๖

นายหนา

มาตรา ๘๔๕ บคคลผใดตกลงจะใหคาบำาเหนจแกนายหนาเพอทชชองใหไดเขาทำาสญญากด จดการใหไดทำาสญญากนกด ทานวาบคคลผนนจะตองรบผดใชคาบำาเหนจกตอเมอสญญานนไดทำากนสำาเรจเนองแตผลแหงการทนายหนาไดชชองหรอจดการนน ถาสญญาทไดทำากนไวนนมเงอนไขเปนเงอนบงคบกอนไซร ทานวาจะเรยกรองบำาเหนจคานายหนายงหาไดไมจนกวาเงอนไขนนสำาเรจแลว

นายหนามสทธจะไดรบชดไดคาใชจายทไดเสยไปกตอเมอไดตกลงกนไวเชนนนความขอนทานใหใชบงคบแมถงวาสญญาจะมไดทำากนสำาเรจ

มาตรา ๘๔๖ ถากจการอนไดมอบหมายแกนายหนานน โดยพฤตการณเปนทคาดหมายไดวายอมทำาใหแตเพอจะเอาคาบำาเหนจไซรทานใหถอวาไดตกลงกนโดยปรยายวามคาบำาเหนจนายหนา

คาบำาเหนจนนถามไดกำาหนดจำานวนกนไว ทานใหถอวาไดตกลงกนเปนจำานวนตามธรรมเนยม

มาตรา ๘๔๗ ถานายหนาทำาการใหแกบคคลภายนอกดวย

กด หรอไดรบคำามนแตบคคลภายนอกเชนนนวาจะใหคาบำาเหนจอนไมควรแกนายหนาผกระทำาการโดยสจรตกดเปนการฝาฝนตอการทตนเขารบทำาหนาทไซร ทานวานายหนาหามสทธจะไดรบคาบำาเหนจหรอรบชดใชคาใชจายทไดเสยไปไม

มาตรา ๘๔๘ ตวนายหนาไมตองรบผดไปถงการชำาระหนตามสญญาซงไดทำาตอกนเพราะตนเปนสอ เวนแตจะมไดบอกชอของฝายหนงใหรถงอกฝายหนง

มาตรา ๘๔๙ การรบเงนหรอรบชำาระหนอนจะพงชำาระตามสญญานน ทานใหสนนษฐานไวกอนวานายหนายอมไมมอำานาจทจะรบแทนผเปนคสญญา

ลกษณะ ๑๗

ประนประนอมยอมความ

มาตรา ๘๕๐ อนวาประนประนอมยอมความนน คอสญญาซงผเปนคสญญาทงสองฝายระงบขอพพาทอนใดอนหนงซงมอยหรอจะมขนนนใหเสรจไปดวยตางยอมผอนผนใหแกกน

มาตรา ๘๕๑ อนสญญาประนประนอมยอมความนน ถามไดมหลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอฝายทตองรบผด หรอลายมอชอตวแทนของฝายนนเปนสำาคญ ทานวาจะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม

มาตรา ๘๕๒ ผลของสญญาประนประนอมยอมความนน ยอมทำาใหการเรยกรองซงแตละฝายไดยอมสละนนระงบสนไป และทำาใหแตละฝายไดสทธตามทแสดงในสญญานนวาเปนของตน

ลกษณะ ๑๘

การพนนและขนตอ

มาตรา ๘๕๓ อนการพนนหรอขนตอ ทานวาหากอใหเกดหนไม สงทไดใหกนไปในการพนนหรอขนตอกจะทวงคนไมได เพราะเหตหามลหนอยางหนงอยางใดมได

ขอบญญตทกลาวน ทานใหใชตลอดถงขอตกลงเปนมลหนอยางหนงอยางใดอนฝายขางเสยพนนขนตอหากทำาใหแกอกฝายหนงเพอจะใชหนเงนพนนหรอขนตอนนดวย

มาตรา ๘๕๔ อนการออกสลากกนแบงกด ออกสลากกนรวบกด ทานวาเปนสญญาอนจะผกพนตอเมอรฐบาลไดใหอำานาจหรอใหสตยาบนแกการนนเฉพาะราย นอกนนทานใหบงคบตามบทบญญตมาตรา ๘๕๓

มาตรา ๘๕๕ ภายในบงคบแหงบทบญญตมาตรา ๓๑๒ และ ๙๑๖ ตวเงนหรอเอกสารอยางอนทกฉบบซงออกใหเตมจำานวน หรอแตโดยสวนเพอแทนเงนใด ๆ อนไดแตชนะพนนหรอขนตอกด ออกใหเพอใชเงนทยมมาใชในการพนนหรอขนตอเชนวานนกด ทานวาไมสมบรณ

เพอประโยชนแหงบทบญญตน เงนรายใดใหยมแกบคคล

กำาลงเลนการพนนหรอขนตอ ในเวลาหรอ ณ สถานทเลนเชนนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเงนนนไดใหยมไปเพอเลนการพนนหรอขนตอ

ลกษณะ ๑๙

บญชเดนสะพด

มาตรา ๘๕๖ อนวาสญญาบญชเดนสะพดนน คอสญญาซงบคคลสองคนตกลงกนวาสบแตนนไป หรอในชวเวลากำาหนดอนใดอนหนง ใหตดทอนบญชหนทงหมดหรอแตบางสวนอนเกดขนแตกจการในระหวางเขาทงสองนนหกกลบลบกน และคงชำาระแตสวนทเปนจำานวนคงเหลอโดยดลภาค

มาตรา ๘๕๗ การนำาตวเงนลงเปนรายการในบญชเดนสะพดนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาไดลงดวยเงอนไขวาจะมผชำาระเงนตามตวนนถาและตวนนมไดชำาระเงนไซร จะเพกถอนรายการอนนนเสยกได

มาตรา ๘๕๘ ถาคสญญามไดกำาหนดกนไววาใหหกทอนบญชโดยระยะเวลาอยางไรไซร ทานใหถอเอาเปนกำาหนดหกเดอน

มาตรา ๘๕๙ คสญญาฝายใดจะบอกเลกสญญาบญชเดนสะพดและใหหกทอนบญชกนเสยในเวลาใด ๆ กได ถาไมมอะไรปรากฏเปนขอขดกบทกลาวมาน

มาตรา ๘๖๐ เงนสวนทผดกนอยนนถายงมไดชำาระ ทานใหคดดอกเบยนบแตวนทหกทอนบญชเสรจเปนตนไป

ลกษณะ ๒๐

ประกนภย

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๘๖๑ อนวาสญญาประกนภยนน คอสญญาซงบคคลคนหนงตกลงจะใชคาสนไหมทดแทน หรอใชเงนจำานวนหนงใหในกรณวนาศภยหากมขน หรอในเหตอยางอนในอนาคตดงไดระบไวในสญญา และในการนบคคลอกคนหนงตกลงจะสงเงนซงเรยกวา เบยประกนภย

มาตรา ๘๖๒ ตามขอความในลกษณะน

คำาวา ผรบประกนภย“ ” ทานหมายความวา คสญญาฝายซงตกลงจะใชคาสนไหมทดแทน หรอใชเงนจำานวนหนงให

คำาวา ผเอาประกนภย“ ” ทานหมายความวา คสญญาฝายซงตกลงจะสงเบยประกนภย

คำาวา ผรบประโยชน“ ” ทานหมายความวา บคคลผจะพงไดรบคาสนไหมทดแทนหรอรบจำานวนเงนใชให

อนง ผเอาประกนภยและผรบประโยชนนน จะเปนบคคลคนหนงคนเดยวกนกได

มาตรา ๘๖๓ อนสญญาประกนภยนน ถาผเอาประกนภยมไดมสวนไดเสยในเหตทประกนภยไวนนไซร ทานวายอมไมผกพนคสญญาแตอยางหนงอยางใด

มาตรา ๘๖๔ เมอคสญญาประกนภยยกเอาภยใดโดยเฉพาะขนเปนขอพจารณาในการวางกำาหนดจำานวนเบยประกนภย และภยเชนนนสนไปหามไมแลว ทานวาภายหนาแตนนไปผเอาประกนภยชอบทจะไดลดเบยประกนภยตามสวน

มาตรา ๘๖๕ ถาในเวลาทำาสญญาประกนภย ผเอาประกนภยกดหรอในกรณประกนชวต บคคลอนการใชเงนยอมอาศยความทรงชพหรอมรณะของเขานนกด รอยแลวละเวนเสยไมเปดเผยขอความจรงซงอาจจะไดจงใจผรบประกนภยใหเรยกเบยประกนภยสงขนอกหรอใหบอกปดไมยอมทำาสญญา หรอวารอยแลวแถลงขอความนนเปนความเทจไซร ทานวาสญญานนเปนโมฆยะ

ถามไดใชสทธบอกลางภายในกำาหนดเดอนหนงนบแตวนทผรบประกนภยทราบมลอนจะบอกลางไดกด หรอมไดใชสทธนนภายในกำาหนดหาปนบแตวนทำาสญญากด ทานวาสทธนนเปนอนระงบสนไป

มาตรา ๘๖๖ ถาผรบประกนภยไดรขอความจรงดงกลาวในมาตรา ๘๖๕ นนกดหรอรวาขอแถลงความเปนความเทจกด หรอควรจะไดรเชนนนหากใชความระมดระวงดงจะพงคาดหมายไดแตวญญชนกด ทานใหฟงวาสญญานนเปนอนสมบรณ

มาตรา ๘๖๗ อนสญญาประกนภยนน ถามไดมหลกฐานเปนหนงสออยางใดอยางหนงลงลายมอชอฝายทตองรบผดหรอลายมอชอตวแทนของฝายนนเปนสำาคญ ทานวาจะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม

ใหสงมอบกรมธรรมประกนภยอนมเนอความตองตามสญญานนแกผเอาประกนภยฉบบหนง

กรมธรรมประกนภย ตองลงลายมอชอของผรบประกนภยและมรายการดงตอไปน

(๑ ) วตถทเอาประกนภย

(๒ ) ภยใดซงผรบประกนภยรบเสยง

(๓ ) ราคาแหงมลประกนภย ถาหากไดกำาหนดกนไว

(๔ ) จำานวนเงนซงเอาประกนภย

(๕ ) จำานวนเบยประกนภย และวธสงเบยประกนภย

(๖ ) ถาหากสญญาประกนภยมกำาหนดเวลา ตองลงเวลาเรมตนและเวลาสนสดไวดวย

(๗ ) ชอหรอยหอของผรบประกนภย

(๘ ) ชอหรอยหอของผเอาประกนภย

(๙ ) ชอของผรบประโยชน ถาจะพงม

(๑๐ ) วนทำาสญญาประกนภย

(๑๑ ) สถานทและวนทไดทำากรมธรรมประกนภย

มาตรา ๘๖๘ อนสญญาประกนภยทะเล ทานใหบงคบตามบทบญญตแหงกฎหมายทะเล

หมวด ๒

ประกนวนาศภย

สวนท ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๘๖๙ อนคำาวา วนาศภย“ ” ในหมวดน ทานหมายรวมเอาความเสยหายอยางใด ๆ บรรดาซงจะพงประมาณเปนเงนได

มาตรา ๘๗๐ ถาไดทำาสญญาประกนภยเปนสองรายหรอกวานนพรอมกนเพอความวนาศภยอนเดยวกน และจำานวนเงนซงเอาประกนภยรวมกนทงหมดนนทวมจำานวนทวนาศจรงไซร ทานวาผรบประโยชนชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนเพยงเสมอจำานวนวนาศจรงเทานนผรบประกนภยแตละคนตองใชเงนจำานวนวนาศจรงแบงตามสวนมากนอยทตนไดรบประกนภยไว

อนสญญาประกนภยทงหลาย ถาลงวนเดยวกน ทานใหถอวาไดทำาพรอมกน

ถาไดทำาสญญาประกนภยเปนสองรายหรอกวานนสบเนองเปนลำาดบกน ทานวาผรบประกนภยคนแรกจะตองรบผดเพอความวนาศภยกอน ถาและจำานวนเงนซงผรบประกนภยคนแรกไดใช

นนยงไมคมจำานวนวนาศภยไซร ผรบประกนภยคนถดไปกตองรบผดในสวนทยงขาดอยนนตอ ๆ กนไปจนกวาจะคมวนาศ

มาตรา ๘๗๑ ถาไดทำาสญญาประกนภยเปนสองรายหรอกวานนพรอมกนกด หรอสบเนองเปนลำาดบกนกด ทานวาการทยอมสละสทธอนมตอผรบประกนภยรายหนงนน ไมกระทบกระทงถงสทธและหนาทของผรบประกนภยรายอน ๆ

มาตรา ๘๗๒ กอนเรมเสยงภย ผเอาประกนภยจะบอกเลกสญญาเสยกได แตผรบประกนภยชอบทจะไดเบยประกนภยกงจำานวน

มาตรา ๘๗๓ ถาในระหวางอายสญญาประกนภยนน มลประกนภยไดลดนอยถอยลงไปหนกไซร ทานวาผเอาประกนภยชอบทจะไดลดจำานวนเงนซงเอาประกนภยไว และลดจำานวนเงนเบยประกนภย

การลดจำานวนเบยประกนภยนน ใหเปนผลตอในอนาคต

มาตรา ๘๗๔ ถาคสญญาไดกำาหนดราคาแหงมลประกนภยไว ผรบประกนภยชอบทจะไดลดจำานวนคาสนไหมทดแทน กแตเมอพสจนไดวาราคาแหงมลประกนภยตามทไดตกลงกนไวนนเปนจำานวนสงเกนไปหนก และคนจำานวนเบยประกนภยใหตามสวนกบทงดอกเบยดวย

มาตรา ๘๗๕ ถาวตถอนไดเอาประกนภยไวนน เปลยนมอไปจากผเอาประกนภยโดยพนยกรรมกด หรอโดยบญญตกฎหมายกด ทานวาสทธอนมอยในสญญาประกนภยกยอมโอนตามไปดวย

ถาในสญญามไดกำาหนดไวเปนอยางอน เมอผเอาประกนภยโอนวตถทเอาประกนภยและบอกกลาวการโอนไปยงผรบประกนภยไซร ทานวาสทธอนมอยในสญญาประกนภยนนยอมโอนตามไปดวย อนงถาในการโอนเชนนชองแหงภยเปลยนแปลงไปหรอเพมขนหนกไซรทานวาสญญาประกนภยนนกลายเปนโมฆะ

มาตรา ๘๗๖ ถาผรบประกนภยตองคำาพพากษาใหเปนคนลมละลาย ผเอาประกนภยจะเรยกใหหาประกนอนสมควรใหแกตนกได หรอจะบอกเลกสญญาเสยกได

ถาผเอาประกนภยตองคำาพพากษาใหเปนคนลมละลาย ทานใหใชวธเดยวกนนบงคบตามควรแกเรอง แตกระนนกดถาเบยประกนภยไดสงแลวเตมจำานวนเพออายประกนภยเปนระยะเวลามากนอยเทาใดไซร ทานหามมใหผรบประกนภยบอกเลกสญญากอนระยะเวลานนสดลง

มาตรา ๘๗๗ ผรบประกนภยจำาตองใชคาสนไหมทดแทนดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) เพอจำานวนวนาศภยอนแทจรง

(๒ ) เพอความบบสลายอนเกดแกทรพยสนซงไดเอา

ประกนภยไวเพราะไดจดการตามสมควรเพอปองปดความวนาศภย

(๓ ) เพอบรรดาคาใชจายอนสมควรซงไดเสยไปเพอรกษาทรพยสนซงเอาประกนภยไวนนมใหวนาศ

อนจำานวนวนาศจรงนน ทานใหตราคา ณ สถานทและในเวลาซงเหตวนาศภยนนไดเกดขน อนงจำานวนเงนซงไดเอาประกนภยไวนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเปนหลกประมาณอนถกตองในการตราคาเชนวานน

ทานหามมใหคดคาสนไหมทดแทนเกนไปกวาจำานวนเงนซงเอาประกนภยไว

มาตรา ๘๗๘ คาใชจายในการตราคาวนาศภยนน ทานวาผรบประกนภยตองเปนผออกใช

มาตรา ๘๗๙ ผรบประกนภยไมตองรบผดในเมอความวนาศภยหรอเหตอนซงไดระบไวในสญญานนไดเกดขนเพราะความทจรต หรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของผเอาประกนภยหรอผรบประโยชน

ผรบประกนภยไมตองรบผดในความวนาศภยอนเปนผลโดยตรงมาแตความไมสมประกอบในเนอแหงวตถทเอาประกนภย เวนแตจะไดตกลงกนเปนอยางอน

มาตรา ๘๘๐ ถาความวนาศภยนนไดเกดขนเพราะการกระทำาของบคคลภายนอกไซร ผรบประกนภยไดใชคาสนไหมทดแทนไป

เปนจำานวนเพยงใด ผรบประกนภยยอมเขารบชวงสทธของผเอาประกนภยและของผรบประโยชนซงมตอบคคลภายนอกเพยงนน

ถาผรบประกนภยไดใชคาสนไหมทดแทนไปแตเพยงบางสวนไซร ทานหามมใหผรบประกนภยนนใชสทธของตนใหเสอมเสยสทธของผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนในการทเขาจะเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนจากบคคลภายนอกเพอเศษแหงจำานวนวนาศนน

มาตรา ๘๘๑ ถาความวนาศเกดขนเพราะภยมขนดงผรบประกนภยตกลงประกนภยไวไซร เมอผเอาประกนภยหรอผรบประโยชนทราบความวนาศนนแลว ตองบอกกลาวแกผรบประกนภยโดยไมชกชา

ถามไดปฏบตตามบทบญญตทกลาวมาในวรรคกอน ผรบประกนภยอาจเรยกรองคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอยางใด ๆ อนเกดแตการนนได เวนแตอกฝายหนงจะพสจนไดวาไมสามารถทจะปฏบตได

มาตรา ๘๘๒ ในการเรยกใหใชคาสนไหมทดแทน ทานหามมใหฟองคดเมอพนกำาหนดเวลาสองปนบแตวนวนาศภย

ในการเรยกใหใชหรอใหคนเบยประกนภย ทานหามมใหฟองคดเมอพนเวลาสองปนบแตวนซงสทธจะเรยกใหใชหรอคนเบยประกนภยถงกำาหนด

สวนท ๒

วธเฉพาะการประกนภยในการรบขน

มาตรา ๘๘๓ อนสญญาประกนภยในการรบขนนน ยอมคมถงความวนาศภยทกอยางซงอาจเกดแกของทขนสงในระหวางเวลาตงแตผขนสงไดรบของไป จนไดสงมอบของนนแกผรบตราสง และจำานวนคาสนไหมทดแทนนน ยอมกำาหนดตามทของซงขนสงนนจะไดมราคาเมอถงตำาบลอนกำาหนดใหสง

มาตรา ๘๘๔ ถาของซงขนสงนนไดเอาประกนภยเมออยในระหวางสงเดนทางไปทานใหคดมลประกนภยในของนนนบรวมทงราคาของ ณ สถานทและในเวลาทผขนสงไดรบของและใหเพมคาระวางสงของไปยงสถานทสงมอบแกผรบตราสง กบทงคาใชจายอน ๆ เนองดวยการสงของไปนนเขาดวย

กำาไรอนจะพงไดในเวลาเมอสงมอบของนน ยอมจะคดรวมเขาเปนมลประกนภยไดตอเมอไดมขอตกลงกนไวเชนนนชดแจง

มาตรา ๘๘๕ อนสญญาประกนภยในการรบขนนน ถงแมการขนสงจะตองสะดดหยดลงชวขณะหรอจะตองเปลยนทางหรอเปลยนวธขนสงอยางหนงอยางใดโดยเหตจำาเปนในระหวางสงเดนทางกด ทานวาสญญานนกยอมคงเปนอนสมบรณอย เวนแตจะไดระบไวในสญญาเปนอยางอน

มาตรา ๘๘๖ อนกรมธรรมประกนภยในการรบขนนน นอกจากทไดระบไวแลวในมาตรา ๘๖๗ ตองมรายการเพมขนอกดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ระบทางและวธขนสง

(๒ ) ชอหรอยหอของผขนสง

(๓ ) สถานทซงกำาหนดใหรบและสงมอบของ

(๔ ) กำาหนดระยะเวลาขนสงตามแตม

สวนท ๓

ประกนภยคำาจน

มาตรา ๘๘๗ อนวาประกนภยคำาจนนน คอสญญาประกนภยซงผรบประกนภยตกลงวาจะใชคาสนไหมทดแทนในนามของผเอาประกนภยเพอความวนาศภยอนเกดขนแกบคคลอกคนหนง และซงผเอาประกนภยจะตองรบผดชอบ

บคคลผตองเสยหายชอบทจะไดรบคาสนไหมทดแทนตามทตนควรจะไดนนจากผรบประกนภยโดยตรง แตคาสนไหมทดแทนเชนวานหาอาจจะคดเกนไปกวาจำานวนอนผรบประกนภยจะพงตองใชตามสญญานนไดไม ในคดระหวางบคคลผตองเสยหายกบผรบ

ประกนภยนน ทานใหผตองเสยหายเรยกตวผเอาประกนภยเขามาในคดดวย

อนง ผรบประกนภยนนแมจะไดสงคาสนไหมทดแทนใหแกผเอาประกนภยแลวกยงหาหลดพนจากความรบผดตอบคคลผตองเสยหายนนไม เวนแตตนจะพสจนไดวาสนไหมทดแทนนนผเอาประกนภยไดใชใหแกผตองเสยหายแลว

มาตรา ๘๘๘ ถาคาสนไหมทดแทนอนผรบประกนภยไดใชไปโดยคำาพพากษานนยงไมคมคาวนาศภยเตมจำานวนไซร ทานวาผเอาประกนภยกยงคงตองรบใชจำานวนทยงขาด เวนไวแตบคคลผตองเสยหายจะไดละเลยเสยไมเรยกตวผเอาประกนภยเขามาสคดดวยดงกลาวไวในมาตรากอน

หมวด ๓

ประกนชวต

มาตรา ๘๘๙ ในสญญาประกนชวตนน การใชจำานวนเงนยอมอาศยความทรงชพหรอมรณะของบคคลคนหนง

มาตรา ๘๙๐ จำานวนเงนอนจะพงใชนน จะชำาระเปนเงนจำานวนเดยว หรอเปนเงนรายปกได สดแลวแตจะตกลงกนระหวางคสญญา

มาตรา ๘๙๑ แมในกรณทผเอาประกนภยมไดเปนผรบประโยชนเองกด ผเอาประกนภยยอมมสทธทจะโอนประโยชนแหงสญญานนใหแกบคคลอกคนหนงได เวนแตจะไดสงมอบกรมธรรมประกนภยใหแกผรบประโยชนไปแลว และผรบประโยชนไดบอกกลาวเปนหนงสอไปยงผรบประกนภยแลววาตนจำานงจะถอเอาประโยชนแหงสญญานน

ถากรมธรรมประกนภยไดทำาเปนรปใหใชเงนตามเขาสงแลว ทานใหนำาบทบญญตมาตรา ๓๐๙ มาใชบงคบ

มาตรา ๘๙๒ ในกรณบอกลางสญญาตามความในมาตรา

๘๖๕ ผรบประกนภยตองคนคาไถถอนกรมธรรมประกนภยใหแกผเอาประกนภยหรอทายาทของผนน

มาตรา ๘๙๓ การใชเงนอาศยเหตความทรงชพ หรอมรณะของบคคลผใด แมไดแถลงอายของบคคลผนนไวคลาดเคลอนไมถกตอง เปนเหตใหไดกำาหนดจำานวนเบยประกนภยไวตำาไซร ทานใหลดจำานวนเงนอนผรบประกนภยจะพงตองใชนนลงตามสวน

แตถาผรบประกนภยพสจนไดวา ในขณะททำาสญญานนอายทถกตองแทจรงอยนอกจำากดอตราตามทางคาปกตของเขาแลว ทานวาสญญานนเปนโมฆยะ

มาตรา ๘๙๔ ผเอาประกนภยชอบทจะบอกเลกสญญาประกนภยเสยในเวลาใด ๆ กไดดวยการงดไมสงเบยประกนภยตอไป ถาและไดสงเบยประกนภยมาแลวอยางนอยสามปไซร ทานวาผเอาประกนภยชอบทจะไดรบเงนคาเวนคนกรมธรรมประกนภย หรอรบกรมธรรมใชเงนสำาเรจจากผรบประกนภย

มาตรา ๘๙๕ เมอใดจะตองใชจำานวนเงนในเหตมรณะของบคคลคนหนงคนใดทานวาผรบประกนภยจำาตองใชเงนนนในเมอมรณภยอนนนเกดขน เวนแต

(๑ ) บคคลผนนไดกระทำาอตวนบาตดวยใจสมครภายในปหนงนบแตวนทำาสญญาหรอ

(๒ ) บคคลผนนถกผรบประโยชนฆาตายโดยเจตนา

ในกรณท ๒ นทานวาผรบประกนภยจำาตองใชเงนคาไถถอนกรมธรรมใหแกผเอาประกนภย หรอใหแกทายาทของผนน

มาตรา ๘๙๖ ถามรณภยเกดขนเพราะความผดของบคคลภายนอก ผรบประกนภยหาอาจจะเรยกเอาคาสนไหมทดแทนจากบคคลภายนอกนนไดไม แตสทธของฝายทายาทแหงผมรณะในอนจะไดคาสนไหมทดแทนจากบคคลภายนอกนนหาสญสนไปดวยไม แมทงจำานวนเงนอนจะพงใชตามสญญาประกนชวตนนจะหวนกลบมาไดแกตนดวย

มาตรา ๘๙๗ ถาผเอาประกนภยไดเอาประกนภยไวโดยกำาหนดวาเมอตนถงซงความมรณะใหใชเงนแกทายาททงหลายของตนโดยมไดเจาะจงระบชอผหนงผใดไวไซร จำานวนเงนอนจะพงใชนน ทานใหฟงเอาเปนสนทรพยสวนหนงแหงกองมรดกของผเอาประกนภย ซงเจาหนจะเอาใชหนได

ถาไดเอาประกนภยไวโดยกำาหนดวาใหใชเงนแกบคคลคนใดคนหนงโดยเฉพาะเจาะจง ทานวาเฉพาะแตจำานวนเงนเบยประกนภยซงผเอาประกนภยไดสงไปแลวเทานน จกเปนสนทรพยสวนหนงแหงกองมรดกของผเอาประกนภยอนเจาหนจะเอาใชหนได

ลกษณะ ๒๑

ตวเงน

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๘๙๘ อนตวเงนตามความหมายแหงประมวลกฎหมายนมสามประเภท ๆ หนงคอ ตวแลกเงน ประเภทหนงคอ ตวสญญาใชเงน ประเภทหนง คอ เชค

มาตรา ๘๙๙ ขอความอนใดซงมไดมบญญตไวในประมวลกฎหมายลกษณะน ถาเขยนลงในตวเงน ทานวาขอความอนนนหาเปนผลอยางหนงอยางใดแกตวเงนนนไม

มาตรา ๙๐๐ บคคลผลงลายมอชอของตนในตวเงนยอม จะตองรบผดตามเนอความในตวเงนนน

ถาลงเพยงแตเครองหมายอยางหนงอยางใด เชน แกงไดหรอลายพมพนวมออางเอาเปนลายมอชอในตวเงนนนไซร แม

ถงวาจะมพยานลงชอรบรองกตาม ทานวาหาใหผลเปนลงลายมอชอในตวเงนนนไม

มาตรา ๙๐๑ ถาบคคลคนใดลงลายมอชอของตนในตวเงน และมไดเขยนแถลงวากระทำาการแทนบคคลอกคนหนงไซร ทานวาบคคลคนนนยอมเปนผรบผดตามความในตวเงนนน

มาตรา ๙๐๒ ถาตวเงนลงลายมอชอของบคคลหลายคน มทงบคคลซงไมอาจจะเปนคสญญาแหงตวเงนนนไดเลย หรอเปนไดแตไมเตมผลไซร ทานวาการนยอมไมกระทบกระทงถงความรบผดของบคคลอน ๆ นอกนนซงคงตองรบผดตามตวเงน

มาตรา ๙๐๓ ในการใชเงนตามตวเงน ทานมใหใหวนผอน

มาตรา ๙๐๔ อนผทรงนน หมายความวา บคคลผมตวเงนไวในครอบครอง โดยฐานเปนผรบเงน หรอเปนผรบสลกหลง ถาและเปนตวเงนสงจายใหแกผถอ ๆ กนบวาเปนผทรงเหมอนกน

มาตรา ๙๐๕ ภายในบงคบแหงบทบญญตมาตรา ๑๐๐๘ บคคลผไดตวเงนไวในครอบครอง ถาแสดงใหปรากฏสทธดวยการสลกหลงไมขาดสาย แมถงวาการสลกหลงรายทสดจะเปนสลกหลงลอยกตาม ทานใหถอวาเปนผทรงโดยชอบดวยกฎหมาย เมอใดรายการสลกหลงลอยมสลกหลงรายอนตามหลงไปอก ทานใหถอวา

บคคลผทลงลายมอชอในการสลกหลงรายทสดนน เปนผไดไปซงตวเงนดวยการสลกหลงลอย อนงคำาสลกหลงเมอขดฆาเสยแลวทานใหถอเสมอนวามไดมเลย

ถาบคคลผหนงผใดตองปราศจากตวเงนไปจากครอบครอง ทานวาผทรงซงแสดงใหปรากฏสทธของตนในตวตามวธการดงกลาวมาในวรรคกอนนน หาจำาตองสละตวเงนไม เวนแตจะไดมาโดยทจรต หรอไดมาดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง

อนง ขอความในวรรคกอนน ใหใชบงคบตลอดถงผทรงตวเงนสงจายใหแกผถอดวย

มาตรา ๙๐๖ คำาวาคสญญาคนกอน ๆ นน รวมทงผสงจาย หรอผออกตวเงนและผสลกหลงคนกอน ๆ ดวย

มาตรา ๙๐๗ เมอใดไมมทในตวเงนซงจะสลกหลงไดตอไปไซรทานอนญาตใหเอากระดาษแผนหนงผนกตอเขากบตวเงนเรยกวาใบประจำาตอ นบเปนสวนหนงแหงตวเงนนน

การสลกหลงในใบประจำาตอครงแรกตองเขยนคาบบนตวเงนเดมบางบนใบประจำาตอบาง

หมวด ๒

ตวแลกเงน

สวนท ๑

การออกและสลกหลงตวแลกเงน

มาตรา ๙๐๘ อนวาตวแลกเงนนน คอหนงสอตราสารซงบคคลคนหนงเรยกวาผสงจาย สงบคคลอกคนหนง เรยกวาผจาย ใหใชเงนจำานวนหนงแกบคคลคนหนง หรอใหใชตามคำาสงของบคคลคนหนงซงเรยกวาผรบเงน

มาตรา ๙๐๙ อนตวแลกเงนนน ตองมรายการดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) คำาบอกชอวาเปนตวแลกเงน

(๒ ) คำาสงอนปราศจากเงอนไขใหจายเงนเปนจำานวนแนนอน

(๓ ) ชอ หรอยหอผจาย

(๔ ) วนถงกำาหนดใชเงน

(๕ ) สถานทใชเงน

(๖ ) ชอ หรอยหอผรบเงน หรอคำาจดแจงวาใหใชเงนแกผถอ

(๗ ) วนและสถานทออกตวเงน

(๘ ) ลายมอชอผสงจาย

มาตรา ๙๑๐ ตราสารอนมรายการขาดตกบกพรองไปจากททานระบบงคบไวในมาตรากอนน ยอมไมสมบรณเปนตวแลกเงน เวนแตในกรณดงจะกลาวตอไปน คอ

ตวแลกเงนซงไมระบเวลาใชเงน ทานใหถอวาพงใชเงนเมอไดเหน

ถาสถานทใชเงนมไดแถลงไวในตวแลกเงน ทานใหถอเอาภมลำาเนาของผจายเปนสถานทใชเงน

ถาตวแลกเงนไมแสดงใหปรากฏสถานทออกตว ทานใหถอวาตวเงนนนไดออก ณ ภมลำาเนาของผสงจาย

ถามไดลงวนออกตว ทานวาผทรงโดยชอบดวยกฎหมายคนหนงคนใดทำาการโดยสจรตจะจดวนตามทถกตองแทจรงลงกได

มาตรา ๙๑๑ ผสงจายจะเขยนขอความกำาหนดลงไววาจำานวนเงนอนจะพงใชนนใหคดดอกเบยดวยกได และในกรณเชนนน ถามไดกลาวลงไวเปนอยางอน ทานวาดอกเบยยอมคดแตวนทลงในตวเงน

มาตรา ๙๑๒ อนตวแลกเงนนนจะออกสงใหใชเงนตามคำาสงของผสงจายกได

อนง จะสงจายเอาจากตวผสงจายเอง หรอสงจายเพอบคคลภายนอกกได

มาตรา ๙๑๓ อนวนถงกำาหนดของตวแลกเงนนน ทานวายอมเปนอยางใดอยางหนงดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ในวนใดวนหนงทกำาหนดไว หรอ

(๒ ) เมอสนระยะเวลาอนกำาหนดไวนบแตวนทลงในตวนน หรอ

(๓ ) เมอทวงถาม หรอเมอไดเหน หรอ

(๔ ) เมอสนระยะเวลาอนกำาหนดไวนบแตไดเหน

มาตรา ๙๑๔ บคคลผสงจายหรอสลกหลงตวแลกเงนยอมเปนอนสญญาวา เมอตวนนไดนำายนโดยชอบแลวจะมผรบรองและใชเงนตามเนอความแหงตว ถาและตวแลกเงนนนเขาไมเชอถอโดยไมยอมรบรองกด หรอไมยอมจายเงนกด ผสงจายหรอผสลกหลงกจะใชเงนแกผทรง หรอแกผสลกหลงคนหลงซงตองถกบงคบใหใชเงนตามตวนน ถาหากวาไดทำาถกตองตามวธการในขอไมรบรองหรอไมจายเงนนนแลว

มาตรา ๙๑๕ ผสงจายตวแลกเงนและผสลกหลงคนใด ๆ กด จะจดขอกำาหนดซงจะกลาวตอไปนลงไวชดแจงในตวนนกได คอ

(๑ ) ขอกำาหนดลบลางหรอจำากดความรบผดของตนเอง

ตอผทรงตวเงน

(๒ ) ขอกำาหนดยอมลดละใหแกผทรงตวเงนซงหนาททงหลายอนผทรงจะพงตองมแกตนบางอยางหรอทงหมด

มาตรา ๙๑๖ บคคลทงหลายผถกฟองในมลตวแลกเงนหาอาจจะตอสผทรงดวยขอตอสอนอาศยความเกยวพนกนเฉพาะบคคลระหวางตนกบผสงจายหรอกบผทรงคนกอน ๆ นนไดไม เวนแตการโอนจะไดมขนดวยคบคดกนฉอฉล

มาตรา ๙๑๗ อนตวแลกเงนทกฉบบ ถงแมวาจะมใชสงจายใหแกบคคลเพอเขาสงกตาม ทานวายอมโอนใหกนไดดวยสลกหลงและสงมอบ

เมอผสงจายเขยนลงในดานหนาแหงตวแลกเงนวา เปลยนมอไมได“ ” ดงนกด หรอเขยนคำาอนอนไดความเปนทำานอง

เชนเดยวกนนนกด ทานวาตวเงนนนยอมจะโอนใหกนไดแตโดยรปการและดวยผลอยางการโอนสามญ

อนง ตวเงนจะสลกหลงใหแกผจายกได ไมวาผจายจะไดรบรองตวนนหรอไม หรอจะสลกหลงใหแกผสงจาย หรอใหแกคสญญาฝายอนใดแหงตวเงนนนกได สวนบคคลทงหลายเหลานกยอมจะสลกหลงตวเงนนนตอไปอกได

มาตรา ๙๑๘ ตวแลกเงนอนสงใหใชเงนแกผถอนน ทานวายอมโอนไปเพยงดวยสงมอบใหกน

มาตรา ๙๑๙ คำาสลกหลงนนตองเขยนลงในตวแลกเงนหรอใบประจำาตอ และตองลงลายมอชอผสลกหลง

การสลกหลงยอมสมบรณแมทงมไดระบชอผรบประโยชนไวดวย หรอแมผสลกหลงจะมไดกระทำาอะไรยงไปกวาลงลายมอชอของตนทดานหลงตวแลกเงนหรอทใบประจำาตอกยอมฟงเปนสมบรณดจกน การสลกหลงเชนนทานเรยกวา สลกหลงลอย“ ”

มาตรา ๙๒๐ อนการสลกหลงยอมโอนไปซงบรรดาสทธอนเกดแตตวแลกเงน

ถาสลกหลงลอย ผทรงจะปฏบตดงกลาวตอไปนประการหนงประการใดกได คอ

(๑ ) กรอกความลงในทวางดวยเขยนชอของตนเองหรอชอบคคลอนผใดผหนง

(๒ ) สลกหลงตวเงนตอไปอกเปนสลกหลงลอย หรอสลกหลงใหแกบคคลอนผใดผหนง

(๓ ) โอนตวเงนนนใหไปแกบคคลภายนอกโดยไมกรอกความลงในทวาง และไมสลกหลงอยางหนงอยางใด

มาตรา ๙๒๑ การสลกหลงตวแลกเงนซงสงใหใชเงนแกผถอนน ยอมเปนเพยงประกน (อาวล ) สำาหรบผสงจาย

มาตรา ๙๒๒ การสลกหลงนนตองใหเปนขอความอนปราศจากเงอนไข ถาและวางเงอนไขบงคบลงไวอยางใด ทานใหถอเสมอนวาขอเงอนไขนนมไดเขยนลงไวเลย

อนง การสลกหลงโอนแตบางสวน ทานวาเปนโมฆะ

มาตรา ๙๒๓ ผสลกหลงคนใดระบขอความหามสลกหลงสบไปลงไวแลว ผสลกหลงคนนนยอมไมตองรบผดตอบคคลอนเขาสลกหลงตวแลกเงนนนใหไปในภายหลง

มาตรา ๙๒๔ ถาตวแลกเงนสลกหลงตอเมอสนเวลาเพอคดคานการไมรบรองหรอการไมใชเงนนนแลวไซร ทานวาผรบสลกหลงยอมไดไปซงสทธแหงการรบรองตามแตมตอผจายกบสทธไลเบยเอาแกบรรดาผซงสลกหลงตวเงนนนภายหลงทสนเวลาเชนนน

แตถาตวเงนนนไดมคดคานการไมรบรองหรอการไมใชเงนมาแตกอนสลกหลงแลวไซร ทานวาผรบสลกหลงยอมไดไปแตเพยงสทธของผซงสลกหลงใหแกตนอนมตอผรบรองตอผสงจาย และตอบรรดาผทสลกหลงตวเงนนนมากอนยอนขนไปจนถงเวลาคดคานเทานน

มาตรา ๙๒๕ เมอใดความทสลกหลงมขอกำาหนดวา ราคาอยทเรยกเกบ“ ” กด เพอเรยกเกบ“ ” กด ในฐานจดการแทน“ ”

กด หรอความสำานวนอนใดอนเปนปรยายวาตวแทนไซร ทานวาผทรงตวแลกเงนจะใชสทธทงปวงอนเกดแตตวนนกยอมไดทงสน แตวาจะสลกหลงไดเพยงในฐานเปนตวแทน

ในกรณเชนน คสญญาทงหลายซงตองรบผดอาจจะตอสผทรงไดแตเพยงดวยขอตอสอนจะพงใชไดตอผสลกหลงเทานน

มาตรา ๙๒๖ เมอใดความทสลกหลงมขอกำาหนดวา ราคา”เปนประกน” กด ราคาเปนจำานำา“ ” กด หรอขอกำาหนดอยางอนใดอนเปนปรยายวาจำานำาไซร ทานวาผทรงตวแลกเงนจะใชสทธทงปวงอนเกดแตตวนนกยอมไดทงสน แตถาผทรงสลกหลงตวนน ทานวาการสลกหลงยอมใชไดเพยงในฐานเปนคำาสลกหลงของตวแทน

คสญญาทงหลายซงตองรบผด หาอาจจะตอสผทรงดวยขอตอสอนอาศยความเกยวพนเฉพาะบคคลระหวางตนกบผสลกหลงนนไดไม เวนแตการสลกหลงจะไดมขนดวยคบคดกนฉอฉล

สวนท ๒

การรบรอง

มาตรา ๙๒๗ อนตวแลกเงนนนจะนำาไปยนแกผจาย ณ ทอยของผจาย เพอใหรบรองเมอไร ๆ กได จนกวาจะถงเวลากำาหนดใชเงนและผทรงจะเปนผยนหรอเพยงแตผทไดตวนนไวในครอบครองจะเปนผนำาไปยนกได

ในตวแลกเงนนน ผสงจายจะลงขอกำาหนดไววาใหนำายนเพอรบรองโดยกำาหนดเวลาจำากดไวใหยน หรอไมกำาหนดเวลากได

ผสงจายจะหามการนำาตวแลกเงนยนเพอรบรองกได เวนแตในกรณทเปนตวเงนอนไดออกสงใหใชเงนเฉพาะ ณ สถานทอนใดอนมใชภมลำาเนาของผจาย หรอไดออกสงใหใชเงนในเวลาใดเวลาหนงนบแตไดเหน

อนง ผสงจายจะลงขอกำาหนดไววายงมใหนำาตวยนเพอใหรบรองกอนถงกำาหนดวนใดวนหนงกได

ผสลกหลงทกคนจะลงขอกำาหนดไววา ใหนำาตวเงนยนเพอรบรอง โดยกำาหนดเวลาจำากดไวใหยน หรอไมกำาหนดเวลากได เวนแตผสงจายจะไดหามการรบรอง

มาตรา ๙๒๘ ผทรงตวแลกเงนอนสงใหใชเงนเมอสนระยะเวลากำาหนดอยางใดอยางหนงนบแตไดเหนนน ตองนำาตวเงน

ยนเพอใหรบรองภายในหกเดอนนบแตวนทลงในตวเงนหรอภายในเวลาชาเรวกวานนตามแตผสงจายจะไดระบไว

มาตรา ๙๒๙ ภายในบงคบบทบญญตมาตรา ๙๒๗ ผทรงตวแลกเงนมสทธทจะยนตวเงนแกผจายไดในทนใดเพอใหรบรอง ถาและเขาไมรบรองภายในเวลายสบสชวโมงไซร ผทรงกมสทธทจะคดคาน

มาตรา ๙๓๐ ในการยนตวแลกเงนเพอใหเขารบรองนน ผทรงไมจำาตองปลอยตวนนใหไวในมอผจาย

อนง ผจายจะเรยกใหยนตวแลกเงนแกตนอกเปนครงทสองในวนรงขนแตวนทยนครงแรกนนกได ทานหามมใหคกรณทมสวนไดเสยยกเอาการทมไดอนวตตามคำาเรยกอนนขนเปนขอตอส เวนแตการเรยกนนไดระบไวในคำาคดคาน

มาตรา ๙๓๑ การรบรองนนพงกระทำาดวยเขยนลงไวในดานหนาแหงตวแลกเงนเปนถอยคำาสำานวนวา รบรองแลว“ ” หรอความอยางอนทำานองเชนเดยวกนนน และลงลายมอชอของผจาย อนงแตเพยงลายมอชอของผจายลงไวในดานหนาแหงตวแลกเงน ทานกจดวาเปนคำารบรองแลว

มาตรา ๙๓๒ ตวแลกเงนฉบบใดเขยนสงใหใชเงนในกำาหนดระยะเวลาอยางใดอยางหนงนบแตวนทลงในตวเงนนน แต

หากมไดลงวนไวกด หรอตวเงนฉบบใดสงใหใชเงนในกำาหนดระยะเวลาอยางใดอยางหนงนบแตไดเหน แตหากคำารบรองตวนนมไดลงวนไวกดตวแลกเงนเชนวามาน ทานวาผทรงจะจดวนออกตวหรอวนรบรองลงตามทแทจรงกได แลวพงใหใชเงนตามนน

อนง ทานบญญตไววา ในกรณทผทรงทำาการโดยสจรตแตลงวนคลาดเคลอนไปดวยสำาคญผด และในกรณลงวนผดทกสถาน หากวาในภายหลงตวเงนนนตกไปยงมอผทรงโดยชอบดวยกฎหมายแลว ตวเงนจะเสยไปเพราะเหตนนกหาไม ทานใหคงเปนตวเงนทใชได และพงใชเงนกนเสมอนดงวาวนทไดจดลงนนเปนวนทถกตองแทจรง

มาตรา ๙๓๓ ถาการรบรองมไดลงวน ทานใหถอเอาวนสดทายแหงระยะเวลาอนกำาหนดไวเพอรบรองนนเปนวนรบรอง

มาตรา ๙๓๔ ถาผจายเขยนคำารบรองลงในตวแลกเงนแลว แตหากกลบขดฆาเสยกอนตวเงนนนหลดพนไปจากมอตนไซร ทานใหถอเปนอนวาไดบอกปดไมรบรอง แตถาผจายไดแจงความเปนหนงสอไปยงผทรง หรอคสญญาฝายอนซงไดลงนามในตวเงนวาตนรบรองตวเงนนนกอนแลว จงมาขดฆาคำารบรองตอภายหลงไซร ทานวาผจายกคงตองผกพนอยตามเนอความทตนไดเขยนรบรองนนเอง

มาตรา ๙๓๕ อนการรบรองนนยอมมไดสองสถาน คอรบรองตลอดไป หรอรบรองเบยงบาย

การรบรองตลอดไป คอยอมตกลงโดยไมแกแยงคำาสง

ของผสงจายแตอยางหนงอยางใดเลย

สวนการรบรองเบยงบายนน กลาวเปนเนอความทำาผลแหงตวเงนใหแผกไปจากทเขยนสงไว

กลาวโดยเฉพาะกคอวา ถาคำารบรองมเงอนไขกด หรอรบรองแตเพยงบางสวนกดทานวาเปนรบรองเบยงบาย

มาตรา ๙๓๖ คำารบรองเบยงบายนน ผทรงตวแลกเงนจะบอกปดเสยกได และถาไมไดคำารบรองอนไมเบยงบาย จะถอเอาวาตวเงนนนเปนอนขาดความเชอถอรบรองกได

ถาผทรงรบเอาคำารบรองเบยงบาย และผสงจายหรอผสลกหลงมไดใหอำานาจแกผทรงโดยแสดงออกชดหรอโดยปรยายใหรบเอาคำารบรองเบยงบายเชนนนกด หรอไมยนยอมดวยในภายหลงกด ทานวาผสงจายหรอผสลกหลงนน ๆ ยอมหลดพนจากความรบผดตามตวเงนนนแตบทบญญตทงนทานมใหใชไปถงการรบรองแตบางสวนซงไดบอกกลาวกอนแลวโดยชอบ

ถาผสงจายหรอผสลกหลงตวเงนรบคำาบอกกลาวการรบรองเบยงบายแลวไมโตแยงไปยงผทรงภายในเวลาอนสมควร ทานใหถอวาผสงจายหรอผสลกหลงนนเปนอนไดยนยอมดวยกบการนนแลว

มาตรา ๙๓๗ ผจายไดทำาการรบรองตวแลกเงนแลวยอมตองผกพนในอนจะจายเงนจำานวนทรบรองตามเนอความแหงคำารบรองของตน

สวนท ๓

อาวล

มาตรา ๙๓๘ ตวแลกเงนจะมผคำาประกนรบประกนการใชเงนทงจำานวนหรอแตบางสวนกได ซงทานเรยกวา อาวล“ ”

อนอาวลนนบคคลภายนอกคนใดคนหนงจะเปนผรบ หรอแมคสญญาแหงตวเงนนนฝายใดฝายหนงจะเปนผรบกได

มาตรา ๙๓๙ อนการรบอาวลยอมทำาใหกนดวยเขยนลงในตวเงนนนเอง หรอทใบประจำาตอ

ในการนพงใชถอยคำาสำานวนวา ใชไดเปนอาวล“ ” หรอสำานวนอนใดทำานองเดยวกนนน และลงลายมอชอผรบอาวล

อนง เพยงแตลงลายมอชอของผรบอาวลในดานหนาแหงตวเงน ทานกจดวาเปนคำารบอาวลแลว เวนแตในกรณทเปนลายมอชอของผจายหรอผสงจาย

ในคำารบอาวลตองระบวารบประกนผใด หากมไดระบ ทานใหถอวารบประกนผสงจาย

มาตรา ๙๔๐ ผรบอาวลยอมตองผกพนเปนอยาง

เดยวกนกบบคคลซงตนประกน

แมถงวาความรบผดใชเงนอนผรบอาวลไดประกนอยนนจะตกเปนใชไมไดดวยเหตใด ๆ นอกจากเพราะทำาผดแบบระเบยบ ทานวาขอทสญญารบอาวลนนกยงคงสมบรณ

เมอผรบอาวลไดใชเงนไปตามตวแลกเงนแลว ยอมไดสทธในอนจะไลเบยเอาแกบคคลซงตนไดประกนไว กบทงบคคลทงหลายผรบผดแทนตวผนน

สวนท ๔

การใชเงน

มาตรา ๙๔๑ อนตวแลกเงนนน ยอมจะพงใชเงนในวนถงกำาหนดและถงกำาหนดวนใด ผทรงตองนำาตวเงนไปยนเพอใหใชเงนในวนนน

มาตรา ๙๔๒ อนจะบงคบใหผทรงตวแลกเงนรบเงนใชกอนตวเงนถงกำาหนดนนทานวาหาอาจจะทำาไดไม

อนง ผจายคนใดใชเงนไปแตกอนเวลาตวเงนถงกำาหนด ทานวายอมทำาเชนนนดวยเสยงเคราะหของตนเอง

มาตรา ๙๔๓ อนการถงกำาหนดแหงตวแลกเงนซงสงใหใชเงนเมอสนระยะเวลาอนใดอนหนงนบแตวนไดเหนนน ทานใหกำาหนดนบแตวนรบรองหรอวนคดคาน

ถาไมมคำาคดคาน และคำารบรองมไดลงวน ทานใหถอวาผรบรองไดใหคำารบรองนนในวนทายแหงกำาหนดเวลาซงจำากดไวตามกฎหมาย หรอตามสญญาเพอการยนตวนน

มาตรา ๙๔๔ อนตวแลกเงนซงใหใชเงนเมอไดเหนนน

ทานวายอมจะพงใชเงนในวนเมอยนตว ทงนตองยนใหใชเงนภายในกำาหนดเวลา ซงบงคบไวเพอการยนใหรบรองตวเงนชนดใหใชเงนในเวลาใดเวลาหนงภายหลงไดเหนนน

มาตรา ๙๔๕ การใชเงนจะเรยกเอาไดตอเมอไดเวนตวแลกเงนใหผใชเงนจะใหผทรงลงลายมอชอรบรองในตวเงนนนกได

มาตรา ๙๔๖ อนตวแลกเงนนน ถาเขาจะใชเงนใหแตเพยงบางสวน ทานวาผทรงจะบอกปดเสยไมยอมรบเอากได

ถาและรบเอาเงนทเขาใชแตเพยงบางสวน ผทรงตองบนทกขอความนนลงไวในตวเงน และสงมอบใบรบใหแกผใชเงน

มาตรา ๙๔๗ ถาตวแลกเงนมไดยนเพอใหใชเงนในวนถงกำาหนดไซร ทานวาผรบรองจะเปลองตนใหพนจากความรบผดโดยวางจำานวนเงนทคางชำาระตามตวนนไวกได

มาตรา ๙๔๘ ถาผทรงตวแลกเงนยอมผอนเวลาใหแกผจายไซร ทานวาผทรงสนสทธทจะไลเบยเอาแกผเปนคสญญาคนกอน ๆ ซงมไดตกลงในการผอนเวลานน

มาตรา ๙๔๙ ภายในบงคบแหงบทบญญตมาตรา ๑๐๐๙ บคคลผใชเงนในเวลาถงกำาหนดยอมเปนอนหลดพนจากความรบผด

เวนแตตนจะไดทำาการฉอฉลหรอมความประมาทเลนเลออยางรายแรง อนงบคคลซงกลาวนจำาตองพสจนใหเหนจรงวาไดมการสลกหลงตดตอกนเรยบรอยไมขาดสาย แตไมจำาตองพสจนลายมอชอของเหลาผสลกหลง

สวนท ๕

การสอดเขาแกหนา

มาตรา ๙๕๐ ผสงจายหรอผสลกหลงจะระบบคคลผหนงผใดไวกไดวาเปนผจะรบรอง หรอใชเงนยามประสงค ณ สถานทใชเงน

ภายในเงอนบงคบดงจะกลาวตอไปขางหนา บคคลผหนงผใดจะรบรองหรอใชเงนตามตวแลกเงนในฐานเปนผสอดเขาแกหนาบคคลใดผลงลายมอชอในตวนนกได

ผสอดเขาแกหนานนจะเปนบคคลภายนอกกได แมจะเปนผจายหรอบคคลซงตองรบผดโดยตวเงนนนอยแลวกได หามแตผรบรองเทานน

ผสอดเขาแกหนาจำาตองใหคำาบอกกลาวโดยไมชกชา เพอใหคสญญาฝายซงตนเขาแกหนานนทราบการทตนเขาแกหนา

(๑ ) การรบรองเพอแกหนา

มาตรา ๙๕๑ การรบรองดวยสอดเขาแกหนา ยอมมไดในบรรดากรณซงผทรงมสทธไลเบยไดกอนถงกำาหนดตามตวเงนอนเปนตวสามารถจะรบรองได

การรบรองดวยสอดเขาแกหนานน ผทรงจะบอกปดเสยกได แมถงวาบคคลผซงบงไววาจะเปนผรบรอง หรอใชเงนยามประสงคนนจะเปนผเสนอเขารบรองกบอกปดได

ถาผทรงยอมใหเขารบรองแลว ผทรงยอมเสยสทธไลเบยกอนถงกำาหนดเอาแกคสญญาทงหลายซงตองรบผดตอตน

มาตรา ๙๕๒ อนการรบรองดวยสอดเขาแกหนานน ยอมทำาดวยเขยนระบความลงบนตวแลกเงน และลงลายมอชอของผสอดเขาแกหนาเปนสำาคญ อนงตองระบลงไววาการรบรองนนทำาใหเพอผใด ถามไดระบไวเชนนนทานใหถอวาทำาใหเพอผสงจาย

มาตรา ๙๕๓ ผรบรองดวยสอดเขาแกหนายอมตองรบผดตอผทรงตวเงนนน และรบผดตอผสลกหลงทงหลายภายหลงคสญญาฝายซงตนเขาแกหนาอยางเดยวกนกบทคสญญาฝายนนตองรบผดอยเอง

(๒ ) การใชเงนเพอแกหนา

มาตรา ๙๕๔ อนการใชเงนเพอแกหนายอมมไดในบรรดากรณซงผทรงมสทธไลเบยเมอตวเงนถงกำาหนดหรอกอนถงกำาหนด

การใชเงนนน ทานวาอยางชาทสดตองทำาในวนรงขน แตวนทายแหงกำาหนดเวลาซงจำากดอนญาตไวใหทำาคำาคดคานการไมใชเงน

มาตรา ๙๕๕ ถาตวแลกเงนไดรบรองเพอแกหนาแลวกด หรอไดมตวบคคลระบวาเปนผจะใชเงนยามประสงคแลวกด ผทรงตองยนตวเงนนนตอบคคลนน ๆ ณ สถานทใชเงน และถาจำาเปนกตองจดการทำาคำาคดคานการไมใชเงนอยางชาทสดในวนรงขนแตวนทายแหงกำาหนดเวลาอนจำากดไวเพอทำาคำาคดคาน

ถาไมคดคานภายในกำาหนดเวลานน ทานวาคสญญาฝายทไดระบตวผใชเงนยามประสงค หรอคสญญาฝายซงไดมผรบรองตวเงนใหแลวนน กบทงบรรดาผสลกหลงในภายหลงยอมเปนอนหลดพนจากความรบผด

มาตรา ๙๕๖ การใชเงนเพอแกหนานน ใชเพอคสญญาฝายใดตองใชจงเตมจำานวนอนคสญญาฝายนนจะตองใช เวนแตคาชกสวนลดดงบญญตไวในมาตรา ๙๖๘ (๔)

ผทรงคนใดบอกปดไมยอมรบเงนอนเขาใชให ทานวาผทรงคนนนยอมเสยสทธในอนจะไลเบยเอาแกบคคลทงหลายเหลานนซงพอทจะไดหลดพนจากความรบผดเพราะการใชเงนนน

มาตรา ๙๕๗ การใชเงนเพอแกหนาตองทำาใหเปนหลกฐานดวยใบรบเขยนลงในตวแลกเงน ระบความวาไดใชเงนเพอบคคลผใด ถามไดระบตวไวดงนน ทานใหถอวาการใชเงนนนไดทำาไปเพอผสงจาย

ตวแลกเงนกบทงคำาคดคานหากวาไดทำาคดคาน ตองสงใหแกบคคลผใชเงนเพอแกหนา

มาตรา ๙๕๘ บคคลผใชเงนเพอแกหนายอมรบชวงสทธทงปวงของผทรงอนมตอคสญญาฝายซงตนไดใชเงนแทนไป และตอคสญญาทงหลายผตองรบผดตอคสญญาฝายนน แตหาอาจจะสลกหลงตวแลกเงนนนอกตอไปไดไม

อนง บรรดาผซงสลกหลงภายหลงคสญญาฝายซงเขาไดใชเงนแทนไปนนยอมหลดพนจากความรบผด

ในกรณแขงกนเขาใชเงนเพอแกหนา ทานวาการใชเงนรายใดจะใหผลปลดหนมากรายทสด พงนยมเอารายนนเปนดยง

ถาไมดำาเนนตามวธดงกลาวน ทานวาผใชเงนทงทรเชนนนยอมเสยสทธในอนจะไลเบยเอาแกบคคลทงหลายซงพอทจะไดหลดพนจากความรบผด

สวนท ๖

สทธไลเบยเพราะเขาไมรบรองหรอไมใชเงน

มาตรา ๙๕๙ ผทรงตวแลกเงนจะใชสทธไลเบยเอาแกบรรดาผสลกหลง ผสงจายและบคคลอน ๆ ซงตองรบผดตามตวเงนนนกได คอ

ก ) ไลเบยไดเมอตวเงนถงกำาหนดในกรณไมใชเงน

ข ) ไลเบยไดแมทงตวเงนยงไมถงกำาหนดในกรณดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ถาเขาบอกปดไมรบรองตวเงน

(๒ ) ถาผจายหากจะไดรบรองหรอไมกตาม ตกเปนคนลมละลาย หรอไดงดเวนการใชหน แมการงดเวนใชหนนนจะมไดมคำาพพากษาเปนหลกฐานกตาม หรอถาผจายถกยดทรพยและการยดทรพยนนไรผล

(๓ ) ถาผสงจายตวเงนชนดไมจำาเปนตองใหผใดรบรองนนตกเปนคนลมละลาย

มาตรา ๙๖๐ การทตวแลกเงนขาดรบรองหรอขาดใชเงนนน ตองทำาใหเปนหลกฐานตามแบบระเบยบดวยเอกสารฉบบหนง เรยกวาคำาคดคาน

คำาคดคานการไมใชเงนตองทำาในวนซงจะพงใชเงนตามตวนน หรอวนใดวนหนงภายในสามวนตอแตนนไป

คำาคดคานการไมรบรองตองทำาภายในจำากดเวลาซงกำาหนดไว เพอการยนตวเงนใหเขารบรอง หรอภายในสามวนตอแตนนไป

เมอมคำาคดคานการไมรบรองขนแลวกเปนอนไมตองยนเพอใหใชเงน และไมตองทำาคำาคดคานการไมใชเงน

ในกรณทงหลายซงกลาวไวในมาตรา ๙๕๙ (ข ) (๒ ) นน ทานวาผทรงยงหาอาจจะใชสทธไลเบยไดไม จนกวาจะไดยนตวเงนใหผจายใชเงนและไดทำาคำาคดคานขนแลว

ในกรณทงหลายดงกลาวไวในมาตรา ๙๕๙ (ข ) (๓ ) นน ทานวาถาเอาคำาพพากษาซงสงใหผสงจายเปนคนลมละลายออกแสดง กเปนการเพยงพอทจะทำาใหผทรงสามารถใชสทธไลเบยได

มาตรา ๙๖๑ คำาคดคานนนใหนายอำาเภอ หรอผทำาการแทนนายอำาเภอ หรอทนายความผไดรบอนญาตเพอการนเปนผทำา

รฐมนตรกระทรวงยตธรรมมอำานาจออกกฎขอบงคบเพอปฏบตการใหเปนไปตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน อนวาดวยการออกใบอนญาตและการทำาคำาคดคาน รวมทงกำาหนดอตราคาฤชาธรรมเนยมอนเกยวกบการนน

มาตรา ๙๖๒ ในคำาคดคานนนนอกจากชอ ตำาแหนง และลายมอชอของผทำา ตองมสำาเนาตวเงนกบรายการสลกหลงทงหมดตรงถอยตรงคำากบระบความดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ชอ หรอยหอของบคคลผคดคานและผถกคดคาน

(๒ ) มล หรอเหตทตองทำาคำาคดคานตวเงน การทวงถามและคำาตอบถาม หรอขอทวาหาตวผจายหรอผรบรองไมพบ

(๓ ) ถามการรบรอง หรอใชเงนเพอแกหนา ใหแถลง

ลกษณะแหงการเขาแกหนาทงชอหรอยหอของผรบรองหรอผใชเงนเพอแกหนาและชอบคคลซงเขาเขาแกหนานนดวย

(๔ ) สถานทและวนทำาคำาคดคาน

ใหผทำาคำาคดคานสงมอบคำาคดคานแกผรองขอใหทำา และใหผทำาคำาคดคานรบสงคำาบอกกลาวการคดคานนนไปยงผถกคดคาน ถาทราบภมลำาเนากใหสงโดยจดหมายลงทะเบยนไปรษณย หรอสงมอบไว ณ ภมลำาเนาของผนนกได ถาไมทราบภมลำาเนากใหปดสำาเนาคำาคดคานไวยงทซงเหนไดงาย ณ ทวาการอำาเภอประจำาทองทอนผถกคดคานมถนทอยครงหลงทสด

มาตรา ๙๖๓ ผทรงตองใหคำาบอกกลาวการทเขาไมรบรองตวแลกเงนหรอไมใชเงนนนไปยงผสลกหลงถดตนขนไปกบทงผสงจายดวยภายในเวลาสวนตอจากวนคดคาน หรอตอจากวนยนตวในกรณทมขอกำาหนดวา ไมจำาตองมคำาคดคาน“ ”

ผสลกหลงทก ๆ คนตองใหคำาบอกกลาวไปยงผสลกหลงถดตนขนไปภายในสองวน ใหทราบคำาบอกกลาวอนตนไดรบ จดแจงใหทราบชอและสำานกของผทไดใหคำาบอกกลาวมากอน ๆ นนดวย ทำาเชนนตดตอกนไปโดยลำาดบจนกระทงถงผสงจาย อนงจำากดเวลาซงกลาวมานน ทานนบแตเมอคนหนง ๆ ไดรบคำาบอกกลาวแตคนกอน

ถาผสลกหลงคนหนงคนใดมไดระบสำานกของตนไวกด หรอไดระบแตอานไมไดความกด ทานวาสดแตคำาบอกกลาวไดสงไปยงผสลกหลงคนกอนกเปนอนพอแลว

บคคลผจะตองใหคำาบอกกลาว จะทำาคำาบอกกลาวเปนรปอยางใดกไดทงสนแมเพยงแตดวยสงตวแลกเงนคนกใชได อนงตอง

พสจนไดวาไดสงคำาบอกกลาวภายในเวลากำาหนด

ถาสงคำาบอกกลาวเปนหนงสอจดทะเบยนไปรษณย หากวาหนงสอนนไดสงไปรษณยภายในเวลากำาหนดดงกลาวมานนไซร ทานใหถอวาคำาบอกกลาวเปนอนไดสงภายในจำากดเวลาบงคบแลว

บคคลซงมไดใหคำาบอกกลาวภายในจำากดเวลาดงไดวามานนหาเสยสทธไลเบยไมแตจะตองรบผดเพอความเสยหายอยางใด ๆ อนเกดแตความประมาทเลนเลอของตน แตทานมใหคดคาสนไหมทดแทนเกนกวาจำานวนในตวแลกเงน

มาตรา ๙๖๔ ดวยขอกำาหนดเขยนลงไววา ไมจำาตองมคำา“คดคาน” กด ไมมคดคาน“ ” กด หรอสำานวนอนใดทำานองนนกด ผสงจายหรอผสลกหลงจะยอมปลดเปลองผทรงจากการทำาคำาคดคานการไมรบรองหรอการไมใชเงนกได เพอตนจะไดใชสทธไลเบย

ขอกำาหนดอนน ยอมไมปลดผทรงใหพนจากหนาทนำาตวเงนยนภายในเวลากำาหนด หรอจากหนาทใหคำาบอกกลาวตวเงนขาดความเชอถอแกผสลกหลงคนกอนหรอผสงจายอนงหนาทนำาสบวาไมปฏบตใหเปนไปตามกำาหนดเวลาจำากดนน ยอมตกอยแกบคคลผแสวงจะใชความขอนนเปนขอตอสผทรงตวแลกเงน

ขอกำาหนดอนน ถาผสงจายเปนผเขยนลงไปแลว ยอมเปนผลตลอดถงคสญญาทงปวงบรรดาทไดลงลายมอชอในตวเงนนน ถาและทงมขอกำาหนดดงนแลว ผทรงยงขนทำาคำาคดคานไซร ทานวาผทรงตองเปนผออกคาใชจายเพอการนน หากวาขอกำาหนดนนผสลกหลงเปนผเขยนลง และถามคำาคดคานทำาขนไซร ทานวาคาใชจายในการคดคานนนอาจจะเรยกเอาใชไดจากคสญญาอน ๆ

บรรดาทไดลงลายมอชอในตวเงนนน

มาตรา ๙๖๕ ในกรณตวเงนภายในประเทศ ถาผจายบนทกลงไวในตวแลกเงนเปนขอความบอกปดไมรบรองหรอไมยอมใชเงน ทงลงวนทบอกปดลงลายมอชอไวดวยแลวทานวาคำาคดคานนนกเปนอนไมจำาเปนตองทำาและผทรงตองสงคำาบอกกลาวขาดความเชอถอไปยงบคคลซงตนจำานงจะไลเบยภายในสวนตอจากวนเขาบอกปดไมรบรองนน

มาตรา ๙๖๖ คำาบอกกลาวขาดความเชอถอในกรณไมรบรองหรอไมใชเงนนนตองมรายการคอ วนทลงในตวแลกเงน ชอหรอยหอของผสงจายและของผจาย จำานวนเงนในตวเงนวนถงกำาหนดใชเงน ชอหรอยหอและสำานกของผทรงตวเงน วนทคดคานหรอวนทบอกปดไมรบรองหรอไมใชเงน กบขอความวาเขาไมรบรองหรอไมใชเงนตามตวเงนนน

มาตรา ๙๖๗ ในเรองตวแลกเงนนน บรรดาบคคลผสงจายกดรบรองกด สลกหลงกด หรอรบประกนดวยอาวลกด ยอมตองรวมกนรบผดตอผทรง

ผทรงยอมมสทธวากลาวเอาความแกบรรดาบคคลเหลานเรยงตวหรอรวมกนกไดโดยมพกตองดำาเนนตามลำาดบทคนเหลานนมาตองผกพน

สทธเชนเดยวกนน ยอมมแกบคคลทกคนซงไดลงลายมอชอในตวเงนและเขาถอเอาตวเงนนน ในการทจะใชบงคบเอา

แกผทมความผกพนอยแลวกอนตน

การวากลาวเอาความแกคสญญาคนหนง ซงตองรบผดยอมไมตดหนทางทจะวากลาวเอาความแกคสญญาคนอน ๆ แมทงจะเปนฝายอยในลำาดบภายหลงบคคลทไดวากลาวเอาความมากอน

มาตรา ๙๖๘ ผทรงจะเรยกรองเอาเงนใชจากบคคลซงตนใชสทธไลเบยนนกได คอ

(๑ ) จำานวนเงนในตวแลกเงนซงเขาไมรบรองหรอไมใชกบทงดอกเบยดวย หากวามขอกำาหนดไววาใหคดดอกเบย

(๒ ) ดอกเบยอตรารอยละหาตอปนบแตวนถงกำาหนด

(๓ ) คาใชจายในการคดคาน และในการสงคำาบอกกลาวของผทรงไปยงผสลกหลงถดจากตนขนไปและผสงจาย กบทงคาใชจายอน ๆ

(๔ ) คาชกสวนลดซงถาไมมขอตกลงกนไว ทานใหคดรอยละ ๑/๖ ในตนเงนอนจะพงใชตามตวเงน และไมวากรณจะเปนอยางไร ทานมใหคดสงกวาอตราน

ถาใชสทธไลเบยกอนถงกำาหนด ทานใหหกลดจำานวนเงนในตวเงนลงใหรอยละหา

มาตรา ๙๖๙ คสญญาฝายซงเขาถอเอาและใชเงนตามตวแลกเงนอาจจะเรยกเอาเงนใชจากคสญญาทงหลายซงตองรบผดตอตนได คอ

(๑ ) เงนเตมจำานวนซงตนไดใชไป

(๒ ) ดอกเบยในจำานวนเงนนน คดอตรารอยละหาตอปนบแตวนทไดใชเงนไป

(๓ ) คาใชจายตาง ๆ อนตนตองออกไป

(๔ ) คาชกสวนลดจากตนเงนจำานวนในตวแลกเงนตามทกำาหนดไวในมาตรา ๙๖๘ อนมาตรา (๔)

มาตรา ๙๗๐ คสญญาทกฝายซงตองรบผดและถกไลเบยหรออยในฐานะจะถกไลเบยไดนน อาจจะใชเงนแลวเรยกใหเขาสละตวเงนใหแกตนไดรวมทงคำาคดคานและบญชรบเงนดวย

ผสลกหลงทกคนซงเขาถอเอาและใชเงนตามตวแลกเงนแลว จะขดฆาคำาสลกหลงของตนเองและของเหลาผสลกหลงภายหลงตนนนเสยกได

มาตรา ๙๗๑ ผสงจายกด ผรบรองกด ผสลกหลงคนกอนกด ซงเขาสลกหลงหรอโอนตวแลกเงนใหอกทอดหนงนน หามสทธจะไลเบยเอาแกคสญญาฝายซงตนยอมตองรบผดตอเขาอยกอนแลวตามตวเงนนนไดไม

มาตรา ๙๗๒ ในกรณใชสทธไลเบยภายหลงการรบรองแตบางสวน ทานวาคสญญาฝายซงใชเงนอนเปนจำานวนเขาไมรบรองนน อาจจะเรยกใหจดระบความทใชเงนนลงไวในตวเงนและเรยกใหทำาใบรบใหแกตนได อนงผทรงตวเงนตองใหสำาเนาตวเงนอนรบรองวา

ถกตองแกคสญญาฝายนนพรอมทงคำาคดคานดวย เพอใหเขาสามารถใชสทธไลเบยในภายหลงไดสบไป

มาตรา ๙๗๓ เมอกำาหนดเวลาจำากดซงจะกลาวตอไปนไดลวงพนไปแลว คอ

(๑ ) กำาหนดเวลาสำาหรบยนตวแลกเงนชนดใหใชเงนเมอไดเหน หรอในระยะเวลาอยางใดอยางหนงภายหลงไดเหน

(๒ ) กำาหนดเวลาสำาหรบทำาคำาคดคานการไมรบรองหรอการไมใชเงน

(๓ ) กำาหนดเวลาสำาหรบยนตวเพอใหใชเงน ในกรณทมขอกำาหนดวา ไมจำาตองมคำาคดคาน“ ”

ทานวาผทรงยอมสนสทธทจะไลเบยเอาแกเหลาผสลกหลง ผสงจาย และคสญญาอน ๆ ผตองรบผด เวนแตผรบรอง

อนง ถาไมยนตวแลกเงนเพอใหเขารบรองภายในเวลาจำากดดงผสงจายไดกำาหนดไว ทานวาผทรงยอมเสยสทธทจะไลเบยทงเพอการทเขาไมใชเงนและเพอการทเขาไมรบรองเวนแตจะปรากฏจากขอกำาหนดวา ผสงจายหมายเพยงแตจะปลดตนเองใหพนจากประกนการรบรอง

ถาขอกำาหนดจำากดเวลายนตวแลกเงนนนมอยทคำาสลกหลง ทานวาเฉพาะแตผสลกหลงเทานนจะอาจเอาประโยชนในขอกำาหนดนนได

มาตรา ๙๗๔ การยนตวแลกเงนกด การทำาคำาคดคานกด

ถามเหตจำาเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดมาขดขวางมใหทำาไดภายในกำาหนดเวลาจำากดสำาหรบการนนไซร ทานใหยดกำาหนดเวลาออกไปอกได

เหตจำาเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดดงวามานน ผทรงตองบอกกลาวแกผสลกหลงคนถดตนขนไปโดยไมชกชา และคำาบอกกลาวนนตองเขยนระบลงในตวเงน หรอใบประจำาตอตองลงวนและลงลายมอชอของผทรง การอน ๆ นอกจากทกลาวน ทานใหบงคบตามบทบญญต มาตรา ๙๖๓

เมอเหตจำาเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดนนสดสนลงแลว ผทรงตองยนตวเงนใหเขารบรองหรอใชเงนโดยไมชกชา และถาจำาเปนกทำาคำาคดคานขน

ถาเหตจำาเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดนน ยงคงมอยตอไปจนเปนเวลากวาสามสบวนภายหลงตวเงนถงกำาหนดไซร ทานวาจะใชสทธไลเบยกได และถาเชนนนการยนตวเงนกด การทำาคำาคดคานกด เปนอนไมจำาเปนตองทำา

ในสวนตวเงนชนดทใหใชเงนเมอไดเหน หรอใหใชเงนในระยะเวลาอยางหนงอยางใดภายหลงไดเหนนน กำาหนดสามสบวนเชนวามาน ทานใหนบแตวนทผทรงไดใหคำาบอกกลาวเหตจำาเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดนนแกผสลกหลงถดตนขนไป และถงแมวาจะเปนการกอนลวงกำาหนดเวลายนตวเงน กใหนบเชนนน

สวนท ๗

ตวแลกเงนเปนสำารบ

มาตรา ๙๗๕ อนตวแลกเงนนน นอกจากชนดทสงจายแกผถอแลว จะออกไปเปนคฉกความตองกนสองฉบบหรอกวานนกอาจจะออกได

คฉกเหลานตองมหมายลำาดบลงไวในตวตราสารนนเอง มฉะนนคฉกแตละฉบบยอมใชไดเปนตวแลกเงนฉบบหนง ๆ แยกเปนตวเงนตางฉบบกน

บคคลทกคนซงเปนผทรงตวเงนอนมไดระบวาไดออกเปนตวเดยวนนจะเรยกใหสงมอบคฉกสองฉบบหรอกวานนแกตนกได โดยยอมใหคดคาใชจายเอาแกตน ในการนผทรงตองวากลาวไปยงผสลกหลงคนถดตนขนไป และผสลกหลงคนนนกจำาตองชวยผทรงวากลาวไปยงผทสลกหลงใหแกตนตอไปอกสบเนองกนไปเชนนตลอดสายจนกระทงถงผสงจาย อนงผสลกหลงทงหลายจำาตองเขยนคำาสลกหลงของตนเปนความเดยวกนลงในฉบบคฉกใหมแหงตวสำารบนนอกดวย

มาตรา ๙๗๖ ถาผทรงตวแลกเงนสำารบหนงสลกหลงคฉกสองฉบบหรอกวานนใหแกบคคลตางคนกน ทานวาผทรงยอมตองรบผดตามคฉกเชนวานนทก ๆ ฉบบ และผสลกหลงภายหลงผทรงทก ๆ คนกตองรบผดตามคฉกอนตนเองไดสลกลงไปนน เสมอนดงวาคฉกทวานนแยกเปนตวเงนตางฉบบกน

มาตรา ๙๗๗ ถาคฉกสองฉบบหรอกวานนในสำารบหนงไดเปลยนมอไปยงผทรงโดยชอบดวยกฎหมายตางคนกนไซร ใน

ระหวางผทรงเหลานนดวยกน คนใดไดเปนสทธกอน ทานใหถอวาคนนนเปนเจาของอนแทจรงแหงตวเงนนน แตความใด ๆ ในบทมาตรานไมกระทบกระทงถงสทธของบคคลผทำาการโดยชอบดวยกฎหมายรบรองหรอใชเงนไปตามคฉกฉบบซงเขายนแกตนกอน

มาตรา ๙๗๘ คำารบรองนนจะเขยนลงในคฉกฉบบใดกได และจะตองเขยนลงในคฉกเพยงฉบบเดยวเทานน

ถาผจายรบรองลงไปกวาฉบบหนง และคฉกซงรบรองเชนนนตกไปถงมอผทรงโดยชอบดวยกฎหมายตางคนกนไซร ทานวาผจายจะตองรบผดตามคฉกนน ๆ ทกฉบบ เสมอนดงวาแยกเปนตวเงนตางฉบบกน

มาตรา ๙๗๙ ถาผรบรองตวเงนซงออกเปนสำารบใชเงนไปโดยมไดเรยกใหสงมอบคฉกฉบบซงมคำารบรองของตนนนใหแกตนและในเวลาตวเงนถงกำาหนด คฉกฉบบนนไปตกอยในมอผทรงโดยชอบดวยกฎหมายคนใดคนหนงไซร ทานวาผรบรองจะตองรบผดตอผทรงคฉกฉบบนน

มาตรา ๙๘๐ ภายในบงคบแหงบทบญญตทงหลายซงกลาวมากอนนน ถาคฉกฉบบใดแหงตวเงนออกเปนสำารบไดหลดพนไปดวยการใชเงนหรอประการอนฉบบหนงแลว ทานวาตวเงนทงสำารบกยอมหลดพนไปตามกน

มาตรา ๙๘๑ คสญญาซงสงคฉกฉบบหนงไปใหเขารบรอง ตองเขยนแถลงลงในคฉกฉบบอนวาคฉกฉบบโนนอยในมอบคคลชอไร สวนบคคลคนนนกจำาตองสละตวใหแกผทรงโดยชอบดวยกฎหมายแหงคฉกฉบบอนนน

ถาบคคลคนนนบอกปดไมยอมให ทานวาผทรงยงจะใชสทธไลเบยไมไดจนกวาจะไดทำาคดคานระบความดงตอไปน คอ

(๑ ) วาคฉกฉบบซงไดสงไปเพอรบรองนน เขาไมสละใหแกตนเมอทวงถาม

(๒ ) วาไมสามารถจะใหเขารบรองหรอใชเงนดวยคฉกฉบบอนได

หมวด ๓

ตวสญญาใชเงน

มาตรา ๙๘๒ อนวาตวสญญาใชเงนนน คอหนงสอตราสารซงบคคลคนหนงเรยกวาผออกตว ใหคำามนสญญาวาจะใชเงนจำานวนหนงใหแกบคคลอกคนหนง หรอใชใหตามคำาสงของบคคลอกคนหนง เรยกวาผรบเงน

มาตรา ๙๘๓ ตวสญญาใชเงนนน ตองมรายการดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) คำาบอกชอวาเปนตวสญญาใชเงน

(๒ ) คำามนสญญาอนปราศจากเงอนไขวาจะใชเงนเปนจำานวนแนนอน

(๓ ) วนถงกำาหนดใชเงน

(๔ ) สถานทใชเงน

(๕ ) ชอ หรอยหอของผรบเงน

(๖ ) วนและสถานทออกตวสญญาใชเงน

(๗ ) ลายมอชอผออกตว

มาตรา ๙๘๔ ตราสารอนมรายการขาดตกบกพรองไปจากททานระบบงคบไวในมาตรากอนน ยอมไมสมบรณเปนตวสญญาใชเงน เวนแตในกรณดงจะกลาวตอไปน คอ

ตวสญญาใชเงนซงไมระบเวลาใชเงน ทานใหถอวา พงใชเงนเมอไดเหน

ถาสถานทใชเงนมไดแถลงไวในตวสญญาใชเงน ทานใหถอเอาภมลำาเนาของผออกตราสารนนเปนสถานทใชเงน

ถาตวสญญาใชเงนไมระบสถานทออกตว ทานใหถอวา ตวนนไดออก ณ ภมลำาเนาของผออกตว

ถามไดลงวนออกตว ทานวาผทรงโดยชอบดวยกฎหมายคนหนงคนใดทำาการโดยสจรตจะจดวนตามทถกตองแทจรงลงกได

มาตรา ๙๘๕ บทบญญตทงหลายในหมวด ๒ วาดวยตวแลกเงนดงจะกลาวตอไปนทานใหยกมาบงคบในเรองตวสญญาใชเงนเพยงเทาทไมขดกบสภาพแหงตราสารชนดน คอบทมาตรา ๙๑๑ ,๙๑๓ , ๙๑๖ , ๙๑๗ , ๙๑๙ , ๙๒๐ , ๙๒๒ ถง ๙๒๖ , ๙๓๘ ถง ๙๔๗ , ๙๔๙ ,๙๕๐ , ๙๕๔ ถง ๙๕๙ , ๙๖๗ ถง ๙๗๑

ถาเปนตวสญญาใชเงนทออกมาแตตางประเทศ ทานใหนำาบทบญญตตอไปนมาใชบงคบดวย คอบทมาตรา ๙๖๐ ถง ๙๖๔ ,๙๗๓ , ๙๗๔

มาตรา ๙๘๖ ผออกตวสญญาใชเงนยอมตองผกพนเปนอยางเดยวกนกบผรบรองตวแลกเงน

ตวสญญาใชเงนซงใหใชเงนในเวลาใดเวลาหนงภายหลงไดเหนนนตองนำายนใหผออกตวจดรบรภายในจำากดเวลาดงกำาหนดไวในมาตรา ๙๒๘ กำาหนดเวลานใหนบแตวนจดรบรซงลงลายมอชอผออกตว ถาผออกตวบอกปดไมยอมจดรบรและลงวนไซร การทเขาบอกปดเชนนทานวาตองทำาใหเปนหลกฐานขนดวยคำาคดคาน และวนคดคานนนใหถอเปนวนเรมตนในการนบกำาหนดเวลาแตไดเหน

หมวด ๔

เชค

มาตรา ๙๘๗ อนวาเชคนน คอหนงสอตราสารซงบคคล

คนหนงเรยกวา ผสงจายสงธนาคารใหใชเงนจำานวนหนงเมอทวงถามใหแกบคคลอกคนหนง หรอใหใชตามคำาสงของบคคลอกคนหนง อนเรยกวาผรบเงน

มาตรา ๙๘๘ อนเชคนน ตองมรายการดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) คำาบอกชอวาเปนเชค

(๒ ) คำาสงอนปราศจากเงอนไขใหใชเงนเปนจำานวนแนนอน

(๓ ) ชอ หรอยหอและสำานกงานของธนาคาร

(๔ ) ชอ หรอยหอของผรบเงน หรอคำาจดแจงวาใหใชเงนแกผถอ

(๕ ) สถานทใชเงน

(๖ ) วนและสถานทออกเชค

(๗ ) ลายมอชอผสงจาย

มาตรา ๙๘๙ บทบญญตทงหลายในหมวด ๒ อนวาดวยตวแลกเงนดงจะกลาวตอไปน ทานใหยกมาบงคบในเรองเชคเพยงเทาทไมขดกบสภาพแหงตราสารชนดน คอบทมาตรา ๙๑๐ , ๙๑๔ ถง ๙๒๓ , ๙๒๕ , ๙๒๖ , ๙๓๘ ถง ๙๔๐ , ๙๔๕ , ๙๔๖ , ๙๕๙ , ๙๖๗ , ๙๗๑

ถาเปนเชคทออกมาแตตางประเทศ ทานใหนำาบทบญญต

ดงตอไปนมาใชบงคบดวย คอบทมาตรา ๙๒๔ , ๙๖๐ ถง ๙๖๔ , ๙๗๓ ถง ๙๗๗ , ๙๘๐

มาตรา ๙๙๐ ผทรงเชคตองยนเชคแกธนาคารเพอใหใชเงน คอวาถาเปนเชคใหใชเงนในเมองเดยวกนกบทออกเชคตองยนภายในเดอนหนงนบแตวนออกเชคนน ถาเปนเชคใหใชเงนทอนตองยนภายในสามเดอน ถามฉะนนทานวาผทรงสนสทธทจะไลเบยเอาแกผสลกหลงทงปวง ทงเสยสทธอนมตอผสงจายดวยเพยงเทาทจะเกดความเสยหายอยางหนงอยางใดแกผสงจายเพราะการทละเลยเสยไมยนเชคนน

อนง ผทรงเชคซงผสงจายหลดพนจากความรบผดไปแลวนน ทานใหรบชวงสทธของผสงจายคนนนอนมตอธนาคาร

มาตรา ๙๙๑ ธนาคารจำาตองใชเงนตามเชคซงผเคยคากบธนาคารใหออกเบกเงนแกตน เวนแตในกรณดงกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ไมมเงนในบญชของผเคยคาคนนนเปนเจาหนพอจะจายตามเชคนน หรอ

(๒ ) เชคนนยนเพอใหใชเงนเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนออกเชค หรอ

(๓ ) ไดมคำาบอกกลาววาเชคนนหายหรอถกลกไป

มาตรา ๙๙๒ หนาทและอำานาจของธนาคารซงจะใชเงนตามเชคอนเบกแกตนนนทานวาเปนอนสดสนไปเมอกรณเปนดงจะ

กลาวตอไปน คอ

(๑ ) มคำาบอกหามการใชเงน

(๒ ) รวาผสงจายตาย

(๓ ) รวาศาลไดมคำาสงรกษาทรพยชวคราว หรอคำาสงใหผสงจายเปนคนลมละลายหรอไดมประกาศโฆษณาคำาสงเชนนน

มาตรา ๙๙๓ ถาธนาคารเขยนขอความลงลายมอชอบนเชค เชนคำาวา ใชได“ ” หรอ ใชเงนได“ ” หรอคำาใด ๆ อนแสดงผลอยางเดยวกน ทานวาธนาคารตองผกพนในฐานเปนลกหนชนตนในอนจะตองใชเงนแกผทรงตามเชคนน

ถาผทรงเชคเปนผจดการใหธนาคารลงขอความรบรองดงวานน ทานวาผสงจายและผสลกหลงทงปวงเปนอนหลดพนจากความรบผดตามเชคนน

ถาธนาคารลงขอความรบรองดงนนโดยคำาขอรองของผสงจาย ทานวาผสงจายและปวงผสลกหลงกหาหลดพนไปไม

มาตรา ๙๙๔ ถาในเชคมเสนขนานคขดขวางไวขางดานหนา กบมหรอไมมคำาวา และบรษท“ ” หรอคำายออยางใด ๆ แหงขอความนอยในระหวางเสนทงสองนนไซร เชคนนชอวาเปนเชคขดครอมทวไป และจะใชเงนตามเชคนนไดแตเฉพาะใหแกธนาคารเทานน

ถาในระหวางเสนทงสองนนกรอกชอธนาคารอนหนงอนใดลงไวโดยเฉพาะเชคเชนนนชอวาเปนเชคขดครอมเฉพาะ และจะใชเงนตามเชคนนไดเฉพาะใหแกธนาคารอนนน

มาตรา ๙๙๕ (๑ ) เชคไมมขดครอม ผสงจายหรอผทรงคนใดคนหนงจะขดครอมเสยกได และจะทำาเปนขดครอมทวไปหรอขดครอมเฉพาะกได

(๒ ) เชคขดครอมทวไป ผทรงจะทำาใหเปนขดครอมเฉพาะเสยกได

(๓ ) เชคขดครอมทวไปกด ขดครอมเฉพาะกด ผทรงจะเตมคำาลงวา หามเปลยนมอ“ ” กได

(๔ ) เชคขดครอมเฉพาะใหแกธนาคารใด ธนาคารนนจะซำาขดครอมเฉพาะใหไปแกธนาคารอนเพอเรยกเกบเงนกได

(๕ ) เชคไมมขดครอมกด เชคขดครอมทวไปกด สงไปยงธนาคารใดเพอใหเรยกเกบเงน ธนาคารนนจะลงขดครอมเฉพาะใหแกตนเองกได

มาตรา ๙๙๖ การขดครอมเชคตามทอนญาตไวในมาตรากอนนนทานวาเปนสวนสำาคญอนหนงของเชค ใครจะลบลางยอมไมเปนการชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๙๙๗ เชคขดครอมเฉพาะใหแกธนาคารกวาธนาคารหนงขนไป เมอนำาเบกเอาแกธนาคารใด ทานใหธนาคารนนบอกปดเสยอยาใชเงนให เวนแตทขดครอมใหแกธนาคารในฐานเปนตวแทนเรยกเกบเงน

ธนาคารใดซงเขานำาเชคเบกขนใชเงนไปตามเชคทขด

ครอมอยางวามานนกดใชเงนตามเชคอนเขาขดครอมทวไปเปนประการอนนอกจากใชใหแกธนาคารอนใดอนหนงกดใชเงนตามเชคอนเขาขดครอมเฉพาะเปนประการอนนอกจากใชใหแกธนาคารซงเขาเจาะจงขดครอมใหโดยเฉพาะ หรอแกธนาคารตวแทนเรยกเกบเงนของธนาคารนนกด ทานวาธนาคารซงใชเงนไปดงกลาวนจะตองรบผดตอผเปนเจาของอนแทจรงแหงเชคนน ในการทเขาจะตองเสยหายอยางใด ๆ เพราะการทตนใชเงนไปตามเชคนน

แตหากเชคใดเขานำายนเพอใหใชเงน และเมอยนไมปรากฏวาเปนเชคขดครอมกด หรอไมปรากฏวามรอยขดครอมอนไดลบลางหรอแกไขเปลยนแปลงเพมเตมเปนประการอนนอกจากทอนญาตไวโดยกฎหมายกด เชคเชนนถาธนาคารใดใชเงนไปโดยสจรตและปราศจากประมาทเลนเลอ ทานวาธนาคารนนไมตองรบผดหรอตองมหนาทรบใชเงนอยางใด ๆ

มาตรา ๙๙๘ ธนาคารใดซงเขานำาเชคขดครอมเบกเงน ใชเงนไปตามเชคนนโดยสจรตและปราศจากประมาทเลนเลอ กลาวคอวาถาเปนเชคขดครอมทวไปกใชเงนใหแกธนาคารอนใดอนหนง ถาเปนเชคขดครอมเฉพาะกใชใหแกธนาคารซงเขาเจาะจงขดครอมใหโดยเฉพาะ หรอใชใหแกธนาคารตวแทนเรยกเกบเงนของธนาคารนนไซร ทานวาธนาคารซงใชเงนไปตามเชคนนฝายหนง กบถาเชคตกไปถงมอผรบเงนแลว ผสงจายอกฝายหนงตางมสทธเปนอยางเดยวกน และเขาอยในฐานะอนเดยวกนเสมอนดงวาเชคนนไดใชเงนใหแกผเปนเจาของอนแทจรงแลว

มาตรา ๙๙๙ บคคลใดไดเชคขดครอมของเขามาซงมคำา

วา หามเปลยนมอ“ ” ทานวาบคคลนนไมมสทธในเชคนนยงไปกวา และไมสามารถใหสทธในเชคนนตอไปไดดกวาสทธของบคคลอนตนไดเชคของเขามา

มาตรา ๑๐๐๐ ธนาคารใดไดรบเงนไวเพอผเคยคาของตนโดยสจรตและปราศจากประมาทเลนเลอ อนเปนเงนเขาใชใหตามเชคขดครอมทวไปกด ขดครอมเฉพาะใหแกตนกด หากปรากฏวาผเคยคานนไมมสทธหรอมสทธเพยงอยางบกพรองในเชคนนไซร ทานวาเพยงแตเหตทไดรบเงนไวหาทำาใหธนาคารนนตองรบผดตอผเปนเจาของอนแทจรงแหงเชคนนแตอยางหนงอยางใดไม

หมวด ๕

อายความ

มาตรา ๑๐๐๑ ในคดฟองผรบรองตวแลกเงนกด ผออกตวสญญาใชเงนกด ทานหามมใหฟองเมอพนเวลาสามปนบแตวนตวนน ๆ ถงกำาหนดใชเงน

มาตรา ๑๐๐๒ ในคดทผทรงตวเงนฟองผสลกหลงและผสงจาย ทานหามมใหฟองเมอพนเวลาปหนงนบแตวนทไดลงในคำาคดคานซงไดทำาขนภายในเวลาอนถกตองตามกำาหนด หรอนบแตวนตวเงนถงกำาหนด ในกรณทมขอกำาหนดไววา ไมจำาตองมคำาคดคาน“ ”

มาตรา ๑๐๐๓ ในคดผสลกหลงทงหลายฟองไลเบยกนเองและไลเบยเอาแกผสงจายแหงตวเงน ทานหามมใหฟองคดเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนทผสลกหลงเขาถอเอาตวเงนและใชเงน หรอนบแตวนทผสลกหลงนนเองถกฟอง

มาตรา ๑๐๐๔ เมออายความสะดดหยดลงเพราะการอนหนงอนใดซงกระทำาแกคสญญาแหงตวเงนฝายใดฝายหนง ทานวายอมมผลสะดดหยดลงเพยงแตแกคสญญาฝายนน

มาตรา ๑๐๐๕ ถาตวเงนไดทำาขนหรอไดโอนหรอสลกหลงไปแลวในมลหนอนหนงอนใด และสทธตามตวเงนนนมาสญสนไปเพราะอายความกด หรอเพราะละเวนไมดำาเนนการใหตองตามวธใด ๆ อนจะพงตองทำากด ทานวาหนเดมนนกยงคงมอยตามหลกกฎหมายอนแพรหลายทวไป เทาทลกหนมไดตองเสยหายแตการนน เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน

หมวด ๖

ตวเงนปลอม ตวเงนถกลก และตวเงนหาย

มาตรา ๑๐๐๖ การทลายมอชออนหนงในตวเงนเปนลายมอปลอมยอมไมกระทบกระทงถงความสมบรณแหงลายมอชออน ๆ ในตวเงนนน

มาตรา ๑๐๐๗ ถาขอความในตวเงนใด หรอในคำารบรองตวเงนรายใด มผแกไขเปลยนแปลงในขอสำาคญโดยทคสญญาทงปวงผตองรบผดตามตวเงนมไดยนยอมดวยหมดทกคนไซร ทานวาตวเงนนนกเปนอนเสย เวนแตยงคงใชไดตอคสญญาซงเปนผทำาการแกไขเปลยนแปลงนน หรอไดยนยอมดวยกบการแกไขเปลยนแปลงนน กบทงผสลกหลงในภายหลง

แตหากตวเงนใดไดมผแกไขเปลยนแปลงในขอสำาคญ แตความเปลยนแปลงนนไมประจกษ และตวเงนนนตกอยในมอผทรงโดยชอบดวยกฎหมายไซร ทานวาผทรงคนนนจะเอาประโยชนจากตวเงนนนกไดเสมอนดงวามไดมการแกไขเปลยนแปลงเลย และจะบงคบการใชเงนตามเนอความแหงตวนนกได

กลาวโดยเฉพาะ การแกไขเปลยนแปลงเชนจะกลาวตอไปน ทานถอวาเปนการแกไขเปลยนแปลงในขอสำาคญ คอการแกไขเปลยนแปลงอยางใด ๆ แกวนทลง จำานวนเงนอนจะพงใช เวลาใชเงน สถานทใชเงน กบทงเมอตวเงนเขารบรองไวทวไปไมเจาะจงสถานทใช

เงน ไปเตมความระบสถานทใชเงนเขาโดยทผรบรองมไดยนยอมดวย

มาตรา ๑๐๐๘ ภายในบงคบแหงบทบญญตทงหลายในประมวลกฎหมายน เมอใดลายมอชอในตวเงนเปนลายมอปลอมกด เปนลายมอชอลงไวโดยทบคคลซงอางเอาเปนเจาของลายมอชอนนมไดมอบอำานาจใหลงกด ทานวาลายมอชอปลอมหรอลงปราศจากอำานาจเชนนนเปนอนใชไมไดเลย ใครจะอางองอาศยแสวงสทธอยางหนงอยางใดเพอยดหนวงตวเงนไวกด เพอทำาใหตวนนหลดพนกด หรอเพอบงคบการใชเงนเอาแกคสญญาแหงตวนนคนใดคนหนงกด ทานวาไมอาจจะทำาไดเปนอนขาด เวนแตคสญญาฝายซงจะพงถกยดหนวงหรอถกบงคบใชเงนนนจะอยในฐานเปนผตองตดบทมใหยกขอลายมอชอปลอม หรอขอลงลายมอชอปราศจากอำานาจนนขนเปนขอตอส

แตขอความใด ๆ อนกลาวมาในมาตราน ทานมใหกระทบกระทงถงการใหสตยาบนแกลายมอชอซงลงไวโดยปราศจากอำานาจแตหากไมถงแกเปนลายมอปลอม

มาตรา ๑๐๐๙ ถามผนำาตวเงนชนดจะพงใชเงนตามเขาสงเมอทวงถามมาเบกตอธนาคารใด และธนาคารนนไดใชเงนใหไปตามทางคาปกตโดยสจรตและปราศจากประมาทเลนเลอไซร ทานวาธนาคารไมมหนาทจะตองนำาสบวาการสลกหลงของผรบเงน หรอการสลกหลงในภายหลงรายใด ๆ ไดทำาไปดวยอาศยรบมอบอำานาจแตบคคลซงอางเอาเปนเจาของคำาสลกหลงนนและถงแมวารายการสลกหลงนนจะเปนสลกหลงปลอมหรอปราศจากอำานาจกตาม ทานใหถอวาธนาคารไดใชเงนไปถกระเบยบ

มาตรา ๑๐๑๐ เมอผทรงตวเงนซงหายหรอถกลกทราบเหตแลวในทนใดนนตองบอกกลาวเปนหนงสอไปยงผออกตวเงน ผจาย ผสมอางยามประสงค ผรบรองเพอแกหนาและผรบอาวล ตามแตม เพอใหบอกปดไมใชเงนตามตวเงนนน

มาตรา ๑๐๑๑ ถาตวเงนหายไปแตกอนเวลาลวงเลยกำาหนดใชเงนทานวาบคคลซงไดเปนผทรงตวเงนนนจะรองขอไปยงผสงจายให ๆ ตวเงนเปนเนอความเดยวกนแกตนใหมอกฉบบหนงกได และในการนถาเขาประสงคกวางประกนใหไวแกผสงจาย เพอไวทดแทนทเขาหากจะตองเสยหายแกผหนงผใดในกรณทตวเงนซงวาหายนนจะกลบหาได

อนง ผสงจายรบคำาขอรองดงวามานนแลว หากบอกปดไมยอมใหตวเงนคฉบบเชนนน อาจจะถกบงคบใหออกใหกได

ลกษณะ ๒๒

หนสวนและบรษท

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๐๑๒ อนวาสญญาจดตงหางหนสวนหรอบรษทนน คอสญญาซงบคคลตงแตสองคนขนไปตกลงเขากนเพอกระทำากจการรวมกน ดวยประสงคจะแบงปนกำาไรอนจะพงไดแตกจการททำานน

มาตรา ๑๐๑๓ อนหางหนสวนหรอบรษทนน ทานกำาหนดเปนสามประเภท คอ

(๑ ) หางหนสวนสามญ

(๒ ) หางหนสวนจำากด

(๓ ) บรษทจำากด

มาตรา ๑๐๑๔ บรรดาสำานกงานสำาหรบจดทะเบยนหางหนสวนและบรษททงหลายนน ใหรฐมนตรเจากระทรวงซงบญชาการ

จดทะเบยนหางหนสวนและบรษทเปนผออกกฎขอบงคบจดตงขน

มาตรา ๑๐๑๕ หางหนสวนหรอบรษทเมอไดจดทะเบยนตามบญญตแหงลกษณะนแลว ทานจดวาเปนนตบคคลตางหากจากผเปนหนสวนหรอผถอหนทงหลายซงรวมเขากนเปนหนสวนหรอบรษทนน

มาตรา ๑๐๑๖ การจดทะเบยนนน หางหนสวนหรอบรษทตงสำานกงานแหงใหญทำากจการอย ณ ตำาบลใดในพระราชอาณาจกร ทานใหจดทะเบยน ณ หอทะเบยนสำาหรบตำาบลนน

การแกไขขอความทไดจดทะเบยนประการหนงประการใดในภายหลงกด กบทงแกไขการอนอยางหนงอยางใดอนบทบญญตแผนกนบงคบหรออนญาตใหจดทะเบยนกด กตองจด ณ หอทะเบยนแหงเดยวกนนน

มาตรา ๑๐๑๗ ถาขอความทจะจดทะเบยน หรอประกาศโฆษณาเกดขนในตางประเทศไซร ทานใหนบกำาหนดเวลาสำาหรบการจดทะเบยนหรอประกาศโฆษณาขอความนนตงแตเวลาเมอคำาบอกกลาวการนนมาถงตำาบลทจะจดทะเบยนหรอตำาบลทจะประกาศโฆษณานนเปนตนไป

มาตรา ๑๐๑๘ ในการจดทะเบยน ทานใหเสยคาธรรมเนยมตามกฎขอบงคบซงรฐมนตรเจากระทรวงตงไว

มาตรา ๑๐๑๙ ถาคำาขอจดทะเบยนหรอเอกสารซงตองจดทะเบยนไมมรายการบรบรณตามทบงคบไวในลกษณะน วาใหจดแจงกด หรอถารายการอนใดซงจะแจงในคำาขอหรอในเอกสารนนขดกบกฎหมายกด หรอถาเอกสารใดซงกำาหนดไววาใหสงดวยกนกบคำาขอจดทะเบยนยงขาดอยมไดสงใหครบกด หรอถาไมปฏบตตามเงอนไขขออนซงกฎหมายบงคบไวกด นายทะเบยนจะไมยอมรบจดทะเบยนกได จนกวาคำาขอจดทะเบยนหรอเอกสารนนจะไดทำาใหบรบรณหรอแกไขใหถกตอง หรอไดสงเอกสารซงกำาหนดไวนนครบทกสงอนหรอไดปฏบตตามเงอนไขขอนนแลว

มาตรา ๑๐๒๐15[๑๕] บคคลทกคนเมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎกระทรวงแลว ชอบทจะตรวจเอกสารซงนายทะเบยนเกบรกษาไวได หรอจะขอใหคดสำาเนาหรอเนอความในเอกสารฉบบใด ๆ พรอมดวยคำารบรองวาถกตองมอบใหกได

ผมสวนไดเสยของหางหนสวนหรอบรษทใด ๆ เมอไดเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดในกฎกระทรวงแลว ชอบทจะขอใหนายทะเบยนทำาใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนหางหนสวนหรอบรษทนนใหกได

มาตรา ๑๐๒๑ นายทะเบยนทกคนจะตองแตงยอรายการซงไดลงทะเบยนสงไปลงพมพโฆษณาในหนงสอราชกจจานเบกษาเปนคราว ๆ ตามแบบซงรฐมนตรเจากระทรวงจะไดกำาหนดให

15

มาตรา ๑๐๒๒ เมอไดพมพโฆษณาดงนนแลว ทานใหถอวาบรรดาเอกสารและขอความซงลงทะเบยนอนไดกลาวถงในยอรายการนน เปนอนรแกบคคลทงปวงไมเลอกวาเปนผเกยวของดวยหางหนสวนหรอดวยบรษทนนหรอทไมเกยวของ

มาตรา ๑๐๒๓16[๑๖] ผเปนหนสวนกด หางหนสวนกด หรอบรษทกด จะถอเอาประโยชนแกบคคลภายนอกเพราะเหตทมสญญาหรอเอกสาร หรอขอความอนบงคบใหจดทะเบยนตามลกษณะนยงไมได จนกวาจะไดจดทะเบยนแลว แตฝายบคคลภายนอกจะถอเอาประโยชนเชนวานนได

แตถงกระนนกด ผเปนหนสวน ผถอหน หางหนสวน หรอบรษทซงไดรบชำาระหนกอนจดทะเบยนนนยอมไมจำาตองคน

มาตรา ๑๐๒๓/๑17[๑๗] หางหนสวนหรอบรษทจะยกมาตรา ๑๐๒๓ ขนตอสบคคลภายนอกผสจรตเพอไมใหตองรบผดโดยอางวาผเปนหนสวน หางหนสวน บรษทหรอกรรมการไมมอำานาจกระทำาการมได

มาตรา ๑๐๒๔ ในระหวางผเปนหนสวนดวยกนกด หรอในระหวางผถอหนดวยกนกด ในระหวางผเปนหนสวนกบหางหนสวนกด ในระหวางผถอหนกบบรษทกด ทานใหสนนษฐานไวกอนวาบรรดา

1617

สมดบญชเอกสารของหางหนสวนหรอบรษท หรอของผชำาระบญชหางหนสวนหรอบรษทใด ๆ นน ยอมเปนพยานหลกฐานอนถกตองตามขอความทไดบนทกไวในนนทกประการ

หมวด ๒

หางหนสวนสามญ

สวนท ๑

บทวเคราะห

มาตรา ๑๐๒๕ อนวาหางหนสวนสามญนน คอหางหนสวนประเภทซงผเปนหนสวนหมดทกคนตองรบผดรวมกนเพอหนทงปวงของหนสวนโดยไมมจำากด

สวนท ๒

ความเกยวพนระหวางผเปนหนสวนดวยกนเอง

มาตรา ๑๐๒๖ ผเปนหนสวนทกคนตองมสงหนงสงใดมาลงหนดวยในหางหนสวน

สงทนำามาลงดวยนน จะเปนเงนหรอทรพยสนสงอนหรอ

ลงแรงงานกได

มาตรา ๑๐๒๗ ในเมอมกรณเปนขอสงสย ทานใหสนนษฐานไวกอนวาสงซงนำามาลงหนดวยกนนนมคาเทากน

มาตรา ๑๐๒๘ ถาผเปนหนสวนคนใดไดลงแตแรงงานของตนเขาเปนหน และในสญญาเขาหนสวนมไดตราคาคาแรงไว ทานใหคำานวณสวนกำาไรของผทเปนหนสวนดวยลงแรงงานเชนนน เสมอดวยสวนถวเฉลยของผเปนหนสวนซงไดลงเงนหรอลงทรพยสนเขาหนในการนน

มาตรา ๑๐๒๙ ถาผเปนหนสวนคนหนงเอาทรพยสนมาใหใชเปนการลงหนดวยไซร ความเกยวพนระหวางผเปนหนสวนคนนนกบหางหนสวนในเรองสงมอบและซอมแซมกด ความรบผดเพอชำารดบกพรองกด ความรบผดเพอการรอนสทธกด ขอยกเวนความรบผดกดทานใหบงคบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยเชาทรพย

มาตรา ๑๐๓๐ ถาผเปนหนสวนคนหนงใหกรรมสทธในทรพยสนอนใดอนหนงเปนการลงหนดวยไซร ความเกยวพนระหวางผเปนหนสวนคนนนกบหางหนสวนในเรองสงมอบและซอมแซมกด ความรบผดเพอชำารดบกพรองกด ความรบผดเพอการรอนสทธกด ขอยกเวนความรบผดกด ทานใหบงคบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยซอขาย

มาตรา ๑๐๓๑ ถาผเปนหนสวนคนใดละเลยไมสงมอบสวนลงหนของตนเสยเลยทานวาตองสงคำาบอกกลาวเปนจดหมายจดทะเบยนไปรษณยไปยงผเปนหนสวนคนนน ใหสงมอบสวนลงหนของตนมาภายในเวลาอนสมควร มฉะนนผเปนหนสวนคนอน ๆ จะลงเนอเหนพรอมกน หรอโดยเสยงขางมากดวยกนสดแตขอสญญา ใหเอาผเปนหนสวนคนนนออกเสยได

มาตรา ๑๐๓๒ หามมใหเปลยนแปลงขอสญญาเดมแหงหางหนสวนหรอประเภทแหงกจการ นอกจากดวยความยนยอมของผเปนหนสวนหมดดวยกนทกคน เวนแตจะมขอตกลงกนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๓๓ ถาผเปนหนสวนมไดตกลงกนไวในกระบวนจดการหางหนสวนไซร ทานวาผเปนหนสวนยอมจดการหางหนสวนนนไดทกคน แตผเปนหนสวนคนหนงคนใดจะเขาทำาสญญาอนใดซงผเปนหนสวนอกคนหนงทกทวงนนไมได

ในกรณเชนน ทานใหถอวาผเปนหนสวนยอมเปนหนสวนผจดการทกคน

มาตรา ๑๐๓๔ ถาไดตกลงกนไววาการงานของหางหนสวนนนจกใหเปนไปตามเสยงขางมากแหงผเปนหนสวนไซร ทานใหผเปนหนสวนคนหนงมเสยงเปนคะแนนหนง โดยไมตองคำานงถงจำานวนทลงหนดวยมากหรอนอย

มาตรา ๑๐๓๕ ถาไดตกลงกนไววาจะใหผเปนหนสวนหลายคนจดการหางหนสวนไซร หนสวนผจดการแตละคนจะจดการหางหนสวนนนกได แตหนสวนผจดการคนหนงคนใดจะทำาการอนใดซงหนสวนผจดการอกคนหนงทกทวงนนไมได

มาตรา ๑๐๓๖ อนหนสวนผจดการนน จะเอาออกจากตำาแหนงไดตอเมอผเปนหนสวนทงหลายอนยนยอมพรอมกน เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๓๗ ถงแมวาผเปนหนสวนทงหลายไดตกลงใหผเปนหนสวนคนเดยวหรอหลายคนเปนผจดการหางหนสวนกด ผเปนหนสวนทกคน นอกจากผจดการยอมมสทธทจะไตถามถงการงานของหางหนสวนทจดอยนนไดทกเมอ และมสทธทจะตรวจและคดสำาเนาสมดบญช และเอกสารใด ๆ ของหนสวนไดดวย

มาตรา ๑๐๓๘ หามมใหผเปนหนสวนประกอบกจการอยางหนงอยางใดซงมสภาพดจเดยวกน และเปนการแขงขนกบกจการของหางหนสวนนนไมวาทำาเพอประโยชนตนหรอประโยชนผอน โดยมไดรบความยนยอมของผเปนหนสวนคนอน ๆ

ถาผเปนหนสวนคนใดทำาการฝาฝนตอบทบญญตมาตรานไซร ผเปนหนสวนคนอน ๆ ชอบทจะเรยกเอาผลกำาไรซงผนนหาไดทงหมด หรอเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอการทหางหนสวนไดรบความเสยหายเพราะเหตนน แตทานหามมใหฟองเรยกเมอพนเวลาป

หนงนบแตวนทำาการฝาฝน

มาตรา ๑๐๓๙ ผเปนหนสวนจำาตองจดการงานของหางหนสวนดวยความระมดระวงใหมากเสมอนกบจดการงานของตนเองฉะนน

มาตรา ๑๐๔๐ หามมใหชกนำาเอาบคคลผอนเขามาเปนหนสวนในหางหนสวนโดยมไดรบความยนยอมของผเปนหนสวนหมดดวยกนทกคน เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๔๑ ถาผเปนหนสวนคนใดคนหนงโอนสวนกำาไรของตนในหางหนสวนทงหมดกด หรอแตบางสวนกดใหแกบคคลภายนอกโดยมไดรบความยนยอมของผเปนหนสวนทงหลายอนไซร ทานวาบคคลภายนอกนนจะกลายเปนเขาหนสวนดวยกหามได

มาตรา ๑๐๔๒ ความเกยวพนระหวางหนสวนผจดการกบผเปนหนสวนทงหลายอนนน ทานใหบงคบดวยบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยตวแทน

มาตรา ๑๐๔๓ ถาผเปนหนสวนอนมไดเปนผจดการเออมเขามาจดการงานของหางหนสวนกด หรอผเปนหนสวนซงเปนผจดการกระทำาลวงขอบอำานาจของตนกด ทานใหบงคบดวยบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยจดการงานนอกสง

มาตรา ๑๐๔๔ อนสวนกำาไรกด สวนขาดทนกด ของผเปนหนสวนทก ๆ คนนนยอมเปนไปตามสวนทลงหน

มาตรา ๑๐๔๕ ถาหนสวนของผใดไดกำาหนดไวแตเพยงขางฝายกำาไรวาจะแบงเอาเทาไร หรอกำาหนดแตเพยงขางขาดทนวาจะยอมขาดเทาไรฉะนไซร ทานใหสนนษฐานไวกอนวาหนสวนของผนนมสวนกำาไรและสวนขาดทนเปนอยางเดยวกน

มาตรา ๑๐๔๖ ผเปนหนสวนไมวาคนหนงคนใดหามสทธจะไดรบบำาเหนจเพอทไดจดการงานของหางหนสวนนนไม เวนแตจะไดมความตกลงกนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๔๗ ถาชอของผเปนหนสวนซงออกจากหนสวนไปแลวยงคงใชเรยกขานตดเปนชอหางหนสวนอย ทานวาผเปนหนสวนนนชอบทจะเรยกใหงดใชชอของตนเสยได

มาตรา ๑๐๔๘ ผเปนหนสวนคนหนงจะเรยกเอาสวนของตนจากหนสวนอน ๆแมในกจการคาขายอนใดซงไมปรากฏชอของตนกได

สวนท ๓

ความเกยวพนระหวางผเปนหนสวนกบบคคลภายนอก

มาตรา ๑๐๔๙ ผเปนหนสวนจะถอเอาสทธใด ๆ แกบคคลภายนอกในกจการคาขายซงไมปรากฏชอของตนนนหาไดไม

มาตรา ๑๐๕๐ การใด ๆ อนผเปนหนสวนคนใดคนหนงไดจดทำาไปในทางทเปนธรรมดาการคาขายของหางหนสวนนน ทานวาผเปนหนสวนหมดทกคนยอมมความผกพนในการนน ๆ ดวย และจะตองรบผดรวมกนโดยไมจำากดจำานวนในการชำาระหน อนไดกอใหเกดขนเพราะจดการไปเชนนน

มาตรา ๑๐๕๑ ผเปนหนสวนซงออกจากหนสวนไปแลวยงคงตองรบผดในหนซงหางหนสวนไดกอใหเกดขนทตนไดออกจากหนสวนไป

มาตรา ๑๐๕๒ บคคลผเขาเปนหนสวนในหางหนสวนยอมตองรบผดในหนใด ๆ ซงหางหนสวนไดกอใหเกดขนกอนทตนเขามาเปนหนสวนดวย

มาตรา ๑๐๕๓ หางหนสวนซงมไดจดทะเบยนนน ถงแมจะมขอจำากดอำานาจของหนสวนคนหนงในการทจะผกพนผเปนหน

สวนคนอน ๆ ทานวาขอจำากดเชนนนกหามผลถงบคคลภายนอกไม

มาตรา ๑๐๕๔ บคคลใดแสดงตนวาเปนหนสวนดวยวาจากด ดวยลายลกษณอกษรกด ดวยกรยากด ดวยยนยอมใหเขาใชชอตนเปนชอหางหนสวนกด หรอรแลวไมคดคานปลอยใหเขาแสดงวาตนเปนหนสวนกด ทานวาบคคลนนยอมตองรบผดตอบคคลภายนอกในบรรดาหนของหางหนสวนเสมอนเปนหนสวน

ถาผเปนหนสวนคนหนงคนใดตายไปแลว และหางหนสวนนนยงคงคาตอไปในชอเดมของหาง ทานวาเหตเพยงทคงใชชอเดมนนกด หรอใชชอของหนสวนผตายควบอยดวยกดหาทำาใหความรบผดมแกกองทรพยมรดกของผตายเพอหนใด ๆ อนหางหนสวนไดกอใหเกดขนภายหลงมรณะนนไม

สวนท ๔

การเลกและชำาระบญชหางหนสวนสามญ

มาตรา ๑๐๕๕ หางหนสวนสามญยอมเลกกนดวยเหตดงกลาวตอไปน

(๑ ) ถาในสญญาทำาไวมกำาหนดกรณอนใดเปนเหตทจะเลกกน เมอมกรณนน

(๒ ) ถาสญญาทำาไวเฉพาะกำาหนดกาลใด เมอสนกำาหนดกาลนน

(๓ ) ถาสญญาทำาไวเฉพาะเพอทำากจการอยางหนงอยางใดแตอยางเดยว เมอเสรจการนน

(๔ ) เมอผเปนหนสวนคนใดคนหนงใหคำาบอกกลาวแกผเปนหนสวนคนอน ๆ ตามกำาหนดดงบญญตไวในมาตรา ๑๐๕๖

(๕ ) เมอผเปนหนสวนคนใดคนหนงตาย หรอลมละลาย หรอตกเปนผไรความสามารถ

มาตรา ๑๐๕๖ ถาหางหนสวนไดตงขนไมมกำาหนดกาลอยางหนงอยางใดเปนยต ทานวาจะเลกไดตอเมอผเปนหนสวนคนใดคนหนงบอกเลกเมอสนรอบปในทางบญชเงนของหางหนสวนนน และผเปนหนสวนนนตองบอกกลาวความจำานงจะเลกลวงหนาไมนอย

กวาหกเดอน

มาตรา ๑๐๕๗ ถาผเปนหนสวนคนใดรองขอเมอมกรณอยางใดอยางหนงดงจะกลาวตอไปน ศาลอาจสงใหหางหนสวนสามญเลกกนเสยกได คอ

(๑ ) เมอผเปนหนสวนคนใดคนหนงนอกจากผรองฟองนน ลวงละเมดบทบงคบใด ๆ อนเปนขอสาระสำาคญซงสญญาหนสวนกำาหนดไวแกตน โดยจงใจหรอเลนเลออยางรายแรง

(๒ ) เมอกจการของหางหนสวนนนจะทำาไปกมแตขาดทนอยางเดยวและไมมหวงจะกลบฟ นตวไดอก

(๓ ) เมอมเหตอนใด ๆ ทำาใหหางหนสวนนนเหลอวสยทจะดำารงคงอยตอไปได

มาตรา ๑๐๕๘ เมอเหตอนใดอนหนงเกดขนเกยวดวยผเปนหนสวนคนหนง ซงตามความในมาตรา ๑๐๕๗ หรอมาตรา ๑๐๖๗ เปนเหตใหผเปนหนสวนทงหลายนอกนนมสทธจะเรยกใหเลกหางหนสวนไดไซร ในเมอผเปนหนสวนเหลานนยนคำารอง ทานวาศาลจะสงใหกำาจดหนสวนผตนเหตคนนนออกเสยจากหางหนสวนแทนสงใหเลกหางหนสวนกได

ในการแบงทรพยสนระหวางหางหนสวนกบผเปนหนสวนซงถกกำาจดนน ทานใหตราคาทรพยสนของหางหนสวนตามราคาทเปนอยในเวลาแรกยนคำารองขอใหกำาจด

มาตรา ๑๐๕๙ ถาเมอสนกำาหนดกาลซงไดตกลงกนไว และผเปนหนสวนทงหลายหรอผเปนหนสวนซงเคยไดจดการอยในระหวางกำาหนดนน ยงคงดำาเนนการคาของหางหนสวนอยตอไปโดยมไดชำาระบญชหรอชำาระเงนกนใหเสรจไปไซร ทานใหถอวาผเปนหนสวนทงปวงไดตกลงคงทำาการเปนหนสวนกนสบไปโดยไมมกำาหนดกาล

มาตรา ๑๐๖๐ ในกรณอยางใดอยางหนงซงกลาวไวในมาตรา ๑๐๕๕ อนมาตรา ๔ หรออนมาตรา ๕ นน ถาผเปนหนสวนทยงอยรบซอหนของผทออกจากหนสวนไปไซร ทานวาสญญาหนสวนนนกยงคงใชไดตอไปในระหวางผเปนหนสวนทยงอยดวยกน

มาตรา ๑๐๖๑ เมอหางหนสวนเลกกนแลวกใหจดการชำาระบญชเวนแตจะไดตกลงกนใหจดการทรพยสนโดยวธอนในระหวางผเปนหนสวนดวยกน หรอวาหางหนสวนนนศาลไดพพากษาใหลมละลาย

ถาการเลกหางหนสวนนนไดเปนไปโดยทเจาหนเฉพาะตวของผเปนหนสวนคนใดคนหนงไดใหคำาบอกกลาวกด หรอโดยทผเปนหนสวนคนใดคนหนงลมละลายกด ทานวาจะงดการชำาระบญชเสยไดตอเมอเจาหนคนนน หรอเจาพนกงานรกษาทรพยยนยอมดวย

การชำาระบญชนน ใหผเปนหนสวนทงหมดดวยกนจดทำาหรอใหบคคลอนซงผเปนหนสวนไดตงแตงขนนนเปนผจดทำา

การแตงตงผชำาระบญช ใหวนจฉยชขาดโดยคะแนนเสยงขางมากของผเปนหนสวน

มาตรา ๑๐๖๒ การชำาระบญช ใหทำาโดยลำาดบดงน คอ

(๑ ) ใหชำาระหนทงหลายซงคางชำาระแกบคคลภายนอก

(๒ ) ใหชดใชเงนทดรองและคาใชจายซงผเปนหนสวนไดออกของตนไปเพอจดการคาของหาง

(๓ ) ใหคนทนทรพยซงผเปนหนสวนแตละคนไดลงเปนหน

ถายงมทรพยเหลออยอกเทาไร กใหเฉลยแจกเปนกำาไรในระหวางผเปนหนสวน

มาตรา ๑๐๖๓ ถาเมอไดชำาระหนซงคางชำาระแกบคคลภายนอกและชดใชเงนทดรองและคาใชจายแลว สนทรพยทยงอยไมพอจะคนแกผเปนหนสวนใหครบจำานวนทลงหนไซรสวนทขาดนคอขาดทน ซงตองคดเฉลยชวยกนขาด

สวนท ๕

การจดทะเบยนหางหนสวนสามญ

มาตรา ๑๐๖๔ อนหางหนสวนสามญนน จะจดทะเบยนกได

การลงทะเบยนนน ทานบงคบใหมรายการดงน คอ

(๑ ) ชอหางหนสวน

(๒ ) วตถทประสงคของหางหนสวน

(๓ ) ทตงสำานกงานแหงใหญและสาขาทงปวง

(๔ ) ชอและทสำานกกบทงอาชวะของผเปนหนสวนทก ๆ คน ถาผเปนหนสวนคนใดมชอยหอ กใหลงทะเบยนทงชอและยหอดวย

(๕ ) ชอหนสวนผจดการ ในเมอไดตงแตงใหเปนผจดการแตเพยงบางคน

(๖ ) ถามขอจำากดอำานาจของหนสวนผจดการประการใดใหลงไวดวย

(๗ ) ตราซงใชเปนสำาคญของหางหนสวน

ขอความซงลงทะเบยนนน จะลงรายการอน ๆ อกอนคสญญาเหนสมควรจะใหประชาชนทราบดวยกได

การลงทะเบยนนน ตองลงลายมอชอของผเปนหนสวนทกคน และตองประทบตราของหางหนสวนนนดวย

ใหพนกงานทะเบยนทำาใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนสงมอบใหแกหางหนสวนนนฉบบหนง

มาตรา ๑๐๖๔/๑18[๑๘] หนสวนผจดการคนใดในหางหนสวนจดทะเบยนจะลาออกจากตำาแหนง ใหยนใบลาออกตอหนสวนผ18

จดการอนคนหนงคนใด การลาออกมผลนบแตวนทใบลาออกไปถงหนสวนผจดการอนนน

ในกรณทหางหนสวนจดทะเบยนมหนสวนผจดการคนเดยว ใหหนสวนผจดการทจะลาออกจากตำาแหนงแจงเปนหนงสอใหผเปนหนสวนคนหนงคนใดทราบเพอนดประชมและพจารณาตงผจดการคนใหม พรอมกบแนบใบลาออกไปดวย การลาออกมผลนบแตวนทใบลาออกไปถงหนสวนผนน

หนสวนผจดการซงลาออกตามวรรคหนงหรอวรรคสอง จะแจงการลาออกของตนใหนายทะเบยนทราบดวยกได

มาตรา ๑๐๖๔/๒19[๑๙] เมอมการเปลยนแปลงหนสวนผจดการ ใหหางหนสวนจดทะเบยนนำาความไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทมการเปลยนแปลง

มาตรา ๑๐๖๕ ผเปนหนสวนอาจถอเอาประโยชนแกบคคลภายนอกในบรรดาสทธอนหางหนสวนจดทะเบยนนนไดมา แมในกจการซงไมปรากฏชอของตน

มาตรา ๑๐๖๖ หามมใหผเปนหนสวนคนหนงคนใดในหางหนสวนจดทะเบยนประกอบกจการอยางหนงอยางใดอนมสภาพเปนอยางเดยวกน และเปนการแขงขนกบกจการของหางหนสวนนน ไมวาทำาเพอประโยชนตนหรอเพอประโยชนผอน หรอไปเขาเปนหนสวนไมจำากดความรบผดในหางหนสวนอน ซงประกอบกจการอนมสภาพ

19

เปนอยางเดยวกน และแขงขนกบกจการของหางหนสวนจดทะเบยนนน เวนไวแตจะไดรบคำายนยอมของผเปนหนสวนอนทงหมด

แตขอหามเชนวามาน ทานวาจะไมพงใชได ถาหากผเปนหนสวนทงหลายไดรอยแลวในเวลาเมอลงทะเบยนหางหนสวนนนวา ผเปนหนสวนคนหนงไดทำากจการ หรอเขาเปนหนสวนอยในหางหนสวนอนอนมวตถทประสงคอยางเดยวกน และในสญญาเขาหนสวนททำาไวตอกนนนกไมไดบงคบใหถอนตวออก

มาตรา ๑๐๖๗ ถาผเปนหนสวนคนใดกระทำาการฝาฝนตอบทบญญตในมาตรากอนนไซร ทานวาหางหนสวนซงจดทะเบยนนนชอบทจะเรยกเอาผลกำาไรอนผนนหาไดทงหมดหรอเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายซงหางหนสวนไดรบเพราะเหตนน

แตทงนทานหามมใหฟองเรยกเมอพนเวลาปหนงนบแตวนทำาการฝาฝน

อนง บทบญญตมาตรานไมลบลางสทธของผเปนหนสวนทงหลายนอกนนในอนจะเรยกใหเลกหางหนสวน

มาตรา ๑๐๖๘ ความรบผดของผเปนหนสวนในหางหนสวนจดทะเบยนอนเกยวแกหนซงหางหนสวนไดกอใหเกดขนกอนทตนออกจากหนสวนนน ยอมมจำากดเพยงสองปนบแตเมอออกจากหนสวน

มาตรา ๑๐๖๙ นอกจากในกรณทงหลายทบญญตไวใน

มาตรา ๑๐๕๕ ทานวาหางหนสวนจดทะเบยนยอมเลกกนเมอหางหนสวนนนลมละลาย

มาตรา ๑๐๗๐ เมอใดหางหนสวนซงจดทะเบยนผดนดชำาระหน เมอนนเจาหนของหางหนสวนนนชอบทจะเรยกใหชำาระหนเอาแตผเปนหนสวนคนใดคนหนงกได

มาตรา ๑๐๗๑ ในกรณทกลาวไวในมาตรา ๑๐๗๐ นน ถาผเปนหนสวนนำาพสจนไดวา

(๑ ) สนทรพยของหางหนสวนยงมพอทจะชำาระหนไดทงหมดหรอบางสวน และ

(๒ ) การทจะบงคบเอาแกหางหนสวนนนไมเปนการยากฉะนไซร

ศาลจะบงคบใหเอาสนทรพยของหางหนสวนนนชำาระหนกอนกได สดแตศาลจะเหนสมควร

มาตรา ๑๐๗๒ ถาหางหนสวนซงจดทะเบยนยงมไดเลกกนตราบใด เจาหนของผเปนหนสวนเฉพาะตวยอมใชสทธไดแตเพยงในผลกำาไรหรอเงนซงหางหนสวนคางชำาระแกผเปนหนสวนคนนนเทานน ถาหางหนสวนนนเลกกนแลวเจาหนยอมใชสทธไดตลอดจนถงหนของผเปนหนสวนคนนนอนมในสนทรพยของหางหนสวน

สวนท ๖

การควบหางหนสวนจดทะเบยนเขากน

มาตรา ๑๐๗๓ หางหนสวนจดทะเบยนหางหนงจะควบเขาเปนอนเดยวกบหางหนสวนจดทะเบยนอกหางหนงกได โดยความยนยอมของผเปนหนสวนทงหมด เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๗๔ เมอหางหนสวนจดทะเบยนหางใดปลงใจจะควบเขากนกบหางอน หางหนสวนนนตองโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทนนสองครงเปนอยางนอย และสงคำาบอกกลาวความประสงคทจะควบเขากนนนแกบรรดาผซงหางหนสวนรวาเปนเจาหน และขอใหเจาหนผมขอคดคานอยางหนงอยางใด ในการทจะทำานนสงคำาคดคานไปภายในสามเดอนนบแตวนบอกกลาว

ถาไมมใครคดคานภายในกำาหนดเวลาเชนวานน กใหพงถอวาไมมคดคาน

ถามคดคานไซร ทานมใหหางหนสวนจดการควบเขากน เวนแตจะไดใชหนทเรยกรองหรอใหประกนเพอหนนนแลว

มาตรา ๑๐๗๕ เมอหางไดควบเขากนแลว ตางหางกตางมหนาทจะตองนำาความนนจดลงทะเบยน วาไดควบเขากนเปนหางหนสวนขนใหม

มาตรา ๑๐๗๖ หางหนสวนใหมนยอมไดไปทงสทธ ทงตองอยในความรบผดของหางหนสวนเดมทไดควบเขากนนนทงสน

หมวด ๓

หนสวนสวนจำากด

มาตรา ๑๐๗๗ อนหางหนสวนจำากดนน คอหางหนสวนประเภทหนง ซงมผเปนหนสวนสองจำาพวก ดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ผเปนหนสวนคนเดยวหรอหลายคนซงมจำากดความรบผดเพยงไมเกนจำานวนเงนทตนรบจะลงหนในหางหนสวนนนจำาพวกหนง และ

(๒ ) ผเปนหนสวนคนเดยวหรอหลายคนซงตองรบผดรวมกนในบรรดาหนของหางหนสวนไมมจำากดจำานวนอกจำาพวกหนง

มาตรา ๑๐๗๘ อนหางหนสวนจำากดนน ทานบงคบวาตองจดทะเบยน

การลงทะเบยนนน ตองมรายการดงตอไปน คอ

(๑ ) ชอหางหนสวน

(๒ ) ขอแถลงความวาเปนหางหนสวนจำากด และวตถทประสงคของหางหนสวนนน

(๓ ) ทตงสำานกงานแหงใหญและสำานกงานสาขาทงปวง

(๔ ) ชอ ยหอ สำานก และอาชวะของผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผด และจำานวนเงนซงเขาเหลานนไดลงหนดวยในหางหนสวน

(๕ ) ชอ ยหอ สำานก และอาชวะของผเปนหนสวนจำาพวกไมจำากดความรบผด

(๖ ) ชอหนสวนผจดการ

(๗ ) ถามขอจำากดอำานาจหนสวนผจดการอนจะผกพนหางหนสวนนนประการใดใหลงไวดวย

ขอความซงลงทะเบยนนน จะลงรายการอน ๆ อกอนคสญญาเหนสมควรจะใหประชาชนทราบดวยกได

การลงทะเบยนนน ตองลงลายมอชอของผเปนหนสวนทกคนและตองประทบตราของหางหนสวนนนดวย

ใหพนกงานทะเบยนทำาใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนสงมอบใหแกหางหนสวนนนฉบบหนง

มาตรา ๑๐๗๘/๑20[๒๐] หนสวนผจดการคนใดจะลาออกจากตำาแหนง ใหยนใบลาออกตอหนสวนผจดการคนหนงคนใด การลาออกมผลนบแตวนทใบลาออกไปถงหนสวนผจดการอนนน

20

ในกรณทหางหนสวนจำากดมหนสวนผจดการคนเดยว ใหหนสวนผจดการทจะลาออกจากตำาแหนงแจงเปนหนงสอใหผเปนหนสวนคนหนงคนใดทราบเพอนดประชมและพจารณาตงหนสวนผจดการคนใหม พรอมกบแนบใบลาออกไปดวย การลาออกมผลนบแตวนทใบลาออกไปถงหนสวนผนน

หนสวนผจดการซงลาออกตามวรรคหนงหรอวรรคสอง จะแจงการลาออกของตนใหนายทะเบยนทราบดวยกได

มาตรา ๑๐๗๘/๒21[๒๑] เมอมการเปลยนแปลงหนสวนผจดการ ใหหางหนสวนจำากดนำาความไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทมการเปลยนแปลง

มาตรา ๑๐๗๙ อนหางหนสวนจำากดนน ถายงมไดจดทะเบยนอยตราบใด ทานใหถอวาเปนหางหนสวนสามญซงผเปนหนสวนทงหมดยอมตองรบผดรวมกนในบรรดาหนของหางหนสวนโดยไมมจำากดจำานวนจนกวาจะไดจดทะเบยน

มาตรา ๑๐๘๐ บทบญญตวาดวยหางหนสวนสามญขอใด ๆ หากมไดยกเวนหรอแกไขเปลยนแปลงไปโดยบทบญญตแหงหมวด ๓ น ทานใหนำามาใชบงคบแกหางหนสวนจำากดดวย

ถาผเปนหนสวนจำาพวกไมจำากดความรบผดนนมอยหลายคนดวยกน ทานใหใชบทบญญตสำาหรบหางหนสวนสามญเปนวธบงคบในความเกยวพนระหวางคนเหลานนเอง และความเกยวพน

21

ระหวางผเปนหนสวนเหลานนกบหางหนสวน

มาตรา ๑๐๘๑ หามมใหเอาชอของผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดมาเรยกขานระคนเปนชอหาง

มาตรา ๑๐๘๒ ถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดคนใดยนยอมโดยแสดงออกชดหรอโดยปรยายใหใชชอของตนระคนเปนชอหางไซร ทานวาผเปนหนสวนคนนนจะตองรบผดตอบคคลภายนอกเสมอนดงวาเปนหนสวนจำาพวกไมจำากดความรบผดฉะนน

แตในระหวางผเปนหนสวนกนเองนน ความรบผดของผเปนหนสวนเชนน ทานใหคงบงคบตามสญญาหนสวน

มาตรา ๑๐๘๓ การลงหนของผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดนน ทานวาตองใหลงเปนเงนหรอทรพยสนอยางอน ๆ

มาตรา ๑๐๘๔ หามมใหแบงเงนปนผลหรอดอกเบยใหแกผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผด นอกจากผลกำาไรซงหางหนสวนทำามาคาได

ถาทนของหางหนสวนลดนอยลงไปเพราะคาขายขาดทน ทานหามมใหแบงเงนปนผลหรอดอกเบยใหแกผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดจนกวาทนซงขาดไปนนจะไดคนมาเตมจำานวนเดม

แตถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดคนใดไดรบ

เงนปนผลหรอดอกเบยไปแลวโดยสจรต ทานวาหาอาจจะบงคบใหเขาคนเงนนนไดไม

มาตรา ๑๐๘๕ ถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดไดแสดงดวยจดหมายหรอใบแจงความหรอดวยวธอยางอนใหบคคลภายนอกทราบวาตนไดลงหนไวมากกวาจำานวนซงไดจดทะเบยนเพยงใด ทานวาผนนจะตองรบผดเทาถงจำานวนเพยงนน

มาตรา ๑๐๘๖ ขอซงตกลงกนในระหวางผเปนหนสวนทงหลาย เพอจะเปลยนแปลงประเภททรพยสนทลงหน หรอเพอจะลดจำานวนลงหนแหงผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดคนหนงคนใดนน ทานวายงไมเปนผลแกบคคลภายนอกจนกวาจะไดจดทะเบยน

เมอไดจดทะเบยนแลวไซร ขอตกลงนน ๆ กยอมมผลแตเพยงเฉพาะแกหนอนหางหนสวนไดกอใหเกดขนภายหลงเวลาทไดจดทะเบยนแลวเทานน

มาตรา ๑๐๘๗ อนหางหนสวนจำากดนน ทานวาตองใหแตเฉพาะผเปนหนสวนจำาพวกไมจำากดความรบผดเทานนเปนผจดการ

มาตรา ๑๐๘๘ ถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดผใดสอดเขาไปเกยวของจดการงานของหางหนสวน ทานวาผนนจะตองรบผดรวมกนในบรรดาหนทงหลายของหางหนสวนนนโดยไม

จำากดจำานวน

แตการออกความเหนและแนะนำากด ออกเสยงเปนคะแนนนบในการตงและถอดถอนผจดการตามกรณทมบงคบไวในสญญาหนสวนนนกด ทานหานบวาเปนการสอดเขาไปเกยวของจดการงานของหางหนสวนนนไม

มาตรา ๑๐๘๙ ผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดนน จะตงใหเปนผชำาระบญชของหางหนสวนกได

มาตรา ๑๐๙๐ ผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดจะประกอบการคาขายอยางใด ๆ เพอประโยชนตนหรอเพอประโยชนบคคลภายนอกกได แมวาการงานเชนนนจะมสภาพเปนอยางเดยวกนกบการคาขายของหางหนสวนกไมหาม

มาตรา ๑๐๙๑ ผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดจะโอนหนของตนปราศจากความยนยอมของผเปนหนสวนอน ๆ กโอนได

มาตรา ๑๐๙๒ การทผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดตายกด ลมละลายหรอตกเปนคนไรความสามารถกด หาเปนเหตใหหางหนสวนจำากดตองเลกกนไม เวนแตจะไดมขอสญญากนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๙๓ ถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดผใดตาย ทานวาทายาทของผนนยอมเขาเปนหนสวนแทนทผตาย เวนแตจะไดมขอสญญากนไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๐๙๔ ถาผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดผใดลมละลาย ทานวาตองเอาหนของผนนในหางหนสวนออกขายเปนสนทรพยในกองลมละลาย

มาตรา ๑๐๙๕ ตราบใดหางหนสวนจำากดยงมไดเลกกน ตราบนนเจาหนของหางยอมไมมสทธจะฟองรองผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดได

แตเมอหางหนสวนนนไดเลกกนแลว เจาหนของหางมสทธฟองรองผเปนหนสวนจำาพวกจำากดความรบผดไดเพยงจำานวนดงน คอ

(๑ ) จำานวนลงหนของผเปนหนสวนเทาทยงคางสงแกหางหนสวน

(๒ ) จำานวนลงหนเทาทผเปนหนสวนไดถอนไปจากสนทรพยของหางหนสวน

(๓ ) จำานวนเงนปนผลและดอกเบยซงผเปนหนสวนไดรบไปแลวโดยทจรตและฝาฝนตอบทมาตรา ๑๐๘๔

หมวด ๔

บรษทจำากด

สวนท ๑

สภาพและการตงบรษทจำากด

มาตรา ๑๐๙๖22[๒๒] อนวาบรษทจำากดนน คอบรษทประเภทซงตงขนดวยแบงทนเปนหนมมลคาเทา ๆ กน โดยมผถอหนตางรบผดจำากดเพยงไมเกนจำานวนเงนทตนยงสงใชไมครบมลคาของหนทตนถอ

มาตรา ๑๐๙๖ ทว23[๒๓] (ยกเลก)

มาตรา ๑๐๙๗24[๒๔] บคคลใด ๆ ตงแตสามคนขนไปจะเรมกอการและตงเปนบรษทจำากดกได โดยเขาชอกนทำาหนงสอบรคณหสนธ และกระทำาการอยางอนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน

222324

มาตรา ๑๐๙๘ หนงสอบรคณหสนธนน ตองมรายการดงตอไปน คอ

(๑ ) ชอบรษทอนคดจะตงขน ซงตองมคำาวา จำากด“ ” ไวปลายชอนนดวยเสมอไป

(๒ ) ทสำานกงานของบรษทซงบอกทะเบยนนนจะตงอย ณ ทใดในพระราช

อาณาเขต

(๓ ) วตถทประสงคทงหลายของบรษท

(๔ ) ถอยคำาสำาแดงวา ความรบผดของผถอหนจะมจำากด

(๕ ) จำานวนทนเรอนหนซงบรษทคดกำาหนดจะจดทะเบยนแบงออกเปนหนมมลคากำาหนดหนละเทาไร

(๖ ) ชอ สำานก อาชวะ และลายมอชอของบรรดาผเรมกอการ ทงจำานวนหนซงตางคนตางเขาชอซอไวคนละเทาใด

มาตรา ๑๐๙๙ หนงสอบรคณหสนธนน ทานใหทำาเปนตนฉบบไวไมนอยกวาสองฉบบ และใหลงลายมอชอของบรรดาผเรมกอการ และลายมอชอทงปวงนนใหมพยานลงชอรบรองดวยสองคน

หนงสอบรคณหสนธซงไดทำานน ทานบงคบใหนำาฉบบหนงไปจดทะเบยนและมอบไว ณ หอทะเบยนในสวนพระราชอาณาเขตซงบงไววาจะบอกทะเบยนตงสำานกงานของบรษทนน

มาตรา ๑๑๐๐ ผเรมกอการทกคนตองลงชอซอหน ๆ หนงเปนอยางนอย

มาตรา ๑๑๐๑ บคคลซงเปนกรรมการของบรษทจำากดจะรบผดโดยไมจำากดกได ถากรณเปนเชนนนไซร ทานวาตองจดแถลงความรบผดเชนนนลงไวในหนงสอบรคณหสนธดวย

อนความรบผดโดยไมจำากดของผเปนกรรมการนน ยอมถงทสดเมอลวงเวลาสองปนบแตวนทตวเขาออกจากตำาแหนงกรรมการ

มาตรา ๑๑๐๒25[๒๕] หามมใหชชวนประชาชนใหซอหน

มาตรา ๑๑๐๓26[๒๖] (ยกเลก)

มาตรา ๑๑๐๔ จำานวนหนทงหมดซงบรษทคดจะจดทะเบยนนน ตองมผเขาชอซอหรอออกใหกนเสรจกอนการจดทะเบยนของบรษท

มาตรา ๑๑๐๕ อนหนนน ทานหามมใหออกโดยราคาตำาไปกวามลคาของหนทตงไว

2526

การออกหนโดยราคาสงกวามลคาของหนทตงไวนน หากวาหนงสอบรคณหสนธใหอำานาจไว กใหออกได และในกรณเชนนน ตองสงใชจำานวนทลำามลคาพรอมกนไปกบการสงใชเงนคราวแรก

อนง เงนสงใชคาหนคราวแรกนน ตองมใหนอยกวารอยละยสบหาแหงมลคาของหนทตงไว

มาตรา ๑๑๐๖ การทเขาชอซอหนนนยอมผกพนผเขาชอโดยเงอนไขวา ถาบรษทตงขนแลวจะใชจำานวนเงนคาหนนน ๆ ใหแกบรษทตามหนงสอชชวนและขอบงคบของบรษท

มาตรา ๑๑๐๗ เมอหนชนดซงจะตองลงเงนนนไดมผเขาชอซอหมดแลว ผเรมกอการตองนดบรรดาผเขาชอซอหนมาประชมกนเปนการประชมใหญโดยไมชกชา ประชมอนนใหเรยกวาประชมตงบรษท

อนง ใหผเรมกอการสงรายงานการตงบรษทมคำารบรองของตนวาถกตอง และมขอความทเกยวแกกจการอนจะพงกระทำาในทประชมตงบรษททก ๆ ขอตามความในมาตราตอไปนไปยงผเขาชอซอหนทกคนอยางนอยเจดวนกอนวนนดประชม

เมอไดสงรายงานตงบรษทแกผเขาชอซอหนแลว ผเรมกอการตองจดสงสำาเนารายงานอนมคำารบรองวาถกตองตามทบงคบไวในมาตรานไปยงนายทะเบยนบรษทโดยพลน

อนง ใหผเรมกอการจดใหมบญชแถลงรายชอ ฐานะ และสำานกของผเขาชอซอหนกบจำานวนหนซงตางคนไดลงชอซอไวเพอเสนอตอทประชมนนดวย

บทบญญตทงหลายแหงมาตรา ๑๑๗๖ , ๑๑๘๗ , ๑๑๘๘ ,๑๑๘๙ , ๑๑๙๑ , ๑๑๙๒ และ ๑๑๙๕ นน ทานใหนำามาใชบงคบแกการประชมตงบรษทดวยโดยอนโลม

มาตรา ๑๑๐๘ กจการอนจะพงทำาในทประชมตงบรษทนน คอ

(๑ ) ทำาความตกลงตงขอบงคบตาง ๆ ของบรษท

(๒ ) ใหสตยาบนแกบรรดาสญญาซงผเรมกอการไดทำาไว และคาใชจายอยางหนงอยางใดซงเขาตองออกไปในการเรมกอบรษท

(๓ ) วางกำาหนดจำานวนเงนซงจะใหแกผเรมกอการ ถาหากมเจตนาวาจะให

(๔ ) วางกำาหนดจำานวนหนบรมสทธ ทงกำาหนดสภาพและบรมสทธแหงหนนน ๆ วาเปนสถานใดเพยงใด ถาหากจะมหนเชนนนในบรษท

(๕ ) วางกำาหนดจำานวนหนสามญ หรอหนบรมสทธซงออกใหเหมอนหนงวาไดใชเตมคาแลวหรอไดใชแตบางสวนแลว เพราะใชใหดวยอยางอนนอกจากตวเงน และกำาหนดวาเพยงใดซงจะถอเอาเปนวาไดใชเงนแลว ถาหากจะมหนเชนนนในบรษท

ใหแถลงในทประชมโดยเฉพาะวา ซงจะออกหนสามญหรอหนบรมสทธใหเหมอนหนงวาไดใชเงนแลวเชนนน เพอแทนคณแรงงานหรอตอบแทนทรพยสนอยางใดใหพรรณนาจงชดเจนทกประการ

(๖ ) เลอกตงกรรมการและพนกงานสอบบญชอนเปนชด

แรกของบรษท และวางกำาหนดอำานาจของคนเหลานดวย

มาตรา ๑๑๐๙ ผเรมกอการหรอผเขาชอซอหนจะออกเสยงลงคะแนนไมได ถาตนมสวนไดเสยโดยพเศษในปญหาทยกขนวนจฉยนน

อนง มตของทประชมตงบรษทยอมไมสมบรณ เวนแตทประชมจะไดลงมตโดยเสยงขางมาก อนมคะแนนของผเขาชอซอหนรวมกนไมนอยกวากงจำานวนผเขาชอซอหนทงหมดซงมสทธลงคะแนนได และคดตามจำานวนหนรวมกนไมนอยกวากงจำานวนหนของผถอหนนน ๆ ทงหมดดวยกน

มาตรา ๑๑๑๐ เมอไดประชมตงบรษทแลว ใหผเรมกอการบรษทมอบการทงปวงใหแกกรรมการของบรษท

เมอกรรมการไดรบการแลว กใหลงมอจดการเรยกใหผเรมกอการและผเขาชอซอหนทงหลายใชเงนในหนซงจะตองใชเปนตวเงน เรยกหนหนงไมนอยกวารอยละยสบหา ตามทไดกำาหนดไวในหนงสอชชวนบอกกลาวปาวรองหรอหนงสอชวนใหซอหน

มาตรา ๑๑๑๑ เมอจำานวนเงนซงวาไวในมาตรา ๑๑๑๐ ไดใชเสรจแลว กรรมการตองไปขอจดทะเบยนบรษทนน

คำาขอและขอความทลงในทะเบยนนน ใหระบรายการตามทไดตกลงกนในทประชมตงบรษท ดงตอไปน คอ

(๑ ) จำานวนหนทงสนซงไดมผเขาชอซอ หรอไดจดออกให

แลวแยกใหปรากฏวาเปนชนดหนสามญเทาใด หนบรมสทธเทาใด

(๒ ) จำานวนหนสามญหรอหนบรมสทธ ซงออกใหเหมอนหนงวาไดใชเตมคาแลวหรอไดใชแตบางสวนแลว นอกจากทใชเปนตวเงน และหนทไดใชแตบางสวนนน ใหบอกวาไดใชแลวเพยงใด

(๓ ) จำานวนเงนทไดใชแลวหนละเทาใด

(๔ ) จำานวนเงนทไดรบไวเปนคาหนรวมทงสนเทาใด

(๕ ) ชอ อาชวะ และทสำานกของกรรมการทกคน

(๖ ) ถาใหกรรมการตางมอำานาจจดการของบรษทไดโดยลำาพงตวใหแสดงอำานาจของกรรมการนน ๆ วาคนใดมเพยงใด และบอกจำานวนหรอชอกรรมการซงจะลงชอเปนสำาคญผกพนบรษทไดนนดวย

(๗ ) ถาตงบรษทขนชวกาลกำาหนดอนหนง ใหบอกกาลกำาหนดอนนนดวย

(๘ ) ทตงสำานกงานแหงใหญและสาขาทงปวง

การลงทะเบยนจะมรายการอยางอนซงกรรมการเหนสมควรจะใหทราบแกประชาชนกลงได

ในการขอจดทะเบยนนน ถาไดทำาขอบงคบของบรษทไวประการใดบางตองสงสำาเนาขอบงคบนน ๆ ไปดวย กบทงสำาเนารายงานการประชมตงบรษทหนงสอทงสองน กรรมการตองลงลายมอชอรบรองคนหนงเปนอยางนอย

(ยกเลก)27[๒๗]

27

ใหพนกงานทะเบยนทำาใบสำาคญแสดงการจดทะเบยนสงมอบใหแกบรษทฉบบหนง

มาตรา ๑๑๑๑/๑28[๒๘] ในการจดตงบรษท ถาไดดำาเนนการครบทกขนตอนดงตอไปนภายในวนเดยวกบวนทผเรมกอการจดทำาหนงสอบรคณหสนธ กรรมการจะขอจดทะเบยนหนงสอบรคณหสนธ และจดทะเบยนบรษทไปพรอมกนภายในวนเดยวกนกได

(๑ ) จดใหมผเขาชอซอหนครบตามจำานวนหนทงหมดทบรษทจะจดทะเบยน

(๒ ) ประชมจดตงบรษทเพอพจารณากจการตาง ๆ ตามมาตรา ๑๑๐๘ โดยมผเรมกอการและผเขาชอซอหนทกคนเขารวมประชม และผเรมกอการและผเขาชอซอหนทกคนใหความเหนชอบในกจการทไดประชมกนนน

(๓ ) ผเรมกอการไดมอบกจการทงปวงใหแกกรรมการ

(๔ ) กรรมการไดเรยกใหผเขาชอซอหนใชเงนคาหนตามมาตรา ๑๑๑๐ วรรคสอง และเงนคาหนดงกลาวไดใชเสรจแลว

มาตรา ๑๑๑๒ ถาการจดทะเบยนมไดทำาภายในสามเดอนนบแตประชมตงบรษทไซร ทานวาบรษทนนเปนอนไมไดตงขน และบรรดาเงนทไดรบไวจากผเขาชอซอหนนนตองใชคนเตมจำานวนมใหลดเลย

28

ถามจำานวนเงนเชนวานนคางอยมไดคนในสามเดอนภายหลงการประชมตงบรษทไซร ทานวากรรมการของบรษทตองรบผดรวมกนทจะใชทงตนเงนและดอกเบยคดตงแตเวลาสนกำาหนดสามเดอนนน

แตถากรรมการคนใดพสจนไดวา การทเงนขาดหรอทใชคนชาไปมไดเปนเพราะความผดของตนไซร กรรมการคนนนกไมตองรบผดในการใชตนเงนหรอดอกเบย

มาตรา ๑๑๑๓ ผเรมกอการบรษทตองรบผดรวมกนและโดยไมจำากดในบรรดาหนและการจายเงนซงทประชมตงบรษทมไดอนมต และแมจะไดมอนมตกยงคงตองรบผดอยเชนนนไปจนกวาจะไดจดทะเบยนบรษท

มาตรา ๑๑๑๔ เมอบรษทไดจดทะเบยนแลว ผเขาชอซอหนจะรองฟองขอใหศาลเพกถอนการทตนไดเขาชอซอ โดยยกเหตวาสำาคญผดหรอตองขมข หรอถกลวงลอฉอฉลนนทานวาหาอาจทำาไดไม

มาตรา ๑๑๑๕ ถาหากวาชอบรษทซงตงไวในหนงสอบรคณหสนธพองกบชอบรษทอนซงไดจดทะเบยนแลวกด หรอพองกบชอซงตงไวในหนงสอบรคณหสนธฉบบอนอนไดจดทะเบยนแลวกด หรอคลายคลงกบชอเชนกลาวนนจนนาจะลวงใหมหาชนหลงไปไดกด ทานวาบคคลผทมสวนไดเสยคนหนงคนใดจะฟองเรยกเอาคาสนไหมทดแทนแกผเรมกอการบรษทกไดและจะรองขอใหศาลสง

บงคบใหเปลยนชอนนเสยใหมกได

เมอศาลมคำาสงเชนนนแลว กตองบอกชอซงเปลยนใหมนนจดลงทะเบยนแทนชอเกา และตองแกใบสำาคญการจดทะเบยนดวยตามกนไป

มาตรา ๑๑๑๖29[๒๙] บคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงประสงคจะไดสำาเนาหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบบรรดามในบรษทหนงบรษทใด กชอบทจะเรยกไดจากบรษทนน ในการนบรษทจะเรยกเอาเงนไมเกนฉบบละสบบาทกได

สวนท ๒

หนและผถอหน

มาตรา ๑๑๑๗30[๓๐] อนมลคาของหน ๆ หนงนน มใหตำากวาหาบาท

มาตรา ๑๑๑๘ อนหนนน ทานวาจะแบงแยกหาไดไม

ถาบคคลมจำานวนแตสองคนขนไปถอหน ๆ เดยวรวมกน ทานวาตองตงใหคนใดคนหนงในจำานวนนนแตคนเดยวเปนผใชสทธ

2930

ในฐานเปนผถอหน

อนง บคคลทงหลายซงถอหน ๆ เดยวรวมกน ตองรวมกนรบผดตอบรษทในการ

สงใชมลคาของหน

มาตรา ๑๑๑๙ หนทก ๆ หนจำาตองใหใชเปนเงนจนเตมคา เวนแตหนซงออกตามบทบญญตมาตรา ๑๑๐๘ อนมาตรา (๕ ) หรอมาตรา ๑๒๒๑

ในการใชเงนเปนคาหนนน ผถอหนจะหกหนกบบรษทหาไดไม

มาตรา ๑๑๒๐ บรรดาเงนคาหนซงยงจะตองสงอกนน กรรมการจะเรยกใหผถอหนสงใชเสยเมอใดกได เวนแตทประชมใหญจะไดวนจฉยเปนอยางอน

มาตรา ๑๑๒๑ การเรยกเงนคาหนแตละคราวนน ทานบงคบวาใหสงคำาบอกกลาวลวงหนาไมตำากวายสบเอดวนดวยจดหมายสงลงทะเบยนไปรษณย และผถอหนทกคนจะตองใชเงนตามจำานวนทเรยกนน สดแตกรรมการจะไดกำาหนดไปวาใหสงไปยงผใด ณ ทใดและเวลาใด

มาตรา ๑๑๒๒ ถาและเงนอนจะพงสงใชเปนคาหนตาม

เรยกนนผถอหนคนใดมไดสงใชตามวนกำาหนดไซร ผนนจะตองเสยดอกเบยนบแตวนทกำาหนดใหสงใชจนถงวนทไดสงเสรจ

มาตรา ๑๑๒๓ ถาผถอหนคนใดละเลยไมสงใชเงนทเรยกคาหนตามวนกำาหนดกรรมการจะสงคำาบอกกลาวดวยจดหมายสงลงทะเบยนไปรษณยไปยงผนนใหสงใชเงนทเรยกกบทงดอกเบยดวยกได

ในคำาบอกกลาวอนน ใหกำาหนดเวลาไปพอสมควรเพอใหใชเงนทเรยกกบทงดอกเบย และตองบอกไปดวยวาใหสงใช ณ สถานทใด อนงในคำาบอกกลาวนนจะแจงไปดวยกไดวา ถาไมใชเงนตามเรยก หนนนอาจจะถกรบ

มาตรา ๑๑๒๔ ถาในคำาบอกกลาวมขอแถลงความถงการรบหนดวยแลว หากเงนคาหนทเรยกกบทงดอกเบยยงคงคางชำาระอยตราบใด กรรมการจะบอกรบหนนน ๆ เมอใดกได

มาตรา ๑๑๒๕ หนซงรบแลวนนใหเอาออกขายทอดตลาดโดยไมชกชา ไดจำานวนเงนเทาใดใหเอาหกใชคาหนทเรยกกบดอกเบยคางชำาระ ถายงมเงนเหลอเทาใดตองสงคนใหแกผถอหนนน

มาตรา ๑๑๒๖ แมวาวธการรบหนขายหนจะไมถกตองดวยระเบยบกด ทานวาหาเปนเหตใหสทธของผซอหนซงรบนนเสอมเสยไปอยางไรไม

มาตรา ๑๑๒๗ ใหบรษททำาใบหน คอใบสำาคญสำาหรบหนใบหนงหรอหลายใบมอบใหเปนคมอแกผถอหนจงทก ๆ คน

เมอมอบใบหนนน จะเรยกคาธรรมเนยมกได สดแตกรรมการจะกำาหนด แตมใหเกนสบบาท31[๓๑]

มาตรา ๑๑๒๘ ในใบหนทก ๆ ใบ ทานใหกรรมการลงลายมอชอเองคนหนงเปนอยางนอย และประทบตราของบรษทเปนสำาคญ

ในใบหนนนตองมขอความตอไปน คอ

(๑ ) ชอบรษท

(๒ ) เลขหมายหนทกลาวถงในใบหนนน

(๓ ) มลคาหนหนงเปนเงนเทาใด

(๔ ) ถาและเปนหนทยงไมไดใชเงนเสรจ ใหจดลงวาไดใชเงนคาหนแลวหนละเทาใด

(๕ ) ชอผถอหน หรอคำาแถลงวาไดออกใบหนนนใหแกผถอ

มาตรา ๑๑๒๙ อนวาหนนนยอมโอนกนไดโดยมตองไดรบความยนยอมของบรษท เวนแตเมอเปนหนชนดระบชอลงในใบหน ซงมขอบงคบของบรษทกำาหนดไวเปนอยางอน31

การโอนหนชนดระบชอลงในใบหนนน ถามไดทำาเปนหนงสอและลงลายมอชอของผโอนกบผรบโอน มพยานคนหนงเปนอยางนอยลงชอรบรองลายมอนน ๆ ดวยแลว ทานวาเปนโมฆะ อนงตราสารอนนนตองแถลงเลขหมายของหนซงโอนกนนนดวย

การโอนเชนนจะนำามาใชแกบรษท หรอบคคลภายนอกไมได จนกวาจะไดจดแจงการโอนทงชอและสำานกของผรบโอนนนลงในทะเบยนผถอหน

มาตรา ๑๑๓๐ หนใดเงนทเรยกคาหนยงคางชำาระอย หนนนบรษทจะไมยอมรบ

จดทะเบยนใหโอนกได

มาตรา ๑๑๓๑ ในระหวางสบสวนกอนการประชมใหญสามญ บรษทจะปดสมด

ทะเบยนพกการโอนหนเสยกได

มาตรา ๑๑๓๒ ในเหตบางอยางเชนผถอหนตายกด หรอลมละลายกด อนเปนเหตใหบคคลอนเปนผมสทธจะไดหนขนนน หากวาบคคลนนนำาใบหนมาเวนคน เมอเปนวสยจะทำาได ทงไดนำาหลกฐานอนสมควรมาแสดงดวยแลว กใหบรษทรบบคคลนนลงทะเบยนเปนผถอหนสบไป

มาตรา ๑๑๓๓ หนซงโอนกนนน ถาเปนหนอนยงมไดสงเงนใชเตมจำานวนคาหน ทานวาผโอนยงคงตองรบผดในจำานวนเงนทยงมไดสงใชใหครบถวนนน แตวา

(๑ ) ผโอนไมตองรบผดในหนอนหนงอนใดของบรษทซงไดกอใหเกดขนภายหลงโอน

(๒ ) ผโอนไมตองรบผดออกสวนใชหน เวนแตความปรากฏขนแกศาลวาบรรดาผทยงถอหนของบรษทอยนนไมสามารถออกสวนใชหน อนเขาจะพงตองออกใชนนได

ขอความรบผดเชนวามานน ทานหามมใหฟองผโอนเมอพนสองปนบแตไดจดแจงการโอนนนลงในทะเบยนผถอหน

มาตรา ๑๑๓๔ ใบหนออกใหแกผถอนน จะออกไดกแตเมอมขอบงคบของบรษทอนญาตไว และจะออกใหไดแตเฉพาะเพอหนซงไดใชเตมคาแลว ในกรณเชนวาน ผทรงใบหนชนดระบชอยอมมสทธจะไดรบใบหนชนดออกใหแกผถอ เมอเวนคนใบหนชนดระบชอนนใหขดฆาเสย

มาตรา ๑๑๓๕ หนชนดทมใบหนออกใหแกผถอนน ยอมโอนกนไดเพยงดวยสงมอบใบหนแกกน

มาตรา ๑๑๓๖ ผทรงใบหนชนดออกใหแกผถอยอมมสทธจะมาขอเปลยนเอาใบหนชนดระบชอได เมอเวนคนใบหนฉบบออกใหแกผถอนนใหขดฆาเสย

มาตรา ๑๑๓๗ ถาขอบงคบของบรษทมกำาหนดไวเปนองคคณอนหนงสำาหรบผจะเปนกรรมการ วาจำาจะตองเปนผถอหนเปนจำานวนเทาหนงเทาใดไซร หนเชนนทานวาตองเปนหนชนดระบชอ

มาตรา ๑๑๓๘ บรษทจำากดตองมสมดทะเบยนผถอหน มรายการดงตอไปน คอ

(๑ ) ชอและสำานก กบอาชวะ ถาวาม ของผถอหน ขอแถลงเรองหนของผถอหนคนหนง ๆ แยกหนออกตามเลขหมายและจำานวนเงนทไดใชแลว หรอทไดตกลงกนใหถอวาเปนอนไดใชแลวในหนของผถอหนคนหนง ๆ

(๒ ) วนเดอนปซงไดลงทะเบยนบคคลผหนง ๆ เปนผถอหน

(๓ ) วนเดอนปซงบคคลคนใดคนหนงขาดจากเปนผถอหน

(๔ ) เลขหมายใบหนและวนทลงในใบหนชนดออกใหแกผถอ และเลขหมายของหนซงไดลงไวในใบหนนน ๆ

(๕ ) วนทไดขดฆาใบหนชนดระบชอ หรอชนดออกใหแกผถอ

มาตรา ๑๑๓๙ สมดทะเบยนผถอหนเรมแตวนจดทะเบยนบรษทนนใหรกษาไว ณ สำานกงานของบรษทแหงทไดจดทะเบยนไว สมดทะเบยนนใหเปดใหแกผถอหนทงหลายดไดในระหวางเวลาทำาการ

โดยไมเรยกคาธรรมเนยมอยางหนงอยางใด แตกรรมการจะจำากดเวลาลงไวอยางไรพอสมควรกได หากไมนอยกวาวนละสองชวโมง

ใหเปนหนาทของกรรมการทจะสงสำาเนาบญชรายชอผทยงคงเปนผถอหนอยทงหมดในเวลาทประชม และรายชอผทขาดจากเปนผถอหนจำาเดมแตวนประชมสามญครงทแลวมานน ไปยงนายทะเบยนอยางนอยปละครง และมใหชากวาวนทสบสนบแตการประชมสามญบญชรายชอนใหมรายการบรรดาทระบไวในมาตรากอนนนทกประการ

มาตรา ๑๑๔๐32[๓๒] ผถอหนชอบทจะเรยกใหสงมอบสำาเนาทะเบยนเชนวานนหรอแตตอนหนงตอนใดแกตนได เมอเสยคาสำาเนาแตไมเกนหนาละหาบาท

มาตรา ๑๑๔๑ สมดทะเบยนผถอหนนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเปนพยานหลกฐานอนถกตองในขอกระทงความบรรดาทกฎหมายบงคบ หรอใหอำานาจใหเอาลงในทะเบยนนน

มาตรา ๑๑๔๒ ถาบรษทไดออกหนบรมสทธไปแลว ไดกำาหนดไววาบรมสทธจะมแกหนนน ๆ เปนอยางไร ทานหามมใหแกไขอกเลย

มาตรา ๑๑๔๓ หามมใหบรษทจำากดเปนเจาของถอหน

32

ของตนเองหรอรบจำานำาหนของตนเอง

สวนท ๓

วธจดการบรษทจำากด

๑ ) บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๑๔๔ บรรดาบรษทจำากด ใหมกรรมการคนหนงหรอหลายคนดวยกนจดการตามขอบงคบของบรษท และอยในความครอบงำาของทประชมใหญแหงผถอหนทงปวง

มาตรา ๑๑๔๕ จำาเดมแตไดจดทะเบยนบรษทแลว ทานหามมใหตงขอบงคบขนใหมหรอเพมเตมเปลยนแปลงขอบงคบหรอขอความในหนงสอบรคณหสนธแตอยางหนงอยางใดเวนแตจะไดมการลงมตพเศษ

มาตรา ๑๑๔๖ บรรดาขอบงคบอนไดตงขนใหม หรอไดเพมเตมเปลยนแปลงนนเปนหนาทของบรษททจะจดใหไปจดทะเบยนภายในกำาหนดสบสวนนบแตวนทไดมการลงมตพเศษ

มาตรา ๑๑๔๗33[๓๓] (ยกเลก)

มาตรา ๑๑๔๘ บรรดาบรษทจำากด ตองมสำานกงานบอกทะเบยนไวแหงหนงซงธรการตดตอและคำาบอกกลาวทงปวงจะสงถงบรษทได ณ ทนน

คำาบอกกลาวสถานทตงแหงสำานกงานทไดบอกทะเบยนไวกด หรอเปลยนยายสถานทกด ใหสงแกนายทะเบยนบรษท และใหนายทะเบยนจดขอความนนลงในทะเบยน

มาตรา ๑๑๔๙ ตราบใดหนทงหลายยงมไดชำาระเงนเตมจำานวน ทานวาตราบนนบรษทจะลงพมพหรอแสดงจำานวนตนทนของบรษทในหนงสออยางหนงอยางใดเชนในคำาบอกกลาวปาวรองกด ในตวเงนและบญชสงของกด ในจดหมายกด ตองแสดงไวใหชดเจนดวยในทเดยวกนวา จำานวนเงนตนทนไดชำาระแลวเพยงกสวน

๒ ) กรรมการ

มาตรา ๑๑๕๐ ผเปนกรรมการจะพงมจำานวนมากนอยเทาใดและจะพงไดบำาเหนจเทาใด ใหสดแลวแตทประชมใหญจะกำาหนด

มาตรา ๑๑๕๑ อนผเปนกรรมการนน เฉพาะแตทประชม

33

ใหญเทานนอาจจะตง

หรอถอนได

มาตรา ๑๑๕๒ ในเมอมการประชมสามญครงแรกภายหลงแตจดทะเบยนบรษทกด และในเมอมการประชมสามญครงแรกในปทก ๆ ปตอไปกด ผเปนกรรมการตองออกจากตำาแหนง โดยจำานวนหนงในสามเปนอตราถาและจำานวนกรรมการจะแบงออกใหตรงเปนสวนสามไมได กใหออกโดยจำานวนใกลทสดกบสวนหนงในสาม

มาตรา ๑๑๕๓ ตวกรรมการทจะตองออกจากตำาแหนงในปแรก และปทสองภายหลงจดทะเบยนบรษทนน ถากรรมการมไดตกลงกนไวเองเปนวธอนไซร กใหจบสลากกนสวนปหลง ๆ ตอไปใหกรรมการคนทไดอยในตำาแหนงนานทสดนนเปนผตองออก

กรรมการผออกไปนนจะเลอกเขารบตำาแหนงอกกได

มาตรา ๑๑๕๓/๑34[๓๔] กรรมการคนใดจะลาออกจากตำาแหนง ใหยนใบลาออกตอบรษท การลาออกมผลนบแตวนทใบลาออกไปถงบรษท

กรรมการซงลาออกตามวรรคหนง จะแจงการลาออกของตนใหนายทะเบยนทราบดวยกได

34

มาตรา ๑๑๕๔ ถากรรมการคนใดลมละลาย หรอตกเปนผไรความสามารถไซร ทานวากรรมการคนนนเปนอนขาดจากตำาแหนง

มาตรา ๑๑๕๕ ถาตำาแหนงวางลงในสภากรรมการเพราะเหตอนนอกจากถงคราวออกตามเวรไซร ทานวากรรมการจะเลอกผอนตงขนใหมใหเตมทวางกได แตบคคลทไดเปนกรรมการใหมเชนนน ใหมเวลาอยในตำาแหนงไดเพยงเทากำาหนดเวลาทกรรมการผออกไปนนชอบทจะอยได

มาตรา ๑๑๕๖ ถาทประชมใหญถอนกรรมการผหนงออกกอนครบกาลกำาหนดของเขา และตงคนอนขนไวแทนทไซร ทานวาบคคลทเปนกรรมการใหมนนใหอยในตำาแหนงไดเพยงเทากำาหนดเวลาทกรรมการผถกถอนนนชอบทจะอยได

มาตรา ๑๑๕๗35[๓๕] เมอมการเปลยนแปลงกรรมการ ใหบรษทนำาความไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทมการเปลยนแปลง

มาตรา ๑๑๕๘ นอกจากจะมขอบงคบของบรษทไวเปนอยางอนทานวากรรมการมอำานาจดงพรรณนาไวในหกมาตราตอไปน

35

มาตรา ๑๑๕๙ ในจำานวนกรรมการนน แมตำาแหนงจะวางไปบางกรรมการทมตวอยกยอมทำากจการได แตถาในเวลาใดจำานวนกรรมการลดนอยลงกวาจำานวนอนจำาเปนทจะเปนองคประชมไดตลอดเวลาเชนนน กรรมการทมตวอยยอมทำากจการไดเฉพาะแตในเรองทจะเพมกรรมการขน ใหครบจำานวนหรอนดเรยกประชมใหญของบรษทเทานน จะกระทำาการอยางอนไมได

มาตรา ๑๑๖๐ กรรมการจะวางกำาหนดไวกไดวา จำานวนกรรมการเขาประชมกคนจงจะเปนองคประชมทำากจการได ถาและมไดกำาหนดไวดงนนไซร (เมอจำานวนกรรมการเกนกวาสามคน ) ทานวาตองมกรรมการเขาประชมสามคนจงจะเปนองคประชมได

มาตรา ๑๑๖๑ ขอปรกษาซงเกดเปนปญหาในทประชมกรรมการนนใหชขาดตดสนเอาเสยงขางมากเปนใหญ ถาและคะแนนเสยงเทากนใหผเปนประธานเปนผออกเสยงชขาด

มาตรา ๑๑๖๒ กรรมการคนหนงคนใดจะนดเรยกใหประชมกรรมการเมอใดกได

มาตรา ๑๑๖๓ กรรมการจะเลอกกรรมการคนหนงขนเปนประธานทประชม และจะกำาหนดเวลาวาใหอยในตำาแหนงเพยงใดกได แตถาหากมไดเลอกกนไวเชนนน หรอผเปนประธานไมมาประชมตามเวลาทไดนดหมายไซร กรรมการทมาประชมนนจะเลอกกนคนหนงขนเปนประธานในการประชมเชนนนกได

มาตรา ๑๑๖๔ กรรมการจะมอบอำานาจอยางหนงอยางใดของตนใหแกผจดการหรอใหแกอนกรรมการซงตงขนจากผทเปนกรรมการดวยกนกได ในการใชอำานาจซงไดมอบหมายเชนนน ผจดการทกคนหรออนกรรมการทกคนตองทำาตามคำาสงหรอขอบงคบซงกรรมการทงหลายไดกำาหนดใหทกอยางทกประการ

มาตรา ๑๑๖๕ ถาการมอบอำานาจมไดกำาหนดไวเปนอยางอนไซร ขอปรกษาซงเกดเปนปญหาขนในทประชมอนกรรมการทงหลายใหตดสนเอาเสยงขางมากเปนใหญ ถาและคะแนนเสยงเทากน ใหผเปนประธานชขาด

มาตรา ๑๑๖๖ บรรดาการซงกรรมการคนหนงไดทำาไปแมในภายหลงความปรากฏวาการตงแตงกรรมการคนนนมขอบกพรองอยบางกด หรอเปนผบกพรองดวยองคคณควรแกตำาแหนงกรรมการกด ทานวาการทไดทำานนยอมสมบรณเสมอนดงวาบคคลผนนไดรบการแตงตงโดยถกตองและบรบรณดวยองคคณของกรรมการ

มาตรา ๑๑๖๗ ความเกยวพนกนในระหวางกรรมการและบรษท และบคคลภายนอกนน ทานใหบงคบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยตวแทน

มาตรา ๑๑๖๘ ในอนทจะประกอบกจการของบรษทนน กรรมการตองใชความเออเฟ อสอดสองอยางบคคลคาขายผประกอบดวยความระมดระวง

วาโดยเฉพาะ กรรมการตองรบผดชอบรวมกนในประการตาง ๆ ดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) การใชเงนคาหนนน ไดใชกนจรง

(๒ ) จดใหมและรกษาไวใหเรยบรอย ซงบรรดาสมดบญชและเอกสารทกฎหมายกำาหนดไว

(๓ ) การแจกเงนปนผลหรอดอกเบยใหเปนไปโดยถกตองตามทกฎหมายกำาหนดไว

(๔ ) บงคบการใหเปนไปโดยถกตองตามมตของทประชมใหญ

อนง ทานหามมใหผเปนกรรมการประกอบการคาขายใด ๆ อนมสภาพเปนอยางเดยวกน และเปนการแขงขนกบการคาขายของบรษทนน ไมวาทำาเพอประโยชนตนหรอเพอประโยชนผอน หรอไปเขาหนสวนไมจำากดความรบผดในหางคาขายอนซงประกอบกจการมสภาพเปนอยางเดยวกน และแขงขนกบกจการของบรษท โดยมไดรบความยนยอมของทประชมใหญของผถอหน

บทบญญตทกลาวมาขางบนนใหใชบงคบตลอดถงบคคลซงเปนผแทนของกรรมการดวย

มาตรา ๑๑๖๙ ถากรรมการทำาใหเกดเสยหายแกบรษท บรษทจะฟองรองเรยกเอาสนไหมทดแทนแกกรรมการกได หรอใน

กรณทบรษทไมยอมฟองรอง ผถอหนคนหนงคนใดจะเอาคดนนขนวากได

อนง การเรยกรองเชนน เจาหนของบรษทจะเปนผเรยกบงคบกไดเทาทเจาหนยงคงมสทธเรยกรองแกบรษทอย

มาตรา ๑๑๗๐ เมอการซงกรรมการคนใดไดทำาไปไดรบอนมตของทประชมใหญแลว ทานวากรรมการคนนนไมตองรบผดในการนนตอผถอหนซงไดใหอนมตหรอตอบรษทอกตอไป

ทานหามมใหผถอหนซงมไดใหอนมตดวยนนฟองคดเมอพนเวลาหกเดอนนบแตวนทประชมใหญใหอนมตแกการเชนวานน

๓ ) ประชมใหญ

มาตรา ๑๑๗๑ ใหมการประชมผถอหนทวไปเปนประชมใหญภายในหกเดอนนบแตวนทไดจดทะเบยนบรษท และตอนนไปกใหมการประชมเชนนครงหนงเปนอยางนอยทกระยะเวลาสบสองเดอน

การประชมเชนน เรยกวาประชมสามญ

การประชมใหญคราวอนบรรดามนอกจากน เรยกวาประชมวสามญ

มาตรา ๑๑๗๒ กรรมการจะเรยกประชมวสามญเมอใด

กไดสดแตจะเหนสมควร

ถาบรษทขาดทนลงถงกงจำานวนตนทน กรรมการตองเรยกประชมวสามญทนท เพอแจงใหผถอหนทราบการทขาดทนนน

มาตรา ๑๑๗๓ การประชมวสามญจะตองนดเรยกใหมขนในเมอผถอหนมจำานวนหนรวมกนไมนอยกวาหนงในหาแหงจำานวนหนของบรษทไดเขาชอกนทำาหนงสอรองขอใหเรยกประชมเชนนน ในหนงสอรองขอนนตองระบวาประสงคใหเรยกประชมเพอการใด

มาตรา ๑๑๗๔ เมอผถอหนยนคำารองขอใหเรยกประชมวสามญดงไดกลาวมาในมาตรากอนนแลว ใหกรรมการเรยกประชมโดยพลน

ถาและกรรมการมไดเรยกประชมภายในสามสบวนนบแตวนยนคำารองไซร ผถอหนทงหลายซงเปนผรอง หรอผถอหนคนอน ๆ รวมกนไดจำานวนดงบงคบไวนนจะเรยกประชมเองกได

มาตรา ๑๑๗๕36[๓๖] คำาบอกกลาวเรยกประชมใหญใหลงพมพโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราวกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวน และสงทางไปรษณยตอบรบไปยงผถอหนทกคนทมชอในทะเบยนของบรษทกอนวนนดประชมไมนอยกวาเจดวน เวนแตเปนคำาบอกกลาวเรยกประชมใหญเพอลงมตพเศษ ใหกระทำาการดงวานนกอนวนนดประชมไมนอยกวาสบสวน

36

คำาบอกกลาวเรยกประชมใหญนน ใหระบสถานท วน เวลา และสภาพแหงกจการทจะไดประชมปรกษากน และในกรณทเปนคำาบอกกลาวเรยกประชมใหญเพอลงมตพเศษใหระบขอความทจะนำาเสนอใหลงมตดวย

มาตรา ๑๑๗๖ ผถอหนทวทกคนมสทธจะเขาประชมในทประชมใหญไดเสมอไมวาจะเปนประชมชนดใดคราวใด

มาตรา ๑๑๗๗ วธดงบญญตไวในมาตราตอ ๆ ไปน ทานใหใชบงคบแกการประชมใหญ เวนแตจะมขอบงคบของบรษทกำาหนดไวเปนขอความขดกน

มาตรา ๑๑๗๘ ในการประชมใหญ ถาไมมผถอหนมาเขาประชมรวมกนแทนหนไดถงจำานวนหนงในสแหงทนของบรษทเปนอยางนอยแลว ทานวาทประชมอนนนจะปรกษากจการอนใดหาไดไม

มาตรา ๑๑๗๙ การประชมใหญเรยกนดเวลาใด เมอลวงเวลานดนนไปแลวถงชวโมงหนง จำานวนผถอหนซงมาเขาประชมยงไมครบถวนเปนองคประชมดงบญญตไวในมาตรา ๑๑๗๘ นนไซร หากวาการประชมใหญนนไดเรยกนดเพราะผถอหนรองขอ ทานใหเลกประชม

ถาการประชมใหญนนมใชชนดซงเรยกนดเพราะผถอหนรองขอไซร ทานใหเรยกนดใหมอกคราวหนงภายในสบสวน และการ

ประชมใหญครงหลงนทานไมบงคบวาจำาตองครบองคประชม

มาตรา ๑๑๘๐ ในการประชมผถอหนทวไปเปนประชมใหญทก ๆ ครงใหผเปนประธานในสภากรรมการนงเปนประธาน

ถาประธานกรรมการเชนวานไมมตวกด หรอไมมาเขาประชมจนลวงเวลานดไปแลวสบหานาทกด ใหผถอหนทงหลายซงอยในทนนเลอกผถอหนคนหนงในจำานวนซงมาประชมขนนงเปนประธาน

มาตรา ๑๑๘๑ ผนงเปนประธานจะเลอนการประชมใหญใด ๆ ไปเวลาอนโดยความยนยอมของทประชมกได แตในทประชมซงไดเลอนมานนทานมใหปรกษากจการอนใดนอกไปจากทคางมาแตวนประชมกอน

มาตรา ๑๑๘๒ ในการลงคะแนนโดยวธชมอนน ทานใหนบวาผถอหนทกคนทมาประชมเองหรอมอบฉนทะใหผอนมาประชมแทนมเสยงหนงเปนคะแนน แตในการลงคะแนนลบ ทานใหนบวาผถอหนทกคนมคะแนนเสยง เสยงหนงตอหนหนงทตนถอ

มาตรา ๑๑๘๓ ถามขอบงคบของบรษทวางเปนกำาหนดไววา ตอเมอผถอหนแตจำานวนเทาใดขนไปจงใหออกเสยงเปนคะแนนไดไซร ทานวาผถอหนทงหลายซงไมมหนถงจำานวนเทานน ยอมมสทธทจะเขารวมกนใหไดจำานวนหนดงกลาว แลวตงคนหนงในพวกของตนใหเปนผรบฉนทะออกเสยงแทนในการประชมใหญใด ๆ ได

มาตรา ๑๑๘๔ ผถอหนคนใดยงมไดชำาระเงนคาหนซงบรษทไดเรยกเอาแตตนใหเสรจสน ทานวาผถอหนคนนนไมมสทธออกเสยงเปนคะแนน

มาตรา ๑๑๘๕ ผถอหนคนใดมสวนไดเสยเปนพเศษในขออนใดซงทประชมจะลงมต ทานหามมใหผถอหนคนนนออกเสยงลงคะแนนดวยในขอนน

มาตรา ๑๑๘๖ ผทรงใบหนชนดออกใหแกผถอหาอาจออกเสยงเปนคะแนนไดไม เวนแตจะไดนำาใบหนของตนนนมาวางไวแกบรษทแตกอนเวลาประชม

มาตรา ๑๑๘๗ ผถอหนทกคนจะมอบฉนทะใหผอนออกเสยงแทนตนกได แตการมอบฉนทะเชนนตองทำาเปนหนงสอ

มาตรา ๑๑๘๘ หนงสอตงผรบฉนทะนน ใหลงวนและลงลายมอชอผถอหนและใหมรายการดงตอไปน คอ

(๑ ) จำานวนหนซงผมอบฉนทะนนถออย

(๒ ) ชอผรบฉนทะ

(๓ ) ตงผรบฉนทะนนเพอการประชมครงคราวใด หรอตง

ไวชวระยะเวลาเพยงใด

มาตรา ๑๑๘๙ อนหนงสอตงผรบฉนทะนน ถาผมชอรบฉนทะประสงคจะออกเสยงในการประชมครงใด ตองนำาไปวางตอผเปนประธานแตเมอเรม หรอกอนเรมประชมครงนน

มาตรา ๑๑๙๐ ในการประชมใหญใด ๆ ขอมตอนเสนอใหลงคะแนนทานใหตดสนดวยวธชมอ เวนแตเมอกอนหรอในเวลาทแสดงผลแหงการชมอนน จะไดมผถอหนสองคนเปนอยางนอยตดใจรองขอใหลงคะแนนลบ

มาตรา ๑๑๙๑ ในการประชมใหญใด ๆ เมอผเปนประธานแสดงวามตอนใดนบคะแนนชมอเปนอนวาไดหรอตกกด และไดจดลงไวในสมดรายงานประชมของบรษทดงนนแลวทานใหถอเปนหลกฐานเพยงพอทจะฟงไดตามนน

ถามผตดใจรองขอใหลงคะแนนลบไซร ทานใหถอวาผลแหงคะแนนลบนนเปนมตของทประชม

มาตรา ๑๑๙๒ ถามผตดใจรองขอโดยชอบใหลงคะแนนลบ การลงคะแนนเชนนนจะทำาดวยวธใดสดแลวแตผเปนประธานจะสง

มาตรา ๑๑๙๓ ถาคะแนนเสยงเทากน จะเปนในการชมอกด หรอในการลงคะแนนลบกด ใหผเปนประธานในทประชมมคะแนนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา ๑๑๙๔37[๓๗] การใดทกฎหมายกำาหนดใหตองทำาโดยมตพเศษ ทประชมใหญตองลงมตในเรองนนโดยคะแนนเสยงขางมากไมตำากวาสามในสของจำานวนเสยงทงหมดของผถอหนทมาประชมและมสทธออกเสยงลงคะแนน

มาตรา ๑๑๙๕ การประชมใหญนนถาไดนดเรยกหรอไดประชมกน หรอไดลงมตฝาฝนบทบญญตในลกษณะนกด หรอฝาฝนขอบงคบของบรษทกด เมอกรรมการหรอผถอหนคนหนงคนใดรองขนแลว ใหศาลเพกถอนมตของทประชมใหญอนผดระเบยบนนเสย แตตองรองขอภายในกำาหนดเดอนหนงนบแตวนลงมตนน

๔ ) บญชงบดล

มาตรา ๑๑๙๖ อนบญชงบดลนน ทานวาตองทำาอยางนอยครงหนงทกรอบสบสองเดอน คอเมอเวลาสดรอบสบสองเดอนอนจดวาเปนขวบปในทางบญชเงนของบรษทนน

อนง งบดลตองมรายการยอแสดงจำานวนสนทรพยและหนสนของบรษทกบทงบญชกำาไรและขาดทน

37

มาตรา ๑๑๙๗ งบดลนนตองจดใหมผสอบบญชคนหนงหรอหลายคนตรวจสอบแลวนำาเสนอเพออนมตในทประชมใหญภายในสเดอนนบแตวนทลงในงบดลนน

อนง ใหสงสำาเนางบดลไปยงบคคลทกคนบรรดามชอในทะเบยนผถอหนของบรษทแตกอนวนนดประชมใหญลวงหนาไมนอยกวาสามวน

นอกจากนนใหมสำาเนางบดลเปดเผยไวในสำานกงานของบรษทในระหวางเวลาเชนวานน เพอใหผทรงใบหนชนดออกใหแกผถอนนตรวจดไดดวย

มาตรา ๑๑๙๘ ในเมอเสนองบดล กรรมการตองเสนอรายงานตอทประชมใหญแสดงวาภายในรอบปซงพจารณากนอยนนการงานของบรษทไดจดทำาไปเปนประการใด

มาตรา ๑๑๙๙38[๓๘] บคคลใดประสงคจะไดสำาเนางบดลฉบบหลงทสดจากบรษทใดๆ กชอบทจะซอเอาไดโดยราคาไมเกนฉบบละยสบบาท

ใหเปนหนาทของกรรมการทจะสงสำาเนางบดลทกฉบบไปยงนายทะเบยนไมชากวาเดอนหนงนบแตวนซงงบดลนนไดรบอนมตในทประชมใหญ

38

๕ ) เงนปนผลและเงนสำารอง

มาตรา ๑๒๐๐ การแจกเงนปนผลนน ตองคดตามสวนจำานวนซงผถอหนไดสงเงนแลวในหนหนง ๆ เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอนในเรองหนบรมสทธ

มาตรา ๑๒๐๑ หามมใหประกาศอนญาตเงนปนผล นอกจากโดยมตของทประชมใหญ

กรรมการอาจจายเงนปนผลระหวางกาลใหแกผถอหนไดเปนครงเปนคราว ในเมอปรากฏแกกรรมการวาบรษทมกำาไรสมควรพอทจะทำาเชนนน

หามมใหจายเงนปนผลจากเงนประเภทอนนอกจากเงนกำาไร ถาหากบรษทขาดทนหามมใหจายเงนปนผลจนกวาจะไดแกไขใหหายขาดทนเชนนน

มาตรา ๑๒๐๒ ทกคราวทแจกเงนปนผล บรษทตองจดสรรเงนไวเปนทนสำารองอยางนอยหนงในยสบสวนของจำานวนผลกำาไรซงบรษททำามาหาไดจากกจการของบรษท จนกวาทนสำารองนนจะมจำานวนถงหนงในสบของจำานวนทนของบรษทหรอมากกวานน แลวแตจะไดตกลงกำาหนดไวในขอบงคบของบรษท

ถาไดออกหนโดยคดเอาราคาเกนกวาทปรากฏในใบหนเทาใด จำานวนทคดเกนนทานใหบวกทบเขาในทนสำารองจนกวาทนสำารองจะมจำานวนเทาถงทกำาหนดไวในวรรคกอน

มาตรา ๑๒๐๓ ถาจายเงนปนผลไปโดยฝาฝนความในมาตราทงสองซงกลาวมาไซร เจาหนทงหลายของบรษทชอบทจะเรยกเอาเงนจำานวนซงไดแจกไปคนมายงบรษทได แตวาถาผถอหนคนใดไดรบเงนปนผลไปแลวโดยสจรต ทานวาจะกลบบงคบใหเขาจำาคนนนหาไดไม

มาตรา ๑๒๐๔39[๓๙] การบอกกลาววาจะปนผลอยางใด ๆ อนไดอนญาตใหจายนน ใหบรษทมจดหมายบอกกลาวไปยงตวผถอหนทปรากฏชออยในทะเบยนผถอหนทกคน แตในกรณทบรษทมหนชนดทมใบหนออกใหแกผถอ ใหโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราวดวย

มาตรา ๑๒๐๕ เงนปนผลนน แมจะคางจายอย ทานวาหาอาจจะคดเอาดอกเบยแกบรษทไดไม

๖ ) สมดและบญช

มาตรา ๑๒๐๖ กรรมการตองจดใหถอบญชซงกลาวตอไปนไวใหถกถวนจรง ๆ คอ

(๑ ) จำานวนเงนทบรษทไดรบและไดจาย ทงรายการอนเปนเหตใหรบหรอจายเงนทกรายไป

39

(๒ ) สนทรพยและหนสนของบรษท

มาตรา ๑๒๐๗ กรรมการตองจดใหจดบนทกรายงานการประชมและขอมตทงหมดของทประชมผถอหนและของทประชมกรรมการลงไวในสมดโดยถกตอง สมดนใหเกบรกษาไว ณ สำานกงานทไดจดทะเบยนของบรษทบนทกเชนนนอยางหนงอยางใด เมอไดลงลายมอชอของผเปนประธานแหงการประชมซงไดลงมตหรอซงไดดำาเนนการงานประชมกด หรอไดลงลายมอชอของผเปนประธานแหงการประชมถดจากครงนนมากด ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเปนหลกฐานอนถกตองแหงขอความทไดจดบนทกลงในสมดนน ๆ และใหสนนษฐานไวกอนวาการลงมตและการดำาเนนของทประชมอนไดจดบนทกไวนนไดเปนไปโดยชอบ

ผถอหนคนใดจะขอตรวจเอกสารดงกลาวมาขางตนในเวลาใดเวลาหนงระหวาง

เวลาทำาการงานกได

สวนท ๔

การสอบบญช

มาตรา ๑๒๐๘ ผสอบบญชนน จะเปนผถอหนของบรษทกได แตบคคลผมสวนไดเสยในการงานทบรษททำาโดยสถานอนอยางหนงอยางใด นอกจากเปนแตผถอหนในบรษทเทานนแลว ทานวาจะ

เลอกเอามาเปนตำาแหนงผสอบบญชหาไดไม กรรมการกด หรอผอนซงเปนตวแทนหรอเปนลกจางของบรษทกด เวลาอยในตำาแหนงนน ๆ กจะเลอกเอามาเปนตำาแหนงผสอบบญชของบรษทหาไดไม

มาตรา ๑๒๐๙ ผสอบบญชนน ใหทประชมสามญเลอกตงทกป

ผสอบบญชคนซงออกไปนนจะเลอกกลบเขารบตำาแหนงอกกได

มาตรา ๑๒๑๐ ผสอบบญชควรจะไดสนจางเทาใด ใหทประชมใหญกำาหนด

มาตรา ๑๒๑๑ ถามตำาแหนงวางลงในจำานวนผสอบบญชใหกรรมการนดเรยกประชมวสามญ เพอใหเลอกตงขนใหมใหครบจำานวน

มาตรา ๑๒๑๒ ถามไดเลอกตงผสอบบญชโดยวธดงกลาวมา เมอผถอหนไมนอยกวาหาคนรองขอ กใหศาลตงผสอบบญชประจำาปนน และกำาหนดสนจางใหดวย

มาตรา ๑๒๑๓ ใหผสอบบญชทกคนเขาตรวจสอบสรรพสมดและบญชของบรษทในเวลาอนสมควรไดทกเมอ และในการอน

เกยวดวยสมดและบญชเชนนนใหไตถามสอบสวนกรรมการ หรอผอน ๆ ซงเปนตวแทน หรอเปนลกจางของบรษทไดไมวาคนหนงคนใด

มาตรา ๑๒๑๔ ผสอบบญชตองทำารายงานวาดวยงบดลและบญชยนตอทประชมสามญ

ผสอบบญชตองแถลงในรายงานเชนนนดวยวาตนเหนวางบดลไดทำาโดยถกถวนควรฟงวาสำาแดงใหเหนการงานของบรษททเปนอยตามจรงและถกตองหรอไม

สวนท ๕

การตรวจ

มาตรา ๑๒๑๕ เมอผถอหนในบรษทมจำานวนรวมกนไมนอยกวาหนงในหาของจำานวนหนทงหมด ทำาเรองราวรองขอไซร ใหรฐมนตรเจาหนาทตงผตรวจอนทรงความสามารถจะเปนคนเดยวหรอหลายคนกตามไปตรวจการงานของบรษทจำากดนนและทำารายงานยนใหทราบ

กอนทจะตงผตรวจเชนนน รฐมนตรจะบงคบใหคนทงหลายผยนเรองราววางประกน เพอรบออกเงนคาใชสอยในการตรวจนนกได

มาตรา ๑๒๑๖ กรรมการกด ลกจางและตวแทนของบรษทกด จำาตองสงสรรพสมดเอกสารทงปวงซงตนเกบรกษาหรออยในอำานาจแหงตนนนใหแกผตรวจ

ผตรวจคนหนงคนใดจะใหกรรมการ ลกจาง และตวแทนของบรษทสาบานตวแลวสอบถามคำาใหการในเรองอนเนองดวยการงานของบรษทนนกได

มาตรา ๑๒๑๗ ผตรวจตองทำารายงานยน และรายงานนนจะเขยนหรอตพมพสดแตรฐมนตรเจาหนาทจะบญชา สำาเนา

รายงานนนใหรฐมนตรสงไปยงสำานกงานบรษทซงไดจดทะเบยนไว กบทงสงแกผถอหน ซงยนเรองราวขอใหตรวจนนดวย

มาตรา ๑๒๑๘ คาใชสอยในการตรวจเชนน ผยนเรองราวขอใหตรวจตองใชทงสน เวนแตถาบรษทในคราวประชมใหญครงแรก เมอตรวจสำาเรจลงแลวไดยนยอมวาจะจายจากสนทรพยของบรษทนน

มาตรา ๑๒๑๙ รฐมนตรเจาหนาทโดยลำาพงตนเอง จะตงผตรวจคนเดยวหรอหลายคนใหไปตรวจการของบรษทเพอทำารายงานยนตอรฐบาลกได การตงผตรวจเชนวามานจะพงมเมอใดสดแลวแตรฐมนตรจะเหนสมควร

สวนท ๖

การเพมทนและลดทน

มาตรา ๑๒๒๐ บรษทจำากดอาจเพมทนของบรษทขนไดดวยออกหนใหมโดยมตพเศษของประชมผถอหน

มาตรา ๑๒๒๑ บรษทจำากดจะออกหนใหมใหเหมอนหนง

วาไดใชเตมคาแลว หรอไดใชแตบางสวนแลวดวยอยางอนนอกจากใหใชเปนตวเงนนนไมได เวนแตจะทำาตามมตพเศษของประชมผถอหน

มาตรา ๑๒๒๒40[๔๐] บรรดาหนทออกใหมนน ตองเสนอใหแกผถอหนทงหลายตามสวนจำานวนหนซงเขาถออย

คำาเสนอเชนน ตองทำาเปนหนงสอบอกกลาวไปยงผถอหนทก ๆ คนระบจำานวนหนใหทราบวาผนนชอบทจะซอไดกหน และใหกำาหนดวนวาถาพนวนนนไปมไดมคำาสนองมาแลวจะถอวาเปนอนไมรบซอ

เมอวนทกำาหนดลวงไปแลวกด หรอผถอหนไดบอกมาวาไมรบซอหนนนกดกรรมการจะเอาหนเชนนนขายใหแกผถอหนคนอนหรอจะรบซอไวเองกได

มาตรา ๑๒๒๓41[๔๑] หนงสอบอกกลาวทเสนอใหผถอหนซอหนใหมนน ตองลงวนเดอนปและลายมอชอของกรรมการ

มาตรา ๑๒๒๔ บรษทจำากดจะลดทนของบรษทลงดวยลดมลคาแตละหนใหตำาลงหรอลดจำานวนหนใหนอยลงโดยมตพเศษของประชมผถอหนกได

มาตรา ๑๒๒๕ อนทนของบรษทนนจะลดลงไปใหถงตำา

4041

กวาจำานวนหนงในสของทนทงหมดหาไดไม

มาตรา ๑๒๒๖42[๔๒] เมอบรษทประสงคจะลดทน ตองโฆษณาความประสงคนนในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราว และตองมหนงสอบอกกลาวไปยงบรรดาผซงบรษทรวาเปนเจาหนของบรษท บอกใหทราบรายการซงประสงคจะลดทนลงและขอใหเจาหนผมขอคดคานอยางหนงอยางใดในการลดทนนน สงคำาคดคานไปภายในสามสบวนนบแตวนทบอกกลาวนน

ถาไมมผใดคดคานภายในกำาหนดเวลาสามสบวน กใหพงถอวาไมมการคดคาน

ถาหากมเจาหนคดคาน บรษทจะจดการลดทนลงไมได จนกวาจะไดใชหนหรอใหประกนเพอหนรายนนแลว

มาตรา ๑๒๒๗ ถามเจาหนคนหนงคนใดละเลยเสยมไดคดคานในการทบรษทจะลดทนลง เพราะเหตวาตนไมทราบความ และเหตทไมทราบนนมไดเปนเพราะความผดของเจาหนคนนนแตอยางใดไซร ทานวาผถอหนทงหลายบรรดาทไดรบเงนคนไปตามสวนทลดหนลงนนยงคงจะตองรบผดตอเจาหนเชนนนเพยงจำานวนทไดรบทนคนไปชวเวลาสองป นบแตวนทไดจดทะเบยนการลดทนนน

มาตรา ๑๒๒๘ มตพเศษซงอนญาตใหเพมทนหรอลดทนนน บรษทตองจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทไดลงมตนน

42

สวนท ๗

หนก

มาตรา ๑๒๒๙43[๔๓] บรษทจะออกหนกไมได

มาตรา ๑๒๓๐44[๔๔] (ยกเลก)

มาตรา ๑๒๓๑45[๔๕] (ยกเลก)

มาตรา ๑๒๓๒46[๔๖] (ยกเลก)

มาตรา ๑๒๓๓47[๔๗] (ยกเลก)

มาตรา ๑๒๓๔48[๔๘] (ยกเลก)

434445464748

มาตรา ๑๒๓๕49[๔๙] (ยกเลก)

สวนท ๘

เลกบรษทจำากด

มาตรา ๑๒๓๖ อนบรษทจำากดยอมเลกกนดวยเหตดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) ถาในขอบงคบของบรษทมกำาหนดกรณอนใดเปนเหตทจะเลกกน เมอมกรณนน

(๒ ) ถาบรษทไดตงขนไวเฉพาะกำาหนดกาลใด เมอสนกำาหนดกาลนน

(๓ ) ถาบรษทไดตงขนเฉพาะเพอทำากจการอยางหนงอยางใดแตอยางเดยว เมอเสรจการนน

(๔ ) เมอมมตพเศษใหเลก

(๕ ) เมอบรษทลมละลาย

มาตรา ๑๒๓๗ นอกจากนศาลอาจสงใหเลกบรษทจำากด

49

ดวยเหตตอไปน คอ

(๑ ) ถาทำาผดในการยนรายงานประชมตงบรษท หรอทำาผดในการประชมตงบรษท

(๒ ) ถาบรษทไมเรมทำาการภายในปหนงนบแตวนจดทะเบยนหรอหยดทำาการถงปหนงเตม

(๓ ) ถาการคาของบรษททำาไปกมแตขาดทนอยางเดยว และไมมทางหวงวาจะกลบฟ นตวได

(๔)50[๕๐] ถาจำานวนผถอหนลดนอยลงจนเหลอไมถงสามคน

แตอยางไรกด ในกรณทำาผดในการยนรายงานประชมตงบรษท หรอทำาผดในการประชมตงบรษท ศาลจะสงใหยนรายงานประชมตงบรษท หรอใหมการประชมตงบรษทแทนสงใหเลกบรษทกได แลวแตจะเหนควร

50

สวนท ๙

การควบบรษทจำากดเขากน

มาตรา ๑๒๓๘ อนบรษทจำากดนนจะเขากนมไดเวนแตจะเปนไปโดยมตพเศษ

มาตรา ๑๒๓๙ มตพเศษซงวนจฉยใหควบบรษทจำากดเขากนนน บรษทตองนำาไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบตงแตวนลงมต

มาตรา ๑๒๔๐51[๕๑] บรษทตองโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราว และสงคำาบอกกลาวไปยงบรรดาผซงบรษทรวาเปนเจาหนของบรษท บอกใหทราบรายการทประสงคจะควบบรษทเขากน และขอใหเจาหนผมขอคดคานอยางหนงอยางใดในการควบบรษทเขากนนนสงคำาคดคานไปภายในหกสบวนนบแตวนทบอกกลาว

ถาไมมใครคดคานภายในกำาหนดเวลาเชนวานน กใหพงถอวาไมมคดคาน

ถาหากมเจาหนคดคาน บรษทจะจดการควบเขากนมได จนกวาจะไดใชหนหรอไดใหประกนเพอหนรายนน

51

มาตรา ๑๒๔๑ บรษทไดควบเขากนแลวเมอใด ตางบรษทตองนำาความไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทควบเขากน และบรษทจำากดอนไดตงขนใหมดวยควบเขากนนน กตองจดทะเบยนเปนบรษทใหม

มาตรา ๑๒๔๒ จำานวนทนเรอนหนของบรษทใหมนน ตองเทากบยอดรวมจำานวนทนเรอนหนของบรษทเดมอนมาควบเขากน

มาตรา ๑๒๔๓ บรษทใหมนยอมไดไปทงสทธและความรบผดบรรดามอยแกบรษทเดมอนไดมาควบเขากนนนทงสน

สวนท ๑๐

หนงสอบอกกลาว

มาตรา ๑๒๔๔ อนหนงสอบอกกลาวซงบรษทจะพงสงถงผถอหนนน ถาวาไดสงมอบใหแลวถงตวกด หรอสงไปโดยทางไปรษณยสลกหลงถงสำานกอาศยของผถอหนดงทปรากฏในทะเบยนของบรษทแลวกด ทานใหถอวาเปนอนไดสงชอบแลว

มาตรา ๑๒๔๕ หนงสอบอกกลาวใด ๆ เมอไดสงโดยทางไปรษณยสลกหลงถกตองแลว ทานใหถอวาเปนอนไดสงถงมอผรบในเวลาทหนงสอเชนนนจะควรไปถงไดตามทางการปกตแหงไปรษณย

สวนท ๑๑

การถอนทะเบยนบรษทราง52[๕๒]

มาตรา ๑๒๔๖ (ยกเลก)

52

สวนท ๑๒

การแปรสภาพหางหนสวนจดทะเบยนและหางหนสวนจำากดเปนบรษทจำากด53[๕๓]

มาตรา ๑๒๔๖/๑54[๕๔] หางหนสวนจดทะเบยนหรอหางหนสวนจำากดทมผเปนหนสวนตงแตสามคนขนไปอาจแปรสภาพเปนบรษทจำากดได โดยความยนยอมของผเปนหนสวนทกคนและดำาเนนการ ดงตอไปน

(๑ ) แจงความยนยอมของผเปนหนสวนทจะใหแปรสภาพหางหนสวนเปนบรษทจำากดเปนหนงสอตอนายทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทผเปนหนสวนทกคนใหความยนยอม

(๒ ) ประกาศโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราว และมหนงสอบอกกลาวไปยงบรรดาผซงรวาเปนเจาหนของหางหนสวนบอกใหทราบรายการทประสงคจะแปรสภาพหางหนสวนเปนบรษท และขอใหเจาหนผมขอคดคานอยางหนงอยางใดในการแปรสภาพเปนบรษทจำากดนน สงคำาคดคานไปภายในสามสบวนนบแตวนทบอกกลาวนน

ถามการคดคาน หางหนสวนนนจะแปรสภาพมไดจนกวาจะไดชำาระหนหรอใหประกนเพอหนนนแลว

5354

มาตรา ๑๒๔๖/๒55[๕๕] ในกรณไมมการคดคานหรอมการคดคานแตหางหนสวนไดชำาระหนหรอใหประกนเพอหนนนแลว ผเปนหนสวนทกคนตองประชมเพอใหความยนยอมและดำาเนนการในเรองดงตอไปน

(๑ ) จดทำาหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบของบรษท (ถาม)

(๒ ) กำาหนดจำานวนทนเรอนหนของบรษท ซงตองเทากบสวนลงหนของผเปนหนสวนทกคนในหางหนสวน และกำาหนดจำานวนหนของบรษททจะตกไดแกหนสวนแตละคน

(๓ ) กำาหนดจำานวนเงนทไดใชแลวในแตละหน ซงตองไมนอยกวารอยละยสบหาแหงมลคาของหนแตละหนทตงไว

(๔ ) กำาหนดจำานวนหนสามญหรอหนบรมสทธ รวมทงกำาหนดสภาพและบรมสทธของหนซงจะออกและจดสรรหนใหแกผเปนหนสวน

(๕ ) แตงตงกรรมการและกำาหนดอำานาจของกรรมการ

(๖ ) แตงตงผสอบบญช

(๗ ) ดำาเนนการในเรองอน ๆ ทจำาเปนในการแปรสภาพ

ในการดำาเนนการตามวรรคหนง ใหนำาบทบญญตเกยวกบบรษทจำากดวาดวยการนน ๆ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๒๔๖/๓56[๕๖] หนสวนผจดการเดมตองสง

5556

มอบกจการ ทรพยสน บญชเอกสารและหลกฐานตาง ๆ ของหางหนสวนใหแกคณะกรรมการบรษท ภายในสบสวนนบแตวนทผเปนหนสวนไดใหความยนยอมและดำาเนนการในเรองตาง ๆ ตามมาตรา ๑๒๔๖/๒ เสรจสนแลว

ในกรณทผเปนหนสวนยงไมไดชำาระเงนคาหนหรอชำาระเงนคาหนไมครบรอยละยสบหาของมลคาหน หรอยงไมไดโอนกรรมสทธทรพยสน หรอทำาเอกสารหลกฐานการใชสทธตาง ๆ ใหแกคณะกรรมการ ใหคณะกรรมการบรษทมหนงสอแจงใหผเปนหนสวนชำาระเงนคาหน โอนกรรมสทธหรอทำาเอกสารหลกฐานการใชสทธตาง ๆ แลวแตกรณ ใหแกคณะกรรมการภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอแจง

มาตรา ๑๒๔๖/๔57[๕๗] คณะกรรมการบรษทตองขอจดทะเบยนการแปรสภาพเปนบรษทจำากดตอนายทะเบยน ภายในสบสวนนบแตวนทไดดำาเนนการตามมาตรา ๑๒๔๖/๓ ครบถวนแลว

ในการขอจดทะเบยนแปรสภาพเปนบรษทจำากด คณะกรรมการตองยนรายงานการประชมทผเปนหนสวนไดรวมกนพจารณาใหความยนยอมและดำาเนนการแปรสภาพหางหนสวนเปนบรษทจำากดตามมาตรา ๑๒๔๖/๒ หนงสอบรคณหสนธ ขอบงคบ และบญชรายชอผถอหน พรอมกบการขอจดทะเบยนดวย

มาตรา ๑๒๔๖/๕58[๕๘] เมอนายทะเบยนไดรบจดทะเบยนการแปรสภาพหางหนสวนจดทะเบยนหรอหางหนสวนจำากด

5758

เปนบรษทจำากดแลว ใหหางหนสวนจดทะเบยน หรอหางหนสวนจำากดเดมหมดสภาพการเปนหางหนสวนจดทะเบยนหรอหางหนสวนจำากดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและใหนายทะเบยนหมายเหตไวในทะเบยน

มาตรา ๑๒๔๖/๖59[๕๙] เมอหางหนสวนจดทะเบยนหรอหางหนสวนจำากดไดจดทะเบยนแปรสภาพเปนบรษทจำากดแลว บรษทยอมไดไปทงทรพยสน หน สทธ และความรบผดของหางหนสวนจดทะเบยนหรอหางหนสวนจำากดเดมทงหมด

มาตรา ๑๒๔๖/๗60[๖๐] เมอจดทะเบยนแปรสภาพเปนบรษทจำากดแลว หากบรษทไมสามารถชำาระหนทรบมาจากหางหนสวนทแปรสภาพได ใหเจาหนบงคบชำาระหนเอาจากผเปนหนสวนในหางหนสวนทแปรสภาพไดตามทผเปนหนสวนจะตองรบผดในหนของหางหนสวน

5960

หมวด ๕

การชำาระบญชหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำากด และบรษทจำากด

มาตรา ๑๒๔๗61[๖๑] การชำาระบญชหางหนสวนจดทะเบยน หรอหางหนสวนจำากดหรอบรษทจำากดซงลมละลายนน ใหจดทำาไปตามบทกฎหมายลกษณะลมละลายทคงใชอยตามแตจะทำาได

รฐมนตรเจาหนาทจะออกกฎกระทรวงวาดวยการชำาระบญชหางหนสวนและบรษท และกำาหนดอตราคาฤชาธรรมเนยมกออกได

มาตรา ๑๒๔๘ เมอกลาวถงประชมใหญในหมวดน ทานหมายความดงตอไปน คอ

(๑ ) ถาเกยวกบหางหนสวนจดทะเบยนและหางหนสวนจำากดกคอการประชมหนสวนทงปวงซงอาศยคะแนนเสยงขางมากเปนใหญในการวนจฉย

(๒ ) ถาเกยวกบบรษทจำากด กคอการประชมใหญตามทไดบญญตไวในมาตรา ๑๑๗๑

มาตรา ๑๒๔๙ หางหนสวนกด บรษทกด แมจะไดเลกกน61

แลวกใหพงถอวายงคงตงอยตราบเทาเวลาทจำาเปนเพอการชำาระบญช

มาตรา ๑๒๕๐ หนาทของผชำาระบญช คอชำาระสะสางการงานของหางหนสวนหรอบรษทนนใหเสรจไป กบจดการใชหนเงนและแจกจำาหนายสนทรพยของหางหนสวนหรอบรษทนน

มาตรา ๑๒๕๑ หางหนสวนกด บรษทกด ในเมอเลกกนเพราะเหตอนนอกจากลมละลาย หนสวนผจดการหาง หรอกรรมการของบรษทยอมเขาเปนผชำาระบญช เวนไวแตขอสญญาของหาง หรอขอบงคบของบรษทจะมกำาหนดไวเปนสถานอน

ถาไมมผชำาระบญชดงวามาน และเมอพนกงานอยการหรอบคคลอนผมสวนไดเสยในการนรองขอ ทานใหศาลตงผชำาระบญช

มาตรา ๑๒๕๒ หนสวนผจดการ หรอกรรมการบรษทมอำานาจโดยตำาแหนงเดมฉนใด เมอเปนผชำาระบญชกยงคงมอำานาจอยฉนนน

มาตรา ๑๒๕๓ ภายในสบสวนนบแตไดเลกหางเลกบรษท หรอถาศาลไดตงผชำาระบญชนบแตวนทศาลตง ผชำาระบญชตองกระทำาดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑)62[๖๒] บอกกลาวแกประชาชนโดยประกาศโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราววาหางหนสวนหรอบรษทนนไดเลกกนแลวและใหผเปนเจาหนทงหลายยนคำาทวงหนแกผชำาระบญช

(๒ ) สงคำาบอกกลาวอยางเดยวกนเปนจดหมายลงทะเบยนไปรษณย ไปยงเจาหนทงหลายทก ๆ คน บรรดามชอปรากฏในสมด บญชหรอเอกสารของหางหรอบรษทนน

มาตรา ๑๒๕๔ การเลกหนสวนหรอบรษทนน ผชำาระบญชตองนำาบอกใหจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทเลกกน และในการนตองระบชอผชำาระบญชทก ๆ คน ใหจดลงทะเบยนไวดวย

มาตรา ๑๒๕๕ ผชำาระบญชตองทำางบดลขนโดยเรวทสดทเปนวสยจะทำาได สงใหผสอบบญชตรวจสอบลงสำาคญวาถกตอง แลวตองเรยกประชมใหญ

มาตรา ๑๒๕๖ ธรการอนทประชมใหญจะพงทำานน คอ

(๑ ) รบรองใหหนสวนผจดการหรอกรรมการบรษทคงเปนผชำาระบญชตอไปหรอเลอกตงผชำาระบญชใหมขนแทนท และ

(๒ ) อนมตบญชงบดล

อนง ทประชมใหญจะสงใหผชำาระบญชทำาบญชตราคาทรพยสนหรอใหทำาการใด ๆ กไดสดแตทประชมจะเหนสมควร เพอ

62

ชำาระสะสางกจการของหางหนสวนหรอบรษทใหเสรจไป

มาตรา ๑๒๕๗ ผชำาระบญชซงมใชเปนขนเพราะศาลตงนน ทานวาจะถอนเสยจากตำาแหนงและตงผอนแทนทกได ในเมอผเปนหนสวนทงหลายออกเสยงเปนนำาหนงใจเดยวกนหรอทประชมใหญของผถอหนไดลงมตดงนน แตศาลยอมสงถอนผชำาระบญชจากตำาแหนงและตงผอนแทนทได ไมเลอกวาจะเปนผชำาระบญชซงศาลตงหรอมใชศาลตง ในเมอมคำารองขอของผเปนหนสวนในหางคนใดคนหนงหรอของผถอหนในบรษทมหนรวมกนนบไดถงหนงในยสบแหงทนของบรษท โดยจำานวนทสงใชเงนเขาทนแลวนน

มาตรา ๑๒๕๘ เมอมการเปลยนตวผชำาระบญชใหมครงใด ผชำาระบญชตองนำาความจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนทไดเปลยนตวกนนน

มาตรา ๑๒๕๙ ผชำาระบญชทงหลายยอมมอำานาจดงจะกลาวตอไปน คอ

(๑ ) แกตางวาตางในนามของหางหนสวนหรอบรษทในอรรถคดพพาทอนเปนแพงหรออาญาทงปวง และทำาประนประนอมยอมความ

(๒ ) ดำาเนนกจการของหางหนสวนหรอบรษทตามแตจำาเปน เพอการชำาระสะสางกจการใหเสรจไปดวยด

(๓ ) ขายทรพยสนของหางหนสวนหรอบรษท

(๔ ) ทำาการอยางอน ๆ ตามแตจำาเปนเพอชำาระบญชใหเสรจไปดวยด

มาตรา ๑๒๖๐ ขอจำากดอำานาจของผชำาระบญชอยางใด ๆ จะอางเปนสมบรณตอบคคลภายนอกหาไดไม

มาตรา ๑๒๖๑ ถามผชำาระบญชหลายคน การใด ๆ ทผชำาระบญชกระทำายอมไมเปนอนสมบรณนอกจากผชำาระบญชทงหลายจะไดทำารวมกน เวนแตทประชมใหญหรอศาลจะไดกำาหนดอำานาจไวเปนอยางอนในเวลาตงผชำาระบญช

มาตรา ๑๒๖๒ ถามมตของทประชมใหญหรอคำาบงคบของศาลใหอำานาจผชำาระบญชใหทำาการแยกกนได ทานวาตองนำาความจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนลงมตหรอออกคำาบงคบนน

มาตรา ๑๒๖๓ คาธรรมเนยม คาภาระตดพน และคาใชจายซงตองเสยโดยควรในการชำาระบญชนน ทานวาผชำาระบญชตองจดการใชกอนหนเงนรายอน ๆ

มาตรา ๑๒๖๔ ถาเจาหนคนใดมไดมาทวงถามใหใชหน ผชำาระบญชตองวางเงนเทาจำานวนหนนน ตามบทแหงประมวลกฎหมายน วาดวยวางทรพยสนแทนชำาระหน

มาตรา ๑๒๖๕ ผชำาระบญชจะเรยกใหผเปนหนสวนหรอผถอหนสงใชเงนลงหนอนเปนสวนยงคางชำาระอยนนกได และเงนทคางชำาระนถงแมจะไดตกลงกนไวกอนโดยสญญาเขาหนสวน หรอโดยขอบงคบของบรษทวาจะไดเรยกตอภายหลงกตาม เมอเรยกเชนนแลว ทานวาตองสงใชทนท

มาตรา ๑๒๖๖ ถาผชำาระบญชมาพจารณาเหนวา เมอเงนลงทนหรอเงนคาหนไดใชเสรจหมดแลว สนทรพยกยงไมพอกบหนสนไซร ผชำาระบญชตองรองขอตอศาลทนท เพอใหออกคำาสงวาหางหนสวนหรอบรษทนนลมละลาย

มาตรา ๑๒๖๗ ผชำาระบญชตองทำารายงานยนไว ณ หอทะเบยนทกระยะสามเดอนครงหนงวาไดจดการไปอยางใดบาง แสดงใหเหนความเปนไปของบญชทชำาระอยนน และรายงานนใหเปดเผยแกผเปนหนสวนและผถอหน และเจาหนทงหลายตรวจดไดโดยไมตองเสยคาธรรมเนยม

มาตรา ๑๒๖๘ ถาการชำาระบญชนนยงคงทำาอยโดยกาลกวาปหนงขนไป ผชำาระบญชตองเรยกประชมใหญในเวลาสนปทกปนบแตเรมทำาการชำาระบญช และตองทำารายงานยนทประชมวาไดจดการไปอยางไรบาง ทงแถลงใหทราบความเปนไปแหงบญชโดยละเอยด

มาตรา ๑๒๖๙ อนทรพยสนของหางหนสวนหรอของบรษทนนจะแบงคนใหแกผเปนหนสวนหรอผถอหนไดแตเพยงเทาทไมตองเอาไวใชในการชำาระหนของหางหนสวนหรอบรษทเทานน

มาตรา ๑๒๗๐ เมอการชำาระบญชกจการของหางหนสวนหรอบรษทสำาเรจลงผชำาระบญชตองทำารายงานการชำาระบญชแสดงวา การชำาระบญชนนไดดำาเนนไปอยางใด และไดจดการทรพยสนของหางหนสวนหรอบรษทนนไปประการใด แลวใหเรยกประชมใหญเพอเสนอรายงานนน และชแจงกจการตอทประชม

เมอทประชมใหญไดใหอนมตรายงานนนแลว ผชำาระบญชตองนำาขอความทไดประชมกนนนไปจดทะเบยนภายในสบสวนนบแตวนประชมเมอไดจดทะเบยนแลวดงน ใหถอวาเปนทสดแหงการชำาระบญช

มาตรา ๑๒๗๑ เมอเสรจการชำาระบญชแลว ทานใหมอบบรรดาสมดและบญช และเอกสารทงหลายของหางหนสวนหรอบรษทซงไดชำาระบญชนนไวแกนายทะเบยนภายในกำาหนดสบสวนดงกลาวไวในมาตรากอน และใหนายทะเบยนรกษาสมดและบญชและเอกสารเหลานนไวสบปนบแตวนถงทสดแหงการชำาระบญช

สมดและบญชและเอกสารเหลาน ใหเปดใหแกบรรดาบคคลผมสวนไดเสยตรวจดไดโดยไมเรยกคาธรรมเนยมอยางหนงอยางใด

มาตรา ๑๒๗๒ ในคดฟองเรยกหนสนซงหางหนสวนหรอ

บรษทหรอผเปนหนสวน หรอผถอหน หรอผชำาระบญชเปนลกหนอยในฐานเชนนน ทานหามมใหฟองเมอพนกำาหนดสองปนบแตวนถงทสดแหงการชำาระบญช

มาตรา ๑๒๗๓ บทบญญตแหงมาตรา ๑๑๗๒ ถงมาตรา ๑๑๙๓ กบมาตรา ๑๑๙๕ มาตรา ๑๒๐๗ เหลาน ทานใหใชบงคบแกการประชมใหญซงมขนในระหวางชำาระบญชดวยโดยอนโลม

หมวด ๖

การถอนทะเบยนหางหนสวนจดทะเบยน

หางหนสวนจำากด และบรษทจำากดราง63[๖๓]

มาตรา ๑๒๗๓/๑64[๖๔] เมอใดนายทะเบยนมมลเหตอนควรเชอวาหางหนสวนจดทะเบยนหางหนสวนจำากด หรอบรษทจำากดใด มไดทำาการคาขายหรอประกอบการงานแลว ใหนายทะเบยนมหนงสอสงทางไปรษณยตอบรบไปยงหางหนสวนหรอบรษท เพอสอบถามวายงทำาการคาขายหรอประกอบการงานอยหรอไม และแจงวาหากมไดรบคำาตอบภายในสามสบวนนบแตวนทสงหนงสอจะไดโฆษณาในหนงสอพมพเพอขดชอหางหนสวนหรอบรษทนนออกเสยจากทะเบยน

ถานายทะเบยนไดรบคำาตอบจากหางหนสวนหรอบรษทนนวา หางหนสวนหรอบรษทมไดทำาการคาขายหรอประกอบการงาน

6364

แลวหรอมไดรบคำาตอบภายในสามสบวนนบแตวนทสงหนงสอ ใหนายทะเบยนโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราวและสงหนงสอบอกกลาวทางไปรษณยตอบรบไปยงหางหนสวนหรอบรษทวา เมอพนเวลาเกาสบวนนบแตวนทสงหนงสอบอกกลาวหางหนสวนหรอบรษทนนจะถกขดชอออกจากทะเบยน เวนแตจะแสดงเหตใหเหนเปนอยางอน

มาตรา ๑๒๗๓/๒65[๖๕] ในกรณทหางหนสวนหรอบรษทเลกกนแลวและอยระหวางการชำาระบญช หากนายทะเบยนมมลเหตอนควรเชอวาไมมตวผชำาระบญชทำาการอย หรอการงานของหางหนสวนหรอบรษทไดชำาระสะสางตลอดแลว แตผชำาระบญชมไดทำารายงานการชำาระบญช หรอมไดยนจดทะเบยนเสรจการชำาระบญชตอนายทะเบยน ใหนายทะเบยนมหนงสอสงทางไปรษณยตอบรบไปยงหางหนสวนหรอบรษท และผชำาระบญช ณ สถานทอนปรากฏเปนสำานกงานสดทาย แจงใหดำาเนนการเพอใหมตวผชำาระบญช หรอยนรายงานการชำาระบญช หรอจดทะเบยนเสรจการชำาระบญช แลวแตกรณ และแจงวาหากมไดดำาเนนการดงกลาวภายในระยะเวลาหนงรอยแปดสบวนนบแตวนทสงหนงสอนนแลว จะไดโฆษณาในหนงสอพมพเพอขดชอหางหนสวนหรอบรษทนนออกเสยจากทะเบยน

ถาหางหนสวนหรอบรษท หรอผชำาระบญชมไดดำาเนนการภายในกำาหนดเวลาตามวรรคหนง ใหนายทะเบยนโฆษณาในหนงสอพมพแหงทองทอยางนอยหนงคราว และสงหนงสอบอกกลาวทางไปรษณยตอบรบไปยงหางหนสวนหรอบรษทและผชำาระบญชวาเมอพนกำาหนดเวลาเกาสบวนนบแตวนทสงหนงสอบอกกลาว หางหนสวนหรอบรษทนนจะถกขดชอออกจากทะเบยน เวนแตจะ

65

แสดงเหตใหเหนเปนอยางอน

มาตรา ๑๒๗๓/๓66[๖๖] เมอสนกำาหนดเวลาตามทแจงในหนงสอบอกกลาวตามมาตรา ๑๒๗๓/๑ หรอมาตรา ๑๒๗๓/๒ แลว และหางหนสวนหรอบรษท หรอผชำาระบญชมไดแสดงเหตใหเหนเปนอยางอน นายทะเบยนจะขดชอหางหนสวนหรอบรษทนนออกเสยจากทะเบยนกได ในการน ใหหางหนสวนหรอบรษทนนสนสภาพนตบคคลตงแตเมอนายทะเบยนขดชอหางหนสวนหรอบรษทออกเสยจากทะเบยน แตความรบผดของหนสวนผจดการ ผเปนหนสวน กรรมการ ผจดการ และผถอหนมอยเทาไรกใหคงมอยอยางนนและพงเรยกบงคบไดเสมอนหางหนสวนหรอบรษทนนยงมไดสนสภาพนตบคคล

มาตรา ๑๒๗๓/๔67[๖๗] ถาหางหนสวน ผเปนหนสวน บรษท ผถอหน หรอเจาหนใด ๆ ของหางหนสวนหรอบรษทนนรสกวาตองเสยหายโดยไมเปนธรรมเพราะการทหางหนสวนหรอบรษทถกขดชอออกจากทะเบยน เมอหางหนสวน ผเปนหนสวน บรษท ผถอหนหรอเจาหนยนคำารองตอศาลและศาลพจารณาไดความเปนทพอใจวาในขณะทขดชอหางหนสวนหรอบรษทออกจากทะเบยนหางหนสวนหรอบรษทยงทำาการคาขายหรอยงประกอบการงานอย หรอเหนเปนการยตธรรมในการทจะใหหางหนสวนหรอบรษทไดกลบคนสทะเบยนกด ศาลจะสงใหจดชอหางหนสวนหรอบรษทกลบคนเขาสทะเบยนกได และใหถอวาหางหนสวนหรอบรษทนนยงคงอยตลอดมาเสมอนมไดมการขดชอออกเลย โดยศาลจะสงและวางขอกำาหนดไวเปนประการใด ๆ ตามทเหนเปนการยตธรรมดวยกไดเพอใหหางหน6667

สวนหรอบรษทและบรรดาบคคลอน ๆ กลบคนสฐานะอนใกลทสดกบฐานะเดมเสมอนหางหนสวนหรอบรษทนนมไดถกขดชอออกจากทะเบยนเลย

การรองขอใหหางหนสวนหรอบรษทกลบคนสทะเบยน หามมใหรองขอเมอพนกำาหนดสบปนบแตวนทนายทะเบยนขดชอหางหนสวนหรอบรษทออกจากทะเบยน

ลกษณะ ๒๓

สมาคม

มาตรา ๑๒๗๔ - ๑๒๙๗68[๖๘] (ยกเลก)

68

บรรพ ๔

ทรพยสน

ลกษณะ ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๒๙๘ ทรพยสทธทงหลายนน ทานวาจะกอตงขนไดแตดวยอาศยอำานาจในประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน

มาตรา ๑๒๙๙ ภายในบงคบแหงบทบญญตในประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนทานวาการไดมาโดยนตกรรมซงอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยนนไมบรบรณ เวนแตนตกรรมจะไดทำาเปนหนงสอและไดจดทะเบยนการไดมากบพนกงานเจาหนาท

ถามผไดมาซงอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากนตกรรม สทธของผไดมานน ถายงมไดจดทะเบยนไซร ทานวาจะมการเปลยนแปลงทางทะเบยนไมได และสทธอนยงมไดจดทะเบยนนน มใหยกขนเปนขอตอสบคคล

ภายนอกผไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทนและโดยสจรต และไดจดทะเบยนสทธโดยสจรตแลว

มาตรา ๑๓๐๐ ถาไดจดทะเบยนการโอนอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยเปนทางเสยเปรยบแกบคคลผอยในฐานะอนจะใหจดทะเบยนสทธของตนไดอยกอนไซร ทานวาบคคลนนอาจเรยกใหเพกถอนการจดทะเบยนนนได แตการโอนอนมคาตอบแทน ซงผรบโอนกระทำาการโดยสจรตนน ไมวากรณจะเปนประการใด ทานวาจะเรยกใหเพกถอนทะเบยนไมได

มาตรา ๑๓๐๑ บทบญญตแหงสองมาตรากอนน ทานใหใชบงคบถงการเปลยนแปลง ระงบ และกลบคนมาแหงทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยนนดวยโดยอนโลม

มาตรา ๑๓๐๒69[๖๙] บทบญญตแหงสามมาตรากอนน ใหใชบงคบถงเรอมระวางตงแตหาตนขนไป ทงแพและสตวพาหนะดวยโดยอนโลม

มาตรา ๑๓๐๓ ถาบคคลหลายคนเรยกเอาสงหารมทรพยเดยวกนโดยอาศยหลกกรรมสทธตางกนไซร ทานวาทรพยสนตกอยในครอบครองของบคคลใด บคคลนนมสทธยงกวาบคคลอนๆ แตตองไดทรพยนนมาโดยมคาตอบแทนและไดการครอบครองโดยสจรต

69

ทานมใหใชมาตรานบงคบถงสงหารมทรพยซงระบไวในมาตรากอนและในเรองทรพยสนหาย กบทรพยสนทไดมาโดยการกระทำาผด

มาตรา ๑๓๐๔ สาธารณสมบตของแผนดนนน รวมทรพยสนทกชนดของแผนดนซงใชเพอสาธารณประโยชนหรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน เชน

(๑ ) ทดนรกรางวางเปลา และทดนซงมผเวนคนหรอทอดทงหรอกลบมาเปนของแผนดนโดยประการอน ตามกฎหมายทดน

(๒ ) ทรพยสนสำาหรบพลเมองใชรวมกน เปนตนวาทชายตลง ทางนำา ทางหลวงทะเลสาบ

(๓ ) ทรพยสนใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ เปนตนวาปอม และโรงทหาร สำานกราชการบานเมอง เรอรบ อาวธยทธภณฑ

มาตรา ๑๓๐๕ ทรพยสนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนนนจะโอนแกกนมไดเวนแตอาศยอำานาจแหงบทกฎหมายเฉพาะหรอพระราชกฤษฎกา

มาตรา ๑๓๐๖ ทานหามมใหยกอายความขนเปนขอตอสกบแผนดนในเรองทรพยสนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน

มาตรา ๑๓๐๗ ทานหามมใหยดทรพยสนของแผนดนไมวาทรพยสนนนจะเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอไม

ลกษณะ ๒

กรรมสทธ

หมวด ๑

การไดมาซงกรรมสทธ

มาตรา ๑๓๐๘ ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทงอกยอมเปนทรพยสนของเจาของทดนแปลงนน

มาตรา ๑๓๐๙ เกาะทเกดในทะเลสาบ หรอในทางนำาหรอในเขตนานนำาของประเทศกด และทองทางนำาทเขนขนกด เปนทรพยสนของแผนดน

มาตรา ๑๓๑๐ บคคลใดสรางโรงเรอนในทดนของผอนโดยสจรตไซร ทานวาเจาของทดนเปนเจาของโรงเรอนนนๆ แตตองใชคาแหงทดนเพยงทเพมขนเพราะสรางโรงเรอนนนใหแกผสราง

แตถาเจาของทดนสามารถแสดงไดวา มไดมความประมาทเลนเลอจะบอกปดไมยอมรบโรงเรอนนนและเรยกใหผสราง

รอถอนไป และทำาทดนใหเปนตามเดมกได เวนไวแตถาการนจะทำาไมไดโดยใชเงนพอสมควรไซร ทานวาเจาของทดนจะเรยกใหผสรางซอทดนทงหมดหรอแตบางสวนตามราคาตลาดกได

มาตรา ๑๓๑๑ บคคลใดสรางโรงเรอนในทดนของผอนโดยไมสจรตไซร ทานวาบคคลนนตองทำาทดนใหเปนตามเดมแลวสงคนเจาของ เวนแตเจาของจะเลอกใหสงคนตามทเปนอย ในกรณเชนนเจาของทดนตองใชราคาโรงเรอนหรอใชคาแหงทดนเพยงทเพมขนเพราะสรางโรงเรอนนนแลวแตจะเลอก

มาตรา ๑๓๑๒ บคคลใดสรางโรงเรอนรกลำาเขาไปในทดนของผอนโดยสจรตไซรทานวาบคคลนนเปนเจาของโรงเรอนทสรางขน แตตองเสยเงนใหแกเจาของทดนเปนคาใชทดนนนและจดทะเบยนสทธเปนภาระจำายอมตอภายหลงถาโรงเรอนนนสลายไปทงหมด เจาของทดนจะเรยกใหเพกถอนการจดทะเบยนเสยกได

ถาบคคลผสรางโรงเรอนนนกระทำาการโดยไมสจรต ทานวาเจาของทดนจะเรยกใหผสรางรอถอนไป และทำาทดนใหเปนตามเดมโดยผสรางเปนผออกคาใชจายกได

มาตรา ๑๓๑๓ ถาผเปนเจาของทดนโดยมเงอนไขสรางโรงเรอนในทดนนน และภายหลงทดนตกเปนของบคคลอนตามเงอนไขไซร ทานใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยลาภมควรไดมาใชบงคบ

มาตรา ๑๓๑๔ ทานใหใชบทบญญตมาตรา ๑๓๑๐ , ๑๓๑๑ และ ๑๓๑๓ บงคบตลอดถงการกอสรางใดๆ ซงตดทดนและการเพาะปลกตนไมหรอธญชาตดวยโดยอนโลม

แตขาวหรอธญชาตอยางอนอนจะเกบเกยวรวงผลไดคราวหนงหรอหลายคราวตอป เจาของทดนตองยอมใหบคคลผกระทำาการโดยสจรต หรอผเปนเจาของทดนโดยมเงอนไขซงไดเพาะปลกลงไวนนคงครองทดนจนกวาจะเสรจการเกบเกยวโดยใชเงนคำานวณตามเกณฑคาเชาทดนนน หรอเจาของทดนจะเขาครอบครองในทนทโดยใชคาทดแทนใหแกอกฝายหนงกได

มาตรา ๑๓๑๕ บคคลใดสรางโรงเรอน หรอทำาการกอสรางอยางอนซงตดทดน หรอเพาะปลกตนไมหรอธญชาตในทดนของตนดวยสมภาระของผอน ทานวาบคคลนนเปนเจาของสมภาระแตตองใชคาสมภาระ

มาตรา ๑๓๑๖ ถาเอาสงหารมทรพยของบคคลหลายคนมารวมเขากนจนเปนสวนควบหรอแบงแยกไมไดไซร ทานวาบคคลเหลานนเปนเจาของรวมแหงทรพยทรวมเขากนแตละคนมสวนตามคาแหงทรพยของตนในเวลาทรวมเขากบทรพยอน

ถาทรพยอนหนงอาจถอไดวาเปนทรพยประธานไซร ทานวาเจาของทรพยนนเปนเจาของทรพยทรวมเขากนแตผเดยว แตตองใชคาแหงทรพยอนๆ ใหแกเจาของทรพยนนๆ

มาตรา ๑๓๑๗ บคคลใดใชสมภาระของบคคลอนทำาสงใดขนใหมไซร ทานวาเจาของสมภาระเปนเจาของสงนนโดยมตองคำานงวาสมภาระนนจะกลบคนตามเดมไดหรอไมแตตองใชคาแรงงาน

แตถาคาแรงงานเกนกวาคาสมภาระทใชนนมากไซร ทานวาผทำาเปนเจาของทรพยททำาขน แตตองใชคาสมภาระ

มาตรา ๑๓๑๘ บคคลอาจไดมาซงกรรมสทธแหงสงหารมทรพยอนไมมเจาของโดยเขาถอเอา เวนแตการเขาถอเอานนตองหามตามกฎหมายหรอฝาฝนสทธของบคคลอนทจะเขาถอเอาสงหารมทรพยนน

มาตรา ๑๓๑๙ ถาเจาของสงหารมทรพยเลกครอบครองทรพยดวยเจตนาสละกรรมสทธไซร ทานวาสงหารมทรพยนนไมมเจาของ

มาตรา ๑๓๒๐ ภายในบงคบแหงกฎหมายเฉพาะและกฎขอบงคบในเรองนนทานวาสตวปาไมมเจาของตราบเทาทยงอยอสระ สตวปาในสวนสตวและปลาในบอ หรอในทนำาซงเจาของกนไวนน ทานวาไมใชสตวไมมเจาของ

สตวปาทคนจบไดนน ถามนกลบคนอสระและเจาของไมตดตามโดยพลนหรอเลกตดตามเสยแลว ฉะนทานวาไมมเจาของ

สตวซงเลยงเชองแลว ถามนทงทไปเลย ทานวาไมมเจาของ

มาตรา ๑๓๒๑ ภายในบงคบแหงกฎหมายเฉพาะและกฎขอบงคบในเรองนน ผใดจบสตวปาไดในทรกรางวางเปลาหรอในทนำาสาธารณะกด หรอจบไดในทดน หรอทนำามเจาของโดยเจาของมไดแสดงความหวงหามกด ทานวาผนนเปนเจาของสตว

มาตรา ๑๓๒๒ บคคลใดทำาใหสตวปาบาดเจบแลวตดตามไปและบคคลอนจบสตวนนไดกด หรอสตวนนตายลงในทดนของบคคลอนกดทานวาบคคลแรกเปนเจาของสตว

มาตรา ๑๓๒๓ บคคลเกบไดซงทรพยสนหาย ตองทำาอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(๑ ) สงมอบทรพยสนนนแกผของหายหรอเจาของ หรอบคคลอนผมสทธจะรบทรพยสนนน หรอ

(๒ ) แจงแกผของหายหรอเจาของ หรอบคคลอนผมสทธจะรบทรพยสนนนโดยมชกชา หรอ

(๓)70[๗๐] สงมอบทรพยสนนนแกเจาพนกงานตำารวจ หรอพนกงานเจาหนาทอนภายในสามวนและแจงพฤตการณตามททราบอนอาจเปนเครองชวยในการสบหาตวบคคลผมสทธจะรบทรพยสนนน

70

แตถาไมทราบตวผของหาย เจาของ หรอบคคลอนผมสทธจะรบทรพยสนกด หรอบคคลดงระบนนไมรบมอบทรพยสนกด ทานใหดำาเนนการตามวธอนบญญตไวในอนมาตรา (๓)

ทงน ทานวาผเกบไดซงทรพยสนหายตองรกษาทรพยสนนนไวดวยความระมดระวงอนสมควรจนกวาจะสงมอบ

มาตรา ๑๓๒๔71[๗๑] ผเกบไดซงทรพยสนหาย อาจเรยกรองเอารางวลจากบคคลผมสทธจะรบทรพยสนนนเปนจำานวนรอยละสบแหงคาทรพยสนภายในราคาสามหมนบาทและถาราคาสงกวานนขนไปใหคดใหอกรอยละหาในจำานวนทเพมขน แตถาผเกบไดซงทรพยสนหายไดสงมอบทรพยสนแกเจาพนกงานตำารวจหรอพนกงานเจาหนาทอน ใหเสยเงนอกรอยละสองครงแหงคาทรพยสนเปนคาธรรมเนยมแกทบวงการนนๆ เพมขนเปนสวนหนงตางหากจากรางวลซงใหแกผเกบไดแตคาธรรมเนยมนใหจำากดไวไมเกนหนงพนบาท

ถาผเกบไดซงทรพยสนหายมไดปฏบตตามบทบญญตในมาตรากอนไซรทานวา

ผนนไมมสทธจะรบรางวล

มาตรา ๑๓๒๕ ถาผเกบไดซงทรพยสนหายไดปฏบตตามบทบญญตมาตรา ๑๓๒๓ แลว และผมสทธจะรบทรพยสนนนมไดเรยกเอาภายในหนงปนบแตวนทเกบไดไซร ทานวากรรมสทธตกแกผเกบได

71

แตถาทรพยสนซงไมมผเรยกเอานนเปนโบราณวตถไซร กรรมสทธแหงทรพยสนนนตกแกแผนดน แตผเกบไดมสทธจะไดรบรางวลรอยละสบแหงคาทรพยสนนน

มาตรา ๑๓๒๖ การเกบไดซงทรพยสนอนตกหรอทงทะเล หรอทางนำา หรอนำาซดขนฝงนน ทานใหบงคบตามกฎหมายและกฎขอบงคบวาดวยการนน

มาตรา ๑๓๒๗ ภายในบงคบแหงกฎหมายอาญา กรรมสทธแหงสงใดๆ ซงไดใชในการกระทำาผด หรอไดมาโดยการกระทำาผด หรอเกยวกบการกระทำาผดโดยประการอน และไดสงไวในความรกษาของกรมในรฐบาลนน ทานวาตกเปนของแผนดน ถาเจาของมไดเรยกเอาภายในหนงปนบแตวนสง หรอถาไดฟองคดอาญาตอศาลแลวนบแตวนทคำาพพากษาถงทสด แตถาไมทราบตวเจาของ ทานใหผอนเวลาออกไปเปนหาป

ถาทรพยสนเปนของเสยงาย หรอถาหนวงชาไวจะเปนการเสยงความเสยหายหรอคาใชจายจะเกนสวนกบคาของทรพยสนนนไซร ทานวากรมในรฐบาลจะจดใหเอาออกขายทอดตลาดกอนถงกำาหนดกได แตกอนทจะขายใหจดการตามควรเพอบนทกรายการอนเปนเครองใหบคคลผมสทธจะรบทรพยสนนนอาจทราบวาเปนทรพยสนของตนและพสจนสทธได เมอขายแลวไดเงนเปนจำานวนสทธเทาใดใหถอไวแทนตวทรพยสน

มาตรา ๑๓๒๘72[๗๒] สงหารมทรพยมคาซงซอนหรอฝงไวนน ถามผเกบไดโดยพฤตการณซงไมมผใดสามารถอางวาเปนเจาของได ใหกรรมสทธตกเปนของแผนดน ผเกบไดตองสงมอบทรพยนนแกเจาพนกงานตำารวจหรอพนกงานเจาหนาทอน แลวมสทธจะไดรบรางวลหนงในสามแหงคาทรพยนน

มาตรา ๑๓๒๙ สทธของบคคลผไดมาซงทรพยสนโดยมคาตอบแทนและโดยสจรตนน ทานวามเสยไป ถงแมวาผโอนทรพยสนใหจะไดทรพยสนนนมาโดยนตกรรมอนเปนโมฆยะและนตกรรมนนไดถกบอกลางภายหลง

มาตรา ๑๓๓๐ สทธของบคคลผซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาดตามคำาสงศาล หรอคำาสงเจาพนกงานรกษาทรพยในคดลมละลายนน ทานวามเสยไป ถงแมภายหลงจะพสจนไดวาทรพยสนนนมใชของจำาเลย หรอลกหนโดยคำาพพากษา หรอผลมละลาย

มาตรา ๑๓๓๑ สทธของบคคลผไดเงนตรามาโดยสจรตนน ทานวามเสยไป ถงแมภายหลงจะพสจนไดวาเงนนนมใชของบคคลซงไดโอนใหมา

72

มาตรา ๑๓๓๒ บคคลผซอทรพยสนมาโดยสจรตในการขายทอดตลาดหรอในทองตลาด หรอจากพอคาซงขายของชนดนน ไมจำาตองคนใหแกเจาของแทจรง เวนแตเจาของจะชดใชราคาทซอมา

มาตรา ๑๓๓๓ ทานวากรรมสทธนน อาจไดมาโดยอายความตามทบญญตไวในลกษณะ ๓ แหงบรรพน

มาตรา ๑๓๓๔ ทดนรกรางวางเปลา และทดนซงมผเวนคนหรอทอดทงหรอกลบมาเปนของแผนดนโดยประการอนตามกฎหมายทดนนน ทานวาบคคลอาจไดมาตามกฎหมายทดน

หมวด ๒

แดนแหงกรรมสทธ และการใชกรรมสทธ

มาตรา ๑๓๓๕ ภายในบงคบแหงบทบญญตในประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนทานวาแดนแหงกรรมสทธทดนนนกนทงเหนอพนดนและใตพนดนดวย

มาตรา ๑๓๓๖ ภายในบงคบแหงกฎหมาย เจาของทรพยสนมสทธใชสอยและจำาหนายทรพยสนของตนและไดซงดอก

ผลแหงทรพยสนนน กบทงมสทธตดตามและเอาคนซงทรพยสนของตนจากบคคลผไมมสทธจะยดถอไว และมสทธขดขวางมใหผอนสอดเขาเกยวของกบทรพยสนนนโดยมชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๑๓๓๗ บคคลใดใชสทธของตนเปนเหตใหเจาของอสงหารมทรพยไดรบความเสยหาย หรอเดอดรอนเกนทควรคดหรอคาดหมายไดวาจะเปนไปตามปกตและเหตอนควรในเมอเอาสภาพและตำาแหนงทอยแหงทรพยสนนนมาคำานงประกอบไซร ทานวาเจาของอสงหารมทรพยมสทธจะปฏบตการเพอยงความเสยหายหรอเดอดรอนนนใหสนไป ทงนไมลบลางสทธทจะเรยกเอาคาทดแทน

มาตรา ๑๓๓๘ ขอจำากดสทธแหงเจาของอสงหารมทรพยซงกฎหมายกำาหนดไวนนทานวาไมจำาตองจดทะเบยน

ขอจำากดเชนน ทานวาจะถอนหรอแกใหหยอนลงโดยนตกรรมไมไดนอกจากจะไดทำานตกรรมเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท

ขอจำากดซงกำาหนดไวเพอสาธารณประโยชนนน ทานวาจะถอนหรอแกใหหยอนลงมไดเลย

มาตรา ๑๓๓๙ เจาของทดนจำาตองรบนำาซงไหลตามธรรมดาจากทดนสงมาในทดนของตน

นำาไหลตามธรรมดามายงทดนตำา และจำาเปนแกทดนนนไซร ทานวาเจาของทดนซงอยสงกวาจะกนเอาไวไดเพยงทจำาเปนแกทดนของตน

มาตรา ๑๓๔๐ เจาของทดนจำาตองรบนำาซงไหลเพราะระบายจากทดนสงมาในทดนของตน ถากอนทระบายนนนำาไดไหลเขามาในทดนของตนตามธรรมดาอยแลว

ถาไดรบความเสยหายเพราะการระบายนำา ทานวาเจาของทดนตำาอาจเรยกรองใหเจาของทดนสงทำาทางระบายนำาและออกคาใชจายในการนน เพอระบายนำาไปใหตลอดทดนตำาจนถงทางนำา หรอทอนำาสาธารณะ ทงนไมลบลางสทธแหงเจาของทดนตำาในอนจะเรยกเอาคาทดแทน

มาตรา ๑๓๔๑ ทานมใหเจาของอสงหารมทรพยทำาหลงคาหรอการปลกสรางอยางอน ซงทำาใหนำาฝนตกลงยงทรพยสนซงอยตดตอกน

มาตรา ๑๓๔๒ บอ สระ หลมรบนำาโสโครก หรอหลมรบปย หรอขยะมลฝอยนนทานวาจะขดในระยะสองเมตรจากแนวเขตทดนไมได

คหรอการขดรองเพอวางทอนำาใตดนหรอสงอนซงคลายกนนน ทานวาจะทำาใกลแนวเขตทดนกวาครงหนงแหงสวนลกของคหรอรองนนไมได แตถาทำาหางแนวเขตหนงเมตรหรอกวานน ทานวาทำาได

ถากระทำาการดงกลาวไวในสองวรรคกอนใกลแนวเขตไซร ทานวาตองใชความระมดระวงตามควร เพอปองกนมใหดนหรอทรายพงลง หรอมใหนำาหรอสงโสโครกซมเขาไป

มาตรา ๑๓๔๓ หามมใหขดดนหรอบรรทกนำาหนกบนทดนเกนควรจนอาจเปนเหตอนตรายแกความอยมนแหงทดนตดตอ เวนแตจะจดการเพยงพอเพอปองกนความเสยหาย

มาตรา ๑๓๔๔ รว กำาแพง รวตนไม ค ซงหมายเขตทดนนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาของทดนทงสองขางเปนเจาของรวมกน

มาตรา ๑๓๔๕ เมอรวตนไม หรอคซงมไดใชเปนทางระบายนำาเปนของเจาของทดนทงสองขางรวมกน ทานวาเจาของขางใดขางหนงมสทธทจะตดรวตนไม หรอถมคนนไดถงแนวเขตทดนของตน แตตองกอกำาแพง หรอทำารวตามแนวเขตนน

มาตรา ๑๓๔๖ ถามตนไมอยบนแนวเขตทดน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาของทดนทงสองขางเปนเจาของตนไมรวมกน ดอกผลเปนของเจาของทดนคนละสวนเสมอกน และถาตดตนลงไซร ไมนนเปนของเจาของทดนคนละสวนดจกน

เจาของแตละฝายจะตองการใหขดหรอตดตนไมกได คาใชจายในการนนตองเสยเทากนทงสองฝาย แตถาเจาของอกฝายหนง

สละสทธในตนไมไซร ฝายทตองการขดหรอตดตองเสยคาใชจายฝายเดยว ถาตนไมนนเปนหลกเขตและจะหาหลกเขตอนไมเหมาะเหมอน ทานวาฝายหนงฝายใดจะตองการใหขดหรอตดไมได

มาตรา ๑๓๔๗ เจาของทดนอาจตดรากไมซงรกเขามาจากทดนตดตอและเอาไวเสย ถากงไมยนลำาเขามา เมอเจาของทดนไดบอกผครอบครองทดนตดตอใหตดภายในเวลาอนสมควรแลว แตผนนไมตด ทานวาเจาของทดนตดเอาเสยได

มาตรา ๑๓๔๘ ดอกผลแหงตนไมทหลนตามธรรมดาลงในทดนตดตอแปลงใด ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเปนดอกผลของทดนแปลงนน

มาตรา ๑๓๔๙ ทดนแปลงใดมทดนแปลงอนลอมอยจนไมมทางออกถงทางสาธารณะไดไซร ทานวาเจาของทดนแปลงนนจะผานทดนซงลอมอยไปสทางสาธารณะได

ทดนแปลงใดมทางออกไดแตเมอตองขามสระ บง หรอทะเล หรอมทชนอนระดบทดนกบทางสาธารณะสงกวากนมากไซร ทานวาใหใชความในวรรคตนบงคบ

ทและวธทำาทางผานนนตองเลอกใหพอควรแกความจำาเปนของผมสทธจะผานกบทงใหคำานงถงทดนทลอมอยใหเสยหายแตนอยทสดทจะเปนไดถาจำาเปน

ผมสทธจะผานจะสรางถนนเปนทางผานกไดผมสทธจะผานตองใชคาทดแทนใหแกเจาของทดนทลอมอยเพอความเสยหายอนเกดแตเหตทมทางผานนน คาทดแทนนนนอกจากคาเสยหายเพราะสรางถนน ทานวาจะกำาหนดเปนเงนรายปกได

มาตรา ๑๓๕๐ ถาทดนแบงแยกหรอแบงโอนกนเปนเหตใหแปลงหนงไมมทางออกไปสทางสาธารณะไซร ทานวาเจาของทดนแปลงนนมสทธเรยกรองเอาทางเดนตามมาตรากอนไดเฉพาะบนทดนแปลงทไดแบงแยกหรอแบงโอนกนและไมตองเสยคาทดแทน

มาตรา ๑๓๕๑ เจาของทดน เมอบอกลวงหนาตามสมควรแลว อาจใชทดนตดตอเพยงทจำาเปนในการปลกสรางหรอซอมแซมรว กำาแพง หรอโรงเรอน ตรงหรอใกลแนวเขตของตนแตจะเขาไปในเรอนทอยของเพอนบานขางเคยงไมได เวนแตไดรบความยนยอม

ถาไดกอความเสยหายใหเกดขนไซร ทานวาเพอนบานขางเคยงจะเรยกเอาคาทดแทนกได

มาตรา ๑๓๕๒ ทานวาถาเจาของทดนไดรบคาทดแทนตามสมควรแลวตองยอมใหผอนวางทอนำา ทอระบายนำา สายไฟฟา หรอสงอนซงคลายกนผานทดนของตน เพอประโยชนแกทดนตดตอ ซงถาไมยอมใหผานกไมมทางจะวางได หรอถาจะวางไดกเปลองเงนมากเกนควรแตเจาของทดนอาจใหยกเอาประโยชนของตนขนพจารณาดวย

เมอมเหตผลพเศษ ถาจะตองวางเหนอพนดนไซร ทานวาเจาของทดนอาจเรยกใหซอทดนของตนบางสวนตามควรทจะใชในการนน โดยราคาคมคาทดนและคาทดแทนความเสยหาย ซงอาจมเพราะการขายนนดวย

ถาพฤตการณเปลยนไป เจาของทดนอาจเรยกใหยายถอนสงทวางนนไปไว ณ สวนอนแหงทดนของตนตามแตจะเหมาะแกประโยชนแหงเจาของทดน

คายายถอนนน เจาของทดนตดตอเปนผเสย แตถามพฤตการณพเศษไซร ทานวาจะใหเจาของทดนอกฝายหนงชวยเสยคายายถอนตามสวนอนควรกได

มาตรา ๑๓๕๓ บคคลอาจพาปศสตวของตนผานหรอเขาไปในทดนของผอนซงมไดกนเพอไปเลยง และอาจเขาไปเอานำาในบอหรอสระในทเชนวานนมาใชได เวนแตทดนเปนทเพาะปลก หรอเตรยมเพอเพาะปลก หวานหรอมธญชาตขนอยแลว แตทานวาเจาของทดนยอมหามไดเสมอ

มาตรา ๑๓๕๔ ถามจารตประเพณแหงทองถนใหทำาไดและถาเจาของไมหาม บคคลอาจเขาไปในทปา ทดง หรอในทมหญาเลยงสตวซงเปนทดนของผอน เพอเกบฟน หรอผลไมปา ผกเหด และสงเชนกน

มาตรา ๑๓๕๕ เจาของทดนรมทางนำา หรอมทางนำาผาน ไมมสทธจะชกเอานำาไวเกนกวาทจำาเปนแกประโยชนของตนตามควร ใหเปนเหตเสอมเสยแกทดนแปลงอนซงอยตามทางนำานน

หมวด ๓

กรรมสทธรวม

มาตรา ๑๓๕๖ ถาทรพยสนเปนของบคคลหลายคนรวมกน ทานใหใชบทบญญตในหมวดนบงคบ เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๓๕๗ ทานใหสนนษฐานไวกอนวาผเปนเจาของรวมกนมสวนเทากน

มาตรา ๑๓๕๘ ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาของรวมมสทธจดการทรพยสนรวมกน

ในเรองจดการตามธรรมดา ทานวาพงตกลงโดยคะแนนขางมากแหงเจาของรวมแตเจาของรวมคนหนงๆ อาจทำาสงใดสงหนงในทางจดการตามธรรมดาได เวนแตฝายขางมากไดตกลงไวเปนอยางอน แตเจาของรวมคนหนงๆ อาจทำาการเพอรกษาทรพยสนไดเสมอ

ในเรองจดการอนเปนสาระสำาคญ ทานวาตองตกลงกนโดยคะแนนขางมากแหงเจาของรวม และคะแนนขางมากนนตองมสวนไมตำากวาครงหนงแหงคาทรพยสน

การเปลยนแปลงวตถทประสงคนน ทานวาจะตกลงกนไดกแตเมอเจาของรวมเหนชอบทกคน

มาตรา ๑๓๕๙ เจาของรวมคนหนงๆ อาจใชสทธอนเกดแตกรรมสทธครอบไปถงทรพยสนทงหมดเพอตอสบคคลภายนอก แตในการเรยกรองเอาทรพยสนคนนน ทานวาตองอยในบงคบแหงเงอนไขทระบไวในมาตรา ๓๐๒ แหงประมวลกฎหมายน

มาตรา ๑๓๖๐ เจาของรวมคนหนงๆ มสทธใชทรพยสนได แตการใชนนตองไมขดตอสทธแหงเจาของรวมคนอนๆ

ทานใหสนนษฐานไวกอนวาเจาของรวมคนหนงๆ มสทธไดดอกผลตามสวนของตนทมในทรพยสนนน

มาตรา ๑๓๖๑ เจาของรวมคนหนงๆ จะจำาหนายสวนของตน หรอจำานอง หรอกอใหเกดภาระตดพนกได

แตตวทรพยสนนนจะจำาหนาย จำานำา จำานอง หรอกอใหเกดภาระตดพนไดกแตดวยความยนยอมแหงเจาของรวมทกคน

ถาเจาของรวมคนใดจำาหนาย จำานำา จำานอง หรอกอใหเกดภาระตดพนทรพยสนโดยมไดรบความยนยอมแหงเจาของรวมทกคน แตภายหลงเจาของรวมคนนนไดเปนเจาของทรพยสนแตผเดยวไซร ทานวานตกรรมนนเปนอนสมบรณ

มาตรา ๑๓๖๒ เจาของรวมคนหนงๆ จำาตองชวยเจาของรวมคนอนๆ ตามสวนของตนในการออกคาจดการ คาภาษอากร และคารกษา กบทงคาใชทรพยสนรวมกนดวย

มาตรา ๑๓๖๓ เจาของรวมคนหนงๆ มสทธเรยกใหแบงทรพยสนได เวนแตจะมนตกรรมขดอย หรอถาวตถทประสงคทเปนเจาของรวมกนนนมลกษณะเปนการถาวร กเรยกใหแบงไมได

สทธเรยกใหแบงทรพยสนนน ทานวาจะตดโดยนตกรรมเกนคราวละสบปไมได

ทานวาเจาของรวมจะเรยกใหแบงทรพยสนในเวลาทไมเปนโอกาสอนควรไมได

มาตรา ๑๓๖๔ การแบงทรพยสนพงกระทำาโดยแบงทรพยสนนนเองระหวางเจาของรวม หรอโดยขายทรพยสนแลวเอาเงนทขายไดแบงกน

ถาเจาของรวมไมตกลงกนวาจะแบงทรพยสนอยางไรไซร เมอเจาของรวมคนหนงคนใดขอ ศาลอาจสงใหเอาทรพยสนนนออกแบง ถาสวนทแบงใหไมเทากนไซร จะสงใหทดแทนกนเปนเงนกได ถาการแบงเชนวานไมอาจทำาไดหรอจะเสยหายมากนกกด ศาลจะสงใหขายโดยประมลราคากนระหวางเจาของรวมหรอขายทอดตลาดกได

มาตรา ๑๓๖๕ ถาเจาของรวมตองรบผดชอบรวมกนตอบคคลภายนอกในหนอนเกยวกบทรพยสนรวม หรอในหนซงไดกอขน

ใหมเพอชำาระหนเดมดงวานนกด ในเวลาแบงเจาของรวมคนหนงๆ จะเรยกใหเอาทรพยสนรวมนนชำาระหนเสยกอน หรอใหเอาเปนประกนกได

ถาเจาของรวมคนหนงตองรบผดตอเจาของรวมคนอนในหน ซงเกดจากการเปนเจาของรวม หรอในหนซงไดกอขนใหมเพอชำาระหนเดมดงวานนกด ในเวลาแบง เจาของรวมผเปนเจาหนจะเรยกใหเอาสวนซงจะไดแกลกหนของตนในทรพยสนรวมนนชำาระหนเสยกอน หรอใหเอาเปนประกนกได

สทธทกลาวมาขางตนนอาจใชแกผรบโอน หรอผสบกรรมสทธในสวนของเจาของรวมนน

ถาจำาเปนจะตองขายทรพยสนรวมไซร ทานใหนำาบทบญญตมาตรากอนมาใชบงคบ

มาตรา ๑๓๖๖ เจาของรวมคนหนงๆ ตองรบผดตามสวนของตนเชนเดยวกบผขายในทรพยสนซงเจาของรวมคนอนๆ ไดรบไปในการแบง

ลกษณะ ๓

ครอบครอง

มาตรา ๑๓๖๗ บคคลใดยดถอทรพยสนโดยเจตนาจะยดถอเพอตน ทานวาบคคลนนไดซงสทธครอบครอง

มาตรา ๑๓๖๘ บคคลอาจไดมาซงสทธครอบครองโดยผอนยดถอไวให

มาตรา ๑๓๖๙ บคคลใดยดถอทรพยสนไว ทานใหสนนษฐานไวกอนวา บคคลนนยดถอเพอตน

มาตรา ๑๓๗๐ ผครอบครองนน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาครอบครองโดยสจรตโดยความสงบและโดยเปดเผย

มาตรา ๑๓๗๑ ถาพสจนไดวาบคคลใดครอบครองทรพยสนเดยวกนสองคราวทานใหสนนษฐานไวกอนวาบคคลนนไดครอบครองตดตอกนตลอดเวลา

มาตรา ๑๓๗๒ สทธซงผครอบครองใชในทรพยสนทครอบครองนนทานใหสนนษฐานไวกอนวาเปนสทธซงผครอบครองมตามกฎหมาย

มาตรา ๑๓๗๓ ถาทรพยสนเปนอสงหารมทรพยทไดจดไวในทะเบยนทดน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาบคคลผมชอในทะเบยนเปนผมสทธครอบครอง

มาตรา ๑๓๗๔ ถาผครอบครองถกรบกวนในการครอบครองทรพยสน เพราะมผสอดเขาเกยวของโดยมชอบดวยกฎหมายไซร ทานวาผครอบครองมสทธจะใหปลดเปลองการรบกวนนนได ถาเปนทนาวตกวาจะยงมการรบกวนอก ผครอบครองจะขอตอศาลใหสงหามกได

การฟองคดเพอปลดเปลองการรบกวนนน ทานวาตองฟองภายในปหนงนบแตเวลาถกรบกวน

มาตรา ๑๓๗๕ ถาผครอบครองถกแยงการครอบครองโดยมชอบดวยกฎหมายไซรทานวาผครอบครองมสทธจะไดคนซงการครอบครอง เวนแตอกฝายหนงมสทธเหนอทรพยสนดกวาซงจะเปนเหตใหเรยกคนจากผครอบครองได

การฟองคดเพอเอาคนซงการครอบครองนน ทานวาตองฟองภายในปหนงนบแตเวลาถกแยงการครอบครอง

มาตรา ๑๓๗๖ ถาจะตองสงทรพยสนคนแกบคคลผมสทธเอาคนไซรทานใหนำาบทบญญตมาตรา ๔๑๒ ถง ๔๑๘ แหงประมวลกฎหมายนวาดวยลาภมควรไดมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๓๗๗ ถาผครอบครองสละเจตนาครอบครอง หรอไมยดถอทรพยสนตอไปไซร การครอบครองยอมสดสนลง

ถาเหตอนมสภาพเปนเหตชวคราวมมาขดขวางมใหผครอบครองยดถอทรพยสนไซร ทานวาการครอบครองไมสดสนลง

มาตรา ๑๓๗๘ การโอนไปซงการครอบครองนนยอมทำาไดโดยสงมอบทรพยสนทครอบครอง

มาตรา ๑๓๗๙ ถาผรบโอนหรอผแทนยดถอทรพยสนอยแลว ทานวาการโอนไปซงการครอบครองจะทำาเพยงแสดงเจตนากได

มาตรา ๑๓๘๐ การโอนไปซงการครอบครองยอมเปนผล แมผโอนยงยดถอทรพยสนอย ถาผโอนแสดงเจตนาวาตอไปจะยดถอทรพยสนนนแทนผรบโอน

ถาทรพยสนนนผแทนของผโอนยดถออย การโอนไปซงการครอบครองจะทำาโดยผโอนสงผแทนวา ตอไปใหยดถอทรพยสนไวแทนผรบโอนกได

มาตรา ๑๓๘๑ บคคลใดยดถอทรพยสนอยในฐานะเปนผแทนผครอบครองบคคลนนจะเปลยนลกษณะแหงการยดถอได กแตโดยบอกกลาวไปยงผครอบครองวาไมเจตนาจะยดถอทรพยสนแทนผครอบครองตอไป หรอตนเองเปนผครอบครองโดยสจรต อาศยอำานาจใหมอนไดจากบคคลภายนอก

มาตรา ๑๓๘๒ บคคลใดครอบครองทรพยสนของผอนไวโดยความสงบและโดยเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของ ถาเปนอสงหารมทรพยไดครอบครองตดตอกนเปนเวลาสบป ถาเปนสงหารมทรพยไดครอบครองตดตอกนเปนเวลาหาปไซร ทานวาบคคลนนไดกรรมสทธ

มาตรา ๑๓๘๓ ทรพยสนอนไดมาโดยการกระทำาผดนน ทานวาผกระทำาผดหรอผรบโอนไมสจรตจะไดกรรมสทธโดยอายความกแตเมอพนกำาหนดอายความอาญา หรอพนเวลาทกำาหนดไวในมาตรากอน ถากำาหนดไหนยาวกวา ทานใหใชกำาหนดนน

มาตรา ๑๓๘๔ ถาผครอบครองขาดยดถอทรพยสนโดยไมสมครและไดคนภายในเวลาปหนงนบตงแตวนขาดยดถอหรอไดคนโดยฟองคดภายในกำาหนดนนไซร ทานมใหถอวาการครอบครองสะดดหยดลง

มาตรา ๑๓๘๕ ถาโอนการครอบครองแกกน ผรบโอนจะนบเวลาซงผโอนครอบครองอยกอนนนรวมเขากบเวลาครอบครอง

ของตนกได ถาผรบโอนนบรวมเชนนน และถามขอบกพรองในระหวางครอบครองของผโอนไซร ทานวาขอบกพรองนนอาจยกขนเปนขอตอสผรบโอนได

มาตรา ๑๓๘๖ บทบญญตวาดวยอายความในประมวลกฎหมายนทานใหใชบงคบในเรองอายความไดสทธอนกลาวไวในลกษณะนโดยอนโลม

ลกษณะ ๔

ภาระจำายอม

มาตรา ๑๓๘๗ อสงหารมทรพยอาจตองตกอยในภาระจำายอมอนเปนเหตใหเจาของตองยอมรบกรรมบางอยางซงกระทบถงทรพยสนของตน หรอตองงดเวนการใชสทธบางอยางอนมอยในกรรมสทธทรพยสนนน เพอประโยชนแกอสงหารมทรพยอน

มาตรา ๑๓๘๘ เจาของสามยทรพยไมมสทธทำาการเปลยนแปลงในภารยทรพยหรอในสามยทรพยซงทำาใหเกดภาระเพมขนแกภารยทรพย

มาตรา ๑๓๘๙ ถาความตองการแหงเจาของสามยทรพยเปลยนแปลงไป ทานวาความเปลยนแปลงนนไมใหสทธแกเจาของสามยทรพยทจะทำาใหเกดภาระเพมขนแกภารยทรพยได

มาตรา ๑๓๙๐ ทานมใหเจาของภารยทรพยประกอบกรรมใดๆ อนจะเปนเหตใหประโยชนแหงภาระจำายอมลดไปหรอเสอมความสะดวก

มาตรา ๑๓๙๑ เจาของสามยทรพยมสทธทำาการทกอยางอนจำาเปนเพอรกษาและใชภาระจำายอม แตตองเสยคาใชจายของตนเอง ในการนเจาของสามยทรพยจะกอใหเกดความเสยหายแกภารยทรพยไดกแตนอยทสดตามพฤตการณ

เจาของสามยทรพยตองเสยคาใชจายของตนเองรกษาซอมแซมการทไดทำาไปแลวใหเปนไปดวยด แตถาเจาของภารยทรพยไดรบประโยชนดวยไซร ทานวาตองออกคาใชจายตามสวนแหงประโยชนทไดรบ

มาตรา ๑๓๙๒ ถาภาระจำายอมแตะตองเพยงสวนหนงแหงภารยทรพย เจาของทรพยนนอาจเรยกใหยายไปยงสวนอนกได แตตองแสดงไดวาการยายนนเปนประโยชนแกตนและรบเสยคาใชจาย ทงนตองไมทำาใหความสะดวกของเจาของสามยทรพยลดนอยลง

มาตรา ๑๓๙๓ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในนตกรรมอนกอใหเกดภาระจำายอมไซร ทานวาภาระจำายอมยอมตดไปกบสามยทรพยซงไดจำาหนาย หรอตกไปในบงคบแหงสทธอน

ทานวาจะจำาหนาย หรอทำาใหภาระจำายอมตกไปในบงคบแหงสทธอนตางหากจากสามยทรพยไมได

มาตรา ๑๓๙๔ ถามการแบงแยกภารยทรพย ทานวาภาระจำายอมยงคงมอยทกสวนทแยกออก แตถาในสวนใดภาระจำายอมนน

ไมใชและใชไมไดตามรปการ ทานวาเจาของสวนนนจะเรยกใหพนจากภาระจำายอมกได

มาตรา ๑๓๙๕ ถามการแบงแยกสามยทรพย ทานวาภาระจำายอมยงคงมอยเพอประโยชนแกทกสวนทแยกออกนน แตถาภาระจำายอมนนไมใชและใชไมไดตามรปการเพอประโยชนแกสวนใดไซร ทานวาเจาของภารยทรพยจะเรยกใหพนจากภาระจำายอมอนเกยวกบทรพยสวนนนกได

มาตรา ๑๓๙๖ ภาระจำายอมซงเจาของรวมแหงสามยทรพยคนหนงไดมา หรอใชอยนน ทานใหถอวาเจาของรวมไดมาหรอใชอยดวยกนทกคน

มาตรา ๑๓๙๗ ถาภารยทรพยหรอสามยทรพยสลายไปทงหมดทานวาภาระจำายอมสนไป

มาตรา ๑๓๙๘ ถาภารยทรพยและสามยทรพยตกเปนของเจาของคนเดยวกน ทานวาเจาของจะใหเพกถอนการจดทะเบยนภาระจำายอมกได แตถายงมไดเพกถอนทะเบยนไซร ภาระจำายอมยงคงมอยในสวนบคคลภายนอก

มาตรา ๑๓๙๙ ภาระจำายอมนน ถามไดใชสบป ทานวายอมสนไป

มาตรา ๑๔๐๐ ถาภาระจำายอมหมดประโยชนแกสามยทรพยไซร ทานวาภาระจำายอมนนสนไป แตถาความเปนไปมทางใหกลบใชภาระจำายอมไดไซร ทานวาภาระจำายอมนนกลบมขนอกแตตองยงไมพนอายความทระบไวในมาตรากอน

ถาภาระจำายอมยงเปนประโยชนแกสามยทรพยอยบาง แตเมอเทยบกบภาระอนตกอยแกภารยทรพยแลว ประโยชนนนนอยนกไซร ทานวาเจาของภารยทรพยจะขอใหพนจากภาระจำายอมทงหมด หรอแตบางสวนกได แตตองใชคาทดแทน

มาตรา ๑๔๐๑ ภาระจำายอมอาจไดมาโดยอายความ ทานใหนำาบทบญญตวาดวยอายความไดสทธอนกลาวไวในลกษณะ ๓ แหงบรรพน มาใชบงคบโดยอนโลม

ลกษณะ ๕

อาศย

มาตรา ๑๔๐๒ บคคลใดไดรบสทธอาศยในโรงเรอน บคคลนนยอมมสทธอยในโรงเรอนนนโดยไมตองเสยคาเชา

มาตรา ๑๔๐๓ สทธอาศยนน ทานวาจะกอใหเกดโดยมกำาหนดเวลาหรอตลอดชวตของผอาศยกได

ถาไมมกำาหนดเวลา ทานวาสทธนนจะเลกเสยในเวลาใดๆ กไดแตตองบอกลวงหนาแกผอาศยตามสมควร

ถาใหสทธอาศยโดยมกำาหนดเวลา กำาหนดนนทานมใหเกนสามสบปถากำาหนดไวนานกวานน ใหลดลงมาเปนสามสบป การใหสทธอาศยจะตออายกได แตตองกำาหนดเวลาไมเกนสามสบปนบแตวนทำาตอ

มาตรา ๑๔๐๔ สทธอาศยนนจะโอนกนไมไดแมโดยทางมรดก

มาตรา ๑๔๐๕ สทธอาศยนนถามไดจำากดไวชดแจงวาใหเพอประโยชนแกผอาศยเฉพาะตวไซร บคคลในครอบครวและในครวเรอนของผอาศยจะอยดวยกได

มาตรา ๑๔๐๖ ถาผใหอาศยมไดหามไวชดแจง ผอาศยจะเกบเอาดอกผลธรรมดาหรอผลแหงทดน มาใชเพยงทจำาเปนแกความตองการของครวเรอนกได

มาตรา ๑๔๐๗ ผใหอาศยไมจำาตองบำารงรกษาทรพยสนใหอยในความซอมแซมอนด

ผอาศยจะเรยกใหชดใชคาใชจาย ซงไดออกไปในการทำาใหทรพยสนดขนหาไดไม

มาตรา ๑๔๐๘ เมอสทธอาศยสนลง ผอาศยตองสงทรพยสนคนแกผใหอาศย

มาตรา ๑๔๐๙ ทานใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยหนาทและความรบผดของผเชาอนกลาวไวในมาตรา ๕๕๒ ถง ๕๕๕ มาตรา ๕๕๘ , ๕๖๒ และ ๕๖๓ มาใชบงคบโดยอนโลม

ลกษณะ ๖

สทธเหนอพนดน

มาตรา ๑๔๑๐ เจาของทดนอาจกอใหเกดสทธเหนอพนดนเปนคณแกบคคลอนโดยใหบคคลนนมสทธเปนเจาของโรงเรอน สงปลกสราง หรอสงเพาะปลก บนดนหรอใตดนนน

มาตรา ๑๔๑๑ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในนตกรรมอนกอใหเกดสทธเหนอพนดนไซร ทานวาสทธนนอาจโอนไดและรบมรดกกนได

มาตรา ๑๔๑๒ สทธเหนอพนดนนนจะกอใหเกดโดยมกำาหนดเวลาหรอตลอดชวตเจาของทดน หรอตลอดชวตผทรงสทธเหนอพนดนนนกได

ถากอใหเกดสทธพนดนโดยมกำาหนดเวลาไซร ทานใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๔๐๓ วรรค ๓ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๔๑๓ ถาสทธเหนอพนดนนนไมมกำาหนดเวลาไซร ทานวาคกรณฝายใดจะบอกเลกเสยในเวลาใดกได แตตองบอก

ลวงหนาแกอกฝายหนงตามสมควร ถามคาเชาซงจำาตองใหแกกนไซร ทานวาตองบอกลวงหนาปหนง หรอใหคาเชาปหนง

มาตรา ๑๔๑๔ ถาผทรงสทธเหนอพนดนละเลยไมปฏบตตามเงอนไขอนเปนสาระสำาคญซงระบไวในนตกรรมกอตงสทธนนกด หรอถามคาเชาซงจะตองใหแกกน แตผทรงสทธเหนอพนดนละเลยไมชำาระถงสองปตดๆ กนกด ทานวาคกรณอกฝายหนงจะบอกเลกสทธเหนอพนดนกได

มาตรา ๑๔๑๕ สทธเหนอพนดนไมสนไปโดยเหตทโรงเรอน สงปลกสรางหรอสงเพาะปลกสลายไป แมการสลายนนจะเปนเพราะเหตสดวสย

มาตรา ๑๔๑๖ เมอสทธเหนอพนดนสนไป ผทรงสทธจะรอถอนโรงเรอนสงปลกสราง สงเพาะปลกของตนไปกได แตตองทำาใหทดนเปนตามเดม

แตถาเจาของทดนจะไมยอมใหรอถอนไป และบอกเจตนาจะซอตามราคาทองตลาดไซร ทานวาผทรงสทธเหนอพนดนจะไมยอมขายไมไดเวนแตจะมเหตอนสมควร

ลกษณะ ๗

สทธเกบกน

มาตรา ๑๔๑๗ อสงหารมทรพยอาจตองตกอยในบงคบสทธเกบกนอนเปนเหตใหผทรงสทธนนมสทธครอบครอง ใช และถอเอาซงประโยชนแหงทรพยสนนน

ผทรงสทธเกบกนมอำานาจจดการทรพยสน

ผทรงสทธเกบกนในปาไม เหมองแร หรอทขดหน มสทธทำาการแสวงประโยชนจากปาไม เหมองแร หรอทขดหนนน

มาตรา ๑๔๑๘ สทธเกบกนนน จะกอใหเกดโดยมกำาหนดเวลาหรอตลอดชวตแหงผทรงสทธกได

ถาไมมกำาหนดเวลา ทานในสนนษฐานไวกอนวาสทธเกบกนมอยตลอดชวตผทรงสทธ

ถามกำาหนดเวลา ทานใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๔๐๓ วรรค ๓ มาใชบงคบโดยอนโลม

ถาผทรงสทธเกบกนถงแกความตาย ทานวาสทธนนยอมสนไปเสมอ

มาตรา ๑๔๑๙ ถาทรพยสนสลายไปโดยไมไดคาทดแทนไซร ทานวาเจาของไมจำาตองทำาใหคนด แตถาเจาของทำาใหทรพยสนคนดขนเพยงใด ทานวาสทธเกบกนกกลบมขนเพยงนน

ถาไดคาทดแทนไซร ทานวาเจาของหรอผทรงสทธเกบกน ตองทำาใหทรพยสนคนดเพยงทสามารถทำาไดตามจำานวนเงนคาทดแทนทไดรบและสทธเกบกนกลบมขนเพยงททรพยสนกลบคนด แตถาพนวสยทจะทำาใหกลบคนดได สทธเกบกนกเปนอนสนไป และคาทดแทนนนตองแบงกนระหวางเจาของทรพยสน และผทรงสทธเกบกนตามสวนแหงความเสยหายของตน

วธนใหใชบงคบโดยอนโลมถงกรณซงทรพยสนถกบงคบซอ และกรณซงทรพยสนสลายไปแตบางสวน หรอการทำาใหคนดนนพนวสยในบางสวน

มาตรา ๑๔๒๐ เมอสทธเกบกนสนลง ผทรงสทธตองสงทรพยสนคนแกเจาของ

ถาทรพยสนสลายไป หรอเสอมราคาลง ผทรงสทธเกบกนตองรบผด เวนแตจะพสจนไดวาความเสยหายนนมไดเกดขนเพราะความผดของตน

ถาผทรงสทธเกบกนใชทรพยสนสนเปลองไปโดยมชอบ ทานวาตองทำาใหมมาแทน

ถาทรพยสนเสอมราคาเพราะการใชตามควรไซร ทานวาผทรงสทธเกบกนไมจำาเปนตองใหคาทดแทน

มาตรา ๑๔๒๑ ในการใชสทธเกบกนนน ผทรงสทธตองรกษาทรพยสนเสมอกบทวญญชนพงรกษาทรพยสนของตนเอง

มาตรา ๑๔๒๒ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในนตกรรมอนกอใหเกดสทธเกบกนไซร ทานวาผทรงสทธนนจะโอนการใชสทธของตนใหบคคลภายนอกกได ในกรณเชนนนเจาของทรพยสนอาจฟองรองผรบโอนโดยตรง

มาตรา ๑๔๒๓ เจาของทรพยสนจะคดคานมใหใชทรพยสนในทางอนมชอบดวยกฎหมาย หรอมสมควรกได

ถาเจาของพสจนไดวาสทธของตนตกอยในภยนตราย ทานวาจะเรยกใหผทรงสทธเกบกนหาประกนใหกได เวนแตในกรณซงผใหทรพยสนสงวนสทธเกบกนในทรพยสนนนไวเพอตนเอง

ถาผทรงสทธเกบกนละเลยไมหาประกนมาใหภายในเวลาอนสมควรซงกำาหนดใหเพอการนน หรอถาผทรงสทธเกบกนมนำาพาตอคำาคดคานแหงเจาของยงคงใชทรพยสนนนในทางอนมชอบดวยกฎหมาย หรอมสมควรไซร ทานวาศาลจะตงผรกษาทรพยเพอจดการทรพยสนแทนผทรงสทธเกบกนกได แตเมอหาประกนมาใหแลว ศาลจะถอนผรกษาทรพยทตงขนไวนนกได

มาตรา ๑๔๒๔ ผทรงสทธเกบกนจำาตองสงวนภาวะแหงทรพยสนมใหเปลยนไปในสาระสำาคญ กบตองบำารงรกษาปกตและซอมแซมเลกนอยดวย

ถาจำาเปนตองซอมแซมใหญ หรอมการสำาคญอนตองทำาเพอรกษาทรพยสนไซรทานวาผทรงสทธเกบกนตองแจงแกเจาของทรพยสนโดยพลนและตองยอมใหจดทำาการนนๆ ไปถาเจาของทรพยสนละเลยเสยทานวาผทรงสทธเกบกนจะจดทำาการนนไปโดยใหเจาของทรพยสนออกคาใชจายกได

มาตรา ๑๔๒๕ คาใชจายอนเปนการจรนน ทานวาเจาของตองเปนผออก แตเพอจะออกคาใชจายเชนวาน หรอคาใชจายตามความในมาตรากอนเจาของจะจำาหนายทรพยสนบางสวนกได เวนแตผทรงสทธเกบกนจะเตมใจทดรองเงนตามทจำาเปนโดยไมคดดอกเบย

มาตรา ๑๔๒๖ ในระหวางทสทธเกบกนยงมอย ผทรงสทธตองออกคาใชจายในการจดการทรพยสนตลอดจนเสยภาษอากร กบทงตองใชดอกเบยหนสนซงตดพนทรพยสนนน

มาตรา ๑๔๒๗ ถาเจาของทรพยสนตองการ ผทรงสทธเกบกนจำาตองเอาทรพยสนประกนวนาศภยเพอประโยชนแกเจาของทรพยสน และถาทรพยสนนนไดเอาประกนภยไวแลวผทรงสทธเกบกนตองตอสญญาประกนนนเมอถงคราวตอผ

ทรงสทธเกบกนตองเสยเบยประกนระหวางทสทธของตนยงมอย

มาตรา ๑๔๒๘ คดอนเกยวกบสทธเกบกนในระหวางเจาของทรพยสนกบผทรงสทธเกบกน หรอผรบโอนนน ทานหามมใหฟองเมอเกนปหนงนบแตวนสทธเกบกนสดสนลง แตในคดทเจาของทรพยสนเปนโจทกนน ถาเจาของไมอาจรวาสทธเกบกนสดสนลงเมอใด ทานใหนบอายความปหนงนนตงแตเวลาทเจาของทรพยสนไดร หรอควรรวาสทธเกบกนสดสนลง

ลกษณะ ๘

ภาระตดพนในอสงหารมทรพย

มาตรา ๑๔๒๙ อสงหารมทรพยอาจตองตกอยในภาระตดพน อนเปนเหตใหผรบประโยชนมสทธไดรบการชำาระหนเปนคราวๆ จากทรพยสนนน หรอไดใชและถอเอาซงประโยชนแหงทรพยสนตามทระบไว

มาตรา ๑๔๓๐ ภาระตดพนในอสงหารมทรพยนน จะกอใหเกดโดยมกำาหนดเวลาหรอตลอดชวตแหงผรบประโยชนกได

ถาไมมกำาหนดเวลา ทานใหสนนษฐานไวกอนวาภาระตดพนในอสงหารมทรพยมอยตลอดชวตผรบประโยชน

ถามกำาหนดเวลา ทานใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๔๐๓ วรรค ๓ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๔๓๑ ถามไดกำาหนดไวเปนอยางอนในนตกรรมอนกอใหเกดภาระตดพนไซร ทานวาภาระตดพนในอสงหารมทรพยนนจะโอนกนไมไดแมโดยทางมรดก

มาตรา ๑๔๓๒ ถาผรบประโยชนละเลยไมปฏบตตามเงอนไขอนเปนสาระสำาคญซงระบไวในนตกรรมกอตงภาระตดพนนนไซร ทานวาคกรณอกฝายหนงจะบอกเลกสทธของผรบประโยชนเสยกได

มาตรา ๑๔๓๓ ถาเจาของทรพยสนมไดชำาระหนตามภาระตดพนไซร ทานวานอกจากทางแกสำาหรบการไมชำาระหน ผรบประโยชนอาจขอใหศาลตงผรกษาทรพยเพอจดการทรพยสนและชำาระหนแทนเจาของ หรอสงใหเอาทรพยสนออกขายทอดตลาด และเอาเงนทขายไดจายใหผรบประโยชนตามจำานวนทควรได เพราะเจาของทรพยสนไมชำาระหนกบทงคาแหงภาระตดพนดวย

ถาเจาของทรพยสนหาประกนมาใหแลว ศาลจะไมออกคำาสงตงผรกษาทรพย หรอคำาสงขายทอดตลาด หรอจะถอนผรกษาทรพยทตงขนไวนน กได

มาตรา ๑๔๓๔ ทานใหนำามาตรา ๑๓๘๘ ถง ๑๓๙๕ และมาตรา ๑๓๙๗ ถง ๑๔๐๐ มาใชบงคบถงภาระตดพนในอสงหารมทรพยโดยอนโลม

บรรพ ๕73[๗๓]

ครอบครว

ลกษณะ ๑

การสมรส

หมวด ๑

การหมน

มาตรา ๑๔๓๕ การหมนจะทำาไดตอเมอชายและหญงมอายสบเจดปบรบรณแลว

การหมนทฝาฝนบทบญญตวรรคหนงเปนโมฆะ

มาตรา ๑๔๓๖74[๗๔] ผเยาวจะทำาการหมนไดตองไดรบความยนยอมของบคคลดงตอไปน

(๑) บดาและมารดา ในกรณทมทงบดามารดา

7374

(๒) บดาหรอมารดา ในกรณทมารดาหรอบดาตายหรอถกถอนอำานาจปกครองหรอไมอยในสภาพหรอฐานะทอาจใหความยนยอม หรอโดยพฤตการณผเยาวไมอาจขอความยนยอมจากมารดาหรอบดาได

(๓) ผรบบตรบญธรรม ในกรณทผเยาวเปนบตรบญธรรม

(๔) ผปกครอง ในกรณทไมมบคคลซงอาจใหความยนยอมตาม (๑) (๒) และ (๓) หรอมแตบคคลดงกลาวถกถอนอำานาจปกครอง

การหมนทผเยาวทำาโดยปราศจากความยนยอมดงกลาวเปนโมฆยะ

มาตรา ๑๔๓๗75[๗๕] การหมนจะสมบรณเมอฝายชายไดสงมอบหรอโอนทรพยสนอนเปนของหมนใหแกหญงเพอเปนหลกฐานวาจะสมรสกบหญงนน

เมอหมนแลวใหของหมนตกเปนสทธแกหญง

สนสอด เปนทรพยสนซงฝายชายใหแกบดามารดา ผรบบตรบญธรรมหรอผปกครองฝายหญง แลวแตกรณ เพอตอบแทนการทหญงยอมสมรส ถาไมมการสมรสโดยมเหตสำาคญอนเกดแกหญงหรอโดยมพฤตการณซงฝายหญงตองรบผดชอบ ทำาใหชายไมสมควรหรอไมอาจสมรสกบหญงนน ฝายชายเรยกสนสอดคนได

ถาจะตองคนของหมนหรอสนสอดตามหมวดน ใหนำาบทบญญตมาตรา ๔๑๒ ถง

75

มาตรา ๔๑๘ แหงประมวลกฎหมายนวาดวยลาภมควรไดมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๔๓๘ การหมนไมเปนเหตทจะรองขอใหศาลบงคบใหสมรสได ถาไดมขอตกลงกนไววาจะใหเบยปรบในเมอผดสญญาหมน ขอตกลงนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๔๓๙76[๗๖] เมอมการหมนแลว ถาฝายใดผดสญญาหมนอกฝายหนงมสทธเรยกใหรบผดใชคาทดแทน ในกรณทฝายหญงเปนฝายผดสญญาหมนใหคนของหมนแกฝายชายดวย

มาตรา ๑๔๔๐ คาทดแทนนนอาจเรยกได ดงตอไปน

(๑) ทดแทนความเสยหายตอกายหรอชอเสยงแหงชายหรอหญงนน

(๒) ทดแทนความเสยหายเนองจากการทคหมน บดามารดา หรอบคคลผกระทำาการในฐานะเชนบดามารดาไดใชจายหรอตองตกเปนลกหนเนองในการเตรยมการสมรสโดยสจรตและตามสมควร

(๓) ทดแทนความเสยหายเนองจากการทคหมนไดจดการทรพยสนหรอการอนอนเกยวแกอาชพหรอทางทำามาหาไดของตนไปโดยสมควรดวยการคาดหมายวาจะไดมการสมรส

76

ในกรณทหญงเปนผมสทธไดคาทดแทน ศาลอาจชขาดวา ของหมนทตกเปนสทธแกหญงนนเปนคาทดแทนทงหมดหรอเปนสวนหนงของคาทดแทนทหญงพงไดรบ หรอศาลอาจใหคาทดแทนโดยไมคำานงถงของหมนทตกเปนสทธแกหญงนนกได

มาตรา ๑๔๔๑77[๗๗] ถาคหมนฝายหนงตายกอนสมรส อกฝายหนงจะเรยกรองคาทดแทนมได สวนของหมนหรอสนสอดนนไมวาชายหรอหญงตาย หญงหรอฝายหญงไมตองคนใหแกฝายชาย

มาตรา ๑๔๔๒ ในกรณมเหตสำาคญอนเกดแกหญงคหมนทำาใหชายไมสมควรสมรสกบหญงนน ชายมสทธบอกเลกสญญาหมนไดและใหหญงคนของหมนแกชาย

มาตรา ๑๔๔๓ ในกรณมเหตสำาคญอนเกดแกชายคหมนทำาใหหญงไมสมควรสมรสกบชายนน หญงมสทธบอกเลกสญญาหมนไดโดยมตองคนของหมนแกชาย

มาตรา ๑๔๔๔ ถาเหตอนทำาใหคหมนบอกเลกสญญาหมนเปนเพราะการกระทำาชวอยางรายแรงของคหมนอกฝายหนงซงไดกระทำาภายหลงการหมน คหมนผกระทำาชวอยางรายแรงนนตองรบผดใชคาทดแทนแกคหมนผใชสทธบอกเลกสญญาหมนเสมอนเปนผผดสญญาหมน

77

มาตรา ๑๔๔๕78[๗๘] ชายหรอหญงคหมนอาจเรยกคาทดแทนจากผซงไดรวมประเวณกบคหมนของตนโดยรหรอควรจะรถงการหมนนน เมอไดบอกเลกสญญาหมนแลวตามมาตรา ๑๔๔๒ หรอมาตรา ๑๔๔๓ แลวแตกรณ

มาตรา ๑๔๔๖79[๗๙] ชายหรอหญงคหมนอาจเรยกคาทดแทนจากผซงไดขมขนกระทำาชำาเราหรอพยายามขมขนกระทำาชำาเราคหมนของตนโดยรหรอควรจะรถงการหมนนนไดโดยไมจำาตองบอกเลกสญญาหมน

มาตรา ๑๔๔๗80[๘๐] คาทดแทนอนจะพงชดใชแกกนตามหมวดนใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณ

สทธเรยกรองคาทดแทนตามหมวดน นอกจากคาทดแทนตามมาตรา ๑๔๔๐ (๒) ไมอาจโอนกนไดและไมตกทอดไปถงทายาท เวนแตสทธนนจะไดรบสภาพกนไวเปนหนงสอหรอผเสยหายไดเรมฟองคดตามสทธนนแลว

มาตรา ๑๔๔๗/๑81[๘๑] สทธเรยกรองคาทดแทนตามมาตรา ๑๔๓๙ ใหมอายความหกเดอนนบแตวนทผดสญญาหมน

สทธเรยกรองคาทดแทนตามมาตรา ๑๔๔๔ ใหมอายความหกเดอนนบแตวนรหรอควรรถงการกระทำาชวอยางรายแรงอน

78798081

เปนเหตใหบอกเลกสญญาหมน แตตองไมเกนหาปนบแตวนกระทำาการดงกลาว

สทธเรยกรองคาทดแทนตามมาตรา ๑๔๔๕ และมาตรา ๑๔๔๖ ใหมอายความหกเดอน นบแตวนทชายหรอหญงคหมนรหรอควรรถงการกระทำาของผอนอนจะเปนเหตใหเรยกคาทดแทน และรตวผจะพงใชคาทดแทนนน แตตองไมเกนหาปนบแตวนทผอนนนไดกระทำาการดงกลาว82[๘๒]

มาตรา ๑๔๔๗/๒83[๘๓] สทธเรยกคนของหมนตามมาตรา ๑๔๓๙ ใหมอายความหกเดอนนบแตวนทผดสญญาหมน

สทธเรยกคนของหมนตามมาตรา ๑๔๔๒ ใหมอายความหกเดอนนบแตวนทไดบอกเลกสญญาหมน

หมวด ๒

เงอนไขแหงการสมรส

มาตรา ๑๔๔๘ การสมรสจะทำาไดตอเมอชายและหญงมอายสบเจดปบรบรณแลว แตในกรณทมเหตอนสมควร ศาลอาจอนญาตใหทำาการสมรสกอนนนได

8283

มาตรา ๑๔๔๙ การสมรสจะกระทำามไดถาชายหรอหญงเปนบคคลวกลจรตหรอเปนบคคลซงศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ

มาตรา ๑๔๕๐ ชายหญงซงเปนญาตสบสายโลหตโดยตรงขนไปหรอลงมากด

เปนพนองรวมบดามารดาหรอรวมแตบดาหรอมารดากด จะทำาการสมรสกนไมได ความเปนญาตดงกลาวมานใหถอตามสายโลหต โดยไมคำานงวาจะเปนญาตโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม

มาตรา ๑๔๕๑ ผรบบตรบญธรรมและบตรบญธรรมจะสมรสกนไมได

มาตรา ๑๔๕๒ ชายหรอหญงจะทำาการสมรสในขณะทตนมคสมรสอยไมได

มาตรา ๑๔๕๓ หญงทสามตายหรอทการสมรสสนสดลงดวยประการอนจะทำาการสมรสใหมไดตอเมอการสนสดแหงการสมรสไดผานพนไปแลวไมนอยกวาสามรอยสบวน เวนแต

(๑) คลอดบตรแลวในระหวางนน

(๒) สมรสกบคสมรสเดม

(๓) มใบรบรองแพทยประกาศนยบตรหรอปรญญาซงเปนผประกอบการรกษาโรคในสาขาเวชกรรมไดตามกฎหมายวามไดมครรภ หรอ

(๔) มคำาสงของศาลใหสมรสได

มาตรา ๑๔๕๔ ผเยาวจะทำาการสมรสใหนำาความในมาตรา ๑๔๓๖ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๔๕๕ การใหความยนยอมใหทำาการสมรสจะกระทำาไดแตโดย

(๑) ลงลายมอชอในทะเบยนขณะจดทะเบยนสมรส

(๒) ทำาเปนหนงสอแสดงความยนยอมโดยระบชอผจะสมรสทงสองฝายและลงลายมอชอของผใหความยนยอม

(๓) ถามเหตจำาเปน จะใหความยนยอมดวยวาจาตอหนาพยานอยางนอยสองคนกได

ความยนยอมนน เมอใหแลวถอนไมได

มาตรา ๑๔๕๖ ถาไมมผทมอำานาจใหความยนยอมตามมาตรา ๑๔๕๔ หรอมแตไมใหความยนยอมหรอไมอยในสภาพทอาจใหความยนยอม หรอโดยพฤตการณผเยาวไมอาจขอความยนยอมได ผเยาวอาจรองขอตอศาลเพออนญาตใหทำาการสมรส

มาตรา ๑๔๕๗ การสมรสตามประมวลกฎหมายนจะมไดเฉพาะเมอไดจดทะเบยนแลวเทานน

มาตรา ๑๔๕๘ การสมรสจะทำาไดตอเมอชายหญงยนยอมเปนสามภรยากนและตองแสดงการยนยอมนนใหปรากฏโดยเปดเผยตอหนานายทะเบยนและใหนายทะเบยนบนทกความยนยอมนนไวดวย

มาตรา ๑๔๕๙ การสมรสในตางประเทศระหวางคนทมสญชาตไทยดวยกน หรอฝายใดฝายหนงมสญชาตไทย จะทำาตามแบบทกำาหนดไวตามกฎหมายไทยหรอกฎหมายแหงประเทศนนกได

ในกรณทคสมรสประสงคจะจดทะเบยนตามกฎหมายไทย ใหพนกงานทตหรอกงสลไทยเปนผรบจดทะเบยน

มาตรา ๑๔๖๐ เมอมพฤตการณพเศษซงไมอาจทำาการจดทะเบยนสมรสตอนายทะเบยนไดเพราะชายหรอหญงฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝายตกอยในอนตรายใกลความตาย หรออยในภาวะการรบหรอสงคราม ถาชายและหญงนนไดแสดงเจตนาจะสมรสกนตอหนาบคคลซงบรรลนตภาวะทอย ณ ทนน แลวใหบคคลดงกลาวจดแจงการแสดงเจตนาขอทำาการสมรสของชายและหญงนนไวเปนหลกฐาน และตอมาชายหญงไดจดทะเบยนสมรสกนภายในเกาสบวนนบแตวนทอาจทำาการจดทะเบยนตอนายทะเบยนได โดยแสดงหลกฐานตอนายทะเบยนและใหนายทะเบยนจดแจงวน เดอน ป สถานททแสดงเจตนาขอทำาการสมรส และพฤตการณพเศษนนไวในทะเบยน

สมรส ใหถอวาวนแสดงเจตนาขอทำาการสมรสตอบคคลดงกลาวเปนวนจดทะเบยนสมรสตอนายทะเบยนแลว

ความในมาตรานมใหใชบงคบถาหากจะมการสมรสในวนแสดงเจตนาขอทำาการสมรส การสมรสนนจะตกเปนโมฆะ

หมวด ๓

ความสมพนธระหวางสามภรยา

มาตรา ๑๔๖๑ สามภรยาตองอยกนดวยกนฉนสามภรยา

สามภรยาตองชวยเหลออปการะเลยงดกนตามความสามารถและฐานะของตน

มาตรา ๑๔๖๒84[๘๔] ในกรณทสามภรยาไมสามารถทจะอยกนดวยกนฉนสามภรยาโดยปกตสขได หรอถาการอยรวมกนจะเปนอนตรายแกกายหรอจตใจหรอทำาลายความผาสกอยางมาก สามหรอภรยาฝายทไมสามารถทจะอยกนดวยกนฉนสามภรยาโดยปกตสขไดหรอฝายทจะตองรบอนตรายหรอถกทำาลายความผาสก อาจรองตอศาลเพอใหมคำาสงอนญาตใหตนอยตางหากในระหวางทเหตนน ๆ ยงมอยกได ในกรณเชนนศาลจะกำาหนดจำานวนคาอปการะเลยงดใหฝายหนงจายใหแกอกฝายหนงตามควรแกพฤตการณกได

84

มาตรา ๑๔๖๓ ในกรณทศาลสงใหสามหรอภรยาเปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ ภรยาหรอสามยอมเปนผอนบาลหรอผพทกษ แตเมอผมสวนไดเสยหรออยการรองขอ และถามเหตสำาคญ ศาลจะตงผอนเปนผอนบาลหรอผพทกษกได

มาตรา ๑๔๖๔85[๘๕] ในกรณทคสมรสฝายใดฝายหนงเปนคนวกลจรต ไมวาศาลจะไดสงใหเปนคนไรความสามารถหรอไม ถาคสมรสอกฝายหนงไมอปการะเลยงดฝายทวกลจรตตามมาตรา ๑๔๖๑ วรรคสอง หรอกระทำาการหรอไมกระทำาการอยางใด อนเปนเหตใหฝายทวกลจรตอยในภาวะอนนาจะเกดอนตรายแกกายหรอจตใจ หรอตกอยในภาวะอนนาจะเกดความเสยหายทางทรพยสนถงขนาด บคคลตามทระบไวในมาตรา ๒๘ หรอผอนบาลอาจฟองคสมรสอกฝายหนงเรยกคาอปการะเลยงดใหแกฝายทวกลจรต หรอขอใหศาลมคำาสงใด ๆ เพอคมครองฝายทวกลจรตนนได

ในกรณฟองเรยกคาอปการะเลยงดตามวรรคหนง ถายงมไดมคำาสงของศาลวาคสมรสซงวกลจรตเปนคนไรความสามารถกใหขอตอศาลในคดเดยวกนใหศาลมคำาสงวาคสมรสซงวกลจรตนนเปนคนไรความสามารถ โดยขอใหตงตนเองหรอผอนทศาลเหนสมควรเปนผอนบาล หรอถาไดมคำาสงของศาลแสดงวาคสมรสซงวกลจรตเปนคนไรความสามารถอยแลว จะขอใหถอดถอนผอนบาลคนเดม และแตงตงผอนบาลคนใหมกได

ในการขอใหศาลมคำาสงใด ๆ เพอคมครองคสมรสฝายทวกลจรตโดยมไดเรยกคาอปการะเลยงดดวยนน จะไมขอใหศาลมคำาสงใหคสมรสฝายทวกลจรตนนเปนคนไรความสามารถ หรอจะไมขอเปลยนผอนบาลกได แตถาศาลเหนวาวธการคมครองทขอนนจำาตอง

85

มผอนบาลหรอเปลยนผอนบาล ใหศาลมคำาสงใหจดการทำานองเดยวกบทบญญตไวในวรรคสองแลวจงมคำาสงคมครองตามทเหนสมควร

มาตรา ๑๔๖๔/๑86[๘๖] ในระหวางการพจารณาคดตามมาตรา ๑๔๖๔ ถามคำาขอศาลอาจกำาหนดวธการชวคราวเกยวกบการอปการะเลยงดหรอการคมครองคสมรสฝายทวกลจรตไดตามทเหนสมควร และหากเปนกรณฉกเฉนใหนำาบทบญญตเรองคำาขอในเหตฉกเฉนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบ

หมวด ๔

ทรพยสนระหวางสามภรยา

มาตรา ๑๔๖๕ ถาสามภรยามไดทำาสญญากนไวในเรองทรพยสนเปนพเศษกอนสมรส ความสมพนธระหวางสามภรยาในเรองทรพยสนนน ใหบงคบตามบทบญญตในหมวดน

ถาขอความใดในสญญากอนสมรสขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอระบใหใชกฎหมายประเทศอนบงคบเรองทรพยสนนน ขอความนน ๆ เปนโมฆะ

มาตรา ๑๔๖๖ สญญากอนสมรสเปนโมฆะ ถามไดจดแจงขอตกลงกนเปนสญญากอนสมรสนนไวในทะเบยนสมรสพรอมกบ

86

การจดทะเบยนสมรส หรอมไดทำาเปนหนงสอลงลายมอชอคสมรสและพยานอยางนอยสองคนแนบไวทายทะเบยนสมรสและไดจดไวในทะเบยนสมรสพรอมกบการจดทะเบยนสมรสวาไดมสญญานนแนบไว

มาตรา ๑๔๖๗ เมอสมรสแลวจะเปลยนแปลงเพกถอนสญญากอนสมรสนนไมได นอกจากจะไดรบอนญาตจากศาล

เมอไดมคำาสงของศาลถงทสดใหเปลยนแปลงเพกถอนสญญากอนสมรสแลว ใหศาลแจงไปยงนายทะเบยนสมรสเพอจดแจงไวในทะเบยนสมรส

มาตรา ๑๔๖๘ ขอความในสญญากอนสมรสไมมผลกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรตไมวาจะไดเปลยนแปลงเพกถอนโดยคำาสงของศาลหรอไมกตาม

มาตรา ๑๔๖๙ สญญาทเกยวกบทรพยสนใดทสามภรยาไดทำาไวตอกนในระหวางเปนสามภรยากนนน ฝายใดฝายหนงจะบอกลางเสยในเวลาใดทเปนสามภรยากนอยหรอภายในกำาหนดหนงปนบแตวนทขาดจากการเปนสามภรยากนกได แตไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรต

มาตรา ๑๔๗๐ ทรพยสนระหวางสามภรยา นอกจากทไดแยกไวเปนสนสวนตวยอมเปนสนสมรส

มาตรา ๑๔๗๑ สนสวนตวไดแกทรพยสน

(๑) ทฝายใดฝายหนงมอยกอนสมรส

(๒) ทเปนเครองใชสอยสวนตว เครองแตงกาย หรอเครองประดบกายตามควรแกฐานะ หรอเครองมอเครองใชทจำาเปนในการประกอบอาชพหรอวชาชพของคสมรสฝายใดฝายหนง

(๓) ทฝายใดฝายหนงไดมาระหวางสมรสโดยการรบมรดกหรอโดยการใหโดยเสนหา

(๔) ทเปนของหมน

มาตรา ๑๔๗๒ สนสวนตวนน ถาไดแลกเปลยนเปนทรพยสนอนกด ซอทรพยสนอนมากด หรอขายไดเปนเงนมากด ทรพยสนอนหรอเงนทไดมานนเปนสนสวนตว

สนสวนตวทถกทำาลายไปทงหมดหรอแตบางสวน แตไดทรพยสนอนหรอเงนมาทดแทน ทรพยสนอนหรอเงนทไดมานนเปนสนสวนตว

มาตรา ๑๔๗๓ สนสวนตวของคสมรสฝายใดใหฝายนนเปนผจดการ

มาตรา ๑๔๗๔ สนสมรสไดแกทรพยสน

(๑) ทคสมรสไดมาระหวางสมรส

(๒) ทฝายใดฝายหนงไดมาระหวางสมรสโดยพนยกรรมหรอโดยการใหเปนหนงสอเมอพนยกรรมหรอหนงสอยกใหระบวาเปนสนสมรส

(๓) ทเปนดอกผลของสนสวนตว

ถากรณเปนทสงสยวาทรพยสนอยางหนงเปนสนสมรสหรอมใช ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนสนสมรส

มาตรา ๑๔๗๕ ถาสนสมรสใดเปนจำาพวกทระบไวในมาตรา ๔๕๖ แหงประมวลกฎหมายน หรอทมเอกสารเปนสำาคญ สามหรอภรยาจะรองขอใหลงชอตนเปนเจาของรวมกนในเอกสารนนกได

มาตรา ๑๔๗๖87[๘๗] สามและภรยาตองจดการสนสมรสรวมกนหรอไดรบความยนยอมจากอกฝายหนงในกรณดงตอไปน

(๑) ขาย แลกเปลยน ขายฝาก ใหเชาซอ จำานอง ปลดจำานอง หรอโอนสทธจำานอง ซงอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยทอาจจำานองได

(๒) กอตงหรอกระทำาใหสดสนลงทงหมดหรอบางสวนซงภาระจำายอม สทธอาศย สทธเหนอพนดน สทธเกบกน หรอภาระตดพนในอสงหารมทรพย

(๓) ใหเชาอสงหารมทรพยเกนสามป

(๔) ใหกยมเงน

87

(๕) ใหโดยเสนหา เวนแตการใหทพอควรแกฐานานรปของครอบครวเพอการกศล เพอการสงคม หรอตามหนาทธรรมจรรยา

(๖) ประนประนอมยอมความ

(๗) มอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการวนจฉย

(๘) นำาทรพยสนไปเปนประกนหรอหลกประกนตอเจาพนกงานหรอศาล

การจดการสนสมรสนอกจากกรณทบญญตไวในวรรคหนง สามหรอภรยาจดการไดโดยมตองไดรบความยนยอมจากอกฝายหนง

มาตรา ๑๔๗๖/๑88[๘๘] สามและภรยาจะจดการสนสมรสใหแตกตางไปจากทบญญตไวในมาตรา ๑๔๗๖ ทงหมดหรอบางสวนไดกตอเมอไดทำาสญญากอนสมรสไวตามทบญญตในมาตรา ๑๔๖๕ และมาตรา ๑๔๖๖ ในกรณดงกลาวน การจดการสนสมรสใหเปนไปตามทระบไวในสญญากอนสมรส

ในกรณทสญญากอนสมรสระบการจดการสนสมรสไวแตเพยงบางสวนของมาตรา ๑๔๗๖ การจดการสนสมรสนอกจากทระบไวในสญญากอนสมรสใหเปนไปตามมาตรา ๑๔๗๖

มาตรา ๑๔๗๗89[๘๙] สามภรยาฝายใดฝายหนงมสทธฟอง ตอส หรอดำาเนนคดเกยวกบการสงวนบำารงรกษาสนสมรส หรอ

8889

เพอประโยชนแกสนสมรส หนอนเกดแตการฟอง ตอส หรอดำาเนนคดดงกลาว ใหถอวาเปนหนทสามภรยาเปนลกหนรวมกน

มาตรา ๑๔๗๘ เมอฝายใดตองใหความยนยอมหรอลงชอกบอกฝายหนงในเรองจดการทรพยสนแตไมใหความยนยอมหรอไมยอมลงชอโดยปราศจากเหตผล หรอไมอยในสภาพทอาจใหความยนยอมได อกฝายหนงอาจรองขอตอศาลใหสงอนญาตแทนได

มาตรา ๑๔๗๙ การใดทสามหรอภรยากระทำา ซงตองรบความยนยอมรวมกนและถาการนนมกฎหมายบญญตใหทำาเปนหนงสอหรอใหจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ความยนยอมนนตองทำาเปนหนงสอ

มาตรา ๑๔๘๐90[๙๐] การจดการสนสมรสซงตองจดการรวมกนหรอตองไดรบความยนยอมจากอกฝายหนงตามมาตรา ๑๔๗๖ ถาคสมรสฝายหนงไดทำานตกรรมไปแตเพยงฝายเดยวหรอโดยปราศจากความยนยอมของคสมรสอกฝายหนง คสมรสอกฝายหนงอาจฟองใหศาลเพกถอนนตกรรมนนได เวนแตคสมรสอกฝายหนงไดใหสตยาบนแกนตกรรมนนแลว หรอในขณะททำานตกรรมนนบคคลภายนอกไดกระทำาโดยสจรตและเสยคาตอบแทน

การฟองใหศาลเพกถอนนตกรรมตามวรรคหนงหามมใหฟองเมอพนหนงป นบแตวนทไดรเหตอนเปนมลใหเพกถอน หรอเมอพนสบปนบแตวนทไดทำานตกรรมนน

90

มาตรา ๑๔๘๑ สามหรอภรยาไมมอำานาจทำาพนยกรรมยกสนสมรสทเกนกวาสวนของตนใหแกบคคลใดได

มาตรา ๑๔๘๒91[๙๑] ในกรณทสามหรอภรยามอำานาจจดการสนสมรสแตฝายเดยว คสมรสอกฝายหนงกยงมอำานาจจดการบานเรอนและจดหาสงจำาเปนสำาหรบครอบครวตามสมควรแกอตภาพได คาใชจายในการนยอมผกพนสนสมรสและสนสวนตวของทงสองฝาย

ถาสามหรอภรยาจดการบานเรอนหรอจดหาสงจำาเปนสำาหรบครอบครวเปนทเสยหายถงขนาด อกฝายหนงอาจรองขอใหศาลสงหามหรอจำากดอำานาจนเสยได

มาตรา ๑๔๘๓92[๙๒] ในกรณทสามหรอภรยามอำานาจจดการสนสมรสแตฝายเดยว ถาสามหรอภรยาจะกระทำา หรอกำาลงกระทำาการอยางใดอยางหนงในการจดการสนสมรสอนพงเหนไดวาจะเกดความเสยหายถงขนาด อกฝายหนงอาจรองขอใหศาลสงหามมใหกระทำาการนนได

มาตรา ๑๔๘๔93[๙๓] ถาสามหรอภรยาฝายซงมอำานาจจดการสนสมรส

(๑) จดการสนสมรสเปนทเสยหายถงขนาด

(๒) ไมอปการะเลยงดอกฝายหนง

919293

(๓) มหนสนลนพนตว หรอทำาหนเกนกงหนงของสนสมรส

(๔) ขดขวางการจดการสนสมรสของอกฝายหนงโดยไมมเหตผลอนสมควร

(๕) มพฤตการณปรากฏวาจะทำาความหายนะใหแกสนสมรส

อกฝายหนงอาจรองขอใหศาลสงอนญาตใหตนเปนผจดการสนสมรสแตผเดยวหรอสงใหแยกสนสมรสได

ในกรณตามวรรคหนง ถามคำาขอ ศาลอาจกำาหนดวธคมครองชวคราวเพอจดการสนสมรสไดตามทเหนสมควร และหากเปนกรณฉกเฉนใหนำาบทบญญตเรองคำาขอในเหตฉกเฉนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบ

มาตรา ๑๔๘๔/๑94[๙๔] ในกรณทศาลไดมคำาสงหามหรอจำากดอำานาจในการจดการ

สนสมรสของสามหรอภรยาตามมาตรา ๑๔๘๒ มาตรา ๑๔๘๓ หรอมาตรา ๑๔๘๔ ถาตอมาเหตแหงการนนหรอพฤตการณไดเปลยนแปลงไป สามหรอภรยาอาจรองขอตอศาลใหยกเลกหรอเปลยนแปลงคำาสงทหามหรอจำากดอำานาจจดการสนสมรสนนได ในการนศาลจะมคำาสงใด ๆ ตามทเหนสมควรกได

94

มาตรา ๑๔๘๕ สามหรอภรยาอาจรองขอตอศาลใหตนเปนผจดการสนสมรสโดยเฉพาะอยางใดอยางหนงหรอเขารวมจดการในการนนได ถาการทจะทำาเชนนนจะเปนประโยชนยงกวา

มาตรา ๑๔๘๖95[๙๕] เมอศาลไดมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดตามความในมาตรา ๑๔๘๒ วรรคสอง มาตรา ๑๔๘๓ มาตรา ๑๔๘๔ มาตรา ๑๔๘๔/๑ หรอมาตรา ๑๔๘๕ อนเปนคณแกผรองขอหรอตามมาตรา ๑๔๙๑ มาตรา ๑๔๙๒/๑ หรอมาตรา ๑๕๙๘/๑๗ หรอเมอสามหรอภรยาพนจากการเปนบคคลลมละลาย ใหศาลแจงไปยงนายทะเบยนเพอจดแจงไวในทะเบยนสมรส

มาตรา ๑๔๘๗96[๙๖] ในระหวางทเปนสามภรยากน ฝายใดจะยดหรออายดทรพยสนของอกฝายหนงไมได เวนแตเปนการยดหรออายดทรพยสนในคดทฟองรองเพอการปฏบตหนาทหรอรกษาสทธระหวางสามภรยาตามทบญญตไวโดยเฉพาะในประมวลกฎหมายนหรอทประมวลกฎหมายนบญญตไวโดยเฉพาะใหสามภรยาฟองรองกนเองได หรอเปนการยด หรออายดทรพยสนสำาหรบคาอปการะเลยงดและคาฤชาธรรมเนยมทยงมไดชำาระตามคำาพพากษาของศาล

มาตรา ๑๔๘๘ ถาสามหรอภรยาตองรบผดเปนสวนตวเพอชำาระหนทกอไวกอนหรอระหวางสมรส ใหชำาระหนนนดวยสนสวนตวของฝายนนกอน เมอไมพอจงใหชำาระดวยสนสมรสทเปนสวนของฝายนน

9596

มาตรา ๑๔๘๙ ถาสามภรยาเปนลกหนรวมกน ใหชำาระหนนนจากสนสมรสและสนสวนตวของทงสองฝาย

มาตรา ๑๔๙๐ หนทสามภรยาเปนลกหนรวมกนนนใหรวมถงหนทสามหรอภรยากอใหเกดขนในระหวางสมรสดงตอไปน

(๑)97[๙๗] หนเกยวแกการจดการบานเรอนและจดหาสงจำาเปนสำาหรบครอบครว การอปการะเลยงดตลอดถงการรกษาพยาบาลบคคลในครอบครวและการศกษาของบตรตามสมควรแกอตภาพ

(๒) หนทเกยวของกบสนสมรส

(๓) หนทเกดขนเนองจากการงานซงสามภรยาทำาดวยกน

(๔) หนทสามหรอภรยากอขนเพอประโยชนตนฝายเดยวแตอกฝายหนงไดใหสตยาบน

มาตรา ๑๔๙๑ ถาสามหรอภรยาตองคำาพพากษาใหลมละลาย สนสมรสยอมแยกจากกนโดยอำานาจกฎหมายนบแตวนทศาลพพากษาใหลมละลายนน

มาตรา ๑๔๙๒ 98[๙๘] เมอไดแยกสนสมรสตามมาตรา ๑๔๘๔ วรรคสอง มาตรา ๑๔๙๑ หรอมาตรา ๑๕๙๘/๑๗ วรรคสองแลว ใหสวนทแยกออกตกเปนสนสวนตวของสามหรอภรยา และบรรดา

9798

ทรพยสนทฝายใดไดมาในภายหลงไมใหถอเปนสนสมรส แตใหเปนสนสวนตวของฝายนน และสนสมรสทคสมรสไดมาโดยพนยกรรมหรอโดยการใหเปนหนงสอตามมาตรา ๑๔๗๔ (๒) ในภายหลง ใหตกเปนสนสวนตวของสามและภรยาฝายละครง

ดอกผลของสนสวนตวทไดมาหลงจากทไดแยกสนสมรสแลวใหเปนสนสวนตว

มาตรา ๑๔๙๒/๑99[๙๙] ในกรณทมการแยกสนสมรสโดยคำาสงศาล การยกเลกการแยกสนสมรสใหกระทำาไดเมอสามหรอภรยารองขอตอศาล และศาลไดมคำาสงใหยกเลก แตถาภรยาหรอสามคดคานศาลจะสงยกเลกการแยกสนสมรสไดตอเมอเหตแหงการแยกสนสมรสไดสนสดลงแลว

เมอมการยกเลกการแยกสนสมรสตามวรรคหนง หรอการแยกสนสมรสสนสดลงเพราะสามหรอภรยาพนจากการเปนบคคลลมละลาย ใหทรพยสนทเปนสนสวนตวอยในวนทศาลมคำาสงหรอในวนทพนจากการเปนบคคลลมละลาย ยงคงเปนสนสวนตวตอไปตามเดม

มาตรา ๑๔๙๓ ในกรณทไมมสนสมรสแลว สามและภรยาตองชวยกนออกคาใชสอยสำาหรบการบานเรอนตามสวนมากและนอยแหงสนสวนตวของตน

หมวด ๕

99

ความเปนโมฆะของการสมรส

มาตรา ๑๔๙๔ การสมรสจะเปนโมฆะกแตเฉพาะทบญญตไวในหมวดน

มาตรา ๑๔๙๕100[๑๐๐] การสมรสทฝาฝนมาตรา ๑๔๔๙ มาตรา ๑๔๕๐ มาตรา ๑๔๕๒ และมาตรา ๑๔๕๘ เปนโมฆะ

มาตรา ๑๔๙๖101[๑๐๑] คำาพพากษาของศาลเทานนทจะแสดงวา การสมรสทฝาฝนมาตรา ๑๔๔๙ มาตรา ๑๔๕๐ และมาตรา ๑๔๕๘ เปนโมฆะ

คสมรส บดามารดา หรอผสบสนดานของคสมรสอาจรองขอใหศาลพพากษาวาการสมรสเปนโมฆะได ถาไมมบคคลดงกลาว ผมสวนไดเสยจะรองขอใหอยการเปนผรองขอตอศาลกได

มาตรา ๑๔๙๗102[๑๐๒] การสมรสทเปนโมฆะ เพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ บคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงจะกลาวอางขน หรอจะรองขอใหศาลพพากษาวาการสมรสเปนโมฆะกได

100101102

มาตรา ๑๔๙๗/๑103[๑๐๓] ในกรณทศาลมคำาพพากษาถงทสดวาการสมรสใดเปนโมฆะ ใหศาลแจงไปยงนายทะเบยนเพอบนทกความเปนโมฆะไวในทะเบยนสมรส

มาตรา ๑๔๙๘104[๑๐๔] การสมรสทเปนโมฆะ ไมกอใหเกดความสมพนธทางทรพยสนระหวางสามภรยา

ในกรณทการสมรสเปนโมฆะ ทรพยสนทฝายใดมหรอไดมาไมวากอนหรอหลงการสมรสรวมทงดอกผลคงเปนของฝายนน สวนบรรดาทรพยสนททำามาหาไดรวมกนใหแบงคนละครง เวนแตศาลจะเหนสมควรสงเปนประการอน เมอไดพเคราะหถงภาระในครอบครว ภาระในการหาเลยงชพ และฐานะของคกรณทงสองฝาย ตลอดจนพฤตการณอนทงปวงแลว

มาตรา ๑๔๙๙105[๑๐๕] การสมรสทเปนโมฆะ เพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๔๙ มาตรา ๑๔๕๐ หรอมาตรา ๑๔๕๘ ไมทำาใหชายหรอหญงผสมรสโดยสจรตเสอมสทธทไดมาเพราะการสมรสกอนมคำาพพากษาถงทสดใหเปนโมฆะ

การสมรสทเปนโมฆะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ ไมทำาใหชายหรอหญงผสมรสโดยสจรตเสอมสทธทไดมา เพราะการสมรสกอนทชายหรอหญงนนรถงเหตททำาใหการสมรสเปนโมฆะ แตการสมรสทเปนโมฆะดงกลาว ไมทำาใหคสมรสเกดสทธรบมรดกในฐานะทายาทโดยธรรมของคสมรสอกฝายหนง

103104105

การสมรสทเปนโมฆะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๔๙ มาตรา ๑๔๕๐ หรอมาตรา ๑๔๕๘ หรอฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ ถาคสมรสฝายใดไดสมรสโดยสจรตฝายนนมสทธเรยกคาทดแทนได และถาการสมรสทเปนโมฆะนนทำาใหฝายทไดสมรสโดยสจรตตองยากจนลงเพราะไมมรายไดพอจากทรพยสน หรอจากการงานทเคยทำาอยกอนมคำาพพากษาถงทสด หรอกอนทจะไดรวาการสมรสของตนเปนโมฆะแลวแตกรณ ฝายนนมสทธเรยกคาเลยงชพไดดวย สทธเรยกคาเลยงชพในกรณน ใหนำามาตรา ๑๕๒๖ วรรคหนง และมาตรา ๑๕๒๘ มาใชบงคบโดยอนโลม

สทธเรยกรองคาทดแทน หรอคาเลยงชพตามวรรคสาม มกำาหนดอายความสองปนบแตวนทมคำาพพากษาถงทสด สำาหรบกรณการสมรสเปนโมฆะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๔๙ มาตรา ๑๔๕๐ หรอมาตรา ๑๔๕๘ หรอนบแตวนทรถงเหตททำาใหการสมรสเปนโมฆะ สำาหรบกรณการสมรสเปนโมฆะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒

มาตรา ๑๔๙๙/๑106[๑๐๖] ในกรณทการสมรสเปนโมฆะ ขอตกลงระหวางคสมรสวาฝายใดจะเปนผใชอำานาจปกครองบตรคนใดหรอฝายใดหรอทงสองฝายจะเปนผออกเงนคาอปการะเลยงดบตรเปนจำานวนเทาใด ใหทำาเปนหนงสอ หากตกลงกนไมไดใหศาลเปนผชขาด ในการพจารณาชขาดถาศาลเหนวามเหตทถอนอำานาจปกครองของคสมรสนนไดตามมาตรา ๑๕๘๒ ศาลจะถอนอำานาจปกครองของคสมรสและสงใหบคคลภายนอกเปนผปกครองกได ทงน ใหศาลคำานงถงความผาสกและประโยชนของบตรนนเปนสำาคญ และใหนำาความในมาตรา ๑๕๒๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

106

มาตรา ๑๕๐๐107[๑๐๗] การสมรสทเปนโมฆะไมกระทบถงสทธของบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรตซงไดมากอนมการบนทกความเปนโมฆะไวในทะเบยนสมรสตามมาตรา ๑๔๙๗/๑

หมวด ๖

การสนสดแหงการสมรส

มาตรา ๑๕๐๑ การสมรสยอมสนสดลงดวยความตาย การหยา หรอศาลพพากษาใหเพกถอน

มาตรา ๑๕๐๒ การสมรสทเปนโมฆยะสนสดลงเมอศาลพพากษาใหเพกถอน

มาตรา ๑๕๐๓ เหตทจะขอใหศาลพพากษาเพกถอนการสมรส เพราะเหตวาเปนโมฆยะ มเฉพาะในกรณทคสมรสทำาการฝาฝนมาตรา ๑๔๔๘ มาตรา ๑๕๐๕ มาตรา ๑๕๐๖ มาตรา ๑๕๐๗ และมาตรา ๑๕๐๙

มาตรา ๑๕๐๔ การสมรสทเปนโมฆยะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๔๘ ผมสวนไดเสยขอใหเพกถอนการสมรสได แตบดามารดาหรอผปกครองทใหความยนยอมแลวจะขอใหเพกถอนการสมรสไมได

107

ถาศาลมไดสงใหเพกถอนการสมรสจนชายหญงมอายครบตามมาตรา ๑๔๔๘ หรอเมอหญงมครรภกอนอายครบตามมาตรา ๑๔๔๘ ใหถอวาการสมรสสมบรณมาตงแตเวลาสมรส

มาตรา ๑๕๐๕ การสมรสทไดกระทำาไปโดยคสมรสฝายหนงสำาคญผดตวคสมรสการสมรสนนเปนโมฆยะ

สทธขอเพกถอนการสมรสเพราะสำาคญผดตวคสมรสเปนอนระงบเมอเวลาไดผานพนไปแลวเกาสบวนนบแตวนสมรส

มาตรา ๑๕๐๖ ถาคสมรสไดทำาการสมรสโดยถกกลฉอฉลอนถงขนาดซงถามไดมกลฉอฉลนนจะไมทำาการสมรส การสมรสนนเปนโมฆยะ

ความในวรรคหนง ไมใชบงคบในกรณทกลฉอฉลนนเกดขนโดยบคคลทสาม

โดยคสมรสอกฝายหนงมไดรเหนดวย

สทธขอเพกถอนการสมรสเพราะถกกลฉอฉลเปนอนระงบเมอเวลาไดผานพนไปแลวเกาสบวนนบแตวนทรหรอควรไดรถงกลฉอฉล หรอเมอเวลาไดผานพนไปแลวหนงป นบแตวนสมรส

มาตรา ๑๕๐๗ ถาคสมรสไดทำาการสมรสโดยถกขมขอนถงขนาดซงถามไดมการขมขนนจะไมทำาการสมรส การสมรสนนเปนโมฆยะ

สทธขอเพกถอนการสมรสเพราะถกขมขเปนอนระงบ เมอเวลาไดผานพนไปแลวหนงปนบแตวนทพนจากการขมข

มาตรา ๑๕๐๘ การสมรสทเปนโมฆยะเพราะคสมรสสำาคญผดตวหรอถกกลฉอฉลหรอถกขมข เฉพาะแตคสมรสทสำาคญผดตวหรอถกกลฉอฉล หรอถกขมขเทานนขอเพกถอนการสมรสได

ในกรณทผมสทธขอเพกถอนการสมรสเปนบคคลทถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ ใหบคคลซงอาจรองขอตอศาลใหสงใหบคคลวกลจรตเปนคนไรความสามารถ ตามมาตรา ๒๘ ขอเพกถอนการสมรสไดดวย แตถาผมสทธขอเพกถอนการสมรสเปนคนวกลจรตทศาลยงไมไดสงใหเปนคนไรความสามารถ บคคลดงกลาวจะรองขอเพกถอนการสมรสกได แตตองขอใหศาลสงใหคนวกลจรตเปนคนไรความสามารถพรอมกนดวย ในกรณทศาลมคำาสงใหยกคำาขอใหศาลสงเปนคนไรความสามารถ กใหศาลมคำาสงยกคำาขอเพกถอนการสมรสของบคคลดงกลาวนนเสยดวย

คำาสงศาลใหยกคำาขอเพกถอนการสมรสของบคคลตามวรรคสอง ไมกระทบกระเทอนสทธการขอเพกถอนการสมรสของคสมรส แตคสมรสจะตองใชสทธนนภายในกำาหนดระยะเวลาทคสมรสมอย ถาระยะเวลาดงกลาวเหลออยไมถงหกเดอนนบแตวนทศาลมคำาสงใหยกคำาขอเพกถอนการสมรสของบคคลดงกลาวหรอไมมเหลออยเลย กใหขยายระยะเวลานนออกไปไดใหครบหกเดอนหรออกหกเดอนนบแตวนทศาลมคำาสงใหยกคำาขอเพกถอนการสมรสของบคคลดงกลาว แลวแตกรณ

มาตรา ๑๕๐๙ การสมรสทมไดรบความยนยอมของบคคลดงกลาวในมาตรา ๑๔๕๔ การสมรสนนเปนโมฆยะ

มาตรา ๑๕๑๐ การสมรสทเปนโมฆยะเพราะมไดรบความยนยอมของบคคลดงกลาวในมาตรา ๑๔๕๔ เฉพาะบคคลทอาจใหความยนยอมตามมาตรา ๑๔๕๔ เทานน ขอใหเพกถอนการสมรสได

สทธขอเพกถอนการสมรสตามมาตรานเปนอนระงบเมอคสมรสนนมอายครบยสบปบรบรณหรอเมอหญงมครรภ

การฟองขอเพกถอนการสมรสตามมาตรานใหมอายความหนงปนบแตวนทราบการสมรส

มาตรา ๑๕๑๑ การสมรสทไดมคำาพพากษาใหเพกถอนนน ใหถอวาสนสดลงในวนทคำาพพากษาถงทสด แตจะอางเปนเหตเสอมสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรตไมได เวนแตจะไดจดทะเบยนการเพกถอนการสมรสนนแลว

มาตรา ๑๕๑๒ ใหนำาบทบญญตวาดวยผลของการหยาโดยคำาพพากษามาใชบงคบแกผลของการเพกถอนการสมรสโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๑๓ ถาปรากฏวาคสมรสทถกฟองเพกถอนการสมรสไดรเหนเปนใจในเหตแหงโมฆยะกรรม คสมรสนนจะตองรบผดใชคาทดแทนความเสยหายซงคสมรสอกฝายหนงไดรบตอกาย

ชอเสยง หรอทรพยสน เนองจากการสมรสนน และใหนำามาตรา ๑๕๒๕ มาใชบงคบโดยอนโลม

ถาหากการเพกถอนการสมรสตามวรรคหนงทำาใหอกฝายหนงยากจนลง และไมมรายไดพอจากทรพยสนหรอจากการงานตามทเคยทำาอยระหวางสมรส คสมรสทถกฟองนนจะตองรบผดในคาเลยงชพดงทบญญตไวในมาตรา ๑๕๒๖ ดวย

มาตรา ๑๕๑๔ การหยานนจะทำาไดแตโดยความยนยอมของทงสองฝายหรอโดยคำาพพากษาของศาล

การหยาโดยความยนยอมตองทำาเปนหนงสอและมพยานลงลายมอชออยางนอยสองคน

มาตรา ๑๕๑๕ เมอไดจดทะเบยนสมรสตามประมวลกฎหมายน การหยาโดยความยนยอมจะสมบรณตอเมอสามและภรยาไดจดทะเบยนการหยานนแลว

มาตรา ๑๕๑๖ เหตฟองหยามดงตอไปน

(๑)108[๑๐๘] สามหรอภรยาอปการะเลยงดหรอยกยองผอนฉนภรยาหรอสาม เปนชหรอมช หรอรวมประเวณกบผอนเปนอาจณ อกฝายหนงฟองหยาได

(๒) สามหรอภรยาประพฤตชว ไมวาความประพฤตชวนนจะเปนความผดอาญาหรอไม ถาเปนเหตใหอกฝายหนง

108

(ก) ไดรบความอบอายขายหนาอยางรายแรง

(ข) ไดรบความดถกเกลยดชงเพราะเหตทคงเปนสามหรอภรยาของฝายทประพฤตชวอยตอไป หรอ

(ค) ไดรบความเสยหายหรอเดอดรอนเกนควร ในเมอเอาสภาพ ฐานะและความเปนอยรวมกนฉนสามภรยามาคำานงประกอบ

อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๓) สามหรอภรยาทำาราย หรอทรมานรางกายหรอจตใจ หรอหมนประมาทหรอเหยยดหยามอกฝายหนงหรอบพการของอกฝายหนง ทงน ถาเปนการรายแรง อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๔) สามหรอภรยาจงใจละทงรางอกฝายหนงไปเกนหนงป อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๔/๑)109[๑๐๙] สามหรอภรยาตองคำาพพากษาถงทสดใหจำาคก และไดถกจำาคกเกนหนงปในความผดทอกฝายหนงมไดมสวนกอใหเกดการกระทำาความผดหรอยนยอมหรอรเหนเปนใจในการกระทำาความผดนนดวย และการเปนสามภรยากนตอไปจะเปนเหตใหอกฝายหนงไดรบความเสยหายหรอเดอนรอนเกนควร อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๔/๒)110[๑๑๐] สามและภรยาสมครใจแยกกนอยเพราะเหตทไมอาจอยรวมกนฉนสามภรยาไดโดยปกตสขตลอดมาเกนสามป หรอแยกกนอยตามคำาสงของศาลเปนเวลาเกนสามป ฝายใดฝายหนงฟองหยาได

109110

(๕)111[๑๑๑] สามหรอภรยาถกศาลสงใหเปนคนสาบสญ หรอไปจากภมลำาเนาหรอถนทอยเปนเวลาเกนสามปโดยไมมใครทราบแนวาเปนตายรายดอยางไร อกฝายหนงฟองหยาได

(๖) สามหรอภรยาไมใหความชวยเหลออปการะเลยงดอกฝายหนงตามสมควรหรอทำาการเปนปฏปกษตอการทเปนสามหรอภรยากนอยางรายแรง ทงน ถาการกระทำานนถงขนาดทอกฝายหนงเดอดรอนเกนควรในเมอเอาสภาพ ฐานะและความเปนอยรวมกนฉนสามภรยามาคำานงประกอบ อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๗) สามหรอภรยาวกลจรตตลอดมาเกนสามป และความวกลจรตนนมลกษณะยากจะหายได กบทงความวกลจรตถงขนาดทจะทนอยรวมกนฉนสามภรยาตอไปไมได อกฝายหนงฟองหยาได

(๘) สามหรอภรยาผดทณฑบนททำาใหไวเปนหนงสอในเรองความประพฤต อกฝายหนงฟองหยาได

(๙) สามหรอภรยาเปนโรคตดตออยางรายแรงอนอาจเปนภยแกอกฝายหนงและโรคมลกษณะเรอรงไมมทางทจะหายได อกฝายหนงนนฟองหยาได

(๑๐) สามหรอภรยามสภาพแหงกาย ทำาใหสามหรอภรยานนไมอาจรวมประเวณไดตลอดกาล อกฝายหนงฟองหยาได

มาตรา ๑๕๑๗ เหตฟองหยาตามมาตรา ๑๕๑๖ (๑) และ (๒) ถาสามหรอภรยาแลวแตกรณ ไดยนยอมหรอรเหนเปนใจในการกระทำาทเปนเหตหยานน ฝายทยนยอมหรอรเหนเปนใจนนจะยกเปนเหตฟองหยาไมได

111

เหตฟองหยาตามมาตรา ๑๕๑๖ (๑๐) ถาเกดเพราะการกระทำาของอกฝายหนงอกฝายหนงนนจะยกเปนเหตฟองหยาไมได

ในกรณฟองหยาโดยอาศยเหตแหงการผดทณฑบนตามมาตรา ๑๕๑๖ (๘) นน ถาศาลเหนวาความประพฤตของสามหรอภรยาอนเปนเหตใหทำาทณฑบนเปนเหตเลกนอยหรอไมสำาคญเกยวแกการอยรวมกนฉนสามภรยาโดยปกตสข ศาลจะไมพพากษาใหหยากได

มาตรา ๑๕๑๘ สทธฟองหยายอมหมดไปในเมอฝายทมสทธฟองหยาไดกระทำาการอนแสดงใหเหนวาไดใหอภยในการกระทำาของอกฝายหนงซงเปนเหตใหเกดสทธฟองหยานนแลว

มาตรา ๑๕๑๙ 112[๑๑๒] ในกรณทคสมรสฝายใดฝายหนงเปนคนวกลจรตและมเหตหยาเกดขนไมวาเหตนนจะไดเกดขนกอนหรอภายหลงการเปนคนวกลจรต ใหบคคลซงอาจรองขอตอศาลใหสงใหบคคลวกลจรตเปนคนไรความสามารถตามมาตรา ๒๘ มอำานาจฟองคสมรสอกฝายหนงขอใหศาลพพากษาใหหยาขาดจากกนและแบงทรพยสนได ในกรณเชนวาน ถายงมไดมคำาสงของศาลแสดงวาคสมรสซงวกลจรตเปนคนไรความสามารถกใหบคคลดงกลาวขอรองขอตอศาลในคดเดยวกนนนใหศาลมคำาสงวาคสมรสซงวกลจรตนนเปนคนไรความสามารถ

เมอบคคลดงกลาวเหนสมควร จะรองขอตอศาลใหมคำาสงตามมาตรา ๑๕๒๖ หรอมาตรา ๑๕๓๐ ดวยกได

ในกรณทคสมรสซงถกอางวาเปนคนวกลจรตยงไมไดถกสงใหเปนคนไรความสามารถ หากศาลเหนวาคสมรสนนยงไมเปน

112

คนทควรสงใหเปนคนไรความสามารถกใหยกฟองคดนนเสย ถาเหนวาเปนบคคลทควรสงใหเปนคนไรความสามารถ แตยงไมสมควรจะใหมการหยา กใหศาลสงใหคสมรสนนเปนคนไรความสามารถโดยไมจะสงเรองผอนบาลหรอจะตงผอนเปนผอนบาลตามมาตรา ๑๔๖๓ กได คงพพากษายกแตเฉพาะขอหยา ในกรณเชนนศาลจะสงกำาหนดคาเลยงชพดวยกได ในกรณทศาลเหนวาคสมรสนนวกลจรตอนควรสงใหเปนคนไรความสามารถและทงมเหตควรใหหยาดวย กใหศาลสงในคำาพพากษาใหคสมรสนนเปนคนไรความสามารถตงผอนบาลและใหหยา

ในกรณน ถาศาลเหนวาเหตหยาทยกขนอางในการฟองรองนนไมเหมาะสมแกสภาพของคสมรสซงเปนคนไรความสามารถทจะหยาจากคสมรสอกฝายหนงกด ตามพฤตการณไมสมควรทจะใหมการหยาขาดจากกนกด ศาลจะพพากษาไมใหหยากได

มาตรา ๑๕๒๐113[๑๑๓] ในกรณหยาโดยความยนยอม ใหสามภรยาทำาความตกลงเปนหนงสอวาฝายใดจะเปนผใชอำานาจปกครองบตรคนใด ถามไดตกลงกนหรอตกลงกนไมได ใหศาลเปนผชขาด

ในกรณหยาโดยคำาพพากษาของศาล ใหศาลซงพจารณาคดฟองหยานนชขาดดวยวาฝายใดจะเปนผใชอำานาจปกครองบตรคนใด ในการพจารณาชขาดถาศาลเหนวามเหตทจะถอนอำานาจปกครองของคสมรสนนไดตามมาตรา ๑๕๘๒ ศาลจะถอนอำานาจปกครองของคสมรสและสงใหบคคลภายนอกเปนผปกครองกได ทงน ใหศาลคำานงถงความผาสกและประโยชนของบตรนนเปนสำาคญ

113

มาตรา ๑๕๒๑114[๑๑๔] ถาปรากฏวาผใชอำานาจปกครองหรอผปกครองตามมาตรา ๑๕๒๐ ประพฤตตนไมสมควร หรอภายหลงพฤตการณไดเปลยนแปลงไป ศาลมอำานาจสงเปลยนตวผใชอำานาจปกครองหรอผปกครองโดยคำานงถงความผาสกและประโยชนของบตรเปนสำาคญ

มาตรา ๑๕๒๒ ถาสามภรยาหยาโดยความยนยอม ใหทำาความตกลงกนไวในสญญาหยาวาสามภรยาทงสองฝาย หรอสามหรอภรยาฝายใดฝายหนงจะออกเงนคาอปการะเลยงดบตรเปนจำานวนเงนเทาใด

ถาหยาโดยคำาพพากษาของศาลหรอในกรณทสญญาหยามไดกำาหนดเรองคาอปการะเลยงดบตรไว ใหศาลเปนผกำาหนด

มาตรา ๑๕๒๓115[๑๑๕] เมอศาลพพากษาใหหยากนเพราะเหตตามมาตรา ๑๕๑๖ (๑) ภรยาหรอสามมสทธไดรบคาทดแทนจากสามหรอภรยาและจากผซงไดรบการอปการะเลยงดหรอยกยอง หรอผซงเปนเหตแหงการหยานน

สามจะเรยกคาทดแทนจากผซงลวงเกนภรยาไปในทำานองชสาวกได และภรยาจะเรยกคาทดแทนจากหญงอนทแสดงตนโดยเปดเผยเพอแสดงวาตนมความสมพนธกบสามในทำานองชสาวกได

114115

ถาสามหรอภรยายนยอมหรอรเหนเปนใจใหอกฝายหนงกระทำาการตามมาตรา ๑๕๑๖ (๑) หรอใหผอนกระทำาการตามวรรคสอง สามหรอภรยานนจะเรยกคาทดแทนไมได

มาตรา ๑๕๒๔ ถาเหตแหงการหยาตามมาตรา ๑๕๑๖ (๓) (๔) หรอ (๖) เกดขนเพราะฝายผตองรบผดชอบกอใหเกดขนโดยมงประสงคใหอกฝายหนงไมอาจทนได จงตองฟองหยาอกฝายหนงมสทธไดรบคาทดแทนจากฝายทตองรบผด

มาตรา ๑๕๒๕ คาทดแทนตามมาตรา ๑๕๒๓ และมาตรา ๑๕๒๔ นน ใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณ โดยศาลจะสงใหชำาระครงเดยวหรอแบงชำาระเปนงวดๆ มกำาหนดเวลาตามทศาลจะเหนสมควรกได

ในกรณทผจะตองชำาระคาทดแทนเปนคสมรสของอกฝายหนง ใหศาลคำานงถงจำานวนทรพยสนทคสมรสนนไดรบไปจากการแบงสนสมรสเพราะการหยานนดวย

มาตรา ๑๕๒๖ ในคดหยา ถาเหตแหงการหยาเปนความผดของคสมรสฝายใดฝายหนงแตฝายเดยว และการหยานนจะทำาใหอกฝายหนงยากจนลง เพราะไมมรายไดพอจากทรพยสนหรอจากการงานตามทเคยทำาอยระหวางสมรส อกฝายหนงนนจะขอใหฝายทตองรบผดจายคาเลยงชพใหได คาเลยงชพนศาลอาจใหเพยงใดหรอไมใหกได โดยคำานงถงความสามารถของผใหและฐานะของผรบและใหนำาบทบญญตมาตรา ๑๕๙๘/๓๙ มาตรา ๑๕๙๘/๔๐ และมาตรา ๑๕๙๘/๔๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

สทธเรยกรองคาเลยงชพเปนอนสนสด ถามไดฟองหรอฟองแยงในคดหยานน

มาตรา ๑๕๒๗ ถาหยาขาดจากกนเพราะเหตวกลจรตตามมาตรา ๑๕๑๖ (๗) หรอเพราะเหตเปนโรคตดตออยางรายแรงตามมาตรา ๑๕๑๖ (๙) คสมรสอกฝายหนงตองออกคาเลยงชพใหแกฝายทวกลจรตหรอฝายทเปนโรคตดตอนนโดยคำานวณคาเลยงชพอนโลมตามมาตรา ๑๕๒๖

มาตรา ๑๕๒๘ ถาฝายทรบคาเลยงชพสมรสใหม สทธรบคาเลยงชพยอมหมดไป

มาตรา ๑๕๒๙ สทธฟองรองโดยอาศยเหตในมาตรา ๑๕๑๖ (๑) (๒) (๓) หรอ (๖) หรอมาตรา ๑๕๒๓ ยอมระงบไปเมอพนกำาหนดหนงปนบแตวนผกลาวอางรหรอควรรความจรงซงตนอาจยกขนกลาวอาง

เหตอนจะยกขนฟองหยาไมไดแลวนน อาจนำาสบสนบสนนคดฟองหยาซงอาศยเหตอยางอน

มาตรา ๑๕๓๐ ขณะคดฟองหยาอยในระหวางพจารณา ถาฝายใดรองขอ ศาลอาจสงชวคราวใหจดการตามทเหนสมควร เชน ในเรองสนสมรส ทพกอาศย การอปการะเลยงดสามภรยาและการพทกษอปการะเลยงดบตร

มาตรา ๑๕๓๑ การสมรสทจดทะเบยนตามกฎหมายนน การหยาโดยความยนยอมของคสมรสทงสองฝายมผลนบแตเวลาจดทะเบยนการหยาเปนตนไป

การหยาโดยคำาพพากษามผลแตเวลาทคำาพพากษาถงทสด แตจะอางเปนเหตเสอมสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรตไมได เวนแตจะไดจดทะเบยนการหยานนแลว

มาตรา ๑๕๓๒ เมอหยากนแลวใหจดการแบงทรพยสนของสามภรยา

แตในระหวางสามภรยา

(ก) ถาเปนการหยาโดยความยนยอมของทงสองฝาย ใหจดการแบงทรพยสนของสามภรยาตามทมอยในเวลาจดทะเบยนการหยา

(ข) ถาเปนการหยาโดยคำาพพากษาของศาล คำาพพากษาสวนทบงคบทรพยสนระหวางสามภรยานน มผลยอนหลงไปถงวนฟองหยา

มาตรา ๑๕๓๓ เมอหยากนใหแบงสนสมรสใหชายและหญงไดสวนเทากน

มาตรา ๑๕๓๔ สนสมรสทคสมรสฝายใดฝายหนงจำาหนายไปเพอประโยชนตนฝายเดยวกด จำาหนายไปโดยเจตนาทำาใหคสมรสอกฝายหนงเสยหายกด จำาหนายไปโดยมไดรบความยนยอม

ของคสมรสอกฝายหนงในกรณทกฎหมายบงคบวาการจำาหนายนนจะตองไดรบความยนยอมของอกฝายหนงดวยกด จงใจทำาลายใหสญหายไปกด ใหถอเสมอนวาทรพยสนนนยงคงมอยเพอจดแบงสนสมรสตามมาตรา ๑๕๓๓ และถาคสมรสอกฝายหนงไดรบสวนแบงสนสมรสไมครบตามจำานวนทควรจะได ใหคสมรสฝายทไดจำาหนายหรอจงใจทำาลายสนสมรสนนชดใชจากสนสมรสสวนของตนหรอสนสวนตว

มาตรา ๑๕๓๕ เมอการสมรสสนสดลง ใหแบงความรบผดในหนทจะตองรบผดดวยกนตามสวนเทากน

ลกษณะ ๒

บดามารดากบบตร

หมวด ๑

บดามารดา

มาตรา ๑๕๓๖ เดกเกดแตหญงขณะเปนภรยาชายหรอภายในสามรอยสบวน นบแตวนทการสมรสสนสดลง ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสาม หรอเคยเปนสาม แลวแตกรณ

ใหนำาความในวรรคหนงมาใชบงคบแกบตรทเกดจากหญงกอนทไดมคำาพพากษาถงทสดของศาลแสดงวาการสมรสเปนโมฆะ หรอภายในระยะเวลาสามรอยสบวนนบแตวนนน

มาตรา ๑๕๓๗ ในกรณทหญงทำาการสมรสใหมนนเปนการฝาฝนมาตรา ๑๔๕๓ และคลอดบตรภายในสามรอยสบวนนบแตวนทการสมรสสนสดลง ใหสนนษฐานไวกอนวาเดกทเกดแตหญงนนเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสามคนใหม และหามมใหนำาขอสนนษฐานในมาตรา ๑๕๓๖ ทวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของสามเดมมาใชบงคบ ทงน เวนแตมคำาพพากษาของศาลแสดงวาเดกมใชบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสามคนใหมนน

มาตรา ๑๕๓๘116[๑๑๖] ในกรณทชายหรอหญงสมรสฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ เดกทเกดในระหวางการสมรสทฝาฝนนน ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสามซงไดจดทะเบยนสมรสครงหลง

ในกรณทหญงสมรสฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ ถามคำาพพากษาถงทสดแสดงวาเดกมใชบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสามซงไดจดทะเบยนสมรสครงหลง ใหนำาขอสนนษฐานในมาตรา ๑๕๓๖ มาใชบงคบ

ใหนำาความในวรรคหนงมาใชบงคบแกเดกทเกดภายในสามรอยสบวนนบแตวนทศาลมคำาพพากษาถงทสดใหการสมรสเปนโมฆะเพราะฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ ดวย

มาตรา ๑๕๓๙117[๑๑๗] ในกรณทสนนษฐานวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนหรอเคยเปนสามตามมาตรา ๑๕๓๖ มาตรา ๑๕๓๗ หรอมาตรา ๑๕๓๘ ชายผเปนหรอเคยเปนสามจะไมรบเดกเปนบตรของตนกได โดยฟองเดกกบมารดาเดกรวมกนเปนจำาเลยและพสจนไดวาตนไมไดอยรวมกบมารดาเดกในระยะเวลาตงครรภคอระหวางหนงรอยแปดสบวนถงสามรอยสบวนกอนเดกเกด หรอตนไมสามารถเปนบดาของเดกไดเพราะเหตอยางอน

แตถาในขณะยนฟองมารดาเดกไมมชวตอย จะฟองเดกแตผเดยวเปนจำาเลยกไดถาเดกไมมชวตอยไมวามารดาของเดกจะมชวตอยหรอไม จะยนคำารองขอใหศาลแสดงวาเดกนนไมเปนบตรกได ในกรณทมารดาของเดกหรอทายาทของเดกยงมชวตอย ใหศาลสง

116117

สำาเนาคำารองนไปใหดวย และถาศาลเหนสมควรจะสงสำาเนาคำารองไปใหอยการพจารณาเพอดำาเนนคดแทนเดกดวยกได

มาตรา ๑๕๔๐118[๑๑๘] (ยกเลก)

มาตรา ๑๕๔๑ ชายผเปนหรอเคยเปนสามจะฟองคดไมรบเดกเปนบตรตามมาตรา ๑๕๓๙ ไมได ถาปรากฏวาตนเปนผแจงการเกดของเดกในทะเบยนคนเกดเองวาเปนบตรของตน หรอจดหรอยอมใหมการแจงดงกลาว

มาตรา ๑๕๔๒119[๑๑๙] การฟองคดไมรบเดกเปนบตร ชายผเปนหรอเคยเปนสามตองฟองภายในหนงปนบแตวนรถงการเกดของเดก แตหามมใหฟองเมอพนสบปนบแตวนเกดของเดก

ในกรณทมคำาพพากษาของศาลแสดงวาเดกมใชบตรชอบดวยกฎหมายของชายผเปนสามคนใหมตามมาตรา ๑๕๓๗ หรอชายผเปนสามในการสมรสครงหลงตามมาตรา ๑๕๓๘ ถาชายผเปนหรอเคยเปนสามซงตองดวยบทสนนษฐานวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของตนตามมาตรา ๑๕๓๖ ประสงคจะฟองคดไมรบเดกเปนบตร ใหฟองคดภายในหนงปนบแตวนทรวามคำาพพากษาถงทสด

มาตรา ๑๕๔๓120[๑๒๐] ในกรณทชายผเปนหรอเคยเปนสามไดฟองคดไมรบเดกเปนบตรแลว และตายกอนคดนนถงทสด ผ

118119120

มสทธไดรบมรดกรวมกบเดกหรอผจะเสยสทธรบมรดกเพราะการเกดของเดกนนจะขอเขาเปนคความแทนทหรออาจถกเรยกใหเขามาเปนคความแทนทชายผเปนหรอเคยเปนสามกได

มาตรา ๑๕๔๔121[๑๒๑] การฟองคดไมรบเดกเปนบตร ผมสทธไดรบมรดกรวมกบเดกหรอผจะเสยสทธรบมรดกเพราะการเกดของเดกอาจฟองไดในกรณดงตอไปน

(๑) ชายผเปนหรอเคยเปนสามตายกอนพนระยะเวลาทชายผเปนหรอเคยเปนสามจะพงฟองได

(๒) เดกเกดภายหลงการตายของชายผเปนหรอเคยเปนสาม

การฟองคดไมรบเดกเปนบตรในกรณ (๑) ตองฟองภายในหกเดอนนบแตวนทรถงการตายของชายผเปนหรอเคยเปนสาม การฟองคดไมรบเดกเปนบตรในกรณ (๒) ตองฟองภายในหกเดอนนบแตวนทรถงการเกดของเดก แตไมวาเปนกรณใด หามมใหฟองเมอพนสบปนบแตวนเกดของเดก

ใหนำามาตรา ๑๕๓๙ มาใชบงคบแกการฟองคดไมรบเดกเปนบตรตามวรรคหนงโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๔๕122[๑๒๒] เมอปรากฏขอเทจจรงตอเดกวาตนมไดเปนบตรสบสายโลหตของชายผเปนสามของมารดาตน เดกจะรองขอตออยการใหฟองคดปฏเสธความเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายนนกได

121122

การฟองคดตามวรรคหนง ถาเดกไดรขอเทจจรงกอนบรรลนตภาวะวาตนมไดเปนบตรของชายผเปนสามของมารดา หามอยการฟองคดเมอพนหนงปนบแตวนทเดกบรรลนตภาวะ แตถาเดกรขอเทจจรงดงกลาวหลงจากบรรลนตภาวะแลว หามอยการฟองคดเมอพนหนงปนบแตวนทเดกรเหตนน

ไมวากรณใดๆ หามมใหฟองคดปฏเสธความเปนบตรเมอพนสบปนบแตวนทเดกบรรลนตภาวะ

มาตรา ๑๕๔๖123[๑๒๓] เดกเกดจากหญงทมไดมการสมรสกบชาย ใหถอวาเปนบตรชอบดวยกฎหมายของหญงนน เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๕๔๗ เดกเกดจากบดามารดาทมไดสมรสกน จะเปนบตรชอบดวยกฎหมายตอเมอบดามารดาไดสมรสกนในภายหลงหรอบดาไดจดทะเบยนวาเปนบตรหรอศาลพพากษาวาเปนบตร

มาตรา ๑๕๔๘124[๑๒๔] บดาจะจดทะเบยนเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายไดตอเมอไดรบความยนยอมของเดกและมารดาเดก

ในกรณทเดกและมารดาเดกไมไดมาใหความยนยอมตอหนานายทะเบยน ใหนายทะเบยนแจงการขอจดทะเบยนของบดาไปยงเดกและมารดาเดก ถาเดกหรอมารดาเดกไมคดคานหรอไมใหความยนยอมภายในหกสบวนนบแตการแจงนนถงเดกหรอมารดาเดก ให

123124

สนนษฐานวาเดกหรอมารดาเดกไมใหความยนยอม ถาเดกหรอมารดาเดกอยนอกประเทศไทยใหขยายเวลานนเปนหนงรอยแปดสบวน

ในกรณทเดกหรอมารดาเดกคดคานวาผขอจดทะเบยนไมใชบดา หรอไมใหความยนยอม หรอไมอาจใหความยนยอมได การจดทะเบยนเดกเปนบตรตองมคำาพพากษาของศาล

เมอศาลไดพพากษาใหบดาจดทะเบยนเดกเปนบตรได และบดาไดนำาคำาพพากษาไปขอจดทะเบยนตอนายทะเบยน ใหนายทะเบยนดำาเนนการจดทะเบยนให

มาตรา ๑๕๔๙ เมอนายทะเบยนไดแจงการขอจดทะเบยนขอรบเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายไปยงเดกและมารดาเดกตามมาตรา ๑๕๔๘ แลว ไมวาเดกหรอมารดาเดกจะคดคานการจดทะเบยนรบเดกเปนบตรตามมาตรา ๑๕๔๘ หรอไม ภายในกำาหนดเวลาไมเกนเกาสบวนนบแตวนแจงการขอจดทะเบยนถงเดกหรอมารดาเดก เดกหรอมารดาเดกอาจแจงใหนายทะเบยนจดบนทกไวไดวาผขอจดทะเบยนไมสมควรเปนผใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด

เมอไดมคำาแจงของเดกหรอมารดาเดกดงกลาวในวรรคหนงแลว แมจะไดมการจดทะเบยนรบเดกเปนบตรตามมาตรา ๑๕๔๘ บดาของเดกกยงใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมดตามทเดกหรอมารดาเดกแจงวาบดาไมสมควรเปนผใชอำานาจปกครองนนไมได จนกวาศาลจะพพากษาใหบดาของเดกใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด หรอกำาหนดเวลาเกาสบวนนบแตวนทเดกหรอมารดาเดกแจงตอนายทะเบยนวาผขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรไมสมควรใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมดนนไดลวงพนไปโดยเดกหรอ

มารดาเดกมไดรองขอตอศาลใหพพากษาวาผขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรไมเปนผสมควรใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด

ในคดทศาลพพากษาวาผขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรเปนผไมสมควรใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด ศาลจะพพากษาในคดเดยวกนนนใหผใดเปนผใชอำานาจปกครองหรอเปนผปกครองเพอการปกครองบางสวนหรอทงหมดกได

มาตรา ๑๕๕๐125[๑๒๕] (ยกเลก)

มาตรา ๑๕๕๑ ในกรณทมการคดคานวาผซงขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรมใชบดาของเดก เมอผซงขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรนำาคดไปสศาลขอใหศาลพพากษาวาผขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรเปนบดาของเดก เดกหรอมารดาเดกจะขอใหศาลพพากษาในคดเดยวกนนนกไดวาผขอจดทะเบยนรบเดกเปนบตรแมจะเปนบดาของเดก กเปนผไมสมควรใชอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด ในกรณเชนวานใหนำาความในวรรคสามของมาตรา ๑๕๔๙ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๕๒126[๑๒๖] ในกรณทเดกไมมมารดาหรอมมารดาแตมารดาถกถอนอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมดและศาลไดตงผอนเปนผปกครองบางสวนหรอทงหมดไวกอนมการจดทะเบยนรบเดกเปนบตร บดาซงจดทะเบยนรบเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายแลวจะรองขอตอศาลใหมคำาสงถอนความเปนผปกครองบางสวน หรอทงหมดของผปกครองและใหบดาเปนผใชอำานาจ125126

ปกครองกได ถาศาลเหนวาบดาอาจใชอำานาจปกครองเพอความผาสกและประโยชนของเดกไดดยงกวาผปกครอง ศาลจะมคำาสงถอนความเปนผปกครองบางสวนหรอทงหมดของผปกครองและใหบดาเปนผใชอำานาจปกครองกได

มาตรา ๑๕๕๓127[๑๒๗] (ยกเลก)

มาตรา ๑๕๕๔ ผมสวนไดเสยจะขอใหศาลถอนการจดทะเบยนเดกรบเปนบตร เพราะเหตวาผขอใหจดทะเบยนนนมใชบดากได แตตองฟองภายในสามเดอนนบแตวนทรการจดทะเบยนนน อนง หามมใหฟองเมอพนสบปนบแตวนจดทะเบยน

มาตรา ๑๕๕๕128[๑๒๘] ในคดฟองขอใหรบเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมาย ใหสนนษฐานไวกอนวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชายเมอปรากฏขอเทจจรงอยางหนงอยางใดดงตอไปน

(๑) เมอมการขมขนกระทำาชำาเรา ฉดครา หรอหนวงเหนยวกกขงหญงมารดาโดยมชอบดวยกฎหมายในระยะเวลาซงหญงนนอาจตงครรภได

(๒) เมอมการลกพาหญงมารดาไปในทางชสาวหรอมการลอลวงรวมประเวณกบหญงมารดาในระยะเวลาซงหญงนนอาจตงครรภได

127128

(๓) เมอมเอกสารของบดาแสดงวาเดกนนเปนบตรของตน

(๔) เมอปรากฏในทะเบยนคนเกดวาเดกเปนบตรโดยมหลกฐานวาบดาเปนผแจงการเกดหรอรเหนยนยอมในการแจงนน

(๕) เมอบดามารดาไดอยกนดวยกนอยางเปดเผยในระยะเวลาซงหญงมารดาอาจตงครรภได

(๖) เมอไดมการรวมประเวณกบหญงมารดาในระยะเวลาซงหญงนนอาจตงครรภได และมเหตอนควรเชอไดวาเดกนนมไดเปนบตรของชายอน

(๗) เมอมพฤตการณทรกนทวไปตลอดมาวาเปนบตร

พฤตการณทรกนทวไปตลอดมาวาเปนบตรนน ใหพจารณาขอเทจจรงทแสดงความเกยวของฉนบดากบบตรซงปรากฏในระหวางตวเดกกบครอบครวทเดกอางวาตนสงกดอยเชน บดาใหการศกษา ใหความอปการะเลยงดหรอยอมใหเดกนนใชชอสกลของตนหรอโดยเหตประการอน

ในกรณใดกรณหนงดงกลาวขางตน ถาปรากฏวาชายไมอาจเปนบดาของเดกนน

ได ใหยกฟองเสย

มาตรา ๑๕๕๖ การฟองคดขอใหรบเดกเปนบตรในระหวางทเดกเปนผเยาว ถาเดกมอายยงไมครบสบหาปบรบรณ ผแทนโดยชอบธรรมของเดกเปนผฟองแทน ในกรณทเดกไมมผแทนโดยชอบธรรม หรอมแตผแทนโดยชอบธรรมไมสามารถทำาหนาทได

ญาตสนทของเดกหรออยการอาจรองขอตอศาลใหตงผแทนเฉพาะคดเพอทำาหนาทฟองคดแทนเดกกได

เมอเดกมอายสบหาปบรบรณ เดกตองฟองเอง ทงนโดยไมจำาตองไดรบความยนยอมของผแทนโดยชอบธรรม

ในกรณทเดกบรรลนตภาวะแลว จะตองฟองคดภายในหนงปนบแตวนบรรลนตภาวะ

ในกรณทเดกตายในระหวางทเดกนนยงมสทธฟองคดขอใหรบเดกเปนบตรอยผสบสนดานของเดกจะฟองคดขอใหรบเดกเปนบตรกได ถาผสบสนดานของเดกไดรเหตทอาจขอใหรบเดกเปนบตรมากอนวนทเดกนนตาย ผสบสนดานของเดกจะตองฟองภายในหนงปนบแตวนทเดกนนตาย ถาผสบสนดานของเดกไดรเหตทอาจขอใหรบเดกเปนบตรภายหลงทเดกนนตาย ผสบสนดานของเดกจะตองฟองภายในหนงปนบแตวนทรเหตดงกลาว แตทงน ตองไมพนสบปนบแตวนทเดกนนตาย

การฟองคดขอใหรบเดกเปนบตรในระหวางทผสบสนดานของเดกเปนผเยาว ใหนำาความในวรรคหนงและวรรคสองมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๕๗129[๑๒๙] การเปนบตรชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๑๕๔๗ ใหมผลนบแตวนทเดกเกด แตทงนจะอางเปนเหตเสอมสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรตในระหวางเวลาตงแตเดกเกดจนถงเวลาทบดามารดาไดสมรสกนหรอบดาไดจดทะเบยนวาเปนบตรหรอศาลพพากษาถงทสดวาเปนบตรไมได

129

มาตรา ๑๕๕๘ การฟองคดขอใหรบเดกเปนบตรของผตายทไดฟองภายในกำาหนดอายความมรดก ถาศาลไดพพากษาวาเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายของผตาย เดกนนมสทธรบมรดกในฐานะทายาทโดยธรรม

ในกรณทไดมการแบงมรดกไปแลว ใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยเรองลาภมควรไดมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๕๙ เมอไดจดทะเบยนเดกเปนบตรแลวจะถอนมได

มาตรา ๑๕๖๐ บตรเกดระหวางสมรสซงศาลพพากษาใหเพกถอนภายหลงนน ใหถอวาเปนบตรชอบดวยกฎหมาย

หมวด ๒

สทธและหนาทของบดามารดาและบตร

มาตรา ๑๕๖๑ บตรมสทธใชชอสกลของบดา

ในกรณทบดาไมปรากฏ บตรมสทธใชชอสกลของมารดา

มาตรา ๑๕๖๒ ผใดจะฟองบพการของตนเปนคดแพงหรอคดอาญามได แตเมอผนนหรอญาตสนทของผนนรองขอ อยการจะยกคดขนวากลาวกได

มาตรา ๑๕๖๓ บตรจำาตองอปการะเลยงดบดามารดา

มาตรา ๑๕๖๔ บดามารดาจำาตองอปการะเลยงดและใหการศกษาตามสมควรแกบตรในระหวางทเปนผเยาว

บดามารดาจำาตองอปการะเลยงดบตรซงบรรลนตภาวะแลวแตเฉพาะผทพพลภาพและหาเลยงตนเองมได

มาตรา ๑๕๖๕ การรองขอคาอปการะเลยงดบตรหรอขอใหบตรไดรบการอปการะเลยงดโดยประการอน นอกจากอยการจะยกคดขนวากลาวตามมาตรา ๑๕๖๒ แลว บดาหรอมารดาจะนำาคดขนวากลาวกได

มาตรา ๑๕๖๖130[๑๓๐] บตรซงยงไมบรรลนตภาวะตองอยใตอำานาจปกครองของบดามารดา

อำานาจปกครองอยกบบดาหรอมารดาในกรณดงตอไปน

(๑) มารดาหรอบดาตาย

(๒) ไมแนนอนวามารดาหรอบดามชวตอยหรอตาย

130

(๓) มารดาหรอบดาถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ

(๔) มารดาหรอบดาตองเขารกษาตวในโรงพยาบาลเพราะจตฟ นเฟอน

(๕) ศาลสงใหอำานาจปกครองอยกบบดาหรอมารดา

(๖) บดาและมารดาตกลงกนตามทมกฎหมายบญญตไวใหตกลงกนได

มาตรา ๑๕๖๗ ผใชอำานาจปกครองมสทธ

(๑) กำาหนดทอยของบตร

(๒) ทำาโทษบตรตามสมควรเพอวากลาวสงสอน

(๓) ใหบตรทำาการงานตามสมควรแกความสามารถและฐานานรป

(๔) เรยกบตรคนจากบคคลอนซงกกบตรไวโดยมชอบดวยกฎหมาย

มาตรา ๑๕๖๘ เมอบคคลใดมบตรตดมาไดสมรสกบบคคลอน อำานาจปกครองทมตอบตรอยกบผทบตรนนตดมา

มาตรา ๑๕๖๙ ผใชอำานาจปกครองเปนผแทนโดยชอบธรรมของบตร ในกรณทบตรถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ

หรอเสมอนไรความสามารถ ผใชอำานาจปกครองยอมเปนผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ

มาตรา ๑๕๖๙/๑131[๑๓๑] ในกรณทผเยาวถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถและศาลมคำาสงตงบคคลอนซงมใชผใชอำานาจปกครองหรอผปกครองเปนผอนบาลใหคำาสงนนมผลเปนการถอนผใชอำานาจปกครอง หรอผปกครองทเปนอยในขณะนน

ในกรณทบคคลซงบรรลนตภาวะและไมมคสมรสถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ ใหบดามารดา หรอบดาหรอมารดาเปนผอนบาลหรอผพทกษแลวแตกรณ เวนแตศาลจะสงเปนอยางอน

มาตรา ๑๕๗๐ คำาบอกกลาวทผใชอำานาจปกครองตามมาตรา ๑๕๖๖ หรอมาตรา ๑๕๖๘ แจงไปหรอรบแจงมา ใหถอวาเปนคำาบอกกลาวทบตรไดแจงไปหรอรบแจงมา

มาตรา ๑๕๗๑ อำานาจปกครองนน รวมทงการจดการทรพยสนของบตรดวย และใหจดการทรพยสนนนดวยความระมดระวงเชนวญญชนจะพงกระทำา

มาตรา ๑๕๗๒ ผใชอำานาจปกครองจะทำาหนทบตรจะตองทำาเองโดยมไดรบความยนยอมของบตรไมได

131

มาตรา ๑๕๗๓ ถาบตรมเงนได ใหใชเงนนนเปนคาอปการะเลยงดและการศกษากอน สวนทเหลอผใชอำานาจปกครองตองเกบรกษาไวเพอสงมอบแกบตร แตถาผใชอำานาจปกครองไมมเงนไดเพยงพอแกการครองชพตามสมควรแกฐานะ ผใชอำานาจปกครองจะใชเงนนนตามสมควรกได เวนแตจะเปนเงนไดทเกดจากทรพยสนโดยการใหโดยเสนหาหรอพนยกรรมซงมเงอนไขวามใหผใชอำานาจปกครองไดประโยชนจากทรพยสนนน ๆ

มาตรา ๑๕๗๔132[๑๓๒] นตกรรมใดอนเกยวกบทรพยสนของผเยาวดงตอไปน ผใชอำานาจปกครองจะกระทำามได เวนแตศาลจะอนญาต

(๑) ขาย แลกเปลยน ขายฝาก ใหเชาซอ จำานอง ปลดจำานอง หรอโอนสทธจำานอง ซงอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยทอาจจำานองได

(๒) กระทำาใหสดสนลงทงหมดหรอบางสวน ซงทรพยสทธของผเยาวอนเกยวกบอสงหารมทรพย

(๓) กอตงภาระจำายอม สทธอาศย สทธเหนอพนดน สทธเกบกน ภาระตดพนในอสงหารมทรพย หรอทรพยสทธอนใดในอสงหารมทรพย

(๔) จำาหนายไปทงหมดหรอบางสวนซงสทธเรยกรองทจะใหไดมาซงทรพยสทธในอสงหารมทรพย หรอสงหารมทรพยทอาจจำานองได หรอสทธเรยกรองทจะใหทรพยสนเชนวานนของผเยาวปลอดจากทรพยสทธทมอยเหนอทรพยสนนน

(๕) ใหเชาอสงหารมทรพยเกนสามป

132

(๖) กอขอผกพนใด ๆ ทมงใหเกดผลตาม (๑) (๒) หรอ (๓)

(๗) ใหกยมเงน

(๘) ใหโดยเสนหา เวนแตจะเอาเงนไดของผเยาวใหแทนผเยาวเพอการกศลสาธารณะ เพอการสงคม หรอตามหนาทธรรมจรรยา ทงน พอสมควรแกฐานานรปของผเยาว

(๙) รบการใหโดยเสนหาทมเงอนไขหรอคาภาระตดพน หรอไมรบการใหโดยเสนหา

(๑๐) ประกนโดยประการใด ๆ อนอาจมผลใหผเยาวตองถกบงคบชำาระหนหรอทำานตกรรมอนทมผลใหผเยาวตองรบเปนผรบชำาระหนของบคคลอนหรอแทนบคคลอน

(๑๑) นำาทรพยสนไปแสวงหาผลประโยชนนอกจากในกรณทบญญตไวในมาตรา ๑๕๙๘/๔ (๑) (๒) หรอ (๓)

(๑๒) ประนประนอมยอมความ

(๑๓) มอบขอพพาทใหอนญาโตตลาการวนจฉย

มาตรา ๑๕๗๕ ถาในกจการใด ประโยชนของผใชอำานาจปกครองหรอประโยชนของคสมรสหรอบตรของผใชอำานาจปกครองขดกบประโยชนของผเยาว ผใชอำานาจปกครองตองไดรบอนญาตจากศาลกอนจงทำากจการนนได มฉะนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๕๗๖ ประโยชนของผใชอำานาจปกครอง หรอของคสมรสหรอบตรของผใชอำานาจปกครองตามมาตรา ๑๕๗๕ ใหหมายความรวมถงประโยชนในกจการดงตอไปนดวย คอ

(๑) ประโยชนในกจการทกระทำากบหางหนสวนสามญทบคคลดงกลาวนนเปนหนสวน

(๒) ประโยชนในกจการทกระทำากบหางหนสวนจำากดทบคคลดงกลาวนนเปนหนสวนจำาพวกไมจำากดความรบผด

มาตรา ๑๕๗๗133[๑๓๓] บคคลใดจะโอนทรพยสนใหผเยาวโดยพนยกรรมหรอโดยการใหโดยเสนหาซงมเงอนไขใหบคคลอนนอกจากผใชอำานาจปกครองเปนผจดการจนกวาผเยาวจะบรรลนตภาวะกได ผจดการนนตองเปนผซงผโอนระบชอไว หรอถามไดระบไวกใหศาลสงแตการจดการทรพยสนนนตองอยภายใตบงคบมาตรา ๕๖ มาตรา ๕๗ มาตรา ๖๐

มาตรา ๑๕๗๘ ในกรณทอำานาจปกครองสนไปเพราะผเยาวบรรลนตภาวะ ผใชอำานาจปกครองตองรบสงมอบทรพยสนทจดการและบญชในการนนใหผบรรลนตภาวะเพอรบรอง ถามเอกสารเกยวกบเรองจดการทรพยสนนน กใหสงมอบพรอมกบบญช

ในกรณทอำานาจปกครองสนไปเพราะเหตอนนอกจากทกลาวในวรรคหนง ใหมอบทรพยสน บญช และเอกสารทเกยวกบเรองจดการทรพยสนใหแกผใชอำานาจปกครอง ถาม หรอผปกครองแลวแตกรณ เพอรบรอง

133

มาตรา ๑๕๗๙ ในกรณทคสมรสฝายหนงถงแกความตายและมบตรทเกดดวยกนและคสมรสอกฝายหนงจะสมรสใหม ถาคสมรสนนไดครอบครองทรพยสนอนเปนสดสวนของบตรไวอยางถกตองแลว จะสงมอบทรพยสนใหแกบตรในเมอสามารถจดการกได หรอมฉะนนจะเกบรกษาไวเพอมอบใหบตรเมอถงเวลาอนสมควรกได แตถาทรพยสนใดเปนจำาพวกทระบไวในมาตรา ๔๕๖ หรอทมเอกสารเปนสำาคญ ใหลงชอบตรเปนเจาของรวมในเอกสารนน กอนทจะจดการดงกลาวคสมรสนนจะทำาการสมรสมได

ในกรณทมเหตอนสมควร ศาลจะมคำาสงใหคสมรสดงกลาวทำาการสมรสไปกอนกได คำาสงศาลเชนวาน ใหระบไวดวยวาใหคสมรสปฏบตการแบงแยกทรพยสนและทำาบญชทรพยสน ตามความในวรรคหนงภายในกำาหนดเวลาเทาใด ภายหลงการสมรสนนดวย

ในกรณทการสมรสไดกระทำาไปโดยมไดปฏบตตามวรรคหนง หรอในกรณทคสมรสไมปฏบตตามคำาสงของศาลดงกลาวในวรรคสอง เมอความปรากฏแกศาลเอง หรอเมอญาตของผเยาวหรออยการรองขอ ศาลมอำานาจสงใหถอนอำานาจปกครองจากคสมรสนน หรอจะมอบใหบคคลหนงบคคลใดทำาบญชและลงชอบตรเปนเจาของรวมในเอกสารดงกลาวแทนโดยใหคสมรสเสยคาใชจายกได

เพอประโยชนแหงมาตราน ใหถอวาบตรบญธรรมของคสมรสทตายไปและทม

ชวตอยทงสองฝายเปนบตรทเกดจากคสมรส

มาตรา ๑๕๘๐134[๑๓๔] ผเยาวซงบรรลนตภาวะแลว ผใชอำานาจปกครองหรอผปกครองจะใหการรบรองการจดการทรพยสน

134

ของผเยาวไดตอเมอไดรบมอบทรพยสนบญชและเอกสารตามมาตรา ๑๕๗๘ แลว

มาตรา ๑๕๘๑ คดเกยวกบการจดการทรพยสนในระหวางผเยาวกบผใชอำานาจปกครองนน หามมใหฟองเมอพนหนงปนบแตเวลาทอำานาจปกครองสนไป

ถาอำานาจปกครองสนไปขณะบตรยงเปนผเยาวอย ใหเรมนบอายความในวรรคหนงตงแตเวลาทผเยาวบรรลนตภาวะ หรอเมอมผแทนโดยชอบธรรมขนใหม

มาตรา ๑๕๘๒ ถาผใชอำานาจปกครองเปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถโดยคำาสงของศาลกด ใชอำานาจปกครองเกยวแกตวผเยาวโดยมชอบกด ประพฤตชวรายกด ในกรณเหลานศาลจะสงเอง หรอจะสงเมอญาตของผเยาวหรออยการรองขอใหถอนอำานาจปกครองเสยบางสวนหรอทงหมดกได

ถาผใชอำานาจปกครองลมละลายกด หรอจดการทรพยสนของผเยาวในทางทผดจนอาจเปนภยกด ศาลจะสงตามวธในวรรคหนงใหถอนอำานาจจดการทรพยสนเสยกได

มาตรา ๑๕๘๓ ผถกถอนอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมดนน ถาเหตดงกลาวไวในมาตรากอนสนไปแลว และเมอตนเองหรอญาตของผเยาวรองขอ ศาลจะสงใหมอำานาจปกครองดงเดมกได

มาตรา ๑๕๘๔ การทผใชอำานาจปกครองถกถอนอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมด ไมเปนเหตใหผนนพนจากหนาทอปการะเลยงดผเยาวตามกฎหมาย

มาตรา ๑๕๘๔/๑135[๑๓๕] บดาหรอมารดายอมมสทธทจะตดตอกบบตรของตนไดตามควรแกพฤตการณ ไมวาบคคลใดจะเปนผใชอำานาจปกครองหรอผปกครองกตาม

หมวด ๓

ความปกครอง

มาตรา ๑๕๘๕ บคคลทยงไมบรรลนตภาวะและไมมบดามารดาหรอบดามารดาถกถอนอำานาจปกครองเสยแลวนน จะจดใหมผปกครองขนในระหวางทเปนผเยาวกได

ในกรณทผใชอำานาจปกครองถกถอนอำานาจปกครองบางสวนตามมาตรา ๑๕๘๒ วรรคหนง ศาลจะตงผปกครองในสวนทผใชอำานาจปกครองถกถอนอำานาจปกครองนนกได หรอในกรณทผใชอำานาจปกครองถกถอนอำานาจจดการทรพยสนตามมาตรา ๑๕๘๒ วรรคสอง ศาลจะตงผปกครองเพอจดการทรพยสนกได136[๑๓๖]

135136

มาตรา ๑๕๘๖137[๑๓๗] ผปกครองตามมาตรา ๑๕๘๕ นน ใหตงโดยคำาสงศาลเมอมการรองขอของญาตของผเยาว อยการ หรอผซงบดาหรอมารดาทตายทหลงไดระบชอไวในพนยกรรมใหเปนผปกครอง

ภายใตบงคบมาตรา ๑๕๙๐ การตงผปกครองนนถามขอกำาหนดพนยกรรมกใหศาลตงตามขอกำาหนดพนยกรรม เวนแตพนยกรรมนนไมมผลบงคบหรอบคคลทระบชอไวในพนยกรรมนนเปนบคคลทตองหามมใหเปนผปกครองตามมาตรา ๑๕๘๗

มาตรา ๑๕๘๗ บคคลทบรรลนตภาวะแลวอาจถกตงเปนผปกครองได เวนแต

(๑) ผซงศาลสงวาเปนคนไรความสามารถ หรอเสมอนไรความสามารถ

(๒) ผซงเปนบคคลลมละลาย

(๓) ผซงไมเหมาะสมทจะปกครองผเยาวหรอทรพยสนของผเยาว

(๔) ผซงมหรอเคยมคดในศาลกบผเยาว ผบพการหรอพนองรวมบดามารดาหรอรวมแตบดาหรอมารดากบผเยาว

(๕)138[๑๓๘] ผซงบดาหรอมารดาทตายไดทำาหนงสอระบชอหามไวมใหเปนผปกครอง

137138

มาตรา ๑๕๘๘139[๑๓๙] หากปรากฏวาบคคลทศาลตงใหเปนผปกครองเปนผตองหามมใหเปนผปกครองตามมาตรา ๑๕๘๗ อยในขณะทศาลตงใหเปนผปกครองโดยปรากฏแกศาลเองหรอผมสวนไดเสยหรออยการรองขอ ใหศาลสงเพกถอนคำาสงตงผปกครองนนเสยและมคำาสงเกยวกบผปกครองตอไปตามทเหนสมควร

การเพกถอนคำาสงตงผปกครองตามวรรคหนง ไมกระทบกระเทอนสทธของบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรต เวนแตในกรณการเพกถอนคำาสงตงผปกครองทตองหามตามมาตรา ๑๕๘๗ (๑) หรอ (๒) การกระทำาของผปกครองไมผกพนผเยาวไมวาบคคลภายนอกจะไดกระทำาการโดยสจรตหรอไม

มาตรา ๑๕๘๙140[๑๔๐] (ถกยกเลก)

มาตรา ๑๕๙๐141[๑๔๑] ผปกครองมไดคราวหนงเพยงคนเดยว แตในกรณมขอกำาหนดพนยกรรมใหตงผปกครองหลายคนหรอเมอมผรองขอโดยมเหตผลอนสมควร ใหศาลมอำานาจตงผปกครองไดตามจำานวนทศาลเหนวาจำาเปน ในกรณทตงผปกครองหลายคนศาลจะกำาหนดใหผปกครองเหลานนกระทำาการรวมกนหรอกำาหนดอำานาจเฉพาะสำาหรบคนหนง ๆ กได

มาตรา ๑๕๙๑142[๑๔๒] ความเปนผปกครองนนเรมแตวนทราบคำาสงตงของศาล

139140141142

มาตรา ๑๕๙๒143[๑๔๓] ใหผปกครองรบทำาบญชทรพยสนของผอยในปกครองใหเสรจภายในสามเดอนนบแตวนททราบคำาสงตงของศาล แตผปกครองจะรองตอศาลกอนสนกำาหนดขอใหยดเวลากได

บญชนนตองมพยานรบรองความถกตองอยางนอยสองคน พยานสองคนนนตองเปนผบรรลนตภาวะและเปนญาตของผอยในปกครอง แตถาหาญาตไมไดจะใหผอนเปนพยานกได

มาตรา ๑๕๙๓ ใหผปกครองยนสำาเนาบญชทรพยสนทตนรบรองวาถกตองตอศาลฉบบหนงภายในสบวนนบแตวนทไดทำาบญชทรพยสนแลว และศาลจะสงใหผปกครองชแจงเพมเตมหรอใหนำาเอกสารมาประกอบเพอแสดงใหเหนวาบญชนนถกตองแลวกได

ถาศาลมไดมคำาสงเปนอยางอนภายในสบหาวนนบแตวนยนบญช หรอวนชแจงเพมเตม หรอวนนำาเอกสารยนประกอบแลวแตกรณ ใหถอวาศาลยอมรบบญชนนแลว144[๑๔๔]

มาตรา ๑๕๙๔ ถาผปกครองไมปฏบตเกยวแกการทำาบญชทรพยสนหรอการยนบญชทรพยสนใหถกตองครบถวนตามทบญญตไวในมาตรา ๑๕๙๒ หรอมาตรา ๑๕๙๓ หรอไมปฏบตตามคำาสงศาลซงสงตามมาตรา ๑๕๙๓ หรอศาลไมพอใจในบญชทรพยสนเพราะทำาขนดวยความเลนเลออยางรายแรงหรอไมสจรต หรอเหนไดชดวาผปกครองหยอนความสามารถ ศาลจะสงถอนผปกครองนนเสยกได

143144

มาตรา ๑๕๙๕ กอนทศาลยอมรบบญชนน หามมใหผปกครองทำากจการใด เวนแตเปนการเรงรอนและจำาเปน แตจะยกขอหามดงกลาวขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทำาการโดยสจรตและเสยคาตอบแทนไมได

มาตรา ๑๕๙๖ ถามหนเปนคณแกผปกครองแตเปนโทษตอผอยในปกครองหรอเปนคณแกผอยในปกครองแตเปนโทษตอผปกครอง ใหผปกครองแจงขอความเหลานนตอศาลกอนลงมอทำาบญชทรพยสน

ถาผปกครองรวามหนเปนคณแกตนแตเปนโทษตอผอยในปกครอง และมไดแจงขอความนนตอศาล หนของผปกครองนนยอมสญไป

ถาผปกครองรวามหนเปนโทษตอตน แตเปนคณแกผอยในปกครอง และมไดแจงขอความนนตอศาล ศาลจะสงถอนผปกครองกได

มาตรา ๑๕๙๗ เมอศาลเหนสมควรโดยลำาพง หรอเมอผมสวนไดเสยหรออยการรองขอ ศาลอาจสงใหผปกครอง

(๑) หาประกนอนสมควรในการจดการทรพยสนของผอยในปกครอง ตลอดจนการมอบคนทรพยสนนน

(๒) แถลงถงความเปนอยแหงทรพยสนของผอยในปกครอง

มาตรา ๑๕๙๘ ในระหวางปกครอง ถาผอยในปกครองไดทรพยสนอนมคามาโดยทางมรดกหรอการใหโดยเสนหา ใหนำามาตรา ๑๕๙๒ ถงมาตรา ๑๕๙๗ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๙๘/๑ ใหผปกครองทำาบญชทรพยสนสงตอศาลปละครงนบแตวนเปนผปกครอง แตเมอศาลไดรบบญชปแรกแลวจะสงใหสงบญชเชนวานนในระยะเวลาเกนหนงปกได

มาตรา ๑๕๙๘/๒ ผปกครองมสทธและหนาทเชนเดยวกบผใชอำานาจปกครองตามมาตรา ๑๕๖๔ วรรคหนง และมาตรา ๑๕๖๗

มาตรา ๑๕๙๘/๓ ผปกครองเปนผแทนโดยชอบธรรมของผอยในปกครอง

ใหนำามาตรา ๑๕๗๐ มาตรา ๑๕๗๑ มาตรา ๑๕๗๒ มาตรา ๑๕๗๔ มาตรา ๑๕๗๕ มาตรา ๑๕๗๖ และมาตรา ๑๕๗๗ มาใชบงคบแกผปกครองและผอยในปกครองโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๙๘/๔ เงนไดของผอยในปกครองนน ผปกครองยอมใชไดตามสมควรเพอการอปการะเลยงดและการศกษาของผอยในปกครอง ถามเหลอใหใชเพอแสวงหาผลประโยชน เฉพาะในเรองตอไปน

(๑) ซอพนธบตรรฐบาลไทยหรอพนธบตรทรฐบาลไทยคำาประกน

(๒) รบขายฝากหรอรบจำานองอสงหารมทรพยในลำาดบแรก แตจำานวนเงนทรบขายฝากหรอรบจำานองตองไมเกนกงราคาตลาดของอสงหารมทรพยนน

(๓) ฝากประจำาในธนาคารทไดตงขนโดยกฎหมายหรอทไดรบอนญาตใหประกอบกจการในราชอาณาจกร

(๔) ลงทนอยางอนซงศาลอนญาตเปนพเศษ

มาตรา ๑๕๙๘/๕ ถาผอยในปกครองรจกผดชอบและมอายไมตำากวาสบหาปบรบรณเมอผปกครองจะทำากจการใดทสำาคญ ใหปรกษาหารอผอยในปกครองกอนเทาทจะทำาได

การทผอยในปกครองไดยนยอมดวยนนหาคมผปกครองใหพนจากความรบผดไม

มาตรา ๑๕๙๘/๖145[๑๔๕] ความปกครองสนสดลงเมอผอยในปกครองตายหรอบรรลนตภาวะ

มาตรา ๑๕๙๘/๗146[๑๔๖] ความเปนผปกครองสนสดลงเมอผปกครอง

(๑) ตาย

145146

(๒) ลาออกโดยไดรบอนญาตจากศาล

(๓) เปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ

(๔) เปนบคคลลมละลาย

(๕) ถกถอนโดยคำาสงศาล

มาตรา ๑๕๙๘/๘147[๑๔๗] ใหศาลสงถอนผปกครองในกรณดงตอไปน

(๑) ผปกครองละเลยไมกระทำาการตามหนาท

(๒) ผปกครองประมาทเลนเลออยางรายแรงในหนาท

(๓) ผปกครองใชอำานาจหนาทโดยมชอบ

(๔) ผปกครองประพฤตมชอบซงไมสมควรแกหนาท

(๕) ผปกครองหยอนความสามารถในหนาทจนนาจะเปนอนตรายแกประโยชนของผอยในปกครอง

(๖) มกรณดงบญญตไวในมาตรา ๑๕๘๗ (๓) (๔) หรอ (๕)

มาตรา ๑๕๙๘/๙ การรองขอใหถอนผปกครองตามมาตรา ๑๕๙๘/๘ นน ผอยในปกครองซงมอายไมตำากวาสบหาปบรบรณ หรอญาตของผอยในปกครองหรออยการจะเปนผรองขอกได

147

มาตรา ๑๕๙๘/๑๐ ในระหวางพจารณาคำารองขอใหถอนผปกครอง ศาลจะตงผจดการชวคราวใหจดการทรพยสนของผอยในปกครองแทนผปกครองกได

มาตรา ๑๕๙๘/๑๑ ถาความปกครองหรอความเปนผปกครองสนสดลง ใหผปกครองหรอทายาทรบสงมอบทรพยสนทจดการแกผอยในปกครอง หรอทายาทหรอผปกครองคนใหม และใหทำาบญชในการจดการทรพยสนสงมอบภายในเวลาหกเดอน และถามเอกสารเกยวกบเรองจดการทรพยสนนนกใหสงมอบพรอมกบบญช แตเมอผปกครองหรอทายาทรองขอศาลจะสงใหยดเวลากได

ใหนำามาตรา ๑๕๘๐ และมาตรา ๑๕๘๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๙๘/๑๒ นบแตวนสงมอบบญช ใหเรมคดดอกเบยในจำานวนเงนซงผปกครองหรอผอยในปกครองจะตองคนใหแกกน

ถาผปกครองใชเงนของผอยในปกครองนอกจากเพอประโยชนของผอยในปกครองแลว ใหเสยดอกเบยรอยละสบหาตอปในจำานวนเงนนนตงแตวนใชเปนตนไป

มาตรา ๑๕๙๘/๑๓ ผอยในปกครองมบรมสทธเหนอทรพยสนทงหมดของผปกครองเพอชำาระหนซงคางอยแกตน

บรมสทธนใหอยในลำาดบทหกถดจากบรมสทธสามญอยางอนตามมาตรา ๒๕๓ แหงประมวลกฎหมายน

มาตรา ๑๕๙๘/๑๔ ผปกครองไมมสทธไดรบบำาเหนจ เวนแตในกรณตอไปน

(๑) มขอกำาหนดไวในพนยกรรมใหผปกครองไดรบบำาเหนจ ในกรณเชนวาน ใหผปกครองไดรบบำาเหนจเทาทกำาหนดในพนยกรรม

(๒) ในกรณทพนยกรรมไมไดกำาหนดบำาเหนจไว แตไมมขอกำาหนดหามผปกครองรบบำาเหนจ ผปกครองจะรองขอตอศาลใหกำาหนดบำาเหนจในภายหลงกได ศาลจะกำาหนดใหหรอไมเพยงใดกได

(๓) ในกรณทไมมคำาสงตงผปกครองไวในพนยกรรม และไมมขอกำาหนดหามผปกครองรบบำาเหนจ ศาลจะกำาหนดบำาเหนจใหแกผปกครองในคำาสงตงผปกครองกได หรอถาศาลมไดกำาหนด ผปกครองจะรองขอตอศาลใหกำาหนดบำาเหนจในภายหลงกได ศาลจะกำาหนดใหหรอไมเพยงใดกได

ในการพจารณากำาหนดบำาเหนจ ใหศาลพเคราะหถงพฤตการณ รายไดและฐานะความเปนอยของผปกครองและผอยในปกครอง

ถาผปกครองหรอผอยในปกครองแสดงไดวา พฤตการณ รายไดหรอฐานะความเปนอยของผปกครองหรอผอยในปกครองไดเปลยนแปลงไปภายหลงทไดเขารบหนาทผปกครอง ศาลจะสงใหบำาเหนจ งด ลด เพม หรอกลบใหบำาเหนจแกผปกครองอกกได แลวแตกรณ ทงน ใหใชบงคบแกกรณทมขอกำาหนดหามไวในพนยกรรมมใหผปกครองไดรบบำาเหนจดวย

มาตรา ๑๕๙๘/๑๕148[๑๔๘] ในกรณทศาลสงใหสามหรอภรยาเปนคนไรความสามารถและภรยาหรอสามเปนผอนบาล ใหนำาบทบญญตวาดวยสทธและหนาทของผใชอำานาจปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตสทธตามมาตรา ๑๕๖๗ (๒) และ (๓)

มาตรา ๑๕๙๘/๑๖149[๑๔๙] คสมรสซงเปนผอนบาลของคสมรสทถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถ มอำานาจจดการสนสวนตวของคสมรสอกฝายหนงและมอำานาจจดการสนสมรสแตผเดยว แตการจดการสนสวนตวและสนสมรสตามกรณทระบไวในมาตรา ๑๔๗๖ วรรคหนง คสมรสนนจะจดการไมได เวนแตจะไดรบอนญาตจากศาล

มาตรา ๑๕๙๘/๑๗ ในกรณทศาลสงใหสามหรอภรยาเปนคนไรความสามารถและศาลเหนไมสมควรใหคสมรสเปนผอนบาล และตงบดาหรอมารดาหรอบคคลภายนอกเปนผอนบาล ในกรณเชนวาน ใหผอนบาลเปนผจดการสนสมรสรวมกนกบคสมรสอกฝายหนง เวนแตถามเหตสำาคญอนจะเกดความเสยหายแกคนไรความสามารถ ศาลจะสงเปนอยางอนกได

อยางไรกตาม เมอมกรณดงกลาวตามวรรคหนง คสมรสอกฝายหนงมสทธรองขอตอศาลใหสงแยกสนสมรสได

มาตรา ๑๕๙๘/๑๘150[๑๕๐] ในกรณทบดามารดาเปนผอนบาลบตร ถาบตรนนยงไมบรรลนตภาวะ ใหนำาบทบญญตวาดวย

148149150

สทธและหนาทของผใชอำานาจปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม แตถาบตรนนบรรลนตภาวะแลว ใหนำาบทบญญตวาดวยสทธและหนาทของผปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม เวนแตสทธตามมาตรา ๑๕๖๗ (๒) และ (๓)

ในกรณทบคคลอนซงมใชบดามารดาหรอมใชคสมรสเปนผอนบาล ใหนำาบทบญญตวาดวยสทธและหนาทของผปกครองมาใชบงคบโดยอนโลม แตถาผอยในความอนบาลบรรลนตภาวะแลวจะใชสทธตามมาตรา ๑๕๖๗ (๒) และ (๓)ไมได

หมวด ๔

บตรบญธรรม

มาตรา ๑๕๙๘/๑๙151[๑๕๑] บคคลทมอายไมตำากวายสบหาปจะรบบคคลอนเปนบตรบญธรรมกได แตผนนตองมอายแกกวาผทจะเปนบตรบญธรรมอยางนอยสบหาป

มาตรา ๑๕๙๘/๒๐ การรบบตรบญธรรม ถาผทจะเปนบตรบญธรรมมอายไมตำากวาสบหาป ผนนตองใหความยนยอมดวย

มาตรา ๑๕๙๘/๒๑152[๑๕๒] การรบผเยาวเปนบตรบญธรรมจะกระทำาไดตอเมอไดรบความยนยอมของบดาและมารดา

151152

ของผจะเปนบตรบญธรรม ในกรณทบดาหรอมารดาคนใดคนหนงตายหรอถกถอนอำานาจปกครองตองไดรบความยนยอมของมารดาหรอบดาซงยงมอำานาจปกครอง

ถาไมมผมอำานาจใหความยนยอมดงกลาวในวรรคหนง หรอมแตบดาหรอมารดาคนใดคนหนงหรอทงสองคนไมสามารถแสดงเจตนาใหความยนยอมไดหรอไมใหความยนยอมและการไมใหความยนยอมนนปราศจากเหตผลอนสมควรและเปนปฏปกษตอสขภาพ ความเจรญหรอสวสดภาพของผเยาว มารดาหรอบดาหรอผประสงคจะขอรบบตรบญธรรมหรออยการจะรองขอตอศาลใหมคำาสงอนญาตแทนการใหความยนยอมตามวรรคหนงกได

มาตรา ๑๕๙๘/๒๒153[๑๕๓] ในการรบผเยาวเปนบตรบญธรรม ถาผเยาวเปนผถกทอดทงและอยในความดแลของสถานสงเคราะหเดกตามกฎหมายวาดวยการสงเคราะหและคมครองเดก ใหสถานสงเคราะหเดกเปนผใหความยนยอมแทนบดาและมารดา ถาสถานสงเคราะหเดกไมใหความยนยอม ใหนำาความในมาตรา ๑๕๙๘/๒๑ วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๙๘/๒๓154[๑๕๔] ในกรณทผเยาวมไดถกทอดทง แตอยในความอปการะเลยงดของสถานสงเคราะหเดกตามกฎหมายวาดวยการสงเคราะหและคมครองเดกบดาและมารดา หรอบดาหรอมารดาในกรณทมารดาหรอบดาคนใดคนหนงตายหรอถกถอนอำานาจปกครอง จะทำาหนงสอมอบอำานาจใหสถานสงเคราะหเดกดงกลาวเปนผมอำานาจใหความยนยอมในการรบผเยาวเปนบตร

153154

บญธรรมแทนตนกได ในกรณเชนนนใหนำาความในมาตรา ๑๕๙๘/๒๒ มาใชบงคบโดยอนโลม

หนงสอมอบอำานาจตามวรรคหนงจะถอนเสยมไดตราบเทาทผเยาวยงอยในความอปการะเลยงดของสถานสงเคราะหเดกนน

มาตรา ๑๕๙๘/๒๔155[๑๕๕] ผมอำานาจใหความยนยอมแทนสถานสงเคราะหเดกในการรบบตรบญธรรมตามมาตรา ๑๕๙๘/๒๒ หรอมาตรา ๑๕๙๘/๒๓ จะรบผเยาวซงอยในความดแลหรออยในความอปการะเลยงดของสถานสงเคราะหเดกนนเปนบตรบญธรรมของตนเองไดตอเมอศาลไดมคำาสงอนญาตตามคำาขอของผนนแทนการใหความยนยอมของสถานสงเคราะหเดก

มาตรา ๑๕๙๘/๒๕156[๑๕๖] ผจะรบบตรบญธรรมหรอผจะเปนบตรบญธรรม ถามคสมรสอยตองไดรบความยนยอมจากคสมรสกอน ในกรณทคสมรสไมอาจใหความยนยอมไดหรอไปเสยจากภมลำาเนาหรอถนทอยและหาตวไมพบเปนเวลาไมนอยกวาหนงป ตองรองขอตอศาลใหมคำาสงอนญาตแทนการใหความยนยอมของคสมรสนน

มาตรา ๑๕๙๘/๒๖ ผเยาวทเปนบตรบญธรรมของบคคลใดอยจะเปนบตรบญธรรมของบคคลอนอกในขณะเดยวกนไมได เวนแตเปนบตรบญธรรมของคสมรสของผรบบตรบญธรรม

155156

ถาคสมรสฝายหนงจะจดทะเบยนรบผเยาวซงเปนบตรบญธรรมของคสมรสอกฝายหนงเปนบตรบญธรรมของตนดวยจะตองไดรบความยนยอมของคสมรสซงเปนผรบบตรบญธรรมอยแลวและมใหนำามาตรา ๑๕๙๘/๒๑ มาใชบงคบ157[๑๕๗]

มาตรา ๑๕๙๘/๒๗158[๑๕๘] การรบบตรบญธรรมจะสมบรณตอเมอไดจดทะเบยนตามกฎหมาย แตถาผจะเปนบตรบญธรรมนนเปนผเยาวตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยการรบเดกเปนบตรบญธรรมกอน

มาตรา ๑๕๙๘/๒๘ บตรบญธรรมยอมมฐานะอยางเดยวกบบตรชอบดวยกฎหมายของผรบบตรบญธรรมนน แตไมสญสทธและหนาทในครอบครวทไดกำาเนดมา ในกรณเชนน ใหบดามารดาโดยกำาเนดหมดอำานาจปกครองนบแตวนเวลาทเดกเปนบตรบญธรรมแลว

ใหนำาบทบญญตในลกษณะ ๒ หมวด ๒ แหงบรรพนมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๕๙๘/๒๙ การรบบตรบญธรรมไมกอใหเกดสทธรบมรดกของบตรบญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรมเพราะเหตการณรบบตรบญธรรมนน

157158

มาตรา ๑๕๙๘/๓๐ ถาบตรบญธรรมซงไมมคสมรสหรอผสบสนดานตายกอนผรบบตรบญธรรม ผรบบตรบญธรรมมสทธเรยกรองเอาทรพยสนทตนไดใหแกบตรบญธรรมคนจากกองมรดกของบตรบญธรรมเพยงเทาททรพยสนนนยงคงเหลออยภายหลงทชำาระหนของกองมรดกเสรจสนแลว

หามมใหฟองคดเรยกรองสทธตามวรรคหนง เมอพนกำาหนดหนงปนบแตเวลาทผรบบตรบญธรรมไดรหรอควรไดรถงความตายของบตรบญธรรมหรอเมอพนกำาหนดสบปนบแตวนทบตรบญธรรมตาย

มาตรา ๑๕๙๘/๓๑ การเลกรบบตรบญธรรม ถาบตรบญธรรมบรรลนตภาวะแลวจะเลกโดยความตกลงกนในระหวางผรบบตรบญธรรมกบบตรบญธรรมเมอใดกได

ถาบตรบญธรรมยงไมบรรลนตภาวะ การเลกรบบตรบญธรรมจะทำาไดตอเมอไดรบความยนยอมของบดาและมารดา และใหนำามาตรา ๑๕๙๘/๒๐ และมาตรา ๑๕๙๘/๒๑ มาใชบงคบโดยอนโลม

ในกรณทไดรบผเยาวเปนบตรบญธรรมตามมาตรา ๑๕๙๘/๒๑ วรรคสอง มาตรา ๑๕๙๘/๒๒ มาตรา ๑๕๙๘/๒๓ มาตรา ๑๕๙๘/๒๔ หรอมาตรา ๑๕๙๘/๒๖ วรรคสอง ถาบตรบญธรรมยงไมบรรลนตภาวะ การเลกรบบตรบญธรรมใหกระทำาไดตอเมอมคำาสงศาลโดยคำารองขอของผมสวนไดเสยหรออยการ159[๑๕๙]

การเลกรบบตรบญธรรมจะสมบรณตอเมอไดจดทะเบยนตามกฎหมาย

159

มาตรา ๑๕๙๘/๓๒ การรบบตรบญธรรมยอมเปนอนยกเลกเมอมการสมรสฝาฝนมาตรา ๑๔๕๑

มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ คดฟองเลกการรบบตรบญธรรมนนเมอ

(๑)160[๑๖๐] ฝายหนงทำาการชวรายไมวาจะเปนความผดอาญาหรอไม เปนเหตใหอกฝายหนงอบอายขายหนาอยางรายแรง หรอถกเกลยดชง หรอไดรบความเสยหายหรอเดอดรอนเกนควร อกฝายหนงฟองเลกได

(๒)161[๑๖๑] ฝายหนงหมนประมาทหรอเหยยดหยามอกฝายหนงหรอบพการของอกฝายหนงอนเปนการรายแรง อกฝายหนงฟองเลกได ถาบตรบญธรรมกระทำาการดงกลาวตอคสมรสของผรบบตรบญธรรม ใหผรบบตรบญธรรมฟองเลกได

(๓)162[๑๖๒] ฝายหนงกระทำาการประทษรายอกฝายหนงหรอบพการหรอคสมรสของอกฝายหนงเปนเหตใหเกดอนตรายแกกายหรอจตใจอยางรายแรงและการกระทำานนเปนความผดทมโทษอาญา อกฝายหนงฟองเลกได

(๔) ฝายหนงไมอปการะเลยงดอกฝายหนง อกฝายหนงนนฟองเลกได

(๕) ฝายหนงจงใจละทงอกฝายหนงไปเกนหนงป อกฝายหนงนนฟองเลกได

160161162

(๖) ฝายหนงตองคำาพพากษาถงทสดใหจำาคกเกนสามป เวนแตความผดทกระทำาโดยประมาท อกฝายหนงฟองเลกได

(๗) ผรบบตรบญธรรมทำาผดหนาทบดามารดา และการกระทำานนเปนการละเมด หรอไมปฏบตตามมาตรา ๑๕๖๔ มาตรา ๑๕๗๑ มาตรา ๑๕๗๓ มาตรา ๑๕๗๔ หรอมาตรา ๑๕๗๕ เปนเหตใหเกดหรออาจเกดความเสยหายอยางรายแรงตอบตรบญธรรม บตรบญธรรมฟองเลกได

(๘)163[๑๖๓] ผรบบตรบญธรรมผใดถกถอนอำานาจปกครองบางสวนหรอทงหมดและเหตทถกถอนอำานาจปกครองนนมพฤตการณแสดงใหเหนวา ผนนไมสมควรเปนผรบบตรบญธรรมตอไป บตรบญธรรมฟองเลกได

(๙)164[๑๖๔] (ยกเลก)

มาตรา ๑๕๙๘/๓๔ หามมใหฟองขอเลกการรบบตรบญธรรมเมอพนกำาหนดหนงป นบแตวนทผขอเลกการรบบตรบญธรรมรหรอควรไดรขอเทจจรงอนเปนเหตใหเลกการนนหรอเมอพนกำาหนดสบปนบแตเหตนนเกดขน

มาตรา ๑๕๙๘/๓๕165[๑๖๕] การฟองเลกการรบบตรบญธรรม ถาบตรบญธรรมมอายไมครบสบหาปบรบรณใหบดามารดาโดยกำาเนดเปนผมอำานาจฟองแทน แตถาบตรบญธรรมมอายสบหาปบรบรณแลวบตรบญธรรมฟองไดโดยไมตองไดรบความยนยอมจากผใด

163164165

ในกรณตามวรรคหนง อยการจะฟองคดแทนบตรบญธรรมกได

มาตรา ๑๕๙๘/๓๖ การเลกรบบตรบญธรรมโดยคำาพพากษาของศาล ยอมมผลแตเวลาทคำาพพากษาถงทสด แตจะอางเปนเหตเสอมสทธของบคคลภายนอกผทำาการโดยสจรตไมได เวนแตไดจดทะเบยนแลว

มาตรา ๑๕๙๘/๓๗166[๑๖๖] เมอผรบบตรบญธรรมตายหรอมการเลกรบบตรบญธรรม ถาบตรบญธรรมยงไมบรรลนตภาวะ ใหบดามารดาโดยกำาเนดกลบมอำานาจปกครองนบแตเวลาทผรบบตรบญธรรมตาย หรอนบแตเวลาทจดทะเบยนเลกการรบบตรบญธรรมตามมาตรา ๑๕๙๘/๓๑ หรอนบแตเวลาทศาลมคำาพพากษาถงทสดใหเลกการรบบตรบญธรรม เวนแตศาลเหนสมควรสงเปนประการอน

ในกรณทมการตงผปกครองของผเปนบตรบญธรรมไวกอนผรบบตรบญธรรมตาย หรอกอนการเลกรบบตรบญธรรม ใหผปกครองยงคงมอำานาจหนาทเชนเดมตอไป เวนแตบดามารดาโดยกำาเนดจะรองขอ และศาลมคำาสงใหผรองขอเปนผมอำานาจปกครอง

การเปลยนผใชอำานาจปกครองตามวรรคหนงหรอผปกครองตามวรรคสองไมเปนเหตเสอมสทธทบคคลภายนอกไดมาโดยสจรตกอนผรบบตรบญธรรมตายหรอกอนจดทะเบยนเลกการรบบตรบญธรรม

ใหพนกงานอยการเปนผมอำานาจรองขอเพอใหศาลมคำาสงเปนประการอนตามวรรคหนง

166

ลกษณะ ๓

คาอปการะเลยงด

มาตรา ๑๕๙๘/๓๘ คาอปการะเลยงดระหวางสามภรยา หรอระหวางบดามารดากบบตรนนยอมเรยกจากกนไดในเมอฝายทควรไดรบอปการะเลยงดไมไดรบการอปการะเลยงดหรอไดรบการอปการะเลยงดไมเพยงพอแกอตภาพ คาอปการะเลยงดนศาลอาจใหเพยงใดหรอไมใหกได โดยคำานงถงความสามารถของผมหนาทตองให ฐานะของผรบและพฤตการณแหงกรณ

มาตรา ๑๕๙๘/๓๙ เมอผมสวนไดเสยแสดงวาพฤตการณ รายได หรอฐานะของคกรณไดเปลยนแปลงไป ศาลจะสงแกไขในเรองคาอปการะเลยงดโดยใหเพกถอน ลด เพม หรอกลบใหคาอปการะเลยงดอกกได

ในกรณทศาลไมพพากษาใหคาอปการะเลยงด เพราะเหตแตเพยงอกฝายหนงไมอยในฐานะทจะใหคาอปการะเลยงดไดในขณะนน หากพฤตการณ รายได หรอฐานะของอกฝายหนงนนไดเปลยนแปลงไป และพฤตการณรายไดหรอฐานะของผเรยกรองอยในสภาพทควรไดรบคาอปการะเลยงด ผเรยกรองอาจรองขอใหศาลเปลยนแปลงคำาสงในคดนนใหมได

มาตรา ๑๕๙๘/๔๐ คาอปการะเลยงดนนใหชำาระเปนเงนโดยวธชำาระเปนครงคราวตามกำาหนด เวนแตคกรณจะตกลงกนใหชำาระเปนอยางอนหรอโดยวธอน ถาไมมการตกลงกนและมเหตพเศษ เมอฝายใดฝายหนงรองขอและศาลเหนสมควร จะกำาหนดใหคาอปการะเลยงดเปนอยางอนหรอโดยวธอน โดยจะใหชำาระเปนเงนดวยหรอไมกได

ในกรณขอคาอปการะเลยงดบตร เมอมเหตพเศษและศาลเหนเปนการสมควรเพอประโยชนแกบตร จะกำาหนดใหบตรไดรบการอปการะเลยงดโดยประการใด ๆ นอกจากทคกรณตกลงกน หรอนอกจากทฝายใดฝายหนงรองขอกได เชนใหไปอยในสถานการศกษาหรอวชาชพ โดยใหผทมหนาทตองชำาระคาอปการะเลยงดออกคาใชจายในการน

มาตรา ๑๕๙๘/๔๑ สทธทจะไดคาอปการะเลยงดนน จะสละหรอโอนมไดและไมอยในขายแหงการบงคบคด

บรรพ ๖167[๑๖๗]

มรดก

_________

ลกษณะ ๑

บทเบดเสรจทวไป

หมวด ๑

การตกทอดแหงทรพยมรดก

มาตรา ๑๕๙๙ เมอบคคลใดตาย มรดกของบคคลนนตกทอดแกทายาท

ทายาทอาจเสยไปซงสทธในมรดกไดแตโดยบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน

มาตรา ๑๖๐๐ ภายใตบงคบของบทบญญตแหงประมวล

167

กฎหมายน กองมรดกของผตายไดแกทรพยสนทกชนดของผตาย ตลอดทงสทธหนาทและความรบผดตางๆ เวนแต ตามกฎหมายหรอวาโดยสภาพแลว เปนการเฉพาะตวของผตายโดยแท

มาตรา ๑๖๐๑ ทายาทไมจำาตองรบผดเกนกวาทรพยมรดกทตกทอดไดแกตน

มาตรา ๑๖๐๒168[๑๖๘] เมอบคคลใดตองถอวาถงแกความตายตามความในมาตรา ๖๒ แหงประมวลกฎหมายน มรดกของบคคลนนตกทอดแกทายาท

ถาพสจนไดวาบคคลนนยงคงมชวตอย หรอตายในเวลาอนผดไปจากเวลาดงระบไวในคำาสงทสงใหเปนคนสาบสญ ใหใชบทบญญตมาตรา ๖๓ แหงประมวลกฎหมายนบงคบแกทายาทของบคคลนน

มาตรา ๑๖๐๓ กองมรดกยอมตกทอดแกทายาทโดยสทธตามกฎหมายหรอโดยพนยกรรม

ทายาททมสทธตามกฎหมาย เรยกวา ทายาทโดยธรรม“ ”

ทายาททมสทธตามพนยกรรม เรยกวา ผรบ“พนยกรรม”

168

หมวด ๒

การเปนทายาท

มาตรา ๑๖๐๔ บคคลธรรมดาจะเปนทายาทไดกตอเมอมสภาพบคคลหรอสามารถมสทธไดตามมาตรา ๑๕ แหงประมวลกฎหมายน ในเวลาทเจามรดกถงแกความตาย

เพอประโยชนแหงมาตราน ใหถอวาเดกทเกดมารอดอยภายในสามรอยสบวนนบแตเวลาทเจามรดกถงแกความตายนน เปนทารกในครรภมารดาอยในเวลาทเจามรดกถงแกความตาย

มาตรา ๑๖๐๕ ทายาทคนใดยกยาย หรอปดบงทรพยมรดกเทาสวนทตนจะไดหรอมากกวานนโดยฉอฉลหรอรอยวา ตนทำาใหเสอมประโยชนของทายาทคนอน ทายาทคนนนตองถกกำาจดมใหไดมรดกเลย แตถาไดยกยายหรอปดบงทรพยมรดกนอยกวาสวนทตนจะได ทายาทคนนนตองถกกำาจดมใหไดมรดกเฉพาะสวนทไดยกยายหรอปดบงไวนน

มาตรานมใหใชบงคบแกผรบพนยกรรม ซงผตายไดทำาพนยกรรมยกทรพยสนใหเฉพาะสงเฉพาะอยาง ในอนทจะไดรบทรพยสนนน

มาตรา ๑๖๐๖ บคคลดงตอไปนตองถกกำาจดมใหรบมรดกฐานเปนผไมสมควร คอ

(๑ ) ผทตองคำาพพากษาถงทสดวาไดเจตนากระทำา หรอพยายามกระทำาใหเจามรดกหรอผมสทธไดรบมรดกกอนตนถงแกความตายโดยมชอบดวยกฎหมาย

(๒ ) ผทไดฟองเจามรดกหาวาทำาความผดโทษประหารชวตและตนเองกลบตองคำาพพากษาถงทสดวา มความผดฐานฟองเทจหรอทำาพยานเทจ

(๓ ) ผทรแลววา เจามรดกถกฆาโดยเจตนา แตมไดนำาขอความนนขนรองเรยนเพอเปนทางทจะเอาตวผกระทำาผดมาลงโทษ แตขอนมใหใชบงคบถาบคคลนนมอายยงไมครบสบหกปบรบรณ หรอเปนคนวกลจรตไมสามารถรผดชอบ หรอถาผทฆานนเปนสามภรยาหรอผบพการหรอผสบสนดานของตนโดยตรง

(๔ ) ผทฉอฉลหรอขมขใหเจามรดกทำา หรอเพกถอน หรอเปลยนแปลงพนยกรรมแตบางสวนหรอทงหมดซงเกยวกบทรพยมรดก หรอไมใหกระทำาการดงกลาวนน

(๕ ) ผทปลอม ทำาลาย หรอปดบงพนยกรรมแตบางสวนหรอทงหมด

เจามรดกอาจถอนขอกำาจดฐานเปนผไมสมควรเสยกไดโดยใหอภยไวเปนลายลกษณอกษร

มาตรา ๑๖๐๗ การถกกำาจดมใหรบมรดกนนเปนการเฉพาะตว ผสบสนดานของทายาททถกกำาจดสบมรดกตอไปเหมอนหนงวาทายาทนนตายแลว แตในสวนทรพยสนซงผสบสนดานไดรบมรดกมาเชนน ทายาททวานนไมมสทธทจะจดการและใชดงทระบไวในบรรพ ๕ ลกษณะ ๒ หมวด ๓ แหงประมวลกฎหมายน ในกรณเชนนน

ใหใชมาตรา ๑๕๔๘ บงคบโดยอนโลม

หมวด ๓

การตดมใหรบมรดก

มาตรา ๑๖๐๘ เจามรดกจะตดทายาทโดยธรรมของตนคนใดมใหรบมรดกกไดแตดวยแสดงเจตนาชดแจง

(๑ ) โดยพนยกรรม

(๒ ) โดยทำาเปนหนงสอมอบไวแกพนกงานเจาหนาท

ตวทายาทผถกตดมใหรบมรดกนนตองระบไวใหชดเจน

แตเมอบคคลใดไดทำาพนยกรรมจำาหนายทรพยมรดกเสยทงหมดแลว ใหถอวาบรรดาทายาทโดยธรรมผทมไดรบประโยชนจากพนยกรรม เปนผถกตดมใหรบมรดก

มาตรา ๑๖๐๙ การแสดงเจตนาตดมใหรบมรดกนนจะถอนเสยกได

ถาการตดมใหรบมรดกนนไดทำาโดยพนยกรรม จะถอนเสยไดกแตโดยพนยกรรมเทานน แตถาการตดมใหรบมรดกไดทำาเปนหนงสอมอบไวแกพนกงานเจาหนาท การถอนจะทำาตามแบบใดแบบหนงดงบญญตไวในมาตรา ๑๖๐๘ (๑ ) หรอ (๒ ) กได

หมวด ๔

การสละมรดกและอน ๆ

มาตรา ๑๖๑๐169[๑๖๙] ถามรดกตกทอดแกผเยาว หรอบคคลวกลจรต หรอบคคลผไมสามารถจะจดทำาการงานของตนเองไดตามความหมายแหงมาตรา ๓๒ แหงประมวลกฎหมายนและบคคลนนยงไมมผแทนโดยชอบธรรม หรอผอนบาล หรอผพทกษ เมอผมสวนไดเสย หรอพนกงานอยการรองขอ กใหศาลตงผปกครอง ผอนบาล หรอผพทกษแลวแตกรณ

มาตรา ๑๖๑๑170[๑๗๐] ทายาทซงเปนผเยาว บคคลวกลจรตหรอบคคลผไมสามารถจะจดทำาการงานของตนเองไดตามความหมายแหงมาตรา ๓๒ แหงประมวลกฎหมายน จะทำาการดงตอไปนไมได เวนแตจะไดรบความยนยอมของบดามารดา ผปกครอง ผอนบาล หรอผพทกษแลวแตกรณและไดรบอนมตจากศาลแลวคอ

(๑ ) สละมรดก

(๒ ) รบมรดกอนมคาภาระตดพนหรอเงอนไข

มาตรา ๑๖๑๒ การสละมรดกนน ตองแสดงเจตนาชด169170

แจงเปนหนงสอมอบไวแกพนกงานเจาหนาท หรอทำาเปนสญญาประนประนอมยอมความ

มาตรา ๑๖๑๓ การสละมรดกนน จะทำาแตเพยงบางสวน หรอทำาโดยมเงอนไข หรอเงอนเวลาไมได

การสละมรดกนน จะถอนเสยมได

มาตรา ๑๖๑๔ ถาทายาทสละมรดกดวยวธใดโดยทรอยวาการททำาเชนนนจะทำาใหเจาหนของตนเสยเปรยบ เจาหนมสทธทจะรองขอใหเพกถอนการสละมรดกนนเสยได แตความขอนมใหใชบงคบ ถาปรากฏวาในขณะทสละมรดกนน บคคลซงเปนผไดลาภงอกแตการนนมไดรเทาถงขอความจรงอนเปนทางใหเจาหนตองเสยเปรยบนนดวย แตหากกรณเปนการสละมรดกโดยเสนหา เพยงแตทายาทผสละมรดกเปนผรฝายเดยวเทานนกพอแลว ทจะขอเพกถอนได

เมอไดเพกถอนการสละมรดกแลว เจาหนจะรองขอใหศาลสง เพอใหตนรบมรดกแทนททายาทและในสทธของทายาทนนกได

ในกรณเชนน เมอไดชำาระหนของทายาทนนใหแกเจาหนแลว ถาสวนของทายาทนนยงมเหลออยอก กใหไดแกผสบสนดานของทายาทนน หรอทายาทอนของเจามรดกแลวแตกรณ

มาตรา ๑๖๑๕ การททายาทสละมรดกนน มผลยอนหลงไปถงเวลาทเจามรดกตาย

เมอทายาทโดยธรรมคนใดสละมรดก ผสบสนดานของทายาทคนนนสบมรดกไดตามสทธของตน และชอบทจะไดรบสวนแบงเทากบสวนแบงทผสละมรดกนนจะไดรบ แตผสบสนดานนนตองไมใชผทบดามารดา ผปกครอง หรอผอนบาลแลวแตกรณ ไดบอกสละมรดกโดยสมบรณในนามของผสบสนดานนน

มาตรา ๑๖๑๖ ถาผสบสนดานของผสละมรดกไดมรดกมาดงกลาวไวใน มาตรา ๑๖๑๕ แลว ผทไดสละมรดกนนไมมสทธในสวนทรพยสนอนผสบสนดานของตนไดรบมรดกมา ในอนทจะจดการและใชดงทระบไวในบรรพ ๕ ลกษณะ ๒ หมวด ๓ แหงประมวลกฎหมายน และใหใชมาตรา ๑๕๔๘ บงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๖๑๗ ผรบพนยกรรมคนใดสละมรดก ผนนรวมตลอดทงผสบสนดานไมมสทธจะรบมรดกทไดสละแลวนน

มาตรา ๑๖๑๘ ถาทายาทโดยธรรมผทไดสละมรดกไมมผสบสนดานทจะรบมรดกได หรอผรบพนยกรรมไดสละมรดก ใหปนสวนแบงของผทไดสละมรดกนนๆ แกทายาทอนของเจามรดกตอไป

มาตรา ๑๖๑๙ ผใดจะสละหรอจำาหนายจายโอนโดยประการใด ซงสทธอนหากจะมในภายหนาในการสบมรดกผทยงมชวตอยนนไมได

ลกษณะ ๒

สทธโดยธรรมในการรบมรดก

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๖๒๐ ถาผใดตายโดยไมไดทำาพนยกรรมไวหรอทำาพนยกรรมไวแตไมมผลบงคบได ใหปนทรพยมรดกทงหมดแกทายาทโดยธรรมของผตายนนตามกฎหมาย

ถาผใดตายโดยไดทำาพนยกรรมไว แตพนยกรรมนนจำาหนายทรพยหรอมผลบงคบไดแตเพยงบางสวนแหงทรพยมรดก ใหปนสวนทมไดจำาหนายโดยพนยกรรม หรอสวนทพนยกรรมไมมผลบงคบใหแกทายาทโดยธรรมตามกฎหมาย

มาตรา ๑๖๒๑ เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดแสดงเจตนากำาหนดไวในพนยกรรมเปนอยางอน แมทายาทโดยธรรมคนใดจะไดรบทรพยสนอยางหนงอยางใดตามพนยกรรม ทายาทคนนนกยงมสทธทจะเรยกเอาสวนโดยธรรมของตนจากทรพยมรดกสวนทยงไมไดจำาหนายโดยพนยกรรมจนเตมอกกได

มาตรา ๑๖๒๒ พระภกษนน จะเรยกรองเอาทรพยมรดกในฐานะทเปนทายาทโดยธรรมไมได เวนแตจะไดสกจากสมณเพศมาเรยกรองภายในกำาหนดอายความตามมาตรา ๑๗๕๔

แตพระภกษนน อาจเปนผรบพนยกรรมได

มาตรา ๑๖๒๓ ทรพยสนของพระภกษทไดมาในระหวางเวลาทอยในสมณเพศนน เมอพระภกษนนถงแกมรณภาพใหตกเปนสมบตของวดทเปนภมลำาเนาของพระภกษนน เวนไวแตพระภกษนนจะไดจำาหนายไปในระหวางชวตหรอโดยพนยกรรม

มาตรา ๑๖๒๔ ทรพยสนใดเปนของบคคลกอนอปสมบทเปนพระภกษ ทรพยสนนนหาตกเปนสมบตของวดไม และใหเปนมรดกตกทอดแกทายาทโดยธรรมของบคคลนน หรอบคคลนนจะจำาหนายโดยประการใดตามกฎหมายกได

มาตรา ๑๖๒๕ ถาผตายเปนผสมรสแลว การคดสวนแบงและการปนทรพยสนระหวางผตายกบคสมรสทยงมชวตอยนนใหเปนไปดงน

(๑ ) ในเรองสวนแบงในทรพยสนระหวางสามภรยาใหอยในบงคบของบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการหยาโดยยนยอมทงสองฝาย อนมบทบญญตเพมเตมใหบรบรณในมาตรา ๑๖๓๗ และ ๑๖๓๘ และโดยเฉพาะตองอยในบงคบแหงมาตรา ๑๕๑๓

ถง ๑๕๑๗ แหงประมวลกฎหมายน แตการคดสวนแบงนนมผลตงแตวนทการสมรสไดสนไปดวยเหตความตายนน

(๒ ) ในเรองสวนแบงในทรพยมรดกของผตาย ใหอยในบงคบของบทบญญตแหงบรรพน นอกจากมาตรา ๑๖๓๗ และ ๑๖๓๘

มาตรา ๑๖๒๖ เมอไดปฏบตตามมาตรา ๑๖๒๕ (๑ ) แลว ใหคดสวนแบงทรพยมรดกระหวางทายาทโดยธรรม ดงตอไปน

(๑ ) ทรพยมรดกนนใหแบงแกทายาทตามลำาดบและชนตาง ๆ ดงทบญญตไวในหมวด ๒ แหงลกษณะน

(๒ ) สวนแบงอนจะไดแกทายาทในลำาดบและชนตาง ๆ นน ใหแบงในระหวางบรรดาทายาทในลำาดบและชนนน ๆ ดงทบญญตไวในหมวด ๓ แหงลกษณะน

มาตรา ๑๖๒๗ บตรนอกกฎหมายทบดาไดรบรองแลวและบตรบญธรรมนนใหถอวาเปนผสบสนดาน เหมอนกบบตรทชอบดวยกฎหมาย ตามความหมายแหงประมวลกฎหมายน

มาตรา ๑๖๒๘ สามภรยาทรางกน หรอแยกกนอยโดยยงมไดหยาขาดจากกนตามกฎหมาย มไดสนไปซงสทธโดยธรรมในการสบมรดกซงกนและกน

หมวด ๒

การแบงทรพยมรดกระหวางทายาท

โดยธรรมในลำาดบและชนตาง ๆ

มาตรา ๑๖๒๙ ทายาทโดยธรรมมหกลำาดบเทานน และภายใตบงคบแหงมาตรา ๑๖๓๐ วรรค ๒ แตละลำาดบมสทธไดรบมรดกกอนหลงดงตอไปน คอ

(๑ ) ผสบสนดาน

(๒ ) บดามารดา

(๓ ) พนองรวมบดามารดาเดยวกน

(๔ ) พนองรวมบดาหรอรวมมารดาเดยวกน

(๕ ) ป ยา ตา ยาย

(๖ ) ลง ปา นา อา

คสมรสทยงมชวตอยนนกเปนทายาทโดยธรรม ภายใตบงคบของบทบญญตพเศษแหงมาตรา ๑๖๓๕

มาตรา ๑๖๓๐ ตราบใดทมทายาทซงยงมชวตอย หรอมผรบมรดกแทนทยงไมขาดสายแลวแตกรณในลำาดบหนงๆ ทระบไวในมาตรา ๑๖๒๙ ทายาทผทอยในลำาดบถดลงไปไมมสทธในทรพยมรดกของผตายเลย

แตความในวรรคกอนนมใหใชบงคบในกรณเฉพาะทมผสบสนดานคนใดยงมชวตอยหรอมผรบมรดกแทนทกน แลวแตกรณ และมบดามารดายงมชวตอย ในกรณเชนนนใหบดามารดาไดสวนแบงเสมอนหนงวาเปนทายาทชนบตร

มาตรา ๑๖๓๑ ในระหวางผสบสนดานตางชนกนนน บตรของเจามรดกอนอยในชนสนททสดเทานนมสทธรบมรดก ผสบสนดานทอยในชนถดลงไปจะรบมรดกไดกแตโดยอาศยสทธในการรบมรดกแทนท

หมวด ๓

การแบงสวนมรดกของทายาทโดยธรรม

ในลำาดบและชนตางๆ

สวนท ๑

ญาต

มาตรา ๑๖๓๒ ภายใตบงคบแหงมาตรา ๑๖๒๙ วรรคสดทาย การแบงสวนมรดกของทายาทโดยธรรมในลำาดบญาตใหเปน

ไปตามบทบญญตในสวนท ๑ แหงหมวดน

มาตรา ๑๖๓๓ ทายาทโดยธรรมในลำาดบเดยวกน ในลำาดบหนงๆ ทระบไวในมาตรา ๑๖๒๙ นน ชอบทจะไดรบสวนแบงเทากน ถาในลำาดบหนงมทายาทโดยธรรมคนเดยวทายาทโดยธรรมคนนนมสทธไดรบสวนแบงทงหมด

มาตรา ๑๖๓๔ ระหวางผสบสนดานทรบมรดกแทนทกนในสวนแบงของสายหนงๆ ตามบทบญญตในลกษณะ ๒ หมวด ๔ นน ใหไดรบสวนแบงมรดกดงน

(๑ ) ถามผสบสนดานตางชนกน บตรของผตายซงอยในชนสนททสดเทานนมสทธรบมรดก ผสบสนดานในชนถดลงไปจะรบมรดกไดกแตโดยอาศยสทธในการรบมรดกแทนท

(๒ ) ผสบสนดานในชนเดยวกนไดรบสวนแบงเทากน

(๓ ) ถาในชนหนงมผสบสนดานคนเดยว ผสบสนดานคนนนมสทธไดรบสวนแบงทงหมด

สวนท ๒

คสมรส

มาตรา ๑๖๓๕ ลำาดบและสวนแบงของคสมรสทยงมชวตอยในการรบมรดกของผตายนน ใหเปนไปดงตอไปน

(๑ ) ถามทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๑ ) ซงยงมชวตอยหรอมผรบมรดกแทนทแลวแตกรณ คสมรสทยงมชวตอยนน มสทธไดสวนแบงเสมอนหนงวาตนเปนทายาทชนบตร

(๒ ) ถามทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๓ ) และทายาทนนยงมชวตอยหรอมผรบมรดกแทนท หรอถาไมมทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๑ ) แตมทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๒ ) แลวแตกรณ คสมรสทยงมชวตอยนนมสทธไดรบมรดกกงหนง

(๓ ) ถามทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๔ ) หรอ (๖ ) และทายาทนนยงมชวตอย หรอมผรบมรดกแทนท หรอมทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๕ ) แลวแตกรณ คสมรสทยงมชวตอย มสทธไดมรดกสองสวนในสาม

(๔ ) ถาไมมทายาทดงทระบไวในมาตรา ๑๖๒๙ คสมรสทยงมชวตอยนนมสทธไดรบมรดกทงหมด

มาตรา ๑๖๓๖ ถาเจามรดกมภรยาทชอบดวยกฎหมายกอนใชประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๕ หลายคนยงมชวตอย ภรยาเหลานนทงหมดรวมกนมสทธไดรบมรดกตามลำาดบชนและสวนแบงดงระบไวในมาตรา ๑๖๓๕ แตในระหวางกนเองใหภรยานอยแตละคนมสทธไดรบมรดกกงสวนทภรยาหลวงจะพงไดรบ

มาตรา ๑๖๓๗ ถาคสมรสฝายใดทยงมชวตอยเปนผรบประโยชนตามสญญาประกนชวต คสมรสฝายนนมสทธรบจำานวนเงน

ทงหมดทไดตกลงไวกบผรบประกนภย แตจำาตองเอาจำานวนเบยประกนภย เพยงเทาทพสจนไดวาสงกวาจำานวนเงนทผตายจะพงสงใชเปนเบยประกนภยได ตามรายไดหรอฐานะของตนโดยปกตไปชดใชสนเดมของคสมรสอกฝายหนง หรอสนสมรสแลวแตกรณ

ถงอยางไรกด จำานวนเงนเบยประกนภยซงจะพงสงคนตามบทบญญตขางตนนนรวมทงสนตองไมเกนจำานวนเงนทผรบประกนภยไดชำาระให

มาตรา ๑๖๓๘ เมอคสมรสทงสองฝายไดลงทนออกเงนในการทำาสญญา และตามสญญานนทงสองฝายจะตองไดรบเงนปในขณะทยงมชวตอยรวมกน และเมอฝายหนงฝายใดตาย ฝายทยงมชวตอยยงจะตองไดรบเงนปตอไปตลอดอาย ฝายทยงมชวตอย จำาตองชดใชสนเดมของอกฝายหนง หรอสนสมรสแลวแตกรณ สดแตวาไดเอาเงนสนเดม หรอสนสมรสไปใชในการลงทนนน เงนทจะตองชดใชสนเดมหรอสนสมรสดงวาน ใหชดใชเทาจำานวนเงนซงผจายเงนรายปจะเรยกใหใชเพมขนเปนพเศษ เพอผจายจะไดจายเงนรายปใหแกคสมรสฝายทยงมชวตอยนนตอไป

หมวด ๔

การรบมรดกแทนทกน

มาตรา ๑๖๓๙ ถาบคคลใดซงจะเปนทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๑ ) (๓ ) (๔ ) หรอ (๖ ) ถงแกความตาย หรอถกกำาจดมใหรบ

มรดกกอนเจามรดกตาย ถาบคคลนนมผสบสนดานกใหผสบสนดานรบมรดกแทนท ถาผสบสนดานคนใดของบคคลนนถงแกความตายหรอถกกำาจดมใหรบมรดกเชนเดยวกน กใหผสบสนดานของผสบสนดานนนรบมรดกแทนท และใหมการรบมรดกแทนทกนเฉพาะสวนแบงของบคคลเปนรายๆ สบตอกนเชนนไปจนหมดสาย

มาตรา ๑๖๔๐171[๑๗๑] เมอบคคลใดตองถอวาถงแกความตายตามความในมาตรา ๖๒ แหงประมวลกฎหมายน ใหมการรบมรดกแทนทกนได

มาตรา ๑๖๔๑ ถาบคคลใดซงจะเปนทายาทตามมาตรา ๑๖๒๙ (๒ ) หรอ (๕ ) ถงแกความตาย หรอถกกำาจดมใหรบมรดกกอนเจามรดกตาย ถามทายาทในลำาดบเดยวกนยงมชวตอย กใหสวนแบงทงหมดตกไดแกทายาทนนเทานน หามมใหมการรบมรดกแทนทกนตอไป

มาตรา ๑๖๔๒ การรบมรดกแทนทกนนน ใหใชบงคบแตในระหวางทายาทโดยธรรม

มาตรา ๑๖๔๓ สทธทจะรบมรดกแทนทกนนนไดเฉพาะแกผสบสนดานโดยตรงผบพการหามสทธดงนนไม

171

มาตรา ๑๖๔๔ ผสบสนดานจะรบมรดกแทนทไดตอเมอมสทธบรบรณในการรบมรดก

มาตรา ๑๖๔๕ การทบคคลใดสละมรดกของบคคลอกคนหนงนน ไมตดสทธของผสละทจะรบมรดกแทนทบคคลอกคนหนงนนในการสบมรดกบคคลอน

ลกษณะ ๓

พนยกรรม

หมวด ๑

บทเบดเสรจทวไป

มาตรา ๑๖๔๖ บคคลใดจะแสดงเจตนาโดยพนยกรรมกำาหนดการเผอตายในเรองทรพยสนของตนเอง หรอในการตางๆ อนจะใหเกดเปนผลบงคบไดตามกฎหมายเมอตนตายกได

มาตรา ๑๖๔๗ การแสดงเจตนากำาหนดการเผอตายนนยอมทำาไดดวยคำาสงครงสดทายกำาหนดไวในพนยกรรม

มาตรา ๑๖๔๘ พนยกรรมนนตองทำาตามแบบซงระบไวในหมวด ๒ แหงลกษณะน

มาตรา ๑๖๔๙ ผจดการมรดกซงผตายตงไวยอมมอำานาจและหนาทในอนทจะจดการทำาศพของผตาย เวนแตผตายจะไดตงบคคลอนไวโดยเฉพาะใหจดการดงวานน

ถาผตายมไดตงผจดการมรดกหรอบคคลใดไวใหเปนผจดการทำาศพ หรอทายาทมไดมอบหมายตงใหบคคลใดเปนผจดการทำาศพ บคคลผไดรบทรพยมรดกโดยพนยกรรมหรอโดยสทธโดยธรรมเปนจำานวนมากทสด เปนผมอำานาจและตกอยในหนาทตองจดการทำาศพ เวนแตศาลจะเหนเปนการสมควรตงบคคลอนใหจดการเชนนน ในเมอบคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงรองขอขน

มาตรา ๑๖๕๐ คาใชจายเกดมหนเปนคณแกบคคลใดในการจดการทำาศพนน ใหเรยกเอาไดตามบรมสทธทระบไวในมาตรา ๒๕๓ (๒ ) แหงประมวลกฎหมายน

ถาการจดการทำาศพ ตองชกชาไปดวยประการใดๆ ใหบคคลผมอำานาจตามความในมาตรากอนกนเงนเปนจำานวนอนสมควรจากสนทรพยแหงกองมรดกเพอใชในการน โดยใหบคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงรองตอศาลไดในกรณทไมตกลงหรอคดคานการกนเงนจำานวนนน

กรณจะเปนอยางไรกตาม เงนคาใชจาย หรอเงนทกนไวอนเกยวกบการจดการทำาศพนน ใหกนไวไดแตเพยงจำานวนตามสมควรแกฐานะในสมาคมของผตาย แตจะตองไมเปนการเสอมเสยตอสทธของเจาหนของผตาย

มาตรา ๑๖๕๑ ภายใตบงคบบทบญญตลกษณะ ๔

(๑ ) เมอตามขอกำาหนดพนยกรรม บคคลใดมสทธทจะไดรบทรพยมรดกทงหมดของเจามรดก หรอตามเศษสวน หรอตามสวนทเหลอแหงทรพยมรดก ซงมไดแยกไวตางหากเปนพเศษจาก

กองมรดก บคคลนนเรยกวาผรบพนยกรรมลกษณะทวไป และมสทธและความรบผดเชนเดยวกบทายาทโดยธรรม

(๒ ) เมอตามขอกำาหนดพนยกรรม บคคลใดมสทธทจะไดรบทรพยสนเฉพาะสงเฉพาะอยาง ซงเจาะจงไวโดยเฉพาะ หรอแยกไวตางหากเปนพเศษจากกองมรดก บคคลนนเรยกวา ผรบพนยกรรมลกษณะเฉพาะ และมสทธและความรบผดทเกยวกบทรพยสนเทานน

ในกรณทมขอสงสย ใหสนนษฐานไวกอนวา ผรบพนยกรรมเปนผรบพนยกรรมลกษณะเฉพาะ

มาตรา ๑๖๕๒ บคคลผอยในความปกครองนน จะทำาพนยกรรมยกทรพยมรดกของตนใหแกผปกครองหรอคสมรส บพการ หรอผสบสนดาน หรอพนองของผปกครองไมไดจนกวาผปกครองจะไดทำาคำาแถลงการณปกครองตามทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗๗ และมาตราตอๆ ไป แหงประมวลกฎหมายนเสรจสนแลว

มาตรา ๑๖๕๓ ผเขยน หรอพยานในพนยกรรมจะเปนผรบทรพยตามพนยกรรมนนไมได

ใหใชบทบญญตในวรรคกอนบงคบแกคสมรสของผเขยนหรอพยานในพนยกรรมดวย

พนกงานเจาหนาทซงไดจดขอความแหงพนยกรรมทพยานนำามาแจงตาม มาตรา ๑๖๖๓ ใหถอวาเปนผเขยนพนยกรรมตามความหมายแหงมาตราน

มาตรา ๑๖๕๔ ความสามารถของผทำาพนยกรรมนนใหพจารณาแตในเวลาททำาพนยกรรมเทานน

ความสามารถของผรบพนยกรรมนน ใหพจารณาแตในเวลาทผทำาพนยกรรมตายเทานน

หมวด ๒

แบบพนยกรรม

มาตรา ๑๖๕๕ พนยกรรมนน จะทำาไดกแตตามแบบใดแบบหนงดงทบญญตไวในหมวดน

มาตรา ๑๖๕๖ พนยกรรมนน จะทำาตามแบบดงนกได กลาวคอตองทำาเปนหนงสอลงวน เดอน ป ในขณะททำาขน และผทำาพนยกรรมตองลงลายมอชอไวตอหนาพยานอยางนอยสองคนพรอมกน ซงพยานสองคนนนตองลงลายมอชอรบรองลายมอชอของผทำาพนยกรรมไวในขณะนน

การขดลบ ตก เตม หรอการแกไขเปลยนแปลงอยางอนซงพนยกรรมนนยอมไมสมบรณ เวนแตจะไดปฏบตตามแบบอยางเดยวกบการทำาพนยกรรมตามมาตราน

มาตรา ๑๖๕๗ พนยกรรมนน จะทำาเปนเอกสารเขยนเองทงฉบบกได กลาวคอผทำาพนยกรรมตองเขยนดวยมอตนเองซงขอความทงหมด วน เดอน ป และลายมอชอของตน

การขดลบ ตก เตม หรอการแกไขเปลยนแปลงอยางอนซงพนยกรรมนนยอมไมสมบรณ เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดทำาดวยมอตนเอง และลงลายมอชอกำากบไว

บทบญญตมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายน มใหใชบงคบแกพนยกรรมททำาขนตามมาตราน

มาตรา ๑๖๕๘ พนยกรรมนน จะทำาเปนเอกสารฝายเมองกได กลาวคอ

(๑ ) ผทำาพนยกรรมตองไปแจงขอความทตนประสงคจะใหใสไวในพนยกรรมของตนแกกรมการอำาเภอตอหนาพยานอกอยางนอยสองคนพรอมกน

(๒ ) กรมการอำาเภอตองจดขอความทผทำาพนยกรรมแจงใหทราบนนลงไว และอานขอความนนใหผทำาพนยกรรมและพยานฟง

(๓ ) เมอผทำาพนยกรรมและพยานทราบแนชดวา ขอความทกรมการอำาเภอจดนนเปนการถกตองตรงกนกบทผทำาพนยกรรมแจงไวแลว ใหผทำาพนยกรรมและพยานลงลายมอชอไวเปนสำาคญ

(๔ ) ขอความทกรมการอำาเภอจดไวนน ใหกรมการอำาเภอลงลายมอชอและลง วน เดอน ป ทงจดลงไวดวยตนเองเปนสำาคญวา พนยกรรมนนไดทำาขนถกตองตามบทบญญตอนมาตรา ๑ ถง ๓ ขาง

ตน แลวประทบตราตำาแหนงไวเปนสำาคญ

การขดลบ ตก เตม หรอการแกไขเปลยนแปลงอยางอนซงพนยกรรมนนยอมไมสมบรณ เวนแตผทำาพนยกรรม พยาน และกรมการอำาเภอจะไดลงลายมอชอกำากบไว

มาตรา ๑๖๕๙ การทำาพนยกรรมแบบเอกสารฝายเมองนน จะทำานอกทวาการอำาเภอกได เมอมการรองขอเชนนน

มาตรา ๑๖๖๐ พนยกรรมนน จะทำาเปนเอกสารลบกได กลาวคอ

(๑ ) ผทำาพนยกรรมตองลงลายมอชอในพนยกรรม

(๒ ) ผทำาพนยกรรมตองผนกพนยกรรมนน แลวลงลายมอชอคาบรอยผนกนน

(๓ ) ผทำาพนยกรรมตองนำาพนยกรรมทผนกนนไปแสดงตอกรมการอำาเภอ และพยานอกอยางนอยสองคน และใหถอยคำาตอบคคลทงหมดเหลานนวาเปนพนยกรรมของตน ถาพนยกรรมนนผทำาพนยกรรมมไดเปนผเขยนเองโดยตลอด ผทำาพนยกรรมจะตองแจงนามและภมลำาเนาของผเขยนใหทราบดวย

(๔ ) เมอกรมการอำาเภอจดถอยคำาของผทำาพนยกรรมและวน เดอน ป ททำาพนยกรรมมาแสดงไวบนซองนนและประทบตราตำาแหนงแลว ใหกรมการอำาเภอผทำาพนยกรรมและพยานลงลายมอชอบนซองนน

การขดลบ ตก เตม หรอการแกไขเปลยนแปลงอยางอน

ซงพนยกรรมนนยอมไมสมบรณ เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดลงลายมอชอกำากบไว

มาตรา ๑๖๖๑ ถาบคคลผเปนทงใบและหหนวกหรอผทพดไมได มความประสงคจะทำาพนยกรรมเปนแบบเอกสารลบ ใหผนนเขยนดวยตนเองบนซองพนยกรรมตอหนากรมการอำาเภอและพยานซงขอความวาพนยกรรมทผนกนนเปนของตนแทนการใหถอยคำาดงทกำาหนดไวในมาตรา ๑๖๖๐ (๓ ) และถาหากมผเขยนกใหเขยนชอกบภมลำาเนาของผเขยนพนยกรรมนนไวดวย

ใหกรมการอำาเภอจดลงไวบนซองเปนสำาคญวา ผทำาพนยกรรมไดปฏบตตามขอความในวรรคกอนแลว แทนการจดถอยคำาของผทำาพนยกรรม

มาตรา ๑๖๖๒ พนยกรรมซงไดทำาเปนแบบเอกสารฝายเมองหรอเอกสารลบนน กรมการอำาเภอจะเปดเผยแกบคคลอนใดไมไดในระหวางทผทำาพนยกรรมยงมชวตอย และผทำาพนยกรรมจะเรยกใหกรมการอำาเภอสงมอบพนยกรรมนนแกตนในเวลาใดๆ กรมการอำาเภอจำาตองสงมอบให

ถาพนยกรรมนนทำาเปนแบบเอกสารฝายเมอง กอนสงมอบพนยกรรม ใหกรมการอำาเภอคดสำาเนาพนยกรรมไวแลวลงลายมอชอประทบตราตำาแหนงเปนสำาคญ สำาเนาพนยกรรมนนจะเปดเผยแกบคคลอนใดไมได ในระหวางทผทำาพนยกรรมยงมชวตอย

มาตรา ๑๖๖๓ เมอมพฤตการณพเศษซงบคคลใดไม

สามารถจะทำาพนยกรรมตามแบบอนทกำาหนดไวได เชน ตกอยในอนตรายใกลความตาย หรอเวลามโรคระบาด หรอสงคราม บคคลนนจะทำาพนยกรรมดวยวาจากได

เพอการน ผทำาพนยกรรมตองแสดงเจตนากำาหนดขอพนยกรรมตอหนาพยานอยางนอยสองคนซงอยพรอมกน ณ ทนน

พยานสองคนนนตองไปแสดงตนตอกรมการอำาเภอโดยมชกชาและแจงขอความทผทำาพนยกรรมไดสงไวดวยวาจานน ทงตองแจงวน เดอน ป สถานทททำาพนยกรรมและพฤตการณพเศษนนไวดวย

ใหกรมการอำาเภอจดขอความทพยานแจงนนไว และพยานสองคนนนตองลงลายมอชอไว หรอมฉะนน จะใหเสมอกบการลงลายมอชอไดกแตดวยลงลายพมพนวมอโดยมพยานลงลายมอชอรบรองสองคน

มาตรา ๑๖๖๔ ความสมบรณแหงพนยกรรมซงทำาขนตามมาตรากอนนนยอมสนไปเมอพนกำาหนดหนงเดอนนบแตเวลาผทำาพนยกรรมกลบมาสฐานะทจะทำาพนยกรรมตามแบบอนทกำาหนดไวได

มาตรา ๑๖๖๕ เมอผทำาพนยกรรมจะตองลงลายมอชอตามมาตรา ๑๖๕๖ , ๑๖๕๘ , ๑๖๖๐ จะใหเสมอกบลงลายมอชอได กแตดวยลงลายพมพนวมอโดยมพยานลงลายมอชอรบรองไวดวยสองคนในขณะนน

มาตรา ๑๖๖๖172[๑๗๒] บทบญญตมาตรา ๙ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายน มใหใชบงคบแกพยานผทจะตองลงลายมอชอตามมาตรา ๑๖๕๖ , ๑๖๕๘ , ๑๖๖๐

มาตรา ๑๖๖๗ เมอคนในบงคบไทยจะทำาพนยกรรมในตางประเทศ พนยกรรมนนอาจทำาตามแบบซงกฎหมายของประเทศททำาพนยกรรมบญญตไว หรอตามแบบทกฎหมายไทยบญญตไวกได

เมอทำาพนยกรรมตามแบบทกฎหมายไทยบญญตไว อำานาจและหนาทของกรมการอำาเภอตามมาตรา ๑๖๕๘ , ๑๖๖๐ , ๑๖๖๑, ๑๖๖๒ , ๑๖๖๓ ใหตกแกบคคลดงตอไปน คอ

(๑ ) พนกงานทต หรอกงสลฝายไทย กระทำาการตามขอบอำานาจของตน หรอ

(๒ ) พนกงานใดๆ ซงมอำานาจตามกฎหมายของตางประเทศนนๆ ทจะรบบนทกขอแจงความไวเปนหลกฐานได

มาตรา ๑๖๖๘ ผทำาพนยกรรมไมจำาเปนตองเปดเผยขอความในพนยกรรมนนใหพยานทราบ เวนแตกฎหมายจะไดระบไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๖๖๙173[๑๗๓] ในระหวางเวลาทประเทศตกอยในภาวะการรบหรอการสงคราม บคคลทรบราชการทหารหรอทำาการเกยวของอยกบราชการทหาร จะทำาพนยกรรมตามแบบท

172173

บญญตไวในมาตรา ๑๖๕๘ มาตรา ๑๖๖๐ หรอมาตรา ๑๖๖๓ กได ในกรณเชนวานน ใหนายทหารหรอขาราชการฝายทหารชนสญญาบตรมอำานาจและหนาทเชนเดยวกบกรมการอำาเภอ

บทบญญตวรรคกอนใหนำามาใชบงคบแกกรณทบคคลทรบราชการทหารหรอทำาการเกยวของอยกบราชการทหารทำาพนยกรรมในตางประเทศในระหวางทปฏบตการเพอประเทศในภาวะการรบหรอการสงครามในตางประเทศโดยอนโลม และในกรณเชนวาน ใหนายทหารหรอขาราชการฝายทหารชนสญญาบตรมอำานาจและหนาทเชนเดยวกบพนกงานทตหรอกงสลฝายไทย

ถาผทำาพนยกรรมตามความในสองวรรคกอนนนปวยเจบหรอตองบาดเจบ และอยในโรงพยาบาล ใหแพทยแหงโรงพยาบาลนนมอำานาจและหนาทเชนเดยวกบกรมการอำาเภอหรอพนกงานทต หรอกงสลฝายไทย แลวแตกรณดวย

มาตรา ๑๖๗๐ บคคลตอไปนจะเปนพยานในการทำาพนยกรรมไมได

(๑ ) ผซงยงไมบรรลนตภาวะ

(๒ ) บคคลวกลจรตหรอบคคลซงศาลสงใหเปนผเสมอนไรความสามารถ

(๓ ) บคคลทหหนวก เปนใบ หรอจกษบอดทงสองขาง

มาตรา ๑๖๗๑ เมอบคคลใดนอกจากผทำาพนยกรรมเปนผเขยนขอความแหงพนยกรรม บคคลนนตองลงลายมอชอของตน

ทงระบวาเปนผเขยน

ถาบคคลนนเปนพยานดวย ใหเขยนขอความระบวาตนเปนพยานไวตอทายลายมอชอของตนเชนเดยวกบพยานอนๆ

มาตรา ๑๖๗๒174[๑๗๔] ใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย กลาโหม และตางประเทศ มอำานาจและหนาทเทาทเกยวกบกระทรวงนนๆ ทจะออกกฎกระทรวง เพอใหการเปนไปตามประมวลกฎหมายบรรพน รวมทงกำาหนดอตราคาฤชาธรรมเนยมอนเกยวกบการนน

หมวด ๓

ผลและการตความแหงพนยกรรม

มาตรา ๑๖๗๓ สทธและหนาทใดๆ อนเกดขนตามพนยกรรม ใหมผลบงคบเรยกรองกนไดตงแตผทำาพนยกรรมตายเปนตนไป เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดกำาหนดเงอนไขหรอเงอนเวลาใหมผลบงคบเรยกรองกนไดภายหลง

มาตรา ๑๖๗๔ ถาขอกำาหนดพนยกรรมมเงอนไข และเงอนไขนนสำาเรจเสยกอนเวลาทผทำาพนยกรรมตาย หากวาเปน

174

เงอนไขบงคบกอน ขอกำาหนดพนยกรรมนนมผลเมอผทำาพนยกรรมตาย หากวาเปนเงอนไขบงคบหลง ขอกำาหนดพนยกรรมนนเปนอนไรผล

ถาเงอนไขบงคบกอนสำาเรจภายหลงทผทำาพนยกรรมตาย ขอกำาหนดพนยกรรมมผลตงแตเวลาเงอนไขสำาเรจ

ถาเงอนไขบงคบหลงสำาเรจภายหลงทผทำาพนยกรรมตาย ขอกำาหนดพนยกรรมมผลตงแตเวลาทผทำาพนยกรรมตาย แตตกเปนอนไรผลในเมอเงอนไขนนสำาเรจ

แตถาผทำาพนยกรรมไดกำาหนดไวในพนยกรรมวา ในกรณทกลาวมาในสองวรรคกอนนน ใหความสำาเรจแหงเงอนไขมผลยอนหลงไปถงเวลาทผทำาพนยกรรมตาย กใหเปนไปตามเจตนาของผทำาพนยกรรมนน

มาตรา ๑๖๗๕ เมอพนยกรรมมเงอนไขบงคบกอน ผรบประโยชนตามขอความแหงพนยกรรมนนจะรองตอศาลขอใหตงผจดการทรพยสนทยกใหโดยพนยกรรมนนจนกวาจะถงเวลาทเงอนไขสำาเรจ หรอจนกวาความสำาเรจแหงเงอนไขตกเปนอนพนวสยกได

ถาศาลเหนเปนการสมควร จะตงผรองนนเปนผจดการทรพยสนเสยเอง และเรยกใหผรองนนวางประกนตามทสมควรกได

มาตรา ๑๖๗๖175[๑๗๕] พนยกรรมจะทำาขนโดยใหบคคลใดตกอยในภาระตดพนทจะตองกอตงมลนธ หรอจะสงจดสรรทรพยสนไวโดยตรง เพอประโยชนอยางใดอยางหนงตามบทบญญต

175

มาตรา ๑๑๐ แหงประมวลกฎหมายนกได

มาตรา ๑๖๗๗176[๑๗๖] เมอมพนยกรรมกอตงมลนธขนตามมาตรากอน ใหเปนหนาทของทายาทหรอผจดการมรดกแลวแตกรณ ทจะตองรองขอใหรฐบาลใหอำานาจจดตงขนเปนนตบคคลตามมาตรา ๑๑๘ แหงประมวลกฎหมายน เวนแตจะไดมขอกำาหนดไวในพนยกรรมเปนอยางอน

ถาบคคลดงกลาวแลวมไดรองขอใหรฐบาลใหอำานาจ บคคลผมสวนไดเสยคนหนงคนใดหรอพนกงานอยการจะเปนผรองขอกได

มาตรา ๑๖๗๘ เมอมลนธใดซงกอตงขนโดยพนยกรรมไดตงขนเปนนตบคคลแลว ใหถอวาทรพยสนซงผทำาพนยกรรมจดสรรไวเพอการนน ตกเปนของนตบคคลนนตงแตเวลาซงพนยกรรมมผล เวนแตจะมขอกำาหนดไวในพนยกรรมเปนอยางอน

มาตรา ๑๖๗๙ ถาจดตงมลนธขนไมไดตามวตถทประสงค ใหทรพยสนตกทอดไปตามทระบไวในพนยกรรม

ถาพนยกรรมไมไดระบไว เมอทายาทหรอผจดการมรดก หรอพนกงานอยการหรอบคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงรองขอ ใหศาลจดสรรทรพยสนนนใหแกนตบคคลอนซงปรากฏวามวตถทประสงคใกลชดทสดกบความประสงคของผทำาพนยกรรม

176

ถาหากวาจดสรรทรพยสนอยางนไมไดกด หรอวามลนธนนตงขนไมได เพราะเปนการขดตอกฎหมาย หรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนกดขอกำาหนดพนยกรรมในการจดตงมลนธนนเปนอนไรผล

มาตรา ๑๖๘๐ เจาหนของผทำาพนยกรรมมสทธทจะรองขอใหเพกถอนขอกำาหนดพนยกรรมซงกอตงมลนธนนไดเพยงเทาทตนตองเสยประโยชนเนองแตการนน

มาตรา ๑๖๘๑ ถาทรพยสนซงเปนวตถแหงพนยกรรมนน ไดสญหาย ทำาลายหรอบบสลายไป และพฤตการณทงนเปนผลใหไดทรพยสนอนมาแทน หรอไดสทธเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนทรพยสนนน ผรบพนยกรรมจะเรยกใหสงมอบของแทนซงไดรบมานน หรอจะเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนเสยเองกไดแลวแตกรณ

มาตรา ๑๖๘๒ เมอพนยกรรมทำาขนเปนการปลดหนหรอโอนสทธเรยกรอง พนยกรรมนนมผลเพยงจำานวนซงคงคางชำาระอยในเวลาทผทำาพนยกรรมตาย เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดกำาหนดไวเปนอยางอน

ถามเอกสารอนเปนหลกฐานแหงหนทปลดใหหรอสทธเรยกรองทโอนไปนนกใหสงมอบแกผรบพนยกรรมและใหใชมาตรา ๓๐๓ ถง ๓๑๓ , ๓๔๐ แหงประมวลกฎหมายนบงคบโดยอนโลม แตถาผทำาพนยกรรมจะตองกระทำาการหรอดำาเนนการอยางใดอยางหนงตามมาตรานนๆ แลว บคคลผตองจดการตามพนยกรรมหรอผรบพนยกรรมจะกระทำาการหรอดำาเนนการนนๆ แทนผทำาพนยกรรมกได

มาตรา ๑๖๘๓ พนยกรรมทบคคลทำาใหแกเจาหนคนใดของตนนน ใหสนนษฐานไวกอนวา มไดทำาขนเพอชำาระหนอนคางชำาระแกเจาหนคนนน

มาตรา ๑๖๘๔ เมอความขอใดขอหนงในพนยกรรมอาจตความไดเปนหลายนยใหถอเอาตามนยทจะสำาเรจผลตามความประสงคของผทำาพนยกรรมนนไดดทสด

มาตรา ๑๖๘๕ ในกรณทผทำาพนยกรรมไดกำาหนดผรบพนยกรรมไวโดยคณสมบตททราบตวแนนอนได ถามบคคลหลายคนทรงไวซงคณสมบตทจะเปนผรบพนยกรรมตามทผทำาพนยกรรมกำาหนดไวดงนนได ในกรณทมขอสงสย ใหถอวาทกคนมสทธทจะไดรบสวนปนเทาๆ กน

หมวด ๔

พนยกรรมทตงผปกครองทรพย

มาตรา ๑๖๘๖177[๑๗๗] อนวาทรสตนน จะกอตงขนโดยตรงหรอโดยทางออมดวยพนยกรรมหรอดวยนตกรรมใดๆ ทมผลในระหวางชวตกดหรอเมอตายแลวกด หามผลไม เวนแตโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเพอการกอตงทรสตเทานน

มาตรา ๑๖๘๗ ถาผทำาพนยกรรมประสงคจะยกทรพยสนใหแกผเยาว หรอผซงศาลไดสงใหเปนคนไรความสามารถ หรอเสมอนไรความสามารถ หรอแกผซงตองรกษาตวอยในโรงพยาบาลเพราะเหตวกลจรต แตตองการมอบการเกบรกษาและจดการทรพยสนนนแกบคคลอนนอกจากบดามารดา ผปกครอง ผอนบาล หรอผพทกษของบคคลเชนนน ผทำาพนยกรรมตองตงผปกครองทรพยขน

การตงผปกครองทรพยน หามมใหตงขนเปนเวลาเกนกวากำาหนดแหงการเปนผเยาว หรอกำาหนดทศาลไดสงใหเปนคนไรความสามารถ หรอเสมอนไรความสามารถ หรอกำาหนดทตองรกษาตวอยในโรงพยาบาล แลวแตกรณ

177

มาตรา ๑๖๘๘ การตงผปกครองทรพยนน ในสวนทเกยวดวยอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธใดๆ อนเกยวกบอสงหารมทรพย ยอมไมบรบรณ เวนแตจะไดจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

บทบญญตทกลาวมาในวรรคกอนน ใหใชบงคบแกเรอมระวางตงแตหาตนขนไป ทงแพและสตวพาหนะดวย178[๑๗๘]

มาตรา ๑๖๘๙ นอกจากบคคลทระบไวในมาตรา ๑๕๕๗ แหงประมวลกฎหมายน นตบคคล หรอบคคลธรรมดาทมความสามารถบรบรณ จะรบตงเปนผปกครองทรพยกได

มาตรา ๑๖๙๐ ผปกครองทรพยนน ยอมตงขนไดโดย

(๑ ) ผทำาพนยกรรม

(๒ ) บคคลซงระบไวในพนยกรรมใหเปนผตง

มาตรา ๑๖๙๑ เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดกำาหนดไวเปนอยางอนในพนยกรรมผปกครองทรพยจะทำาพนยกรรมตงบคคลอนใหทำาการสบแทนตนกได

มาตรา ๑๖๙๒ เวนแตผทำาพนยกรรมจะไดกำาหนดไวในพนยกรรมเปนอยางอนในสวนทเกยวดวยทรพยสนทไดรบมอบไว ผปกครองทรพยมสทธและหนาทเชนเดยวกบผปกครองตามความหมายในบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายน

178

หมวด ๕

การเพกถอนและการตกไปแหงพนยกรรม

หรอขอกำาหนดพนยกรรม

มาตรา ๑๖๙๓ ผทำาพนยกรรมจะเพกถอนพนยกรรมของตนเสยทงหมด หรอแตบางสวนในเวลาใดกได

มาตรา ๑๖๙๔ ถาจะเพกถอนพนยกรรมฉบบกอนเสยทงหมด หรอแตบางสวนดวยพนยกรรมฉบบหลง การเพกถอนจะสมบรณตอเมอพนยกรรมฉบบหลงนนไดทำาตามแบบใดแบบหนงทกฎหมายบญญตไว

มาตรา ๑๖๙๕ ถาพนยกรรมไดทำาเปนตนฉบบแตฉบบเดยว ผทำาพนยกรรมอาจเพกถอนพนยกรรมนนทงหมดหรอบางสวนได โดยทำาลายหรอขดฆาเสยดวยความตงใจ

ถาพนยกรรมไดทำาเปนตนฉบบหลายฉบบ การเพกถอนนนไมบรบรณ เวนแตจะไดกระทำาแกตนฉบบเหลานนทกฉบบ

มาตรา ๑๖๙๖ ถาผทำาพนยกรรมไดโอนไปโดยสมบรณซงทรพยสนอนเปนวตถแหงขอกำาหนดพนยกรรมใดดวยความตงใจ ขอ

กำาหนดพนยกรรมนนเปนอนเพกถอนไป

วธเดยวกนนใหใชบงคบ เมอผทำาพนยกรรมไดทำาลายทรพยสนนนดวยความตงใจ

มาตรา ๑๖๙๗ ถาผทำาพนยกรรมมไดแสดงเจตนาไวในพนยกรรมเปนอยางอน และปรากฏวาพนยกรรมฉบบกอนกบฉบบหลงขดกน ใหถอวาพนยกรรมฉบบกอนเปนอนเพกถอนโดยพนยกรรมฉบบหลง เฉพาะในสวนทมขอความขดกนนนเทานน

มาตรา ๑๖๙๘ ขอกำาหนดพนยกรรมนน ยอมตกไป

(๑ ) เมอผรบพนยกรรมตายกอนผทำาพนยกรรม

(๒ ) เมอขอกำาหนดพนยกรรมเปนผลใชไดตอเมอเงอนไขอยางใดอยางหนงสำาเรจลง และผรบพนยกรรมตายเสยกอนเงอนไขสำาเรจ หรอปรากฏเปนทแนนอนอยแลววาเงอนไขนนไมอาจจะสำาเรจได

(๓ ) เมอผรบพนยกรรมบอกสละพนยกรรม

(๔ ) เมอทรพยสนทงหมดทยกใหสญหาย หรอถกทำาลายโดยผทำาพนยกรรมมไดตงใจในระหวางทผทำาพนยกรรมยงมชวตอย และผทำาพนยกรรมมไดไดมาซงของแทน หรอซงสทธทจะเรยกคาทดแทนในการททรพยสนนนสญหายไป

มาตรา ๑๖๙๙ ถาพนยกรรม หรอขอกำาหนดในพนยกรรม เกยวกบทรพยสนรายใดเปนอนไรผลดวยประการใดๆ ทรพยสนราย

นนตกทอดแกทายาทโดยธรรมหรอไดแกแผนดนแลวแตกรณ

หมวด ๖

ความเสยเปลาแหงพนยกรรมหรอ

ขอกำาหนดพนยกรรม

มาตรา ๑๗๐๐ ภายใตบงคบแหงบทบญญตในหมวดนบคคลจะจำาหนายทรพยสนใดๆ โดยนตกรรมทมผลในระหวางชวต หรอเมอตายแลว โดยมขอกำาหนดหามมใหผรบประโยชนโอนทรพยสนนนกได แตตองมบคคลใดบคคลหนงนอกจากผรบประโยชนกำาหนดไว สำาหรบเปนผจะไดรบทรพยสนนนเปนสทธเดดขาด ในเมอมการละเมดขอกำาหนดหามโอน

ผซงกำาหนดขนดงกลาวนนตองเปนผสามารถจะมสทธตางๆ ไดอยในขณะทการจำาหนายทรพยสนนนมผลบงคบ

ถามไดกำาหนดบคคลทจะเปนผรบทรพยสนในเมอมการละเมดขอกำาหนดหามโอนไว ใหถอวาขอกำาหนดหามโอนนนเปนอนไมมเลย

มาตรา ๑๗๐๑ ขอกำาหนดหามโอนตามมาตรากอนนนจะใหมกำาหนดเวลาหรอตลอดชวตของผรบประโยชนกได

ถาไมไดกำาหนดเวลาหามโอนไว ในกรณทผรบประโยชน

เปนบคคลธรรมดา ใหถอวาขอกำาหนดหามโอนมระยะเวลาอยตลอดชวตของผรบประโยชน แตในกรณทผรบประโยชนเปนนตบคคล ใหมระยะเวลาเพยงสามสบป

ถาไดกำาหนดเวลาหามโอนไว กำาหนดนนมใหเกนสามสบป ถากำาหนดไวนานกวานน กใหลดลงมาเปนสามสบป

มาตรา ๑๗๐๒ ขอกำาหนดหามโอนอนเกยวกบสงหารมทรพยซงไมอาจจดทะเบยนกรรมสทธไดนน ใหถอวาเปนอนไมมเลย

ขอกำาหนดหามโอนเกยวกบอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยนน ไมบรบรณ เวนแตจะไดทำาเปนหนงสอและจดทะเบยนการหามโอนตอพนกงานเจาหนาท

บทบญญตในวรรคกอนน ใหใชบงคบแกเรอมระวางตงแตหาตนขนไป ทงแพและสตวพาหนะดวย179[๑๗๙]

มาตรา ๑๗๐๓ พนยกรรมซงบคคลทมอายยงไมครบสบหาปบรบรณทำาขนนนเปนโมฆะ

มาตรา ๑๗๐๔ พนยกรรมซงบคคลผถกศาลสงใหเปนคนไรความสามารถทำาขนนนเปนโมฆะ

พนยกรรมซงบคคลผถกอางวาเปนคนวกลจรต แตศาลยงไมไดสงใหเปนคนไรความสามารถทำาขนนน จะเปนอนเสยเปลาก

179

แตเมอพสจนไดวาในเวลาททำาพนยกรรมนนผทำาจรตวกลอย

มาตรา ๑๗๐๕ พนยกรรมหรอขอกำาหนดพนยกรรมนน ถาไดทำาขนขดตอบทบญญตแหงมาตรา ๑๖๕๒ , ๑๖๕๓ , ๑๖๕๖ ,๑๖๕๗ , ๑๖๕๘ , ๑๖๖๐ , ๑๖๖๑ หรอ ๑๖๖๓ ยอมเปนโมฆะ

มาตรา ๑๗๐๖ ขอกำาหนดพนยกรรมเปนโมฆะ

(๑ ) ถาตงผรบพนยกรรมไวโดยมเงอนไขวา ใหผรบพนยกรรมจำาหนายทรพยสนของเขาเองโดยพนยกรรมใหแกผทำาพนยกรรม หรอแกบคคลภายนอก

(๒ ) ถากำาหนดบคคลซงไมอาจทจะทราบตวแนนอนไดเปนผรบพนยกรรม แตผรบพนยกรรมตามพนยกรรมลกษณะเฉพาะนน อาจกำาหนดโดยใหบคคลใดคนหนงเปนผระบเลอกเอาจากบคคลอนหลายคน หรอจากบคคลอนหมใดหมหนง ซงผทำาพนยกรรมระบไวกได

(๓ ) ถาทรพยสนทยกใหโดยพนยกรรมระบไวไมชดแจงจนไมอาจทจะทราบแนนอนได หรอถาใหบคคลใดคนหนงกำาหนดใหมากนอยเทาใดตามแตใจ

มาตรา ๑๗๐๗ ถาขอกำาหนดพนยกรรมตงผรบพนยกรรมโดยมเงอนไขวาใหผรบพนยกรรมจำาหนายทรพยสนทยกใหโดยพนยกรรมนนแกบคคลอน ใหถอวาเงอนไขนนเปนอนไมมเลย

มาตรา ๑๗๐๘ เมอผทำาพนยกรรมตายแลว บคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงจะรองขอใหศาลสงเพกถอนพนยกรรมซงไดทำาขนเพราะเหตขมขกได แตหากผทำาพนยกรรมยงมชวตอยตอมาเกนหนงปนบแตผทำาพนยกรรมพนจากการขมขแลว จะมการรองขอเชนวานนไมได

มาตรา ๑๗๐๙ เมอผทำาพนยกรรมตายแลว บคคลผมสวนไดเสยคนใดคนหนงจะรองขอใหศาลสงเพกถอนพนยกรรมซงไดทำาขนเพราะสำาคญผดหรอกลฉอฉลได กตอเมอความสำาคญผดหรอกลฉอฉลนนถงขนาด ซงถามไดมความสำาคญผดหรอกลฉอฉลเชนนนพนยกรรมนนกจะมไดทำาขน

ความในวรรคกอนน ใหใชบงคบ แมถงวากลฉอฉลนน บคคลซงมใชเปนผรบประโยชนตามพนยกรรมไดกอขน

แตพนยกรรมซงไดทำาขนโดยสำาคญผดหรอกลฉอฉลยอมมผลบงคบได เมอผทำาพนยกรรมมไดเพกถอนพนยกรรมนนภายในหนงปนบแตทไดรถงการสำาคญผดหรอกลฉอฉลนน

มาตรา ๑๗๑๐ คดฟองขอใหเพกถอนขอกำาหนดพนยกรรมนน มใหฟองเมอพนกำาหนดดงน

(๑ ) สามเดอนภายหลงทผทำาพนยกรรมตาย ในกรณทโจทกรเหตแหงการทจะขอใหเพกถอนได ในระหวางทผทำาพนยกรรมมชวตอย หรอ

(๒ ) สามเดอนภายหลงทโจทกไดรเหตเชนนนในกรณอนใด

แตถาโจทกไมรวามขอกำาหนดพนยกรรมอนกระทบกระทงถงสวนไดเสยของตน แมวาโจทกจะไดรเหตแหงการทจะขอใหเพกถอนไดกด อายความสามเดอนใหเรมนบแตขณะทโจทกรหรอควรจะไดรวามขอกำาหนดพนยกรรมนน

แตอยางไรกด หามมใหฟองคดเชนนเมอพนสบปนบแตผทำาพนยกรรมตาย

ลกษณะ ๔

วธจดการและปนทรพยมรดก

หมวด ๑

ผจดการมรดก

มาตรา ๑๗๑๑ ผจดการมรดกนนรวมตลอดทงบคคลทตงขนโดยพนยกรรมหรอโดยคำาสงศาล

มาตรา ๑๗๑๒ ผจดการมรดกโดยพนยกรรมอาจตงขนได

(๑ ) โดยผทำาพนยกรรมเอง

(๒ ) โดยบคคลซงระบไวในพนยกรรม ใหเปนผตง

มาตรา ๑๗๑๓ ทายาทหรอผมสวนไดเสยหรอพนกงานอยการจะรองตอศาลขอใหตงผจดการมรดกกได ในกรณดงตอไปน

(๑ ) เมอเจามรดกตาย ทายาทโดยธรรมหรอผรบพนยกรรมไดสญหายไป หรออยนอกราชอาณาเขต หรอเปนผเยาว

(๒ ) เมอผจดการมรดกหรอทายาทไมสามารถ หรอไมเตมใจทจะจดการ หรอมเหตขดของในการจดการ หรอในการแบงปนมรดก

(๓ ) เมอขอกำาหนดพนยกรรมซงตงผจดการมรดกไวไมมผลบงคบไดดวยประการใด ๆ

การตงผจดการมรดกนน ถามขอกำาหนดพนยกรรมกใหศาลตงตามขอกำาหนดพนยกรรม และถาไมมขอกำาหนดพนยกรรม กใหศาลตงเพอประโยชนแกกองมรดกตามพฤตการณและโดยคำานงถงเจตนาของเจามรดก แลวแตศาลจะเหนสมควร

มาตรา ๑๗๑๔ เมอศาลตงใหผใดเปนผจดการมรดกเพอการใดโดยเฉพาะ ผนนไมจำาตองทำาบญชทรพยมรดก เวนแตจะจำาเปนเพอการนน หรอศาลสงใหทำา

มาตรา ๑๗๑๕ ผทำาพนยกรรมจะตงบคคลคนเดยวหรอหลายคนใหเปนผจดการมรดกกได

เวนแตจะมขอกำาหนดไวในพนยกรรมเปนอยางอน ถามผจดการมรดกหลายคนแตผจดการเหลานนบางคนไมสามารถ หรอไมเตมใจทจะจดการ และยงมผจดการมรดกเหลออยแตคนเดยว ผนนมสทธทจะจดการมรดกไดโดยลำาพง แตถามผจดการมรดกเหลออยหลายคนใหสนนษฐานไวกอนวา ผจดการเหลานนแตละคนจะจดการโดยลำาพงไมได

มาตรา ๑๗๑๖ หนาทผจดการมรดกทศาลตง ใหเรมนบ

แตวนทไดฟงหรอถอวาไดฟงคำาสงศาลแลว

มาตรา ๑๗๑๗ ในเวลาใดๆ ภายในหนงปนบแตวนทเจามรดกตาย แตตองเปนเวลาภายหลงทเจามรดกตายแลวสบหาวน ทายาทหรอผมสวนไดเสยคนใดคนหนง จะแจงความถามไปยงผทถกตงเปนผจดการมรดกโดยพนยกรรมวาจะรบเปนผจดการมรดกหรอไมกได

ถาผทไดรบแจงความมไดตอบรบเปนผจดการมรดกภายในหนงเดอนนบแตวนรบแจงความนน ใหถอวาผนนปฏเสธ แตการรบเปนผจดการมรดกนน จะทำาภายหลงหนงปนบแตวนทเจามรดกตายไมได เวนแตศาลจะอนญาต

มาตรา ๑๗๑๘ บคคลตอไปนจะเปนผจดการมรดกไมได

(๑ ) ผซงยงไมบรรลนตภาวะ

(๒ ) บคคลวกลจรต หรอบคคลซงศาลสงใหเปนผเสมอนไรความสามารถ

(๓ ) บคคลซงศาลสงใหเปนคนลมละลาย

มาตรา ๑๗๑๙ ผจดการมรดกมสทธและหนาททจะทำาการอนจำาเปน เพอใหการเปนไปตามคำาสงแจงชดหรอโดยปรยายแหงพนยกรรม และเพอจดการมรดกโดยทวไปหรอเพอแบงปนทรพยมรดก

มาตรา ๑๗๒๐ ผจดการมรดกตองรบผดตอทายาทตามทบญญตไวในมาตรา ๘๐๙ ถง ๘๑๒ , ๘๑๙ , ๘๒๓ แหงประมวลกฎหมายนโดยอนโลม และเมอเกยวกบบคคลภายนอก ใหใชมาตรา ๘๓๑ บงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๗๒๑ ผจดการมรดกไมมสทธทจะไดรบบำาเหนจจากกองมรดก เวนแตพนยกรรม หรอทายาทโดยจำานวนขางมากจะไดกำาหนดใหไว

มาตรา ๑๗๒๒ ผจดการมรดกจะทำานตกรรมใดๆ ซงตนมสวนไดเสยเปนปฏปกษตอกองมรดกหาไดไม เวนแตพนยกรรมจะไดอนญาตไว หรอไดรบอนญาตจากศาล

มาตรา ๑๗๒๓ ผจดการมรดกตองจดการโดยตนเอง เวนแตจะทำาการโดยตวแทนไดตามอำานาจทใหไวชดแจงหรอโดยปรยายในพนยกรรม หรอโดยคำาสงศาล หรอในพฤตการณเพอประโยชนแกกองมรดก

มาตรา ๑๗๒๔ ทายาทยอมมความผกพนตอบคคลภายนอกในกจการทงหลายอนผจดการมรดกไดทำาไปภายในขอบอำานาจในฐานะทเปนผจดการมรดก

ถาผจดการมรดกเขาทำานตกรรมกบบคคลภายนอก โดยเหนแกทรพยสนอยางใดๆ หรอประโยชนอยางอนใด อนบคคลภายนอกไดให หรอไดใหคำามนวาจะใหเปนลาภสวนตวทายาทหาตอง

ผกพนไม เวนแตทายาทจะไดยนยอมดวย

มาตรา ๑๗๒๕ ผจดการมรดกตองสบหาโดยสมควรซงตวผมสวนไดเสยและแจงไปใหทราบถงขอกำาหนดพนยกรรมทเกยวกบผมสวนไดเสยนนภายในเวลาอนสมควร

มาตรา ๑๗๒๖ ถาผจดการมรดกมหลายคน การทำาการตามหนาทของผจดการมรดกนนตองถอเอาเสยงขางมาก เวนแตจะมขอกำาหนดพนยกรรมเปนอยางอน ถาเสยงเทากน เมอผมสวนไดเสยรองขอ กใหศาลเปนผชขาด

มาตรา ๑๗๒๗ ผมสวนไดเสยคนหนงคนใดจะรองขอใหศาลสงถอนผจดการมรดก เพราะเหตผจดการมรดกละเลยไมทำาการตามหนาท หรอเพราะเหตอยางอนทสมควรกได แตตองรองขอเสยกอนทการปนมรดกเสรจสนลง

แมถงวาจะไดเขารบตำาแหนงแลวกด ผจดการมรดกจะลาออกจากตำาแหนงโดยมเหตอนสมควรกได แตตองไดรบอนญาตจากศาล

มาตรา ๑๗๒๘ ผจดการมรดกตองลงมอจดทำาบญชทรพยมรดกภายในสบหาวน

(๑ ) นบแตเจามรดกตาย ถาในขณะนนผจดการมรดกไดรถงการตงแตงตามพนยกรรมทมอบหมายไวแกตน หรอ

(๒ ) นบแตวนทเรมหนาทผจดการมรดกตามมาตรา ๑๗๒๖ ในกรณทศาลตงเปนผจดการมรดก หรอ

(๓ ) นบแตวนทผจดการมรดกรบเปนผจดการมรดกในกรณอน

มาตรา ๑๗๒๙ ผจดการมรดกตองจดทำาบญชทรพยมรดกใหแลวเสรจภายในหนงเดอนนบแตเวลาทระบไวในมาตรา ๑๗๒๘ แตกำาหนดเวลาน เมอผจดการมรดกรองขอกอนสนกำาหนดเวลาหนงเดอน ศาลจะอนญาตใหขยายตอไปอกกได

บญชนนตองทำาตอหนาพยานอยางนอยสองคน ซงตองเปนผมสวนไดเสยในกองมรดกนนดวย

บคคลซงจะเปนพยานในการทำาพนยกรรมไมไดตามมาตรา ๑๖๗๐ จะเปนพยานในการทำาบญชใดๆ ทตองทำาขนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนไมได

มาตรา ๑๗๓๐ ใหนำามาตรา ๑๕๖๓ , ๑๕๖๔ วรรค ๑ และ ๒ และ ๑๕๖๕ แหงประมวลกฎหมายนมาใชบงคบโดยอนโลม ในระหวางทายาทกบผจดการมรดกโดยพนยกรรมและในระหวางศาลกบผจดการมรดกทศาลตง

มาตรา ๑๗๓๑ ถาผจดการมรดกมไดจดทำาบญชภายในเวลาและตามแบบทกำาหนดไว หรอถาบญชนนไมเปนทพอใจแกศาล เพราะความประมาทเลนเลออยางรายแรง หรอการทจรต หรอความไมสามารถอนเหนประจกษของผจดการมรดก ศาลจะถอนผจดการ

มรดกเสยกได

มาตรา ๑๗๓๒ ผจดการมรดกตองจดการตามหนาทและทำารายงานแสดงบญชการจดการและแบงปนมรดกใหเสรจภายในหนงปนบแตวนทระบไวในมาตรา ๑๗๒๘ เวนแตผทำาพนยกรรม ทายาทโดยจำานวนขางมาก หรอศาลจะไดกำาหนดเวลาใหไวเปนอยางอน

มาตรา ๑๗๓๓ การใหอนมต การปลดเปลองความรบผด หรอขอตกลงอนๆ อนเกยวกบรายงานแสดงบญชการจดการมรดกดงทบญญตไวในมาตรา ๑๗๓๒ นน จะสมบรณตอเมอรายงานแสดงบญชนนไดสงมอบลวงหนาแกทายาทพรอมดวยเอกสารอนเกยวกบการนนไมนอยกวาสบวนกอนแลว

คดเกยวกบการจดการมรดกนน มใหทายาทฟองเกนกวาหาปนบแตการจดการมรดกสนสดลง

หมวด ๒

การรวบรวมจำาหนายทรพยมรดกเปนตวเงน

และการชำาระหนกบแบงปนทรพยมรดก

มาตรา ๑๗๓๔ เจาหนกองมรดกชอบแตจะไดรบการชำาระ

หนจากทรพยสนในกองมรดกเทานน

มาตรา ๑๗๓๕ ทายาทจำาตองบอกทรพยมรดกและหนสนของผตายตามทตนรทงหมดแกผจดการมรดก

มาตรา ๑๗๓๖ ตราบใดทเจาหนกองมรดก หรอผรบพนยกรรมทปรากฏตว ยงไมไดรบชำาระหน หรอสวนไดตามพนยกรรมแลวทกคน ใหถอวาทรพยมรดกยงคงอยในระหวางจดการ

ในระหวางเวลาเชนวานน ผจดการมรดกชอบทจะทำาการใดๆ ในทางจดการตามทจำาเปนได เชนฟองคดหรอแกฟองในศาลและอนๆ อนงผจดการมรดกตองทำาการทกอยางตามทจำาเปน เพอเรยกเกบหนสนซงคางชำาระอยแกกองมรดกภายในเวลาอนเรวทสดทจะทำาได และเมอเจาหนกองมรดกไดรบชำาระหนแลว ผจดการมรดกตองทำาการแบงปนมรดก

มาตรา ๑๗๓๗ เจาหนกองมรดกจะบงคบสทธเรยกรองตอทายาทคนใดกได แตถามผจดการมรดก ใหเจาหนเรยกเขามาในคดดวย

มาตรา ๑๗๓๘ กอนแบงมรดก เจาหนกองมรดกจะบงคบชำาระหนเตมจำานวนจากกองมรดกกได ในกรณเชนนทายาทคนหนงๆ อาจเรยกใหชำาระหนจากทรพยมรดกของเจามรดก หรอใหเอาเปนประกนกไดจนถงเวลาแบงมรดก

เมอแบงมรดกแลว เจาหนอาจเรยกใหทายาทคนใดคนหนงชำาระหนไดเพยงไมเกนทรพยมรดกททายาทคนนนไดรบไป ในกรณเชนน ทายาทคนใดซงไดชำาระหนแกเจาหนกองมรดกเกนกวาสวนทตนจะตองเฉลยใชหน ทายาทคนนนมสทธไลเบยจากทายาทคนอนได

มาตรา ๑๗๓๙ ใหชำาระหนทกองมรดกคางชำาระตามลำาดบตอไปน และตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยบรมสทธ โดยตองไมเปนทเสอมเสยแกบรรดาเจาหนผมบรมสทธพเศษตามประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน และบรรดาเจาหนทมประกนโดยการจำานำาหรอการจำานอง

(๑ ) คาใชจายเพอประโยชนอนรวมกนของกองมรดก

(๒ ) คาใชจายในการทำาศพเจามรดก

(๓ ) คาภาษอากรซงกองมรดกคางชำาระอย

(๔ ) คาจางซงเจามรดกคางชำาระแกเสมยน คนใชและคนงาน

(๕ ) คาเครองอปโภคบรโภคอนจำาเปนประจำาวนซงสงใหแกเจามรดก

(๖ ) หนสนสามญของเจามรดก

(๗ ) บำาเหนจของผจดการมรดก

มาตรา ๑๗๔๐ เวนแตเจามรดกหรอกฎหมายจะได

กำาหนดไวเปนอยางอน ใหจดสรรทรพยสนของเจามรดกเพอชำาระหนตามลำาดบตอไปน

(๑ ) ทรพยสนนอกจากอสงหารมทรพย

(๒ ) อสงหารมทรพยซงจดสรรไวชดแจงในพนยกรรมวาสำาหรบชำาระหนถาหากวามทรพยสนเชนนน

(๓ ) อสงหารมทรพยซงทายาทโดยธรรมชอบทจะไดรบในฐานะเชนนน

(๔ ) อสงหารมทรพยซงเจามรดกทำาพนยกรรมใหแกผใดผหนงโดยมเงอนไขวาผนนตองชำาระหนของเจามรดก

(๕ ) อสงหารมทรพยซงเจามรดกทำาพนยกรรมใหโดยลกษณะทวไปดงบญญตไวในมาตรา ๑๖๕๑

(๖ ) ทรพยสนเฉพาะอยางซงเจามรดกทำาพนยกรรมใหโดยลกษณะเฉพาะดงบญญตไวในมาตรา ๑๖๕๑

ทรพยสนอยางใดอยางหนงซงไดจดสรรไวตามความทกลาวมาแลวขางตนนน ใหเอาออกขายทอดตลาด แตทายาทคนใดคนหนงอาจมใหมการขายเชนวานนได โดยชำาระราคาทรพยสนนนทงหมด หรอแตบางสวนตามทผตราคาซงศาลตงขนไดกำาหนดให จนพอแกจำานวนทจะชำาระหนใหแกเจาหน

มาตรา ๑๗๔๑ เจาหนกองมรดกคนใดคนหนง จะคดคานการขายทอดตลาดหรอการตราคาทรพยสนดงระบไวในมาตรากอน โดยเสยคาใชจายของตนเองกได ถาเจาหนไดรองคดคานแลว ยงไดกระทำาการขายทอดตลาด หรอตราคาไป จะยกการขายทอดตลาดหรอ

ตราคานนขนยนตอเจาหนผรองคดคานแลวนนหาไดไม

มาตรา ๑๗๔๒ ถาในการชำาระหนซงคางชำาระอยแกตน เจาหนคนใดคนหนงไดรบตงในระหวางทผตายมชวตอย ใหเปนผรบประโยชนในการประกนชวต เจาหนคนนนชอบทจะไดรบเงนทงหมด ซงไดตกลงไวกบผรบประกน อนง เจาหนเชนวานน จำาตองสงเบยประกนภยคนเขากองมรดกกตอเมอเจาหนคนอนๆ พสจนไดวา

(๑ ) การทผตายชำาระหนใหแกเจาหนโดยวธดงกลาวมานนเปนการขดตอบทบญญตมาตรา ๒๓๗ แหงประมวลกฎหมายน และ

(๒ ) เบยประกนภยเชนวานน เปนจำานวนสงเกนสวนเมอเทยบกบรายไดหรอฐานะของผตาย

ถงอยางไรกด เบยประกนภยซงจะพงสงคนเขากองมรดกนนตองไมเกนกวาจำานวนเงนทผรบประกนชำาระให

มาตรา ๑๗๔๓ ทายาทโดยธรรม หรอผรบพนยกรรมโดยลกษณะทวไป ไมจำาตองปฏบตตามขอกำาหนดในพนยกรรมลกษณะเฉพาะเกนกวาจำานวนทรพยมรดกทตนไดรบ

มาตรา ๑๗๔๔ ผจดการมรดกไมจำาตองสงมอบทรพยมรดกหรอสวนใดสวนหนงแหงทรพยมรดกใหแกทายาทกอนปหนงนบแตวนทเจามรดกถงแกความตาย เวนแตเจาหนกองมรดกและผรบพนยกรรมทปรากฏตวไดรบชำาระหนและสวนไดตามพนยกรรมแลวทกคน

หมวด ๓

การแบงมรดก

มาตรา ๑๗๔๕ ถามทายาทหลายคน ทายาทเหลานนมสทธและหนาทเกยวกบทรพยมรดกรวมกนจนกวาจะไดแบงมรดกกนเสรจแลว และใหใชมาตรา ๑๓๕๖ ถงมาตรา ๑๓๖๖ แหงประมวลกฎหมายนบงคบ เพยงเทาทไมขดกบบทบญญตแหงบรรพน

มาตรา ๑๗๔๖ ภายใตบงคบแหงกฎหมาย หรอขอความในพนยกรรมถาหากมใหสนนษฐานไวกอนวา ผเปนทายาทดวยกนมสวนเทากนในกองมรดกทยงไมไดแบง

มาตรา ๑๗๔๗ การททายาทคนใดไดรบทรพยสนอยางหนงอยางใด หรอประโยชนอยางอนใดจากเจามรดกโดยการให หรอโดยการอยางอนใด ซงทำาใหโดยเสนหาในระหวางเวลาทเจามรดกยงมชวตอยนน หาทำาใหสทธในการแบงปนทรพยมรดกของทายาทคนนน ตองเสอมเสยไปแตโดยประการใดไม

มาตร ๑๗๔๘ ทายาทคนใดครอบครองทรพยมรดกซงยงมไดแบงกน ทายาทคนนนมสทธทจะเรยกรองใหแบงทรพยมรดกนนได แมวาจะลวงพนกำาหนดอายความตามมาตรา ๑๗๕๔ แลวกด

สทธทจะเรยกใหแบงทรพยมรดกตามวรรคกอน จะตดโดยนตกรรมเกนคราวละสบปไมได

มาตรา ๑๗๔๙ ถามคดฟองเรยกทรพยมรดก ผซงอางวาตนเปนทายาทมสทธในทรพยมรดกนน จะรองสอดเขามาในคดกได

แตศาลจะเรยกทายาทอน นอกจากคความ หรอผรองสอด ใหเขามารบสวนแบงหรอกนสวนแหงทรพยมรดกไวเพอทายาทอนนนไมได

มาตรา ๑๗๕๐ การแบงปนทรพยมรดกนน อาจทำาไดโดยทายาทตางเขาครอบครองทรพยสนเปนสวนสด หรอโดยการขายทรพยมรดกแลวเอาเงนทขายไดมาแบงปนกนระหวางทายาท

ถาการแบงปนมไดเปนไปตามวรรคกอน แตไดทำาโดยสญญา จะฟองรองใหบงคบคดหาไดไม เวนแตจะมหลกฐานเปนหนงสออยางหนงอยางใด ลงลายมอชอฝายทตองรบผดหรอตวแทนของฝายนนเปนสำาคญ ในกรณเชนนใหนำามาตรา ๘๕๐ , ๘๕๒ แหงประมวลกฎหมายนวาดวยประนประนอมยอมความมาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๑๗๕๑ ภายหลงทไดแบงมรดกกนแลว ถาทรพยสนทงหมดหรอบางสวน ซงทายาทคนใดคนหนงไดรบตามสวนแบงปนนน หลดมอไปจากทายาทคนนนเนองจากการรอนสทธ ทายาทคนอนๆ จำาตองใชคาทดแทน

หนเชนวานน เปนอนระงบเมอมการตกลงกนไวเปนอยาง

อน หรอการรอนสทธเปนผลเนองมาจากความผดของทายาทผถกรอนสทธ หรอเนองมาจากเหตซงเกดขนภายหลงการแบงปน

ทายาทคนอนๆ ตองใชคาทดแทนใหแกทายาทผถกรอนสทธตามสวนแหงสวนแบงของตน แตใหหกจำานวนทเปนสวนเฉลย ซงทายาทผถกรอนสทธจะตองออกกบเขาดวยนนออกเสย แตถาทายาทคนใดคนหนงเปนคนหนสนลนพนตว ทายาทคนอนๆ ตองรบผดในสวนของทายาทคนนนตามสวนเฉลยเชนเดยวกน แตใหหกจำานวนทเปนสวนเฉลยซงทายาทผทจะไดรบคาทดแทนจะตองออกแทนทายาทผทมหนสนลนพนตวนนออกเสย

บทบญญตในวรรคกอนๆ มใหใชบงคบแกผรบพนยกรรมลกษณะเฉพาะ

มาตรา ๑๗๕๒ คดฟองใหรบผดเนองจากการรอนสทธตามมาตรา ๑๗๕๑ นนมใหฟองเมอพนกำาหนดสามเดอนนบแตเมอถกรอนสทธ

ลกษณะ ๕

มรดกทไมมผรบ

มาตรา ๑๗๕๓ ภายใตบงคบแหงสทธของเจาหนกองมรดก เมอบคคลใดถงแกความตายโดยไมมทายาทโดยธรรมหรอผรบพนยกรรม หรอการตงมลนธตามพนยกรรม มรดกของบคคลนนตกทอดแกแผนดน

ลกษณะ ๖

อายความ

มาตรา ๑๗๕๔180[๑๘๐] หามมใหฟองคดมรดกเมอพนกำาหนดหนงป นบแตเมอเจามรดกตายหรอนบแตเมอทายาทโดยธรรมไดร หรอควรไดรถงความตายของเจามรดก

คดฟองเรยกตามขอกำาหนดพนยกรรม มใหฟองเมอพนกำาหนดหนงปนบแตเมอผรบพนยกรรมไดรหรอควรไดรถงสทธซงตนมอยตามพนยกรรม

ภายใตบงคบแหงมาตรา ๑๙๓/๒๗ แหงประมวลกฎหมายน ถาสทธเรยกรองของเจาหนอนมตอเจามรดกมกำาหนดอายความยาวกวาหนงป มใหเจาหนนนฟองรองเมอพนกำาหนดหนงปนบแตเมอเจาหนไดร หรอควรไดรถงความตายของเจามรดก

ถงอยางไรกด สทธเรยกรองตามทวามาในวรรคกอนๆ นน มใหฟองรองเมอพนกำาหนดสบปนบแตเมอเจามรดกตาย

มาตรา ๑๗๕๕ อายความหนงปนน จะยกขนตอสไดกแตโดยบคคลซงเปนทายาท หรอบคคลซงชอบทจะใชสทธของทายาท หรอโดยผจดการมรดก

180

พระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๑ และ ๒ ทไดตรวจชำาระใหม181[๑๘๑]

พระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๓ ทไดตรวจชำาระใหม182[๑๘๒]

พระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตบรรพ ๔ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย183[๑๘๓]

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗184[๑๘๔]

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ (ฉบบท ๒)185[๑๘๕]

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ (ฉบบท ๓)186[๑๘๖]

181182183184185186

พระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗187[๑๘๗]

มาตรา ๓ ใหเพมบทบญญตบรรพ ๕ ตงแตมาตรา ๑๔๓๕ ถงมาตรา ๑๕๙๘ ตามทไดตราไวตอทายพระราชบญญตนเขาเปนสวนหนงแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และใหใชบทบญญตแหงบรรพนตงแตวนท ๑ ตลาคม พทธศกราช ๒๔๗๘ เปนตนไป

มาตรา ๔ บทบญญตแหงบรรพนไมกระทบกระเทอนถง

(๑) การสมรส ซงไดมอยกอนวนใชประมวลกฎหมายบรรพน และทงสมพนธในครอบครว อนเกดแตการสมรสนน ๆ

(๒) การใชอำานาจปกครอง ความปกครอง การอนบาล การรบบตรบญธรรม ซงมอยกอนวนใชประมวลกฎหมายบรรพน หรอสทธและหนอนเกดแตการนน ๆ

มาตรา ๕ ฐานะของภรยากอนใชประมวลกฎหมายบรรพน อาจพสจนไดโดยบนทกในทะเบยนตามแบบทกฎหมายกำาหนดไว

มาตรา ๖ บทบญญตแหงบรรพนไมกระทบกระเทอนถงกฎขอบงคบสำาหรบปกครองบรเวณเจดหวเมอง ร.ศ. ๑๒๐ ในสวนทเกยวดวยครอบครว

187

พระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗188[๑๘๘]

มาตรา ๓ ใหเพมบทบญญต บรรพ ๖ ตงแตมาตรา ๑๕๙๙ ถงมาตรา ๑๗๕๕ ตามทไดตราไวทายพระราชบญญตน เขาเปนสวนหนงของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และใหใชบทบญญตแหงบรรพนตงแตวนท ๑ ตลาคม พทธศกราช ๒๔๗๘ เปนตนไป

มาตรา ๔ บทบญญตแหงบรรพนไมกระทบกระเทอนถงกฎขอบงคบสำาหรบปกครองบรเวณเจดหวเมอง ร.ศ. ๑๒๐ ในสวนทเกยวดวยมรดก

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๘189[๑๘๙]

มาตรา ๒ ใหใชพระราชบญญตนเพอพนกำาหนดเกาสบวน นบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา

มาตรา ๓ พระราชบญญตนใหใชบงคบเฉพาะสญญาจำานองทไดทำาตงแตวนใหใชพระราชบญญตเปนตนไป

188189

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๙190[๑๙๐]

พระราชกำาหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ พทธศกราช ๒๔๘๖191[๑๙๑]

พระราชกำาหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ พทธศกราช ๒๔๘๖192[๑๙๒]

มาตรา ๓ ใหยกเลกมาตรา ๖ แหงพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ แตไมใหกระทบกระเทอนถงการสมรสของบคคลซงนบถอศาสนาอสลาม ซงไดมอยกอนวนใชพระราชกำาหนดน และทงสมพนธในครอบครวอนเกดแตการสมรสนน ๆ

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๖) พ.ศ. ๒๔๙๕193[๑๙๓]

190191192193

มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนท ๑ ตลาคม พ.ศ. ๒๔๙๓ เปนตนไป

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๗) พ.ศ. ๒๔๙๖194[๑๙๔]

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๘) พ.ศ. ๒๕๑๙195[๑๙๕]

หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๒๘ วรรคสอง บญญตวา ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน จำาตองแกไขบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเพอใหสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญโดยแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๒๐ เพอใหสอดคลองกบการแกไขเพมบทบญญตมาตรา ๑๔๔๕ ซงใหศาลมอำานาจอนญาตใหชายและหญงทมอายตำากวาสบแปดปบรบรณทำาการสมรสไดโดยบญญตใหชายหญงซงไดรบอนญาตจากศาลทำาการสมรสไดกอนอายครบสบแปดปบรบรณบรรลนตภาวะโดยการสมรส นอกจากนไดพจารณาเหนวา มาตรา ๓๗ มาตรา ๓๘ มาตรา ๓๙ มาตรา ๔๐ มาตรา ๔๑ มาตรา ๔๒ มาตรา ๔๓ มาตรา ๕๐ และวรรคสองของมาตรา ๑๓๗ เปนบทบญญตทจำาจดสทธสตร สมควรยกเลกเสย จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตนขน

194195

พระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๑๙196[๑๙๖]

มาตรา ๔ บทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงบทบญญตมาตรา ๔ และมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗

มาตรา ๕ บทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณของการหมน การสมรส สญญากอนสมรส การเปนบดามารดากบบตร การเปนผปกครอง การเปนผอนบาลหรอผพทกษ และการรบบตรบญธรรมทไดมอยแลวในวนใชบงคบบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตน

มาตรา ๖ การเปลยนแปลงเพกถอนสญญากอนสมรส ซงสญญากอนสมรสนนไดทำาขนไวกอนวนใชบงคบบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ใหกระทำาไดโดยคสมรสนำาหนงสอสญญากอนสมรสพรอมดวยขอตกลงการเปลยนแปลงเพกถอนไปยนตอนายทะเบยนสมรส ณ ทองททตนทำาการสมรส และใหนายทะเบยนสมรสจดการเปลยนแปลงเพกถอนสญญากอนสมรสไวในทะเบยนสมรส และแนบ

196

หนงสอสญญากอนสมรส พรอมดวยขอตกลงเปลยนแปลงเพกถอนไวทายทะเบยนสมรสดวย

การเปลยนแปลงเพกถอนสญญากอนสมรสจะกระทำาไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาลตามเงอนไขและกรณทระบไวในมาตรา ๑๔๖๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน

มาตรา ๗ บทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ไมกระทบกระเทอนถงอำานาจการจดการสนบรคณหทคสมรสฝายใดฝายหนงไดมอยแลวในวนใชบงคบบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตน แตใหถอวาสนเดมตามบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเดมของฝายใดเปนสนสวนตวตามบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตนของฝายนน

เพอประโยชนแหงมาตราน ถาคสมรสฝายใดเปนผจดการสนบรคณหแตฝายเดยว ใหถอวาคสมรสอกฝายหนงไดยนยอมใหคสมรสฝายนนจดการสนสมรสและสนสวนตวตามวรรคหนงของตนดวย

ในกรณทคสมรสฝายใดประสงคจะใชอำานาจจดการสนสวนตวตามวรรคหนงทเปนสวนของตน ถาคสมรสนนมไดเปนผจดการสนบรคณหใหแจงใหคสมรสอกฝายหนงทราบ และใหคสมรสทงสองฝายรวมกนจดการแบงสนสวนตวดงกลาวทอยในสภาพทแบงไดใหแกฝายทประสงคจะจดการ แตถาสนสวนตวนนไมอยในสภาพทแบงไดใหทงสองฝายจดการรวมกน

มาตรา ๘ บทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตนไมกระทบกระเทอนถงการจดการสนเดมทเปลยนเปนสนสวนตวตามมาตรา ๗ ซงไดกระทำาไปแลวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๙ บรรดาอายความหรอระยะเวลาทบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดกำาหนดไวกอนวนใชบงคบบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน ถาหากยงไมสดสนลงในวนทใชบงคบบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหมทายพระราชบญญตน และอายความหรอระยะเวลาทกำาหนดขนใหมนน แตกตางกบอายความหรอระยะเวลาทกำาหนดไวแตเดมกใหนำาอายความหรอระยะเวลาทยาวกวามาบงคบ

มาตรา ๑๐ คำาวา “คาอปการะเลยงด ” ในบรรดาบทกฎหมายซงมความหมายถงคาอปการะเลยงดตามนยของบทบญญตมาตรา ๑๕๐๖ และมาตรา ๑๕๐๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเดมนน ใหใชคำาวา “คาเลยงชพ ” แทน

มาตรา ๑๑ บทบญญตแหงกฎหมายใดอางถงบรรพ ๕ หรอบทบญญตในบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเดม ใหถอวาบทบญญตแหงกฎหมายนนอางถงบรรพ ๕ หรอบทบญญตในบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทได

ตรวจชำาระใหม ทายพระราชบญญตน ในบทมาตราทมนยเชนเดยวกน แลวแตกรณ

มาตรา ๑๒ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน

หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา ๒๘ วรรคสอง บญญตวาชายและหญงมสทธเทาเทยมกน จำาตองแกไขบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพอใหสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตนขน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑197[๑๙๗]

มาตรา ๑๑ การเสนอขายหนและหนกตอประชาชนทไดมการจดทะเบยนหนงสอชชวน หนงสอบอกกลาวปาวรอง หรอหนงสออยางอนในการชชวนใหซอหนหรอหนกโดยถกตองตามกฎหมายในวนประกาศพระราชบญญตนในราชกจจานเบกษาแลว ใหคงดำาเนนการตอไปไดอกไมเกนเกาสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และใหนำามาตรา ๑๒๓๐ มาตรา ๑๒๓๑ มาตรา ๑๒๓๒ มาตรา ๑๒๓๓ มาตรา ๑๒๓๔ และมาตรา ๑๒๓๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบจนกวาจะพนกำาหนดเวลาดงกลาว

197

มาตรา ๑๒ บรษทใดจดตงขนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบและมผถอหนตงแตหนงรอยคนอยแลว หรอมผถอหนเพมขนถงหนงรอยคนขนไปภายหลงทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหยงคงเปนบรษทตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยตอไป

มาตรา ๑๓ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยรกษาการตามพระราชบญญตน

หมายเหต:- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากไดมการประกาศใชพระราชบญญตบรษทมหาชนจำากด พ.ศ. ๒๕๒๑ ซงกำาหนดใหบรษทมหาชนจำากดตองมผถอหนตงแตหนงรอยคน และมบทบญญตควบคมการเสนอขายหนและหนก เพอปองกนมใหประชาชนถกหลอกลวงแลว สมควรกำาหนดหามมใหบรษทจำากดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมผถอหนถงหนงรอยคนและเสนอขายหน หรอหนกตอประชาชน ซงจำาเปนตองแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ ๓ ลกษณะ ๒๒ หมวด ๔ เฉพาะมาตราทเกยวของใหสอดคลองกบหลกการดงกลาว จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตนขน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓198[๑๙๘]

198

มาตรา ๖๒ ในกรณทมการใหของหมนกนไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหของหมนดงกลาวตกเปนสทธแกหญงเมอไดทำาการสมรสแลว

มาตรา ๖๓ นตกรรมทคสมรสฝายหนงไดกระทำาไปในการจดการสนสมรสโดยปราศจากความยนยอมของคสมรสอกฝายหนงกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ การใหสตยาบนหรอการขอใหศาลเพกถอนนตกรรมนน ใหเปนไปตามมาตรา ๑๔๘๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

มาตรา ๖๔ ถามคดฟองขอใหศาลแสดงวาการสมรสเปนโมฆะเพราะเหตสมรสฝาฝนบทบญญตมาตรา ๑๔๕๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยคางพจารณาอยในศาลใดในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหศาลนนพจารณาพพากษาคดตอไปไดจนกวาคดจะถงทสด

มาตรา ๖๕ ในกรณทมการสมรสฝาฝนมาตรา ๑๔๕๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย สทธเรยกคาเลยงชพหรอสทธในมรดกของคสมรสทตายซงคสมรสอกฝายหนงทสมรสโดยสจรตมอยแลวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหเปนไปตามมาตรา ๑๔๙๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

มาตรา ๖๖ ในการจดทะเบยนเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมาย ถาเจาหนาทไดสงแจงความการขอจดทะเบยนไปยงเดกหรอมารดาเดกแลว แตยงไมมการจดทะเบยนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ การจดทะเบยนเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายใหบงคบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

มาตรา ๖๗ บดาซงไดจดทะเบยนรบเดกเปนบตรชอบดวยกฎหมายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบยอมมสทธรองขอตอศาลใหถอนความเปนผปกครองไดตามมาตรา ๑๕๕๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน ไมวาบดาจะไดเคยรองขอตอศาลใหมคำาสงถอนความเปนผปกครองมากอนแลวหรอไมกตาม

มาตรา ๖๘ ในกรณทมการตงผปกครองโดยพนยกรรม ถาผททำาพนยกรรมตายกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ การตงผปกครองใหเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกอนการแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน

มาตรา ๖๙ บทบญญตมาตรา ๑๕๙๘/๒๒ และมาตรา ๑๕๙๘/๒๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตนไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณของการใหความยนยอมในการรบเดกเปนบตรบญธรรมทไดกระทำาไปแลวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๗๐ บทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตนไมกระทบกระเทอนถงความสมบรณของการหมน การสมรส สญญากอนสมรส การเปนบดามารดากบบตร การเปนผปกครอง และการรบบตรบญธรรมทไดมอยแลวในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ เวนแตในกรณทพระราชบญญตนบญญตไวเปนอยางอน

มาตรา ๗๑ บรรดาอายความหรอระยะเวลาทบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดกำาหนดไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ หากยงไมสนสดลงในวนทพระราชบญญตนใชบงคบ และอายความหรอระยะเวลาทกำาหนดขนใหมนนแตกตางกบอายความหรอระยะเวลาทกำาหนดไวเดม กใหนำาอายความหรอระยะเวลาทยาวกวามาบงคบ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยความสมบรณของการหมนและผลของการหมน การคมครองคสมรสทวกลจรต การจดการสนสมรส การแยกสนสมรสและรวมสนสมรส การสมรสทเปนโมฆะ เหตหยา ผใชอำานาจปกครองบตรในกรณมการหยา บทสนนษฐานความเปนบตรชอบดวยกฎหมาย การฟองคดไมรบเดกเปนบตร การฟองปฏเสธความเปนบตร การจดทะเบยนเดกเปนบตร การฟองใหรบเดกเปนบตร อำานาจปกครอง การเปนผอนบาลและผพทกษ การจดการทรพยสนของผเยาว สทธหนาทของบดามารดาและบตร ผปกครอง และบตรบญธรรม นน ยงไมสอดคลองและไมเอออำานวยตอสภาพความเปนอยในสงคมปจจบน

สมควรปรบปรงแกไขใหเหมาะสมยงขน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจ

ชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๓๕199[๑๙๙]

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงไดใชบงคบโดยพระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๑ และบรรพ ๒ ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๔๖๘ ไดใชบงคบมาเปนเวลานานและบทบญญตหลายประการลาสมย ไมเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบน สมควรปรบปรงแกไขใหเหมาะสมยงขน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๓๕200[๒๐๐]

มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนหกสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

199200

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทมการแกไขพระราชบญญตบรษทมหาชนจำากด พ.ศ. ๒๕๒๑ ใหยกเลกการกำาหนดอตราสวนการถอหน และจำานวนผถอหนของบรษทมหาชนจำากด และเพอใหการแปรสภาพบรษทจำากดเปนบรษทมหาชนจำากด เปนไปโดยความสมครใจ ในกรณทบรษทจำากดประสงคจะชชวนใหประชาชนรวมลงทน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๒) พ.ศ. ๒๕๔๑201[๒๐๑]

มาตรา ๖ บทบญญตมาตรา ๔๙๙ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตน มใหใชบงคบแกสญญาขายฝากทไดทำาไวกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองขายฝากมบทบญญตยงไมเหมาะสม เปนเหตใหมการเอาเปรยบผขายฝาก โดยการกำาหนดสนไถทสงเกนควร เพอหลกเลยงกฎหมายหามเรยกดอกเบยเกนอตรา รวมทงในกรณทถงกำาหนดเวลาไถผซอฝากมกจะหลกเลยงไมยอมใหมการไถจนเปนเหตใหผขายฝากตองสญเสยกรรมสทธในทรพยสนไปโดยไมชอบธรรม นอกจากน เหนควรปรบปรงระยะเวลาในการใชสทธไถในสญญาขายฝากใหเหมาะสมยงขน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

201

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๓) พ.ศ. ๒๕๔๑202[๒๐๒]

มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ เปนตนไป

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ไดบญญตใหหนทเกดจากการไมชำาระคาจาง คาลวงเวลา คาทำางานในวนหยด คาลวงเวลาในวนหยด คาชดเชย คาชดเชยพเศษ เงนสะสม เงนสมทบ หรอเงนเพมใหลกจาง หรอกรมสวสดการและคมครองแรงงาน แลวแตกรณ มบรมสทธเหนอทรพยสนทงหมดของนายจางซงเปนลกหนในลำาดบเดยวกบบรมสทธในคาภาษอากรตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงนน จงสมควรแกไขเพมเตมมาตรา ๒๕๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใหสอดคลองกบกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงานในสวนทเกยวกบสทธของลกจาง โดยใหรวมความถง สทธของเสมยน คนใช และคนงาน ตามทบญญตไวในมาตรา ๒๕๓ เดมดวย โดยกำาหนดลำาดบบรมสทธในเงนทลกจางมสทธไดรบอยในลำาดบเดยวกบบรมสทธในคาภาษอากร ประกอบกบสภาวะเศรษฐกจและสงคมไดเปลยนแปลงไป สมควรแกไขเพมเตมมาตรา ๒๕๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพอกำาหนดหลกเกณฑและจำานวนเงนสงสดของบรมสทธในเงนทลกจางมสทธไดรบใหเหมาะสมกบสภาวะเศรษฐกจและสงคมของประเทศในปจจบนดวย จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

202

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘203[๒๐๓]

มาตรา ๑๗ พระราชบญญตนไมกระทบถงนตกรรม สทธ หนาท หรอความรบผดตามกฎหมายอนไดกระทำาลงหรอมขนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในสวนทเกยวกบสญญาซอขายอสงหารมทรพยและสงหารมทรพย ประเภทของสงหารมทรพยทตองจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท จำานวนเงนในการกยมเงนทตองมหลกฐานแหงการกยมเปนหนงสอ จำานวนเงนทเจาสำานกโรงแรมตองรบผดในการททรพยสนของคนเดนทางหรอแขกอาศยสญหาย อตราคาธรรมเนยมและคาคดสำาเนาเอกสารตามทปรากฏในบทบญญตทวาดวยบรษทจำากด รวมถงจำานวนเงนรางวลหรอคาธรรมเนยมทบคคลผมสทธจะรบทรพยสนหายตองชำาระใหแกผเกบไดหรอแกสวนราชการทรบผดชอบ เพอใหสอดคลองกบสภาพการณทางเศรษฐกจและสภาวการณในปจจบน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙204[๒๐๔]

203204

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมบทบญญตในลกษณะ ๒๒ หนสวนและบรษทของบรรพ ๓ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กรณการลาออกของหนสวนผจดการในหางหนสวนจดทะเบยนและหางหนสวนจำากด และการลาออกของกรรมการบรษทจำากด กำาหนดเวลาทการลาออกมผล ตลอดจนการจดทะเบยนเปลยนแปลงตอนายทะเบยนภายในกำาหนดเวลา เพอใหเกดความชดเจนในผลทางกฎหมาย และการนำาผลทางกฎหมายและขอเทจจรงทเกยวของกบกรณดงกลาวไปใชอางอง จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐205[๒๐๕]

มาตรา ๗ พระราชบญญตนไมกระทบถงนตกรรม สทธ หนาท หรอความรบผดตามกฎหมายอนไดกระทำาลงหรอมขนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๘ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมรกษาการตามพระราชบญญตน

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทมาตรา ๓ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบ

205

ชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ใหความคมครองศกดศรความเปนมนษยสทธเสรภาพ และความเสมอภาค บรรดาทชนชาวไทยเคยไดรบความคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข แตบทบญญตมาตรา ๑๔๔๕ มาตรา ๑๔๔๖ มาตรา ๑๔๔๗/๑ วรรคสาม มาตรา ๑๕๑๖ (๑) และมาตรา ๑๕๒๓ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เปนบทบญญตทเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองเพศ สมควรแกไขบทบญญตดงกลาวใหสอดคลองกบหลกการมสทธเทาเทยมกนระหวางชายและหญง และหลกการหามมใหเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองเพศทเคยไดรบความคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทย ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๗) พ.ศ. ๒๕๕๐206[๒๐๖]

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากไดมกฎหมายวาดวยทรสตเพอธรกรรมในตลาดทนซงกำาหนดใหสามารถกอตงทรสตเพอเปนเครองมออกประการหนงทจะทำาใหธรกรรมในตลาดทนเปนไปอยางมประสทธภาพและสามารถแกไขขอตดขดบางประการในการระดมทนและในการประกอบธรกจในตลาดทนได ดงนน เพอใหสอดคลองกบกฎหมายดงกลาว จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

206

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑207[๒๐๗]

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบรรพ ๓ ลกษณะ ๒๒ วาดวยหนสวนและบรษทใชบงคบมาเปนเวลานาน บทบญญตบางมาตราสรางภาระโดยไมจำาเปนแกประชาชนและกอใหเกดความยงยาก ซำาซอน และความลาชาตอการปฏบตหนาทของสวนราชการ นอกจากน ยงเปนอปสรรคตอการเสรมสรางศกยภาพในการแขงขนของประเทศอกดวย ดงนน เพอขจดปญหาและอปสรรคดงกลาวและเพอใหการดำาเนนกจการคาในรปแบบของหางหนสวนและบรษทมความคลองตวมากยงขน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑208[๒๐๘]

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทบทบญญตบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยการรองตอศาลขอใหสงอนญาตใหสามภรยาอยตางหาก การเปนบตรชอบดวยกฎหมายของหญง การเปนบตรชอบดวยกฎหมายของชาย การนบวนทเปนบตรชอบดวยกฎหมายของบดา และการกลบมอำานาจปกครองบตรทยงไมบรรลนตภาวะเมอมการเลกรบบตรบญธรรม นน ยงไมสอดคลองและไมเอออำานวยตอสภาพความเปน

207208

อยในสงคมปจจบน สมควรปรบปรงแกไขใหเหมาะสมยงขนจงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน

209[๑] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๖๙/ตอนท ๔๒/หนา ๑/๘ เมษายน ๒๕๓๕

210[๒] มาตรา ๒๑๔ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๘

211[๓] มาตรา ๒๔๘ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

212[๔] มาตรา ๒๕๓ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๓ ) พ.ศ .๒๕๔๑

213[๕] มาตรา ๒๕๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๓ ) พ.ศ .๒๕๔๑

214[๖] มาตรา ๓๖๐ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตใหใชบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ .๒๕๓๕

209210211212213214

215[๗] มาตรา ๔๕๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

216[๘] มาตรา ๔๙๒ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๒ ) พ.ศ .๒๕๔๑

217[๙] มาตรา ๔๙๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๒)พ.ศ .๒๕๔๑

218[๑๐] มาตรา ๔๙๙ วรรคสอง เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๒ ) พ.ศ . ๒๕๔๑

219[๑๑] มาตรา ๖๕๓ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

220[๑๒] มาตรา ๖๗๕ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

221[๑๓] มาตรา ๗๐๓ (๑) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

215216217218219220221

222[๑๔] มาตรา ๗๓๓ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๘

223[๑๕] มาตรา ๑๐๒๐ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

224[๑๖] มาตรา ๑๐๒๓ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

225[๑๗] มาตรา ๑๐๒๓/๑ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

226[๑๘] มาตรา ๑๐๖๔/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

227[๑๙] มาตรา ๑๐๖๔/๒ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

228[๒๐] มาตรา ๑๐๗๘/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

229[๒๑] มาตรา ๑๐๗๘/๒ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

230[๒๒] มาตรา ๑๐๙๖ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๓๕

222223224225226227228229230

231[๒๓] มาตรา ๑๐๙๖ ทว แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๓๕

232[๒๔] มาตรา ๑๐๙๗ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

233[๒๕] มาตรา ๑๑๐๒ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

234[๒๖] มาตรา ๑๑๐๓ ยกเลกโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

235[๒๗] มาตรา ๑๑๑๑ วรรคหา ยกเลกโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

236[๒๘] มาตรา ๑๑๑๑/๑ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

237[๒๙] มาตรา ๑๑๑๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

238[๓๐] มาตรา ๑๑๑๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗ (ฉบบท ๒)

231232233234235236237238

239[๓๑] มาตรา ๑๑๒๗ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

240[๓๒] มาตรา ๑๑๔๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

241[๓๓] มาตรา ๑๑๔๗ ยกเลกโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

242[๓๔] มาตรา ๑๑๕๓/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

243[๓๕] มาตรา ๑๑๕๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๕) พ.ศ. ๒๕๔๙

244[๓๖] มาตรา ๑๑๗๕ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

245[๓๗] มาตรา ๑๑๙๔ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

246[๓๘] มาตรา ๑๑๙๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

239240241242243244245246

247[๓๙] มาตรา ๑๒๐๔ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

248[๔๐] มาตรา ๑๒๒๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

249[๔๑] มาตรา ๑๒๒๓ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

250[๔๒] มาตรา ๑๒๒๖ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

251[๔๓] มาตรา ๑๒๒๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

252[๔๔] มาตรา ๑๒๓๐ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

253[๔๕] มาตรา ๑๒๓๑ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

254[๔๖] มาตรา ๑๓๓๒ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

255[๔๗] มาตรา ๑๒๓๓ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

247248249250251252253254255

256[๔๘] มาตรา ๑๒๓๔ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

257[๔๙] มาตรา ๑๒๓๕ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๙) พ.ศ. ๒๕๒๑

258[๕๐] มาตรา ๑๒๓๗ (๔) แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

259[๕๑] มาตรา ๑๒๔๐ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

260[๕๒] สวนท ๑๑ การถอนทะเบยนบรษทราง ยกเลกโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

261[๕๓] สวนท ๑๒ การแปรสภาพหางหนสวนจดทะเบยนและหางหนสวนจำากดเปนบรษทจำากด เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

262[๕๔] มาตรา ๑๒๔๖/๑ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

263[๕๕] มาตรา ๑๒๔๖/๒ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

256257258259260261262263

264[๕๖] มาตรา ๑๒๔๖/๓ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

265[๕๗] มาตรา ๑๒๔๖/๔ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

266[๕๘] มาตรา ๑๒๔๖/๕ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

267[๕๙] มาตรา ๑๒๔๖/๖ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

268[๖๐] มาตรา ๑๒๔๖/๗ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

269[๖๑] มาตรา ๑๒๔๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๙

270[๖๒] มาตรา ๑๒๕๓ (๑) แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

271[๖๓] หมวด ๖ การถอนทะเบยนหางหนสวนจดทะเบยนหางหนสวนจำากด และบรษทจำากดราง ในลกษณะ ๒๒ หนสวนและบรษท เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

264265266267268269270271

272[๖๔] มาตรา ๑๒๗๓/๑ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

273[๖๕] มาตรา ๑๒๗๓/๒ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

274[๖๖] มาตรา ๑๒๗๓/๓ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

275[๖๗] มาตรา ๑๒๗๓/๔ เพมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๘) พ.ศ. ๒๕๕๑

276[๖๘] มาตรา ๑๒๗๔ - ๑๒๙๗ ยกเลกโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๓๕

277[๖๙] มาตรา ๑๓๐๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

278[๗๐] มาตรา ๑๓๒๓ (๓) วรรคหนง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

279[๗๑] มาตรา ๑๓๒๔ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

272273274275276277278279

280[๗๒] มาตรา ๑๓๒๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

281[๗๓] บรรพ ๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบรรพ ๕ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๑๙

282[๗๔] มาตรา ๑๔๓๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

283[๗๕] มาตรา ๑๔๓๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

284[๗๖] มาตรา ๑๔๓๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

285[๗๗] มาตรา ๑๔๔๑ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

286[๗๘] มาตรา ๑๔๔๕ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐

287[๗๙] มาตรา ๑๔๔๖ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐

280281282283284285286287

288[๘๐] มาตรา ๑๔๔๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

289[๘๑] มาตรา ๑๔๔๗/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

290[๘๒] มาตรา ๑๔๔๗/๑ วรรคสาม แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐

291[๘๓] มาตรา ๑๔๔๗/๒ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

292[๘๔] มาตรา ๑๔๖๒ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑

293[๘๕] มาตรา ๑๔๖๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

294[๘๖] มาตรา ๑๔๖๔/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

295[๘๗] มาตรา ๑๔๗๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

288289290291292293294295

296[๘๘] มาตรา ๑๔๗๖/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

297[๘๙] มาตรา ๑๔๗๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

298[๙๐] มาตรา ๑๔๘๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

299[๙๑] มาตรา ๑๔๘๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

300[๙๒] มาตรา ๑๔๘๓ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

301[๙๓] มาตรา ๑๔๘๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

302[๙๔] มาตรา ๑๔๘๔/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

303[๙๕] มาตรา ๑๔๘๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

304[๙๖] มาตรา ๑๔๘๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

296297298299300301302303304

305[๙๗] มาตรา ๑๔๙๐ (๑) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

306[๙๘] มาตรา ๑๔๙๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

307[๙๙] มาตรา ๑๔๙๒/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

308[๑๐๐] มาตรา ๑๔๙๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

309[๑๐๑] มาตรา ๑๔๙๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

310[๑๐๒] มาตรา ๑๔๙๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

311[๑๐๓] มาตรา ๑๔๙๗/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

312[๑๐๔] มาตรา ๑๔๙๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

313[๑๐๕] มาตรา ๑๔๙๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

305306307308309310311312313

314[๑๐๖] มาตรา ๑๔๙๙/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

315[๑๐๗] มาตรา ๑๕๐๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

316[๑๐๘] มาตรา ๑๕๑๖ (๑) แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐

317[๑๐๙] มาตรา ๑๕๑๖ (๔/๑) เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

318[๑๑๐] มาตรา ๑๕๑๖ (๔/๒) เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

319[๑๑๑] มาตรา ๑๕๑๖ (๕) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

320[๑๑๒] มาตรา ๑๕๑๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๓๕

321[๑๑๓] มาตรา ๑๕๒๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

314315316317318319320321

322[๑๑๔] มาตรา ๑๕๒๑ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

323[๑๑๕] มาตรา ๑๕๒๓ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๖) พ.ศ. ๒๕๕๐

324[๑๑๖] มาตรา ๑๕๓๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

325[๑๑๗] มาตรา ๑๕๓๙ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

326[๑๑๘] มาตรา ๑๕๔๐ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

327[๑๑๙] มาตรา ๑๕๔๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

328[๑๒๐] มาตรา ๑๕๔๓ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

329[๑๒๑] มาตรา ๑๕๔๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

322323324325326327328329

330[๑๒๒] มาตรา ๑๕๔๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

331[๑๒๓] มาตรา ๑๕๔๖ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑

332[๑๒๔] มาตรา ๑๕๔๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

333[๑๒๕] มาตรา ๑๕๕๐ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

334[๑๒๖] มาตรา ๑๕๕๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

335[๑๒๗] มาตรา ๑๕๕๓ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

336[๑๒๘] มาตรา ๑๕๕๕ วรรคหนง แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑

337[๑๒๙] มาตรา ๑๕๕๗ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑

330331332333334335336337

338[๑๓๐] มาตรา ๑๕๖๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

339[๑๓๑] มาตรา ๑๕๖๙/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

340[๑๓๒] มาตรา ๑๕๗๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

341[๑๓๓] มาตรา ๑๕๗๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๓๕

342[๑๓๔] มาตรา ๑๕๘๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

343[๑๓๕] มาตรา ๑๕๘๔/๑ เพมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

344[๑๓๖] มาตรา ๑๕๘๕ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

345[๑๓๗] มาตรา ๑๕๘๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

338339340341342343344345

346[๑๓๘] มาตรา ๑๕๘๗ (๕) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

347[๑๓๙] มาตรา ๑๕๘๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

348[๑๔๐] มาตรา ๑๕๘๙ ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

349[๑๔๑] มาตรา ๑๕๙๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

350[๑๔๒] มาตรา ๑๕๙๑ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

351[๑๔๓] มาตรา ๑๕๙๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

352[๑๔๔] มาตรา ๑๕๙๓ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

353[๑๔๕] มาตรา ๑๕๙๘/๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

346347348349350351352353

354[๑๔๖] มาตรา ๑๕๙๘/๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

355[๑๔๗] มาตรา ๑๕๙๘/๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

356[๑๔๘] มาตรา ๑๕๙๘/๑๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

357[๑๔๙] มาตรา ๑๕๙๘/๑๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

358[๑๕๐] มาตรา ๑๕๙๘/๑๘ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

359[๑๕๑] มาตรา ๑๕๙๘/๑๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

360[๑๕๒] มาตรา ๑๕๙๘/๒๑ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

361[๑๕๓] มาตรา ๑๕๙๘/๒๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

362[๑๕๔] มาตรา ๑๕๙๘/๒๓ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

354355356357358359360361362

363[๑๕๕] มาตรา ๑๕๙๘/๒๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

364[๑๕๖] มาตรา ๑๕๙๘/๒๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

365[๑๕๗] มาตรา ๑๕๙๘/๒๖ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

366[๑๕๘] มาตรา ๑๕๙๘/๒๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

367[๑๕๙] มาตรา ๑๕๙๘/๓๑ วรรคสาม แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

368[๑๖๐] มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ (๑) แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

369[๑๖๑] มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ (๒)แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

363364365366367368369

370[๑๖๒] มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ (๓)แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

371[๑๖๓] มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ (๘)แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

372[๑๖๔] มาตรา ๑๕๙๘/๓๓ (๙) ยกเลกโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

373[๑๖๕] มาตรา ๑๕๙๘/๓๕ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๓๓

374[๑๖๖] มาตรา ๑๕๙๘/๓๗ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑

375[๑๖๗] บรรพ ๖ เพมโดยพระราชบญญตใหใชบรรพ ๖ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๗

376[๑๖๘] มาตรา ๑๖๐๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

377[๑๖๙] มาตรา ๑๖๑๐ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและ

370371372373374375376377

พาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

378[๑๗๐]มาตรา ๑๖๑๑ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

379[๑๗๑] มาตรา ๑๖๔๐ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตใหใชบรรพ ๑ ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ. ๒๕๓๕

380[๑๗๒] มาตรา ๑๖๖๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

381[๑๗๓]มาตรา ๑๖๖๙ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๖ )พ.ศ . ๒๔๙๕

382[๑๗๔] มาตรา ๑๖๗๒ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พทธศกราช ๒๔๗๙

383[๑๗๕]มาตรา ๑๖๗๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

384[๑๗๖] มาตรา ๑๖๗๗ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและ

378379380381382383384

พาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

385[๑๗๗] มาตรา ๑๖๘๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๗) พ.ศ. ๒๕๕๐

386[๑๗๘] มาตรา ๑๖๘๘ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

387[๑๗๙] มาตรา ๑๗๐๒ วรรคสาม แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

388[๑๘๐] มาตรา ๑๗๕๔ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตใหใชบทบญญตบรรพ ๑ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ทไดตรวจชำาระใหม พ.ศ . ๒๕๓๕

389[๑๘๑] ราชกจจานเบกษา เลม /-/๑/๑๑ พฤศจกายน ๒๔๖๘

390[๑๘๒] รก.๒๔๗๑/-/๑/๑ มกราคม ๒๔๗๑

391[๑๘๓] รก.๒๔๗๓/-/๔๔๒/๑๘ มนาคม ๒๔๗๓

392[๑๘๔] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๑/-/หนา ๔๔๑/๒ กนยายน ๒๔๗๗

393[๑๘๕] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๗๑/๒๑ เมษายน ๒๔๗๘

385386387388389390391392393

394[๑๘๖] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๓๓๗/๕ พฤษภาคม ๒๔๗๘

395[๑๘๗] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๔๗๔/๒๙ พฤษภาคม ๒๔๗๘

396[๑๘๘] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๕๒๙/๗ มถนายน ๒๔๗๘

397[๑๘๙] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๒/-/หนา ๑๓๒๐/๒๙ กนยายน ๒๔๗๘

398[๑๙๐] ราชกจจานเบกษา เลม ๕๓/-/หนา ๖๓๔/๒๒ พฤศจกายน ๒๔๗๙

399[๑๙๑] ราชกจจานเบกษา เลม ๖๐/ตอนท ๓๒/หนา ๑๐๙๒/๑๙ มถนายน ๒๔๘๖

400[๑๙๒] ราชกจจานเบกษา เลม ๖๐/ตอนท ๓๒/หนา ๑๐๘๙/๑๙ มถนายน ๒๔๘๖

401[๑๙๓] ราชกจจานเบกษา เลม ๖๙/ตอนท ๑๒/หนา ๑๘๙/๒๖ กมภาพนธ ๒๔๙๕

402[๑๙๔] ราชกจจานเบกษา เลม ๗๐/ตอนท ๘/หนา ๑๗๖/๒๗ มกราคม ๒๔๙๖

394395396397398399400401402

403[๑๙๕] ราชกจจานเบกษา เลม ๙๓/ตอนท ๑๒๙/ฉบบพเศษ หนา ๑/๑๕ ตลาคม ๒๕๑๙

404[๑๙๖] ราชกจจานเบกษา เลม ๙๓/ตอนท ๑๒๙/ฉบบพเศษ หนา ๔/๑๕ ตลาคม ๒๕๑๙

405[๑๙๗] ราชกจจานเบกษา เลม ๙๕/ตอนท ๑๔๙/ฉบบพเศษ หนา ๙๘/๒๕ ธนวาคม ๒๕๒๑

406[๑๙๘] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๗/ตอนท ๑๘๗/ฉบบพเศษ หนา ๑/๒๖ กนยายน ๒๕๓๓

407[๑๙๙] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๙/ตอนท ๔๒/หนา ๑/๘ เมษายน ๒๕๓๕

408[๒๐๐] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๙/ตอนท ๔๓/หนา ๕๖/๘ เมษายน ๒๕๓๕

409[๒๐๑] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๕/ตอนท ๑๘ก/หนา ๑/๙ เมษายน ๒๕๔๑

410[๒๐๒] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๕/ตอนท ๔๘ ก/หนา ๑/๑๗ สงหาคม ๒๕๔๑

411[๒๐๓] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๒/ตอนท ๑๑๐ ก/หนา ๑/๒๓ พฤศจกายน ๒๕๔๘

403404405406407408409410411

412[๒๐๔] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๓/ตอนท ๑๗ ก/หนา ๑/๒๒ กมภาพนธ ๒๕๔๙

413[๒๐๕] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๔/ตอนท ๕๓ ก/หนา ๑๔/๑๒ กนยายน ๒๕๕๐

414[๒๐๖] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๕/ตอนท ๙ ก/หนา ๔๒/๑๔ มกราคม ๒๕๕๑

415[๒๐๗] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๕/ตอนท ๔๑ ก/หนา ๑๒/๓ มนาคม ๒๕๕๑

416[๒๐๘] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๕/ตอนท ๔๕ ก/หนา ๕/๗ มนาคม ๒๕๕๑

412413414415416