EKO201-205 MİKROİKTİSAT I

EKO201-205 MİKROİKTİSAT I

Üretim

Slide 2

Tartışılacak Konular

Üretim Teknolojisi

Eş-Ürün Eğrileri Tek Değişken Girdi (emek) ile Üretim

İki Değişken Girdi ile Üretim Ölçeğe Göre Getiri

Slide 3

Giriş

Piyasanın Arz Yönüne Dönüyoruz.

Firma davranışları teorisi şu konularla ilgilenir.Bir firma en düşük maliyetli üretim kararlarını nasıl

alır

Maliyetler ile çıktı arasındaki ilişkiler nasıldır

Piyasa Arz Fonksiyonunun Özellikleri

İşletmelerle ilgili düzenlemeler

Slide 4

Üretimin Teknolojisi

Üretim SüreciÜretim Sürecinde üretim faktörleri bir araya

getirilerek çıktı üretilir.

Üretim Faktörleri (girdiler)Emek (Labour)Ham-maddeler (Materials)Sermaye (Capital)

Slide 5

Üretimin Teknolojisi

Üretim Fonksiyonu (Production Function):

Veri teknoloji altında, değişik girdi bileşimleri kullanılarak üretilebilecek maksimum çıktı miktarını gösterir.

Firma etkin bir biçimde çalıştığında teknik olarak mümkün olan üretimdir.

Slide 6

Üretimin Teknolojisi

İki girdi kullanıldığında üretim fonksiyonu:

Q = F(K,L)

Q = Çıktı (Output); K = Sermaye (Capital); L =Emek (labour).

Veri teknoloji varsayımı altında

Slide 7

Eş-Ürün Eğrileri

Varsayımlar

Gıda malı üreticisi iki girdi kullanmaktadır:

Emek (L) ve sermaye (K)

Slide 8

Eş-Ürün Eğrileri

Gözlemler:

1) Herhangi bir sermaye (K) düzeyi için, daha çok işgücü kullanıldıkça çıktı artar.

2) Herhangi bir işgücü (L) düzeyi için, daha çok sermaye (K) kullandıkça çıktı artar.

3) Girdilerin farklı bileşimleri kullanılarak aynı çıktı miktarı üretilebilmektedir.

Slide 9

Eş-Ürün Eğrileri

Eş-Ürün Eğrisi

Aynı çıktı miktarını veren, olası tüm girdi bileşimlerini gösteren eğridir.

Slide 10

Gıda malı üretim fonksiyonu

1 20 40 55 65 75

2 40 60 75 85 90

3 55 75 90 100 105

4 65 85 100 110 115

5 75 90 105 115 120

Sermaye 1 2 3 4 5

Emek Girdisi

Slide 11

İki Değişken Faktörle (L,K) Üretim

Emek (yıl)

1

2

3

4

1 2 3 4 5

5

Q1 = 55

Bu eş-ürün eğrileri,55, 75 ve 90 birim çıktı

düzeyi için, üretimfonksiyonundan türetildi.A

D

B

Q2 = 75

Q3 = 90

C

ESermaye

(yıl) Eş-ürün paftası

Slide 12

Eş-Ürün Eğrileri

Eş-Ürün eğrileri: aynı çıktı miktarını üretmek için, farklı girdi bileşimlerinin nasıl kullanılabileceğini gösterir.

Bu bilgiler üreticinin faktör piyasasındaki değişimlere etkin bir şekilde tepki vermesine olanak verir.

Girdi Esnekliği

Slide 13

Eş-Ürün Eğrileri

Kısa Dönem (Short-run):Bir veya daha fazla üretim faktörünün

değiştirilemediği dönemdir.Bu faktörlere sabit faktörler (fixed inputs)

adı verilir.

Kısa-Uzun Dönem (Short-Long Run)Ayırımı

Slide 14

Eş-Ürün Eğrileri

Uzun Dönem (Long-run)Tüm üretim faktörlerinin değiştirilebildiği

dönemdir.

Kısa-Uzun Dönem (Short-Long Run)Ayırımı

Slide 15

Emek Sermaye Toplam Ortalama MarjinalMiktarı (L) Miktarı (K) Çıktı (Q) Ürün Ürün

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

010 0--- ---110 1010 10210 3015 20310 6020 30410 8020 20510 9519 15610 10818 13710 11216 4810 11214 0910 10812 -4

1010 10010 -8

Slide 16

Gözlemler:

1) Üretimde emek istihdamı arttıkça, üretilen çıktı (Q) artmakta, bir maksimum noktaya ulaştıktan sonra azalmaktadır.

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Slide 17

Gözlemler:

2) Emeğin ortalama ürünü (average product of labour) (AP), veya işçi başına çıktı miktarı önce artmakta, sonra azalmaktadır.

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

LQAPL

Slide 18

Gözlemler:

3) Emeğin marjinal ürünü (marginal product of labour) (MP), ya da eklenen son işçinin ürettiği çıktı, önce artmakta, sonra azalmakta ve negatif olmaktadır.

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

LQMPL

Slide 19

Toplam Üretim

A: Teğetin eğimi = MP (20)B: OB’nin eğimi = AP (20)C: OC’nin eğimi= MP & AP

Emek (Ay)

Çıktı(Ay)

60

112

0 2 3 4 5 6 7 8 9 101

A

B

C

D

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Slide 20

Ortalama Ürün (AP)

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

8

10

20

Çıktı(Ay)

0 2 3 4 5 6 7 9 101 Emek (Ay)

30

E

Marjinal Ürün (MP)

Gözlemler:E’nin solunda: MP > AP ve AP artmaktadırE’nin sağında: MP < AP ve AP azalmaktadırE noktasında: MP = AP ve AP maksimumda

Slide 21

Gözlemler:MP = 0, iken TP maksimum noktasındaMP > AP,iken AP artmaktaMP < AP, AP azalmaktaMP = AP, iken AP maksimumda

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Emek(ay)

Çıktı(ay)

60

112

0 2 3 4 5 6 7 8 9 101

A

B

C

D

8

10

20E

0 2 3 4 5 6 7 9 101

30

Çıktı(ay)

EmekAy

AP = orijinden TP üzerindeki bir noktaya çizilen doğrunun eğimi MP = TP üzerindeki herhangi bir noktaya çizilen teğetin eğimi

Slide 23

Girdi kullanımı eşit miktarlarda arttırıldıkça, belli bir noktadan sonra bu girdinin çıktıya sağladığı katkı azalmaya başlar. (MP azalır).

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Azalan Verimler Yasası

Slide 24

Emek faktörü küçük iken, MP işbölümünden dolayı artar.

Emek faktörü büyükken, MP etkinsizliklerden dolayı azalır.

Azalan Verimler Kanunu

Tek Bir Değişken Girdi İle Üretim (Emek)

Slide 25

Teknolojik Gelişmenin Etkisi

Emek

Çıktı

50

100

0 2 3 4 5 6 7 8 9 101

A

O1

C

O3

O2

B

Azalan getiri şartları olsa da Teknoloji ilerledikçe

Emek üretkenliği artabilir.

Slide 26

Malthus, nüfus arttıkça ve azalan getiri şartları tarımsal üretimi sınırladıkça insanların yaygın açlıkla karşı karşıya kalacaklarını ileri sürmüştür.

Malthus’un bu tahmini neden yanlış çıkmıştır?

Malthus ve Gıda Malları Krizi

Slide 27

Dünya Kişi Başına Gıda Tüketim Endeksi

1948-1952 1001960 1151970 1231980 1281990 1371995 1351998 140

Yıl Endeks

Slide 28

Malthus ve Gıda Malları Krizi

Veriler üretimin, nüfus artışından daha hızlı büyüdüğünü göstermektedir.

Malthus, gıda arzının talepten daha hızlı büyümesine olanak veren teknolojik gelişmelerin potansiyel etkilerini dikkate almamıştır.

Slide 29

Malthus ve Gıda Malları Krizi

Teknoloji artıklar yaratarak fiyatları aşağı doğru çekmektedir.

Soru

Eğer gıda artıkları varsa, neden açlık söz konusu olmaktadır?

Slide 30

Malthus ve Gıda Malları Krizi

YanıtGıda mallarının üretken bölgelerden

üretken olmayan bölgelere dağıtılmasının maliyetleri ile üretken olmayan bölgelerdeki düşük gelir düzeyleridir.

Slide 31

Tek Değişken Girdi ile Üretim (labour)

Emek Üretkenliği

EMEKÇIKTIÜretkenlikOrtalama

Slide 32

İşgücü Üretkenliği ve Yaşam StandartlarıTüketim ancak üretkenlik artarsa yükselir.Üretkenliğin Belirleyicileri

Sermaye StokuTeknolojik Değişme

Tek Değişken Girdi ile Üretim (labour)

Slide 33

Gelişmiş Ülkelerde Emek Üretkenliği

1960-1973 4.75 4.04 8.30 2.89 2.36

1974-1986 2.10 1.85 2.50 1.69 0.71

1987-1997 1.48 2.00 1.94 1.02 1.09

BirleşikFransa Almanya Japonya İngiltere Devletler

Emek Üretkenliği Yıllık Ortalama Büyüme Hızı (%)

$54,507 $55,644 $46,048 $42,630 $60,915

Çalışan işçi başına çıktı (1997)

Slide 34

Üretkenlikte Eğilimler

1) ABD’de üretkenlik diğer ülkelerden daha yavaş büyümektedir.

2) Gelişmiş ülkelerde üretkenlik büyümesi düşmektedir.

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Slide 35

Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar

1) Sermaye stokundaki büyüme üretkenlik büyümesinin temel belirleyicisidir.

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Slide 36

Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar

2) ABD’de sermaye birikimi diğer gelişmiş ülkelerden yavaştır, çünkü 2. Dünya Savaşından sonra diğer ülkeler yeniden yapılanma süreci yaşamıştır

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Slide 37

Üretkenlik Büyüme Hızının Yavaşlaması için Açıklamalar

3) Doğal kaynakların Tüketilmiş Olması

4) Çevre Düzenlemeleri

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Slide 38

Gözlemler

Son yıllarda ABD’de üretkenlik artmaya başlamıştır

Ne Düşünüyorsunuz?

Bu artış kısa dönemli bir durum mu? Yoksa yeni uzun dönemli bir trend mi?

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Slide 39

Tek Değişken Faktör ile Üretim (Emek)

Üretim ile üretkenlik arasında bir bağlantı (ilişki) vardır

Uzun-Dönemde sermaye ve emek (K ve L) değişebilmektedir.

Eş-Ürün eğrileri sermaye (K) ve emeğin (L) farklı bileşimleri ile çıktı arasındaki ilişkiyi gösterir.

Slide 40

Eş-Ürün Eğrilerinin Biçimi

Emek (yıl)

1

2

3

4

1 2 3 4 5

5

Uzun dönemde hem emek Hem de sermaye değişkendir

Her ikisi de azalan getirilere tabidir

Q1 = 55Q2 = 75

Q3 = 90

Sermaye(yıl)

A

D

B C

E

Slide 41

Eş-ürün eğrileri modeli

1) Sermaye 3 olsun ve emeğin 0’dan 1’e, 2’ye ve 3’e yükseldiğini varsayalım.

Çıktı azalan bir oranda artmaktadır (55, 20, 15); kısa ve uzun dönemde azalan getirileri göstermektedir.

İki Değişken Faktör ile Üretim

Azalan Marjinal İkame Oranı

Slide 42

Eş-ürün (Isoquant) Modeli

2) Emek 3 ve sermaye 0’dan, 1’e, 2’ye ve 3’e yükselmiş olsun.

Çıktı yine azalan bir oranda artmaktadır (55, 20, 15); azalan getirilerden dolayı.

Azalan Marjinal İkame Oranı

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 43

Girdiler arası ikameFirma yöneticileri hangi girdi bileşimlerini

kullanacaklarına karar verirler Faktörler arası değişim oranlarıyla

ilgilenmek zorundadırlar.

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 44

Faktörler arası ikameEş-ürün eğrisinin eğimi bize çıktı sabit iken

iki faktör arasındaki ikame oranını verir

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 45

Faktörler arası ikameMarjinal Teknik İkame Oranı (MRTS) :

degisim /emektekidegisim ki Sermayede- MRTS

)( sabitQLK MRTS

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 46

Marjinal Teknik İkame Oranı

emek

1

2

3

4

1 2 3 4 5

5Sermaye (yıl)

Eşürün eğrileri farksızlık eğrileri gibi negatif eğimli

ve konvekstir.

1

1

1

1

2

1

2/3

1/3

Q1 =55

Q2 =75

Q3 =90

Slide 47

Gözlemler:

1) Emeği (birden beşe kadar) birer birim arttırdığımızda, MRTS, 1’den ½’ye düşmektedir.

2) Azalan MRTS, azalan getirilerden dolayı ortaya çıkar ve eş-ürün eğrilerinin konveks olması anlamına gelir.

2 Değişken Faktör ile Üretim

Slide 48

Gözlemler:

3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikEmekteki değişimden kaynaklanan çıktı

değişmesine eşittir:

L))((MP L

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 49

Gözlemler:

3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikSermayedeki değişimden kaynaklanan

çıktıdaki değişmeye eşittir.

İki Değişken Faktör ile Üretim

K))((MP K

Slide 50

Gözlemler:

3) MRTS ve Marjinal ÜretkenlikÇıktı sabit ve emek artıyorsa:

0 K))((MP L))((MP KL MRTS L)K/(- ))(MP(MP KL

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 51

Girdiler Tam İkameye Sahip

Emek(ay)

Sermaye(ay)

Q1 Q2 Q3

A

B

C

Slide 52

Gözlemler: Faktörler mükemmel olarak ikame edilebiliyorsa:

1) Eş-ürün eğrisinin tüm noktalarında MRTS sabittir

İki Değişken Faktör ile Üretim

Tam İkame

Slide 53

Gözlemle: faktörler tam olarak ikame edilebiliyorsa:

2) Belli bir çıktı düzeyi için herhangi bir girdi bileşimi seçilebilir (A, B veya C)

İki Değişken Faktör ile Üretim

Mükemmel İkame

Slide 54

Sabit Katsayılı Üretim Fonk.

Emek (ay)

Sermaye(ay)

L1

K1Q1

Q2

Q3

A

B

C

Slide 55

Gözlemler: faktörler ancak sabit bir oranda bir-araya gelebiliyorsa:

1) İkame imkanı yoktur. Her çıktı düzeyi her bir faktörden belli bir miktar kullanımını gerektirir.

Sabit-katsayılı üretim fonksiyonu

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 56

Gözlemler: girdiler sabit oranlarda bir-araya geliyorsa:

2) Üretimi arttırmak, daha çok emek ve sermaye gerektirir (A’dan B’ye ve C’ye geçmek, teknik olarak etkindir).

Sabit-katsayılı üretim fonksiyonu

İki Değişken Faktör ile Üretim

Slide 57

Buğday için Üretim Fonk.

Çiftçiler emek-yoğun ve sermaye-yoğun teknikler arasında seçim yapmak durumundadır.

Slide 58

Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.

emek(yıl)

Sermaye(traktör

Döver-biçer/yıl)

250 500 760 1000

40

80

120

10090

çıktı = 13,800 ton(yıl)

AB10- K

260 L

A noktası daha sermaye yoğun; ve B daha emek-yoğundur.

Slide 59

Gözlemler:

1) A noktasında üretim yapmak için:

L = 500 ve K = 100

Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.

Slide 60

Gözlemler:

2) B noktasında üretim yapmak için:Emek ( L) 760 ve sermaye (K) 90 MRTS

< 1:

04.0)260/10( L

K- MRTS

Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.

Slide 61

Gözlemler:

3) MRTS < 1, çiftçiler sermaye yerine emek ikame ettiklerine göre emeğin maliyeti (ücret) göreli olarak düşük olmalı

4) Emek pahalı ise, çiftçiler daha çok sermaye kullanmayı tercih eder(ör. ABD)

Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.

Slide 62

Gözlem:

5) Eğer emek pahalı değilse, çiftçiler üretimde daha çok emek kullanırlar (ör. Hindistan).

Buğday Üretimi: Eşürün Eğr.

Slide 63

Ölçeğe Göre Getiri Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı

arasındaki ilişkiler

1) Ölçeğe göre artan getiri: tüm girdiler ikiye katlandığında, üretim iki kattan daha fazla artıyorsa söz konusudur.

Daha büyük çıktı daha düşük maliyet (otomobil) Tek bir firma çok sayıda firmadan daha etkin olabilir (gaz, su

hizmetler) Eş-ürün eğrileri daha yakın hale gelir

Slide 64

Ölçeğe Göre Getiri

emek

sermaye

10

20

30

Artan Getiri:Eş-ürün eğrileri giderek yakınlaşır

5 10

2

4

0

A

Slide 65

Ölçeğe Göre Getiri

Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı arasındaki ilişkiler

2) Ölçeğe göre sabit getiri: girdiler ikiye katlandığında üretim de ikiye katlanıyorsa söz konusu olur

Büyüklük (ölçek) üretkenliği etkilememektedirÇok sayıda üretici olabilirEş-ürün eğrileri eşit uzaklıktadır

Slide 66

Ölçeğe Göre Getiri

emek

sermaye

Sabit getiri:Eş-ürün eğrileri eşit

uzaklıkta

10

20

30

155 10

2

4

0

A6

Slide 67

Ölçeğe Göre Getiri

Firmanın ölçeği (büyüklüğü) ile ürettiği çıktı arasındaki ilişkiler

3) Ölçeğe göre azalan getiri: tüm girdiler ikiye katlandığında çıktı iki kattan daha az artıyorsa söz konusur.

Ölçek büyüdükçe etkinlik azalmaktadırGirişimcilik kabiliyetinde azalmaEş-ürün eğrileri giderek uzaklaşır

Slide 68

Ölçeğe Göre Getiri

emek

sermaye

Azalan getiri:Eş-ürün eğrileri Birbirinden uzaklaşır

1020

30

5 10

2

4

0

A

Slide 69

Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri

Halı sanayi küçük bir endüstriden (el tezgahları) birkaç firmanın olduğu büyük bir endüstriye dönüşmüştür.

Slide 70

Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri

Soru

Bu sektördeki büyüme ölçek ekonomilerinin varlığı ile açıklanabilir mi?

1996(Milyon Dolar (yıl)

ABD Halı Endüstrisi

1. Shaw Industries $3,2026. World Carpets $475

2. Mohawk Industries 1,7957. Burlington Industries 450

3. Beaulieu of America 1,0068. Collins & Aikman 418

4. Interface Flooring 8209. Masland Industries 380

5. Queen Carpet 77510. Dixied Yarns 280

Slide 72

Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri

Ölçek Ekonomileri Var mı?

Maliyetler (yüzde)

Sermaye -- 77%

İşgücü -- 23%

Slide 73

Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri

Büyük Üretici Firmalar

Makine ve işgücü kullanımında artış

Girdiler iki katına çıktığında çıktı iki kattan daha fazla artmış

Ölçeğe göre artan getiri şartları hakimdir.

Slide 74

Halı Sanayi Sektöründe Ölçeğe Göre Getiri

Küçük Üreticiler

Küçük firmaların ölçeğindeki artış çıktı üzerinde çok az etkiler yaratmaktadır

Girdilerdeki artış, çıktıda aynı oranda bir artış yaratmaktadır

Küçük üreticiler ölçeğe göre sabit getiriye sahiptir.

Slide 75

Özet

Üretim fonksiyonu her bir girdi bileşimi için firmanın üretebileceği maksimum çıktıyı ifade eder.

Eş-ürün eğrisi sabit bir üretim miktarını gerçekleştirmek için kullanılabilecek tüm girdi bileşimlerinin geometrik yeridir.

Slide 76

Özet

Emeğin Ortalama Ürünü: ortalama bir işçinin üretkenliğini ölçerken; marjinal ürünü eklenen son işçinin üretkenliğini ölçer.

Slide 77

Özet

Azalan getiriler kanunu: bir girdiden kullanılan miktarlar arttıkça (diğer girdi sabit iken) bu girdinin marjinal ürünü giderek azalır.

Slide 78

Özet

Eşürün eğrileri her zaman negatif eğimlidir çünkü tüm girdilerin marjinal ürünü pozitiftir.

Bir ülke vatandaşlarının yaşam standartları bu ülkedeki üreticilerin üretkenlik düzeyiyle çok yakından ilişkilidir.

Slide 79

Özet

Uzun Dönem Analizlerinde: firmaların tercih ettikleri ölçekle ilgileniriz.

Ölçeğe göre getiri