ความหลากหลายทางชีวภาพ · 2016-09-19 ·...

ความหลากหลายทางชวภาพ

ความหลากหลายทางชวภาพ

ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ท า ง ช ว ภ า พ (Biodiversity) คอการมชนดพนธของสงมชวตหลากหลายชนดมาอยรวมกน ณ สถานทหนงหรอระบบนเวศใดระบบนเวศหนง

ความหลากหลายทางชวภาพ

ความหลากหลายทางชวภาพม 3 ระดบ 1. ความหลากหลายในระดบพนธกรรม 2. ความหลากหลายในระดบชนดของสงมชวต 3. ความหลากหลายในระดบของระบบนเวศ

ความหลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย นกวทยาศาสตรประมาณกนวา สงมชวตในโลกนมมากกวา 5 ลานสปชส ซงพบอยในประเทศไทยประมาณรอยละ 7 ปจจบนพบวาโลกเราสญเสยความหลากหลายทางชวภาพของสงมชวตมากกวา 30,000 สปชสและในจ านวนสงมชวตทสญพนธมาจากปาเขตรอนมากทสด ในประเทศไทยมความสมบรณทางดาน พรรณไมประมาณ 13,200 ชนด พนธสตวประมาณ 12,000 ชนด ปาไม

ความหลากหลายทางชวภาพ อนกรมวธาน (taxonomy) เปนวชาทวาดวยระบบการจดหมวดหมสงมชวต ประกอบดวย 3 กจกรรม ไดแก 1. การจดจ าแนก (classification) 2. การตงชอสงมชวต (nomenclature) 3. การระบชนด (identification)

ความหลากหลายทางชวภาพ

1. การจดจ าแนก (classification) เพอจดกลมวา สงมชวตนนอยในล าดบขนใด จากใหญทสดไปหาเลกทสด ตามล าดบ

ความหลากหลายทางชวภาพ 2. การตงชอสงมชวต (nomenclature) เพอความเปนสากล ตามระบบทวนามของคารโรลส ลนเนยส โดยชอของสงมชวตแตละชนดจะประกอบดวยค าละตนสอง เชน Homo sapiens, Homo sapiens, H. sapiens, Homo sapiens Lin. เปนตน

2 word name (genus + species)

Loxodonta africanas

Elephas maximus

Binomial Nomenclature

Tiger = Panthera tigris Leopard = Panthera pardus Lion = Panthera leo

Panda Bear = Ailuropoda melanoleuca

Black Bear = Ursus americanus

Polar Bear = Ursus maritimus

Offspring is sterile

Biological Species สงมชวตทมจ านวนโครโมโซม หรอสารพนธกรรมทเทากน ซงสามารถผสมพนธกนแลวไดลกทไมเปนหมน

ความหลากหลายทางชวภาพ

3. การระบชนด (identification) เพอสบคนดวา สงมชวตตองสงสยอยในล าดบขนใด โดยใชคยซงมกท าเปนแบบแตกออกทละสอง (dichotomous key)

ความหลากหลายทางชวภาพ ก าเนดชวต โอปารน (A.I. Oparin) และฮลเดน (J.B.S. Haldane) เมอประมาณ 2,000 ลานปทผานมา บรรยากาศของโลกประกอบดวยกาซ 4 ชนด ไดแก น า มเทน แอมโมเนย และ ไฮโดรเจน เมอไดรบพลงงานจากดวงอาทตย และรงสตางๆ ประกอบกบฟาแลบ ฟาผา ท าใหสารประกอบทมอยเกดปฏกรยาเคม รวมตวกนเปนสารอนทรยละลายอยในทะเล สารอนทรยหลายโมเลกลรวมตวเพมความสลบซบซอนมากขน จนเกดเปนสงมชวตเลกๆ

ความหลากหลายทางชวภาพ ก าเนดของเซลลโพรคารโอต นกวทยาศาสตรสนนษฐานวา สงมชวตเรมแรกนาจะเกดขน เมอ 3,500 ลานปทผานมา เปนสงมชวตทมเซลลโพรคารโอต เชน แบคทเรยทด ารงชวตแบบไมใชออกซเจน และไมสรางอาหารเอง ตอมาววฒนาการเปนแบคทเรยทสามารถสงเคราะหดวยแสงได ท าใหแกสออกซเจนในบรรยากาศเพมสงมากขน

ความหลากหลายทางชวภาพ ก าเนดของเซลลยคารโอต นกวทยาศาสตรสนนษฐานวา ก าเนดของเซลลยคารโอต นาจะเกดจากการเจรญของเยอหมเซลลเขาไปในเซลลลอมรอบบรเวณทมสารพนธกรรม แลวจงพฒนาเปนนวเคลยส

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรของสงมชวต จากขอมลการวเคราะหล าดบเบสบนสาย DNA มาสรางแผนภาพแสดงสายววฒนาการของสงมชวตพบวา สามารถแบงสงมชวตออกเปน 3 โดเมน (Domain), 5 หรอ 6 อาณาจกร

Five kingdom system: Monera Protista Fungi Plantae Animalia

Six kingdom system:

Eu-bacteria Protista Fungi Plantae Animalia Archae-bacteria

Three domain system: Eu-bacteria Archae-bacteria E U K A R Y A

Biological Kingdoms

:

Eubacteria

Protista

Fungi

Plantae

Animalia

Archaebacteria

E. coli Cyanobacteria

Paramecium Diatom Slime mold

Classification: Six kingdom system

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) โพรคารโอต (แบคทเรย) แบคทเรยมการด ารงชวตทหลากหลาย เชน น าพลงงานแสงมาสสรางอาหาร (Photoautotroph) น าพลงงานจากปฏกรยาเคมมาสรางอาหาร (Chemoautotroph) เปนผบรโภค (Heterotroph) ผยอยสลาย (Decomposer) ปรสต (parasite)

Kingdom Monera

pneumonia cyanobacteria

Eubacteria

Archaebacteria

Purple sulfur bacteria

ความหลากหลายทางชวภาพ ผลตภณฑจากแบคทเรย เชน นมเปรยว โยเกรต เนยแขง ปลารา กมจ ผกดอง น าสมสายช โรคทเกดจากเชอแบคทเรย เชน คอตบ ไอกรน บาดทะยก หนองใน ไทฟอยด ซฟลส อหวาตกโรค บดไมมตว วณโรค เรอน ปอดบวม เปนตน

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรโพรตสตา (Kingdom Protista) ยคารโอต สามารถแบงออกไดเปน 3 กลมหลกๆ 1. โพรทสตทมลกษณะคลายสตว หรอพวกโพรโทซว (Animal-like protist) เชน ยกลนา พารามเซยม อะมบา 2. โพรทสตทมลกษณะคลายพช หรอ สาหราย (Plant-like protist) เชน เทาน า (ใชท าอาหาร) สาหรายผมนาง (ใชท าวน) 3. โพรทสตทมลกษณะคลายฟงไจ หรอรา (Fungus-like protist) เชน ราเมอก

Plant-like Protists

Fungus-like Protists

Animal-like Protists

Kingdom Protista

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fungi) ฟงไจ (เหด รา ยสต) ยคารโอต ผนงเซลลประกอบดวยสารพวกไคทน (Chitin) ฟงไจมความใกลชดกบสตวมากกวาพช สงเคราะหดวยแสงไมได เปนผยอยสลายทส าคญของระบบนเวศ บางชนดเปนปรสตท าใหเกดโรคตางๆ กบสตวและพช

ความหลากหลายทางชวภาพ ฟงไจด ารงชวตเปนผยอยสลายสารอนทรย ท าใหเกดการหมนเวยนของสารอนๆในระบบนเวศ ประโยชนทางการคาและเศรษฐกจ เชน น าไปยอยสลายซากขยะมลฝอย และสารอนทรยตางๆ ใชท าอาหาร เชน เหดฟาง เหดหหน เหดนางฟา เหดหอม เปนตน ดานอตสาหกรรม น ายสตมาท าขนมปง และผลตเครองดมทมแอลกอฮอล การผลตกรดซตรกจากรา Aspergillus niger

Shelf fungus

Yeast

Toad stool

Rhizopus

Kingdom Fungi

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรพช (Kingdom Plantae) สงมชวตในอาณาจกรพชจะตองมเอมบรโอ มเนอเยอทประกอบดวยเซลลหลายเซลล ผนงเซลลมเซลลโลสเปนองคประกอบ และวงชพแบบสลบระหวาง สปอรโรไฟต (Sporophyte (2n)) และแกมโทไฟต (Gametophyte (n))

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรพช (Kingdom Plantae)

ไมมเนอเยอล าเลยง

พช

Plant Classification

มเนอเยอล าเลยง

มอส, ลเวอรเวรต ฮอรนเวรต

ไมมเมลด

สนหางสงห, สรอยสกรม, เฟน

หวายทะนอย, หญาถอยปลอง

มเมลด

เมลดเปลอย เมลดมเปลอกหม

มะเมอย แปะกวย ปรง

สนสองใบ สนสามใบ

พชดอก

ความหลากหลายทางชวภาพ อาณาจกรสตว (Kingdom Animalia) เปนสงมชวตหลายเซลล และเซลลเหลานนท างานประสานกนเปนเนอเยอ (Tissue) โดยเซลลจะยดเกาะตดกน ดวยโปรตนคอลลาเจน (Collagen) มเนอเยอและหลงจากปฏสนธจะผานระยะทเปนตวออน (Embryo) กอนจะเจรญเปนตวเตมวย (Adult) ไมมผนงเซลล ด ารงชวตแบบผบรโภค (Consumer)

Ancestral Protist

segmentation

true tissue

radial symmetry bilateral symmetry

Deuterostomes Protostome

pseudocoelom

Porifera

Cnideria

Platyhelminthes

Nematoda

Mollusca

Annelida Echinodermata

Chordata Arthropoda

no true tissues

acoelom

Animals

Vertebrates

Mammals

Fish

Reptiles

Amphibians

Birds

Invertebrates

Flatworms

True worms

Molluscs

Echinoderms

Cnidarians

Arthropods

ความหลากหลายทางชวภาพ 1. ไฟลมพอรเฟอรา (Phylum Porifera) = สตวทล าตวเปนรพรน สตวในไฟลมน มลกษณะเดน คอ ม collar cell (choanocyte) ทชวยดกจบอาหาร ไดแก ฟองน า พบทงในน าจดและน าเคม มล าตวเปนโพรงกลวงอยกลางล าตว รอบๆล าตวของฟองน าจะมรพรนเปนชองใหน าเขาไปภายใน เมอโตเตมทแลวจะไมเคลอนท

Phylum Porifera

Class Hexactinellida

Class Calcaria

Class Desmospongia

Purple and yellow tube sponge Boring sponge

Class Sclerospongia

ความหลากหลายทางชวภาพ 2. ไฟลมไนดาเรย (Phylum Cnidaria) = สตวทมล าตวกลวง สตวในไฟลมน มลกษณะเดน คอ มเขมพษ (nematocyte) มทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ (มรเปดรเดยว) มชองวางกลางล าตว (Gastrovascular cavity)ไดแก ไฮดรา แมงกะพรน ดอกไมทะเล ปะการงและกลปงหา

Phylum Cnidaria

Class Anthozoa

Class Hydrozoa

Class Scyphozoa

Class Cubozoa

Corals Anemones

Hydra Portuguese Man-Of-War

Stinging Limu Fire Coral

True jellyfish Box jellies Sea wasps

ความหลากหลายทางชวภาพ 3. ไฟลมแพลทเฮลมนทส (Phylum Platyhelminthes) = หนอนตวแบน สตวในไฟลมน มลกษณะเดน คอ ใช flame cell เปนอวยวะขบถายของเสย ไดแก พลานาเรย พยาธใบไม และพยาธตวตด สตวพวกนสวนใหญด ารงชพแบบเปนปรสต มบางชนด เชน พลานาเรย ทด ารงชพแบบเปนอสระ

ความหลากหลายทางชวภาพ 4. ไฟลมนมาโทดา (Phylum Nematoda) = หนอนตวกลม สตวในไฟลมน ไดแก พยาธตวกลมตางๆ เชน พยาธปากขอ พยาธเสนดาย พยาธไสเดอน พยาธโรคเทาชาง พยาธแสมา ตวจด และไสเดอนฝอย ลกษณะส าคญของสตวกลมน คอมล าตวกลมยาว หวทายเรยว ไมมปลอง มเพศแยกกน ตวเมยมกมขนาดใหญกวาตวผ

ความหลากหลายทางชวภาพ 5. ไฟลมแอนเนลดา (Phylum Annelida) = หนอนปลอง สตวกลมน มลกษณะเดน คอ มล าตวเปนปลอง เปนพวกแรกทมกลามเนอสองชดท างานแบบตรงกนขาม (Antagonism) เปนพวกแรกทมระบบเลอดแบบปด มอวยวะขบถายทมลกษณะคลายไตของสงมชวตชนสง ทเรยกวา metanephridia หายใจโดยใชผวหนง ไดแก ไสเดอนดน แมเพรยง ทากดดเลอด และปลงน าจด

Phylum Annelida

Class Hirudinea

Class Oligochaeta

Class Polychaeta

earthworms leaches marine worms

ความหลากหลายทางชวภาพ 6. ไฟลมมอลลสกา (Phylum Mollusca) สตวในไฟลมนไดแก หมกและหอยชนดตางๆ เปนสตวทมล าตวออนนม มแผนเทา ดานบนคลมดวยกลามเนอ เรยกวา Mantle ท าหนาทสรางเปลอกพวกหนปนมาหอหม เปนสตวพวกแรกทมหวใจใชในการสบฉดโลหต ไดแก หอย หมก ทาก ลนทะเล

Phylum Mollusca

Class Polyplacophora

Class Gastropoda

Class Bivalvia

Class Cephalopoda

More than 500,000 known species

chitons Snails nudibranchs

clams Squid Octopus Nautilus

ความหลากหลายทางชวภาพ 7. ไฟลมอารโทรโปดา (Phylum Arthropoda) สตวในไฟลมอารโทโพดา เปนสตวทมจ านวนมากทสดในโลก ล าตวเปนปลองและรยางคเปนขอๆ มหนาทตางๆ กน เชน วายน า เดนและรบความรสก มเปลอกแขงหมล าตว (Exoskeleton) ท าดวยสารไคทนทสรางมาจากเซลลผวชนนอก เพอปองกนอนตรายใหกบรางกาย ไดแก แมงดาทะเล แมงปอง กงกอ ตะขาบ ผเสอ กง เหบ เหา เพรยงหนไรแดง

Phylum Arthropoda

Subphylum trilobita

Subphylum Chelicerata

Subphylum Uniramia

Subphylum Crustacea

trilobites Horseshoe crab Sea spiders spiders

Crabs Krill Shrimp Lobster Ispod amphipod

Insects Millipedes Centipede Beetles

ความหลากหลายทางชวภาพ 8. ไฟลมเอไคโนเดอรมาตา (Phylum Echinodermata) = สตวทผวหนงมหนามขรขระ สตวก ลมน มลกษณะเดน คอ มระบบน า (water vascular system) ใชล าเลยงสารตางๆ ไดแก ดาวทะเล เมนทะเล เหรยญทะเล ปลงทะเล ดาวเปราะ ดาวขนนก สตวกลมนอาศยอยในทะเลทงหมด เมอโตเตมทจะมสมมาตรแบบรศม เปนสตวทสามารถงอกอวยวะทขาดไป กลบมาทดแทนของเดมได (Renegeration)

Phylum Echinodermata

Class Astroidae

Class Ophiuroidae

Class Echinoidae

Class Holothuroidae

Class Crinoidae

Sea stars Brittle stars

Crinoids

Sea urchins Sea cucumbers

ความหลากหลายทางชวภาพ 9. ไฟลมคอรดาตา (Phylum Chordata) = สตวทมแกนกลางของรางกาย สตวในไฟลมนมลกษณะรวมกน 4 ประการ คอ 1. มแทงโนโตคอรด (Notochord) อยางนอยชวระยะหนงของชวต 2. มไขสนหลงเปนหลอดยาวอยทางดานหลง (Dorsal) 3. มอวยวะส าหรบแลกเปลยนกาซทบรเวณคอหอย (หรออาจเปลยนแปลงไปเปนอวยวะอน เชน ปอด) 4. สวนใหญมหางอยทางดานทายของล าตว ถดจากทวารหนก

Phylum Chordata

Subphylum Urochordata

Subphylum Cephalochordata

Subphylum Vertebrata

tunicates lancets Agnathans Fish Sharks tetrapods

Class Agnatha

Subphylum Vertebrata

Class Chondrichthyes

Class Osteichthyes

Class Amphibian

Class Retile

Class Aves

Class Mammalia

ความหลากหลายทางชวภาพ

แบบฝกหด บทท 2

ประโยคตอไปนถกหรอผด ………1. สตวในไฟลม Echinodermata เปนสตวทะเลเทานน ………2. เฟนและมอส เปนสงมชวตทไมมเนอเยอ ………3. พชและสตว เปนสงมชวตเพยงสองกลมทมเอมบรโอ ………4. สงมชวตในอาณาจกรสตวเทานนทไมมผนงเซลล ………5. เหด รา และแบคทเรยทกชนดด ารงชวตเปนผยอยสลาย

ประโยคตอไปนถกหรอผด ………6. ไวรสเปนปรสตทไมประกอบไปดวยเซลล โดยสารพนธกรรมอาจ เปน DNA หรอ RNA ………7. รางกายของปลากระดกแขงไมมกระดกออน ………8. ในชวงชวตพช พบกระบวนการ meiosis ครงเดยวทการสราง spore เทานน ………9. ระบบเลอดเปดพบเฉพาะในสตวในไฟลม annelida และ chordata ………10. Spirulina ไมมเยอหมนวเคลยส

11. สตวในขอใดอยไฟลมเดยวกน 1. หอยมอเสอ หอยนางลม หอยปากเปด 2. ปลงบก ปลงน าจด ปลงทะเล 3. ปลาไหล ปลาปกเปา ปลาปากกลม 4. เพรยงหวหอม เพรยงหน เพรยงสาย

12. ขอใดไมใชโครงสรางทเปนอวยวะทสตวเลยงลกดวยนมทกตวม 1. เตานม 2. กระบงลม 3. ตอมเหงอ 4. ขนแบบ hair หรอ fur

13. โรคในขอใดเกดจากเชอไวรส แบคทเรย โพรโทซว และเชอราตามล าดบ 1. โรคพษสนขบา คอตบ โรคบด เกลอน 2. งสวด ตบอกเสบ ปอดบวม ไอกรน 3. ไขไทฟอยด วณโรค ไขมาเลเรย กลาก 4. เอดส บาดทะยก ไสตงอกเสบ เรอน

14. มะพราวกบมะมวง มอะไรทแตกตางกน a) จ านวนใบเลยง b) จ านวนกลบดอก c) ระบบราก d) ระบบเสนใบ 1. a 2. a b 3. a b c 4. a b c d

15. ราเมอก มบทบาทในการกนอาหารคลายกบสงมชวตตวไหน 1. ราขนมปง 2. อะมบา 3. พารามเซยม 4. ยกลนา

16. พลานาเรยมสงใดเหมอนกบไฮดรา 1. มเนอเยอสามชน 2. มชองกสโตรวาสควลาร 3. มชองล าตว (Coeolm) 4. สมมาตรรางกายเหมอนกน

17. ปจจบนมการจ าแนกกลมสงมชวตไวเปน 3 โดเมน คอ Archaea, Bacteria และ Eukarya สงมชวตในอาณาจกรใดทจดไวภายใต 2 โดเมน 1. Plantae 2. Protista 3. Fungi 4. Monera

18. จากขอมลความรเกยวกบพชในหวขอตอไปน ก. ปฏสนธ ข. การถายละอองเรณ ค. การมเมลด ง. การเกดผลชนดตางๆ ขอใดเปนความแตกตางระหวางพชดอกกบพชกลมสนและปรง 1. ก 2. ข 3. ค และ ง 4. ก และ ง

19. สงมชวตทสามารถสงเคราะหดวยแสงได มดเอนเอ แตไมมนวเคลยส เปนสงมชวตกลมใด 1. สงมชวตในอาณาจกรยอยอารเคย แบคทเรย 2. สงมชวตในอาณาจกรยอยยแบคทเรย 3. สงมชวตในอาณาจกรโพรทสตา 4. สงมชวตในโดเมนยคาเรย

20. ขอใดคอ สงมชวตทมการเจรญเตบโต เพมจ านวนมากทสด เมอชายฝงจงหวดประจวบครขนธเกดเหตการณน าแดงหรอขวาฬ (Red Tide) 1. ยกลโนซว 2. ไดโนแฟลเจลเลต 3. ไตรโคโมแนส 4. ไกอาเคย แลมเบย