View
320
Download
2
Category
Preview:
Citation preview
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
1/109
[iRiNS
Pag.
itrdur. . . . . . . . . . . . . . . . . . ' .4l -...*'*.*i'.^*i'ini.finitii caz'- nimniui utritisiuffian ............5 . l \ - l l l l \ - l l l . r r v l l L l r l l ' \ l l 9 l t r i r L i t \ i L U . I L L i , i u u i i i . v i i i L i i i i ,2. stima,*,.ututului nutritinall individului nbazaindiilor ilantuluipondral . . . . . . . . . . .10
3. alululnsaruluindividuald nrsi n funti ativitatistara sntt. . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . .20
4. a|oara utritiv produslorlimentar........... .......275.alululvaloriinrgti aliInntir ..............316. Divrsitatai partiularitetilutrilional lgluidlorinalimnt...........,.4
7.n{iutuiiritr lsd giuid?iipr.dusiliintar .. .......-128. Indilglimii sarina limia alirnntlr. .....'... ...449. Rolul fiziologi9ionlinutulipidelor nalimnt.Asptprati lutilizriigr5similorn alirnntati. ......52
10 P i l {iil di l {i l i li 'A i i ii i i li
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
2/109
lntrdurFunlia denutri1i st una dintrl tri funliivital snlialearasigur
supraviluira'-rmiivii, mniinraqiprptu.rapiilr, lti dot-run1iiitalfiind funlia drlalie 9i funlia d rprodur.Funliil drlali prmitunoastramiiuluiinonjurtor;i ationaraaspra ui. F{utri{ia funlifizilgi5in sns argrprzintltalitata]norpos ompix arnid:
- alimntaiia(nsuil rpriu-zisal hrai},. digstia (transformra limntlrmple in substn simplabsorbbil in
+ - ^ ^ + ' ' I 4 : - + ^ . 4 ; - ^ l \l r 4 L l l l l E , 4 J r u - l l t f L J f r l t 4 l , t t
. bsrb11t.""". nutrimntlordin trtul gastr-intstinaln iruitul sangvin)o- transportaranutrimntlor spre lul,
- mtbo|lzaranutrimntrlr in intrirul lull.- liminaradequrilrmtaboli.Nutri{ia 9tiin{i studiaznrpzi1iaalirnntlr;i influnla r asupra
sn5t{ii. nptln domniulnutrilii au voluat dla nrsitataliminriifoamtia ontulmodnral roluluiprvntivqitraputi l alimntafii.
A l i * ^ . + ^ + l ^ ^ ^ + ^ . ^ ' ' i l : ^ f ^ ^ + ^ . l i * ^ j : . ' i ' . : ^ * L : ^ + ^ ^ ^ j ^ + ^ - . i . i t - ^. 1 . l - t l l . l l l L a L l [ s t g u l l . L l t L l l l l l l L L l . , l l t l I t g L l l L l l L - r l 4 | | I U ' a | | L L l . l g \ l g L l l l l l l l a l t l L l - t J t l r a l U
msurea|iz,arcaotnlialuluignti9iratival individlui.Crqtramonioasgimntinraunibun fun1ionrirganismului d-aungulanilorpot fi rea|izatedarprinasiguaraunialimntaliiptimal su'oaspUtarrtitativqiaiitativiitiufiarprsoan.onsumulalimntlrst un atompl,nnsut,ncrsarpntrusupraviluir, ar nazu|spiiuman, cap1ttrn plusqio dimnsiunu1tural6iaftiv. Divrsitata alimntalii ?n lum'partiularittilbutiriilor nalionaldmonstrazxistnla unipalt argid soluliipntruaastansitat ital.
di i d l il i d i l ili i l'
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
3/109
obitiv: Dup6rea|izarea stiurristudntuirbui s5fi apabil s:
1.RptNtoNcrtrNI,DFINriiDB^z^i nNiULNUTRITIIUMAN.
dfinas r1iuriljaiimnt,ai mntali,nutrimnt,nutri{i,malnutrili,mtaboiism, 6ntat:dsri laiiildintralimntaii, utri1iis6ntat.
1.i. Dtini iil unor ntiunidazain dmiuinutritii uman{utritir talitata rslrilgid esimilareenabli, sintez)
qi d dzasimilar(ataboli'dgradaraunol. molul) aleaiimntior'arau l inrganismui iu qiprmitdzvltaraui,intr{inra'si mnlina intr-o
.bun6 star a organlor ;isistmlor salqi asigurfunlionaraor normalprin furnizareasubstan lorqi nrgii nsar. Astfl, nutri{ia Ca funlirprzinttaiitata nrproS rnpiar niud:
alimnta{iaonsumulpropriu.zis
a| hrani),digstia(transfrmaralimntlor mplx in substan siir-ipl b'srbabiln tatrilgastr-intsrtinal),absrb1ia (tra nutrimntlr cin tratul gastro-intstinaln iruitulsangvin),transportara utrimntlorprlul,mtabolizara utrimntlor n ntrirl lullor.li i il b li
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
4/109
. poat fi bsbitd tr luilmuasi intstinalutrra or in irulaliasangvin;
S mtablizraztr n mdnrmal 9i pat fi utilizatd 5trorganismpntrl-t ntribrri a satisfara vilornutilional9i nrgti, asigurra r;trii,mnlinrii qirparaliei
^ {suturilr.in sns strit, nutrimnti sunt lmnt nutritiv dirtasimilabild trorganism dup transfrmaraor digstiv:ingiuid_ monozaharidi;din iiii- aciziigraqi qi glirina;dintiri aiiririaizii; lmntlminral, vitaminl.Nutrimntlsunt uti|izate d tr organismpntru asigurararqtrii,ntrlinriiqirparaliisuturilor.
Astfl, dinpunt d vdr nutri{inal, limntl nstau dinnutrimnt. nsumAnd alimnt, organismul uti|izeaz\nutrimntl.S dosbs rmtoarllasd nutrimnt:a) iuilroutrimnirrsatuir ziiiri st d rdirrui zilrqisutlrd gram):
) Mironutrimnt(nsarulor zilnist d rdinulgramlr,mi igmelr si mirprml r):. . . - . ) . - ^ . . . . . - . - O ^} lmntminral
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
5/109
rran singrin rrliintstinaii anutrimntior zultat adigstiaalimntlr.Absorbliapoatava o prindifuziunpasiv6srnoz5.)upritidifuziun tiv.
Mtaholism
Dnutriti
lVIalnutriti
Transformarasuportat6d substan n organism.tabolismulonstdindougruouriiprs u aratr pus;rrblisiriuii-t-Lroiismul'
- anablismul(sau asimilara) st rpl'zntatd raiii dsintzhimi6,d transforTnar nutrimntlr n molulqistrr'ttuiopriirgarristnului. oSlaira-boliurg uonsumd nrsi"-
ataboiismulsaudzasimilara) stsindaramolullr,astruturiiorpropriiorganismuiui(lui,1suturi).Prslatabli rs librard nrsi.
Drglrild nutrili s pot manifsta sub form6 d arn ,dnutritiaumalnutiti.talitata drglriir caraciertzazinsufiint,o arn{6imprtanta lmntlrnutritivu prdminaradzasimilrii(proslorataboli)asupraDroslord asimilar(ra1iiloranaboii).Starnutriionalinsufii rrtda.torat nialinrntalii nhlibratin antitate i alitat, ompozi1i,sau datorat uni cauzemtboli.In lum, in prznt s inrgtstreazl mlnutrilidS spifi 5ri1rl-zvltati m.lnlltrilid insficin
f d l l l
Drglri denutriti
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
6/109
Ditti
Sinitate
, t .[llnl nl-lL)nsumanll un t lsd oiginanimal.Totalitataprsripliiloralimntarebazate p rolul profilatiJt ti al aiimntlor.
ov-ito-vgtrin-iiir"rdamavgetriniilud carnea,pqtlqi
qi ;tl, iar gg9:ouldin alinrntati.n
soiali nu sa uni infirmit1i
L-ndifid bun5stardpiin6tizi6,mntal5 qicaractrizeaz'd'oarprin absngamaiaiiiiorsau
] valoaranrgtia alimntlor
Valoaranutritiva alimnt|or
niza|iaondiala Santatii).Aiimntiposd6 valoar nrgti'aiiapaitatailibra?n rganism'anumitantitatd nrgiin funlionlinutuld gluid. protinqi
lipid.Valoara nrgti
a lIl ^ t
Lr l
aalimntlor xprimn kilaloii (kal)sau kilojouli (kJ).l kal: 1000al 4, 185 J;1kJ : 0,29kal,1J: 1000kJ :29 ka|
Vaiara nutritiv6st dtrrninati aratfizatdd totaiitampozi1iihimia alimntlor.P lingnutrimnt,alimntlpot ontinsubstan antinutritiv(substan rtoiitat,darar diminuaz tilizarantrilionala ntrimentlr dinalimnt. D mplu, inhibitri nzimtii, substan}dminralizante,
Vaioareabilgi5
a alimntlor
Valoara bilogi6 a aiimntlor caracLerizeazraon1inutulnutrirnntIrsnliln prdusulnsidrat.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
7/109
mtalismuiuii iiminaradquriirmtabli. rganismuluman ar n.',oi o aprovizionar sistmatiiqi sufrintn ap6 9i in- nutrimntrpntru r$tr'ativittfizi6(rrli;ar,uru),ntrurarara suturilrqi a lullrarr SUzeazdqi s dsompun zilni.o alimntali advatvirsti'gnuluid ativitatstriid srltat st ondiii sriial snt6fii.
1.2.2.rnatlunialimntaiii dzhilibrat suprasnt{iiI.2.2. . rn| Iimntlr
T}a6 saruinutrilinai in
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
8/109
2. SIN{ARA STATUTULUI NUTRITIONALAL INDIVIDULUIi z INDIILORBILANTULPoNDRAL
Obitiv+ Insiramtodloratrtrpmtri stimara statutului utri1ional- Dtrminarandiiior ilan1uiui nierainiividual
2.1.SttutulponderalqisntateSiitataipi.dutivltataiiipsaii stdtirriitratitl rrrarn1sur
statutulnutri1inal. una;tranciilrstatutuluinutrilinal stmprIant ntruformularaprogamlord duali nutrilionalqi d orijar a alimntaliipopuia1ii.Statutulnutri1ionai ai uniprsoans stimazl in baza unr datoltt rin divrs mtd,nlusiv: mtd antromtri,mtd alilnntar(hstionar), tod liniqi bihimi(nivlulnutrimntlor n sing' urin, suturi) imtod oio-onomi.
\ ^ - ^ ^ i ' i i i l ^. o i o ^ i i * ^t ^ - ^ i : . . i o i ^ . ' . f i ^ i a . + . ^ ' ' j o t . , ' i ^ ^ - i ^ i ^ o .J L \ , i i i l i i j l i a l i l I i i i L i j i A i t ( ' L i l i i 5 u i i L i l i L a ' Su ( i x s S L a u i a Or lg ina
bolilor nutrifional.Astfl, boli nutri{ional insufiin sunt hipovitaminozl,
anmia fipriv,dfiintllmntlorminral, rzistnta dus la infelii.rintrboiilprtrivatd alinrrrtaiian xs s itutrrr'oiilarrji-vasularprimacauzd d mrtalitatn majoritata6rilr,diabtul, abezitatea, nltipuri danrr.
Atualmntpst55 % din popula}iaurpanqi pst70 % din ppula1iasUA sunt n xspondral. nlusiv10- 30 Yolindobezi. rganizalia ondla| aSentelii a dlaratoezitat"eaproblmi majora sntliipubli, problmi
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
9/109
^*^^oi+in biohirni a rcuiui urnan s rndifi u virsta. Astfl, L ' I l l y r , z I r I o l J l U L l I l t l l l U g . . l l l v t r l v q v g Y l l J L g . l L J L v l rontinutul apiin suturilprsoanloraduitr st d 65-550^,u tnlinladsdt' dat u inairrtaran ani. Pntru ompaa[i:mbrinul umand 3 lunionlin 95o/ode ap6, |a 5 luni onlinutulapi sad Ia 85o/o'ar la nou-n6sut
ntinutul pinstituiira7%.Un aiult umasad 55-70ks areurrttoara ompozitiorpora|6:zo ^ < 1 . -.ru....rJ -t\ 'BProtin 15...17gi : - : i ^ - 7 i r ^ r i . -L l l u _ / . . . l U l \
Gluid_ 0,5...0,8glmntminral2,5"..3kg
Mdpiui fiziIoi s a'ea ntiund mnatimnt. omoartimntui- - d - - - _ - l - - - ) r Irgrupazomponnliiorporali lga{iintr i dupa ompzi1i, indifrnt dloalizara r anatomii' Saud struturaor himi.odlul fiziologiopereazu tvvrsi';ni: du omartimnt, tri mpartimnti ri ptruompartimnt.
- Modlul ddouit comprtimtsbqtmasagras (adipoas)qirstul-il.iasa on-adipas.'{asa ras spundrigliridli. pzitatn adipoitindifrentd lalizarar anatmi5: strnpartimntst ipsitd ep. I\4asanon-adipoasorspundesumiapi rporal,oaslor,organlor'luzindpartaadipoasi.asanon-adipoas stonstituit nprinipaldinap.
- Modlul d tri comprtiment,In ast model masa nn-adipoas6stdiizatd,\nms lulrd ctid diferitor org|1 muschi in p etrclulr.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
10/109
INIC:r12
r-inrjut insaipulrii,kg;- H-ini1ima,m'In nfnnittu dsnrnil rgarrizaii'eiV{ondialSntlii(os), indiI
masiorporal st lasifiat n atgorii orspunztoar ifritor statutpondral. . ^ i ^ L : i . t . ^ ^ - + . ' ' ' ^ _ ^ ; - : L . L ^ r jv a l a U t l p I t I u l g l l t t ) l U a l U a l l .
Tablul2.l. indilmsirporalqistatutulpndrla adulli '. ' / 'I rlYl\_
_-^ rtrll,L
--{
spnlr-lobzitat modrat
l II\ / na w
Cu toat risurilpntrus6ntat, soiatu obzitatad gradulI, sauobezitateamodrat6pt fi minor,obzitatamodratnu poatfi ignoratttalmnt, oaraastapatta tanzilid la masa rpral6nor'rrralianooi+to rqrriv u v a l l 4 l L
r q v .
StatutuipndralInsufiint5ondal6
Nrmalitat
30 ..4,935. . 9.9
Obzitatmrbid6,avansat gradul tt
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
11/109
nid,sau obrzitat .par'.).Prima,?n lni nrmal maifivnta prsoanldgrn masulin,s intilnqt din in mai frvnt la fmi.Aast volulisxpliprin ns'r;mul rsind dgluidr u indiglimiinalt. adipitlabdominal ivisral iind mai snsibila aliunansulini.obezitatea .mr''s
dfin;t rintr*unapoit dintriumfrin l alii;i a aslormai mard 1 labarbaliqi0'8 ia fmi.
Fig= .5' Shmati7'areabzit1iinoid ..par6'') iandroide ..m6r'')Aumularagrsimiila nivlultalii rqtrisul d diabt,hiprtnsiunqi
12;(\'t2)*_/\''- F' "\,,.--- . 1;- \r 1 \
/ - / \ s x l- / r \ r \ ii l \' ri(\. / i / \ r
_ -+- - .1 \, i\__+i-j_-/ J I I\ r l )
\ l\i)l i i,rli\
\tI,/ \ \)$
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
12/109
Nume:urbd orpolnt5ntru igi la 0 ia lEai.. - Prenurn Dataterii:
'i0 i1 i2 13 i4 .15 16 i7 18
1
tn
IY
. 28
27'1
. 26t z c
24
2,5
2221
20
19
18
Grdu|
0bezitate
Grdui
32
1**.. 3C
29
z
t l
97 za
90 2423
l ^l \ ) ?2
50 2120
oLl J t v
1 , v 1 g
l
a_
;
s
,;
B
d l 0 l 18 i
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
13/109
Nume:^
urb1opoln}ntru t d la 0 la 18ani
10 11 12 13 14 ',15 16 17 18JZ
J I
30
29oL{)
27
zo
zc
Graiull
Ohazitatov w v & | r v
Gradul
' 3 2
** --" liO
zv
. Z
2797
25
90 24z
75
*50
25
10
24'23
22l l
20
194 0I O
*1
. .
;;
:':
22^ 4z l
20
'19.l a
} f
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
14/109
t U}-'wirgfr:;nf'flet
RferintMS
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
15/109
I]G.'yi'rstaFete5 to 19 ani(s;oruri)
\J
t
a1\.... ,..i\ ,i
' :'1,-.,;:I
" i "
2007Re1.eintS
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
16/109
-2.3.:$;Itda misraii iiuriior utanat pntru dtrminara ti masigras
; Stra rzrvlr d grsim pr.zintrrtrs jirrdou ttiv. Pra pulingrsirnorporald estauzatd subnutrifi, ar rzrvlpra mari, xsuld
grsirrroiprls asiaz'cu r'is si.itpirtibolil roni. inlsiv blilardio-vasuiar,iia'otuii uni tipuri i anr. 6surriipliuriioraiipoascaraIerizazl distribuiaisutului adipos subutanat9i pat fi important inprziraisuluiunor boli.Astfl,dpozitaraprfrnlialabdominala grsimiiia fmi stun tt isardio-vasuiri ai anruiuindmtl.iai.iiuriiutanat msar u adipmtrul.
stimaraprontajuluiotal al masigrasr inbaza msurrilorpliurilorutanatseazeaz itvapostulat:- prprliadintrgrisimastlutanatai grasimaotal- stnstant;- grosima iliist onstant6;- onlinutul ipidlor insutuladipsstonstant ira70Yo;. istribuiragrsimiistprpinaid.Ttugi aEtiparamtri pot varia in funlid vArst:$e,tni, nivlulantrnrii
tztce,tarad s5n6tat, lla limitazntruitva atitateamsurrilor.Totuqi,.jatorit inriitiii;i roilr rlativ rarobsi-vat, astmtodr6m6no thnid rfrin .
f3..r. Thnia d msurarra liurilorutanat Durin qiRahaman (|967\ThniaDurinsi Rahamans azeaztp msurarea patru pliuriutanat:
- pliulvrtialla mijloul bipsului,mina st?ng eIaxatl;
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
17/109
Api s apli6ualiaui Siri(1956):
}'{asa ras. : {495lD)_ 450
\ ^ . ^ + ^ + ^ f ^ * ^ : l ^ . + ] ^ ^ - ^ l ^ ^ ^ + ^ - ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ L : t . ' . . - : * ; * ' ' * ^ | . 7 1 Q o ^ r a - l , l l U t a L . U . 1 l l l l l l U l t l I l l I s , s t l L \ , t l l t t l L l l U I l L l l ll l l l l l l l l r L l l l l \ J t l / - ' | ) / v \ t l l l r t J t
grasentrua ava un iiu mnstruaiorrnai;i psi'oilittoilprii;i puiriiSariniia trmn.
2.4.Dtrminaramasi dair a orpuiui2.4.|.Frmlali-Lrntz mtdd l masei retie orluiIn ultimii anitffnnulmasa idali stnlouit u timnulmasa torti,ar scaicu|eaziupormia iuiLorntz.iasariiidi a uniprsoatir iultluprmuiaui l,ornz(kg,lorspuniproimativunui viC egalcu22.Formulaui LornZareurmtoarlrm:
ti)MT:50k8+%(I_l50)bi Pi _ (i{-t00)- (-t50)/a'
und:N4 masaorti orpului, g'
H _ inalfirna'm;^ ^ ^ ^ $ : ^ i ^ . t ^ - a + q ' l ^ ; - l ^ ^ + ; n _ - | n n f r r . t * o ia _ L\J \ , l l l - l l lL ' a - a L r I L l L l ( J l t L , l L l ' l ; y L r t L r u l L l l l u l .
Jinind ont d faptul6 ira25Yo din sutuladips Stativdin puntd vdrmtabli' masaortia oprului s orteazdrinformula:
T. : _ MT) 0.25]+ IVIT'
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
18/109
2.6. Calulali masa tortiI)rpriqi t|viT,yo_ prnf'uiabatrii masiral d la masa orti. ormula{i onluzia orspunzdtoare.
2.7. alula1imasa rtatT.)prpri;i A.'9 procntulabatiimasirald lamasa ortat.ormula{ionluzia orspunziltoare.
itrbri pntru utvrifiar1.Prin mtodpoatfi stimatstatutulnutrilinalal uniprsan2. risurirntrusntats mprt6bzitata?3, C fatri influn az'dzo|taraobzit1ii4. Prin aluls pot trag nluzii rfritoar abilanlulpondralal uniprsan5.st MCqiurnseaiuiaz,d?6. Car savanta propusformula ndiluimasi orpral ?7. ums dfingt bzitata upvaloril I ?E. .'.alrial iir4aratrizuz' mesrpralnrmai?9. um aprialimasa ortirpri?st apropiataloarai d masa realr?10.Cumaprialimasaortat ropri?st apropiat aloaraei d masareal,?
3. ALCULULNSARULUIINDIVIDUAL D NRGIi 'uTID ATIvITAT,$I STARADsA,
obitiv:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
19/109
miqril rspiratrii. Lantraliiilrusulr +"i|izeazdnrgicnicd.Uniimuqhi unlioneaz,prTnanntnruEhiuiardia, muqhii rspiratori);
. ativitatasistmului nn's. tivitatea ntltual6 sbazeaz'p transmitrafluxurilor nrvoasar mplic6nergielectricd.
in ativit5iil mnlinat partdin nrgi st uti|izattr ub diferit form:himi,mani.itri' ar ait patst pirdutsub flrd nrgitninurnit ldur6.irrdraalduriist nvitabil,ns6a st rtil,darprinaasta asigurmnlinra mpraturii ptimalativittiinzimati37"C)qid asnlna asigurrvrsi'iiitatarsiraabii.
Chltuili|ei nierrlerile ro,anismiuiprzintisb divrs orm,1up5-um
unaz:) heitilinrgt,ichituiiiinrgti i organismuiuin 24 dr or s iasifi nrmtoari
atgorii:. hltuilinrgetic care sigurd mtbolismul dbzd. tabolismuld az6
.^rQrrl' '"'.io}1gliuiiiirngii iiiinilii ptitiu fuiltiiiar';i iriiitinorganismuluiin onditii fart standardizat: star d rpaos omplt, pnmAnatimp de 12 or, in star d ornfoft trmila tmpratura 21oCpntrua lud nsitatarganismuiuid a hituinrgir pntru a 1uptantra ldurii seu frigului.Chltuililnrgti ntrumtabolismuid azorsund mn{inrii funliilorvital important: atiilhimi snlial dsintz din suturi, ativitata ardia9i irulalia sangvin6, rspiralia,ativitata rnal, ativitata sistmului digstivqi d mnlinr a tonusului
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
20/109
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
21/109
. Forrnula uiBIk9,a. 1996)
Fmi,B: [,963"M)o'o'0.50 v-0'l3](1000/4,1855) (5)
Brba{i, B: Il,083x Masa(kg)o'o*l{rJ.50v.0'l3] (l000/4,1855) (6)
und:B-
mta.bolisml_;l az6'kca|l24ore.- rnasa rpuiui,kg;H_ inallima,;V_ v?rst, ni.Fornula ui Blakg.a.st n prznt ornulad rfrin , n spialpntruprsoanlu surplus dmas6 orpoalEiproanld virst naintat6(pst60ani).
3.2.|.hltuililnrgti ilni in l.un{i niviuld ativitatflzichltuililnrgtiilnin fun1i nivluld ativitatizis
ca|cu|'ez6dupa ua{iN = B l{AFo Q)
und N_ nsarui nrgti,ai;i'B_ irrtllisrrrul baztralulatdu5ualiaui l{arris-Bndit,kal;NAF- nivluld ativitate izi6(innglzaPAL- physialativity lvl).
Fctorld lctivittNF(PL)- nivlald tctivittizicd:Niviull: sdntarF: x i"45: B: x 1"45.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
22/109
3.2.2.hituililsuplirnntrde nrgi n unl bliPntrualulul nsaruluiuplimntar nrgiecauza|d unlboli,s apli
fat.iipntrumaladii. arrar difrit vairi?n funtid aftiun.dup umurmeazl'.a) insufiinii.nai oni:nrgi: i.2...i.5 x ivfB- pntrumntinr
2.0 ;
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
23/109
I
riiii indratrrrrs.api.J, ans,mrsu bililta,sp61atul ainlor,dpiasara- ^ - ^ 1 - : t ^ i \I I I U U T T g i '
ri1iigri (iansapii,mrsrapiia U.U)) 0.62dal, vir'a ningii dtnis'?nt,imnasti
]\.]ti: . masuratn kiiairiip kiigram pminutp:;t nrgia.cazaia.Undsunt niiat inte',ai.r, ua valoara ndidin intrvaluldat,u p{ia azttluida5ftuind tivittadatprsoanaestefoft ltd. auenrgib.D xmplu,n pozi1iaa$rzat mdiapntrubirbali st0.007, daprsoana
gdoart laxat, e va lua0.003'da5 oart nsionat5 0.12.**Pntrltalul s aptrproimtia5 asta prezint ivlulbaza|de tivitat.
blul3.2.Ti hltuit ladifrit
0.05-0.0530.042-0.050
riiii ijr(rnturar,uaramsi'mrs norTnal,ufiarar{ilr
0.018-0.0-?50.023-0.040
aDrlul . t . I Impur lutf laollrl t nlvlurl n Ora Ativitata Durataati.
vittii.minNivlulnrrgti
1-U f23.00-06.30 Somn 450 4500.30-06.45 oaltad diminat 15 15o.4- / . t ' Imbrar ZU TU i07.45-i.25 Luaradiunului ./.v t7 FtJ7.25-8.00 rs p os la
$oale, rviitl35 IO l0 5 l0
08.00- 4.00 Ati.'.itatia gal 360-
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
24/109
stinarahltililrabluI3.4. ittai. alulalinrgi hltuipntrumtabols mu|azal(Fruia Flarris-Brrditl
A kai
B.Chituililpntruativit1imusiariina'oiul .3) B.
. stirnaliapoximativftul rmial aiimntlor, .kai
kai
i 0?6dinsumaA+ ts: (4. kai+ B. kai) 0.i0
D. Nsarulnrgti ntrurmorglar:,l (A+B+ )
heltuilirgtita n 24or : A+B+ + V - ,|
m:3. i.aiuiatinsaruinrgtiztinicotaiutiiiziniormuia ui Harris-Bndit,fiinfiiaratristiitivit1iirsnal i,.;ntual,hltuililup1irnntar
d nrgi legatd nelafliuni.3.2.stimalihltuililnrgtie i|niceprsonalmpltinionsutivtabil3.1 3.4. iin.2..3.3 Compara[irezultatl blinutEiaprialidahltuililnrgti ilniprsnalqinsarulnrgti ilnitotal alilatau r,loriaprpiat.n azlunuidalajmaimard 200-300kalintr.',alri,rifiatirtitudinelgriinivluluid ativitateizicl, (NAF)sau a stimrii hltuililornrgtiilnisi
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
25/109
4.VALOARA NLrRITI'.AA PRDLTSLORALIIVINTARobitiv:
Cnsolidaraunoqtin lrsprgrupld alimnt; Studiravalorii nutritivn rla1i u ompozi1iahimica difritorgrup d
a1inrlrt.4.1.Gru d alimnt
Alimntlsuntprdusnatural mplexd rigineanimalsauvgtal'ar sunt nsiimat in sta ruii sau dupa tratar trnii6,fi in s...ararnatural, sau dup r afbst supusunor transfrmlri.Prdslalirnntarvgetal nlud:ral(grflu, sar,ofz, orez1ovdz,prumb,mei, hriqt),
''u.i i aiun,nui grqti'nu ioos,migiai,t ), lguminase(maz6r,fasul,sia, int,n.-rt\o trrrntia.ginasarahid, loara-soarir-ri,n, susnt), frut (m,prr' gutui,prrrn' irg'viqin,ais,strrrguri, ottal,ananas' banan, pqun,zmeuriat.), igurlr9i vrdri (vint,dovli'rl..r,vi' fl1,
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
26/109
4.2ampazi{iahirni a difritrgru de alimntDin punt d vdrhirni lntelnstaudin nutrint.S onsum
alimnt, iar organismul utiltzeazlnutrimntl.Produsi alimntar onlinurmtoari ias dnutrimnt:
r-;..- ". .. | "6r . , | I r. /
> pid
b) Mirnutrimen| (nsrul lr zilni st drd'inul grmlor,
miligrmlorsi microgrmlor)..} lmnt minral
Cunoa;tera ornpozitii hilni a alimntl st imprtant ntrulaboraramniurilor,qntru algra orta alirnntlor invdra asigurriiuni. - naiimnta{iihilibrat.[n funlieimpzi1iahirni9ii apoftui i nutrimntaiimntis lasifiin grup,ar suntriat in tablul urr5lr
abelul 4.1 Partiularit5til ompozitiihimia difritor de alimntGua 1Piin qi prduseliee (rup,ast finas)
Ast aliment auin omun urmitorl:. sint l maiimprtantsurs di nrgipntru rganismsub
spt ntittir,, n prtiu r rin nnidn ntinut, l.asigurir 80o/o|in alriilzilnid originegluidi;
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
27/109
Grua 4arn,p;te, ou5
Grisimilimtar
sunt rdus rpndI.entprti;
sursr d prtinmlt1arnr grasi (pr, ra f,, gisi t.) qiniiriiit ridiat d lipidbgtmnnesatur{igrisim d pr ;i dgI";i linsafrrr igrsid p;t);
sunt prdusprondrentgluidie
a'li,linn{in';t idi;rtc gluid,;;r asirila|i m+- idizharide);nsumat in antitili grt pot dvni fatr d risntu qlibtzaharat' obzitat;i lte boli mtbli;
rdusl d patisri, oltiri,hivu lai on{in 9intititi nsidratrild lipide ;
siguri rgnismrrl u qlorii 1rr' fiind srar insuirstanf ilgi etive.
sunt prtlusu valoarnergtinalt;niin antititi imrtanic lipid;liril vegtal qi grisima d pqt sunt surseimportntd aizigraqiplinsaturati1
peqtigras au unin aizi gra;iasi :,) i in aizi
G." ? o sunt sursi importanti d ap pntru asigurara bilantuluiqi rgimului hidril oganismului;Buturi
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
28/109
Frut |aginas:m6s in,aiun,arahii,nui, smin
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
29/109
5. CALULULVALRII NRGTI.A ALINI,NTLORobietiv:insrrqira trliijaiul av-alriir^gtialiinntlribluturilr
5.1.F{utrimntirigrrCompuqii a imntior ar libraz nrgi in organismie vii Suntmarnutrirnntigluidl, ipidl;i protinl.Nutrimntlar a idarin organismlibr
"uie "n,r.gii ,,.,..,. nutrimnte cllorigne.ofiinlii
aiigiii ulrtziitati ii abiui5. .
Tabelul5.1.Valoararntboliabi|ila nrgiiomponen{ilorlimntari
Nrrtrimnt enrggti - - ,nrgi IICluid su|E-
Lipid(Gr6simi 9 kallr
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
30/109
Unialirnntt fi int5rit,pntru altl s fa aprirnafii,g5sindu-sehivalnt mas'2. 'iotrdiIordespre compoziii hirni linrciloronsamteS notazmasa n grarna firuidin maronutrimntlrganionlinutnprodusl
onsumat.unsindgrama.iul luidl,
ipidl;iptinlr
onlinut n aiirnntionsumat. pat aiuianrgia ratii aiimntarintgral.Dat dspr mpzi1ia himia alimntlr nlin ?n tablul5.29iin anx6 a indumar.3. iiuiui nrgiifuriiizt iicr iitititFneri fi'"nizatid fiar alirnnts a ulazfl din pdusult',alrii
rntabolizabilnrgii iruinutritrrntvzita.5.2)qigramajulnutrimntuluiin aiimntui rsptiv.Doar ?tvaaiimnr, um suntuiiurii9i zaharui,onstauiintr-unsingur nutrimnt, sptivii
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
31/109
5.3.Calulu n{inutuluinrgti l buturilru a Alooiuitilis lb1inritr frirrirtialuziqi a altrz din frutsau
xtrasd arnidndin ral.B6uturi1blinutlup-mntr n}in5...15volumd aloolin 100(5 -15").Distilaraaestorb5uturifrmntat rmit
b1inraturi r loliarid 30 - 70.,.Dnsitata looluluistd 0,8 glml,,
astfl l c ml d all intrs8 g. Aillilrgeratst absrbit la ni'*riulstmauiuisa intstinului sub1ir'ri a il mliifiat'ttazatlsorb1iidpinddvolumulhranionsumat, triabuturii, gnqid partiularitgiiziologi,nspial ta snitata stmaiili;i, par1 lartmidin allu1absrbits*.iiminatprin rspirati.pil si urin.tabolizaaaloluluitiii nstinoidatra ui in.fiat
"upartiiparanzirnloraloldehidrognazaADH) qi
nitinamida-adnina-dinultid'I.JAD-. cul1iipsd ire 1,50 gram d,.*DH,a pi.irrit,ti.jaa i50 gramd ai]pe zi. nazulunuiiisumzilnillrai*o"" d 150 g. S actieaz1 n al doilasistmd oxidar- antina-idaza-ata|aza. Yit-v-.,ii* .1itttlr.....1-n lalt\,l..rlur St l oU - 2o mglkglori, mliafiind dlcO mg/kglar'.
Tablul5.3.on{inutulaloolului tili9i
gluidlorn difrit buturi
Buturiontinutuln alool Conlinutul
in gluid,g,ll
Valoarnrgti6,
Kal/l/" s.llBr 2-8 16-64 30 2 57iiru i-6 8-48 i-0 60 580
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
32/109
Tm:5.l. alu|a[lvaloara nrgti unifliid p?ind 5c dgram.5.2' a]ulativalaranrgti6unuimr d 80d gram.
5.3.alula{i6tgramd allqiAtkillorii a nsurnatprsan5 75 del ' :g,dalaola20.00anslimat2l d;ampanilaaprit iviY,de itr.rcvinsalb.In it timpaloolulnsumatva fi dgradatn organisrnulastiprsoane?5.4.Cunosindi prsana ata onsumat elitrud id"ri250 ml d brd5o a ora 18.00, alula{ias-afblosit ntimpuinp{iisistmul antin-oxidaz.cata|aza ntruoxidaraaiiuluiingrat?
intrbri prltruutvrifiar1. Cnutrimniara mai inaitvaloarnrgti?2' vloar ngtiraloolul ti i?3. Car suntmanismiimtabolizarei aiooiuiuitiii?
6. DIV,RSITAT,A$I PARTIULARITATIL NUT.RrloIt[AL,AL GLUCIDLORDIN ALIMR{T
obitiv:FamiliariZara,; ci.',rsitatluidlrn alimnt.zahr,;ri, rnidnuri,ibr
alimntarqi partiularit1ilor nutrilinal.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
33/109
---"-*_---- I
Ilomtlgiiao singurziplinrrizat6
Hoiozid1ibrara lusiva ozlor
drrn ridrliz
Htzidlibraradup1hidrliz6a zlr*
(tiatiunid holozid+ aglion)
Htrgliaiter,az difritsintmbintnmodrgulatsau nrgulatnolimrizat
6 2 Diversitataqipartiularit{ilutri{ionallgluidlor
Pnlirrzi r |l U l l v a t LPstg lo ufritali zidi
oligzide2.10unittizidi
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
34/109
lilui6.1.Tiul, sursialimtarqiriusiinal al iigstiigiuidlr
j Gluid rnntarii
nzharidel t ^ - - - ^I Ia-|UZr
i l. Gluoz6z Fruto,aiI:- ' . . .l 3. ialatz
{ l f , ^ . . ^ _
+. Ivl.7IlOI.d
D , t t . nI E I . . v ; J
l. Riboza2.Xiloza
] ? ' o i - ^ - oI J . I l t q u l l l v a gI
1. Zaharoz
2.I,actoz
3. N{altozi
l . . . ^a . . * : . , .l l ' l u U l . t l l l I .
. - : - . - * l , -) r ru ug Imb
Frut.mir
,l,aPt i prdustat
Prdus din mal1,unl
N4ffiozaha.id.|anozanu s n[in n fbrma ibr]i n l i ^ n t a
jI l l l t l r r l L l I l L
ii[inutuigluzi;i li.utzi irrfrut qi lgum dpindde graduld arEiondiliil dp6strar.
Ribza. il:laEi arabirrzen sonlinsub.form{fllrn alimnt.l sint drivat dinpntzaniidini-rut si din acili nlii dinprodusld ar qi produsldmar.
(iluozFrutoz
) l . l , ^ t n z
Arbinoza
Frut. ggm' ral. | ilozil;pri. alg marin.gurnd mstat,
lttl
Dizharide(d ibil hridZahdr,mlas, irop d
G|uoz6;igalactoz6
(ontinuarab.6.1
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
35/109
( ab.6.1
3. Ptin Frutr Ptinlonstaudintr-oatnintralrmat din aizigalaturoniiu graddiflritdmtilar9iramnz.atniitlilrt ullstituitjiiil.t z
' l ] i l . t , i l l t ' za .ualiz) .-- l---- i \ --*.- "- ' --*t e-- ' /|
| 4. Gum 1Sr1iillantlr i j Gumaarabi. rtatsalm,l I l 1gst ollstituitaingalatmanan.l l l r| | | l J l I ^ 6 f t I l o f ^ ^ t r t ^ d ' n f c h l f f A ? a| | l \ j ( l l l | q u 9 H ' ( | l L v r r J t 4 u l l l g l ( . ( , r l u z q rr I i - - - - - - ' - a 'I I l l lfnz r. i r ] lrrrrrnic s i
ilzi,gluozi,aiduluilaturonisi/sau sa|actozei.
iiiii:;1aidgluuroniqi
5 rrli r'ii l Srtiilnrintlr i l rodusn vziullGolsialunl - . . - - . - . - - - . | . l -l i , ] planta inul. banartirul,i l i liiiiiigiiitintlii.i.ii D.
Alginatlsuntnstlt'ditin ipolimriai aiduluiD-nlanuronii ial aiduluiL-guluroni.onstatt in
iL d galatZa. - i.1 Amid";"1 Cral, banan,prdusamidonasratat mi(pntrudtaliia s vdashma .1.)
Amidnulrzistntst ra{iaamidonuluiar nu str iigat i6tramilaza salivar"ipanratih.
rzistnt
S dosbspatruatgrii damidnrzistrnt.
|*Notd: Polizhridl(l-5) pt./iscidlptd l glucozdd dtr bctriilcolonuiui. cest
(ontinuarab.6. )
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
36/109
6. Stahioz6(.trazaharic)
Fasol,bob, altlgumins
Produs
Gluoz6,frucLlztr^
lactoza
1j - -1ry4: ho, tn,.' n,,l i" i, | "os'."Bg"91g$ s th l ||c' ltulnt
Poiizh u id d sti b (in Cl mai importantgru
.',dr antitti.',.Dinstitd rnaltz
din puntdl-.'iisintr I, I
usd arnr
marin
Shma 6.1.Clasifiareaamidonuluirezistnt
RStBoab midonfizinasibilt . .
l otgseI'inapsulat nmatia
R53Amidonultrogadat:
I alimntamllatratat mi
RS4Amidonulmodifiathimi
Nu s nlin nprodusd originvstal
Faii u iiiitjilului zistnt
RS2Boab nativintatdamidon: artt.iruzi. bananvrzi,amidon d
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
37/109
- stimularafi.mntaliili;- diminuaraolstrolmiiotalqi/sau fra1iiolstroluluiDL;- diminuara limiigiisau nsulinrniistprandial.
st admis, 5 fibrl snt nsuratsirnultanu al1i nstitu-nliptnlial
bnfiiasoiali fibriorin matria aiimnta-rl:itarin, minral qi ai1institunlilg'tali.Astfl.rlul fibr r er pute t pliat"n part printr-sinrgidintrfib." Eisubstan iasiat.st dmnstrat6 oria1iadirtintreonsumul fibr alimntarirduranidn idiabtului,anenrlui lortal.hiprlipiimiiionstipaliei,stiunamasiorporai,a1itat.Rvndi6rila
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
38/109
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
39/109
6.4. nsra1in su1iabiuluid maijs ?t3 inumirid alimntu onlinutdifritd fibralimntar:
I.ipsitd fibr Srsd fibre
Bogtin fibr
6.5.Numili 1mai important ursd firalimntar.Aranja}i n ordindsrstoar- 8 alimntu lmai ridiatontinut dfibralimntar.
6.6.Nsarulz1|nicde 25g d fibr alimntars Vor ontin n urm6tarlantitetid alimnt:
o
-aa
a
...piinintgrai6
...piind griuhris6
... asoi
... oiamazteusat
7 C NTINUULi FRi RLA D GLUID i PRDUSL
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
40/109
7.CNTINUULitFRioRLAs D GLUID i PRDUSLALINTAR
bitiv:
- Studianlinutului gluidnalimnt;: '.1z',itabiiitgiird a 1g a-tit-.i-dvi- iiiriirt_ susdgluidttal,zaharuri9iamidon',n fun1id nsarul iziologiindividual.
7.1Gluidl_ sursmajritari d nrgi ilnii
Gluideirprzirrttrpoirtitulnajritaral aiimntaliizilili,l fiindf-oar6spiniitin aiimnt. Aiimnti giuidi sunt ibart variat,fiindrprzntat ral9i produsralir,rut, gum, guminoas, rodus,uu,ou'"Eid oftri,tir,t. n prznt romand6a 55-60% in aloriilzilni tr-lt ni.vili5 dirr slid.^ " - ' - .
onsumulalimntlgluidi aduo mar varitat de alt nutrimntimportantn alimntali.Alimntlbogat n gluidsunt o surs6 importantdo ^ o , - i o ' . i f ^ - i n o a | m a n t o - i . o ' i o i i . n i ' ' a i , , , r l l q r | o t q t p c c t j p t q t e e s i l t s t r l , iL r r g r A l L ' v l L t l l l r i r L ' r L I l r 9 r l t l t l l r r t q r v \ l ) l r r r l J r J g 9 r t g r v g r I l g L v l g g l r L g L
hrani. Cnsumuldifritoralimnte* srsd gluid,asigurprezen[a n ra{iaalimntar6otal6Eia univarit6{id altnutrimnt. st importantd mnlinatdasmna 6 gluidl ontribuia frmaragustului, onsistn1ii asptuluialimntlr'a fa alimentaliamai divrsqi pl6ut6.
Rzrvld gluidsuntdpzitatn fiat(ira70 qi muqhi(ira|20 g)
Iai
1J
(
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
41/109
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
42/109
8. INDILGLIMI $r SARINAGLIMICAA ALININTLOR
Slluririi:
Stdiivairiir niiluiglimia-i -limntior SurS gluid;Fami iarizarau notiuna sarin imia imntlr;Dzvoltara .iiit11iiliiiriiunqtiniirspr ndiigiiminalirnnta{iaurnt;Dezvoitarraapaitaliid a asoiadiiritsurs igluiin virarduii ndiiuiliirril alitrrrrtirorsnat.
8.l. Indilgliemi_ ghidalittivn algr limntlrgluidirpul unlanuLi|izaz\gluidlsub fr.m6d gluz.Gluza poat fi dasmna ransformat n gliogn'un plizaharidsimilar amidonului, ar stdozitat n fiatEimuEhiqirprzint fom5d rzrva giuoziqi o sursdnrgiugoriisponibii6.riuinsii giutl'ziaa singur sus5 d irrgi lrr.nnr]itii ^rrrql.Din aast agz,niv lgluziin sing trbui nrnlinutv l l l L l l l l v l l l r l
p*'*un..,t in lirnitlizilogilt,0 + ,2gl|. Cnntr1iarm|'agluzinsiings num$tnormogliemi. Hipoglimias caracterizeazl'prtnonntratiial giuzima\ mii d 0,8 gil.Hipogiimiast nso1it6d snza[iad foam,am{li' durri d ap. Conntraliilgluozi maimari d I,2 gl| sr numshiprglimi" Hiprglimis arateizeazrin st aut,diurz5sporit6.Rglara rapid a flului d gluzi din sing Spr depozita.r-'a}ir:nhipoglimiant)sa Spr s6ng (a iun hiprg1imianta)pntru mnlinra
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
43/109
l0
il
|
0,.F
U
O
imp.r{
FigE.l. Dt-rrinarandiluiglimialtri or
Llnllia.limnt stat P p-rl-trslllira
Saglil in figur5ndi srtia insuliniprodus6 impd 2-3 orc dup onsumulunuialimntsluidi
und:
YlG: l00'x
iG- iniiig1imiY _ aria suprailei suburbagiimia aiimntuiuistuiiat - aria supraf iuburbaglimi6a gluozi
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
44/109
8.2.Fatrii ar n{lun{zindilglimiIG al unuialiment dpind d digstiagi absrbliagluidlor.Rspunsulglimidpindde vitez,a digstiea alimntlorgiuiiiqi nu st asoiata u masa or
mlu]r. Astfi, nutat giuiiimpl^ unt zaharuriint. Dimpotriv6,xistrorjusamiia u iG mai inait iit i al.monoza'naridlr.Divrspropritalial alimentelor,difrit d masa molular6a gluidloronfinut,,r l t r m i n i r i n r, n , ' l - | i o m i n D r i n i r t i f q n t n r iU i i i i i i i i a i a s i j u i i S u i B i i U r i i i i U . i - i i l . r r v u v 9 t l v L v l .S n u m e r e :
- sifiul alimntului.sursi d gluid (stutura alimntului qidimnsiunilsal),
- on(inutu|qitipul monzaharidlrdin omnntagluidlor,
- prezn{qinatura fibrlralimentr,- ntr midnuli(r-ortu|amilozi|arniloptin,brm bblor),unlamidonurisunt mai digstibildAtaltl;
- mtdl ulinarqi tratamntul thnlgi apliatprodusului (grdul degltinizra| midnului,gradul d rtrogradar, o(inutul amidonuluirzistnt);
- rzn aitr nutimn{i n almnt agrsimilsau rtinl.Adugaragrsimilrgi protinltlrsad intruitva IG fir mdifia rsunsulinsulii. p "zn a izilr rganii(lati'-ti);
. prezn[a substntlor ntilimntar (ltin, fita(i' plifnli ailguminaslorq.a.). spunsulglimiestdiminuat inrzn{aor ;
. spifiulindividual;
. mtalismulrsna ;. timul zilei flndsunt onsumatgluidl,moz|ia mslor antriar.
8 3 N{iund saringlirnia alimntlr
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
45/109
8.3.N{iund saringlirnia alimntlrIndilgliminu stsingurulfatrar dtrminiin m5sur6onsumulunuialiintr;t nivlui zahrului sangvin(glimia).Da Snsum6iurdusalimntar u alagi G(mplunepul;i rissantul)n ntitef similar,r;trea
glimii",a mai rdus5n azu alirnntului un nlinutmai miigirri|.{:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
46/109
rcus(xmplu djunbazatp proiusd av6z.al.paas,tri)e..Ainad sar5,produslipanifialiu tri or fi prfratn louipiiniialb).
8.5.nsin{ nsmluisivd riiqi limntlr indie
glieminltSindromuimtaboii st runosut aa mai imprtantiproblmatuala
Sanetetiiubli,apari1ia 6ruiapot i influnlati d moduld alimntali.Unuldin tatorii imdiu ar ini.lunfazvoltareamala
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
47/109
Tm:8.1.Studialishmadin fig.8.2.mntalionsin1losibi^l1iuni
alimntatll
u sd alriiqiaburrdntn prdusu indiglimiinaltasupraapari1ii
difritordrglrimtaboli.
8.2.obsrvatiinli1limial alirirtlorn trrpa-afiu lalgluzicin
tablul8.2. omparalivalrilindiluiglimial airnntlrin rapt'. uindil
glimi algluoziqi ntomi1iun tabigrupAndalntl u indiglimirdus
ifl 70).
\ r- \J \J J ,r, - t l t \ l rww
Tablul8.2.Indielgliemi(lG) al unor alimnt n ompara{iu lal
9r... .- _.-i
AlimntCralJ\l -rrr I{ . . . l1 . rgg-lr
Fulgid porumb Kllogg',shppsKllgg''sFrrlgi dvzBar usliT6t p nr.z
riq
orz) ^ * ^+:Lt4SllloLl
Brun
Alimcnt
I,egrrminasrFasolralbtr rrntBbFaslalbLint . - - l - . - - ^ ^ . :as()lg us ]alaI intSoiaazdrevrdI t ^ - : - ^ - - ^ ^ ^ a :NLarzatr usualta
Frut
()1 1
- 1
496t1954
48791-)a 1J Jn -L I
28184866
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
48/109
qpitur ubananGfr
BarSnikrsBar wi
ilat6nagrirarsDula 6pqun
r r rm.L v u r t r v.
staMorovartfi:
Fir iNoiPrji1i n ai dgrsim.
Cop1i ?n rlBostanPrurnbdulc
ingh1ata u ontinutdusdegrsimiIut-t itiaii,ai un[inut
rp r l l l da i rn i
ButuriSudmr^.+^L O\ILA
Su dprtoal
Gustriipsui dporumbBastna; p;tArhidPpomisuri d artofizl
rparat dulir. t: -^] v l l gFrutozGLuozLactoz6\ { ^ 1 a ^ - lYldrL\rzd7 qqz\
t zJ
t4555728
s8201005710565
-+l164I
4\)851
6449
8s62758689754872? a
36-8050
4 l85
(ontinuarab.8.3)rz nstt tti atirt6 min r28 Sfl;i 91
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
49/109
)rz nstt,tti,at.irt6 min r28 Sfl;i 1i isar6 oab 48
Mr.'z
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
50/109
Gluidd asimilar
int6
Nlazdre vrdSpaghtPortal
LintFasol al.Lapt,hfir,Pr,mri9, ttgui,ipfrut ' . n . f n r y I t U L L U Z q
ntinuarab.8.47464-6666^ ln n a
JU-+J2-5i^J U47.5,2-629
8"5. nbazava\orilor ndiluigliminumi1i it5-7proiuslimntare sursigluid apid i d gluidnt.8.6. Algliun produsalimntaru indiglimiinalt. Propun{i.4 variantdasoira astuiprdusalimntar ualt alimntsau ingrdintar ar rduiitdiiglirrii.F.a ionintarii rgfritata trdtamntui rmi rmandatgradu d m5runlirsialt dtalii thnlgi.
intr.oripntruauiovaiuari. st rrdillinri?2. e fatori nflun|az\,va|oarandiluiglimial alimntlor?3. C stsarinaglimi5?a.Da"\ixmpl lalimntu indiglieminalt.5.Dali xmpld alimnt u indigliridus
9.1.Nliurrignrldsp ipidDi d d fi i hi i i d i l i li id i t
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
51/109
Din punt d vdr fizio-himiin adrui lasi lipidior suntgrupatsubstan{elu o aratristicd izic, rnuninsolubilitat"an apqislubilitatansolvn{irganii.n lasa ipidlor antitativprdmin5rigrup:a) Trigliridlpst95od\n aprtul alirnntar lipid)b) Fosfoiipidl) StrliiLipidl, nutnitin md omun gr6simi,nstituiin oganismun mponnt'irrr. .i ^..l"l.l"n.i"llti.q' r:r lz,sililiiul.il.j substiii dii:tlul. Natura "si antitata lipidlor dtin5
aratristiilrnorfologi,biohimi,iziologiqifun1ional lmmbranloriologi.Astfl' uliurilsau
grsimiitrnsumat rlfluniazlrilibi.ulmmbrana. u At st nrai suplmmbranao U dt sunt mai fiint shimburiiiintriul. rrnagtaasptloralitativ9iantitatival lipidlr dinproduslalimntarestnsarpntrualgra lor advati invdra asiguiriiuni alimntatii hilibratinlipid, irililsu urr triintiifiint a.izira.qisniiali.
9.1.1. olul lipidlorn organismulumanGrasimilau muitipl funliiirnprtantn rganistn:r P ling rlul strutural'lipidlrprzinto imprt-ntlrezer" e nrgi
onntratl,tecargram d lipidfurnizAnd9 kal la biooxidar' a stpstdou6 orimai mult dAt antitatad nrgifurnizat6d alaqiantit61id protinsau gluid (4 kal). Lipidl fumizeaz a mai marpart dnrgipntru urul musular. Sromand5 a lipidls aprira0%
ciziigra;i saturalinsumali in s suntnsidrali fati di.ispntrub lil di l
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
52/109
bolil ardio-vasular.- izig"$im?,Ii,ISturliGMN).ciziigraqimononSatura{iiminuazisul anruluid sAn, du nivlulolstrlului'n nsinf, artiipa prvniramaladiilrardia;- cizigrsi poiinsturli(GP|Q-acizir$isrliili.Un aidgrasstu atAtmainsaf.rrat,u 6tontin mai rnult gaturidubl.ontraraizilorgraqisaturaligi monorrsaturali, arsunt sinttiza{in marairmajritat n rganism, aciziigraqi piinsaturaiiin
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
53/109
- arnaunorspii d animalqimzlirri- uleiuriqigrasimi n spialiupratareatrmi6
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
54/109
uleiuriqigrasimi,n spial iupratareatrmi6- bisui1i"pturi'patisi- ipsuri, artofiprajiti n baid grsim- uiiuri vgtalpa\ialihidrgnatmargarin).nlinutul aiziir|runs itr grsirilpaliallridogtratst d ia1aoh dirltotalulaizilrgraqi. n arnad bvini qilapt onlinutulor std ira2-5o.Produslalimntar u lmai inaltonfinutn aizigraqitrns suntprduslipanifia1i,atisri, it6ri pnl ia 0ciinttaiuiaiziirgraqi), raipntn'r jun,artfiprji1i finhfris)qisnuri(2a-40o/o,\'Efctal izilorgrsi Saprosdntd1ii.Similar acizi|orgraqisatura{i,aciziigraqitrns rs niviul istrlului LDL(oistrl ru)
isad iiivlul
oistriului FiDL(istroibun), prin aasta sporS risul maiadiiiorardiovasular,prmovazatrslrzaqi diabtul non-insulinodpndnt(tipul 2). In urs d rtarsunt ftel.e acizi|artrs asupra unor tipuri danr' mladiilr nurdgnt.atir, tipul Alzilrrr,alr.gii1. ns5 smntionaz., d, aciziigra;i trns d origin natural6nu au ftl negativstabilitpntruaciziigraqi rnsproduqindustrial|ngmntu| risului przentt de cizii grsi trs. In ig1tur u ftlngetir,asupra s5nt1ii,unl ri au adptat atr lgislativ rfritoar |alirnitaraonsumului aizilorgraqitrns |a 10dinnrgia otalzt|nic6(2 g la unapor1alorid 2000 kal)qi mn1ionatea rzn i r p tihtlprdusloralimntare ub rindul rfritor aonlinutul aizilorgragisaturali.st tndinlada liminatotal sau parlialdin alimntaligrsimiltrns podus ndustrial,ud it i i ig i d igi t l
TaIul 9.4.C{inutlizilrgra;i sturiiginesaturati nlgrisimil ( /100 d d )
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
55/109
II
alimntare (g/100g de produs)
Tablul 9.5.Grisimi alimntar bogat n aid alfa.linolni,omga.3
Surs d grsimialirentr
AGstrrra i
AGmononesatura{i
AGpolinsatura i
Aidlinolei
t6zz
Aidlinolni
18:3,Iargarintandard 39...s6 28...s t t 7 . .14 u.f,Marsarini vstal5 43...s0 29...42 15...21 14...19 0.5Margarinu uli diloarea soariui i5 . . .19 35. . .45 J . . . 4 6 J . . . { t ' < v..tUnt 48.3 23.4 1 ( ) l l 0.8Unt u ntinutdus
d sr.sinii 2.9a t 4, . 1
2 a ne oaUli d arahid 19.0 50.0 l l n 18. . .40 zA 2,Ulid floara sarelui 12.0 19.0 9.0 60...74 0.1...0.3Uli de mislin 15.0 77.0 8.0 4. . .10
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
56/109
pUli darahidUlei dalunGrsim depasErLTlei mslinobfinutrin prsiun rou integalUntGrsi d fiatd ba
I t { t
ColstrolulClstrolul,dup6 Strutura himi,st un alol poliili,o substan
fizilogiativ,prrursor a Llnuigir d al{i strli u funlii important inorgaist, inlusiv acizi biliari, vitamina D,hmni suali (strgni,androgni,progstron),hormoni ai glandi suprarnal.olstrlul intr inomponnta lipoprotinlor,astfl ontribuind|a transportara ipidlor iniruitul sanuin, ntr nrnpnrntammbranlrlular' n spial?n sutulnryos'asigurind turgsnfa lullor. Z||ni in organisms sinttizazdc\rca Ig d olstrol, antitatadiminuindu-sn funli d onlinutulolstrolului
xogn in alirnntie nsumai. t.llstroluis nliirdai. ir proiusldorigin animal sub form5 libr saustrifiatu un aid gras. atea'g6lnnuquld ou qi produslatatonlin antitali dstuld marid lstrol.Consumul mdiu zilni d olstrol std 200-500mg. S romandd irnitaraonsumuluid olstrol limntar a300 mgp zi.Lipoprotinlonstau dindifritpropor1iid olstrol, riglirid, fosfolipidEiprotin iind numitrsptiv n moddifrit:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
57/109
ablul 9.7.amrraz a actz oi.grasi a unr liri rsirniaiirnentarDenumira AG nsatura{iodin AG Utilizara
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
58/109
Denumiragrisimii
AG nsatura{i,odintotalul aizilrgra;i
AGsatra{i,oh
Utilizara
i Aid li-] lniirt.
Aitllirrii18:2
AGNli
insalt,tit
.o. ^- ll ltlu.
(iit'fript,
To inalti"(baidegrsim)
Uli de mf,slin 0'7 6,80 77,4 15,2 + + +U r ^ : l ^ . ^ _ : 4 i r l t l t r a l ' l r d a { l
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
59/109
ftau asuprasenetelii?9.15. aminaii datlprzentatn tablul 9.9. ar sintl mai bgetsurs d
olstrl?
abiul 9.9.n{inutullstrrodusulalimntar i o..,iirrtui il
| lstrlului, ]mg/l00g alimnt
rir(as6r, ovin6,po t a t t t l IGlbnusd u I500Ou intsral 5s0
45Piat d vit6 -?00
cavai,mziuri^-^^ ^\ - l l l lg L l
I-aD+"entsralAlbusd ou
t0. PRTINL:FUNCIIL' STUDIUL ONTINUTULUIINAL I Ni, '{T. A MiNA Z7l.l"t'lTA { I. R oLUL A}INo A IZ I L o R
- . -l Lrl ll
Can dpor
a
a
produra nzirnlr;sursd aminoacizinecesarin sintezaunor hormoni(insuiina,giuagonui,
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
60/109
( ,g g ,hrmniitiroidini,hrmnul adrnrtiotrpi,mattrpina hrmonalrqtrii9ihrmnul antidiurti-vazprsina);intezaantirpilr_ imunglbulinl' arprtejaz5 rganisrnuld invaziilmiro'oin' iral;transprtarai fritorsubstan n sing(hrnoglbina,ransflrina,lipoprotinl);
ti&i}SlTiitramnirrditar;. mnlinra hilibruluihidroltrlitiia-ido-bazi;. SfSd nrgi.
rotiia unoipiritai-itlralizara urrliilofizilogimultipld tipstruturai i fi'ln1ionai.r roiui nrgtist sundar. n azul uni aiimntaliihiiibrat protinl asiguri doar I I-|"/u din rrrgia z,ilnii trrtata rrsarrganismului.Dagluidl qilipidldin alimntalia\|nic6nu asigur6antitatad nrgi dvtgiuidl 55-6a%;i lii,Jl 30-50^), rg.nismr-ila ti|izaprotinln sopurinrgtin dtrimntuluntiilor strutttralifunclional.
|+.2.Ptinl surs d arninaizirtinlalimntarsunt ompuse din urmtorii aminoacizi:Izoluina,Luina,Valina, Fnilalanina,Triptofanul,Tronina, tionina,Liztna, T\tozina,istina,Arginina,Aidulglutami,Asparagina,Prolina, Gliina,Srina,Alanina,Glutamina,Aidulasparti,Histidina.Dintr aminoaizii mnlionali,organismul nupoatsinttizaqaseaminoacizi,ar sunt stritd ninlouit9i trbuis s onlinin alimntali:zoluina Leuina Lizina Triptofanulo Tronina Valin Doi
ontlnrTriptfanul Smifr - sr{iaipntru sintza srtnini;
tab
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
61/109
Triptfanul SmifrAntidprsivAnaigzi
sr{iaipntru sintza srtnini;- Psibilprvan doz mari sr(iahrmnuluiEtriiqi proitini.
Trnin Imnstirnulnt - rrrrsal gliinri,srini,gluozi:. Imunostimulnt:imi(hrmnal). lular.imilnglobulin,antiri;- Antiinflamtrin artrita rumatoid5.
tionin Antilrgi . Agnt dmtilar n numroasmolulal organismului(uAP-ul);- Agnt d sulfurar;- Prursral altr minoiziu sulf ;. Componnti nfaliniptidi anaigzi)- Antidprsiv;- Trnsprtor al slniului;Dza otidian5:0 mq./ks.adult).
Lizina Prttiimunitai
- S n{inn mari ntititi in{suturilemusular;- Amlirazrtti munitarglbali rului ;-
La prsoanl n tat arn{a iziniar puta fi un fatrl irdiiaiiului ssmi ais a fmi;. Psibilar rl detoiantal Pb qialtor mtalrgrl aprsanl n virsti;Nsarulzilni:840 mg/zi(dult).
Aginina Antilstrl . sn{ial ndpzifarqir{iaztului;- Rl mtaboli niluluri ndispnsabila produere
protine onsidrate1 e) qinlinutulamineizilrsntiaiin aagiantitat Jprotin rtrinlaprotinloului sau cazeina) YA
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
62/109
protin rtrinlaprotinloului,sau cazeina).I _Cpt/x |aa, o
und C. indilhimi alprotinistat' t - on{inutul irui aminaid sn1ialn prtina
stt mg/gprtin),Cp. - onlinutui aminoaiz1|or sptivi rrprotinad rfritmgigprtin6).Valoara ndiliui himis alulaz5pntrufiaraminoaidsnlialn
part.Aminoaidul u lmai miindi himi inaortu ptinad rfrin[staminoaiiuiimitant.Vaiara'ioigia prtinisiatst
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
63/109
valoriibiologia protinlorn aiimntaliagtaliani.Lato ovvgtarinii u artr.bui aib rblmu asiguraaadvat uprotin,dar a asira,hiar in antitti mii,a laptlui qi oulor u alimnt vgtal, aminoaiziiiridisprrsabiliunt flniza{in antitii advat.pli nstitui lbinaraiaptiuiu iguminoasi.Dsi iaptilntirr rrai'rruitrrtirrinfu,istin graiild prtind?t gurninasl,standardul dal al aminacizi|cru suif nu stra|izat. onnulapntruhilibrulprotial vgtalinilorst umtoara:00deprtindin raia' 35in iguminas; 'inigumprspt }unzas. rltablul l0.. snt przntatdat dspr onlint-rtulrtinloi: i minoaiziilimitan1i i unor alimnt.
T.abe |-).3' on{inutrriproteineiorEiaminoaizii imitn{iai unor aiimnt
Indil1 1 , - : _ _ l| | ' / | I | |
rel
Piulnborz albFind griui
LguminoaseF l
9,47,1l0,11,0
2 6
49 (Ls)62(Ls)38(Lys) (Lys)
59 ( t+Ci t)
496238
118
Indilaminoaiduluiimitantlimntul onlinutulnnntoin / ^ l U L L l l J ' / v
unde P _ aprtulrti in 24or'g;A _ azotuldin ur liminat.in24 or'g;
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
64/109
}v1t-masaorpral rti/idal6"g;ln tablul10.4. untprzntataloril ndiluihimiqial utilizrii
protintpntru unlprtin.
blul 10.4. ndilhimi9iutilizaa prtiinta unor prtinalimntar
,\1imntul Indilhimi,04
UPNLa pii
UPNla sobolani
ou intrgLpi ul-nanrezPorumbGriu
1nA
10c674953
a 1
o 7 a6649
94a.) /595248
10.4.Nsarulzilni dprtine
organizluiar nr,ointind arninaciztpntrua sinttiz-n fi-rtlndira 2,5 milioan dglobul roqii, pntrurnovara a fiar circa 4 z1leantroitlorlullmuoasi ntstinal)i la fiar8...10 z1|e a majrit1iiluoitlor,pntru sintzanzimlor nsaredigstii, hormnilor, fatorilordprotli q.a.Doarsintza protetst ontinu, ar lo in mod ontinuu,nintrrupt, aprtulaminoaciztlortrbui s fi sufiintin antitat9i alitat,asigurAndu srzn|a i|nicl aaminoaizl|or snliali n li t l t
...'gd afllrudd.;it
....gd ard iartl dvit....g piin....g mmiig
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
65/109
l0.5.Calula{insarul ilniprsonald protinn funli dmasa orpuiui.in6 N' l ' r r i t i x . r.i 1 , , l i ' ' i11. .1f; i1eci .^ir t i tt i lIU.U. i \u i i i i i i t j lclusl ailmnta pIrtatr Y.onsumatntr- Zi. 'sigurnsumullatnesarul ilni dprotin?l0.7.Alatuigi -vaiant ratiialimntarai V-araoprinSaruliIni n
proLin.i0.8. xaminaliiatirzntatn ta'oil0.3, i0.4' i0.5.bsaliarriirlaidullimitantal dif,ritor limnt.10.9.n ce aZca|itatea rotinidintr-o mbinaliva fi mai inalt- la asoirra ad'uirtiit u ala;i atirilii.jilrritant, alitiaizilimitan{idifri1i?punrlir,ariant ombinareposibila alimntlor n sopulsporirii alita1iiroteinlor.i0.l0. Numi1i lmai importantr surs dprtin hilibrat dup onlinutulaminaizilrsnli ii.l0.1l. Din tablul10.1 obsva{iluldifritranrinoaizisnlialin organismuluman.10,|2.Formulapntruhilibrulprtizllnical vgrtalinilor st:600% protindin ra|e;35o/o in lguminoas;5o/odin lgumprosptfunzoas.Al6tui1i ora1i limntar arear satisfaondi1iil ormulipntro prsoanad 70 d kg qi
g...,gd amfiartd pasr....g fiatd vit....g u..'.lid apt....gd a;avalu past ar
g g....g trid a'ldz....gd artofi i(i
o rtlqzlr .rrrl. . . . < L l r t q 4 g l v Y v
] , ^ . ' ^ - l ^ ^ + . . .A us v9I\lr l d ptnjl...'.sd brinzad.',ai
d d l
Tablul 10.5.Uniiindiatri d litata nrotinlrdin divrs srs
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
66/109
Sursde IArinaidulnrotin l limitant
1 1lrL- PR UPN Dr VB
Ou r00 '9 ^a 97 o aaLaptqi iAminoaiziuprodus i sulff(mtionina+latate | istina)
90(8s-es) , i(2'8-,2) 77(i-82) 97(9-98) 82(80-8s)
I U U
50
(30-ss)
{
Sminto1aginoaJ V
Lgumi-noas
Mtinin*,tronin6*(sia),
lizina*isusn,flara soarlui)olizina*
80{7e-84,\6R{62-70)
mtionin6**(bum-b,aAminoaizi cusulf(mtionina* 60
(griu,vis,rez,srg)Lizina*,triptofan**
1,7(l , l-2,3)
55(40.6s)
(s0-60){ l| i q
J v I L t t
(40-60)(1,8-2,2)
1 6 | 45 i 83
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
67/109
11. YtivriNL: FUNCTIiLFIZILGI,sURsLALIMNTARst NSARUL ZILNIC
Soulurii;r onsoiiiaraunoqtin1iorispr riui spifi ai iifrito vitarnin irr
ganisnrul uran; Studiraonfinrrtuluivitaminlor inalimnt; Dzvoitaraabiiitagiir i aigraivatia sursioriimtarj viiaririir iii
fuilii.jnsi-ul ilni.
. -1Vitaminlsunt_ nirnutrimnt d netur rganii' frr t',larl nrgti,indispnsabilpntru organism $i, rsptiv, llsara fi onsurat n modbligatoriu u alimntl.Dup6 strutura himiavitamunl;apar}inifritor lastj substarr{ gatii: atltin, acizi, iipid, arsunt runit in adrui iasi'',itaminldupi ntri stitu in.saIpnt-rr-l-rganism.Rotl prinipal alvitaminlorst rolul ataliti. AparlinAnd difritor las dsubstan organi,traii1ionaiitamini iasifi5n funli isoiubiiitatn:a) Vitaminhidrsiubilvitarrirra, vitairriiil..ipului) ;ib) Vitamin iposolubilvitaminlA,D, 9iK)
o lasifiarun{ionaloat ] d asmna tabilit upmanismul or daliun,.rind r-trm'tarldurifundamntal- Vitaminlimliat in modifiarea transciplii dADN inARN qi ar
'I.alrllul1l.1.]Fllullfiziklgirin:s:ar.rrlilniia[ vitminlr-
N ' "' S
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
68/109
.-p]rt-|-*---fiuiol.'g q - -._-.r -- -4,g\' ziu'li rs"rli,prot1iasrrturir itll,prot{i..nlbanar;i.irltrrlin n int,za()l,i:'
Dgli ulariLltan;tt aztlla'ritanlirrozi,.orbulg;i1inilr',
N;-.'."' -- SursL
- zilni L;ltlarg. 0,6 .0,8mg I lrasim i,t(opii); I batg, u6,- 1.0 ngntru I Lrnt,mantin,
Nt
S orr$inlarn sursd igin animal5.]nstb'ila atiunal-ignului' aze|orultavilt"umini.
Vltantina.Ar1'inl
d
rot{]tlintIanr
Dfiinldnfilohinn,tr, | rotr,crnbini,a ntvirrn ] agulara angvin
ntihmr>ragiii'| gular(:ai} ]8\,ini
| t U [ L l l l J i l l l ( l L d t i l g l
i
IllII-_ -__f__
Prvitn.rirra\.. | rus.r l,vitarnirri,,\ ;l}-artttul l,^,ntitrxi,lnt'
Il,
Van:.lj.,.fr.,i,ir.,rll.si
l;,*lliii,--
i=tisnaop
Iilol. ] osaiia aliuluigi rsif'orului.] stlrnalailanlirahitiit lht rllt,irrhitit rjulti. rstopzdiI
vita'; ii-_-|-;r.:r.it...iaiori
ai-
l ir*,"i ,"iti*u.tfl, i nrmbrzl.lor|ulr" | (pritr istrugratistrili | rtelial1r19|61q9i'. I gl|bul1oro$ii),
| ar a vri;lzirtilitat-a.sindlrrr euro-l l dsnrtivt tt_ ___-__tVi tan
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
69/109
\..1
trar-rs1rrtulnilr l t $i tr'oniltrr,sntia]n sirrtza.lagnuli,cilrnitini fiiat.biosintza,at:oanrrr:lr,intra;iona:z;i ird ali liL'ri,
jai urr l ilplrt'ntn utiil1'np |6lglii btrin:r9t:tobilitatalrlbrrlIrlb' i1prot.jzrn,]lbranldtriora l;lidativii.;:;itsint;:anl.fbrullli'r;tabsolbtia irului.;"ii,i].;d'; jior
--i;'ifitlt'" ..o.o Nu st lsris 0..3 1.5mg/zisi adia
lmprta.ti.nsidrtliir r,tnltal . loIisrnu|l trit ilr;i
rblnl pati in;uro]og;i;nmifttrtogrnafmilnsinat;l,ziuniutan, lmuoas:i,Simptoroular
vitE]
Vitaminll''airl sirrrbi:,antisrlrutir
tianina
(Pt'),niotinarrridr,antipllagrir;
ti*l .ni;*l1'..l"?i:[ tn'i,'it uCIi i.-.zisltn|dus ainf,:1ii,nmi,bosal,tainsufi inta gingiior( sutului orrjuntiv);In az:uI vitaminozi
..tobltt.
Pilagra:drmitDrgl6ridigestive(dir,gastr:iti),d:rglrisihie
80 mg/zi F.rr-rl,;itri'ottiiz6',m69'tin),gum(va'rz6, rdidul,artofi. 9ii,ap6vr'd, raz,p6trunjlvrd,mrar)
Drjdiid br.ral ntgral(grirL, rz),lg,uminras,in'sia.pqt, orr;,subprdr-rsfiat^inihi), u6. apt
prlungit,mpral,uri?na]t,a a];iunaoigrlului.lnstabilLn prznlaasorb'atxi'caziipl fi::nl'idzei,amta]:lr .l, n mdiulalaljin.
Pid.riintratarnrntdiurtii,Onsum si.vd r;.i,[rro[,l1trud
InstabiIi in mdiui laIin
ii,it:ilu.aiu t,'iat,nimiisuba{iunaazlru trar,o[t
Pi"ii,ri.i.nt
aiziiorga;i;F'atlrl r$trr;.NJsar
iln1run:til-t;lrl:alul.Ir:
Ragii : r;idodurtil 'rgansmr"rI ' inrJspll a lrr'a iiIl po|u.:.l'ii
15 - 20 lglziNsarsurtn
tilnrulainiiialptrii
T.rA orz ;igrliu,drjdiid br.
at,pr;t,i:at,glbrnur; ou"lguminoas.riga.
diu:ti.,rnsumsiv
d eai,alol,pegt rudSint:tizat batrjiilolnli.Stab.ilia ar{iuna9ia >ti;nuluri
Nust sris 1,,4 1.8mg/zi
Nust sris
Vitanrin 5Aidul
4.^ . imglz iN: sarsuIn
Par1spindit:ouii.rn at pegt
ontinuarab.1 .SinttizLt: atri llnlui
Nu ,st sris
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
70/109
.Aidulpntotlni:
.VitlrBii
irido:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
71/109
;Con{inutulvitamin- r, mg/l00g prdus
Pflin b
Piinintgrl
B1nno n?{
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
72/109
ultivar,hanaanimallr rnoduld prsarthnlgi5.Datl przntat ntabllompozi1iihimisuntdat mdii, ar potava unlvaria1iin funlic' zanad ultivara rdslrdat. }lodul dtratar rmi9i d onsrt-/araliirrrti asr-inanflun{azn{iutiil nvitatnin(Tabiiil11.4).
Tablul||.4. f)naturara itaminlor
Vitmine ILa ldr
A +
lnprzn{a
igrrtrlrri++
L lmin
++Carotni + -- +
D 0 0 ++ a l -.j--t-i +
+ +++ +B] +++ 0 0z -t U --_rPP U U U
Not: 0- stabilitata atiuna atruluidat; ++ - instabilitat,+ - instabilitatmodratd. +++ instabilitatantuati.
Tmf l d l (
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
73/109
intbri pntr autr.rifirl. C suntvitaminl2. arsuntimai dfiitarvitamin?nalimntaliamdrn1..)
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
74/109
2. ar sunt i mai dfiitarvitamin ?nalimntaliamdrn1..). Prin s plidfiinlavitaminlor n alimntaliaactuair'?4' Car vitamnpt prezentaoiitat iind nsumatn xs?
5. ar suntftltliai vitarriirlotrxsi
6. ar ftri hnologii9iai mdiului ambiantnflun{az6 ontirrutulitaminIrin alimnt
7. arst iui sifiai firi itamin?8. Car vitamin a prpit5liantiidant Prin st irnpr1antftr-ll
antioidant lvitaminlor9. ntruar atgoria populaliiifiiIltitamilriB9 pzirrtrr fatr.
ris ?1O.Car itaminsuntantiantni in aralimnt ontin?
Tablui11.5 Srs iimntr i vitrni
Surs alimntar d rtinl(vitmiA}
Uii i iat ibatg
gl l00 g
JUUUUit d mii. ffatat mi 2 c0Fiat, alt animal' ratatermi r 1500
Fiaigrsd gis 9s0l l +
"n aPatud fiatpoin 600
Coaz6 neagrl'praspta
Ardi dul, ratat rmi
( lntinuarabj i 5)
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
75/109
( lntinuarabj i.5)
rov rs,udj Mrv,iatat ntiPtrun.jl.rrd
Surs alimntr dvitamina m/100g
Uli dtjoara arlui s6.01 . ' lUlid prumb i0,0Migdal 24,0
ais usatltlota'"".s*'.
4620.m
Brooli. tratat rmi /U(,
Mango | | vaiseprtlspt I J U UFrunz d salat6. rud l l 00Sosroqii i 000nigoni n ott 800Adi dul. rud 750R;ii, udKt-hPrutrusat
A^ lvvv]
600 I
*- 5- l
Grmnid grAu
Ulil ]atd batosr r l , : - ^ ^ : - l - : l ^U ll Llg al all lU
lvl i1tUll.1-d- t 1 ^
| .J |i api{a 15,0--Unid sia 15 .0Llli dmrslin 12'argarin 10.0^ . . i ; 6 ^ f i ; t An t r ' l u P , J t t v
R {
artofi.ipsuri 6 . 1Uiiipgt
Surs alimntr t iaminvitminBl
00Sursalimntar dvitminaB9
lrg o
Surslimntard riliflavin5(vitmin82 )
mg/ COg
Drojdiialimntar 4,40Fit'trtat eni l ? o
ontinuaralrl .5Sursalimntard niiani
(vitaminaPP)m g / 1 0 0 g
Dridiialimntar 40,0ata i bi i 28 )
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
76/109
Fit trtat eni l ? oRinihi,tratati rmi 2 ,10Djdiid panifia{i 1 ,90
Lapi dgi.sat' pi.ai t , o uL-tntgral,raf i .20Patud fiat dor 0,80isdal 0.7
ata ibi i 28.)Drojdiid anifia1i 16,0Pastd aahidA * - L ; l ^
^I at l tu t 5 n
isd Vitl. salopratat rmiGrmni dgriu 0"70Musli 0.1aammbrt 5%|vlc 0,60Fiatgrasd gisd o.60Brinzi a]bst, rte 0,50Camdra , ritura 0.41Glbnuq u 0,45
Marouprjitrpur' agu
8,5sJr
Somonafumat 7,8inihi,
hata{i rmi'7,0
Marou' Ot 1a .rtr 7,0vlt|' ostlt 6,7Mus1i o, )erino f . l r lnt 6 5
Carnd pasr 6,4
Sursalimntar dpiridin(vitminaB)
mg/100
Drojdiialimntar 4,20Grmnidgriu 3,00riripoin,ruzi 2,80usli 1 60
Surs alimntar dinobalamin(vitminB12)
gl r00g
Fiat,tratat tmi 6 1 , 0Rinihi bovin5.ratal mi ? 5 0Marou,gratinat a uptor 19,0Rinihi i ratat ermi \ l l
l2. RlluI, FIzlLGl ALLJNLR.PIINR/{..sr NTINUTUL roiPRoDUSLALININAR-
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
77/109
Obietiv:o Cnslidaraungtin lr cspr rlul spifial difritr lmntrninral?n
rganistrlul utl.raii; Siudira niinutului ma- qi mirlmntlr snliai in produsi
a1imntar; 'iezoltara aiiitaiiior d aig ivatd a sursir aiimntard imnt
rninral n fun{id nsarul zilni;i par.tiularita1i1ndir,idual.
12.i,Clsifiraimntlorminrai|, . .
F mntglminral przint6-nstitrrn iliigatorii,niispnsa.oi]ii uiin,.ntalii'16valoarnrgti6. l intr6n ompttnla ifritor nzim,hmoni,{suturil organismului,ar1iipa rglara rsitrniismoti, ndplinsqialttungii mpant pifi iriimntminrai.?n abil '+2.1,|2.2 sLprezentat6nformaliadspr olul fiziolgi spifi'nsarulilni$iproduslalimntarn ar son{inlmntlminralsnlial.
Priniall2 prinipiid lasifiara lmntlrminralsunturmtari:o Itlfuttc|ie d cnlinutul tn orgnisn;i, rspctiv,csrutr ilni s
dosbsc:.- Marolmnt:a, P, Mg, Na, K,S, Cl.- oligolmnt: ' Cr, Co, Cu,I' n,o,S, Si, V,Zn.
rdutri,ca aidul asbi(vitamina) pat mri absrb1ia. n rtiularfirului. Biodisponibilitata minrailor ariaz intr-ogam6 largdd valori, d iaapriirrativi-2 % ntru unii ompu;i ai firuiui pn la ira 9 % pntru
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
78/109
apriirrativi 2 % ntru unii ompu;i ai firuiui.pn la ira 9 % pntruompu;iid sodiu'potasiuqi iod. In ntinuarsuntprezentat mpld fatriqiaratulirflun1i asupra bidispnibiliteflia doudinir lmai dfiitarimntminrai_ rnarorimntula si oiigolmntul .Tabll 12.1. Funtiilg '3jI9 9 9I| lmnte I Prprit{i tlilgi
nismul uman isursliimnlr
I m l n 4 r q l t " " " * ' - ' *II
I| sfor
Y
CaliuC
Sodiul l
Cmponntal osfatuluiali amrfgiai hidroiapatitiristaiizatarasigur igiditataqisliditatashltuluigiduritatadinlilor.I o / ^ A o i n t r l l i n i n f l l n n r i i, r r r s , r v r r
muiiipi: xita'oiitatnuro.musulari. ransmsi nvos6.ontra{imusular,oagularsangvin5,pmabiltatmmbranar
rinipalul ationxtralular;ol in- ^ . - - . J : - ^ - - - - : - . - l ^ - ^ ^ ^ ^ - . : - , . t . 1 . . :| p d l t l Z a l g d ) l l t r g l d I d L U l l l | | l u 1 u l u l
api ntr mdiulintrirqimdiul
ostoporoz5,ostomaiai.RahitismCrampmusular
DzhilibrualL ^ * ^ ^ ^ + ^ - i ^ i ^ - ^ iI l u l l l u 5 L 4 l l o r
intra-gi
oigin alimntar
Lapt, brizturi,minrai,migialusat. aviar.salativrd,pitrunjl,fasol|c en l rqcti riq
Carnatumat,mzluri,;tanisau d mar,murturi,
zi
Manifstiri d i Normrt i .et rii. l.j
I ut"p"nt.uI I adultil24h
N".i't 8001;liulrridirrrrrunonlave*iului;i din$lr,n]ponent l ATP,onstituntl aiziiornuiii.fsliidlor,mnlinhilibrulaido-bazi
igdal,nui, alun,iUoli, var^r. , qi g5ig.fs alb, int. orz,pasi fdi ioas'prduslatatqiou6
400.. . 000mglzi
Tlul 12.2. un1ii . i-gq9 919ntlrn . ' tt l t u t 'Jmansi surslalirnntrPrprit{ibiolgi
v{nifstiarrnt
}Jrmareomandata
lmntminral
Sursalimntar
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
79/109
r n m
\-
rb tC
uruCu
II Fluor
F
g
^tivatr lmtaolismului
idlr i liSt-imuiriniziglLrulirqii(vitBl2)' antal*i'vzdi|fatr erieriAntiinflamator,Antiinf;isAntiuls,Stimularaintzi
onstitunt imaliuluidntr(fluoroapatit)
. l - - ^ n ^ * r lI r l l o p v r L v | qr
DrgliririibtieAtrslrzozitatnm ^lgiiiruiata ltrmittilor
Anmi.drg|6rist.artila , n'1t
arii dntar.rs: lztor,lz,lJbru|ii oSoS,4gryg 9 14nmi. nri
du ()r50.. .200mcglzt Drojdi i, ral. ar tofi .fiat
'| 1 nto l i ntgrl,int
Z . . .mglzi
imgiiap
Stidii' rut st,llgttminoas.i.eal
pi potabii'pr$imaln.ai' morv.ap6
F
l".tI
oignuluinhmg bin,trddtoiar
t,'-".at""l tfu.il.i
" " - " ' 0 ' ' '
i l spana.ais. ui,fiat di l vitl
D.*sl,"..*t.*dbilitat ntal i l dralLitiuLi
R.glaraisprlzitii Sirirjpsiv'insmni, ngoas
t - * - / - :I l t t g L l
(nunsutalmnt sntia|)
Alimntvgtal,Ap d mar
ngnMn
Agnt d dtir,stimulatral sintziar1ilailr
ragilitatostoartiula'drsl6rinurolsi
2., 5mlzi Fulgid viz-,sia, gum noas,migdal.stridii. fiat
|2.2.|. BiodisonibilitataaliuluiProntuld aliu absrbitn adrul unui rgim alimntarbiqnuitst d 2a - 4a%.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
80/109
g qVArsta9i ondi1ia ftzicd modifi absorb1iaaliului.D mplu' la opiii inqtri fmil inpriadad matrnitatprntuld aliu absrbitst maimard6t a prsoanii vArst6naintat.bsr'otiaaliului ststirulaid aiditatgastri6nrmal, aastaasigurind fmaralruriid aliu arstfoartsolubil. Alfl fatoriarfavorizaz6absorb1ia aiiuluisunt:
' , i r ^ ' * i ^ ^ i - r . v L l l l l t l l o , l J '
- |atoza;iaidulati;- aidulitri;- soiutiii
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
81/109
digstiv.Caliuls online9i in alimnted originvgtal.D xmplu, rutlesuulnt u un nlinut iiar daliu.L,guml runz(spanaul, tvia, bda,
varza) uni bun Sus aiiu. dai.aiipl.rziltai.juluialifua o patalmntuluiminral sI fi pirdutsub fbrm d xaiat d aiiuinslubij, astfidiminuAndu-ibiodisponibilitata. oia,sminlelqi futlolaginoas, um suntsminiid fiara:sariui,usanui,migiaii unt'gaien aigiu.
- . :72.2.3.Biotiisni.niiitata iru uiConlinutulfiruluiin organismuladlt st de 2,5-4 g. Balanta dintr aportul
alimntrd firqi pirdrinrnlinasthilibru.Pirdrilzl|nice u ds-uamara^^ ..l^l^. '-^+ al ilii,supafilrmuasIr,nlusiva tratuluigastr- lintstinal suntd ordinul a 1 mg qi aastantitat rbuisuplinitu firuldin
' :alimnt. n organismirul ist subdout-orm:irul funlionaln hmoglobinadin giobuiiroq;ii angvin(ritroit)qi miogiobinadin mu9hi. Hiogibiria;imiglbinaallaaitata a fiaignulpntrue-l d lu lrar nl,id nrgi: ignulrnitrea-|iat-spiraliilularar furnizeaz6nrgi.} iruld rzrv6 st ipozitatu.b brm i ritinqihmosiirinn fiat, splini,mduva spinrii, muoasaintstinai5'rinihi 9i pmit sustituirapirdriitlrfiruluifun1ional.Globullro;ii eptzate sunt distrus dmarfagi,iar firullibratst rilat. Hmglbinast dgrar1a-t-n fitu protura ilirubini l i r n i n t n n q l h i l i r i r r r I r I r r g L
Ci1ivafatoriinflun azi biodisponibilitatairului alimntarRata absorb1ii
rima,darstun aid uprrit{idutari a da av,zia-;iteminaprvinfbrmarad tr tir in tratul gastro.intstinali omiqilorarnu potfi absrbiii.CPP_ susid firhmid asmnantnsifiabsrbtia iruiui.
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
82/109
D mplu,o mi antitat d am intr-unprparatde maz6r, int sau altlgumirioas'a intnsifiaabsrbiia iruluidin lguminas. a fl 9i asiraiguminoasloru igumrmntatati.- Prezenganhibitorilrabsorb1iiiruiui: fita[i,oala{i,fosfa1i,arbna{i,i-brlalimntar,aninldin ai ' afa.- Przen[aomptitorilor|a absorbli:piumb, o-bait,stron1iu, nangan' z\n,supiimnt iiu.
Pentru a maxima|\za sbsuriairului qi a prvrrinsare rmtrl:
anmia friprivsunt/ r \ - - - - l : ^ . - - - - - - ^ l ^ ^ ^ - - : : ^ l : - - - ^ - -(i)ar"rliiora|.aigil 8iiiil.lttli..,.=l.ttl.tlonsum in spul rqtrii aptului
total d fir alimntar;(2)inludrasurslor alimntar d vitamina C l fiar trrrrisa,",,\l ltrpromotoriai absorb1iiiruiui;l2\ .^1'.l^"^ la fiarmasa surslr fir hmiPP),dastposibil;J / rr lL rLrLrLr ur{4)t',itaraonsumuluid ai sauafea n adrulmslor.
|2.2.3.|. alulul firului alimntardisponibilpntruabsorb{iTri fatorisuntuti|izalipntrualulul antit1ii firabsorbitn timpul unimrs :
1. Cantitata fir hmi9inon-hmi;2. antitata vitamini C din alimntl onsumat; Cantitata onsumatidarnpgt aupas6r PP)
an pr.izsiu irtu dispnibiiitiitrdsd firlui v cn|in na dinvrintelermd|ore: ivlaipin 30 g d arnsiabd (i23 g d titiusitt),sau
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
83/109
Mi nll t in de 25 ms d id sorbi. - - ' - - 1 - - - ; - - - - - - - - - - O - -hsrbti fieruiui dintr-omsd cu disponibiiittiosd firttluino-hemic st - i ' - . t - td So,h T1I 11 t1ps/7rl lt rr,zr,rllr,lr, rtp iir,r rtr, 5()(l m" " " - o 'F.irulhmi sontin ioarn arn'pqt,pasrr.Dar nulnai 40%iin fierultotalal astoralimntsthmi,rStul600iind non-hmi.Absorblia firuluihmi st onstanti qi nu variabiia in cazul-frruiuinon-hmi 9i pat fiaiuiat6ca 23+lodin firulhmi dispnibi|.mpl'u..5 g do.filu j bovionlin3.3mg dfir, inclusiv 40%dincr (]'.mg)est.firhmic, r rsul 2.0mg st
irnon-hmic.sl, ctitt otl d
firno-hmicl prprtttlui
- I : ^ L ^ - . . L : 1 ) ^ ' - : ' ^ J ^ ) ^ { - ^ + . ' I ^ l ^ . ' : ^ - ' , , . , , . ] ^ l X I ; ; . - , ' l ' " ^ ' ' " l ^ . - ; ' .L . u r. r v u . l I u U t U r U I I u r I J l r l u J L I I J I I 1 I L u I | I . ) c Lluo l - l lLLl I I l L , I J , | . l L . | l L ' l ' I ' I . I I | J I I - | | . : ' i i i L
r u nivld bsorblied cir Eo/,,p ind i druluni msu disponibilittrdusd,dor 3o orJi bsorbit.
in tabiui12..stprzntat n mpiud aiulai bitltiisporii 'oiiitiiif . i o . , , l , ' i . l i ^ . { i ' . r . o . i ' ' " i . ' , . , q l r. r n r t i p , | t l L l l l l t l l v v l D L l l l r l l g t v v l v q l v r t l
.lui2.3. Atlsrbtistiativ5 firului din divsmniuri u aa$ialar alri(720Kal)
Grupuldisponibil i t1iipntru ir
Di ibili i t
Cmpzi{i
30 g protindinzarzavaturiqi lgumun iaurt
Firul total Fierulh m i
00
0,06-0,0750 00 0 006
antitatfiru uiabsrbit
2,0-2,50 1 0 2
Tm:
12. Studialirolulmarolmntlorn organismuluman din infbma|ia przentatl
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
84/109
inta.biuiz.i.
i2'2.Studiaiirluloligolmntirn rganisinulumandin intliaptezentatntabelul 12.2.
12.3 olosind abllornpozi1ieihimial alimntlor,alio ana|iz'orrtinutulrrie aliuin difritprdus atat,brinzturi.Sltalidingrupulproduslratt8 -10alimntedintrelemai{ivntonsumat isrili-lnrdindsrstarn{inutului aliu.
|2'4. areprdusalimntar ot fi utilizat n alimnta{i a sursd al*,i..n lipsaprduslrt-t?
|2.5.|c6tui1i-4 ombinatiid sursalimntararaopr saruliini i8CCmg d aliupniruaiuigi'lsiniunntrui a'l:
Produsullimntar Gramaj,g
Continutl aliului.m
produsn antitata de
produsonsurnati
n100g
I blul12.4.Sursalimntard lmntminral
d
Surs limntarde mg/
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
85/109
Produs ttsvalarmsnasavaimmntai
Cammbrt409,,atri
Smin{d sttsanSmintd flera-seriui
Ciuprialb.usat
^ - ' - - | ^ ^ ' 1 a v d l \ u l l l L E
svldmavalhddar
t d vai
Sminti. usan
Sard butri 129aGrrrrri griu
Fs] |busat
ulgid vz
Spana l 106N4az5rsat i 1l-5Sursalimntred sodiu
Mslinngr n sarmurtrzlurisi
tri afumat
idii alimntarPast6d arahid
I Srd bu5t6ri
ffi
38850
. . l . - - _ . 1 ^ - . ^ j -i 'urs llIIlaI. uru
rg/100
i3. Ci\{PARARAAPRTUL ALIIiINITARZILNI URINTLALIMNTATIEIHILIBRAT
Sonul rrii:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
86/109
Sonul rrii: stiiara onforrrritatiiratiilor]rsonald onsum alimntar urin l
ai menta1ii hiiibratn baza meioii nrgistrriaportuiuiz1|nic; idntifiaradfiinilornutrilinalprsona|izate ilabara nuiplannutri1ional or ialinrntr.
N,,IOD LURU1. intorni1i list5dtaliat alimntlor llidqi ihidonsumat priada
a 3-5 zllecu mnlionararamajuiui,nsriiniiatln tabil3.l. Alg1iopriad u alirnntalif;t ni rrhicnlritluzindzill dodihn59ild srb6toar.
2. .itafi uauat{ antit1iiiimntirnsumatl' stimind it mai at ngramj-rbtr.tlr,6 n i, frutlr, brrturir nsttmat.
. Folosinidati ompozilii himi a aiintrtlo,aluiaiiqi ornpltaiitablul 1.1u valoril rfritara onlinutulmaro.qimirolmntlornantitil d alimnt onsumat: iloalrii,protin, ipid, hidralidarbon,aliu.fir. vitaminaA (bta-arotn)'iamin, iboflavini,niainqivitaminaC. Pntru unl buatputlinota ingrdintlmajr' antitativprvalnt n prparatuldat, aflind suma nutrimntloronlinutin fiar
aluir:inrgiir.',nit in gluid. iid,t-tein
nsumul mdiu z|l,nin sramdintblul13.l:
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
87/109
Gluid: glzi 4 kal/g (G)-_- kcal'lzi
Lipid:-glzi 91callg:(I-)--- kcal'lzi
Prtin: z\ 4 kaiig: ()---- kcallzl
Totalkcallzi : (T)_ kcallzi
ngiprovnitiiingiuii:GiTxtotalngiaprvnitdin lipide I lttainrgiaprlvnitidinprotin: /T xttal
part' in prntY, din kilalriilprovindin gluid, protin,ipid? raglihilibratdupastritriu.
nsumat n mdiu zilni d Dvs.onluzia daalirnnta{iaDvs. st
i00:100
100
adin nrgiaz||\ci
Yodin nrgia zilni
o/odin nrgia zi|nic6
7 Tragei nluziil rfritoarc|a rzultatlomparaliidintr valoril onsumuluiral u valoril romandat marAndabatra d | loril rom nd t in
'I.:lblull3.1. lnvntarullimnta{iintr rreifrlonsutitv
.lint,ns.mt
,4.;rf,'ml
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
88/109
.otal:ziua[
Ziutrll
Totalz,iuanl
ZittrIII
.otalz,iuajLIlonsur.nul
zilni:mdiu
Abatra,u\batra, /o
al-gria1l l gi i
Tlrlrrl1:}.2.Nor.lnl{}eonnd nutrimntpntru difritatgriial ppullii rlup ritreriulffrsti--- qionditiiiziologiqg
lnuld
pot]n(i n
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
89/109
TIill:
u
3 0
)506)q.)
-
1421-"-ir*. ^| l
{ Q
'i9
64
1l,ulagii
Fm:itla1i
I Prsandt-.L:nalq
(i n
.s l
('6
,z 40
/0
ti0
N
i
I
()q.)v)
bc
Q
ooi
O
i
()
bo
bo
gD
,-lIIKg
Iq0
PPn g"D
.N
3,;mB n8 ) 9.rg
3nLg
m o
l g _ttr rg
r20 1 0 l 0 '70 2A I / ) 40 1 400 1 0 40 0 5 1 l 5 0,7 0.8 9 J 0,8 x0(2 J )
t 8 0 l 0 l 0 120 30 1 , 5 125 5 0 2 6r)0 U 400 ,7 l 0 2:i 0, 8 1 . 0 t2 5 1 , 4 ;10( 2 50
24 I2 t?. 1 40 40 1 , 5 1 25 1 00 J 8rC0 l 0 400 l 0 l 5 30 1 ) I 'l I 8 1 , 6 :Z0 2 60
240 t2 l: l 140 40 1 ,5 125 1 00 J ti00 l 0 400 l 0 l 5 30 1 ) 1 . 1 14 8 1 , 6 .l0t 2 60
420 t5 l :t r50 60 2 t25 1 5 ll00 t 0 400 12 1 8 J ) l \ 1 , 8 t 8 t0 ) ) 30 ( J 80
30 l 8 1"?_1 50 55 z 125 l 5 4 800 l 0 400 12 l 8 t5 l 5 l 0 1 0 30 ( aJ 80
420 l 0 l ) 1 50 70 ) s 125 1 5 0 1 00 t0 400 T2 l 8 1 . 5 l , lB l 8 l 0 ' ) ) 30 ( J 80J JU 1 8 t" z r50 55 t25) l s0 800 t0 400 I2 l 8 3.5 1.3 l -t) l-s l 0 1 0 30 ( 1J 80
48 0
4s0
42 4
45-90inindu luna a
1-a
l 5 175 65 J 125 1 50 4 l000 20 800 t2 t8 15 r ,8 l ,r 8 20 l 0 ? 5 :i0( 90
t al- ) l 9 200 15 -) t 25 1 50 4 1:.i00t 5 600 l 2 t8 5 5 1 ,8 1 . 8 20 t0 )s 50( 4 90
l 0 1?- r50 70 t { 125 1 50 800 l 2 48 0 t2 l 8 5 t lt t \ t5 l 0 2,0 30( 80
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
90/109
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
91/109
l-li"1I--_-_-
l lGlu id | |l --,_ l ll I | 1 | |I I t ' : - | |l t l - t lI l l l 1t i t - t l
A l. I l .*l,Nl | = i | * ' o i l:+ l",l| - i - l * I w l i t - I t r l Il l i l
--_-s.'t n'in.
l--llll It l lt I *, ..l "Illi"l
rale
llll*-l-iI Vitmin
Vloarenrgtif,i Bz P
('tiurluh.],
]Prdursul.alitat:r?iiniii
int:ipallrl
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
92/109
i 1
il__4"75
l l i ll l | - | lI I t > | |l l 1 l ll l l - t l| | t ( J | |l t t F t l
- - l - - l - l - I Igr
lli"llil l.liiligra
il kl kj
6. 5 1 .0 40, 0 I , l ? { 58 206 38 49 t 5 6 2.6 0 , 1 8 0.1 0,6'7 19 0'795
t} i 8 , 1 1 ) 42,0 0 l ) 1 5 I ,85 3',1 65 : 2 18 2 .8 n . ) 0,12. :1,8 20i
849 i
40.0 8 .1 1 ) 48,3 0 t t { 1,',7 4t7 t66 2t, 48 l l 9 ) ) 0,21 0.08 [,88i 22 6 946
37.8 1. 6 0 .5 52. 0 0,1 r.3 49 93 20 l 4 6 5 0,9 0 , t 0.0 0.92 zt -1 9'7
31.2 1.9 1 , 0 5 1 , 9 0 v, 2 l 5 36 8 l 3 2:t 35 86 1 ,6 0.115 0,011 l s q 26 98'7
l 4'3
l;,,1,'7 ) . L 5.4 1 4 U't' 1,6 4t"t 1 3 0 26 .1 8s 1 , 6 0 ,1 6 0.08 1 , 5 8 25zI 1 6
8, 3 1 ) 1 54,4 z , l 0, 2 1,4 z' l 14 8 ) h 36 98 1 1 0 , l 0 , 1 0 t 89r 4.7 1452.
t7. 0 10,4 68,1 0 0,2 , 2 , 1 50 175 - _-) 1 1 14 ) ) 0,2?- 0 . 1 2"t09 1,L I305
12,0 I t;.2 1 ,4 '72,4 0 o f 1 1 , . I 19 0 r 50 | 1 0.2. 0 ,12 )70 J J I l 85
Ratn
1.'+.6FrirnzrlL
C'rnuri
1.,4.9
matriirir:
F.6irrgriuali1,a1r:prio16
ai'd. g'i"-__
Piin9i prdursli{ir:a{i
--Piin | lj6iidgr.irrChiqinPiind griud alittsu1ria.
Find griuillitatFirfl griulnlta1F 6ind griulitat
1. .1.8'vigit.iird griu
lalita1
litat.sn i
Tablal2
rodusuq)
Glrrid
II.PRoDUsZAtlARossI DoFliTAR|E
Sutlstntminra'l
g
\/it'lnin
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
93/109
?,J2.2 ZahdV[irt: ..,..i11 . ? ' )I t "L;;its
z. -t Cararnl tilras 3" 6
24 aramlul0lutud utt: 6. 8 tt.
25 iolat brutli 0,ii :5.4
2 6 Cioolat u lapt 0. 9 6. 92.'7 lvlamladd fut 2"2.0
? ( )
l. i
l ) .4
I . ( ;-*.:*_7, -
]:,1.t
2 , 8 Halva2. 9 Bisr;uii{i uzal.ir2 . r0 Natrllitn
lJ ll.ll2 l 0
1.2.0
:i8.0
2 .11 urtuliF.a.li-.t*pandl5an. 12
. t a,+,./
{ l
) .
4,4
5.i
2 . | Pr6.jiturEin aluatluPq -_lr u rmii. 1 4
2 .15 ortpandi;panum6crioolat5 2').0
r3 .0" 16 Trt cinoitaj urIn
-o --elr8-- -J----- I r4.80.i-s.il.r-l-;;;i...-T-,
.. ::2.
i;.,n.
_L5. 5
miligram
0.01
(
U
0.04
,$:Jl .
0.800.080,040.08
0. Cl
0.10
0.1(r
1 ,ri30,:l
:{_q l
18.:i
lr..r I 46.8--_-_.--37,,1 16,6
0"03 0.2r)
4 .s_]_2.')'.1"8-411.5 12,5i : 3 . 650 .84,4,5 |20"2
4 t , 0 . t . l . ?I---_
j;s,6] 8. 6
,l?.4 l7'7.t
Tlblltul |
l J { 1 4 | 1 5 I l | l l l l | l s I r
lII. PR'ODLlsliLATAT
SubstantminrI VitaminD I0 l
i r llI
- _-l
lProd ul rdll-
VloarenrgtiI
llralnr4 - -
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
94/109
l J { 1 4 | 1 5 I l | l l l l | l s I r
0 . r 0 0 . 1 5:15,0 3, 0-l-QJt-__2.e? s r ) ) 1:]0.r) 2.8.16.r,) 2,tr_:_;_ _18,0 L, 39.i;] l
5 00
5. 0.'5 0J ;0. ls 0,60.15 ().60. :i i ().60 '14 0 '
0,2(t l .(r
82,2.}*5 l FriqdJ0o/ogisinl.-- | :. - l . l ll l : r isa,]:i9ri is im: s9.0
,"1| | Smintinii'109/rasrnl;
BI.inz,fu;.migra--*Brjnzrrjgrsa a_-- _
Chedgrglat 9 1 . 4
88.5 alB J . / , + " 191.4 : j .0 0.05 4.7--:,.-
:i.C-t ,8--2,..5
*2,tr_i:-"'6
7 l q7i.'7
t'6,i'l8,)
88.3 ."1:1-i.r)
88-4 21.,8_ .Qr r ( li:li-
-i.,,l-\ r l-:{.lt-
.Z.3.-.li -, .t .a
J.:l I )
10.0 4.0::2:_,.:i 02;7
]}.l:i l Srnintinil.096sr6sim 12.7 a o2 . " ( ,3. ,) ] Srninlinii.25?ilsrsim. 68.5
Smintin.096 rsirn.: 63.6Smintinr1.6%ls:rl 58. a t 4Bdnzii 64.7 -i.L{l
:t0.0 3.6
I9 jgg e .--* 9 .t "laurt' |5% gr-_ -_ ss Iaurtdul. "50,6isirrL s3
Jart, ll7g$sim.:|.2 Iulul. .2%oisimJ . , : : J Iau 61}6g1Qsirn-_.*- i 8"5I"'' i.-qz'a.'-.'-zq
86.38l
..,| ,4.:il5 Rtjn'a.9ollr6sim--L s5J:i.:1.6 l ,lldsat i 4 .1-1.1:. l dnstu zalrar 26.5 .28 Unt dr ri$63.2t9 tJntgn1'ru rnzLtori.--_:i.:t0 Unt 5,rns:i.:i Brinziil olanda3.32 Brinziid Kostoma
0.0rOI
0,3I 0.300.3 0.40
: i .- i 3 Brinzzld Ltonia 28, 0'5 0.50
nt.iarlt.3
I'rodusul
{)
GIuid Su l)stan e inr'ale Vitnln r
VaIoreanrgetiir
N
L
N K calMglIe t o lI I IA l ; lt ? l |l B1 B2 P {
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
95/109
-l
7
3. Binzlidr: -itunia
i. B',inziioslrni
j . 6 Brin2i d:usi
Bdinzit)dar.'.7
3.38 Brinziislai{r
:i.:ti9 Brinzii dt:stonia
4|0 Binzii Rqu{ilt1
- ) . . Brinziimaturatrtrnsaramurii vaiBrinzi raturati nsaramuiid oi -Brinzi 1,rpiti Rt.,13
3.114 BrinZa tlritadrLr
IIl93.,,\7
3.,:18
Brinza f.umat'
inghlatu apt
g:agPlornbir
3.;19 Plolnliru io
3.50 Plnbicu nui
44"0
onla s0.052.0
50,04l .0 .Z t
40.0
6.4 ] :2.+.
" / |^0
66.0
9r:LL{::l
{)rl
q)
UN
gI . |ll ll_lri1
'nr m li n kal t- :J
4 5 tr ,7 8 9 l0 l l t2 l 3 t4 l 5 16 t'7 IE 19 20 2l ^',|
:l').0 l 5 ,0 tl U 4,0 960 i 5 6 l040 564 0.17 0 , 10 0 "04 0. 1i 0. 51 . 5 258 1 80
.l(5.0, 1r, ,i 0 0 4, 3 800 r050 4r30 o.2 0.17 0 .03 0 .. ]r ) 0.4) } 35 0 1,164
- : J - a .t0.(l 0 0 4, 6 1000 lL6 I000 I 5:i4 0,6 0,26 0 .1 7 0.04 0..liJ 0.31) l . 7 1 l:152.
t' :2''24')
:l tt () (, 4. 1 96 r657
3 .rt U 0 4.1 980 I064 594 0^2'7 t) .1 '70,05 0.:5,10,20 l 5 396 165',1'.2,5.Lt
itt{:|7 ')
'.t6..1 0 0 4,2 780 190 58 0 '23 0. 6 0.04 0.3 0.48 1 l 35 0 t.t64
30,3 U 0 6.6 r900 187 69 405 0.25 ().1'l 0,03 o:.27 0.4-/ 2,'| 363 1519
20. 0 (, 8.0 1560 53 0 210 0,04 0 . r2 1 ,0 260 I lSB
1,46
) '') {l
)n 1;
,;i;
2.5,5 (, 0 8.0 1600 55 0 220 0,05 0 , l 5 1 .0 298 1.2.4',,1'.7.'l.tJ U 0 4.6 730 760 470 0 . s 0.08 0.02 0,3 0,5it 1 1 340 t423
.20.0 o 0 7.0 271 I13 4
19.0 09 4. 0 2',70 r 3 0
: t , L 3.ii 5.ii 15 .5 0. 8 50 15 6 14 8 22 la'7 0 .1 0.04 0,03 0.0-l 0.20 0,05 0.6 r 78'145
10.0 5 R 1 4, 0 0.8 50 t62 t59 2 l t t 4 0.2 0"06 ().05 0.03 0,21 0.0:t 0.4 226 946
I**--l:j.6
15,0 5.8l { r l
0,9 4 l l 5 l t22 l- l 96 0. 1 0.07 0.06 0,030,2 0.05 0,4 268 t2.1
r5 .c 5^ 0 t7 .3 0,9 46 t44 l - t l l 6 95 0 .1 0,02 ,).01 0,03 0,16 0.05 0,4 | 2 552{ i ? I8 ,0
5 4^(.1 1 5 .0 0 .9 39 9'7 72 l l it4 0 ,2 0" t)2 ,0,01 0'0 '12 0,Ort 9,0 122 5 1 0lall
It l--_- ,- -I
t t
Iv.oLAGINoAs,,GRAsIl A|,IlvlI{TA]]
Sbstntmin
Prdusrr
miligrme
ol:lgiimos
l Vitmi
P F A Br Ilz
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
96/109
g{lun,\.ahiPja;:
oarr:lui\4islinigdal.Nui
Rai i1
Gr5siliaIintent;lr
argriniu lapt
L]|id arahi,l .tjnal[.Jli . oiaralln;rtt.jlj mislinrirfinatUlld porumbirfirra1Uleld bumtla
UIi l api1ilafinat.r.23 Utrtur ptlr,4 .2 ,14 Sltrrinii por,+.2.IsSu
d ol in .+.2.16
63,010.0 '?-6' 45.26. 0
8" 0 tz}.'7 52.90.8 r4j18.6 57 ' t
"21.059.0
)', '1,
16.5 ? 5r5.9 0'3 82.
9793. 0.'
no
na u ri5.--a 15.9Gilsimipnttulolus,'jl r:fi;t5:.ir 0.1Mionz ? 5 0
Ulil'lora oarlui afint 0 .1 3, i 67.0a i 9'9^90.1 o i q'9.9
0 .1_-,,.,
0.2 9,s0.1 0 i 9'9.9
ii'il ziiiF'r-,* ;;;
ll,.,'9
0.020.02
62'7 262899899 i899 :t761899 76 |l,, 761899 3761
5 / O l
0,10. 50.35.',7
0.q a 7
Lt
89'7 -1753
. t . L 4
, t . l .6.+"1.7
+iti,+ ..2
. + . l . - ,
4.2
. l I a
0
S,u vit6 0, 1 0 qtq 7
Ttblul 5\/. LGUIVI. FI IUT'ttJPRCl
SubstntminrlGluidr
r(l
N
. Vloarnergtirodusl
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
97/109
--1-{: i .11 .15) 6
60i;
1 l8 .9 0.8 1 .7 29 193 94 1.8 83 34788.0 0"q 0. 2 4. \ 518 968 40 \11 55 l 6 0.1t 0.0.{ 0.0tr 0.4 ) ( \ 5 2 l.2.4
blal9
---Ii .ou.uriI
" "
Ix. CoNsRvlDIN FRUT._l--_-_]t i ll |it it t tlsl II .: ' I e I| * I : lI : ' , I siL \ I l lI :_It t
- -
|
.l
Gluid
| -l l l .lfiEi;ii
grm
Sr^lbstn[rinrl Vitmirr
Valoarnrgti C Mg P F
Br B2 PP
miligral kl kj
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
104/109
9.1
E . . l9 . 1 . 2
Z;;;;;.s";";I frut
i SudaisL--*---l Su dortoal
9 . 1 . 3 Sur:dgrttui
9 .1 .1 Sur:dstrusuri
9.15 Sur: r,i;in
9.16 Su d otjii
9.1 . '7 Sud grpfiut
9 . 18 Su dfra.l.i
9 .19 Su dztud
9 . r. r0 Sui: r1mandarin
5u d pl rs l l
-S"dd'"
-l. 1
9 . \ . 1 2
J. l9.2g*r
Sud mrD'letu.i'g* lgl-Pl|gglDu at6l utui
2]29.i|.. L.er.iDuIatil ips9.2.4 I arrtul
_l:111-l:1-]- :]e0.,+ 0.3
80.3
I t9 .7 0
ill9.lj
1i4.0
Ii,1.:5
i87.13
182,()
82.i1
t l '
0. "
:r
_1li0..1
( ..87.r1
)1 t"l
)l f l U9i1
j
I l,0 1:i -7 0 0.3 0. 8 0.4 t ) 21s 3 l 8 o-2 0.02 0.0.{ 4.00 56 L.).,'I (, I , . J 12,8 0 1. 0 0, 3 rti t J 0"3 0"05 0.04 0.0i: 0.22 40,0 55 20) U li..6 r0.4 0 0, 2 t .2 0,4 0. 0.09 0,01 0,01 0,r2 ,1 | 52 2 183 0 I i.5 t8.2 0 t t 0.5 0,4 t 5 212 l 9 l (i 20 0' 0 0.02 0.0l 0 . t 0 2. 0 '72 30r'7 U 11..2 12..2 U 0 | '7 0.4 3 25 0 1 . ,t t l 8 0,3 0,0s 0.0 0,02 0.02 7.,1 53 222
.l 0 14.5 14 .5 U 0 1 , t 0. () 0,01 0.01 0.30 ,,1.0 6l 255t ti.0 0 0 0.2 t 4 5 l 4 l 5 0 . 1 0,03 0.0;1 0.20 410.0 3l r3 0
7. 8 0 0 l . l 0,4 138 40 l 8 l 0 ur . 0.0 0.() 0.03 :i4.0 6 l 5 ll, tt.6 8.6 0 0 t . 7 0,4 22 t2 0. 8 ur . 0,01 0.0:i 0,40 1 8 .0 8 15 9
.tJ IJ 9.6 9.0 0 0.2 0.9 0. 7 0'0 0,04 0.0:l 0. 0 25.,A 4 l 172r6,{t I?. 0 0 0.2 0,4 0,3 0"3 0.02 0^01 0.60 6.0 6-5 272
3-.")
IJ I6,1 t6. I n 0 I --) 0. 3 0. 5 0.01 0,0 0.29 4.tl 65 272t.) I l .7 t0,6 U 0 0. 5 0. 3 2 10 0 8 5 9 0.2 t r 0.01 0,01 0 . 1 0 2"r) 1 l9'7
t+-,,+:t
{.) '7\.2 6lt,5 0. 9 0.3 0 ) 6 55 l- t ,7 t2 2 0.0r 0.02 269 1125ll 7:2.7 6It.3 0.9 0 0.5 9.6 274 t146r) '7r1.6 70.9 t ) 0,6 0.3 I J 135 l 0 7 l 0 0.9 0.02 0,01 0,0:i 282 I18 0i.., 7J. 0.2 0"6 0. 3 i 0 r09 25 1 l 1 4 | ^'7 5 5 1 a 14 6
^- -- - -^ - - ^
lipgtni) 1
l l l . -l 9 lt . - I
) t r lN I . N I- 9 1 9 0 1 - | : l
. ) J N I Ll 9 lt < t
uid l-*--lt ll ' l -I l J l . . : | l h l I 5*l ?I : t .*l
grm
Fllemntmineral
L
I
\r'
"II
,trlmin(B2 o,,
I
ii''l o
0; L i
UZ
N Ca IvIg P F
milgrm kaI KJ
|inar lb.9
8/14/2019 Carte Bazele Nutritiei
105/109
g't0"9 l 4 0.5 0.3 0 t4 168 l 9 l 0 t 6 t..2 0,02 0 . 01 0. 01 " | z'7 I13 4.4.J 0. 1 0.01 0.02 0,.:i :1.0'i3.2 0,3 0,5 0,2 0 9 r 07 15 I l 4 t , l 0.0-l 3. 0 28 l 18 4
l.2 0, 6 0. 0,2 0 15 15 2 t2 l 8 I 0. 1 , 4 2.7 42(rti.8 0.'7 0.6 0, 4 r.) l 5 152 t2 t 8 I 0. 1. 4 2.7 I 4'2(fr.1\ 0, 7 0. 5 0,3 0 t) 18 l t r 1 0. 6 2'73 1t4',2(r i. 1,0 t ' , 0, 5 0 tt 9l 0 40,0 28 1 | 11 6
62."t 0. 6 0. 5 0.4 0 l 8 l8 22 I 4 l 9 :* Z l 0 t
65.3 0" 7 0,3 4,4 0 l 6 t49 t4 1 1 .8 0.0 i 0-(')2 (),:i 24'l I033
0.02
l:25
-g
r6 0u .0, 4
---l__-
_.
i---
0J_0'050J-0.."00.--q-l--q---q--.1-- -+ our. I 0,01
i
0. 7 .1 1 t72qi' 71 2'297
l l 0 239 I000l 0 20 9800 tt J I J 1 0
0 , 1 ur 153 640
3l 13 0
_L_ 40 t61r-L 3s 14 6
*I t.-q . 4 0^2 l t / t l l 5 40 o lI (l-2 I1 .0 0,J 0.2 0 10 60 l 8 I O l 0 0.5 0,()t1 0, 2 12,0 0, 6 o l ft l 5 140 l 0 2( l 25 0.6 c.0l
| :) 40,0 0.1 0.t 0 I I \ 2' 0 . 1 0.1 0 0" 1 0. t),t 40.0 0, 3 ur. 0 l 0 ur. 0.3 0 ur 0 0, i 45"t) )\ (\ 0.4 0 l 0 0. 3 ur . r
16.() l 6 0. 4 0 I'7 -t ) l . l
Ehuturi rlrito.'
- --;
1lll lP baz J rut| **
I; r- , l . -_ | -"
{
9.J.1
--_.n
_2Jl9.3.6
9..4.1
9.4.2
'43
Biiuturilolie
Cni_---VodtLi:hir visin.
9 ..7 Virrddsrt
9.,{
,tlbtlluIl0
lJ,r:umirebuateilr
l-*-li ,*II
.K" tsl(-'Al:
I}INILGLlI {,CRUP,LGUINO/\S,PR0DUSL,..lA'llemnte inrle
mil igrme
0L
N
Recommended