View
4
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
LLÁÁ CÂYCÂYLLàà mmộộtt bbộộ phphậậnn ccủủaa cơcơ quanquan dinhdinh dưdưỡỡngng ccủủaacâycây, , ththựựcc hihiệệnn chchứứcc năngnăng dinhdinh dưdưỡỡngng rrấấtt quanquantrtrọọngng nhưnhư: : quangquang hhợợpp, , hôhô hhấấpp, , thothoáátt hơihơi nưnướớcc
MMộộtt ssốố chchứứcc năngnăng chuyênchuyên hohoáá ccủủaa lláá::
BBảảoo vvệệ
BBẩẩyy bbắắtt ththứứcc ănăn
SinhSinh ssảảnn
NângNâng đđỡỡ
HHììnhnh ththááii llááCCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa lláá
CCáácc ddạạngng lláá
GânGân lláá
CCááchch đđíínhnh lláá
BiBiếếnn ththááii ccủủaa lláá
Các bộ phận của lá
Hệ thân
Lóng
Hệ rễ
Rễ chính
Rễ bên
Thân chính
Phiến láCuống lá
LáCành
Chồi nách
Mấu
HoaChồi ngọn
Chồi của cành
Gốc thân
Nách lá
Các bộ phận của lá
Đa số lácủa cây hạtkín gồm 3 bộ phậnchính: phiến lá, cuống lávà lá kèm(= lá bẹ)
Cuống lá
Lá kèm
Cuống lá
Phiến lá
Gân chính Gânbên
Gân nhỏmạnglưới
CCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa llááĐa số lá của cây hạt kín gồm 3 bộ phận chính: phiến lá, cuống lá và lá kèm (= lá bẹ)
Phiến lá: thường dẹt, mỏng, có màu xanh lục, trên phiếnlá có gân lá là nơi mang các bó mạch.
Cuống lá: là phần nối phiến lá vào thân hoặc cành cây.
Góc họp bởi thân hoặc cành và cuống lá gọi là náchlá.
Ở nách lá mọc ra chồi. Chồi có thể cho ra hoa hoặcnhánh tùy hình dạng chồi.
Ở một số cây lá không có cuống nên gốc lá đính trựctiếp vào thân hoặc cành cây gọi là lá đính gốc hay lákhông cuống. Ví dụ: Lá dứa
Có một số cây một phần gốc cuống lá phình to thànhbẹ ôm lấy thân gọi là bẹ lá Ví dụ: Chuối mía lúa
CCáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa llááLá kèm (lá bẹ): là những bộ phận nhỏ,
mỏng, mọc ở gốc của cuống lá
Hình dạng : hình vảy, hình tam giác, hìnhsợi…
Lá kèm ở một số loài làm nhiệm vụ chechở cho chồi non, chúng có thể rụng sớm đểlại vết sẹo (Ví dụ: lá cây thầu dầu, khoaimì…). Sự có mặt của lá kèm cũng như hìnhdạng của nó là đặc điểm quan trọng trongphân loại
LLáá kkèèmm
Thìa lìaBẹ chìa
Có hai loại lá kèm đặc biệt: Bẹ chìa và thìa lìa (lưỡinhỏ)Bẹ chìa: là lá kèmđặc trưng của họ raurăm (Polynaceae)
Thìa lìa (lưỡi nhỏ): là lá kèmđặc trưng cho họ lúa (Poaceae)
CCáácc ddạạngng llááLLáá đơnđơn
LLáá kkéépp
LLáá kkéépp lônglông chimchim
LLáá kkéépp lônglông chimchim chchẵẵnn
LLáá kkéépp lônglông chimchim llẽẽ
LLáá kkéépp chânchân vvịịtt
Lá đơnCuCuốốngng lláá khôngkhông phânphân
nhnháánhnh, , chchỉỉ mangmang mmộộttphiphiếếnn lláá
NNááchch cucuốốngng lláá ccóó 1 1 chchồồii
KhiKhi lláá rrụụngng ththììcucuốốngng vvàà phiphiếếnn lláá rrụụngngccùùngng llúúcc, , đđểể llạạii vvếếtt ssẹẹootrêntrên thânthân hohoặặcc ccàànhnh
Cuống láCuống lá
Chồi nách
CCáácc ddạạngng llááDựa vào hình dạng của mép phiến lá người ta phân
biệt các dạng sau:
Lá nguyên. Ví dụ: Mít, xoài...
Lá răng cưa. Ví dụ: Gai, dâu tằm, hoa hồng...
Lá có thùy. Ví dụ: Ké hoa đào, mướp, …
Lá phân thùy. Ví dụ: Đu đủ, thầu dầu, lá càdại...
Lá xẻ thùy (chẻ thùy). Ví dụ: Sao nhái, ngãicứu, khoai mì...
Các loại lá đơn
1. Lá nguyên; 2a – 2b. Lá răng cưa; 3a-3b. Lá có thuỳ;4a-4b. Lá phân thuỳ; 5a-5b. Lá chẻ thuỳ.
Lá képLá có 1 cuống chính
Trên cuống lá mang nhiều lánhỏ gồm có phiến lá và cuốngnhỏ không có chồi gọi là lá chét.
Ở nách cuống chính có 1 chồi
Khi rụng thì lá chét rụng trướcvà cuống chính rụng sau.
Ngoại trừ lá cau, lá dừa là lá képnhưng khi rụng thì rụng nguyêntàu lá
Lá chét
Cuống láChồi nách
Chồi náchCuống lá
Lá chét
CCáácc loloạạii lláá kkééppLá kép lông chim: dọc theo cuống chính mang 2 hàng lá,
gồm có:
Lá kép lông chim chẵn: tận cùng bằng 2 lá chét. Ví dụ: Lá muồng
Nếu lá chét đính trên cuống bậc 1 (thứ nhất) gọi là képlông chim chẵn 1 lần. Ví dụ: Muồng xiêm...
Nếu lá chét đính trên cuống bậc 2 hay bậc 3 gọi là képlông chim chẵn 2 lần, 3 lần. Ví dụ: Lá phượng, trinh nữ...
Lá kép lông chim lẽ: tận cùng bằng 1 lá chét. Ví dụ: Lákhế, hoa hồng…
Lá kép chân vịt: các lá chét gắn cùng một điểm. Số lượngcác lá chét có thể là 3, 5,7… Ví dụ: Lá cao su gồm 3 lá chét, Lá gòn gồm 5-7 lá chét…
Các loại lá kép
1. Lá kép lông chim lẽ; 2. Lá kép lông chim chẵn 1 lần;3-4. Lá kép chân vịt; 5. Lá kép lông chim chẵn 2 lần
Gân láLà nơi tập trung các bó mạch và mô cơ của láTuỳ theo cách xếp đặt của gân lá trên phiến lá ta có cáckiểu gân lá sau:
LLáá ccóó mmộộtt gângânlláá duyduy nhnhấấtt.. VVíí ddụụ: : LLáá thôngthông
GânGân song song songsong: : đđặặcctrưngtrưng chocho lláá câycây mmộộtt lláámmầầmm. . VVíí ddụụ: : LLúúaa, , MMííaa, , TreTre……
GânGân llááGânGân hhììnhnh mmạạngng: : đđặặcc trưngtrưng chocho lláá câycây haihai lláá mmầầmm
MMạạngng lưlướớii lônglông chimchim:: chchỉỉ ccóó 1 1 gângân chchíínhnh. . VVíí ddụụ: : MMíítt, , ỔỔii……
MMạạngng lưlướớii chânchân vvịịtt:: ccóó nhinhiềềuu gângân chchíínhnh phpháátt xuxuấấtt ttừừ mmộộttđiđiểểmm, , ttừừ gângân chchíínhnh chocho rara ccáácc gângân bênbên. . VVíí ddụụ: : ThThầầuu ddầầuu, , đuđuđđủủ......
MMạạngng lưlướớii ttỏỏaa tròntròn:: mmộộtt ssốố gângân lláá bbằằngng nhaunhau phpháátt xuxuấấtt ttừừ 1 1 điđiểểmm. . TTừừ đđầầuu cucuốốngng lláá chocho rara ccáácc gângân lláá. . VVíí ddụụ: : LLáá sensen
Mạng lưới lông chim Mạng lưới chân vịt Mạng lưới tỏa tròn
Cách đính lá– Lá mọc cách: mỗi mấu có 1 lá. Ví dụ: Mít, sứ...
– Lá mọc đối: mỗi mấu có 2 lá mọc đối nhau. Ví dụ: Ổi, mận, cà phê...
Nếu đôi lá này mọc thẳng góc với đôi lá kế tiếp gọi là mọc đốichéo chữ thập. Ví dụ: Trang, húng chanh, tía tô, kinh giới...
– Lá mọc vòng: mỗi mấu có 3 lá trở lên. Ví dụ: Trúc đào, huỳnhanh, hoa sữa...
Mọc cách Mọc đối Mọc vòngMọc đốichéo chữ
thập
BiBiếếnn ththááii ccủủaa llááVVảảyy
VVảảyy ccóó ththểể llàà nhnhữữngng lláá ởở dưdướớii đđấấtt, , thưthườờngngmmỏỏngng vvàà daidai, , hhììnhnh ddạạngng vvàà mmààuu ssắắcc khkháácc hhẳẳnn lláá, , llààmm chchứứcc năngnăng bbảảoo vvệệ, , ggặặpp ởở ccáácc câycây ccóó thânthân rrễễ. . VVíí ddụụ: : CCủủ dong dong tata, dong , dong ririềềngng……
VVảảyy ccóó ththểể ddààyy lênlên vvàà mmọọngng nưnướớcc, , llààmm chchứứccnăngnăng ddựự trtrữữ nhưnhư ởở ccáácc câycây thânthân hhàànhnh. . VVíí ddụụ: : HHàànhnh, , ttỏỏii……
CCũũngng ccóó câycây, , lláá tiêutiêu gigiảảmm hohoàànn totoàànn chchỉỉ còncòn llạạiinhnhữữngng vvảảyy nhnhỏỏ khôngkhông mmààuu, , mmọọcc xungxung quanhquanhccàànhnh. . VVíí ddụụ: Phi : Phi laolao……
BiBiếếnn ththááii ccủủaa llááGaiGai
SSựự bibiếếnn đđổổii mmộộttphphầầnn ccủủaa lláá hohoặặcctotoàànn bbộộ lláá hohoặặcc lláákkèèmm ththàànhnh gaigai đđểểgigiảảmm bbớớtt ssựự thothoáátt hơihơinưnướớcc
VVíí ddụụ: : GaiGai ccủủaa câycâyxươngxương rrồồngng bbàà, , xươngxương rrắắnn
Biến thái của lá
– Tua cuốn
Có thể được hìnhthành do một phầncủa lá biến đổi thành
Ví dụ: Đậu hà lan: phầnngọn của lá kép biến đổithành tua cuốn
Tua cuốn
BiBiếếnn ththááii ccủủaa llááCơCơ quanquan bbắắtt mmồồii
MMộộtt ssốố câycây lláá bibiếếnn đđổổiihhììnhnh ddạạngng ththàànhnh cơcơ quanquanchuyênchuyên hhóóaa ddùùngng đđểể bbắắttccáácc loloààii sâusâu bbọọ nhnhỏỏ vvàà ccóókhkhảả năngnăng tiêutiêu hhóóaa chchúúngng. .
VVíí ddụụ: :
CâyCây bbắắtt ruruồồii ((DroseraDrosera) )
CâyCây nnắắpp ấấmm (Nepenthes)(Nepenthes)
CCẤẤU TU TẠẠO GIO GIẢẢI PHI PHẨẨU CU CỦỦA LA LÁÁ
LLáá câycây 2 2 lláá mmầầmm ((lláá song song ttửử didiệệpp))
LLáá câycây 1 1 lláá mmầầmm ((lláá đơnđơn ttửử didiệệpp))
Lá cây 2 lá mầm (lá song tử diệp)Phiến lá thường có vị trí nằm ngang nên có cấu tạokhông đồng nhất thể hiện kiểu lưng bụng rõ rệt
Sơ đồ cấu tạo lá cây 2 lá mầm
Nhu mô
Biểu bì trên
Hậu môLục mô dậu
Bó mạch ở gânbên cắt ngang
Bó mạch ở gânbên cắt dọc
Khí khổngLục môkhuyết
Biểu bì dưới
Bó gỗ
Bó libe
LLáá câycây 2 2 lláá mmầầmm ((lláá song song ttửửdidiệệpp))
BiBiểểuu bbììBiBiểểuu bbìì trêntrên: : ccấấuu ttạạoo bbởởii llớớpp ttếế bbààoo bibiểểuu bbììkhôngkhông ccóó llụụcc llạạpp, , vvááchch ngongoààii thưthườờngng ccóó cutincutinddààyy, , ccóó íítt hohoặặcc khôngkhông ccóó khkhíí khkhổổngng..
BiBiểểuu bbìì dưdướớii: : cutincutin mmỏỏngng, , ccóó nhinhiềềuu khkhíí khkhổổngng
LLáá nnổổii trêntrên mmặặtt nưnướớcc ththìì khkhíí khkhổổngng phânphân bbốố ởởmmặặtt trêntrên lláá
MôMô đđồồngng hhóóaa ((llụụcc mômô))LLụụcc mômô gigiậậuu
LLụụcc mômô khuykhuyếếtt
LLáá câycây 2 2 lláá mmầầmm ((lláá song song ttửửdidiệệpp))
MôMô cơcơ
HHậậuu mômô: : ởở dưdướớii bibiểểuu bbìì ccủủaa gângân chchíínhnh
CươngCương mômô: : quanhquanh bbóó mmạạchch ccủủaa gângân chchíínhnh
MôMô ddựự trtrữữ ((nhunhu mômô)):: CCóó íítt, , ởở gângân chchíínhnh
MôMô ddẫẫnn:: llàà hhệệ ththốốngng ccáácc bbóó mmạạchch
GânGân chchíínhnh: : bbóó mmạạchch ccắắtt ngangngang
GânGân bênbên: : ggồồmm 2 2 loloạạii
BBóó mmạạchch ccắắtt ngangngang
BBóó mmạạchch ccắắtt ddọọcc
Lá cây 1 lá mầm (lá đơn tử diệp)
Sơ đồ cấu tạo lá cây 1 lá mầm
Nhu mô Biểu bì trên
Tế bào trương nước
Vòng tế bào thu góp
Bó mạch ở gân bêncắt ngang
Lục mô khuyết
Biểu bì dướiCương mô
Bó mạch ởgân chính cắt ngang
Khí khổng
LLáá câycây 1 1 lláá mmầầmm ((lláá đơnđơn ttửử didiệệpp))MôMô bbìì:: ggồồmm bibiểểuu bbìì trêntrên vvàà bibiểểuu bbìì dưdướớii đđềềuu ccóó llớớpp cutincutin hohoặặccththấấmm thêmthêm chchấấtt ssáápp, , silicsilic vvàà ccóó khkhíí khkhổổngng
ỞỞ bibiểểuu bbìì trêntrên ccủủaa lláá hhọọ llúúaa ((PoaceaePoaceae) ) ccóó ttếế bbààoo trươngtrương nưnướớcc toto
MôMô đđồồngng hhóóaa:: thưthườờngng chchỉỉ ccóó 1 1 loloạạii llụụcc mômô khuykhuyếếtt
MôMô cơcơ: : chchỉỉ ccóó cươngcương mômô ởở gângân chchíínhnh vvàà xungxung quanhquanh ccáácc bbóómmạạchch
MôMô ddựự trtrữữ: : nhunhu mômô ởở gângân chchíínhnh
MôMô ddẫẫnn: : chchỉỉ ccóó 1 1 loloạạii bbóó mmạạchch ccắắtt ngangngang
ỞỞ ccáácc bbóó mmạạchch ththấấyy rõrõ vòngvòng ttếế bbààoo thuthu ggóópp llàà nhnhữữngng ttếế bbààoo hhììnhnhđađa gigiáácc, , chchứứaa íítt llụụcc llạạpp hơnhơn ccáácc ttếế bbààoo khkháácc ccủủaa mômô khuykhuyếếtt..
Lá cây 1 lá mầm (lá đơn tử diệp)
Cấu tạo một phần lá cây 1 lá mầm
Biểu bì dưới
Biểu bì trên
Lục mô khuyết
Bó libeBó gỗ
Cương mô
Nhu mô
Tế bào trương nước
Lá cây 1 lá mầm (lá đơn tử diệp)
Cấu tạo một phần lá cây 1 lá mầm
Bó gỗ
Bó libeBiểu bì dưới
Biểu bì trên Vòng tế bàothu góp
HiHiệệnn tưtượợngng rrụụngng llááThThờờii giangian ssốốngng ccủủaa lláá thưthườờngng ngngắắnn, , lláá ddầầnn ddầầnn ssẽẽ gigiààđiđi vvàà rrụụngng xuxuốốngng
SSựự rrụụngng lláá baobao ggồồmm ccáácc ququáá trtrììnhnh phânphân chiachia vvàà bibiếếnn đđổổiivvááchch ttếế bbààoo ttạạii mmộộtt vvùùngng trongtrong cucuốốngng lláá, , vvùùngng đđóó ggọọiillàà llớớpp phânphân ccááchch
LLụụcc llạạpp trongtrong lláá bbịị hhủủyy vvàà bibiếếnn ththàànhnh mmààuu vvààngng
CCáácc ttếế bbààoo llớớpp phânphân ccááchch hhóóaa bbầầnn, , vvááchch trungtrung giangian hay hay ccảả vvááchch sơsơ ccấấpp ccủủaa ccáácc ttếế bbààoo đđóó trươngtrương lênlên hhóóaa nhnhầầyy
LLáá chchỉỉ còncòn đđíínhnh vvààoo thânthân nhnhờờ ccáácc yyếếuu ttốố ddẫẫnn
Recommended