View
221
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
ANAFILAKSA
29.09.2011
1
CELI I ZADA^I
Da se zapoznaete so problemot na anafilaksa
Da znaete {to pretstavuva, {to ja predizvikuva i kako
nastanuva anafilaksa
Da gi prepoznavate znacite i simptomite na anfilaksa
Da znaete navremeno i efikasno da reagirata vo slu~aj na
anafilaksa
Da znaete da napravite skrining, edukacija i za{tita na
pacientite so rizik od anafilaksa
Da ste svesni za site rizici na anafilaksa
Da komunicirata efektivno so pacientot i semejstvoto vo
slu~aj na anafilaksa
29.09.2011 Semejna medicina
2
ANAPHYLAXIS
Anafilaksa = bez za{tita
Anafilaksa = sprotivno na profilaksa
Kralot Menes od Egipet umrel od ubod od
osa vo 2641 BC
29.09.2011
3
DEFINICIJA NA ANAFILAKSA
Sistemska alergiska reakcija
Go zafa}a celoto telo
Multiorganska afekcija (ko`a, KVS,GIS,respiratoren)
Akutno nastanuva (vo ramkite na 1 ~as)
Manifestaciite variraat od blagi do fatalni
29.09.2011
4
Semejna medicina
INCIDENCA NA ANAFILAKSA
1-5000 eksponirani na penicilin ili
cefalosporin parenteralno
1-2% eksponirani na radiokontrast
29.09.2011 Semejna medicina
5
ANTIGEN – ANTITELO RELACIJA
Antigen
Tu| protein koj stimulira sozdavawe na
specifi~ni za{titni proteini (antitela)
Antitelo
Protein sozdaden vo teloto kako odgovor na
specifi~nite antigeni so cel da se uni{ti ili
inaktivira antigenot (IgE)
29.09.2011
6
HISTAMIN
Vazokonstrikcija na koronarnite krvni sadovi
Bronhokonstrikcija
Vaskularna permeabilnost
Kontrakcija na intestinalnata mazna
muskulatura
Disritmii: sinus tahikardija, atrialna
fibrilacija
29.09.2011
7
PATOGENEZA NA ANAFILAKSA
IgE medirana (Tip I hipersenzitivna reakcija)
Stadium na senzibilizacija
Posledovatelen anafilakti~en odgovor
29.09.2011
8
29.09.2011 Semejna medicina
9
Antigen (alergen)
ekspozicija
Plasma kletki produciraat IgE antitela
protiv alergenot
IgE antitelata se
fiksiraat na mast
kletkite i bazofilite
Mast kletrki so
fiksirani
antitela
IgE
Granuli koj
sodr`at
histamin
Antigen
Plazma kletka
29.09.2011 Semejna medicina
10
Povtorna sredba
so alergenot
Antigen
Degranulacija na
mast kletkite
Histamin i
drugi
medijatori
. •
•
•
•
• •
•
• •
•
•
• •
•
•
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• • •
•
•
• • •
• •
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• •
•
•
• •
• •
•
• •
•
• •
• • •
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• •
• •
•
•
•
•
•
• •
• • •
•
•
• • •
•
• •
•
•
• •
•
•
• •
• •
•
•
•
•
•
• •
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• •
• • •
•
•
• • •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
• • •
•
•
•
•
• •
• • •
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• •
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• • •
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
• • •
•
•
•
•
•
•
• • •
•
• •
• •
• •
• • •
• •
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• • •
• •
•
•
•
•
•
•
•
•
Alergenot se spojuva so IgE fiksiran za mast
kletkite i bazofilite = se
trigerira degranulacija na
mst kletkite i
osloboduvawe na histamin
i drugi medijatori •
•
•
•
•
•
• •
•
29.09.2011
11
Semejna medicina
29.09.2011
12
Semejna medicina
ETIOLOGIJA NA ANAFILAKSA
Hrana
Ubodi od insekti (himenoptera)
Lateks
Lekovi
Imunoterapija
29.09.2011
13
Semejna medicina
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSA
Ko`a:
crvenilo, jade`,
urtikarija, angioedem
Goren respiratoren trakt:
kongestija, rinorea
Dolen respiratoren trakt:
bronhospazam,
stegawe vo grloto i gradite,
zasipnatost, ka{lica,
kratok zdiv, vizing
29.09.2011 Semejna medicina
14
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSA
Gastrointestinalen trakt:
Oralen pruritus
Gadewe, povra}awe,
dijarea
Kardiovaskularen sistem:
Tahikardija, bradikardija,
hipotenzija/{ok
Aritmija,ishemija,gradna
bolka
29.09.2011
15
Semejna medicina
KLINI^KI MANIFESTACII NA ANAFILAKSATA
urtikarija
angioedem
edem na gorni di{ni
pati{ta
dispnea i vizing
crvenilo
Hipotenzija,
malaksalost
gastrointestinalni
rinitis
glavobolka
supsternalna bolka
jade`
29.09.2011
16
Semejna medicina
KLINI^KI TEK NA ANAFILAKSATA
Edniofazen
Bifazen
recidiv do 8 ~asa potoa
Razli~en e kaj deca
Opisite i percipcijata kaj decata e razli~na
Protrahiran
^asovi do denovi
29.09.2011
17
Semejna medicina
FATALNOST NA ANAFILAKSATA
1% rizik
Rizik faktori:
Docnewe so administracija na adrenalin
Alergija na hrana (kikiriki,..)
Terapija so beta blokeri i AKE inhibitori
Astma
Kardiolo{ko zaboluvawe
Brzo vnesuvawe na alergenot (iv)
atopija
29.09.2011
18
Semejna medicina
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Se bazira na klini~ka slika i
anamneza
Kutani i respiratorni simptomi se
naj~esti
29.09.2011
19
Semejna medicina
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Anamneza za identifikacija na pri~inata
Serumska triptaza
Specifi~na e za degranulacija na mastociti
Poka~ena e do 6 ~asa od incidentot
Drugi testovi za dif. dijagnozi
Ispratete kaj spec, alergolog za testirawe
29.09.2011
20
Semejna medicina
DIJAGNOZA NA ANAFILAKSA
Ko`ni testovi/RAST
hrana
himenoptera
lekovi
Provokativen test
hrana
NSAIDs
Ve`ba
Alergolozite mo`e da dijagnosticiraat :
29.09.2011
21
UPOTREBA NA EPI PEN
Vedna{ - imperativ
Kaj anafilkasa nema kontraindikacii
Odlo`uvawe na re{enieto za davawe go
zgolemuva fatalniot ishod
Podobro e da se dade im
Dostapnost vo sekoe vreme i vo sekoe
mesto
29.09.2011
22
Semejna medicina
29.09.2011
23
Semejna medicina
UPOTREBA NA EPI PEN
UPOTREBA NA EPI PEN
29.09.2011 Semejna medicina
24
TRETMAN NA ANAFILAKSA
Adrenalin (sc., im.)
Antihistaminici (im, iv)
Kortikosteroidi (im, iv)
Tretman na hipotenzija
IV te~nosti
29.09.2011
25
Semejna medicina
TRETMAN NA ANAFILAKSA
Bronhodilatatori
Opservacija minimum 6-12 ~asa
Obezbedete itravenska linija
Pokrienost so antihistaminik 24 ~asa
Rebound ili perzistentna reakcija
Povtorete adrenalin po 10-15 minuti
Povtorete antihistaminik
29.09.2011
26
ANAFILAKSA - SLEDEWE
Antihistaminik 2-5 dena
Kortikosteroidi (1-2 mg/kg) 2-5 dena
29.09.2011 Semejna medicina
27
SKRINING NA PACIENTITE SO RIZIK
Dali ste imale alergiska reakcija na:
hrana?
lekovi?
ubodi od insekti?
lateks?
Dali reakcijata bila so problemi so di{ewe? Urtiki ili
otok? Povra}awe ili dijarea? Gubitok na svest?
Dali ste bilo vo bolnica zaradi ova?
29.09.2011
28
Semejna medicina
MENAXMENT NA RIZIKOT OD ANAFILAKSA
Edukacija
Merki za izbegnuvawe
“Slu~kite ne mo`e da gi planirate”
Potencirajte ja va`nosta od:
Sekoga{ da imaat so sebe EpiPen
Tretman – vedna[
Potencirajte ja potrebata od sledewe na
pacientot
29.09.2011
29
Semejna medicina
EPIPEN® 2-PAK
29.09.2011
30
Semejna medicina
Ubodite od himenoptera davaat najfatalni
anafilakti~ni reakcii
Naj~estom e hrana kaj deca
Osobeno ako individuata ima astma
Naj~esti fatalni anafilaksi se od
Kikiriki
Orevi, le{nici
29.09.2011
31
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
MIT ILI VISTINA
Anafilaksata e retka
Anafilaksata pomalku se registrira
Incidencata raste
5% od vozrasnite imaat anamneza za anafilaksa
29.09.2011
32
Ako znaat na {to se alergi~ni, uspe{na e
profilaksata od anafilaksa
Pove}eto slu~ai se zaradi slu~ajna ekspozicija
100% naporite za prevencija se neuspe{ni
29.09.2011
33
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
MIT ILI VISTINA
Pacientite samite davaat anamneza za
anafilaksa
Pove}eto pacienti nema samite da ve informiraat za
anafilaksa ako ne gi pra{ate
29.09.2011
34
ADRENALINOT E OPASEN
Rizikot za davawe na adrenalin e pomal
od ishodot na anafilaksata
Minimalni kardiovaskularni efekti kaj deca
(Simons et al, 1998)
Pretpazlivo kaj povopzrasni so kardiovaskularni
bolesti
29.09.2011
35
Semejna medicina
MIT ILI VISTINA
MIT ILI VISTINA
Pri~inata za anafilaksa e sekoga{ o~igledna
Idiopatska anafilaksa e ~esta
Trigerite mo`e da bidat skrieni
Hrana
Lateks
Pacientot ne dava soodvetna anamneza
29.09.2011 Semejna medicina
36
MIT ILI VISTINA
Prethodnite reakcii mo`at da go predvidat intenzitetot
na slednite reakcii
Te`inata na reakcijata zaviso od:
Senzitivnosta na individuata
Dozata na alergenot
29.09.2011 Semejna medicina
37
MIT ILI VISTINA
Anafilaksat sekoga{ e asocirana so ko`ni
manifestacii
10%-20% slu~ai na anafilaksa nemaat kutana
simptomatologija
80% od alergijata na hrana nema kutana
simptomatologija
29.09.2011 Semejna medicina
38
Recommended