Bilişim teknolojileri eğitiminde ölçme ve değerlendirme

ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ - II

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİNDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

2009215020 ARMAĞAN KOÇ2007215002 ÖMER FARUK ALKAYA

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ: TİJEN AKADA

BAHAR 2012 – 2013 / İZMİR1

Hedef ve Kazanımlar(1/2)

2

Bu dersin sonunda öğrenciler,

• Bilişim Teknolojileri eğitiminde kullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin, geleneksel ve alternatif olmak üzere iki grup altında olduğunu kavrayabilecek,

• Geleneksel ölçme ve değerlendirme tekniklerinin neler olduğunu sayabilecek,

• Geleneksel ölçme ve değerlendirme teknikleri hakkında yorum yapabilecek,

• Geleneksel ölçme ve değerlendirme hangi durumlarda kullanılabileceğini öğrenecek,

Hedef ve Kazanımlar (2/2)

3

• Geleneksel ölçme ve değerlendirme tekniklerinin her birinin yararları ve sınırlılıklarını sayabilecek,

• Alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin neler olduğunu sayabilecek,

• Alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin örneklerini tanıyabilecek,

• Alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanım amaçlarını öğrenecek,

• Alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanım amaçlarına uygun kullanabileceklerdir.

BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ

EĞĠTĠMĠNDE KULLANILAN

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

YÖNTEMLERĠ(1/3)

İlköğretim 1-8 sınıflar öğretim

programında yer alan Bilişim Teknolojileri

dersi 2005- 2006 eğitim öğretim

döneminde iki ders saatinden, bir ders

saatine düşürülmüş ve notla

değerlendirilmesi kaldırılmıştır.

4

BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠNDE

KULLANILAN ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ (2/3)

Bu durum Bilişim Teknolojileri dersinde ölçme ve değerlendirme yapılmayacağı anlamına gelmemelidir. Çünkü bu süreç, öğrencilerin bilgisayar okur- yazarlıklarının yanı sıra bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor becerilerini geliştirmeleri açısından oldukça önemlidir.

5

BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ EĞĠTĠMĠNDE

KULLANILAN ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ (3/3)

Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Yöntemleri

Alternatif Ölçme ve

Değerlendirme Yöntemleri

Yazılı Sınavlar Performans Ödevleri

Kısa Yanıtlı Sınavlar Proje

Eşleştirme Maddeleri Gelişim Dosyası (Portfolyo)

Çoktan Seçmeli Testler Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik)

Doğru – Yanlış Soruları Kontrol Listeleri

Öz Değerlendirme

Akran Değerlendirme

Grup Değerlendirme

Kavram Haritası 6

GELENEKSEL ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ1. Yazılı Sınavlar:

Öğrencilere soruların yazılı olarak verildiği ve öğrencilerin de cevaplarını yazılı olarak verdikleri sınav türüdür.

Öğrencinin verilen soruyu okuması, cevabı zihninde tasarladıktan sonra yazarak cevaplaması söz konusudur.

7

Yazılı Sınavların Kullanılabileceği

Durumlar(1/3)

• Üst düzey davranışlar olan analiz, sentez ve değerlendirme basamaklarındaki davranışların ölçülmesinde yazılı yoklamalar kullanılabilir. Özellikle sentez basamağı davranışlarının ölçülmesinde en iyi yol yazılı yoklamalardır.

• Kompozisyon becerileri, kendini yazılı olarak ifade etme ve dilin yazılı kullanılma becerilerinin ölçülmesinde kullanılır.

8

Yazılı Sınavların Kullanılabileceği

Durumlar (2/3)

• Öğrencilerin yaratıcı ve eleştirel düşünme,

problem çözme becerilerinin ölçülmesinde

kullanılır.

• Puanlama güvenirliğinin çok yüksek olmasının gerekmediği durumlarda yazılı yoklamalar kullanılabilir.

• Öğrenci sayısının az olduğu durumlarda kullanılabilir.

9

Yazılı Sınavların Kullanılabileceği

Durumlar(3/3)

• Sınavdan önce soru hazırlamak için

zaman az olduğunda kullanılabilir.

• Öğrencilerin sınav kağıtlarını okumak için

ayrılacak zamanın çok olduğu durumlarda

kullanılabilir.

10

Yazılı Yoklama Soruları Nasıl

Hazırlanmalı?

1. Sorular öğrenciler tarafından farklı yorumlanmayacak şekilde açık ve net olmalıdır.

2. Her bir soru diğer sorulardan bağımsız olarak cevaplanabilmelidir.

3. Sorunun yanlış ya da farklı algılanmasına neden olabilecek imlâ ve yazım hataları bulunmamalıdır.

11

Yazılı Yoklama Soruları Nasıl

Hazırlanmalı? (devam)

4. Genel ve uzun olan az sayıda soru yerine kısa ve cevabı sınırlandırılmış çok soru sorulmalıdır.

5. Yazılı yoklamalarda her bir soru belirli bir davranış zincirini yoklar. (Dikkat: Çoktan seçmeli, kısa cevaplı ve doğru-yanlış testlerinde her bir soru tek bir davranışı yoklar.)

6. Sorular bir ders kitabı ya da kaynaktan aynen alınarak kullanılmamalıdır.

12

Yazılı Yoklama Soruları Nasıl

Hazırlanmalı? (devam)

7. Yazılı sınav soruları öğrencilere yazılı

olarak verilmelidir. Sözlü olarak okunup

öğrencilerin yazması istenmemelidir.

13

Yazılı Yoklamalar Nasıl

Puanlanmalı?

• Puanlamada birden çok puanlayıcı kullanılmalıdır.

• Anahtarla puanlama tekniği tercih edilmelidir.

• Sınav kâğıtları puanlanırken öğrencilerin ismi gizlenmelidir.

• Kâğıtları okumak yerine soru okuma tekniği kullanılmalıdır. (Tüm öğrencilerin birinci sorusu okunur,kâğıtlar karşılaştırılarak ikinci soru okunur.)

14

Yazılı Yoklamalar Nasıl

Puanlanmalı? (devam)

• Ölçülmek istenilen davranışların dışındaki yazı güzelliği, kâğıt düzeni vb. davranışlara puan verilmemesine özen gösterilmelidir.

• Yorgunluk, sıkılma gibi durumlarda kâğıtların okunması bırakılmalıdır.

• Şişirme cevaplara puan vermemeye özen gösterilmelidir.

15

Yazılı Yoklamanın Yararlı ve

Sınırlı Yönleri

Yazılı Yoklamanın

Yararlı YönleriYazılı Yoklamanın

Sınırlı Yönleri

Öğrencilerin, analiz,sentez ve

değerlendirme düzeyindeki bilgilerini

ölçmek için uygun bir sınavdır.

Kapsam geçerliği düşüktür.

Öğrencilerin, konuyu derinlemesine

kavrayıp kavramadıklarını öğrenmek

için uygundur.

Yazı güzelliği, anlatım veya ifade

gücü, kâğıt düzen, kompozisyon

yeteneği gibi değişkenler puanlamaya

karışırsa geçerlik ve güvenirlik

düşebilir.

16

Yazılı Yoklamanın Yararlı ve

Sınırlı Yönleri (devam)

Yazılı Yoklamanın

Yararlı YönleriYazılı Yoklamanın

Sınırlı Yönleri

Öğrencilerin yanlış bilgileri kolayca

tespit edilir.

Duyarlık anlamında güvenirliği

düşürür.

Soruların hazırlanması ve uygulanması fazla zaman almaz.

Şişirme esnek yanıt vermeye

elverişlidir. Bu durum puanlama

yanlılığına yol açarak güvenirliği

düşürebilir.

17

Yazılı Yoklamanın Yararlı ve

Sınırlı Yönleri (devam)

Yazılı Yoklamanın

Yararlı YönleriYazılı Yoklamanın

Sınırlı Yönleri

Şans başarısı çok az veya yok

denecek kadar azdır.

Soruları okunması ve puanlanması

için uzun zamana ihtiyaç vardır.

Öğrenciye bildiklerini özgürce

düzenleyip sunma imkânı verir.

Öğrenciyi sınırlamaz.

Puanlama güvenirliği düşüktür.

Kompozisyon becerilerinin ve

anadilin ve yabancı dillerin yazılı

kullanımını ölçmek için en uygun

sınavdır.

Yanıtlayıcıların yanıtlarını yazmak

için harcadığı zaman ve enerji çok

olduğundan, düşünme, analiz etme,

değerlendirme, organize etme gibi

davranışlara ayrılan zaman ve

enerjinin sınırlandığı da düşünülebilir.18

Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Teknikleri2. Kısa Yanıtlı Sınavlar

Öğrencilerin bir kelime, bir sembol, bir rakam ya da bir cümle ile cevap verebildikleri sorulardan oluşan testlere kısa cevaplı testler denir.

Kısa cevaplı sorular; sorunun okunarak düşünülmesini ve kısa da olsa yazılı bir cevap verilmesini gerektirdiğinden yazılı yoklamalara benzer. Kısa cevaplı testlerde iki tip soru kullanılır. Bunlar; soru biçiminde olanlar ve boşluk doldurmalı olanlardır.

19

Kısa Cevaplı Testlerin

Kullanılabileceği Durumlar

• Bilgi, kavrama, uygulama basamağı davranışlarının ölçülmesinde kullanılabilir. Ancak kavrama ve uygulama basamağı davranışlarını ölçen soru hazırlamak daha zordur.

• Boşluk doldurma tipindeki sorular daha çok hatırlama, görünce tamamlama gibi bilgi basamağındaki basit davranışları ölçebilir.

20

Kısa Cevaplı Testlerin

Kullanılabileceği Durumlar

(devam)

• Okuma-yazma becerilerinin yeterince

kazanılmış olduğu eğitimin hemen her

basamağında kullanılabilir.

• Test hazırlamak ve puanlamak için

zamanın çok uzun olmadığı durumlarda

kullanılabilir.

21

Kısa Cevaplı Testlerin Özellikleri

• Şişirme cevap verilemeyeceği için puanlayıcı bunun etkisinde kalarak puanlama yapmaz, bu da geçerliği artırır.

• Ölçme konusu olmayan kâğıt düzeni, yazı güzelliği gibi davranışlara puan verilmez ve yanlılıklar daha az olduğundan geçerliği yüksektir.

22

Kısa Cevaplı Testlerin Özellikleri

(devam)

• Cevaplama süresi kısa olduğundan çok

soru sorulabildiğinden hem kapsam

geçerliği hem de güvenirliği yüksek olur.

• Bilgi, kavrama ve uygulama basamağı davranışlarının ölçülmesi için geçerlidir.

• Şans başarısı hiç olmadığından güvenirlik yüksektir.

23

Kısa Cevaplı Testlerin Özellikleri

(devam)

• Cevaplar kısa ve belli bir kesinlikte olduğundan daha objektif puanlanır ve puanlama güvenirliği yüksektir.

• Hazırlanması, uygulanması ve puanlaması kolay olduğundan kullanışlıdır.

24

Sorular Yazılırken Nelere Dikkat

Edilmelidir?

• Her sorunun bir tek doğru cevabı olmalıdır.

• Soru ile önemli tek bir davranış ölçülmelidir.

• Ne sorunun kendi içinde ne de diğer sorularda ipucu bulunmamalıdır.

• Boşluk doldurma sorularında en çok iki boşluk bırakılmalıdır.

25

Sorular Yazılırken Nelere Dikkat

Edilmelidir? (devam)

• Boşluğun dışındaki kelimelerle sorunun ne

sorduğu açıkça anlaşılmalıdır.

• Testteki tüm boşluk doldurma sorularında

bırakılan boşluklar eşit uzunlukta olmalıdır.

• Sorular öğrencilerin bildiği bir kaynaktan aynen alınmamalıdır.

26

Kısa Yanıtlı Sınavların Yararlı ve

Sınırlı Yönleri

Kısa Yanıtlı Sınavların

Yararlı YönleriKısa Yanıtlı Sınavların

Sınırlı Yönleri

Cevaplar kısa olduğundan çok

soru sorularak fazla bilgi yoklama

imkânı vardır. Bu da sınavın

kapsam geçerliğini ve duyarlılık

anlamında güvenirliğini yükseltir.

Bu tür sınavlarda üst düzey

(analiz-sentez-değerlendirme)

davranışlar ölçülmez.

Puanlama yazılı yoklamalara

göre daha objektiftir.

Öğrencileri daha çok ezbere

yönelten sınav türüdür

27

Kısa Yanıtlı Sınavların Yararlı

ve Sınırlı Yönleri (devam)

Kısa Yanıtlı Sınavların Yararlı Yönleri

Kısa Yanıtlı Sınavların Sınırlı Yönleri

Ġmlâ, yazı güzelliği gibi etkenlerin

puanlamaya katılması daha azdır.

Tamamen objektif puanlanamaz.

Cevaplamada Ģans baĢarısı

yoktur.

28

Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Teknikleri

3. EĢleĢtirme Maddeleri

Eşleştirme testleri bir bakıma çoktan seçmeli testlerin değiştirilmiş şeklidir. Bu sınav türünde; çoktan seçmeli madde kökü yerine, sütunun birinde sorular, diğerinde ise muhtemel cevaplar vardır. Sol sütundaki ifadelere sorular, sağ sütundakilere muhtemel cevaplar denir. Öğrenciden birinci sütundaki ifadeleri okuyup, ikinci sütundaki ifadelerden biriyle eşleştirmesi istenir.

29

EĢleĢtirme Maddelerinde Nelere

Dikkat Edilmeli?

• İfadelerin ve cevapların açık, anlaşılır ve kesin bilgiyi yoklayıcı özellikte olması gerekir.

• Cevaplar sayıca ifadelerden(öncüllerden) fazla olmalıdır.

• Bir eşleştirmeli maddeler grubundaki madde sayısı en az 6, en çok 15 olmalıdır.

• Bir eşleştirme takımındaki ifadelerin ve cevapların eşit olamaması gerekir.

• İfadeler (öncüller) uzun, cevaplar kısa olmalıdır.

30

EĢleĢtirme Maddelerinde Nelere

Dikkat Edilmeli? (devam)

• İfadeler (öncüller) sayfanın sol tarafında,

cevaplar sağ tarafında olmalıdır.

• Her iki sütunda yer alan ifade ve cevapların aynı konuya ait olmasına dikkat edilmelidir.

• Puanlamanın kolay olması açısından cevap boşlukları ifadelerin (öncüllerin) solunda yer almalıdır.

31

EĢleĢtirme Maddelerinde Nelere

Dikkat Edilmeli? (devam)

• Bir eşleştirme takımını oluşturan maddelerin hepsi aynı sayfada bulunmalıdır.

• Yönergede eşleştirmenin neye göre yapılacağı, cevapların nasıl işaretleneceği açık ve anlaşılır bir dille belirtilmelidir.

32

EĢleĢtirme Maddelerinin Yararlı

ve Sınırlı Yönleri

EĢleĢtirme

Maddelerinin Yararlı Yönleri

EĢleĢtirme

Maddelerinin Sınırlı Yönleri

Ölçme ve puanlama iĢlemi

kolaydır.

Deneyimsiz kiĢiler için soruların

hazırlanması zordur ve zaman alır.

Fazla zaman almaz. Bu testi her konuya uyarlamak

mümkün değildir.

33

EĢleĢtirme Maddelerinin Yararlı

ve Sınırlı Yönleri (devam)

EĢleĢtirme

Maddelerinin Yararlı Yönleri

EĢleĢtirme

Maddelerinin Sınırlı Yönleri

Konu hakkında bilgisi olan

öğretmenler için soruların

hazırlanması kolaydır.

Sadece olgusal yani bilgi

düzeyinde hedef davranıĢları ölçer.

Üst düzey davranıĢların ölçülmesi

için uygun değildir.

Seçenek sayısı fazla olduğundan

Ģans faktörü azdır.

Soruların güçlük düzeyini

belirlemek zordur.

34

Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Teknikleri4. Çoktan Seçmeli Testler

Cevabın kendi içinde verildiği sorulardan oluşan testlerdir. Cevaplayıcının soruyu okuyarak, doğru bulduğu cevabı verilen seçenekler arasından seçerek işaretlemesini gerektiren sınavlardır. Verilen seçeneklerden sadece bir tanesi doğru olduğundan tamamen objektif puanlanabilirler. Bu nedenle doğru-yanlış testleri ile çoktan seçmeli testlerin ortak adı objektif testlerdir.

35

4. Çoktan Seçmeli Testler

(devam)Eğitimde kullanılan ölçme araçları

arasında soru yapısı en karmaşık olan çoktan seçmeli testlerdir. Çoktan seçmeli test sorusu iki ana bölümden oluşur. Bunlar sorunun sorulduğu bölüme (seçenekler dışında kalan bölümdür. Şekil, grafik, tablo vb. dahildir.) madde kökü adı verilir. Sorunun olası cevaplarının bulunduğu bölüme seçenekler, bu seçeneklerden doğru olana anahtarlanmıĢ cevap, diğer seçeneklere ise çeldiriciler denir.

36

4. Çoktan Seçmeli Testler

(devam)

?

Madde kökü

Test maddesi

A)B)C)D)E)

seçe

ne

kle

r /

şıkl

ar çeld

iriciler

Anahtarlanmış doğru

cevap

37

Çoktan Seçmeli Testlerin

Özellikleri

• Bilgi, kavrama, uygulama, analiz ve değerlendirme basamağındaki davranışların ölçülmesinde geçerli ölçmeler yapılabilir. Ancak sentez basamağı davranışlarının ölçülmesine uygun değildir. Bu bakımdan eğitimde kullanılan testler arasında bilişsel alanı en geniş yoklayabilen testtir.

• Sınav süresinin önemli bölümü sorunun okunarak cevabın bulunması ve işaretlenmesi için kullanılır.

38

Çoktan Seçmeli Testlerin

Özellikleri (devam)

• Çoktan seçmeli testlerde yazı güzelliği, kâğıt düzeni gibi ölçülmek istenmeyen özellikler puanlara karışmadığından geçerlik artar.

• Puanlama yanlılığı olmadığı için geçerliği yüksektir.

• Çok soru sorulabileceğinden kapsam geçerliğinin sağlanması daha kolaydır.

39

Çoktan Seçmeli Testlerin

Özellikleri (devam)

• Bir testte çok soru sorulabileceği için

duyarlılığı yüksek ölçmeler yapılır ve

güvenirlik yüksek olur.

• Okuma ve okuduğunu anlama becerilerinin geliştiği her eğitim basamağında kullanılabilir.

• Çoktan seçmeli bir testin hazırlanması zor ve zaman alıcı olması kullanışlığı düşürür.

40

Çoktan Seçmeli Test

Hazırlanırken Nelere Dikkat

Edilmeli?• Test maddesi açık, anlaşılır, kesin ve kısa

olarak sorulmalıdır.

• Madde kökü gereksiz bilgilerle

doldurulmamalı, sadece bir davranışı

yoklamalıdır.

• Madde kökünde çift olumsuz ifade

kullanılmamalıdır.

41

Çoktan Seçmeli Test

Hazırlanırken Nelere Dikkat

Edilmeli? (devam)

• Bir maddede, birbirinin karşıtı iki ifade

seçenek olarak kullanılmamalıdır.

• Seçenekler açık, uygun ve olabildiğince

kısa olmalıdır.

• Seçenek sayısı dört ya da beş olmalıdır.

• Seçenekler madde köküyle uyumlu ve

uzunlukları yaklaşık aynı olmalıdır.

42

Çoktan Seçmeli Test

Hazırlanırken Nelere Dikkat

Edilmeli? (devam)• Seçeneklerin ve maddenin okunması ve

işaretlenmesi kolay olmalıdır.

• Seçenekler arasında sadece tek bir doğru

ya da en doğru cevap bulunmalıdır.

• “Hepsi” ve “hiçbiri” seçenekleri

kullanılacaksa çok dikkatli kullanılmalıdır.

• Bir maddede bir seçeneğin başka bir

seçeneği içermemesine dikkat edilmelidir.43

Çoktan Seçmeli Testlerin

Yararlı ve Sınırlı YönleriÇoktan Seçmeli

Testlerin Yararlı YönleriÇoktan Seçmeli

Testlerin Sınırlı Yönleri

Puanlaması objektif sınav

türüdür.

Hazırlanması zordur ve uzun

zaman alır.

Cevaplama ve puanlama süresi

kısa olduğundan kullanıĢlıdır.

Kopya ihtimali yüksektir.

Çok sorudan oluĢtuğu için

kapsamı geniĢ, geçerliği ve

güvenirliliği yüksek bir sınavdır.

ġans baĢarısı vardır

Ġlköğretimden üniversiteye kadar

tüm öğretim kademelerinde

kullanılabilir.

4.Öğrencilerin kendi yorumlarını

katması için uygun değildir. 44

Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Teknikleri

5. Doğru – YanlıĢ Soruları

Doğru-yanlış tipindeki soruların iki cevap olasılığı bulunur. Yani verilen cümle ya doğrudur ya da yanlıştır. Sorulara verilen cevaplar böyle doğru ve yanlış olarak sınıflandığı için bu testlere sınıflama gerektiren testler de denilir.

45

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Kullanılabileceği Durumlar

• Eğitimin okuma ve okuduğunu anlama

becerilerinin yeterli düzeyde geliştiği tüm

basamaklarda kullanılabilir.

• Bilgi, kavrama ve uygulama

basamağındaki davranışların ölçülmesi

söz konusu olduğunda kullanılır.

46

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Özellikleri

• Bilgi, kavrama ve uygulama

basamağındaki davranışların ölçülmesi

için geçerli araçlardır.

• Soru başına düşen cevaplama süresi kısa

olması nedeniyle bir sınav süresi içinde

çok sayıda soru sorulabilir. Bu da hem

kapsam geçerliğini hem de duyarlık

anlamında güvenirliği yükseltir.

47

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Özellikleri (devam)

• Tamamen objektif puanlanabildiğinden, puanlama güvenirliği yüksektir.

• Şans başarısın en yüksek olan testtir. Bu da güvenirliği düşürür.

• Hazırlanması kolay olduğundan kullanışlıdır.

• Puanlaması oldukça kolay olduğundan kullanışlıdır.

48

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Hazırlanması

• Her soruda bir davranışı ölçecek biçimde

bir tek fikir verilmelidir.

• Verilen cümle tereddüde yer vermeyecek

şekilde kesinlikle doğru ya da yanlış

olmalı, duruma göre doğru ya da yanlışlığı

değişmemelidir.

• Doğru-yanlış ifadeleri öğrencilerin bildikleri

kaynaklardan aynen alınmamalıdır.

49

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Hazırlanması (devam)

• Her soru birbirinden bağımsız

cevaplanabilmeli, bir sorunun cevabı diğer

sorunun içinde olmamalıdır.

• Cümlelerde kesin ifadeler kullanılmalı, kişiden

kişiye farklı anlaşılabilecek; arada bir bazen,

birkaç gibi ifadeler kullanılmamalıdır.

• Uzun ve karmaşık cümleler verilmemeli,

cümleler; açık, kolay anlaşılır, dil bakımından

basit olmalıdır.

50

Doğru-YanlıĢ Sorularının

Hazırlanması (devam)

• Cümleyi yanlış yapan durum önemsiz ya da dikkatten kaçabilecek bir ayrıntıda olmamalıdır.

• Bir testteki sorularının hepsi yaklaşık aynı cümle uzunluğunda olmalıdır.

• Cümlenin doğruluğunu ya da yanlışlığını açıkça gösterecek ipuçları bulunmamalıdır.

• Bir testteki soruların yarısı doğru, yarısı yanlış olmalıdır.

51

Doğru- YanlıĢ Sorularında ġans

BaĢarısının Azaltılması

Doğru-yanlış testlerinin en önemli sınırlılığı şans başarısının en yüksek olduğu test türü olmasıdır. Doğru-yanlış testlerinde bir öğrencinin herhangi bir soruyu hiç okumadan doğru ya da yanlış olarak cevaplaması durumunda, şansla sorunun anahtarlanmış doğru cevabını bulması olasılığı %50’dir. Doğru-yanlış testlerinin bu önemli dezavantajını ortadan kaldırmak, hiç değilse azaltabilmek için bazı tedbirler alınması mümkündür.

52

Soru yapısında yapılan

değiĢikliklerle alınan önlemler

• Sınıflamanın ikiden çok kategoride

yapılması: doğru, yanlış, bazen doğru,

bazen yanlış gibi

• Yanlış maddenin yanlışlığının belirlenmesi:

Yanlış olan cümlede yanlış olan ifadenin

altının çizilmesi ve/veya altına doğrusunun

yazılması

53

Test düzenlenirken alınacak

önlemler

• Test içinde doğru-yanlış soruların: yarısı

yanlış, yarısı doğru olmalıdır.

• Doğru ve yanlışların test içinde belli bir

düzen içinde yer almaması gerekir.

54

Puanlama Yöntemi

(düzeltme formülü kullanılması):

Puanların şans başarısından

arındırılması için kullanılan bu yöntemin

özü, sorudaki seçenek sayısının bir eksiği

kadar yapılan yanlışın bir doğruyu

götürmesi şeklindedir. Doğru-yanlış

testlerinde soruların doğru ve yanlış olmak

üzere 2 seçeneği vardır. O hâlde; 2-1=1

olduğundan, her yanlış bir doğruyu götürür.

55

Doğru-YanlıĢ Sorularının Yararlı

ve Sınırlı Yönleri

Doğru- YanlıĢ

Sorularının Yararlı Yönleri

Doğru- YanlıĢ

Sorularının Sınırlı Yönleri

Kısa zamanda çok soru

hazırlanabilir.

Tahmin etmeye elverişlidir.

Puanlama kolay ve objektiftir. Bilgi, kavrama en çok uygulama

basamağındaki davranışları ölçer.

Öğrencinin cevaplaması kolaydır. Şans başarısı en yüksek testtir.

56

Doğru-YanlıĢ Sorularının Yararlı

ve Sınırlı Yönleri (devam)

Doğru- YanlıĢ

Sorularının Yararlı Yönleri

Doğru- YanlıĢ

Sorularının Sınırlı Yönleri

Öğrencilerin istenen cevabı verme

ihtimali yüksektir.

Anlaşmaya ve kopya çekmeye

elverişlidir.

Bütün derslere ve konulara kolayca

uygulanabilir.

57

BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ

EĞĠTĠMĠNDE KULLANILAN ÖLÇME

VE DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ Geleneksel Ölçme ve

Değerlendirme Yöntemleri

Alternatif Ölçme ve

Değerlendirme Yöntemleri

Yazılı Sınavlar Performans Ödevleri

Kısa Yanıtlı Sınavlar Proje

Eşleştirme Maddeleri Gelişim Dosyası (Portfolyo)

Çoktan Seçmeli Testler Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik)

Doğru – Yanlış Soruları Kontrol Listeleri

Öz Değerlendirme

Akran Değerlendirme

Grup Değerlendirme

Kavram Haritası 58

BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ

EĞĠTĠMĠNDE KULLANILAN ÖLÇME

VE DEĞERLENDĠRME YÖNTEMLERĠ

Geleneksel değerlendirme yaklaşımları testlerden elde edilen ölçme sonuçlarına dayalıdır. Ancak bu testlerde çoğu zaman gerçek hayatta karşılaşılan olayların test edilmesi mümkün değildir. Oysa çağdaş anlayışa göre öğrencilerin gerçek yaşamda karşılaştıkları türden problemleri çözmeleri beklenmektedir ve bu problemleri çözerken araç-gereç, materyal ve diğer kaynakları kullanmalıdır.

Alternatif Ölçme ve DeğerlendirmeTeknikleri

59

ALTERNATĠF ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ

Bütün bunları yapabilmeleri için, yani

gerçek yaşam problemlerini çözmede

kullanılan temel beceriler ve üst düzey

zihinsel düşünme becerileri ancak

geleneksel testlerin dışında tamamlayıcı değerlendirme yaklaşımları ile sağlanabilir.

60

ALTERNATĠF ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ

(devam)İlköğretimdeki diğer tüm derslerde olduğu

gibi Bilişim Teknolojileri dersinde de öğrencilerin

bilgiyi eleştirel olarak değerlendirmeleri ve kendi

bilgilerini yapılandırmaları, araştırma yapmaları,

problem çözmeleri, bilgilerini sunmaları,

gerçekleştirdikleri etkinlikleri paylaşmaları ve

yeni kazandıkları bilgi ve becerileri günlük

hayatlarındaki durumlarda uygulamaları beklenir.

61

ALTERNATĠF ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ

(devam)

Bilişim teknolojileri dersinde

öğrencilerden beklenen bu kazanımların

etkili bir şekilde değerlendirilebilmesi için

değerlendirme; sürekli, işbirliğine dayalı,

geniş kapsamlı, açıklayıcı ve açık bir

şekilde tanımlanmış ölçütler içermelidir.

62

ALTERNATĠF ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ

(devam)

Ancak Bilişim Teknolojileri dersi notla

değerlendirilmeyen seçmeli bir ders

olduğu için bu dersin ölçme değerlendirme

süreci, performans ödevi, proje vb. ürüne

dönük etkinliklerle gerçekleştirilmelidir

(MEB, 2006).

63

ALTERNATĠF ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME TEKNĠKLERĠ

1. Performans Ödevleri

Öğrencilerin gerçek yaşamda

karşılaşma olasılığı olan problemlerin

sunulmasıyla öğrencilerin üst düzey

zihinsel becerilerinin geliştirilmesi ve

ölçülüp değerlendirilmesi için verilen

görevlere performans görevleri denir.

64

Performans Ödevleri (devam)

Performans değerlendirme; öğrencinin

bilgi ve becerilerini sergileyen bir ürün

oluşturmalarını gerektirir. Bu görevler

kompozisyon yazma,model oluşturma,

deney düzeneği kurma, deney yapma, resim yapma gibi etkinliklerden oluşur.

65

2. Proje

Öğrencilerin kendi seçtikleri bir konuda

bireysel veya gruplar hâlinde araştırma

yapmalarını, elde ettikleri bilgileri

düzenlemelerini ve süreç sonunda

raporlaştırarak sunmalarını kapsar.

66

Proje (devam)

Projede ele alınan konular gerçek

yaşam problemleridir ve üst düzey

zihinsel beceriler kullanmayı gerektirir.

Aynı zamanda işbirliği yapma, bilgiye

ulaşma, araştırma becerisi geliştirme,

özeleştiri yapma gibi özelliklerin hem

gelişmesine hem de ölçülmesine olanak

tanır.

67

Proje (devam)

Proje çalışmalarında hem ürün hem de

süreç değerlendirilir. Ancak projeler derste

öğretilen konuların ölçülmesinde kullanılan

bir araç değildir. Uzun zaman alması,

puanlama yanlılığının olması ve öğrencinin

başkalarından yardım alması gibi etkenler

bu yöntemin sınırlılıklarıdır.

68

Proje Sürecinin Yararları

• Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve zorlu bir süreç olduğundan, öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel becerilerini geliştirir.

• Projenin tasarımından ortaya konulmasına kadar geçen süreç, aynı zamanda bilimsel süreç basamaklarını da içerdiğinden, bilimsel süreç becerilerinin de gelişmesine yardımcı olur.

69

Proje Sürecinin Yararları (devam)

• Proje süreci öğrencileri teknolojiyi aktif

olarak kullanmaya yönelteceğinden,

öğrencilerin teknolojiyi kullanma becerisi

kazanmalarına yardımcı olur.

Proje geliştirme sürecinde sadece

ürünü değil, süreci de

değerlendirmek önemlidir.

70

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

Öğrencilerin bir öğretim süreci boyunca

gösterdikleri gelişimlerini incelemek ve

değerlendirmek amacıyla ortaya

koydukları ürünlerin toplandığı dosyalardır.

Bu dosyada öğrencinin gelişim sürecine

ilişkin kendisinin, arkadaşlarının, veli ve

öğretmeninin görüşleri de yer alır.

71

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Kişiye özgün olması, hem sürecin hem de

ürünün değerlendirilmesine olanak

vermesi yönüyle geleneksel yöntemlerden

ayrılır. Öğrencinin kendisini güçlü ve zayıf

yönleriyle tanımasını, öz disiplin ve

sorumluluk kazanmasını, üst düzey

düşünme becerisi kazanmasını sağlar.

72

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Gelişim dosyası 3 bölümden oluşmaktadır:

1. Özgeçmiş,

2. Ürünler (içindekiler),

3. Yansıtma.

73

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Temel amacı, öğrencinin öğrenme sürecini ve sonucunu birlikte değerlendirerek, öğrencinin nasıl bir gelişim izlediğini belirlemek olan gelişim dosyalarının kullanım amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir (Atılgan, 2006):

• Öğrenciyi araştırma yapmaya, kendi kendine öğrenmeye sevk etme ve öğrencide sorumluluk bilincini geliştirme,

74

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

• Öğretim süreci içerisinde öğrencilerin

ilerlemesini aşama aşama izleme,

• Öğrencilerin paylaşma, işbirliği ve sunum

becerilerini geliştirme,

• Öğrencilerin gerçek yaşamla bağlantı

kurarak öğrenmelerini sağlama,

• Tümel değerlendirme olanağı sağlama,

• Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini keşfetme.

75

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Gelişim dosyasının 3 türü bulunmaktadır:

1. Sergileme,

2. Çalışma (öğretmen- öğrenci gelişim

dosyası),

3. Değerlendirme (öğretmen gelişim

dosyası).

76

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)GeliĢim Dosyalarının

ÜstünlükleriGeliĢim Dosyalarının

Sınırlılıkları

Öğrencilerin güçlü ve zayıf

yanlarını görmelerine ve

anlamalarına yardımcı olur.

Objektif testlere göre

güvenirlikleri düĢüktür.

Öğrencinin kendi kendini

değerlendirmesine bir baĢka

deyiĢle öz değerlendirme

yapmasına olanak sağlar.

Puanlaması zaman alıcıdır.

Öğrencinin öğrenme amaçlarını

düzenlemesini destekleyerek

geliĢimlerini değerlendirebilmeleri

için sorumluluk almalarına yardım

eder.

Maliyeti yüksektir ve

saklanmasında mekânsal sorunlar

yaĢanabilmektedir.

77

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)GeliĢim Dosyalarının

ÜstünlükleriGeliĢim Dosyalarının

Sınırlılıkları

Öğrenciler dosyalarına

koyacakları çalıĢmaları kendileri

seçer böylelikle öğrencinin kendi

öğrenme sürecinde önemli gördüğü

öğrenme sonuçlarını göstermesine

yardımcı olur.

Kalabalık gruplarda veya

sınıflarda her bir öğrencinin geliĢim

dosyasının öğretmen tarafından

incelenerek eksiklikleri belirlemesi

yoluyla rehberlik yapılması zordur.

Hem öğretim sürecinin hem de

öğrenme ürünlerinin birlikte ve

sürekli olarak değerlendirilmesine

olanak sağlar.

Amaç ve ölçütler açık bir Ģekilde

ifade edilmemiĢse, toplanan çeĢitli

çalıĢmalar öğrencinin geliĢim ve

baĢarısını yeterince örnekleyemez.

78

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)GeliĢim Dosyalarının

ÜstünlükleriGeliĢim Dosyalarının

Sınırlılıkları

Öğrencinin iĢbirliği içinde

katılımını destekler ve özsaygısını

artırır.

Değerlendirme sırasında

karĢılaĢılan zorluklar güvenirliğin

düĢük olmasına neden olabliir.

Öğretmene öğrencilerin öğrenme

ihtiyaçlarını daha sağlıklı bir Ģekilde

belirleme olanağı sağlar.

Değerlendirme ölçütlerinin

belirlenmesi, puanlandırılması ve

öğrencilerle ayrı ayrı buluĢulması

zaman alabilir.

Öğrencinin, öğrenme sürecinde

geçirdiği aĢamalar hakkında veliye,

öğretmene, okul yönetimine bilgi

verir.

Öğrenci dosyasında yer alan

çalıĢmalar/ ürünler, öğrencinin bilgi

ve becerisi hakkında genelleme

yapılmasına olanak vermeyebilir.79

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)21. Yüzyılda bilgi ve iletişim

teknolojilerinde yaşanan gelişim ve değişimler ölçme- değerlendirme alanında da yeni seçenekler yaratmıştır. Bu seçeneklerden biri de, gelişim dosyalarının elektronik ortamlarda oluşturulmasına, saklanmasına ve sunulmasına olanak sağlamasıdır. Ortaya çıkan yeni gelişim dosyaları dijital gelişim dosyası, ürün dosyası, elektronik portfolyo (e-portfolyo) olarak adlandırılmaktadır.

80

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Bireysel ürünlerin web tabanlı

koleksiyonu olarak tanımlanan (Gülbahar

ve Köse, 2006), dijital gelişim dosyası

öğrencilerin kazanımlara ulaşma

düzeylerinin değerlendirilmesi, dönüt

verilmesi ve öğrencilerin geleceğe yönelik

çalışmalarda yönlendirilmesi gibi farklı

amaçlarla kullanılmaktadır.

81

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)Dijital geliĢim dosyası kullanmanın yararları:

Öğrenciler çokluortam bileşenlerini kullanarak bilgi ve iletişim teknolojileri konusundaki becerilerini geliştirme olanağı bulurlar.

Öğrencinin gelişim sürecini daha iyi gösterebilmek için öğrenme materyallerinin örgütlenmesini sağlar.

Ebeveynlerle iletişimin artmasına olanak sağlar.

82

3. GeliĢim Dosyası (Portfolyo)

(devam)

Öğrenciler çalışmalarını arkadaşları, öğretmenleri, ebeveynleri ve diğer ilgili kişilerle paylaşabilir ve öğrenci çalışmaları geri bildirim alınabilir bir biçim alır.

Öğrenciler çalışmalarını uzaktan teslim etme olanağına sahiptir.

Öğretmenler istedikleri yerden öğrenci çalışmalarını kontrol edebilir.

Gelişim dosyalarının saklanmasında yaşanan mekânsal sorunlar ortadan kalkar.

83

4. Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik)

Belirlenmiş ölçütlere göre öğrencilerin performanslarını değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş puanlama yönergesidir. Rubrikler yardımıyla neyin, kaç puanla değerlendirileceği önceden belli olduğu için daha geçerli ve güvenilir sonuçlara ulaşılmış olur. Aynı zamanda öğrencilere, yaptıkları çalışmalarını hangi kriterlere göre değerlendirileceğine ilişkin bilgi verilmiş olur.

84

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Kısaca, öğrenci kendisinden neler beklendiğini bilir. Rubrikler geliştirilirken önce öğrencilere kazandırılacak özellikler (değerlendirilecek davranışlar ve bunların somut örnekleri) belirlenmeli, sonra uzmanların görüşleri alınarak her konu ve alanda standart formlar geliştirilmelidir. Bu formlar kullanılarak öğrencilerin bilişsel, duyuşsal, devinişsel gelişim düzeyleri belirlenmelidir.

85

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Öğrenci performansını tanımlayan ölçütleri

içeren dereceleme puanlama anahtarı

Moskal (2000) ve Mertler’e (2001) göre 2

türdür:

1. Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı

(Süreç odaklı)

2. Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı

(Süreçten çok sonuç odaklı)

86

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Dereceli puanlama anahtarı kullanımının öğrencilere sağladığı yararlar:

Ödev ya da özel bir göreve ilişkin nitelikleri anlayabilirler.

Bir ödeve başlamadan önce performans beklentilerinin ne olduğundan haberdar olabilirler.

Bireysel olarak ya da grup değerlendirmesiyle çalışmaları değerlendirirler.

87

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Düzenli bir şekilde kendi gelişimlerini izleyebilirler.

Belirtilen standartlar çerçevesinde kendilerinin ya da akranlarının çalışmalarının düzeyi hakkında objektif bir görüş geliştirebilirler.

Eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilirler.

Özel gereksinime ihtiyaç duyan öğrenciler için öğrenme stillerine ve ihtiyaçlarına uygun bir ortam sağlar.

88

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Dereceli puanlama anahtarı kullanımı

öğretmenlere de bazı yararlar sağlamaktadır:

Öğretimi ve değerlendirmeyi birleştirir.

Standartların üst düzey noktaları belirlenir.

Öğrenci çalışmalarının değerlendirilmesi ve

notlandırılması işlemi aynı anda yürütülür.

Öğrenme hedeflerinin açık ve net olarak

belirlenmesini sağlar.

89

Dereceli Puanlama Anahtarı

(Rubrik) (devam)

Öğrencilere hedeflerin doğru bir şekilde

aktarılmasına yardım eder.

Beklentilere uygun çalışma, proje ve

etkinlik hazırlanmasına rehberlik eder.

Daha bireysel ve ayrıntılı geri bildirim

çalışması yapılmasına olanak sağlar.

Puanlama için harcanan zamanı azaltır.

90

5. Kontrol Listeleri

Gözlenen bir performansın belirli

ölçütlere uygun olup olmadığını belirlemeyi

sağlar. Bir işin yapılması için nelerin, hangi

sırayla yapılacağını ve öğrencinin bu

davranışlardan hangisini gösterip

göstermediğini belirtir (VAR- YOK).

91

Kontrol Listeleri (devam)

Kontrol listesinde performansla ilgili en

önemli ve kritik davranışlar yer alır. Ancak

öğrencinin bu davranışların her birine ne

derecede sahip olduğu hakkında bilgi

vermez.

92

6. Öz DeğerlendirmeÖğrencinin belli bir konuda kendi

öğrenme sürecini, ortaya koyduğu bir

ürünü, kendisiyle ilgili bilgi, beceri ve

davranışlarını değerlendirmesidir.

93

Öz Değerlendirme (devam)

Bu değerlendirmede öğrenci kendi

yaptıklarının ve yapabileceklerinin farkına

vardığı gibi eksik yönlerini de görür.

Öğrenci öz değerlendirme ile, neler

öğrendiğini, neleri öğrenemediğini,

nerelerde öğrenme güçlüğü çektiğini ve

nasıl öğrendiğini kendi kendine görebilir.

94

Öz Değerlendirme (devam)

Bu değerlendirme ile kendi hakkında bir bakış açısı geliştiren öğrenci güçlü ve zayıf yönlerini de görme olanağına sahip olur. Bununla birlikte öz değerlendirmenin temel sorunu akran değerlendirme de olduğu gibi değerlendirme yanlılıklarıdır. Ancak öğrenciler hem akran değerlendirme ile hem de öz değerlendirmeyle zaman içinde daha objektif değerlendirmeler yapmak konusunda gelişirler.

95

7. Akran Değerlendirme

Akran değerlendirme, gruptaki öğrencilerin belli ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme sürecidir.

Amacı, öğrencilerin öz değerlendirmesi değil, bir başka öğrencinin çalışmasını değerlendirmesidir. (Ulutaş, 2007)

96

Akran Değerlendirme (devam)Akran değerlendirmenin yararları şu şekilde

sıralanabilir:

Öğrencinin, öğretmen dışında başka birinden de geribildirim almasına yardımcı olur.

Akran değerlendirme, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artmasını sağlar.

Öğrenciler, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken kendilerinin eleştirel düşünme becerileri de gelişir.

Değerlendirmeye temel oluşturan beceri ve ölçütlerin saptanması konusunda öğrenciye bakış açısı sağlar.

97

8. Grup Değerlendirmesiİşbirliğine dayalı

öğrenme süreçlerinde kullanılan bir değerlendirme yaklaşımıdır. Bu öğrenme sürecinde öğrencilerin grup olarak ortak öğrenme amaçlarına ulaşmaları istenir.

Süreç sonunda gruptaki bireylere kendilerinin ve gruptaki arkadaşlarının çalışmalarında ne kadar etkin oldukları, öğrenme sürecine kimin, neler kattığı vb. değerlendirilir.

98

9. Kavram Haritası

Kavram haritaları, temel bir kavram etrafında, bu temel bir kavramla ilişkili diğer kavramları ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini gösteren grafiksel yapılardır.

İnsanların nasıl öğrendikleri ile anlamlı öğrenme konuları arasında köprü kuran öğrenme- öğretme stratejisidir (Kaptan, 1998).

99

Kavram Haritası (devam)

Kavram haritaları bireylerin önceden edindikleri bilgilerle yeni öğrendikleri arasında köprü oluşturan, bireylerin zihinlerinde kavramları nasıl ilişkilendirdiğini gösteren şemalardır. Başka bir deyişle, kavramları gösteren ve ilişkilerini ifade eden, fikirler ve bilgiler arasındaki bağlantıları gösteren, birçok bilişsel işlemi içinde barındıran, akılda tutmanın ve etkili öğrenmenin yollarından biri olan görsel bir araçtır (Yılmaz, Tamer ve Koç, 2009).

100

Kavram Haritası (devam)

Kavram haritalarında iki kavram

arasındaki ilişki, üzerine ilişkiyi belirleyen

ifadelerin yazıldığı doğrularla gösterilir.

İlişkiyi belirleyen bağlantı ifadeleri ile iki

kavram tamamlanarak anlamlı bir cümle

oluşturulur (MEB, 2006).

101

Kavram Haritası (devam)

Kavram haritaları büyük metinleri

tasarlama, yaratıcılık, iletişim, öğrenme,

problem çözme ve değerlendirme aracı

olarak kullanılabilmektedir (Kılınç, 2007).

Ayrıca kavram haritaları, bir konunun

öğretiminde, öğrenmeyi kolaylaştırmada,

öğrenme sürecini kontrol etmede, kavram

yanılgılarının tespit edilmesinde ve

değerlendirmede kullanılabilir.

102

Kavram Haritası (devam)

Öğrencilerden kavram haritası oluşturması

istenmeden önce, onlara örnek gösterilmeli

ve nasıl hazırlayacaklarına ilişkin bilgi ya da

yönerge verilmelidir (MEB, 2006).

Öğrencilerden kavram haritalarını

geliştirme basamaklarını dikkate alarak

aşağıdaki adımları gerçekleştirmeleri

istenmelidir (Karadeniz, 2009, Yalın, 2006):

103

Kavram Haritası (devam)

• Konuyla ilgili kavramları listelemeleri,

• Kavramları genelden özele hiyerarşik bir

biçimde sıralamaları,

• Konuyla ilgili olan kavramları daire içine

almaları,

• Kavramlar arsındaki ilişkileri ve ilişkilerin

yönünü gösteren bağlantıları yapmaları ve

ilişkiyi açıklayan ifade yazmaları,

104

Kavram Haritası (devam)

• Kavramlar arasındaki çapraz bağlantıları

düşünmeleri,

• Oluşturulan kavram haritasına dayalı

olarak bir hikâye yazmaları.

105

KAYNAKÇA

• Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme KPSS El Kitabı, Pegem Akademi, Şeref Tan

• Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Anı Yayıncılık, Hakan Atılgan

• Eğitim Bilimleri Görselleştirilmiş Özet Konu Anlatımları, Körfez Yayınları

• KPSS Ölçme ve Değerlendirme Konu Anlatımlı Soru Bankası, Yediiklim Yayınları

106

107

Eğitimde öğrenme çıktılarının değerlendirildiği geleneksel uygulamalarla, süreç becerilerinin değerlendirildiği tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme uygulamaları birlikte kullanılmalıdır.1-) Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme uygulamalarından olan portfolyodeğerlendirme sürecinde aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı en az öneme sahiptir?

A. Portfolyo hazırlanırken hangi beceriler gelişti?B. Portfolyoya konan sınav sonuçlarına göre öğrencinin başarı sırası nedir?-C. Portfolyoya konan çalışma nasıl yapıldı?D. Portfolya da bulunan çalışmalarla ilgili değerlendirmeler nasıldır?E. Portfolyoda bulunan çalışmalar neden seçildi ve portfolyaya konuldu?

Kpss2010

A B C D E

108

Tebrikler

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

109

Cevabın Yanlış

Soruya Geri Dön

110

Portfolyolar bireysel öğrenme ve

değerlendirme araçlarıdır. Bu

özellikleri bakımından öğrencilerin

portfolyolardan kazanımlarının

farklı farklı olması söz konusudur.

Bu nedenle portfolyodan elde

edilen sonuçlara dayalı olarak

öğrencilerin başarılarının

karşılaştırılması, birbirlerine göre

sıralanmaları uygun değildir.

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

111

Fen ve teknoloji dersine ait bir kazanım şöyledir:" Farklı yoğunluğa

sahip sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini karşılaştırır ve

sonuçları yorumlar."

2-)Bu kazanımın ne ölçüde edinildiğini belirlemek isteyen bir

öğretmen aĢağıdaki uygulamalardan hangisini

gerçekleĢtirmelidir?

A. Çoktan seçmeli test

B. Yapılandırılmış grid

C. Kavram haritası

D. Performans değerlendirme

E. Sözlü sınav

A B C D E

112

Tebrikler

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

113

Cevabın Yanlış

Soruya Geri Dön

114

Performans değerlendirme bir

performans görevinin yerine

getirilmesine dayalı olarak bilişssel

ya da devinişsel bir ürün ortaya

koymayı gerektirir.

Öğrencinin farklı yoğunluklara sahip

sıvıları kullanarak bu sıvıların

cisimleri nasıl kaldırdığını incelemesi

ve sonuçları yorumlaması

performans değerlendirmeye

örnektir.

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

115

Öğrencilerin belli bir konuda kendileriyle ilgili bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını yorumlamalarına ........; araç- gereç kullanma, deney yapma ya da proje hazırlama vb. becerilerinin, puanlama kriterleri kullanılarak değerlendirlmesisürecine ..... denir.3-) Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerden hangisindeki sözcükler sırayla getirilmelidir?

A. Öz değerlendirme-rubrik(puanlama yönergesi)B. Performans değerlendirme-gridC. Öz değerlendirme-performans değerlendirmeD. Portfolyo(öğrenci ürün dosyası)- dallanmış ağaçE. Performans değerlendirme- akran değerlendirme

A B C D E

116

Tebrikler

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

117

Cevabın Yanlış

Soruya Geri Dön

118

Belli bir konuda bireyin kendi becerilerini ve

performansını kendi kendine

değerlendirmesine öz değerlendirme denir.

Burada amaç öğrencinin kendisiyle ilgili

işgörü ve farkındalık kazanmasını

sağlamaktır.

Performans değerlendirme ise öğrencinin

çeşitli problem durumlarıyla karşı karşıya

bırakılarak ortaya koyduğu ürün veya ürün

ortaya koyulurken gösterilen performansın

değerlendirilmesidir.

Soruya Geri Dön

119

Bir ölçme aracının özelliklerinden bazıları şunlardır:

•Bir işin yapılması sırasında nelerin, hangi sırada ve nasıl yapılacağını

göstermesi nedeniyle öğretim amaçlı da kullanılabilir.

•Gözlenecek davranışların varlığını veya yokluğunu göstgerme olanağı

tanır.

•Performansı oluşturan davranışlardan ne kadarına sahip olunduğunu

belirlemeyi kolaylaştırır.

•Performansın en önemli ve gözlenebilir yanlarını kapsar.

•Performansı oluşturan davranışların her birine ne düzeyde sahip

olunduğu hakkında bilgi vermez

4-)Bu ölçme aracı aĢağıdakilerden hangisidir?

A. Dereceleme ölçeği

B. Kontrol listesi

C. Tutum örneği

D. Anket

E. Puanlama yönergesi(rubrik)

A B C D E

120

Tebrikler

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

121

Cevabın Yanlış

Soruya Geri Dön

122

Gözlenecek davranışın varlığını ya da yokluğunu gösteren ancak bir davranış gözleniyorsa düzeyini göstermeyen araçlar kontrol listeleridir.

Sonraki Soru

Soruya Geri Dön

123

Rubrikler, süreç ya da ürün değerlendirmede, çeşitli becerileri tanımlayan

dereceli puanlama anahtarlarıdır.

5-)AĢağıdakilerden hangisi rubrikler oluĢturulurken dikkat edilmesi

gereken özelliklerden bir değildir?

A. Öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor gelişim düzeylerini

belirlemek

B. Değerlendirme sırasında öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate almak

C. Her konu ve alan için standart form geliştirmek

D. Geliştirirken alanda birden fazla uzman kişinin görüşünü almak

E. Öğrencilerde kazandırılması istenilen özellikleri belirlemek

A B C D E

124

Tebrikler

Soruya Geri Dön

Sonlandır

125

Cevabın Yanlış

Soruya Geri Dön

126

Rubrikler değerlendirmeden önce hazırlanır

ve değerlendirmeye temel oluşturur.

Hazırlana rubrikler önceden öğrencilere

verilir.

Böylece öğrenci ne yaparsa başarılı

olacağını yani performans için ölçütleri

önceden bilir. Dolayısıyla değerlendirme

sırasında öğrencilere ve onların ilgi,

ihtiyaçlarına göre şekillenmez.

Soruya Geri Dön

Sonlandır

127