Ho bieu chanh song thac voi tinh

ng thác vì tình 1 www.hobieuchanh.com

ng thác v i tình

Bi u Chánh

1- HÒN PHÚ QU C

Hòn Phú Qu c là m t h i o l n nh t thu c v ch quy n và n m trong h i ph n c ac Vi t Nam t x a n nay.

Tuy chúng tôi ch a nghe m t v n nh n hay thi s nào ngâm v nh mà tán d ng th ngnh c a hòn n y, song xem a d , c s ký chúng tôi c bi t d vãng l ch s c a Phú Qu ct v vang, c th y v trí chi n l c r t tr ng y u, c hi u ngu n l i kinh t r t phong phú,i v y chúng tôi th ng l u ý, m c d u ch a ch n hay ghé m t lên hòn Phú Qu c.

C ng nh ai, thu nay chúng tôi ch bi t Phú Qu c n m trong v nh Thái Lan, cách th xãtr n Hà Tiên ch ng b n n m ch c h i lý, ngh a là kéo ng ngay không t i m t tr m cây sngàn. G p mùa gió xuôi, thuy n bu m t Hà Tiên ch y ch ng hai ph n ngày thì ra t i, còn hi ngi thì phi c bay có hai m i phút ông h . Theo qu c s , thì h i cu i th k 17, M c C u là m t di th n c a nhà Minh bên TrungQu c, không ch u hàng ph c nhà Thanh, ng i ch b n b binh qua chi m o Phú Qu c làm

n c mà dung thân. Dòm th y x Ch n L p ang lo n l c, ng i th a dip m i b vào l ca chi m luôn m t vùng duyên h i Hà Tiên xu ng t i m i Cà Mau.

m 1698, chúa Nguy n Thu n Hóa sai c Nguy n H u C nh em binh vào d p lo ngiùm cho vua Ch n L p, l p ra Hai Tr n là Tr n Biên Dinh t i Biên Hòa v i Phiên Tr n Dinh t iGia nh r i di dân àng ngoài vào l p làng, l p xã, mà khai thác ru ng v n. M c C u ã có l p

c b y làng trong vùng Hà Tiên nên n m 1708, ng i m i em c ph n t n y mà d ng chochúa Nguy n. Tri u ình bèn l p Hà Tiên thêm m t tr n n a và phong cho M c C u ch c T ngBinh c m quy n cai tr tr n n y.

n gi a th k 18, Tây S n d y nghi p, hi p binh v i binh c a chúa Tr nh mi n B c màánh ép Thu n Hóa. Chúa Nguy n ph i mông tr n vào t Gia nh mà lánh n n. Chúa Nguy n

Ánh cùng nhi u danh t ng là các c Châu V n Ti p, Lê V n Duy t, Nguy n V n Thành, TônTh t H i, Nguy n Hu nh c n núp trong hòn Phú Qu c nhi u l n và có l n ph i nu ng náu

t th i gian khá lâu, sau m i khôi ph c c giang san, lên ngôi báu mà l p nhà Nguy n.Phú Qu c ã có m t l ch s v vang nh v y, l i thêm n m dài theo duyên h i Nam ph n

Vi t Nam: hòn Phú Qu c phía trên, qu n o Côn Nôn phí d i, ó là 2 c n c thiên nhiên c ai quân phòng th c vùng n y. Mà x a nay Phú Qu c còn n i danh s n xu t th n c m m

cá c m là n c m m hòn, l i có m m nêm, có n t, có cá bi n, có i m i, có huy n, có tiêu,có d a, ó là m t m ch cho ng i ta th y Phú Qu c có t ng lai y h a h n v ng nghi p,nông nghi p và khoáng nghi p.

Chúng tôi không quan tâm v kinh t , mà l i mang cái t t a xem m y c tích, a d okh p núi sông, a ng i ch v ng v mà nhìn non, nhìn bi n, nhìn c , nhìn cây, th ng th c

nh thú thiên nhiên c a t o hóa xây d ng. G n trót i chúng tôi ã b c d o xem nhi u n itrong x . Chúng tôi c vi ng B c ph n Vi t Nam m t l n c m i ngày, có d o ch iTrung ph n nhi u l n, nhi u ch , c ng có bi t Nam Vang, Bi n H , Xiêm R p. Tròn hai m i

nh Nam ph n Vi t Nam thì ngo i tr Hà Tiên, ch nào chúng tôi c ng có d u ch n kh p h t.

m 1943, chúng tôi c r nh rang thong th . M t ông b n thân có d p i Hà Tiên, ôngi chúng tôi i v i ông m t vòng L c t nh ch i. Chúng tôi xách hành lý lên xe i li n v i b n.

t bu i s m m i, m t tr i xán l n, xe t i ba Hòn là ch ng R ch Giá qua g p ngHà Tiên xu ng Hòn Chông ch y d c theo mé bi n. Ch t th y m t quang c nh s xanh d n,dài thòn, cao v i hi n lên ngoài bi n. Chúng tôi bi u ng ng xe, leo xu ng, h i cái gì? Ng i tanói ó là hòn Phú Qu c. Té ra hòn Phú Qu c là v y ó.

Chúng tôi ng c nhiên, ng ó trân trân, m t ng ngáo, lòng xúc ng. Thu nay xem a v hòn Phú Qu c, chúng tôi t ng nó nh , l i n m ngoài xa, trong b th y d ng v y thôi, ch

dè âu nó hùng v , cao ng t, l i có v âm u, trù m t, n m d i g m tr i, trên m t bi n, m t ng s t d i Hòn Chông lên g n t i C n V t nh v y âu.

Tuy tr o tr c c mu n ra vi ng cho c Phú Qu c, b i v y lên t i Hà Tiên, chúng tôi ixem các th ng c nh mà x a nay ng i ta th ng ngâm v nh. Xem ph n m c a h M c, xem

nh thú ông H , xem m i Pháo ài, xem chùa Th ch ng, d u vui ch i ph chí, chúng tôing không quên hòn Phú qu c s ng s ng xanh d n, cao v i n m trên m t bi n kia. Chúng tôi c

th th n tr c ch Hà Tiên, m t nhìn, trí h i: ai trong hòn ó, làm chi, cách xa l c a n àochen l n, h ng hái c nh tranh, v y mà có th y c thú vui, có tìm c h nh phúc gì hay không,hay là c ng ph i mang n ng túi s u gánh th m, là hình ph t d nhiên c a loài ng i trong tr n th ,tr n i âu c ng không kh i?

ng bàng hoàng t l may chúng tôi g p m t c k lão, ch m t liêu nu c m m PhúQu c vì có vi c nên vô Hà Tiên ã m y b a r i. Chúng tôi làm quen và bày t c m tình i v ihòn Phú Qu c, mu n ra ó xem ch i ng th ng th c c nh thú im lìm núi r ng minh mông tr inu c. C k lão nói lúc n y gió ng c, i ghe bu m ra hòn thì b t ti n l i hi m nguy n a, b i v yai mu n i ch i c ng i mùa gió xuôi m i i. Bi t không th i c, nh ng mu n hi u c nh

t ngoài hòn, chúng tôi bèn ân c n m i c v phòng chúng tôi u ng trà nói chuy n ch i. Nhcu c h i àm n y nên chúng tôi c bi t Phú Qu c v di n tích, nh n s , ngh nghi p, giaothông, hành chánh, không sót m nào h t. Mà nh ng m ó không ph i là m chúng tôi c nbi t, chúng tôi m i h i c v chuy n x a, tích c , v phong hóa, dân gian, v c nh v t thanhnhàn, n u c có bi t vi c chi khác th ng xin c nói cho chúng tôi nghe ch i.

m i c i và nói: ”Vi c c Cao Hoàng ngày x a mông tr n cùng cung quy n và vài t ng ra Phú Qu c lánh n n, vi c y m y ông u bi t, c n gì ph i nói. Còn dân c trong làng

ng i ch t phác, ngày êm ch bi t s ng v i tr i n c, vui v i gió mây, b n vói cây r ng, v iá núi, b i v y b n gan ch c d , quen tánh gi n d , yêu thú thiên nhiên, mãn i l c c trong

th o l , ch ng ch t yên m d i s n c c, ngh c ng không có vi c gì áng nói”.Chúng tôi nói: „chúng tôi sanh tr ng gi a ch n phi n ba danh l i, thu nay c ham chen

n mà gi t giành vui s ng, ch a h ngh t i s an b n l c o bao gi . Nay nghe c t c nh ia dân c trong hòn, chúng tôi xúc c m r i gi t mình. N u h lánh xa danh l i r n ràng s ng

im lìm v i núi r ng, v i tr i n c, mà h c vui s ng, kh i bu n lo, té ra h khôn h n chúngtôi nhi u quá. V y n u c ng i ch a m i, xin c vui lòng k s m t vài chuy n cho chúng tôihi u tâm h n, tình c m, s thích, cùng nguy n v ng c a h ng bình dân coi có gi ng v i ng itrong l c a hay không?”

k lão vu t râu và c i mà nói: ”H ng bình dân âu c ng v y, ai c ng kính k ph i,ghét ng i qu y, ai c ng c m trí ân, ai c ng mong s ng c m no an n, ch không có nguy n

ng cao xa gì h t. Có ít ng i trong l c h có ti n, h em v n ra ây mà l p nghi p,ho c tr ng tiêu, ho c làm n c m m. M y ng i ó chí quy t x l i, b i v y dân trong hòn tuynh h c d b làm n song không có c m tình chi l m.

Còn có m t h ng ng i n a “h ng n y c ng không nhi u, trong l c a, h g p cu c ich ng may hay là có vi c c u t sao ó nên h ra ây, h t ham vui s ng, c ng không tính th

i, ho c h ki m chùa mà tu, ho c lo dùi thân n i h o lánh, tr ng khoai t a b p mà s ng,ng nh không mu n g n g i v i ng i i n a. M y ng i ó áng th ng, b i v y cách

y m i n m tr c có hai cô s ng trong hoàn c nh ó, lúc s ng ai c ng kính, ch ng ch t aing ti c”.

Ham tìm nghe nh ng chuy n d th ng nh v y, chúng tôi nài n c k lão thu t rõchuy n c a hai nàng thi u ph ó cho chúng tôi nghe. Chuy n c nói sao m ng t ng nh thiêntình s c chàng Paul và nàng Virginie do nhà v n hào pháp Bernardin de Saint Pierre vi t ngày

a, m t ái tình thành thi t, nh b n hàn b i áp nên c âu y m an vui, r i b l i danh lôi cu nmà ph i rã r i ch t h t. Ð c nghe câu chuy n “S ng thác v i tình“ n y, chúng tôi c m xúc c c

m, quy t ph i n t n n i mà th y d u tích c a c p nam n thanh niên ch t vì tình ó. C klão h a v i chúng tôi ngày nào chúng tôi ra t i ch D ng ông c s a chúng tôi i xem haicái m n m song song trên i, l i có m t cái m c a m t bà m n m trên mà gìn gi .

Tr v Sài Gòn t y n nay chúng tôi c mong m i i ra Phú Qu c. trót m i m y n m,vì th i cu c l n x n, chúng tôi không th i c. n bây gi ng giao thông m i c thongth d dàng, có phi c a hành khách m i tu n i m t chuy n, s m m i i chi u v , nh v ynên chúng tôi m i c mãn nguy n.

Nh ng ra t i phú qu c thì c k lão nói chuy n v i chúng tôi cách 13 n m tru c, c ãch t m t lâu r i. May nh có ng i khác c ng bi t ch n n nh n c a ái tình h i tr c, h adùm chúng tôi qua r ch leo i, v t cây lên núi, n m t cái su i n c trên cao ch y xu ng ro re,ch y qua cái tr ng nh có m y cây d a ng x r còi c c. Ng i ch kho nh d t d a bên khe

c mà nói ó là ch n n nh n c a ái tình c t chòi s ng h m hút v i nhau ngày x a, r i ch lêntrên s n núi mà nói ó là m c a m y ng i au kh vì tình, ã tr d t n tr n nên m i cngàn thu yên gi c.

Chúng tôi bái tr c m mà kh n vái, r i ng nhìn quang c nh r ng núi t ch m ch bao la.Chúng tôi au n b i h i n r i n c m t.

Ng i a ng chúng tôi lên ây l i nói lúc sanh ti n m y n n nh n th ng g n g ii ông lão s tu trên am An Viên trong vùng núi Chóp Chài, là vùng có nh cao nh t trong

hòn, cao t i 925 th c. Chúng tôi c y ng i d n ng cho chúng tôi n am An Viên mà h ith m.

Am An Viên c t trên tri n núi. Chúng tôi b c vô thì th y c lão s tóc râu b c tr ng, ctu theo o Giáo, tu i ã quá th t tu n mà s c kh e v n ch a gi m suy. Nghe chúng tôi h i ám

n nh n c a ái tình thì c nói: ã hi u r i, còn h i làm chi n a. "Ð o t nhiên sanh c. H ctan, t nhiên tr v o, cu c i c tu n hoàn luân chuy n nh v y hoài, ch có vi c chi âu mà

i”.Chúng tôi ph i nài n c n l i, c lão s m i ch u nói g c tích, tên tu i c a n n nh n cho

chúng tôi bi t. Thu t m i vi c r i c tóm t t mà nói c r t ti c ng i i có s n h nh phúc dnhiên c a núi r ng, tr i n c dành mà không ch u an h ng l i l n l i tranh ua mà tìm th

nh phúc gì âu nên m i b t i h a. Th y m t tr i ã ng bóng, chúng tôi ph i cáo t c lão smà tr l i D ng ông.

Sài Gòn h m nay, chúng tôi góp các l i c a lão s mà t l i thành thiên th m s”S ng thác v i tình“ c ng hi n cho các b n thanh niên nam n ã bi t c thiên tình s n y,ch c không vui mà có l ph i gi n. Nh ng ngh vì ph i có bu n r i m i c vui, ph i có gi n thì

i bi t th ng, b i v y chúng tôi không n công lao, ch mong kh i l i ch p trách.

2- T NGH A CH EM

Hòn Phú Qu c có dân c k ã m y th k r i, nh ng dân r i rác trong m y cái v nh,núp sóng gió cho êm m mà s ng v i cái ngh chài l i, ch ch a ngh t i cu c khai thác r ngnúi mà xây d ng nghi p nông th ng.

Cách ch ng 40 n m tr c ây, ng i ta c ng ch a th y có t ch c cu c khai thác nàoáng k . Dân c tuy t ng s nhi u h n, song h chòm nhom mà v i nhau thành xóm thành

làng, bên phía ông là phía ngó vô Hà Tiên thì t i Hàm Ninh, u d i thu c phía Nam thì i Cây D a, còn phía bên ông ngó ra h i i thì t i Du ng ông. Trong m i ch , dân n

cây phá r ng, tr ng chút nh mà n, ch ch a làm ru ng hay l p v n. Ghe bi n ch n cm, i m i, thuy n em vô Hà Tiên ho c R ch giá mà bán r i mua g o, mu i, v i, cùng các

t d ng c n y u khác ch v bán l i cho ng i trong hòn.Có làng có xóm, mà ch a có ng b giao thông cho mau và cho d . C ng ch a có

ng xuyên ngang qua hòn n i li n D ng ông v i Hàm Ninh là hai làng l n có ông dân nên thành ch . Thi t có m t s ng i s ng r i rác trong gi a hòn, ho c theo m y tr ng nh

tr ng d a, ho c c t am, c t chùa trên tri n núi mà tu; nh ng m y ng i y giao thông v i làngxóm ngoài mé bi n thì h v t cây, xô á, p ng mòn vô ra cho d v y thôi.

Lúc y phía sau ch D ng ông có m t con ng mòn i vô Gi ng Tiên r i i th nglên vùng Su i á. Qua kh i Gi ng Tiên m t i, n u ng i ta b ng r ng i qua phía tay trái, i

t kho ng xa thì ng i ta s g p m t cái tr ng nh c h n m t m u t v y thôi. Phía sau cót cái i n m d c d c t tr ng vô t i ch n núi, l i có m t cái su i a n c trên núi xu ng,

ch y ngang qua tr ng, r i i luôn ra ngoài m t i g p ng n r ch nh rút n c i th ng ra bi n.i chân i, d a bên su i, có m t cái chòi tranh x ch x c nh ng s ch s .

m ó, trong kho ng th ng tu n tháng ba, tr i ã m a c ít ám, n c su i tuônxu ng nhi u, mà t c ng m m nên d cu c. Bu i s m m i ng i ta th y trong chòi tranh n y có

t nàng thi u ph ch ng vài m i tu i, m t mày sáng r , n m trên cái chõng tre cho a contrai m i sanh ch ng vài tháng bú và d ng r i i l y n i vo g o n u c m.

c theo mé su i thì m t ng i àn ông tr n, m c qu n v n, tu i l i 45 t i 50, râu lúnphún, da en, s c m nh, ng lui cui cu c m ng ng t a b p, d i c ch c gi ng khoai langgiâm phía trên, lang ã âm ng n, bò g n ph gi ng.

Nàng thi u ph n u c m chín r i nàng i ra su i mà kêu: ”Chú Hai vô n c m, r i s làmti p, tr a r i ch c chú ói b ng”. Ng i àn ông c i mà nói: ”Thi u gì. n không h t ch , t

t quá, r i con coi mà. Chú tr ng mà bán, ch c c m g o cho chú cháu mình n; mãnmùa m a n y chú s tr ng giáp mé t tiêu phía bên i kia. Có ng i phía sau ch t t quá,

ã có d y chú cách tr ng tiêu và có h a cho chú dây tiêu ng chú tr ng. H nói trong haim mình s có tiêu mà bán, h l i ch u bán tiêu giùm cho chú n a”.

Hai ng i d t nhau lên chòi d n c m n v i nhau, n v i m t thèo cá khô n ng v i n aa m m bi n ch không có cá th t chi h t, nh ng ói b ng nên n coi ngon l m.

n c m v a r i, ch a k p u ng n c, thì em nh n m ng bên chõng chòi p và khóc,thi u ph l t t l i cái kh p t a vách múc m t chén n c mà u ng r i b ng em ng i cho bú.Ng i àn ông góp chén a mà d p, thi u ph nói: ”Chú ó cho con. Con cho em bú m tchút r i con s d n r a”.

Thi u ph n y tên Lê, còn ng i àn ông ó tên Hai C ng. Cha c a Lê là anh em chúbác v i Hai C ng. Cha c a Lê thu c nhà bác, nên Lê kêu Cu ng b ng chú.

Hai C ng quen tánh s ch s không ch u b y h y, b i v y m c d u Lê c n, Hai C ngng n c r i anh ta c ng b ng chén d a d em xu ng su i ng i r a.

Trong lúc y có m t thi u ph khác c ng c tu i cô Lê áo l a qu n hàng, da tr ng môison, di n m o thanh bai, t ng i y u u, trong r ng phía sau chòi i ra tr ng. Nàng mangthai nghén nên b ng u lên lùm lùm. Nàng nh m cái chòi c a cô Lê mà i t i, sau l ng có m t acon trai ch ng 12 tu i i m t cái gói l n mà nh trên u v i m t a con gái, l i 15 tu i, tayxách cái hoa ly i theo.

Cô Lê cho con bú no, th y nó nh vú mà ng , cô m i t nó xu ng chõng và l y m n pi. Cô day m t ra c a thì th y m t nàng thi u ph l v i hai a nh ng ng dòm vô chòi cô

li n b c ra h i:- Th a cô, cô mu n ki m ai? Hay là vô ây có vi c chi?Thi u ph b ng áp:- Th a cô, em ph ng xa, trong t li n ch ng may em b tai n n d n d p nên em

trôi n i ra ây. Em tính ki m chùa xin mà tu, em c y th ng em ây d t ng choem lên chùa u trên núi phía trong n y. Ði ngang qua gi ng r ng th ng em nói n mngoái có m t cô âu không bi t, c ng có ch a nh em, l i c t nhà trong n y, emnghe nh v y, em m i c y nó d t em ghé vô ây coi b n th nào và n u có th

c, thì em c ng s l p th nh cô có l ti n h n là chùa.- y m i cô vô. Vô nhà ng i nói chuy n.Thi u ph b c vô chòi tum húm ch có m t cái chõng tre ch em nh n m ng ó mà

thôi. Cô Lê ch cái chõng m i khách ng i. Khách b c l i dòm em nh r i h i:- Em nh là con c a cô ph i hôn?- Ph i, con c a em.- Con trai, b m nh m , ng quá. Cô sanh c m y tháng r i?- Hai tháng. Sanh hôm mùng 8 tháng giêng.- th ng d . Cô t cho em tên chi?- Chú em nói nó sanh trong ch n núi non, l i sanh nh m mùa xuân, nên chú em t cho

nó tên Xuân S n.- Tên t t quá.Hai C ng r a chén d a r i d i su i i lên, th y hai a nh th i xem m y gi ng

khoai, l i tr c chòi có hoa ly, v i gói, không hi u có khách nào n, nên x m x m i ri t vôchòi. B c vô th y m t thi u ph t ng m o oan trang xinh p, l i m c hàng l a nh gái sanggiàu, anh ta úp chén d a vào cái r d a vách r i day l i h i: "Cô em n ây có vi c chi v y?"

Cô Lê giành mà áp: ”Th a chú, cô ây bên t li n, cô b ho n n n nên ra hòn tínhki m chùa xin mà tu. Cô i ngang qua kho ng n y, hay có mình ây, cô ghé xem coi, n u côcó th nh mình c thì cô xin v i mình có l ti n h n là chùa”.

Hai C ng nói: ”A! Té ra cô em c ng b tai n n nh con nên cô c ng ki m ch dung thânmà lánh xa i nh con. Cô em ng i ó ch i, ng i ng tôi nói cho mà nghe”.

Cô Lê ti p m i ng i khách ng i trên cái chõng và cô c ng ng i m t bên.Hai C ng b c ra ngoài l n vô m t viên á l n d a c a r i anh ta ng i trên viên á

ngó khách mà nói: ”Núi r ng cây n c, u là v t c a tr i sanh ch không ph i c a ai h t. Tronghòn n y, nh n s thì ít, mà t ai thì nhi u, ai mu n ch nào thì d n d p c t nhà mà , ch ng

n ph i h i ai, ph i xin ai. Chú cháu tôi Sài Gòn, n m ngoái ra ây, con cháu tôi c ng tínhki m chùa mà n ng náu nh cô em bây gi v y. Tôi h i th m ng i ta r i t nó lên c nh chùa

phía trên ây mà xem th . Trong chùa có m y bà vãi s n lòng cho chú cháu tôi mà tu. Nh ngtôi th y có ch không ti n. Tu ng làm gì? Ch c thành Ph t c hay sao? Không ch c, n u nótu ng c u ph c v ki p sau, thì âu c ng có chùa cho mình tu, c n gì ph i v t bi n b ngngàn cho xa? Mà ph i làm ph c m i c ph c. Chú cháu tôi không có b c ti n, không có th

c, làm sao giúp ai c mà mong ph c báo? Chú cháu tôi tính lánh i, không mu n

chung ch v i thiên h cho kh i au kh , kh i b c t c, nên m i ra t i ngoài n y, n u chùa thìph i theo k lu t trong chùa, ph i tuân pháp gi i v o, m t t do h t. Tôi không b ng lòngnh ng tôi không nói ra. Tôi h i trong hòn n y còn chùa nào n a hay không, thì m y bà vãi nóitrong vùng núi Chóp Chài có am An Viên c a m t s huynh tu. Tôi h i th m ng r i tôi g icon cháu tôi l i chùa ng tôi i tìm am An Viên. Tôi g p c s huynh, té ra am th “TháiTh ng Lão Quân“ ch không ph i th Ph t nh d i nhà chùa. Tôi h i huynh tu có ý mong cvi c gì. Huynh nói i gian tà, gi d i, c p gi t, tham lam huynh mu n tìm n i an t nh m tmình mà ung c ”tinh, khí, th n“ ng bi t quá kh v lai và c tr ng sanh b t t . Huynh c tngh a o ”Vô Vi“ cho tôi nghe. Huynh nói con ng i t i ham giàu sang, mong h ng h nhphúc, nên ph i lao tâm tiêu trí, ch u c c nh c, ch u au kh , ch u t i nh c mãn i r i ch t, d ugiàu sang c ng không vui s ng gì. Chi b ng mình s ng m t cách thiên nhiên, s ng v i th o

c, giang s n c a t o hóa, không chi u l y ai, không b ai, không c n làm vi c chi, kh e thìlàm, m t thì ng , mu n i âu, mu n âu tùy thích ó là c nh i h nh phúc t t p không có

nh phúc nào b ng. Tôi m i t thi t v i huynh, tôi không tin cái thu t thông quá kh v lai v icái thu t tr ng sanh b t t . Nh ng tôi ph c cái o Vô Vi nên tôi ng ki m m t ch an t nh

t chòi mà ng s ng v i c nh i thiên nhiên ngoài vòng t c l y, s ng không bu n, ch tkhông s , xem không là có, bi t có là không, tuy không làm trái v i lý t nhiên, song cái gì c nglàm c h t. S huynh c i mà nói tôi thu c v phái y m th ph n t c, huynh khen tôi hi u oVô Vi. Nh ng huynh không r tôi mà tu v i huynh mà huynh l i ch cho tôi bi t cái tr ng nh

y, khuyên tôi n ây mà , ch c tôi s c h ng m t c nh i êm m thiên nhiên theo trí ýtôi mu n. Tôi tr l i chùa r c con cháu tôi n xem a th . Chú cháu tôi th y ây (thi u) mà

t n m ngoái n bây gi ây”.Cô Lê ti p mà nói: ”Khi em ra n hòn n y thì em có thai h n ba tháng. Ch ng lên chùa

em th y m y bà vãi tu ni m thì em t i ph n em, nên em h t mu n n ng náu v i chùa. Cô nghcoi chùa là ch tinh khi t cho ng i m o mà tu. Em mang b ng ch a vào ó, t i ngàysanh , em làm nh u trong chùa, u ó em không th ch u c. M y bà nói trong chùa có

t bà gi i ngh làm m giúp sanh. Ch ng em g n g i tháng, t i ngày thì che m t cái chòiphía sau chùa cho em sanh, ít b a c ng cáp r i s tr vô chùa mà . Em ngh trong chùa mà cóxu ng coi ch n y, em ành b ng li n. Chú em m i lo c t chòi cho em r i hôm u n m m isanh em nh ó”.

Cô khách nói: "Vô n ây em th y c nh em ành b ng quá. L i c nghe cô v i ôngchú k chuy n nãy gi thi t em r t c m tình. Em có thai ã c b y tháng r i, n u trong chùathì n ngày sanh b t ti n thi t. Em mu n xin ông chú v i cô th ng giùm ph n em l b c l cloài, làm ph c cho em che chòi ùm u ây v i cô và ông chú, không bi t cô v i ông chú cóvui lòng không”.

Hai C ng nói:- Tôi ã có nói: t, n c, núi, r ng là v t c a T o hóa s m s n cho muôn loài sanh

ng. Cô em mu n âu tùy ý, ch ng c n ph i h i chú cháu tôi. Nh ng chúng tôi làng i lánh i, cô em ây v i chúng tôi ch c là cô em không còn bi t c nh i vui

ng n a. Xem t ng m o và th y cách n m c c a cô em tôi oán cô em thu c vng sang giàu. T i sao cô em ra ch m t bi n ch n tr i n y làm chi! Cô em có

ch ng hay không? Ch ng âu mà có thai l i i b v nh v y? G c gác âu?Không có cha m bà con mà n ng d a hay sao?

- Th a ông chú, cháu t thi t tâm s c a cháu cho ông chú nghe. Cháu tên Thiênng, n m nay c 21 tu i. Cháu là con nhà rân rát, cha m còn , t nh l M

Tho. Anh ch cháu ng i Sài Gòn, ng i M Tho, ai c ng có a v r c r h t.Cháu là con út. N m kia cháu còn h c trên Sài Gòn, có m t c u sinh viên v n con

nhà quan Nh t T o, c u k t tình v i cháu, h a h n tr m n m s ng thác v i nhau.Hai a th a cho cha m hay ng bên trai i nói và bên gái ch u g . Không ph i t ichê giàu nghèo, hay là chê tài c, mà bu c hai cháu ph i r i rã. Hai bên không ch u

i g ch vì s không ng tôn giáo mà thôi. Hai cháu b c t c quá, ngh vì vch ng khác o thì ai th o n y, can h gì n tình yêu mà c n tr . Hai cháu n n n

t s c mà không c nên n m ngoái c hai u ly gia ình, d t nhau lên Nam Vangki m vi c làm mà chung s ng v i nhau, ngoài quy n ng thu n c a cha m Hai bên.Trót h n m t n m v ch ng cháu u có vi c làm h t, s l ng d dùng, nên s ngcùng nhau trong m t c nh i thân yêu, kh ng khít, m m, th nh th i. Không bi t

i hai cháu ch ng v i gia ình, ngh ch v i phong hóa, nên Tr i ph t hay sao mà hômtháng tr c ch ng cháu b nh s sài có m y b a r i ch t, b cháu l i b v m t mình

i t khách. Cháu mu n t v n ch t theo ch ng cho tròn chung th y, ng t cháung mang thai, bào thai là di tích tình yêu c a ch ng cháu, nên cháu ph i g ng

o mà s ng ng duy trì d u tích y. Cháu tính tr v x s , xu ng t i Châu c,p ch n lên t n c c a t tiên sao lòng cháu b i h i h t mu n v M Tho, Sài Gòna. M cha, anh ch u t cháu h t, nói cháu làm nh c nhã cho tông môn, không

còn th ng yêu gì n a mà v . Cháu m i quay vô Hà Tiên tính ki m ch kín áo, h olánh mà vùi l p t m thân nh nhu c v i c nh i h h ng. Vô Hà Tiên th y hòn PhúQu c, l i s n có ghe qua bán n c m m s p v hòn, cháu m i xin quá giang mà raây.

- Té ra cô em c ng là m t n n nh n c a ái tình nh con Lê c a tôi ây v y. Ng i ngnh ng thuy n thì ph i th ng nhau, giúp nhau, k t tình ch em v i nhau mà s ng

cho kh . i là c nh t m, con ng i là kép hát c a Tr i. M i ng i u lãnh m tvai tu ng mà nh y múa m t h i r i ngh , b i v y ch ng có chi mà ph i bu n, cùngch ng có chi áng vui m ng. N u cô em mu n ây thì c vi c . Nh ng cái chòi

a chú cháu tôi thì lúm túm b n ch t quá, không có c chi h t, s cô em khôngquen ch u c c, cô em không n i.

- Th a, n u ông chú cho cháu ây thì cháu ki m ng i m n c t thêm m t cái chòia ng cho r ng.

- ngoài ch ai c ng chuyên ngh ánh cá nuôi s ng, không có ng i làm m n, làmthuê nh trong x mình, b i v y c t chòi không ph i d . Nh cô em tính c t chòi mà riêng thì t còn r ng minh mông, l a ch mà c t, mu n phía bên nây hay là mé bênkia su i tùy ý.

- Th a, không. Cháu mu n c t sát m t bên ây ng chung, n chung v i nhau choti n.

- ng c. mà c t chòi thêm thì ph i n cây, c t tranh, công phu c tháng m i r i.Trong lúc ch i, cô em v i hai a tùy tùng kia ph i trong chòi n y.

- Th a, a con trai ngoài ch cháu m n nó d t ng cho cháu i, ch không ph inó v i cháu. Cháu có a con gái ó mà thôi. Nó m côi cha m , nó v i cháu t

i 11 tu i t i gi , nó m n cháu nên cháu i âu nó c ng theo giúp tay ch n cho cháu.- v i nhau ban ngày m y ng i c ng c, tr a n ng thì vô r ng phía sau ây n m

ch i mát l m. Còn n c m thì d n d i t ho c d i bóng cây mà n v i nhau c ngxong. Ng t mùa m a t i r i, l i ban êm ph i có ch mà ng , tôi ch có m t cái chõngó, cho m con con Lê ng . Cô em chen ng v i m con nó c. Ph n tôi thì tôi

có cái nóp, n m ngoài sân hay trên á, ch nào c ng xong. Có con cháu nh kia, nóph i ng d i t, mà ph i có manh m hay chi c chi u cho nó n m, v y tôi ili n ra ch mua chi u, m và mua thêm chén bát ít cái cho mà n ng .

- Ông chú ã cho cháu l i còn lo b n ng cho cháu, thi t cháu c m xúc vô cùng.Ông chú ã d y Hai cháu k t ngh a ch em ng nâng nhau. V y cháu xin ông chúcoi cháu c ng nh ru t trong nhà và cho phép cháu kêu b ng chú nh ch Lê v y.

- c. Mà s m m i n y cháu có n c m r i hay ch a! Nh cháu ch a n thì con Lêu cho mà n.

- Th a, h i sáng d i ghe cháu n u c m n no r i cháu m i i ây.- y tôi i ch m t chút r i v ng chi u t i b p.Hai C ng b c l i u cái chõng m gi l y b c l n vào l ng qu n và l y m t cái áo v t

lên vai s a s an i. Cô Thiên H ng xin ông chú ch Hai a nh i v i ông. Cô kêu Hai abi u xách em vô d i cái chõng. Cô móc túi l y b c ra mà a m t ng cho th ng nh

t ng. Cô cám n nó và bi u nó theo ông Hai C ng mà v . Cô l i kêu con nh tùy tùng ãc 15 tu i tên con Di p mà a cho nó 30 ng b c bi u nó i theo ông Hai ra ch r i c y ông

t ch cho nó bi t ch nào bán th gì, ng sau có sai nó i mua thì nó kh i th t công tìmki m. Còn b a nay thì mua li n vài chi c chi u ng tr i mà ng , mua t , chén, a, mu ng, m ith ít cái n c m, mua m t cái thúng mà ng, mua khô, m m, m i th m t m , và mua luôn

i lít g o dành mà n.Cô Lê nói nhà còn g o nhi u. Cô Thiên H ng bi u c mua thêm dành cho kh i lo

thi u h t. Cô Thiên H ng d n dò xong r i, Hai C ng m i i v i Hai a nh .Em nh Xuân S n th c d y òi bú, cô Lê b ng con l i ng i trên viên á d a c a chòi mà

cho bú.Cô Thiên H ng ng i ngó hai m con, th y cô Lê tuy m c v i lam l , song n c da tr ng

nõn, g ng m t t i c i, c p m t sáng ng i, hai môi ng , bàn tay d u nh u, bàn ch n no tròn.Cô có m t v p thiên nhiên, p mà hi n lành, ch không ph i p theo v l l i khêu g i.Còn em nh m i c Hai tháng mà b m tr n, c ng quành, tay ch n no tròn, bi t c i, bi t li c,cô b c l i ng i ch m h m d a bên cô Lê, tay n m tay em nh , mi ng h i th m g c gác cô Lê âu, ch ng cô bây gi làm vi c chi, t i sao cô ra hòn mà n trú.

Cô Lê ngh ch em thi t tình, h i nãy b n ã k h t tâm s cho mình nghe, v y mìnhkhông phép gi u gi m. Cô m i nói cô v n con nhà bình dân Sài Gòn, cha i gi y t cho m thãng buôn, m bán rau c i t i ch B n Thành, anh làm tài x cho xe ò ch y ng Tây Ninh,hai a em còn i h c. Cô làm th ph trong m t ti m may phía sau ch . M t c u thanh ni n,con nhà giàu sang C u Kho, c u m i thi u vào làm vi c trong m t s l n c a nhà n c. M têm cô i coi hát ng i nh m cái gh khít bên c u. Hai ng i nói chuy n làm quen v i nhau r i

ch ng vãn hát, c u m i cô i n mì, l i qua ti ng l i gây tình v i nhau. H n hò g p nhau c vàin, c u bi u cho cô m t ôi bông tai v i m t chiêc cà rá, tình ngh a ã g n ch t, không còn s t

sè, ái ng i gì n a. Cách m t tháng, c u l i a m t tr m ng b c, bi u mua hàng may qu n áomà b n cho t t . G n g i v i nhau c n a n m, cô bi t cô ã u thai. Cô th th nói thi t cho

u hay. Không m ng mà h i th m thì ng i ta nói c u s p cu i v , c i m t cô gái con nhà phúth ng trong Ch L n. Cô h i ôi, bi t ng i ta d d mình cho th a mãn d c v ng r i h t b chkhông có tình ngh a gì! Cô t i nh c phát au. B ng m i ngày m t thêm l n. Cha m trách conlàm nh c nhã nên ánh i không ch a trong nhà n a. Bà con than t c ch có chú Hai C ng,lúc ó chú làm công bên b n tàu, không có v con, chú trong m t chòi lá bên Xóm Chi u. Côqua ki m chú, khóc nói cha m i nên xin phép chú cho ùm u ít ngày.

Chú d t v nhà, chú nói cha m không th ng thì c v i chú, coi nhà n u c m cho chún chú i làm chú nuôi. n t i chú m i g n h i t i sao mà cha m i. Cô thu t tâm s cho

chú nghe. Chú n i gi n. chú trách anh chú mù quáng, ng i ta d d làm h h ng i xuân xanha con gái mình, ã không dám tr ng ph t trai b t ngh a mà l i tr khó kh c v i con mình khi. Chú h i tên h , nhà c a và s làm c a c u thanh niên ó, r i cách Hai b a sau chú b s i

ki m c u mà tính s . B chú h m h l m. Chú i luôn trót ba b n b a, ngày nào c ng i. R i chúkêu ng i ta mà bán cái chòi, chú nói có ng i r ra hòn Phú Qu c phá r ng, l p v n mà làmn. Chú bi u cô i theo cho chú làm chú nuôi. Cô h i không có b c ti n, chú a cô m t ngàn

bi u cô gi cho chú r i chú cháu thâu x p áo qu n d t nhau xu ng R ch Giá ki m ghe bán n cm quá giang mà ra hòn.

Cô Lê nói ch h o lánh, l i không có bà con v i ai, b i v y chú cháu ph i ti n t nkhông dám mua s m c trong nhà, ch cô c ng còn c tám chín tr m dành h thân. CôThiên H ng t thi t cô có trong mình h n Hai ngàn, l i còn n trang c ng áng b c ngàn n a.

y c t chòi xong r i ki m mua vài b ván n m ng i, mua c n thi t cho có mà dùng, vìti n b c c a Hai ch em nh p l i thành s nhi u, không nên hà ti n quá mà ph i ch u c c kh .

Hai cô bàn tính ã k t ngh a ch em thì không nên kêu nhau b ng cô n a nghe l t l o l m,ph i m t ng i làm ch , m t ng i làm em. Hai cô c nh ng nhau, không ai ch u lãnh vai ch ,

i nh ai l n tu i h n ph i làm ch . Cô Thiên H ng 21 tu i, còn cô Lê tuy có con tr c, songcô m i 20 tu i, nên Thiên H ng ph i làm ch , không t ch i n a c.

Em nh bú no, ng mê r i, cô Lê em em trên chõng, p m n t t r i d t cô Thiênng ra ngoài xem a th ch i.

Cô Thiên H ng ch ch cô t ý mu n c t thêm m t cái chòi n a khít m t bên chòi c cóa thông qua làm nh m t cái nhà Hai c n cho r ng mà v i nhau. Phía sau che m t cái tr i u n, cô s nói v i chú Hai ki m ng i n ph n cây, c t tranh, mà c t cho mau r i, vì mùay mà ch t, r i có m a êm thì c c l m. Theo ý cô thì ban u ph i rán ch u t n ti n ng gây

cu c n kho ng khoát s ch s h p v sinh, c ti n nghi m t chút m i lâu dài kh i b nhan.

Cô Lê nói ây có nhi u ph ng ti n: tránh kh i ng ng i ta qua l i nên an t nh mêm, tr ng t mà tr ng tr t nh ng c n dùng nuôi s ng, gi a tr ng có su i ch y ngang, mùa

ng c ng có n c mà dùng, mùa m a nh n c su i tuôn ra r ch l nên kh i ng p; không xach l m, nên mua g o mu i r t d , c ng không xa mé bi n, nên r nh i câu cá n; trên ch nnúi phía trên kia i có chùa l i có m t bà vãi bi t giúp sanh, bà có giúp cho Lê r i, ch ng t iphiên Thiên H ng thì c ng s c y bà giúp n a; l i thêm có s huynh Anh Viên thích chú Hai, hcó d p xu ng phía n y huynh Anh Viên ghé mà gi ng d y cách i thanh cao, an i ng phátan phi n não mà vui s ng v i c nh i thiên nhiên tiêu diêu t t ai, t túc.

t nhau i xem m y gi ng khoai r i t i ám b p m i b h t h i s m m i, cô Thiênng th y su i n c trong cô l y làm vui lòng.

Cô Lê c t ngh a n m ngoái n ây chú cháu cô m c lo c t chòi mà , ch ng xong r i ãn h t mùa m a, nên ch a tr ng t a th gì k p. Trong mùa n ng, chú cô i câu ki m cá n và

ki m nài b p gi ng, dây khoai cho s n, nên hôm sau m a m i có mà tr ng ó. Chú tính l n l nchú ki m d a ng mà tr ng dài theo Hai bên mé su i. Phía bên n y s tr ng m t v t u và

t v t chu i. Còn phía bên kia su i, chú s gây cho thành m t r y khóm và th m, có xoài, mít,chen l n. Trên i phía trong, chú s l p m t v n tiêu nho nh . Chú l c quan l m, chú ch ctrong n m n m n a v n chú s có huê l i giúp cho mình s ng m t cách tr ng gi , h t s óirách, kh i c n u l y ai. Cô Thiên H ng nghe b n t c nh t ng lai an nhàn h a h n nh v ythì cô mê, nên quên bu n r u, ch c tai h a ã qua và h nh phúc s p t i.

Hai cô ng ng trò chuy n k th y chú Hai C ng v i con Di p i ch v , con nhng thúng kè kè, còn vai vác chi u v i m, tay xách cá. Hai cô i ri t vô chòi. Chú Hai vui v

nói: „chú d t con Di p giáp ch h t, ch ch nào th nào cho nó bi t. c a cháu Thiên H ngn thì mua h t, có mua m t ôi chi u ng v i m t chi c m tr i ng i n c m. Con nht nh n quá, mua th gì nó c ng giành tr ti n, làm ph n chú mua c có m t cái lon u ng

c, m t ve n c m m v i vài con cá chi u kho cho cháu Thiên H ng n, s không quen

n khô, n m m, n c m không no. Thiên H ng nói ây c v i chú Hai và em Lê thì d u nm v i mu i, cô n c ng ngon. Lê em cá i c o r a kho li n, s lâu cá n.

Thiên H ng v i con Di p s p trong thúng ra c t. Hai C ng d p m chi u m i muai c i áo, xách thùng i xu ng su i múc n c t i b p. Thiên H ng i theo chú thu t chuy n

cô tính c t nhà v i cô Lê h i tr a cho chú nghe và khuyên chú m n ng i ph làm cho maung s t n ti n. Hai C ng nói: ”Cháu ng lo gì h t, ó cho chú. Sang mai s làm li n”.

3- CHUNG NUÔI HAI TR

Thiên H ng sanh trong nhà có c m ti n. T khi m i l t lòng, cô luôn luôn s ng trongnh i tr ng gi , n ngon, ng m, ch n giày, ch n dép, áo l a, qu n hàng. L n lên thì cô ic, ho c i ch i, y ph c có th vá may, c m n c có b p n u n ng. H ra kh i c a thì có s n

xe cho cô i, mu n n xài thì có s n b c ti n c a cha m , b i v y cô ch ng h ph i lo l ng v vi cchi ti t.

n m ngoái, Thiên H ng nghe ti ng g i c a trái tim, cô b m cha, quên sung s ng,theo ng i yêu n x l r i t do l p gia ình chung s ng v i nhau trong h nh phúc ái tình,không màng l i danh, không k gia giáo, có khi cô ph i c c xác chút nh, có lúc cô ph i b nlòng v b c ti n nh ng v n có ng i ch ng yêu trong nhà h ng hái m ng v i khó kh n, nhto an i không mu n cho cô ph i h i tâm mà h i h n, b i v y cô ch a t ng th y n i kh c a

i cho l m.Hôm nay l n sóng tr n ai xô y cô Thiên H ng n ây, d u mu n d u không cô c ng

ph i ép lòng ma s ng v i c nh i b n hàn, b n th u, c ng nh chú cháu cô Lê. Cô ngh trênng i có khúc khó. G p khó thì ph i ch u khó, ch không l ng i ó mà khóc. Hu ng chi cô

Lê c ng l b c, nên g p khó nh cô mà cô Lê v n vui v mà nuôi con, không bu n, không than,th thì cô nên b t ch c làm nh cô Lê, ch ng c n ph i bu n r u than khóc. Gi a c n sóng gióch i v i, may chi c thuy n c a cô nh Tr i c vào êm m, l i g p ng b nh nên th ngyêu. V y không c s ng v i tình yêu v ch ng, thì s ng v i tình yêu ch em có l không kh

m.Ngh nh v y r i Thiên H ng d p giày, b gu c i ch n không nh Lê. Ng t áo qu n cô

không có v i, nên cô ph i m c mát b ng hàng l a, song cô ã tính b a nào con Di p có ich , cô s d n nó mua v i r i c y Lê c t may giùm cho cô b n.

Lê bi t Thiên H ng là con nhà giàu, l i có h c th c, thu nay ch a t ng c c kh nhng bình dân, nên Lê lo h t m i vi c trong nhà, không cho Thiên H ng ch u c c. Nh ng

Thiên H ng quy t chia s t ng cay v i b n, nên cô không ch u ng i không. Lê b n vi c thì công em giùm, n b a n, n u em ng thì cô c ng vô b p ph v i Di p mà ch m l a.

Chú Hai C ng quen tánh c n ki m, nên sáng b a sau n c m r i chú vác búa vô r ngn cây ng c t nhà thêm. Thiên H ng c nài n chú ki m m n vài ng i ph mà làm cho

mau r i. Cô nói cô ti n mà ch u t n, không h t âu mà s . L i mùa m a ã t i r i, nên c nph i có ch r ng rãi g p ng n ng cho kh i b gi t m a t át. Thiên H ng c thôi thúc

n ng i làm, cô Lê c ng ng ý, nên Hai C ng m i ch u ki m m n m t ng i ph v ichú mà làm. Thiên H ng r nh rang l i mu n ra vô cho x c xáo, c eo theo công cu c c t chòi,

ý mu n c t ti p phía n y, mu n tr c a mé n , mu n c t riêng b p n u n. Cô yêu c u chkhông ph i ép bu c, nh ng cô nói v i gi ng thanh nhã, cô t ý nào c ng h p lý, b i v y Hai

ng không cãi, ch m nom làm cho cô vui lòng.Cây l n, cây nh trong r ng chung quanh không thi u gì, r y tranh cách ó không xa

m, l i có t i hai ng i làm, mà ng i nào c ng s t s ng b i v y trong n a tháng thì cái nhà ãp hoàn thành, phía sau có mái n u n riêng theo nh ý Thiên H ng mu n.

Hai C ng cho ng i làm ph h m nay ó lãnh ti n công r i ngh , vách m t mình chúng c. Chú phá t m vách giáp chòi m i mà d ng qua phía bên kia, làm vách phía sau ch aa ra b p, r i d ng vách và làm c a phía tr c n a. Ch a t i m t tháng thì công vi c ã xong

xuôi h t. Hai cái chòi ti p nhau bây gi bi n thành m t cái nhà chung cho b n ng i r ng rãikho ng khoát. Hai cô ng ngoài mà nh m, th y u vui lòng, mà Hai C ng th y Hai cháu

c vui, chú c ng c chí.

Thiên H ng a ti n b c cho Hai C ng c y ra ch ki m mua ba b ván nho nh lótban ngày n c m và ng i ch i, ban êm n m ng , d u có m a d m c ng kh i lo t.

Hai C ng c n:- Con xài l n quá nh v y không c. Có ti n ph i dành phòng h ch . Phong vân

c tr c, l i ây t c vô thân, chú m nh gi i ch ng nói làm chi, r i chú ng y u,ho c chú ch t r i, còn ai mà c y nh . Hai con ph i i xin n ho c ph i ch u ch t óihay sao?

- Con ch c chú không ch t âu. Chú c ng nh cây c a Tr i tr ng s n che tàn cho haicon núp bong mát mà s ng. Hai con ng b h an n n, tr i th ng nên em Lê tr c,

i con sau, Tr i m i khi n g p chú ng nh chú che ch . Tr i có ghét Hai con âumà xô cây a tr c g c cho hai con ph i ch u n ng ch u m a, chú c i ki m mua ba bván i, m t b cho m con em Lê ng , m t b con ng v i con Di p, còn m t b chúng . Con còn ti n mà, xin chú ng lo. B nào c ng dành m t s ng h thân, conkhông dám làm tiêu h t âu. T ch c m t cu c n mãn i, ph i s m c c nth it ng có ti n nghi chút nh.

Cô Lê ti p c vô n a, Hai C ng m i ch u l y ti n ó mà i mua ván.May lúc ó có tàu H i Nam c a khách trú ch ván thông d i H Châu em qua bán. Ván

thông dài g n Hai th c, nh ng b ngang có m t gang mà thôi. M t b tám t m có c p ch n ch cch n mà h i ó h bán giá có 8 ng. Cây thông tuy dày mà nh . Nhà nghèo th ng mua dùngcho t n. H l i có bán chi u g i là chi u tàu, dày d n ch c ch n, m i chi c giá g n c c b c.Hai C ng g p d p nh v y mà vì chú s hao ti n nên chú mua có Hai b ván thông v i Haichi c chi u mà thôi. Chú em ván d ng d a g c cây trên mé bi n r i vác t m em v .

Lê và Thiên H ng nói ván v i chi u ng quá mà giá l i r , nên ép bu c chú ph i muathêm m t b n a, và sai con Di p i theo ph vác. Chú nói Hai b cho Hai cô ng mà thôi,ph n chú thì chú ch t cây óng n ng làm v t mà ng c ng c, không c n ph i có ván.

Thiên H ng a ti n bi u con Di p c i mua v i chú thêm m t b ván n a mà vác v .Bây gi nhà r ng rãi, s ch s , l i có c ba b ván thông nên coi c quá.

Cách vài b a sau, s huynh trên am An Viên có d p i xu ng phía ch . N m ngoái, s chgiùm ch n y cho Hai C ng bi t và khuyên chú vô ó ng s ng v i thú r ng núi thiên nhiênmà d ng tinh, khí, th n kh i b tr n t c làm trái tai ch ng m t. Cách ít tháng, s ghé th y chúcháu Hai C ng c t chòi r i, coi b l c thiên an m ng thì s l y làm hài lòng. Hôm nay s ghé

a, g p l i Hai C ng ng lui cui ban t cho b ng th ng d i g c m t cây l n, nhánh lá sumsê, s h i mu n làm vi c gì ây. C ng nói d n ch êm tr ng n m ón gió chào mây, vui v ithú an nhàn thanh t nh, s g c u nói: “Trúng u”, r i s ngó quanh th y chòi ã n ra l n

n, l i tr c chòi có c ch c gi ng khoai bò m nh m và g n mé su i có ám b p t i t t lêncao kh i u g i r i.

Hai C ng m i s vô nhà. Lê ng cho em nh bú, còn Thiên H ng n m ch i m tbên, Hai cô ng ng d y chào khách. S ch cô Lê mà h i ph i cô n y s ã th y h i n mngoái và a nh cô m i sanh ó hay không. C ng nói ph i và m i s ng i trên b ván thông

i. S nhìn em m t chút r i nói: „T t l m, n u l n lên em bi t ham h nh phúc thiên nhiên thình phúc s lan r ng cho m i ng i u c vui h ng”.

ch Thiên H ng mà h i còn cô n y sao l n tr c s ghé sao không th y, mà bây gii có cô ây. Hai C ng nói: cô Thiên H ng ây g c c ng trong t li n. Vì ch ng ch t cô

không có n i n ng d a, nên cô tìm n i h o lánh, thanh t nh mà n d t th ti t d ng tánh.n ây cô thích c nh nên xin k t ngh a ch em v i cháu tôi và chung s ng cùng nhau cho cón. Tôi vui long mà cho cô ây ã h n m t tháng r i. Tôi xem cô c ng nh con cháu c a tôiy”.

huynh nói: „T t l m. i có h ng ng i ham l i danh ng lòe lo t nên bay nh ytranh ua, có h ng ng i lo cho i t ng lai không k i hi n t i, nên ch m chú tu nh n, tích

c, mà c ng có h ng ng i th theo tri ý c a T o Hóa tìm s ng v i c nh i thiên nhiên nhcây trong r ng, nh á trên núi, không ham tranh giành, không c n ph c c, c vui thu n thiênan m ng cho nh lòng kh e trí mà s ng dai. C ba quan ni m ó u có tín ông o cho cba. S d có ba ng l i khác nhau là t i con ng i không ng ý mà quan ni m v h nh phúc.Và h nh phúc có Hai th : m t th h nh phúc thiên nhiên c a Tr i s p t s n cho mình h ng và

t th h nh phúc nh n t o c a con ng i t gây l y mà h ng. H nh phúc thiên nhiên kh i bgiành gi t mà l i c b n v ng i i, còn h nh phúc nh n t o thì ph i c nh tranh chen l n, cókhi ph i nát thân x ti t mà gây ra c ng không c, mà d u có c, c ng không h ng c

y ngày r i tan rã. V y m y chú cháu bi t ch n h nh phúc thiên nhiên mà h ng, thi t ángkhen”.

huynh nói m y l i r i cáo t ng d y ch ng g y mà v núi.Cô Thiên H ng có h c th c, cô hi u ý c a s huynh ít nhi u nên cô chúm chím c i.

Nh ng cô là ng i i ra ngoài vòng luân lý gia ình nên cô b tai h a r i cô ph i ki m ch h olánh mà n thân cho an n mà nuôi con cô s p sanh; ch cô không ham danh l i, không mongph c c, mà c ng không dám ngh t i h nh phúc n a, b i v y cô không quan tâm n l igi ng d y c a s huynh An Viên cho l m.

Nh ng s i r i, Thiên H ng bèn than v i chú r ng khách t t n th m, mà nhà mìnhkhông có ch t t m i khách ng i cho x ng áng. V y ý cô mu n chú ki m mua m t cái bàn v i

n cái gh b ng cây d u gi a nhà cho bà con mình n c m, r i có khách mình m i ng i tang i ó coi m i c. N u h có bán t x u x u c ng nên mua v c t qu n áo v i vài v t cho kínáo.

Hai C ng nói mình s ng cho mình không ph i mình s ng cho thiên h . Mình c t nhàmình cho kh i n ng m a, ch không ph i c t nhà cho thiên h xem. Mình ã quy t s ng v itình ngh a thân yêu trong, không thèm k hình th c b ngoài. N u có khách nào ghé mình ti p

i tàn cây ho c trên mé su i c ng c, c n gì ph i có nhà c a àng hoàng, có c t t .Hai C ng không ch u mua th gì h t. Cách ít b a chú i ch mua cá mà n, chú vác v

t cái lu b . Cô Lê h i chú mua làm chi. Chú nói chú th y h b cái lu b ngoài sân chú h imua. H b ch không bán. H nói chú có dùng c thì h cho. T i v y nên chú vác v ng trong su i, ch d i d c, u d i th c vô lu cho n c ch y vô ó mà ch a. Làm nh v y quamùa n ng d u su i c n mình c ng có n c mà t m r a và t i luôn luôn.

Hai cô l c u nhìn nhau mà c i, không dám nh c chuy n mua bàn, mua t n a.ó trong nhà b n ng i s ng v i nhau trong b u không khí thân yêu, t n t y, vui v ,

th nh th i. Hai C ng i ki m chu i con xin v mà tr ng, ki m d a mà ng, ki m h t u màgieo, ki m u th m mà giâm. B a nào không có mà tr ng thì chú ào trùn r i vác c n câu

ng ki m cá n tr b a. Con Di p tr a r nh nó c ng theo chú mà t p câu. Th y cá nhi u nó hamquá, nên b a nào chú C ng m c tr ng không i c thì nó i m t mình, thành th kh i mua cá

a, lâu lâu mua g o, mu i, m , d u l a, n c m m mà thôi.Hai cô th y Di p t n tâm thì th ng nh em ru t, còn Hai C ng ãi nó nh con cháu,

i v y n b a c m d n r i nó c ng ng i n chung m t l t. C ng nói h s ng chung ã chiac thì ph i chung s ng không nên phân giai c p.

Qua n a tháng n m, Thiên H ng âm chuy n b ng, ch c t i ngày sanh. Hai C ng tu tlên chùa r c bà vãi th o vi c ch a xu ng giúp giùm. Thiên H ng sanh c m t a congái, cô m ng, nh ng nhìn con r i cô nh ch ng, t i cho ph n con ra i không th y m t cha nêncô khóc.

Cô Lê ch m nom em nh và cô x n b n theo an i b n, cô nói r ng Xuân S n c a cô c ngkhông có cha, nh ng Hai a nh có hai m , th thì v s th ng yêu hai a nó s c bù trch không thi u. Hai cô bàn tính v i nhau r i nh t cho em nh tên Thu Th y, m c d u emsanh còn mùa hè ch ch a qua mùa thu.

Cô Lê t n tâm s n sóc ít ngày, m con Thiên H ng c ng cát, m h t bu n, con s a,nên y m t tháng r i Thiên H ng kh e m nh ra vô nh th ng, còn Thu Th y h bú no thì

m ng phê phê, m t lát m bà d y nên nh ch mi ng c i, r t có duyên, làm cho hai cô vui h tc.

Hai cô chuy n nhau mà b ng em, v ch tai, v ch m t, n m tay, n m ch n mà xem, ngng em tay ch n d u dàng, g ng m t t i t t, ch c ch ng l n em s có s c p di m ki u

không thua gái nào h t.Cô Lê nói: „Em sanh con trai, mà em có Thu Th y thì c ng nh có con gái, con trai”.

Thiên H ng nói: „Ch không sanh c con trai mà ch có Xuân S n thì sau ch c ng c nhy”.

i trí ý nh v y, t nhiên hai cô yêu hai tr ng nhau, xem Hai tr là con chung, tuy hai song c ng nh m t, không phân bi t con ch hay con em gì h t.

Có khi Thiên H ng ng quên mà Thu Th y khát s a òi bú thì cô Lê b ng cho bú th , ch ng luôn.

Có khi cô Lê m c n u c m hay i ra ngoài Xuân S n òi bú thì Thiên H ng b ng màcho bú nh con c a mình. Hai tr ng h t thì th ng n m khít m t bên nhau. Xuân S n l n

n Thu Th y t i b n n m tháng, nó bi t gi n, bi t c i, ch u b ng ng i. H nó th y Thu Th ythì nó vui c i, ch n v n mu n níu, và l ng líu nh mu n nói chuy n.

Xuân S n v i Thu Th y giúp gây c nh vui thêm trong nhà b i v y Hai C ng v i conDi p càng thêm s t s ng, t n t y, t o h nh phúc thiên nhiên mà chung h ng v i nhau. Thiên

ng v i cô Lê c ng h t bu n tình, t i ph n, vì th y i s ng c a mình ã có m c ích, s ngng nuôi d y con, và th y t ng lai ã có nhi u h a h n, ch c ngày già có con gái s n sóc, có

con trai i làm mà nuôi, không n n i qu nh hiu, c c kh .

4- TÌNH Y U TH NGÂY

n n m qua.nh thú c ng nh nh n v t trong cái tr ng n y ã bi n i b n b n.

Cái su i c ng v n tuôn n c trên ngu n xu ng trong veo. R ng bao chung quanh c ngn im lìm t ch m ch. M y nh núi xa xa c ng v n l nh xanh rì. Mé bi n c ng v n còn nhi u

cá giúp cho con ng i s ng.Nh ng mà nh s c c a chú Hai C ng còn y , l i thêm s c con Di p nay nó ã l n

i, b i v y mé su i bên n y ã tr ng t a giáp h t. G n nhà thì rau c i, xa xa m t chút khoai, b p,u, cà, r i t i u và mít. G n sát mé r ng thì chu i tr ng nhi u gi ng, m i n m c b ng con

mà tr ng thêm ra hoài. D c theo mé su i m i bên ã có vài ba cây d a, ã lên cao kh i u, câynào c ng m nh m .

t t phía bên kia su i ã có c ít cây xoài m i lên c ch ng m t th c, nh ng cót ám th m nho nh ã b t u ra trái r i.

Còn trên i thì ã gây ra c b n n c tiêu. Hai C ng tính th ng th ng gây thêm chogiáp h t cái i, thì huê l i l n l m, cung c p c m g o, áo qu n cho gia ình d dã.

Hi n gi , n m ba b a m t l n, con Di p ã có gánh chu i, u , b p, khoai, b u, m p,xu ng ch mà bán r i l y ti n mua g o, n c m m, em v n ã c nhi u r i.

Trong nhà bây gi ã có bàn, có gh , có t c ng nh ai. Hai C ng n m tr c ch ng c ,chú mu n s ng trong c nh thiên nhiên, s ng v i màn tr i, chi u t, mà vì th ng con cháu, th ycon cháu ao c hoài, chú ng lòng nên l n l n chú ph i mua s m cho con cháu vui mà quên h tchuy n x a ng s ng v i i m i.

Xuân S n c ng nh Thu Th y, n m nay c Hai u c 4 tu i, sanh cách nhau có m ytháng mà thôi, b i v y bi t nói , bi t ch y ch i kh i m b ng, l i chung quanh là r ng, không

ng a xe, còn n c su i thì c n ch không ph i sông r ch, nên c ng kh i gìn gi .Xuân S n là trai nên m nh m , b m tr n, còn Thu Th y là gái nên y u u, m mi u.

Hai tr m c bô v i, i ch n không, theo nhau ch i t i ngày, h th y S n thì có Th y, mà th yTh y thì c ng t nhiên có S n m t bên; S n v i Th y không bao gi r i nhau. Hai a tr c

nhà t p nói t khi m i bi t nói ti ng m t, nên bây gi ng kêu Hai C ng là ông ng ai, kêuThiên H ng là má Hai, kêu Lê là má ba, kêu Di p là dì Di p.

i tình th ngây kêt ch t, lòng Hai tr dan díu nhau bi u l rõ ràng ai c ng th y. Ví nhn mê moi cát ch i, ch ng day l i m t Th y thì b ch y i ki m kêu g i om sòm, c ng nh

Th y ng ch i phía sau nhà mà S n b i ra phía tr c thì Th y l t t ch y theo, không ch ui nhau giây lát. n c m Hai tr ng i khít m t bên nhau ch không ch u cách xa. N m ng hai

tr c ng n m chung nhau m t ván, n m ng nhau, có khi th y ôm nhau mà ng .m m i v i chi u tr i mát, hai tr th ng r nhau ra ngoài ch i, khi n m tay nhau ng

coi ông ng ai cu c t tr ng khoai, khi ng i trên mé su i choàng tay c p kè nhau mà ngó gi tc ch y không ng ng, khi k vai nhau ng dòm trái u chín, khi S n ng i d a g c cây

n, du i ch n ra cho Th y g i u n m ch i. tr i m a thì hai tr c i qu n áo ra sân t m, gi n v i nhau. B a nào không có m a thì

con Di p ho c m t bà m ph i d t hai tr ra su i r i c ng tu t h t qu n áo cho tr và múc n ci mà k cho s ch.

t b a, n c m s m m i r i Hai C ng v i Di p i câu. Xuân S n v i Thu Th y ng ich i v i nhau trong bóng mát d a bên hè. Lê n m trong nhà nói chuy n v i Thiên H ng.

Hai cô nh l i c a s An Viên nói cách m y n m tr c v h nh phúc th gian. Hai côu công nh n l i c a s lu n thi t là h p lý. Con ng i ph i s ng v i c nh i thiên nhiên, m i

c thong th , h nh phúc, m i c h ng h nh phúc ch n chánh, h nh phúc c a T o Hoá s pt, nên kh i ai gi t giành, kh i ai gi n ghét, mà l i c h ng êm m mà lâu dài n a.

Thiên H ng tuy cho l i c a s An Viên lu n úng, song cô l i nói: „Ph n ch em mìnhlà v y ã ành, còn con c a mình? Hai a nó có tâm h n y m th , ph n th i nh ch em mìnhsao? S e chúng mang u óc say mê danh l i, mong mu n vui ch i, chúng nó có ch u h ng cái

nh phúc m êm mà bu n t nh mình v y âu em“.Nghe nh c t i s p nh , cô Lê s c nh nãy gi không nghe ti ng Hai a nh ch i sau hè

a, cô c t ti ng lên kêu. Không nghe tr l i.Cô Thiên H ng lo s nên cô l t t b c ra, cho Lê ki m chung quanh nhà, cô i

ngay xu ng su i. Cô dòm h t không th y.Ngó phía hàng u , c ng không có. Cô tr v nhà. CôLê nói ã ki m kh p t ngoài vô trong không g p.

Hai cô u tái m t, m i d t nhau l i ng mòn ki m kh p t ngoài vô trong không g p.Hai cô u tái m t, m i d t nhau l i ng mòn mà i vô r ng. Cô Lê h m h i tr c, Thiên

ng i sau. Ði c ch ng 50 b c, hai cô ch t th y d i g c m t cây d u l n, tàn che máti, lá khô r ng n m l p h t m t t, Xuân S n n m ng a s i tay. Thu Th y g i u trên cánh

tay S n, day m t qua phía S n, gác m t tay qua b ng S n, c Hai u ng h t.Hai cô ch ng h ng, nhìn nhau mà c i, r i nhè nh b c l i m t ch mát khác cùng nhau

ng i coi ch ng cho hai con ng th ng gi c.Thiên H ng nói: „Hai tr dan díu v i nhau quá. Ch ng chúng nó khôn l n mình khó

i v nào khác cho S n c, mà ép g Th y cho trai nào khác c ng không ph i d “.Cô Lê nói: „Em có ý tính ch ng Hai a nó khôn l n mình cho chúng nó làm v ch ng

i nhau cho xong, ch g c i cho ai làm chi. Tuy ch em mình k t ngh a v i nhau, mình chungnuôi hai a, a nào ch c ng cho bú, út c m t m r a, em c ng v y, c hai u là con chung

a ch và c a em, song chúng nó có ph i là anh em m t máu m t th t mà ra âu nên s lo n luânph m ngh a. Chúng nó dan díu v i nhau t lúc còn th ngây thì sau làm v ch ng chúng nó ngtình, ng chí, ng yêu nhau s n, chúng nó m i hòa thu n mà n v i nhau tr n i, n ch t

ng không ch u chia lìa. Em ngh ý c a em ó t t l m ch có h i chi mà ng i“.Thiên H ng nói: „T t l m ch , âu có h i. T ngày ch sanh con Thu Th y ch th y nó

là gái, thì ch ã có ý sau nó làm v Xuân S n r i. Nh ng Hai a nó là con nít, ng còn dàinói tr c không nên, ch ch a dám h môi ch . Ch khuyên em có tính nh v y nên b ng,ph i c ng có nói tr c cho ai bi t, i hai a nó khôn l n r i s hay, mình d y d ã, ch

y cho hai a bi t ch , bi t khôn, em d y riêng cho con Thu Th y v vi c n công, bi t n um mà n, bi t may áo mà b n“.

Hai cô nói chuy n t i ó r i th y Thu Th y c a mình ng i d y. Nó kéo Xuân S n c ngng i d y n a. Hai cô m i i l i ó. Hai a nh th y hai m bèn ch y ào l i mà ôm. S n ômThiên H ng, còn Th y ôm cô Lê.

Cô Lê vui v trách: „Hai con d i quá, sao dám vô trong r ng mà không cho hai má hay?Hai má th y m t, h t h n h t vía, ch y i ki m d quá”.

Thu Th y th th nói: ”con th y con chim t t l m, con bi u anh S n b t cho con nuôi.Chim nó bay. Hai con i theo vô n ây nó u trên cao nó kêu hoài, làm sao mà b t c. Haicon n m ngó nó ch i r i ng ”.

Thiên H ng nói: „Hai con ng có d i i b y nh v y n a. Mu n i ch i ph i cho Haimá hay ch i b y l c trong r ng r i bi t ng âu mà v . i ph i có ng i l n i theo. Hai con

i lang thang kh i có b a b chúng b t m t, r i hai má bi t âu mà ki m”.Thu Th y nói: „Có anh S n, con không s ”.Cô Lê c i và nói: “ anh S n c a con gi i d a há! Thôi v ”.Xuân S n nói: ”V r i t m nghe hôn má”.

Thiên H ng nói: „ , v t m cho mát”.Hai tr n m tay nhau, v t m y nhánh cây gie ngang ng mà i tr c. Hai m ch m rãi

i theo sau.Trên nhành con chim kêu cheo chét. Gió nam th i lá cây ph t ph . Xa xa có ti ng ve kêu

i l i có ti ng cu gáy c ng nh n có nh p.Thú r ng tiêu diêu, th th i. Cô Lê v i Thiên H ng n m m y n m ã say mùi, d u có

nh thú nào quí h n c ng không màng, không chu ng.

5- A TÌNH L N NGÚN.

Trong kho ng m y n m ti p sau ó, cu c v n c a chú Hai C ng l p ra ã bi n ikhác h n h i tr c nhi u. Chung quanh nhà thì b p, khoai hay là b u, m p, tùy theo mùa c ng

n còn tr ng hoài. Nh ng v n chu i thì r ng l n thêm nhi u. M y cây d a tr ng theo mé su iã lên cao, cây nào c ng có bu ng o n o i trên ng n. Xoài, mít, tr ng mé bên kia c ng ã có tráiu h t. R y th m ã m r ng t i mé r ng. Còn trên i ã có t i vài ch c n c tieu, n c nàong có trái sai h t. Huê l i v n bây gi nuôi s ng c nhà ph phê, qu n áo lành l , c m g o no, tuy m c v i bô ch không c n sô t , n cá th t ch không thèm cao l ng, nh ng i s nga m con c a Lê c ng nh c a Thiên H ng nh chú C ng c n cù, l i thêm nh em Di p t ny, nên d u h m hút trong l u tranh gi a ch n r ng núi song c kh e kho n, an vui h n

nhi u ch em gác tía, l u son, t ng b ng, r c r .Xuân S n và Thu Th y c ng v n kh ng khít ch i v i nhau hoài, ch nào có Th y thì có

n. S n, Th y tranh t i, mà tình c nh hi p hòa, c nh m n mòi, tình chan ch a.Nh ng t n m tr lên 7 tu i, thì Hai m d mà s a b n l n l n, i t m không cho tu t

t qu n áo, êm ng không cho chung m n, chung chi u.Thiên H ng b t u d y hai con h c ch . M i bu i tr a ph i ng i t p vi t, t p c, n

mát m i cho ngh ch i trong v n. Chi u n c m r i, tr i chi u d i g c cây r i gom hai tri ng i nghe nói chuy n i x a, d y vi c i nay. Hai m thay phiên v i nhau ch m chú lo mng trí th c cho hai con và lo rèn t p cho hai con hi u l giáo. D u nói chuy n x a hay chuy n

nay, c ng l a chuy n mà nói ung úc cho hai tr có tâm h n thanh cao trinh khi t, ch nchánh, công bình hi n lành, làm nh n ngh a. D y v luân lý thì ch m nom ào t o trí ý cho trbi t tin m ng tr i, yêu cha m , kính tr ng th ng, tuân lu t pháp, lo n n áp ngh a, c u kkh , giúp ng i nghèo.

n l n Hai tr khôn l n, s hi u bi t c nhi u, m i gi ng d y cao xa h n, nói t i cu cn hóa c a loài ng i, cách phân ph i ch ng t c, cách t ch c qu c gia, cách s p t xã h i,ch i s c a n c mình, b sanh ho t c a dân t c, ch non sông t ng ch , gi ng ngh nghi png ngành, di n gi i u nên h , c t ngh t c t t x u.

Cách gia hu n v a ch i, v a d y, v a vui, v a h c, không làm r n trí c c lòng cho hai trmà l i giúp cho Hai tr hi u bi t các vi c i g n xa, x a nay, b i v y khi c 13 tu i r i Xuân

n m nh m , c ng c i, ph i t ng con trai, còn Thu Thu y u u, di m ki u ra mã con gái, thì hai u khôn ngoan, sáng su t c ch mau, vi t ch t t, bi t phân ph i qu y, hi u cách th p

cao a nghèo hèn mà th ng ngay, chê giàu sang mà gian d i.Tuy cu c gia giáo m trí th c và luy n tánh tình c ng v n ti p t c i n hành hoài, song

ây hai m m i phân mà d y cho Hai con bi t cách làm n mà nuôi s ng.Cô Lê d y Thu Th y cho bi t n công, sau lãnh vai n i tr bi t o làm v , làm m .

Cô d y vá may, t p n u c m, kho cá, khuyên xu ng su i xách n c vô lu, bi u ch t nhánhkhô làm c i ch m l a.

Cô Thiên H ng d y thêm cho Xuân S n bi t cao xa h n n a r i c y Hai C ng t pgiùm cho S n bi t d n t mà gieo tr ng, bi t n cây trong r ng r i cùng dì Di p kéo v ph icho khô làm c i, bi t n chu i chín, ào khoai lang, hái tiêu, hái mít cho dì Di p v i ThuTh y em ra ch mà bán. H c vui mà làm c ng vui, b i v y hai tr ham h c t p mà c ng hamlàm vi c.

Tuy c n lo d y h c và t p làm, song hai bà m c ng cho con có gi ngh ng i ng vuich i, ph i có vui gi i trí thì h c và làm m i siêng n ng c.

Bây gi ã l n r i, ã bi t cháo chan ng ra ch , ng ra mé bi n, l i th ng d t nhaui kh p c vùng chung quanh, b i v y S n v i Th y thông th o ng mòn n o lên chùa, ngã

nào vô Gi ng Tiên, ngã nào qua Hàm Ninh, ngã nào i C a C n, ngã nào lên Chóp Chài. H cógi ngh ng i thì hai tr th ng r nhau ra mé bi n ng i câu, r i ngó n c mà nói chuy n, n

n t i m i ch u v . S n tay xách gi , vai vác c n câu i xung x ng, Th y tay v n vai b n mà itheo, tay ng tay, mình khít mình, Th y hát, S n c i, c Hai u hân hoan, t to i. Có khiTh y v p á au ch n ng l i nh n m t nhíu mà thì S n v i vã b gi , qu ng c n câu, quìxu ng n m ch n Th y mà coi. Nh có r m máu thì S n bi u Th y ng i xu ng, l y v t áo ch mmáu, r i hái lá cây b c dây cóc bao bó v t tr y l i và th ng th ng dìu d t Th y v .

Có b a Hai tr d t nhau vô r ng ki m trái gùi, trái b a, hái n ch i. G p m y trái th pth p d leo thì S n leo lên cây hái qu ng xu ng cho Th y l m r i k vai nhau ng i d a g c câymà n, ngó r ng hoang âm u, nghe cu kêu v ng v ng.

Có b a i g p chim, S n mu n leo lên b t l y cho Th y ch i, Th y l t t níu l i khôngcho S n leo, nói r ng chim có nh mình có nhà. ng i ta phá s p nhà mình thì mình bi t bu n,bi t gi n, v y không nên ng t i chim vì nó dày công tha c rác m i k t thành cái mà ng ;

u mình phá tan thì t i nghi p cho nó.Có b a i g p su i n c trong thì d t nhau xu ng ó r a m t, r a tay, r a ch n, r i ng i

coi n c ch y, khi n m tay nhau mà nói, khi nhìn m t nhau mà cu i, say s a tình c nh trót gii m i ch u v t ng mà v .

Gia ình c a Hai C ng là tr c t ng l p ra ây, s ng vui v luôn luôn nh v y v i m tchu i ngày c thêm ba n m n a, ngày nào c ng là ngày thân yêu, ngày nào c ng là ngày h nhphúc. M i ng i u không bi t ghen ghét, c ng không bi t tham lam. Mình ã no m r i, ã g p

nh h o lánh mà tránh th phi v i danh l i, ã c s ng v i c nh thiên nhiên nên an nhàn vui, thì còn mong u chi n a mà tham lam. Mình ã không tính h n ai mà làm chi, thì có c gì

âu mà ghen ghét.Cô Lê v i cô Thiên H ng b ng i i, b c t c, mà ch u tai h i, nh ng ây trót 16

m tr i, Hai cô ch ng h có m mi ng mà phi n ng i, hay trách i. Hai cô u ngh n u mìnhphi n trách, t c th ho c mình nói oan cho thiên h , ho c mình thù oán thiên h . Mình có ch cmình làm ph i âu mà không s nói oan cho ng i ta. Mình có ch c ng i ta qu y âu mà dámthù oán. Chi b ng, g t ngang mà ch m d t kho ng i d vãng, vui s ng v i c nh i thiênnhiên mà T o Hóa c ng cho mình c m no, thong th , m nh kh e, t i c i, vui s ng v i

nh vui trong s ch, không h , không lo, vui luôn luôn không d t, v y thì mình mang n T oHóa ã nhi u l m r i, ch ng nên kêu òi thêm n a.

Trót m i sáu n m m a n ng ã a chú Hai C ng n già r i, d u chú gi i ch u phongng nh cây sao, cây d u ng l x chung quanh chú, mà tu i ã ngoài sáu m i r i làm sao

da chú kh i dùn, r ng chú kh i r ng h t n m b y cái. Di p t n t y quên k ngày tháng mà hi nnay c ng ã n tu i Nhan H i r i.

Cô Lê v i cô Thiên H ng m c vui v i c nh thiên nhiên, vui v i hai con s n s mau l n,hai cô không nh t i kho ng i d vãng mà tu nguy t không ch u quên hai cô nên ã a hai cô

i m c n a i ng i.Còn Xuân S n v i Thu Th y ã c 16 tu i xuân, còn vài tháng n a b c qua 17. S n

ã có vóc trai thanh niên v m v , ch m h m, nh ng a lên d c xu ng gành, hay n cây cu ct, nên n vai v , n tay ch n, t ng m o coi không kém trai m i chín ôi m i, m i chi u thu theo mé ng ông ho c trong ch nhóm mà ngó gái ch i cho vui.

Thu Th y tuy làm vi c nh nhàng, i ch i g p u chi n ng n , khó kh n thì S n giànhmà gánh vác h t, song Th y c ng ã tr mã con gái hoàn toàn, b t u ã bi t s ng sùng bi t e

t b a ng ng i n c m s m m i, ông Hai C ng nh l i s huynh An Viên ã g nHai n m r i sao không th y s ghé th m ch i. Ông nghi s có b nh nên r Xuân S n n c m r i

i v i ông lên núi Chóp Chài mà th m s . Xuân S n ch u i. Thu Th y òi i theo cho bi t vùngó. Ông Hai C ng không cho, ông nói ng xa xuôi, l i gay go, ph i lên èo, xu ng h , m t

nh c, con gái i không ti n.n u ng no r i, ông Hai C ng c m m t cái cây làm g y, còn Xuân S n em h theo

t cái mác, hai ngu i ra i. Thu Th y không c i nên ng ngó theo, m t mày bu n hiu. nhà u không bi t Chóp Chài bao xa, t ng Hai ông cháu i n tr a thì v t i. Té

ra tr a không th y v . Di p th y Thu Thu bu n nên r i câu. Thu Th y l c u, không ch u i,i m t mình ra vu n tiêu, th th n, có ý ngó coi có d ng ông ngo i v i Xuân S n v hay không.

Thu Thu c v n v , lúc ng nhón ch n mà ngó, lúc ng i d i c t mà trông n xkhông th y v , r i n n a chi u mà c ng ch a có t m d ng gì h t. Thu Th y mòn trí, ành trvô nhà, n m day m t vô vách bu n hiu, mu n a n c m t.

t tr i ã ng xu ng u non, mu n chen l n. Cô Lê h i Thu Th y nh ói b ng thì vôp ph v i Di p d n c m n tr c. Thu Th y nói ch a ói, i ông ngo i v r i n chungi nhau cho vui.

Cách m t lát, Xuân S n b c vô nhà vai vác m t nhánh bông bùm sùm. Thu Th y l mm ng i d y vui c i h n h .

n i ngay l i a nhánh bông cho Th y v a c i v a nói: „H i b n i, qua th y d ich n núi có m t cây tr bông y h t m y nhánh coi p quá, lên t i am h i s c cây gì v y. S

nói tháng n y cây b ng l ng tr bông. B n v qua xin ngo i ng ch , qua vô n m t nhánhem v cho em xem.”

n v ch l ng móc ra hai trái gùi c ng a cho Th y mà nói: „G p Hai trái gùi chín, quang hái em v cho em ây”.

Th y c m gùi k vô m i mà h i, không nói cám n, duy ngó S n mà c i, c p m t ch achan tình, mi ng c i d y y ngh a, bi u l tình ngh a nh v y còn h n m t tr m l i cám n.

Ông Hai C ng d ng cây g y ngoài hè r i m i vô sau, tay có xách m t ong. Cô Lê v iThiên H ng ch a t ng th y ong nên h i chú xách cái gì v y. ông Hai C ng nói: „H i xtrên am v , chú th y ong óng trên cây chú ch cho S n coi. Nó h i trong ó có v t gì. Chú nóiong óng mà , m i ngày bay i ki m bông hút m t em v ó mà ch a, ng i ta nói m t ongngon l m nên nó quy t l y em v n n m t ra cho hai má nó v i Thu Th y n cho bi t. Chúph i tr lên am xin l a xu ng r i bó lá cây khô làm c qu cho ong bay i h t m i l y c a nó

c. S n nóng l y quá, leo lên g p, b ong út m t vít cánh tay”.Thu Th y nghe nói S n b ong út thì v i vã nhánh bông v i hai trái gùi trên ván, n m

tay S n mà h i b ong út ch nào. S n qu ng cái mác d i sân, vén tay áo a vít ong út còn lòm cho Th y coi.

Th y c m cánh tay S n mà coi r i h i nh c hay không. S n nói h i nó út thì au, nh ngt lát r i b t l n l n, bây gi còn t n t n v y thôi. Th y h i Hai má, coi ph i l y thu c gì mà

thoa. Thiên H ng nói nhà không n tr u nên không có vôi, sáng Di p có i ch s bi u nómua m t chút vôi em v thoa . Bây gi g n t i r i n u i thì v không k p.

Cô Lê nói l y d u l a thoa c. Thu Th y l t t l y chong èn em l i r i thò tay vông èn ch m d u mà thoa cho S n.

Ông Hai C ng em ong treo trong b p, nói sáng b a sau ông s n n mà l y m t, l ysáp.

Di p d n c m, Xuân S n l y nhánh bông b ng l ng em c m trong vách ch Thu Th yng r i c nhà ráp l i n c m.

Cô Lê h i chú ch th m s huynh m nh gi i th nào, nói chuy n gì mà chi u t i m i, làm Thu Th y lo s , n m ng i không yên.

Ông Hai C ng vui v nói: „S huynh An Viên m nh ch không âu m gì. T i không cóvi c ng xu ng phía n y nên s không có ghé. S th y ông cháu lên, s m ng d . S nói S nmau l n quá. S c c m nói chuy n ch i. S gi ng vi c i cho S n nghe, nói h nh phúc thiênnhiên c a T o Hóa s p t thì quí h n các h nh phúc khác h t b i vì h ng th h nh phúc ókh i cúi lòn, kh i lo s , kh i gi t giành, nên kh i b ganh ghét, thù oán. S nói hoài n x m i

c mà v c, r i S n mu n n l y ong và còn n nhánh bông n a nên m i v t i”.n c m t i r i, tr ng m c lên kh i ng n cây, nên gi i xu ng sân nhà sáng lòa. Cô Thiên

ng ôm chi u ra tr i d i g c cây, ch ông Hai C ng d n s n ban êm ng i th ng th cnh tr i trong gió mát, r i cùng v i cô Lê và ông chú ra ng i ó ng nghe ông chú thu t l i cho

rõ ràng nh ng l i s An Viên gi ng d y ngày x a.Xuân S n v i Thu Th y c ng ra ó ch i, nh ng Hai tr ng i trên viên á cách xa m t

chút.Tr ng t r ng, gió hây hây, quang c nh im lìm, ti ng chim giéo gi t.Ông Hai C ng ng ng i thu t chuy n thì Thu Th y n m cánh tay Xuân S n h i thoa

u r i vít ong út có b t au hay không.Xuân S n nói:- t. Ong út ch t chóc gì mà lo!- Anh i lâu v , nhà em s quá.- Qua i v i ngo i, l i qua có c m theo cái mác mà s gì?- i ng r ng núi, bi t ch ng âu. H i x em lên i ng ngó ch ng hoài, em ti c

em không i v i anh; n n a chi u mà c ng không th y v , em bu n quá nên em vônhà em n m khóc ngay.

- Em nh qua d v y hay sao?- nh n gi anh i âu c ng có anh em. Nay anh b em mà i m t mình, không

nh sao c. T rày s p lên, anh ng có i âu mà b em nhà nh v y n a nghehôn. Em bu n em ch t c ch không ph i ch i âu, l i anh ng có l y ong, c ng

ng có leo lên cây mà hái trái ho c b bông cho em nh v y n a, r i ong túa ra vâyút anh, ho c r i anh té cây mà ch t, r i em làm sao, em s ng mà không có anh thìng sao c.

- Thi t qua i mà qua c ng c nh em nhà hoài. T ng em i, m t em ngó, l i em nóiti ng em c i, c v n v trong trí, v ng v ng bên tai qua hoài. T i qua nh nên m ihái trái gùi, g ong, ch t nhành bông em v cho em. V g n t i nhà, qua kho nkhoái ch u không c, nên qua b ngo i, qua ch y ri t v tr c ng th y m t emcho mau.

Thu Th y v i n m bàn tay Xuân S n kéo trên b p v r i ngó tr ng mà khóc, chkhông nói gì n a h t. Xuân S n l y v t áo lau n c m t cho em, c ng không nói n a. Thu Th yvùng buông tay anh mà ng d y i l i ng i v n vai m mà nghe ông ngo i nói chuy n. Xuân

n không i theo, c ng i trên viên á, nhìn m t tr ng t r ng, nhìn ng n cây lung lay, lòngbàng hoàng, trí l l ng.

ng gi a c nh thiên nhiên, hai bà m c ng cho hai tr t nh phát sanh tình t thiênnhiên cho c nh tình thích h p. Ngh vì hai m chung cho hai con bú nh nhau, chung út c m,chung t p i, chung d y nói, ã chung nuôi d y cho thành anh em, d u sao l n khôn có thànhch ng v c ng không h i, th thì có chi àm ph i dè d t, ph i ngó ch ng.

Mà hai tr , t khi l t lòng cho t i ch ng n y, c ng s ng v i thú thiên nhiên, không bi t long, không bi t gi n h n, không bi t kiêu i, không bi t làm qu y, ch bi t yêu nhau, yêu hai

, yêu ông ngo i, yêu dì Di p. Tình th ng yêu v i lòng thanh b ch vô t i l i, vô t l ó, m ingày gây thêm cho hai tr m t tâm h n t i t t, hi n lành. Tâm h n y phát hi n rõ ràng trên nét

t ôn hòa, trong thái ch n chánh, trong c ng thành thi t. C nh i c a hai tr lúc n y m i ra thì t i c i xán l n nh ng c ng p. M i xa cách nhau không t i m t ngày mà hai tr

th ng nh nhau nên to nh phân tr n tình t v i nhau nh v y, thì bi t không th nào chia lìanhau cho ành. Vì tâm h n còn th ngây thanh b ch, b i v y hai tr không dè, không hi u l athân yêu tha th it lâu nay nó m áp ng m ng m trong lòng, nó ngún hoài m i n m nóng thâm m tchút. Bây gi nó mu n ph ng d y mà cháy lên ng thành ng n l a ái tình nh c d c, bi nchuy n tình anh em ra tình v ch ng. Có l c hai u gi t mình, không bi t có t i l i gì haykhông, nên v i vã dang ra r i l l ng, th n thùa, th n v i l ng tâm, th n v i nhau, th n v i m ,th n v i su i, v i r ng, v i núi, v i bi n.

t êm ó, Xuân S n c ng nh Thu Th y c Hai u gi t mình nên i thái khácn x a. Thu nay Hai tr th ng dính m t bên nhau, c i nói t i ngày, ch nào có S n thì có

Th y, bây gi c Hai u bình t nh, ít nói bi ng c i. trong nhà có hai m thì còn ngó nhau,còn nói chu yn v i nhau chút nh. Mà ý hai tr d ng nh tránh nhau, không mu n g p nhau ch thanh v ng.

i ngày S n c x n b n ngoài v n, ki m công vi c mà làm, khi cu c t gieo tr ng, khii ki m trái cây mà hái. B a nào không có công vi c làm thì S n vác c n câu ra mé bi n ng i

câu, i không r Thu Th y, mà Th y c ng không òi i theo nh h i tr c. S n câu t i g n t ii ch u v .

Còn Thu Th y t i ngày, ho c ng i t i c a mà ngó mông, m t bu n hiu, ho c n m trên vánday m t vô vách im lìm, nh ng . V hân hoan âu m t, không còn l trên g ng m t hi n t

a. N c i duyên c ng tiêu tan, không còn th y trên môi h u tình n a. Có b a Th y dãi nh có b nh, nên b ngh . Có khi th y S n ng i khoanh tay ng ng n d i g c ng p ng ng,

xây l ng tr l i, d ng nh có cái gì ng n c n không cho l i g n S n, hay là S n gi n, nên khôngdám b c t i n a.

Cô Lê v i Thiên H ng là n n nh n c a ái tình, hai cô u có kinh nghi m v tâm b nh.t b a ông Hai C ng v i Xuân S n i qua mé bên kia su i mà s n sóc r y th m, còn cô Lê i

n chu i v i Di p; cô Thiên H ng th y Thu Th y n m lim dim trên ván, cô kéo g i n m m tbên con, r i êm ái nói: „N y con, h m nay má th y con bu n, má hi u con bu n v vi c gì. Mánói cho con nghe, con gn i i ph i ch u c c m i có mà n, t nhiên ph i có bu n r i sau m icó vui c. Con còn nh quá, ch a t i th i k c vui. Con b d p n i lòng tr o tr c mà ch ít

m n a khôn l n r i con s vui không mu n gì âu. Cái vui v n còn ch con ó, nó có m t âumà con v i”.

Thu Th y xúc ng, nên day l i ôm m , úp m t vào ng c m , n c m t tuôn d m d .Cô Thiên H ng nói ti p: „ , khóc i, khóc ng n c m t r a h t cái bu n c a con. Con

mu n c vui, con ng thèm bu n. Con c vái Tr i cho con m nh kh e và khôn l n cho mau.Ch ng ó Tr i s cho con vui. Ch c nh v y. Ý Tr i mu n th b ng con, nên h m nay khi n conbu n ng coi th nào r i sau s cho con vui, ch không có gì âu mà s ”.

Thu Th y nghe ti ng cô Lê nói chuy n ngoài sân thì buông m ng i d y i r a m t r i racoi m y quày chu i Di p n xách vô ng sáng b a sau em ra ngoài ch bán.

a sau Thu Th y ph Di p em chu i, mít, th m, tiêu ra ch bán l y ti n mua g o,th t và m m khô em v dùng. Xuân S n theo ông ngo i vô r ng ch t c i.

Cô Lê m i phân tr n v i cô Thiên H ng:- p nh ã tr ng r i, Tr i khi n hai a nó mu n sanh s hay sao, nên h m nay em

th y tánh ý i khác ch không ph i nh h i tr c.- Ch ã th y r i.

- y ph i tính làm sao, ch thiên ý xúi gi c, l a tình cháy ph ng, ch em mình khó màng n ón c. Mình ph i lo li u tr c.

- Hai a còn nh quá, ch a t i 17 tu i. Nên cho 19, 20 tu i r i s cho ph i hi p,ch cho s m quá s sanh con non r t khó nuôi.

- Th ng S n thì t ch nh nên ít lo, ng t con th y sao nó dàu dàu, b nó bu n b c quá,em s nó sanh b nh.

- Ch em mình ph i ch m nom an i c hai a. Mình không ph i c m c n không ch ucho chúng nó ph i hi p v ch ng, mình ch khuyên chúng nó ch m ch p i m t vài

m n a khôn l n r i s hay. Còn ó, l i chung trong nhà, m t mát gì mà s . Hômqua ch có nói xa g n mà d Thu Th y, coi b nó ã b t bu n r i. Em d ý Xuân S nth coi, n u nó ng tình v i Thu Th y mu n nh p c c g p thì em khuyên d nó ph ich m ch m ch Thu Thu l n ã. Em c t ngh a cho nó hi u, m i m y n m nay chem mình s ng c và nuôi hai a nó no m, là nh s c ông chú v i em Di p. Nayông chú tu i ã quá l c tu n r i, s c kh e ông gi m, l i phong vân m t tr c, khôngbi t chú còn b o b c gia ình c bao lâu n a. Còn em Di p ã trên ba m i tu i,

u ch nào x ng áng mu n c i nó thì mình ph i nó thong th l y ch ng làm ni ng i ta, ch không l mình ép nó ph i làm tôi m i cho mình t i già, t i ch t.

Ti n b c c a ch em mình dành h thân, m i n m mòn m t chút, m i m y n mnay tiêu ã g n h t r i. V y hy v ng v i s ng t ng lai c a ch em v i hai a nhmình ch t h t vào s c Xuân S n thay th cho ông chú mà nuôi c nhà, ch ch emmình v i Thu Th y y u i quá có làm vi c gì c. N u cho Hai a ph i hi p

m, Xuân S n ch a s c làm công vi c c c kh n ng n , mà Thu Th y sanh coni ch t thêm gánh n ng trên vai Xuân S n n a, nó gánh làm sao cho n i, v ch ng nó

kh c c, ch em mình vui sao c. Em rán c t ngh a cho Xuân S n hi u. Ch c ngti p v i em mà khuyên d nó n a.

- Ch nói ph i l m. em nói cho nó hi u. D u s ng trong c nh thiên nhiên c ng ph inh vi c th c t , ph i có g o mà n m i b a, ch u ng n c su i, n lá cây mà s ng

c hay sao?Ch em bàn lu n t i ó k Xuân S n v i ông Hai vác c i v nên ph i ch m d t câu

chuy n. Hai m khéo khuyên con, mà c ng nh hai con th ng m , bi t nghe l i ph i nên trongvài b a thì Xuân S n v i Thu Th y h t bu n, nói chuy n v i nhau l i nh th ng, nh ng có ý

t sè, dè d t không dám to nh âu y m theo h i tr c n a.

6- DÔNG GiÓ THÌNH LÌNH.

An vui tr l i c ít ngày, thì m t bu i s m m i c nhà ang ng i n c m v i nhau,ng có m t ng i àn ông, tay ch ng cây g y, ng ngoài sân mà ngó vô.

Thu nay, duy có s huynh trên am An Viên v i m y bà vãi trên chùa Ph t lâu lâu cóghé ây m t l n, ch ng i th ng ít ai t i, m c d u m y n m u ông Hai C ng hay ra m ynhà d a mé bi n mà nài d a gi ng, ho c mua dây lang, dây tiêu, ho c xin h t b u, h t m p vtr ng. Cô Lê ngó th y ng i l cô t ng ng i có quen v i ông Hai nên n ki m ông, cô m ikêu ông mà ch .

Ông Hai C ng buông a b c ra h i khách l mu n ki m ai hay là vô ây có vi c chi.ng i y b ng , ngó ông và nói:

- Tôi mu n ki m ng i tên Hai C ng, h i tr c trong Sài Gòn cách 15, 16 n m nayra ngoài n y, mà không bi t xóm nào, làng nào. Tôi lên chùa h i th m thì m y bàvãi nói lâu r i có ng i âu không bi t, c t nhà trong tr ng n y. Vì v y nên tôi vôki m h i có ai bi t tên Hai C ng âu hay không?

- Chú ki m tên Hai C ng chi v y. Chú có bi t ng i ó hay không?- Không. Tôi ch a bi t. Vì có l nh quan Qu n d y làng ki m tên Hai C ng, làng m i

sai tôi i ki m, ch tôi không quen bi t v i ng i ó.- Ki m chi v y?- Làng nói nh ki m c thì òi ra h u quan Qu n.- Hai C ng là tôi ây. M i chú vô ch tôi n c m m t chút r i nói chuy n.- Té ra ông ây sao… may quá! V y thì tôi kh i i âu xa n a… ông n c m cho r i i.

Tôi ng i ch i tôi ch .Ng i ó m ng r , d ng cây g y d a vách, b c vô c a r i ng i ch m h m t i ó ngó ra

n.y ng i trong nhà nãy gi tuy lóng tai nghe nói chuy n ngoài sân, song n c m ri t

cho r i ng coi ng i ta ki m ông Hai có chuy n chi. Ch ng ông Hai tr vô thì m y ng i un r i h t. Cô Lê d i m y d a n l i ch ông Hai ng i ng ông n ti p, còn Di p v i Thu

Th y thì g p b ng chén a d em vô b p ng r a.Ng i khách ng i ngó ra v n mà nói:- Ông ây lâu r i ông l p ra cu c vu n có cây trái th , d a v i xoài ã cao ngh u,

y mà tôi không hay ch .- Tôi ây c 16 n m r i l n mà.- trong n y tréo quá, không nh m ng i nên không ai bi t.- Ngoài ch v i m y nhà theo mé bi n có nhi u ng i bi t tôi ch .- y mà Hai b a r i tôi i t i m i nhà tôi h i tên Hai C ng thì ai c ng l c u, nói

không bi t.- Ch c t i h bi t m t tôi, mà h không bi t tên. Tôi ây m i m y n m, tôi có làm

vi c gì qu y, tôi tr n âu nên h s b t i, h gi u giùm cho tôi. Chú nói quan Qu ny làng ki m òi tôi t i h u quan, v y mà h u v vi c chi! Chú hi u hôn?

- Cái ó thi t tôi không hi u. Mà tôi s làng c ng không bi t. Nh ng có vi c gì g t l mhay sao nên quan Qu n d y làng rán ki m cho c. Làng d n tôi ph i i t nhà mà

i. V y n c m r i ông i v i tôi ra h u quan, t nhiên s bi t.Ông Hai C ng n c m r i, ông r a mi ng, u ng n c, thay qu n áo s ch s , s a so n i.

Cô Lê v i cô Thiên H ng nghe l nh quan òi, hai cô lo nên h i ph i i li n bây gi sao. ÔngHai nói s n có chú ây thì i theo chú, ra coi có vi c chi cho bi t. Xuân S n òi i theo ông

ngo i. Ông Hai cu i mà nói: „Con nhà v i hai má, ch i theo ông ngo i làm chi. Có gì âu mà.”

Ông Hai C ng s a so n xong r i li n i theo ng i c a làng sai i ki m. Xuân S n v iThu Th y th ng th ng i theo sau, ra t i mé r ng ng ngó theo, hai tr u có s c bu n.

Ch ng tr vô nhà hai tr th y m ng ng i bàn v i nhau v s quan òi ông chú, khônghi u có vi c lành hay d .

Cô Thiên H ng lo ng i, nh ng cô bình t nh mà nói: „Theo ý ch thì không có vi c gì dmà ph i s . Chú mình ây lâu r i, không gây g v i ai, không tr m c p c a ai, c ng không cólàm u chi sái phép nên có t i. t c a T o Hóa không ai thèm b c chân t i, chú ra công rán

c gieo tr ng mà n, có h i ai âu mà h th a ki n. N c trong su i mình múc mà u ng, cángoài bi n mình câu mà n, n c v i cá không ph i c a ai mà h tranh c n”.

cô Lê nói:- i, thiên h không ph i nh mình h t âu ch . Có nhi u ng i x u l m, h ganh

ghét r i ki m chuy n nói x u cho ng i t t , ho c làm h i ng i th ng ngay.- Chú mình nghèo kh , c m c i lo làm n, ki m ch h o lánh mà s ng, có h n ai âu

mà h ganh. Chú c ng ch ng h nói ng t i ai, không bao gi mích lòng ai, có c gìâu mà h ghét.

- Nhi u khi mình th ph n cho an thân, ai làm gì m c ai, không thèm nói t i, mà hng ghét, ghét t i không làm qu y nh h .

- i! Mình c làm ph i, có Tr i ch ng chi u, ai th ng không vui, ai ghét không bu n,y thì . Còn vi c quan òi chú h u ây, h i nãy ch nghe chú i ki m ó chú có nói

ra m t u làm ch ph i suy ngh .- Chú nói u chi?- Chú nói quan d y i ki m tên Hai C ng h i tr c trong Sài Gòn, ra ngoài n y ã

15-16 n m r i. T i sao mà bi t rõ g c tích d v y!- Hay là h i tr c trong Sài Gòn chú có làm qu y vi c chi ó, bây gi m i b ra, nên

ki m mà b t!- Không có lý v y c. Ch nh h i tr c cha con Thu Thu có nói ng i ph m t i

ti u hình thì ngoài n m n m, còn t i i hình thì ngoài m i n m, t i ó tiêu, lu tpháp không còn tr ng ph t n a. Chú i kh i Sài Gòn 16 n m, d u h i ó có ph m t igì, bây gi c ng kh i b truy t .

- em nói co ch nghe. N m ó em có thai, cha m em ánh i em. Em qua ki mchú, em xin cho em . Chú h i t i sao cha m em i. Em k h t m i vi c cho chúnghe. Chú gi n chú trách ba em sao không tr ng tr a b i ngh a b c tình l i ánh

i con mình. Chú m m luôn m y b a, b h m h l m. Chú h i tên h , ch , làm c a ng i h i em r i chú b s m i ngày m i i, không nói i âu. i luôn baa, r i v a cho em m t ngàn ng b c và l t t bán nhà c a, c, d t em vôch Giá quá giang ghe n c m m mà ra ây. Bây gi em nghe quan sai i ki m, em n m ó chú nóng gi n, chú gi t ch t ng i ta, bây gi v ó m i phát giác nên

quan cho tìm b t chú ó ch .- Lâu quá r i. n u có án m ng thì h i ó không phát li n, ch sao i t i bây gi . Mà

i ra i, chú không có nói v i em t i sao ph i ra t i Phú Qu c hay sao?- Chú nói ra ây làm n v y thôi. Em than i xa quá mà không có ti n b c i làm sao

cho c. Chú m i a s b c ó cho em bi u em gi . Chú không có nói t i chuy nng i ó. Mà em phi n nên em c ng không thèm h i.

Hai cô không yên trong lòng nên c bàn qua lu n l i hoài, làm cho hai tr ng i nghechúng nó càng thêm lo n a.

n tr a, m t tr i ng bóng r i mà ông Hai C ng ch a v . C nhà b t u trông. Trôngkhông th y v càng lo h n n a. Xuân S n v i Thu Th y nóng n y trong lòng nên thay phiên i rasân ngó ch ng hoài. n n a chi u, Xuân S n ch u không c n a, nên th a cho hai m hay

ng ra ch h i th m Qu n r i n ó ki m r c ông ngo i v . Thu Th y òi i theo.Hai tr i ch ng tàn u thu c thì Xuân S n hào h n ch y ri t v tr c báo tin ông ngo i

, nói i ch a c n a ng thì g p ông nên tr l i, ông i sau v i Thu Th y. C nhà ung nên túa ra sân mà ón.

Ông Hai C ng vô t i v i Thu Th y. Ông th y Hai cô thì ông h i: „Nghe s p nh nó nói nhà hai con lo s l m ph i hôn? S cái gì? Chú có c p gi t hay là chém gi t ai âu mà s ?”

Thiên H ng nói: „Khi không mà quan, làng tìm ki m b t i li n, ch em con m i lo ch ,không bi t có chuy n gì quan h l m hay sao?”

Ông Hai nói: „Có chuy n c ng quan h thi t, mà nh t là khó tính cho xuôi”Cô Lê nóng nghe nên h i: „Chuy n chi v y chú. Chú nói s nghe th coi”.Ông Hai nói: „Khoan ã mà. Chuy n c a con. Nh ng không g p gì. n c m r i chú nói

có u có uôi h t cho mà nghe r i bà con mình s bàn tính”.Ông v a i vô nhà v a c i áo, cô Thiên H ng kéo Di p bi u lo n u c m n”.Ông Hai thay r i, ông i múc n c u ng cho ã khát. Ông kéo m t cái gh mà ng i.

Cô Thiên H ng, cô L v i Hai con u ch nghe ông thu t i h u quan Qu n nên ng i baochung quanh.

Ông m i nói: „Ch c m c ng còn lâu. v y chú thu t chuy n i h u cho hai con nghetr c mà suy ngh r i s bàn tính mà li u nh. Vi c n y khó li u ch không ph i ch i âu. Chúra t i nhà làng, ông xã li n b n áo dài d t chú vô h u quan Qu n. Ông xã bi u chú ng i ngoài màch , ông vô b m tr c. Quan Qu n vui v bi u cho chú vô li n. Ông kéo h c t l y ra m t b cth mà xem, xem thi t k , r i h i chú tên gì. Chú nói Nguy n V n C ng, th ng kêu là Hai

ng, 63 tu i.Quan h i g c gác âu, ra ngoài hòn n y c bao lâu r i. Chú nói h i tr c chú

trong Sài Gòn, chú ra ây ã 16 n m r i. Quan h i ph i chú có m t ng i cháu gái tên là Lhay không. Chú nói ph i, quan g c u. K tr ng ánh tan h u quan Qu n m i nói r ng chuy nquan mu n nói v i chú dài l m. Bây gi h t làm vi c r i, quan bi u chú i l i ng nhà làng hayra ch ch i tùy ý chú, r i nghe tr ng h u chi u thì tr l i cho quan h i n a. Quan l i cho ông xãbi t quan c n dùng g p chú ng h i th m vi c x a giùm cho k b trên ch chú không có t i gì.

y ph i cho chú thong th i ch i, úng 2 gi r i chú tr l i, ông xã kh i gi chú, chi ung kh i i theo chú n a. Ông xã th y quan t t v i chú coi b ng kiêng nên xá quan mà ra r i

ông m i chú tr l i nhà làng mua bánh ãi chú và h i th m công vi c trong Sài Gòn, vì thu nayng ch a có i t i ó l n nào, ng ch bi t có Hà Tiên, R ch Giá mà thôi”.

Cô Lê ch n h i:- i sao quan Qu n bi t chú có m t ng i cháu gái tên Lê nên quan h i?- Khoan! th ng th ng r i chú s nói t i ch . Có k b trên vi t th bi u quan h i,

ch quan có bi t chú cháu mình âu.- b trên là ai?- Chú c ng không bi t. Ch ng bu i h u chi u chú tr l i quan Qu n nói chú m i ng

ng a.- Nói sao mà chú ng ng a?- ng có nóng, con. Chú nói l i cho con nghe ây con c ng s ng ng a nh chú n a

cho mà coi, b i v y ng có ch n r n. Nghe tr ng h u chi u ánh, ông Xã h i chú i.Chú i m t mình l i t i t i ó. Quan Qu n kêu chú vô li n, ch cái gh bi u chú ng i.Quan l y b c th h i s m em l i n a, l y m t mi ng gi y tr ng d a bên, r i nói

ng h i nh i h c quan có m t ng i b n thân, con nhà giàu C u Kho, tên Lê Kh iQuang…

Cô Lê m i nghe có m y ti ng, cô v t la l n: „Tr i t i! Té ra ng i ó hay sao?”Ông Hai g c u, chúm chím c i và áp:- Ng i ó a. Con nghe con c ng ng ng a th y ch a?- Thôi, chú nói ti p i coi h mu n cái gì.- Quan Qu n nói Lê Kh i Quang bây gi là u th y c a ng. Kh i Quang bi t ng

ng i qu n Phú Qu c m i vi t th c y ng tìm giùm m t c u tình nh n, vì hoàn c nhép bu c nên ph i r i rã, xa nhau m i m y n m nay, không có tin t c chi h t. Kh iQuang nói khi m i ra tr ng i làm vi c ng i k t tình v i cô Lê, th may Sài Gòn.Hai ng i yêu nhau tha thi t, g n g i nhau h n n a n m, k cha m ng i hay ng icó t tình m i r y rà, c m không cho ng i i coi hát êm n a, r i ép bu c ng i ph i

i con gái c a m t phú th ng trong Ch L n. Nng i có nghe cô Lê nói cô ã cónghén c ít tháng, ng i ng ki m th s p t b n cho cô an thân mà nuôicon. Ng t b cha m k m ch g t quá, có m t chú ngoài 40 tu i, b t ng h m h , ónng i t i c a s mà x ng tên là Hai C ng, chú ru t c a cô Lê, và h i ng i dùngti n, dùng th , d d con nhà ng i ta, l y ng i ta có thai nghén r i p ít mà bhay sao? N u Kh i Quang không tính cho xuôi, thì chú quy t l y máu mà r a nh ccho con cháu c a chú.

- Quan Qu n h i chú, th nói nh v y trúng hay không. Chú nói Kh i Quang k t tìnhi cháu c a chú có thai r i b , chú gi n chú ón mà bu c ph i tính s cho xong, m y

vi c y thì trúng h t. Còn ng i có tính b trên n cho cháu c a chú thì ng i khócmà thu t cho chú nghe, chú m i hay, l i chú không hi u cha m ng i tính c i vcho ng i âu. Quan Qu n coi l i khúc th ó r i ông nói ti p r ng Kh i Quang tình

b chú ón v n n n và h m he, ph n thì s chú dùng mi ng võ phu mà t y h n,ph n thì s r y rà gi a ng x u h , ph n thì xúc ng v s hay tin ch c tình nh nã có thai nghén, nên ng i ph i h mình mà n n n v i chú, th th t không bao gi

ng i có tính b i c b c tình. Ng t vì m t bên là hi u, m t bên là tình, ph n làm traing i không c phép tr ng tình mà khinh hi u, t i v y nên ng i ph i mang ti ng

i b c. Ng i tha thi t c y chú làm ngh a gi u gi m mà nuôi giùm luôn. Ng i schâu c p ti n b c cho, ng lo ói rách. Vì vi c tình c ng i không có s n ti n trongmình. Ng i bi u chú ngày mai tr l i ng i s giao cho chú m t s ti n em cháu

i ki m n i xa xuôi h o lánh mà làm n. Chú nghe l i thành th t chú ng lòng nêni v , không n làm d . B a sau chú ón n a thì Kh i Quang trao cho chú 1000 ngc, khuyên chú em cháu ra Phú Qu c l p v n mà làm n, h có thi u h t thì g i

th cho ng i hay và cho bi t ch nào ng ng i g i ti n châu c p luôn luôn nuôi cháu và nuôi a nh cháu ng mang trong b ng.

Cô Lê xúc ng ch n mà h i:- Té ra m t ngàn ng b c chú giao cho con gi n m ó là ti n c a Kh i Quang! L i

ng t i Kh i Quang nên chú m i b x em con ra ngoài hòn ây hay sao!- Ch sao.- Sao h i ó chú gi u, chú không nói thi t cho con bi t.- Nói làm chi! Nói ra thì con bu n thêm ch có ích gì.- u h i ó chú nói cho con bi t thì con xin chú tr ti n l i cho ng i ta. Ng i không

ph i thì thôi, th ti n b c c a ng i làm chi.- Bây gi con n n n hay sao?

- Không, không. Con nh chú mà s ng an vui m i m y n m nay, kh i ói, kh i t inh c. Xuân S n c ng nh chú nên vai nên vóc. Con có n n n là n n n s d i kh ,

m l i làm x u h cha m , m t c ti t trinh, ch âu ph i n n n v s theo chú raây.

Xuân S n ti p h i: „té ra cha c a con còn s ng, tên là Lê Kh i Quang hay sao?”Ông Hai C ng nói: „Ph i. Cha con còn s ng, giàu có sang tr ng l m, trong Sài Gòn.

a nay nhân d p ngo i nói h t cho m y con, m y cháu nghe, không nên gi u gi m n a. H i nãycon Lê trách chú sao n m tr c chú th ti n c a ng i ta mà không nói thi t cho con bi t. Chach , con t c gi n h n chú hay sao? Con nên nh t h i nh chú s ng chung v i ám b n hàn lao

ng, vui thì ít, còn bu n thì nhi u, b i v y chú quen tánh oán thù h n gi n, gây g , không kiêng, hay b ai h t. Mà chú l i có t t thiên nhiên a ngay th ng, l i hay xúc c m, th y ai giani ngang tàn chú b t bình d u ph i ch t chú c ng ch ng c . Mà g p ai au kh than van thì chúng lòng th ng, d u ph i ch u c c kh hay hi m nguy chú c ng t n tâm c u giúp. T i nh v y,

nên th y Kh i Quang thành thi t yêu con, ch không ph i gian d i b i b c, l i th y c u ta b chhi u mà không n nói n ng n n a mà l i h a lãnh nuôi con tr n i cho c u ta an n mà gitròn hi u o v i cha m .

Tuy ng i ta có d n h ra ây có vi c chi khó kh n tr c tr , hay là làm n không khá, cóthi u h t c hàn thì vi t th cho c u hay, c u ta s tìm cách mà giúp cho, nh t là châu c p chochú v i m con c a con luôn luôn no m. Ra n ây chú không th y có u chi khó kh n tr ctr , chú l i ngh , ng i ta thành thi t l y lòng quân t mà ãi mình, không l chú dùng thân conlàm mi ng m i câu ti n b c c a ng i ta, c vi t th than khó làm n, nên thi u ti n b c, ngrút r a ng i ta; tuy chú thu c h ng lao ng song chú c ng bi t liêm s , chú không th làm theo

i ti u nh n nh v y c. ã v y mà m i m y n m nay c nhà mình không ói khát b a nào,không c c kh chi h t, trái l i chú v i con Di p c ng nh m y m con các con t l n chí nhth y u an vui, ai c ng say mê c nh thú thiên nhiên, ai c ng cho h nh phúc c a s huynh AnViên bày cho bà con mình chung h ng ây, quí báu h n t t c h nh phúc nào khác, th thì chúnh c chuy n Kh i Quang làm chi và g i th cho ng i mà yêu c u v t gì, cho ng i yên lòngmà h ng h nh phúc giàu sang c a i, mình h ng h nh phúc thiên nhiên c a tr i cho thothích, c n gì ph i b i móc ng tro tàn cho nó bay b i d dáy. Hai con, hai cháu hi u hay ch a!Thuy n c u êm trong r i thì l t chèo n m ngh ng i, tr ng bu m i âu làm chi mà bdông gió!”.

Di p d n c m r i ra m i i n. Ông Hai C ng nói i t s m m i t i gi ông ói b ngnên n c m r i ông s nói ti p.

y bà con ráp l i n.Ông Hai C ng ng ói b ng hay là c nghe quan Qu n nói chuy n Kh i Quang mà

ông vui, hai l ó không bi t vì l nào, cô Thiên H ng ch th y ông n ngon l i h n h h n ngàyth ng.

con Xuân S n nghe nh c chuy n x a nên l l ng n không c s t s ng. Còn mcon Thu Th y thì có s c lo ng i vì không hi u ý cô Lê c tin c u tình nh n và Xuân S n còncha, mà cha l i giàu sang, không bi t c nh tình êm m h nh phúc thiên nhiên mình c th ngth c thu nay nó có bi n i hay không, bi n i cách nào, v n còn c sum v y mà an vui hoàihay là ph i rã r i mà s u não.

n c m xong, m t tr i g n chen l n. Thiên H ng bi u Thu Th y ôm chi u ra tr i d ic cây ng bà con ra ngoài ng i nghe ông Hai nói chuy n ti p.

Thiên H ng th y ông chú b i ra ngoài su i d ng nh mu n tránh, không ch u nói ti pcâu chuy n h i nãy, cô m i kêu mà nói h i chi u Di p ã t i ám t ông gieo ó r i. Ông làm

thinh i luôn. Cô Lê m i r Thiên H ng ra g c cây mà ch . Thu Th y v i Xuân S n c ng itheo.

Thiên H ng th y ông chú ng i ch m h m trên mé su i mà ngó mông ch không có làmvi c chi h t, cô m i bi u Xuân S n ra m i ông ngo i vô nói chuy n i h u quan Qu n nghe ch i.

Ông Hai C ng ng d y, d d , ngó quanh qu t t phía m t h i r i ch m rãi theo Xuânn tr vô, i mà ng p ng ng nh c c ch ng ã ph i rán mà b c. Vô g n t i chi c chi u tr i.

Cô Thu Th y v i hai m ã ng i s n r i, ông ng ngó t ng ng i. Cô Lê nói: „Chú ng i ây,ng i ti p nói h t chuy n i h u quan Qu n nghe ch i”.

Thiên H ng nói: „Con nóng nghe coi ông Kh i Quang c y quang Qu n ki m chú có ýgì, ch không l ki m mà nh c cho chú nh chuy n ng giao chú m t ngàn ng b c h i tr c ó

i h i coi còn c bao nhiêu ng ng biên vô s ”.Ông Hai th m t h i dài, day ngó Xuân S n ng m t bên ông r i ông n m cánh tay

chàng kéo ng i xu ng, ng i khít mình ông mà nói: „Tr i trong gió l ng, c nh vui v vô cùng.Thình lình c m mây âu bay t i v n v t i en. Chú s r i ây tr n dông m a s ào t i làm cho

p nhà ngã cây tan hoang v n r y, u ng công lao c a chú m i m y n m nay quá. Mà h n c aTr i gây ra, còn hay m t c ng do ý Tr i nh. D u mu n d u không, mình c ng không cãi c.

y ph i nói ph t cho m y con, m y cháu nghe r i bàn tính v i nhau ch gi u làm chi. Kh iQuang vì có tình anh em b n h c v i quan Qu n nên m i vi t th thu t rõ tâm s c a ng i choquan Qu n bi t ng c y ki m chú cho d . Ng i nói m i m y n m nay chú t Lê i r i bi ttích luôn. Ng i có c n d n chú vi t th mà ng i không c tin t c gì h t. Ng i có c y haiquan Qu n tr c ki m giùm hai l n r i, mà ch c là h h i s sài m y ng i t i ch b i v y l nnào h c ng tr l i nói không có. L n n y ng i c y quan Qu n d y các làng ch u khó i h i

ng nhà i vô m y ch h o lánh xa xuôi, t n trong r ng trong núi mà ki m ng b sót m t nhànào h t.

Nh tìm c chú thì h i coi: Lê còn m nh kh e hay không, khi ra i Lê có ch a r i sinhcon trai hay con gái. Kh i Quang d n h i r i rán khuyên chú d t giùm m con con Lê tr v SàiGòn li n, v ngay nhà c a Kh i Quang C u Kho, nhà c ó Lê bi t. N u chú c n dùng baonhiêu ti n b c ng i ng thì quan Qu n c a cho chú i r i Kh i Quang s t i tr l icho. D u chú ch u v hay là có vi c chi tr c tr v không c thì quan Qu n c ng làm n vi tth li n cho ng i hay. Quan Qu n nói h t r i ông m i bi u chú tr l i v m y kho ng c aKh i Quang mu n bi t ó cho ông bi t ng ông vi t th li n cho b n ông hay. Chú m i nói choông bi t r ng khi ra t i ây chú c t chòi trong cái tr ng nh ngang Gi ng Tiên, g n chùa Ph tmà nuôi Lê.

ít tháng Lê sanh c m t a con trai t tên là Xuân S n, n m nay nó ã c 16tu i. Cách vài tháng, Thiên H ng ch ng ch t ng có thai nghén i ki m ch n ng d a. Chúnuôi luôn Thiên H ng làm con ng v i Lê cho vui. Thiên H ng sanh con gái t tên ThuTh y. T y n nay, chú s ng gi a r ng v i hai con gái và hai cháu ngo i, tuy h m hút song

ng c m n qua ngày. Chú không mu n làm r n cho Kh i Quang nên không vi t th chong i hay làm chi. Quan Qu n h i chú m y n m nay Lê có l y ch ng khác hay không. Chú c imà nói: trong r ng trong núi có ai âu. Mà Lê c ng nh Thiên H ng, c hai u th t chí vìtình, nên quy t s ng mà nuôi con, ch không màng u chi khác. Quan Qu n h i chú li u coich ng nào chú a m con v Sài Gòn theo nh ý Kh i Quang mu n. Chú nói v hay không thì

i Lê v i con c a Lê nh t nh, b i v y chú không th tr l i c. Quan Qu n m i d y chú vbàn tính v i con và cháu. nh ch ng nào i và c n dùng ti n b c bao nhiêu thì ra cho ông bi t,ông s ki m ghe và giúp ti n cho. Bây gi ông vi t th cho Kh i Quang hay tr c ông ã tìm

c r i. Tính ch ng nào i hay là có vi c chi không i c thì c ng ph i ra cho ông bi t ngông vi t th n a. Theo ý ông nên i cho g p b i vì Kh i Quang ân c n l m ch không ph i l là.

Hu ng chi Kh i Quang giàu có mà l i sang tr ng, m i m y n m nay ngoài hòn c c kh , nên Sài Gòn nh Kh i Quang b o b c ng h ng sung s ng v i ng i ta. Chú nghe khuyên nhy thì chú c i. Chú xin phép v h i con cháu ít b a r i chú s tr ra tr l i v i quan Qu n. ó,

quan Qu n ki m chú là t i có chuy n nh v y ó, ch chú có t i gì âu nên ki m mà b t. Bây gich u v Sài Gòn hay không là t ý m con con Lê li u nh. Chú không c n mà c ng không ép.Mu n th nh th i kh e kho n thì ây, còn mu n r n ràng r c r thì v Sài Gòn. Mu n s ng v i

nh i nào thì l a l y”.Cô Lê v i vã nói li n: „Ph n con thì con mu n luôn t i ây ch không i âu h t. Xin

chú ra tr l i v i quan Qu n”.Xuân S n nói: „Con c ng mu n ây v i má. Con i r i con b ngo i, b hai má, b Thu

Th y, b dì Di p hay sao? Nh i h t thì con ch u i”.Thiên H ng c i mà nói: „Cha con mu n tìm con v i má con ng r c v mà nuôi, thì

con i v i má con và ông ngo i, ch má ây v i con Thu Thu có dính líu vào âu mà i”.Xuân S n nói: „N u Thu Th y không i thì thôi. Con c ng luôn ây ch i làm chi”.Thiên H ng nói: „Chuy n n y i v i ng i ta thì d , mà i v i mình coi b r c r i

m ch không ph i d âu. V y xin chú tr l i v i quan Qu n ch m ch m ng mình suyngh cho k r i s tr l i”.

Ông Hai C ng nói: „H i x chi u chú nghe quan Qu n nói r i thì chú bi t chuy n khôngph i d , b i v y chú xin h n ít b a ng bà con mình bàn tính. V y vi c không g p gì. M i

y n m nay Kh i Quang b t tin mình r i d u ng i ph i ch m t hai tháng n a m i bi t ý mìnhch u cho ng i g p hay không ngh không h i gì. Thôi, i ngh cho kh e ng sáng mai chú loám t c a chú. M y con m y cháu suy ngh r i b a khác s nói chuy n l i”.

7- i PHÂN VÂN.

Sáng hôm sau, ông Hai C ng lui cui ngoài r y lo ch m sóc c a ông tr ng. Di p nóia nay không có vi c chi nhà và bi u Xuân S n v i Thu Th y i ào trùn ng lát n a ba dì

cháu i câu ki m cá n.n c m s m m i r i ông Hai mu n tìm ch thanh v ng ng v a làm vi c, v a suy ngh

coi nên l i ây hay là nên tr v Sài Gòn. Ông c m cái mác i vô v n chu i ng n chu icây n bu ng r i mà b và b ng chu i con tr ng r i ra thêm.

Di p v i hai tr vác c n câu và xách gi i ra mé bi n.Hai ch em Thiên H ng v i Lê nhà m i bàn v i nhau v chuy n ông chú nói h i hôm.Thiên H ng nói:- Theo l i ông chú thu t rõ công chuy n em t lúc ban u thì ch nh n th y ông Kh i

Quang h i tr c ã giàu có, r i bây gi l i c a v cao, tuy v y mà ông là ng ibi t u ch không là b m b c tình b i ngh a nh mình t ng. Vì mu n c hi unên ông ph i m t tình thì m i m y n m nay, ch ch c v ph n trí ông không c vui

ng nh em âu. Vì cha m nên ông ph i xa em, nh ng ông g p ông chú ông khócvà giao b c ti n c y ông chú em em i xa mà nuôi, ông h a s chu c p luôn luôn,ông lo cho i s ng c a em và c ng lo cho a con c a ông c u t o nên, ch ôngkhông có ý g t em i cho xa ng ông b , không tin t c ông vi t th n m y l n mà

y tìm ki m, ó là b ng c ông không quên m con em. Hôm nay tình c nh bi n isao ó, ông li u hòa hi p v i em c, nên ông mu n ông chú em m con em tr v .Xét cho k , ch nh n th y ông không có l i gì v i em mà em phi n trách nên emkhông ch u em Xuân S n v ng ch ng g p v , cha nhìn con, ch ng v cha consum hi p.

- Em t thi t v i ch , em không phi n trách chi h t. H i hôm nghe chú nói em li n nóiem luôn ây ch em không mu n i âu h t là vì m i m y n m nay h nh t icu c tình duyên h i tr c thì em n n n l m. T i h i ó em còn nh d i, nên em m i

m l c mà h thân. Em là con nhà nghèo, d t nát, quê hèn, còn anh Kh i Quang làcon nhà giàu, khôn ngoan, h c gi i, hai b c cách nhau xa quá, làm sao mà hòa hi p

i nhau cho c. D u anh Kh i Quang không k giai c p, tình yêu làm cho anh mùquáng, anh b c xu ng th p n m tay kéo em lên cao, còn cha m anh, còn anh ch c aanh, còn bà con cô bác c a anh, h có mù quáng nh anh, h có th ng yêu quí tr ngem âu. Em em thân hèn h chen vào nhà giàu sang, c nhà s ngó em có n a con

t, em làm sao c. T i h i ó em ch a l ch duy t nh n tình nên em em lòngyêu nh, mà c ng t i nh làm b ng, không k th thái nh n tình, nên m i b cha m

m c n làm cho em nh c nhã h thân, còn nh ph i n n n h i h n. Thôi, m i m ym m a n ng ã r a s ch và ph i khô tình yêu kh d i ó r i, v y nên cho nóm êm trong mé r ng góc núi, cho nó s ch s khô khan luôn t t h n là bày em nó rai ng hai àng còn ph i chia kh m t l n n a.

- ng li u hòa hi p c ng m i tìm ch . N u tìm mà em ph i kh thì ng tìm làmchi.

- Ví nh bây gi cha m nh có xuôi thu n i n a thì nh còn ch v c a cha m c ii ó. Em v em nhà l u i xe h i mà em ph i u t h kiêng n ng i ta, thà là em

ây em u ng n c su i, n m m, n khô, mà em thong th v y không t t h n hay sao?Ví nh bây gi cha m nh ã tr m tu i già r i, còn v nh ho c c ng mãn ph n, ho cã ly d , nghe nói nh làm l n, ng i trên tr c quan Qu n mình n a, nh r c em vng làm v nh trong nhà, cha ch khó l m ch i, ph n em hèn h , em không x ng

áng v i a v cao sang ó, em làm cho x u con m t ng i ta và c c lòng cho nhch không ích gì.

- Nãy gi em nói ph n em, còn em không nh t i Xuân S n. Em nên ngh t i i t nglai c a nó n a ch . Bây gi mình bi t cha nó ã chi u c n nó r i ch không ph i

. Mình c ng bi t cha nó giàu sang. V y mình ph i è nén lòng th ng yêu c a mìnhmà cho nó g n cha nó ng bây gi thân nó c sung s ng, r i ch ng l n khônnó nh c a ph m mà kh i c c kh t m thân. Cha ã mu n nhìn con, mà mình c ntr không cho cha con g n nhau, ch s ngày sau nó khôn l n, nó c c kh , r i nóphi n trách ch em mình. Vi c ó em ph i suy ngh .

Cô Lê ng i l ng thinh m t h i r i cô th m t h i dài mà nói:- Ch ngh nh v y thì ph i l m. Ng t t nh t i gi nó x n b n trong vùng n y ch

ch a i âu h t. i m t mình nó có bi t ng sá, có bi t Sài Gòn ch nào âu mài.

- Ch có d y nó h c a d trong x mình. Tuy ch a i âu song nó ã hi u t nh nàom ch nào, vô Hà Tiên nó h i th m ng i ta ng lên xe ò mà qua Châu c hay

xu ng R ch Giá r i sang xe mà lên Sài Gòn, có khó gì. Hay là c y ông chú a nó i.- Nh l n nó không r i mình. cho nó i em nh , em ch u sao c. Mà h i hôm

Xuân S n có nói nó c ng không ch u i. Ch c nó không ch u r t con Thu Th y ra mài ch gì. Nó nói ph i i h t c nhà nó m i i. i h t sao c. Em ch nói làm sao

cho Xuân S n ch u i m t mình thì ch gi i l m. Hai a nó yêu nhau, thu nay, m tc không r i. Th y âu thì S n ó, không th nào nó ch u b Thu Th y nhà mà i

t mình âu. i n vàng nó c ng không thèm.Thiên H ng l l ng, tr m ngâm, r i nói:- u Xuân S n ch u i vô Sài Gòn v i cha nó m t hai n m cho nó khôn l n, cha con

nhìn nhau, nó bi t ó, bi t ây, thông th o vi c i, r i nó tr v ng mình cho nóph i hi p v i Thu Th y thì ti n quá, em h ?

- Em s con Thu Th y c ng không ch u cho th ng n i n a ch .- Chuy n n y theo ng i ta thì d t. T i mình bi t ph i bi t qu y, bi t xét ph n mình,

bi t v lòng ng i, nên nó thành khó. Ông chú b i r i, than khó li u, thi t ph i l m.- Chú than tr i ng thanh t nh, thình lình n i dông thi t n i dông, n i gió mà.- Thôi, t i nay coi ông chú tính l nào. Mình c ng ph i h i g t Xuân S n coi nó

ng lòng i cho bi t cha hay không, h i mà d ý nó, mà c ng d luôn tình ý c a ThuTh y n a r i s li u nh.

Hai ch em, k tính t i, ng i tính lui hoài, không quy t nh c vi c gì h t.Ngoài v n chu i, ông Hai C ng b ng tr ng m t h i r i ông ng i trong bóng mát

khoanh tay ngó mông và suy ngh tính coi có nên d t h t tr v Sài Gòn cho con cháu th ngth c c nh r c r ch n phi n ba, hay là nên n núp luôn trong ch r ng núi n y mà h ng c nhthú thiên nhiên, tuy im lìm, h m hút, nh ng kh e trí an thân, kh i c nh tranh, kh i ganh ghét,kh i nghe ti ng th phi, kh i m c vòng t c l y. i hay là , v n ch bao nhiêu ó mà thôi, màông suy ngh hoài, không gi i quy t c.

Còn Xuân S n v i Thu Th y ngày nay ra mé bi n ng i c ng vì v n ó mà hai tr cbàng hoàng trong trí. S n c h i th m trong trí v y ch có nên i lên Sài Gòn cho bi t cha r i

i cha hay không, còn Th y c lo ng i s S n b mình mà i thì mình b v r i bu n r u ch ukhông n i.

n n a chi u, Di p bi u v ng lo c m n c. Di p xách gi cá i tru c, Hai tr vác c ncâu i theo sau.

Thu Th y nói v i Xuân S n:

- Thu nay em t ng Hai a mình u không có cha. Té ra bây gi anh có cha, thi tanh có ph c h n em quá.

- Có ph c hay không, làm sao mà bi t c. Em ch a th y ông cha ó, em ch a hi uông mu n cái gì, sao em dám g i là có ph c?

- u ông mu n cái gì, ông c ng là cha. Ông tìm ki m ngo i, ông h i th m má v i anh,ông c y quan Qu n a h t v Sài Gòn cho ông. M y u y ch ông yêu anh, ch

u không yêu thì ông nói t i làm chi?- Có khi ng i ta tìm ki m là t i c n dùng ch không ph i t i th ng yêu. v y ch thu

nay không có cha, hai a mình vô ph c l m hay sao? Mình c ng vui s ng, c ngcó ph c v y, c n gì ph i có cha?

- Nói v y thi t anh không ch u i hay sao?- i h t c nhà thì qua m i ch u i.- Anh yêu em nh v y thì em m ng l m, ng b em mà i nghe hôn. Hôm tr c anh

anh i v i ngo i lên Chóp Chài có m t ngày mà em bu n, em mu n ch t. n u anh em mà v Sài Gòn ch c em s ng không c.

- Qua b em sao c, không có em thì i s ng c a qua có ý ngh a gì âu.Thu Th y nghe nh v y thì li n n m tay Xuân S n mà nói nho nh : „Cám n! Em m ng

m”. t i nhà, Di p lo c o r a cá mà kho. Thu Th y ph n u c m, Xuân S n i ki m ông

ngo i r i ông cháu i vô nhà.n c m r i c nhà c ng ra ng i d i g c cây nói chuy n v i nhau nh b a tr c. Mà câu

chuy n c ng ch ng có chi khác h n là bàn tính coi ph i tr l i v i quan Qu n cách nào. Nên ch ui v Sài Gòn hay t ch i? Ông Hai C ng h i th t ng ng i d ý. M i ng i u có m t ý

ki n riêng. M n ti c h nh phúc thiên nhiên c a T o Hóa s p t cho mình quen h ng 16 n mi, s ng gi a c nh m m, thân yêu, an vui, thong th , nên không ham th h nh phúc r c r mà

ph i r n r tranh ua, li u lo giành gi t b i v y không ai h ng hái mu n b Phú Qu c mà v SàiGòn, u ó thì m i ng i ng ý. Nh ng không mu n i thì m i ng i vi n m t lý riêng khônggi ng nhau.

Cô Lê nói cô ã chán n n v cu c tình duyên, tình ã c n, chí ã mòn, b i v y cô mu nth ph n an nhàn ch không mu n v t b c r i không có tài c v i kh n ng cho x ng v i

a v . Vì v y nên cô không mu n i âu n a h t, quy t s ng luôn ngoài hòn Phú Qu c ng vuii tr i bi n, b n v i núi r ng, tuy h m hút song th nh th i, kh i nghe nh ng ti ng th phi, kh i

sa vào vòng ganh ghét. V ph n Xuân Son nó là máu th t c a Kh i Quang, cô là m cô khôngphép v k mà n tình ngh a cha con c a nó. V y cô ph i nó thong th mà li u nh v s i

, nó nh l nào t ý nó, cô không xúi mà c ng không c n. Nh ng nó b cô mà theo cha, tnhiên cô bu n, vì nó c ng là máu th t c a cô, l i công cô mang n ng au, r i còn d ng nuôi

y d , hôm nay lìa con, cô còn gì mà vui n a.Cô Thiên H ng, thì nói lúc cô b ho n n n th y t b t i t m mù m t, không bi t ng

mà i; may g p ông Hai nh n cô làm con, cô Lê nh n cô làm ch , t y n nay, m c d u khôngph i là bà con dòng h , mà chung s ng v i nhau r i, cô yêu ông Hai nh cha, yêu cô Lê nh em,yêu nh ru t th t. N u ngày mai ph i phân r thì t nhiên cô bu n.

Nh ng bu n cô c ng rán mà ch u, ch cô không n b n r n mà c n tr b c t n th c a con cô Lê, m c sum h p v i ch ng, con c th th m v i cha, m con vui h ng thú

nh phúc gia ình ng bù tr 16 n m bi t ly au kh . N u ông Hai d t h t m con Lê tr v SàiGòn thì cô Thiên H ng xin cho m con cô luôn ngoài hòn; d u bu n phân r mà cô cti p t c an h ng c nh thú thiên nhiên âm th m, v ng v , ch cô ã l i l m ngang ng c, ã bcha m t b , b anh ch không nhìn n a, cô còn gia ình âu mà tr v quê quán. Nh n d p n y

cô Thiên H ng nói ngay cho ông Hai hay, nói tr c m t Xuân S n, Thu Th y, r ng t ngày côsanh côn gái thì cô LÊ v i cô ã có th m c v i nhau mà chung nuôi d y Hai tr ng ch ngchúng nó không l n thì cho chúng nó ph i hi p v ch ng. Hôm n th y tình Hai tr dan díu v inhau quá nên mu n th c thi n l i nguy n c. nh ng ngh vì Hai tr còn nh tu i, ch a tríkhôn mà làm cha làm m , nên ch em u tho thu n ch m t vài n m n a cho Hai tr khôn l n

i s cho ph i hi p v ch ng. Hôm nay tình c Xuân S n có cha, mà cha l i giàu sang. N uXuân S n nhìn cha, thì cha s có quy n quy t nh ôi b n, ch m không c t chuy n. Vìth y t chi u hôm qua, Hai tr có s c bu n lo, Xuân S n d d là t i không mu n r i Thu Th y,còn Thu Th y l l ng là s Xuân S n b i. V y cô ph i nói ngay ra gi a ây r ng theo ý cô thìXuân S n nên v Sài Gòn mà nhìn cha vài n m cho khôn l n r i n u không quên tình x a, ngh a

thì s th a cho cha bi t cu c tình duyên ã h a h n, ch ng ó s tính vi c t tóc tr m n m.Tuy phân cách nhau, song m con cô c ng v n ây mà ch , ch không m t âu mà ng i.

Ông Hai C ng h i ý Xuân S n thì chàng c nói y nh b a tr c, n u c nhà u i h ti chàng thì chàng m i ch u i, ch chàng không ch u i mà b m t ng i nào l i.

Ông l i c c c h i luôn ý c a Thu Th y thì nàng ng i l ng thinh không ch u nói, song li ct ngó Xuân S n l s c bu n.

Th m dò ý ki n h t r i, ông Hai C ng m i nói: „trót 16 n m nay, hai con v i chúng tâm ng chí xa lánh ch n phi n ba r n r c, vui s ng cùng nhau v i thành thi t thân yêu,

hòa thu n gi a c nh thú thiên nhiên an t nh n y. Tuy h m hút âm th m, song chú l y làm m ngmà nh n th y hai con không than phi n c c kh . Trái l i hai con u yêu m n c nh i thiênnhiên, cho ó là h nh phúc c a T o Hóa dành cho Hai con. Thi t chú m i n m m i già thêm,

c kho l n l n ph i gi m b t. Nh ng chú vui s ng trông th y Xuân S n v i Thu Th y càngngày càng thêm l n, l i c ng nh mình, hai a nó c ng vui s ng c nh thú thiên nhiên n y,không ham l i danh, không a so sánh. Vì v y nên chú không lo ng i v t ng lai. n u chú giàchú ch t thì hai a nh s thay th cho chú mà duy trì h nh phúc chung. Hai con không n n i

c kh mà s . Nào dè vi c x a t ng nh ã vùi l p, l i c ng t ng bi n r ng giúp ng n ng a,tình c mình không nh c nh mà nó l n mò bò ra t i ây phá r i c nh i m êm vui v c a mìnhnh v y. Trót êm h i hôm r i têm ngày nay n a, chú suy ngh h t s c k l ng. B n ham danh

i h nghe ng i giàu sang kêu g i thì h d d co giò ch y theo li n, h có c n gì ph i suy ngh .i mình ham h nh phúc thiên nhiên, mình cho h nh phúc ó b n v ng lâu dài, còn mình chênh phúc r c r , mình cho h nh phúc dó xây d ng trên tham lam gian d i nên d s p , b iy mình m i nh c lòng r i trí. V n g m có hai l : ph i tr v Sài Gòn hay là ph i luôn

ngoài Phú Qu c. Hai l u giành ph n ph i h t, mà bên nào c ng có lý v ng ch c nh nhau,không bên nào h n, bên nào thua. Nh ng ây là mình vì mình, b i vì mình mu n th nh th i vui

cho ph n mình, còn tr v là mình vì ng i, b i vì mình làm theo ý ng i mu n.Cô Lê ch n nói: „Mình k ph n mình, ch lo cho ng i làm chi chú. N u mình vì ng i,

thì mình s ng cho ng i, h t âu mình ph i ng i ó, m t h t thong th , thì có vui s ng chiâu mà s ng”.

Ông Hai C ng c i mà nói: „ ã bi t mình xa lánh ng i i tìm v i c nh i thiênnhiên là c nh i c bi t ít ai mu n thì mình lo cho ph n mình ch ng k thiên h ; nh ng hoàn

nh c a mình khác, mình không th không k n ng i con à. chú nói cho con nghe. Hômqua chú ã có t thi t chú ón g p Kh i Quang n m x a cho con hi u r i. N i ó không ph i

m giàu sang hi u s c, d d con gái nhà nghèo làm cho ô danh x ti t r i h t b . Ng i n cóu, bây gi chú m i th y rõ. Khi ng i trao cho chú m t ngàn ng b c n n n c y chú em ra

Phú Qu c làm n mà nuôi giùm con, ch ng con sanh r i chú c ng nuôi giùm luôn a nh n a.chú th y ng i vì hi u mà ph i khinh tình ch không ph i b i b c nên chú b t nh n, không nbáo oán gây thù. Ng i có c n d n g p vi c chi tr c tr hay là làm n thi u h t c vi t th cho

ng i hay ng ng i g i ti n b c thêm mà châu c p cho m con c a con luôn luôn c no m.i ó chú t ng l i c n d n ó là l i ph nh ph ; l g n g i cho con có thai r i b cha m r y rà

không tr n tình v i con c, ph i cho m t ngàn nh n b i trinh ti t c a con. D n g i th vàa châu c p thêm là nói cho chú mát ru t mà xuôi thu n cho êm v y thôi, ch không có ngh a

gì, b i v y chú không thèm c n c t i. Bây gi m i hay m i m y n m nay Kh i Quang có vi tth c y tìm chú nhi u l n, l n n y còn c y h tìm c thì ra ti n cho chú em h t m con c acon tr v Sài Gòn cho ng i. Té ra l i c n d n là l i thành thi t do thâm tâm mà ra, ch khôngph i l i ph nh ph khóe môi chót l i. Khi con sanh Xuân S n chú không g i th cho ng ihay, chú ã th t c v i ng i. Ngu i g i con c y chú nuôi giùm, bây gi ngu i òi l i, chú nóilàm sao mà không tr c. con tính th coi”.

Cô Lê không tr l i.Ông Hai C ng nói ti p: „Thu nay bà con mình c khoe khoang mình vui s ng trong

o thiên nhiên. Tình cha con v i ngh a v ch ng là o thiên nhiên ch gì. N u chú c m c nkhông cho con v cho g n ch ng, không cho Xuân S n v cho bi t cha, thì chú ã l i h a h n,

t lòng tin c y c a ng i, mà chú còn trái v i o thiên nhiên, té ra x a nay chú gi d i v ing T o Hóa, không th c. Tuy g c chú trong ch b n hàn ê ti n mà ra, song chú bi t gi

trung tín, chú ham th liêm s . Theo ý chú, thì chú mu n em con tr v Sài Gòn chú giao l i choKh i Quang cho tròn nhi m v c a chú, r i con ch u v i ng i hay không thì Hai àng tính v inhau, chú không bi t t i n a”.

Cô Lê v t nói: „ý! Không c âu chú. Con xin luôn ây v i ch Thiên H ng, conkhông ch u v Sài Gòn âu”.

Ông Hai C ng c bình t nh nói ti p: „còn Xuân S n c ng v y. Theo l i c h n c ang i mà c ng theo lý thiên nhiên c a T o Hóa, ngo i ph i a con vô Sài Gòn cho cha con bi tnhau r i con mu n v i cha hay là tr v ây mà v i ngo i thì t ý con ho c do cha con li u

nh ch không l ngo i giành con luôn ngoài n y v i ngo i. Tuy kông có gi y t ch ng minhngh a cha con, song ngo i bi t thì c n gì t gi y”.

Xuân S n châu mày mà nói: „M con không i thì con i làm chi. Con ã nói ph i i h tcon m i ch u i”.

Ông Hai C ng than: „Ai c ng c n không ch u i, r i tôi ph i tr l i v i quan Qu nlàm sao ây!”

Cô Thiên H ng m i nói: „Xin chú ch m ch m, khoan tr l i. ít b a cho yên trí r i sbàn tính l i.”

Ông Hai C ng c i mà nói: ”Bài toán coi r t, té ra m c quá, c nhà tính không ra. H ii hay ki m chú thì chú ã nghi r i, nghi c nh i êm m an vui c a nhà mình s lay chuy n.

Thi t qu chú ngh không sai. Tuy v y mà ng bu n. Mình s ng gi a c nh i thiên nhiên thìph i t t t c c tính vào lý thiên nhiên c a T o Hoá. Nên h , còn m t u do ý Tr i, d u sao

ng ng bu n, ng s chi h t. vi c tr l i v i quan Qu n n m m i b a n a c ng c,không g p gì”.

Tr a b a sau, tình c s huynh An Viên trên núi Chóp Chài ghé th m. Ông Hai C ngng r m i ng i. S huynh h ghé th m thì hay gi ng d y vi c i, b i v y hai cô v i hai tr ra

chào r i xúm ng i bên ván ng nghe s huynh nói chuy n.Ông Hai C ng nói trong nhà m i x y ra m t vi c r c r i quá. May có s xu ng ây

y s ch giùm coi ph i li u l nào. S huynh h i có vi c chi, ông Hai bèn k s cu c tình duyên d h i tr c gi a Kh i Quang và cô Lê l i cho s huynh hi u, r i ông thu t qua chuy n quan

Qu n m i òi h u mà cho bi t s Kh i Quang c y ki m và d y ông a giùm m con cô Lê tr Sài Gòn.

Thu t xong r i, ông Hai C ng m i than: „Có hai l : nên tr v Sài Gòn hay là nên luôn ngoài n y. C nhà u mu n luôn ngoài n y. Lê thì không n d t tình ch em v i Thiên

ng mà i, còn Xuân S n vì b n b u tình c a Thu Th y nên c ng không ch u cách m t m conThu Th y. M con Thu Th y không dính d p gì v i Kh i Quang, l i tr c ã l i o nhà nênkhông i theo c. Riêng v ph n tôi, thì tôi ã có l i c v i Kh i Quang, nên th nào tôi c ngph i em m con c a Lê v Sài Gòn mà tr v cho ch ng, giao con cho cha cho tròn nhi m v r i

con c a Lê mu n luôn tr n hay là mu n v ngoài n y t ý chúng nó. Ng t m con nó khôngch u i, nên không bi t ph i tr l i th nào cho xuôi. Tôi b i r i là t i ch ó, t i không bi t li u

nào cho kh i l i l i c h n. huynh suy ngh r i h i:

- i tr c ông có giao k t v i ông Kh i Quang ông d t cô Lê i xa, r i ch ng nàong i mu n em v thì ông ph i d t v mà tr hay sao?

- Không có giao rành nh v y. Kh i Quang a ti n b c c y em Lê ra ngoài n y làmn mà nuôi Lê, ch ng Lê sanh thì nuôi luôn giùm a nh , coi thi tu h t thì g i thi ng i s g i ti n b c thêm mà châu c p cho no m v y thôi.

- y thì ông có c h n ph i em m con cô Lê tr v âu mà s th t c. May cô Lêkhông ch u c i giá, ch n u cô có ch ng khác r i ông c ng bi u ph i b ng em tr

mà tr cho ch ng tr c hay sao. Mà theo l i ông nói thì Kh i Quang bây gi giàusang t t b c. Tai sao cô Lê không mu n g n ng i ó n a. T i sao Xuân S n khôngmu n sum hi p v i cha ?

- con nó nói 16 n m nay s ng gi a c nh thú thiên nhiên, tuy h m hút âm th m songvui v , th nh th i, an h ng h nh phúc c a T o Hoá dành , nên ã quen mùi h nhphúc ó r i, không còn mu n h ng h nh phúc nào khác.

- con cô Lê nói nh v y là ph i. Ông còn mu n a v Sai Gon làm chi?- Cho chúng nó n m th mùi h nh phúc khác th coi chúng nó có thành thi t yêu h nh

phúc thiên nhiên hay không!- ! Ông làm chi v y? N m n nói chuy n v i nhau, chúng ta ã nhìn nh n i có

hai th h nh phúc. Tr c h t là h nh phúc thiên nhiên c a T o Hóa s p t chocon ng i h ng. Th h nh phúc n y âm th m, êm m, an n, th nh th i, không làmcho con ng i ph i ch n r n tranh ua, ph i chen l n giành gi t, ph i gây thù oán,ph i lo êm ngày. Th h nh phúc n y có s n, mà l i b n v ng i i, kh i th t côngxây d ng, mà c ng kh i lo s s p . Th mà ít ng i bi t tìm mà h ng. Còn m tth h nh phúc n a là h nh phúc nh n t o, vì nó do lòng ham mu n c a con ng i t ora. Có ng i mu n l y o c, nh n ngh a mà gây h nh phúc, ngh a là mu n làmph c, làm lành cho lòng d nh nhàng, cho l ng tâm th th i. S ng i bi t gây

nh phúc nh v y thì ít l m, c tr m, c ngàn ng i m c m t ng i ó là may.i i a s h xây d ng h nh phúc trên ng b c ti n, trên m hôi, n c m t

ng máu, tóc tang c a k khác, mà h say mê m t mát, r i h s chúng ganh ghét,gi t giành, nên êm ngày ph i lo gi gìn, ph i ch ng c u n y, b u n , b i

y h nh phúc c a h r c r t ng b ng, t r n r , mà ch ng bao lâu r i s p , tiêutan, h ch a c h ng an vui chút nào h t. y v y m con cô Lê mu n an h ng

nh phúc thiên nhiên là ph i, ông còn mu n cho n m th h nh phúc nh n t o làmchi? Và h nh phúc nh n t o có r c r nên nó hay h p d n làm cho lòng ng i d saymê. M con cô Lê ã ng trên ch cao ráo nên s ch s r i, sao ông còn tính em nmé v ng sình l y mà làm cho ph i lem lu c.

- Tôi v i Lê và Thiên H ng ã c n m mùi i, chúng tôi chán, nên bây gi vuing h nh phúc thiên nhiên là ph i. Còn Xuân S n v i Thu Th y t ngày sanh ra

ch a bi t mùi i là cái gì. V y cho chúng nó n m mùi i chút nh cho chúng nóhi u cao th p ch .

- Tôi s e ông em chúng nó n mé v ng r i chúng nó té xu ng sình l y t i nghi pchúng nó ch . Mà mùi i có th , ông mu n cho Xuân S n n m th nào?

- Tr c h t n m mùi sang tr ng.- À!… Tôi nh có m t nhà nho i x a nói mu n n cho ngon c quá b a cho b ng

ói r i n c m v i rau c i c ng ngon nh n v i th t cá. i b mà trong trí th nh th ithì su ng h n i xe mà trong trí lo s . Ng i vô t i là ng i sang tr ng. Xuân S nch a h ph m t i l i gì h t t c thì cháu là ng i sang tr ng chánh hi u. Ông cònmu n cháu sang tr ng th nào n a! Các cách sang tr ng khác là sang tr ng gi , sangtr ng b ngoài, n u l y ki ng mà r i vào l ng tâm thì th y t i l i d y y, th sangtr ng ó có quí báu gì mà ông mu n cho cháu t p.

- Thôi thì cho nó n m mùi giàu có, cho nó có ti n b c nhi u, mu n th gì có th n y,vui s ng ng a nguê không thi u v t chi h t.

- u ông mu n cho cháu vui s ng ng a nguê, mu n th gì c ng có s n, kh i c cnh c hay ham mu n chi h t, thì cháu s hóa ra ng i vô d ng. V y ch ông không

m th y ph i có m t thì ngh m i bi t vui, bi t th a mãn, ph i có ói thì n m i bi tvui bi t ngon, ph i có khát thì m i vui bi t ã khát hay sao! V tình yêu c ng v y;mình mu n vui mà c th ng ng i hay là c ng i th ng, thì tr c h t mìnhph i rán è nén tình yêu, rán ch u au kh ngóng trông ch i, ch ng c th a mãnmình m i bi t vui. Nh ng ng i giàu có, h mu n th gì c ng có s n, thì h có cth ng th c m y cách vui s ng trông mong ó âu. Có s n mà n hoài s chán, có

n mà vui hoài r i s bu n. D u có cu c vui l n cho m y i n a h c ng không ham,i h chê bai hân h i mà sanh t t khinh ng o. Nhà giàu h s ng gi a c nh vui s ng

luôn luôn, h g p m t chút gì bu n hay c c thì ch u không n i. Còn nhà nghèo hquen s ng gi a c nh bu n b c, n u c m t chút nào vui s ng htì h khoái l c vôcùng. T o hóa cân phân công bình l m. Nhà giàu cái gì c ng có h t nên h t bi tham mu n, mà cái gì h c ng s h t, nên ph i lo êm lo ngày. Còn nhà nghèo khôngcó cái gì mà h bi t s , nh ng cái gì c ng mong mu n. Hai c nh i u khó ch u h t

Hai, giàu hay nghèo c ng v y. Th thì s ng v i c nh thú thiên nhiên c a t o hóa,không s mà c ng không mu n gì h t, há ch ng vui s ng hay sao mà ngh t i c nhgiàu sang!”

Ai n y u ngó nhau, không nói gì c h t. huynh An Viên ng d y nói v s m, s t i, ng khó i, r i s l y cây g y cáo t

mà i. Ông Hai C ng a khách t i mé r ng r i ông tr vô nhà mà nói: „V y thì sáng mai chúra tr l i v i quan Qu n cho r i. Chú nói i không c, vì không ai ch u v Sài Gòn h t”.

Cô Thiên H ng khuyên ông ki m lý mà nói cho êm vì Kh i Quang có h o ý, không nênlàm cho ng i bu n.

Ông Hai C ng g t u r i ông i ra ngoài v n xách n c tu i cây.^

8- K NG i i

Sau m y ngày bàng hoàng lo ng i, c nh i s ng trong cái tr ng nh ngang Gi ng Tiênã tr l i m êm vui v nh x a.

Ông Hai C ng hôm n ra b m cho quan Qu n hay r ng khi ra ây c ít ngày cô Lêp Thiên H ng c ng g c gác trong Sài Gòn và c ng ng b n n ái tình mà xiêu l c ra hòn,

hai cô k t ngh a ch em mà chung s ng v i nhau 16 n m tr i, cô Lê không n b b n b v ngoàiy mà i v c. L i thêm Xuân S n, con trai c a Lê, v i Thu Th y, con gái c a cô Thiên

ng t khi m i l t lòng thì Hai tr c s n sóc chung, b i v y hai a yêu nhau nh ru t rà.Xuân S n c ng không ành r i em mà i âu h t. Ông Hai c y quan Qu n làm n vi t th tr l icho ông Kh i Quang hi u rõ tình c nh khó kh n nh v y ch không ph i ông có ý không ch ulàm vui lòng Kh i Quang. Quan Qu n l y gi y biên m y l i c a ông Hai nói r i bi u ông v h aquan s vi t th mà chuy n t l i y cho b n hi u.

Trót g n m t tháng bi n l ng tr i trong, cây trái xanh t i, lòng ng i vui v . Trong nhàai c ng kh e kho n, duy có cô Lê nh c u nóng l nh luôn m y b a, n ng không c, nên cô

m r i s c m t nhàu nhè.t bu i s m m i, chú nh n viên c a làng vô ki m Hai C ng hôm tháng tr c, chú tr

mà l n n y còn d t theo m t ông m c âu ph c àng hoàng, tu i l i 45-50. Chú ông y ngngoài sân, chú vô nhà cho ông Hai hay quan Qu n d y a ông khách Sài Gòn vô th m ông.

Ông Hai l t t l y áo b n mà ti p khách. Cô Lê ng p m n n m trên ván có côThiên H ng ng i m t bên. Hai cô nghe nói có khách Sài Gòn vô th m, Hai cô u bi n s c,

ng Kh i Quang ra ki m. Cô Lê li n t c m n ng i d y. Xuân S n v i Thu Th y phía sau nhà,th y có khách l nên d t vô nghe coi có vi c chi.

Ông Hai ra chào khách và m i khách vô. Ông khách d y chú nh n viên c a làng ngoàiki m ch ng i ch i, ch ông nói chuy n r i s r c ông v .

Khách b c vô gi nón chào Hai cô. Hai cô áp l . Cô Lê nhìn không ph i Kh i Quangthì cô nh b ng. Ông n y l n tu i h n, trán cao, u sói, b t ng vui v àng hoàng. Ch kháchng i r i ông m i nói: „Tôi trong Sài Gòn, vì b n làm vi c lâu n m m t m i nên tôi c gi yphép cho ngh 29 ngày ra ây hóng gió bi n. Tôi giúp vi c cho ông Lê Kh i Quang, nên nh n d pông c y tôi ki m th m ông Hai C ng v i cháu ông tên cô Lê. Xin l i ph i ông là ông Hai cu ngkhông?

Ông Hai nói ph i. H i cháu ông là ai thì ông ch cô Lê và ch luôn Xuân S n là con c acô cho khách bi t. Khách ngó m con cô Lê r i nói: „Ông Lê Kh i Quang có v t th g i g m tôicho quan Qu n và xin cho tôi nh trong qu n mà h ng gió ít ngày. Ông c ng có g i m t cái thcho cô, c y tôi em giao giùm r i ch ng tôi tr v tôi r c giùm ông Hai v i m y cô m y cháu

Sài Gòn cho ti n. Tôi ra t i h i x hôm qua. T i t i qu n và ch ng m i b a ho c n atháng r i tôi m i v . V y ông Hai v i cô có thì gi s p t ng v . Nh mu n i s m h n,ho c có vi c chi ph i i tr h n c ng c, i s m thì tôi v s m, i tr thì tôi ch ”.

Ông khách móc trong túi l y ra m t phong th l n em l i a t i tay cô Lê mà nói: „Tôi t i qu n, ông Hai v i cô có c n dùng nói v i tôi vi c chi thì ra ó có tôi. L i n m ba b a tôi s

vô ây ch i m t l n, i tôi vô r i s nói c ng c”.Ông khách tr l i ng i v i ông Hai, h i ông ra ngoài n y c bao lâu r i, khen ch

thanh t nh, l i khen v n l p t t quá. Ông nói chuy n m t h i r i cho cô Lê thong th c thnên ông cáo t ng tr v qu n mà ngh , h n trong vài b a ông s vô ch i n a.

Ông Hai C ng ra kêu chú nh n viên c a làng a khách i r i ông mu n bi t li n coiKh i Quang g i th nói chuy n gì, nên ông tr vô bi u cô Lê xé bao th mà c cho ông nghe.

Cô Lê nói th vi t dài l m hay sao mà bao l n l i n ng quá. Cô a cho Xuân S n bi ung i m t bên cô mà c ng bà con nghe chung. Thu Th y theo ng i sau l ng Xuân S n. ÔngHai c ng qua bên b ván mà ng i g n ng nghe cho rõ.

Xuân S n ng i gi a, c nhà ng i bao chung quanh. Chàng m ra thì có m t b c th v it ghim gi y b c. Chàng trao ghim gi y b c cho m r i c th nh v y:

Cùng b n chung tình,Em ôi! t ng là i c a qua h h ng, qua không dè qua còn c h ng ph c nh v y!

Ti p c th th nh t c a quan Qu n cho hay ã tìm c chú Hai v i em r i, c Hai ng iu an vui kh e m nh, mà em l i sanh c con trai n m nay ã 16 tu i. Qua vui m ng h t s c.

qua li n vi t th c y quan Qu n l p th a giùm chú Hai v i m con em v Sài Gòn mau mau,không có chi mà ph i suy ngh hay bàn tính.Có l th c a qua ch a ra t i Phú Qu c thì qua l i ti p c th th nhì c a quan Qu n nói

ng em v i Xuân S n u không n b m con cô Thiên H ng mà i v .Qua b i r i l i nóng n y quá ch u không c. ng sá xa xôi, giao thông b t ti n. Th t ilâu, l i nói không c n l i. Qua m i xin cho ông Phán Cao là ng i tâm phúc c a qua, ngh phép29 ngày, và c y ông em th n y ra Phú Qu c, thu t h t vi c nhà c a qua cho em v i chú Hainghe, r i xin ru c h t v Sài Gòn, r c luôn m con cô Thiên H ng n a.Lòng d c a qua tr c sau c ng v y. Còn b n c a em t c th b n c a qua. V y xin em ng áing i chi h t, c thâu x p ng em nhau v cho mau. Qua trông i em l m, trông i ngth ng th c cái thú v ch ng, cha con sum hi p m t nhà, bù tr n i kh 16 n m ly bi t c aôi ta.

Tru c kia vì n ng hi u nên qua ph i nh tình. Bây gi ch hi u ã v n toàn, thì ch tình h t trng i.Qua có giao riêng cho ông Phán Cao m t s ti n làm l phí mà r c em. Qua g i m t ngàn

ng b c cho em theo th n y em có thi u ai thì tr cho ng i ta. N u em l có nhà c a thìem kêu h mà cho ho c b hoang, ng thèm ti c.Ông Phán Cao i thì qua trông i em êm ngày, v y xin em v cho mau.

ng i b n chung tình không bao gi quên em,LÊ KH i QUANG

Ông Hai C ng nghe c d t r i ông vùng ng d y mà nói: „Rõ ràng có ph i là b m b ic x lá âu. Ng i ta bi t gi tròn chung th y. N u mình s ng vì mình ch không ch u vì

ng i thì mình hóa ra là ng i b i b c, không bi t tình ngh a hay sao? Kh d a! Tính làm saobây gi !”

Thu Th y l y b c th c m ra c a ng mà coi l i, Xuân S n i theo ng k vai mà xemchung n a.

Cô Thiên H ng nói: „Vi t th không dùng l i âu y m, không theo u th tình, ch l y thi t mà nói, v y m i th y rõ tình trung thành ch n chính. M con Xuân S n th nào c ng

ph i v , ch th i thoát sao ph i”.Cô Lê nói: „Em ng b nh i xa sao c. Mà em i thì ch c ng ph i i v i em”.Cô Thiên H ng nói: „Tuy ông Kh i Quang bi u m con ch c ng ph i i, song ph n ch

khác, nên ch c n ph i suy ngh l i. Còn chú Hai, chú c ng ph i i theo m con Xuân S n vtr ng mà ch ”.

Ông Hai C ng t l r i áp: „Chú ngh l i chú v tr ng mà làm gi ng gì, chú ã già r i,i không có v con. M con Xuân S n ã c Kh i Quang lãnh mà b o b c, thì chú r nh tayt lo n a. Chú t ng chú nên luôn ngoài n y s ng gi a c nh thiên nhiên, an h ng thú nhànc, ngoài vòng tr n t c, b n v i n c non, thì kh e h n nhi u. H n n a l p cái v n n y công

lao c a chú nhi u quá, chú không n b mà i. M con Xuân S n có ch u v thì i theo ông Phán

Cao ó c. N u mu n có i n a thì chú a vô giáp m t Kh i Quang, chú ch i ít b a r i chútr ra ngoài n y ng chú s n sóc v n t c c a chú. Sau chú già, chú n m gi a c nh thiên nhiên

y, m m c ng c thanh cao”.Cô Thiên H ng m ng và nói: „n u chú ây thì con v i chú, con lo c m n c cho

chú, chú cháu h h v i nhau, con vui lòng l m”.Cô Lê h i: „Còn Thu Th y, ch tính làm sao?“Cô Thiên H ng ngó Hai tr còn ng coi th v i nhau, cô m i nói: „Vi c ó t i hay

mai ch s bàn riêng v i em và chú, không g p gì.“Ông Hai nói: „Trong th Kh i Quang có nói ông Phán Cao s thu t vi c nhà c a ng i

cho mình nghe. H i nãy ông Phán h a vài b a s tr vô ây ch i. V y i ông vô r i chú h i coing i v giàu cha m c i cho ng i h i tru c ó bây gi âu và cha m r y rà bu c ph i xacon Lê, mà sao ng i nói ã tròn ch hi u nên bây gi em m con Xuân S n v cho v n chtình. h i l i cho rõ tình c nh r i mình m i nh t nh c”.

Nên i hay nên , vi c ó tuy ch a quy t nh, song c th c a Kh i Quang thì cô Lêi cô Thiên H ng không bu n, mà ông Hai c ng không b i r i nh hôm tr c n a. Còn Hai

tr th y trong th Kh i Quang xin r c i h t, tuy chúng nó không m ng song c ng h t lo n a, vìchúng nó ngh d u d u i n a chúng nó c ng kh i r phân, mi n c s ng chung v i nhau

t nhà thì vui, d u âu c ng c.Cách m t b a, ông Phán Cao tr vô n a. ã bi t ng r i nên l n n y ông không c n

y ng i c a làng d t i n a. n c m tr a v i quan Qu n r i ông b n áo s mi, qu n s t chomát và g n, tay l y m t cây g y ch ng mà i, tính i n chi u s v .

Ông Hai C ng thu c h ng bình dân. Nh ông ã dày d n phong tr n, nên ông l ch lãmnh n tình th thái. Nghe c th c a Kh i Quang r i l i c nghe ông Phán nói chuy n hch ng nào m con Xuân S n i c thì ông v , s m hay mu n c ng c, thì ông không nói ranh ng ông d bi t ông Phán n y mu n c ngh h ng gió, ch k thi t ông là ng i tâm phúc lanh

i c a Kh i Quang nên Kh i Quang c y i thuy t khách mà d m con Xuân S n v cho mau.Hôm qua ông Phán không vô là c ý cho chú cháu c th r i bàn tính, th nào b a nay c ngvô l i mà khuyên d , b i v y n c m s m m i r i ông ra vô mà ch .

Thi t qu cách ch ng bao lâu, ông Phán Cao vô t i. ã quen r i nên ông i ngay vô nhà,vui v chào t ng ng i. Ông l t nón b trên bàn, d ng cây g y d a vách, r i kéo gh mà ng i,không i ch nhà m i. Ông b t u nói hôm kia ông vô th y cô Lê trùm m n, vóc m, n c damét, ông ch c cô b rét, vì gi a r ng hay có b nh ó, ông v h i quan Qu n mà xin m t ch c kýninh trao cho cô Lê u ng. Ông móc túi l y gói ký ninh trao cho cô và d n m i ngày cô u ng haiviên, s m m i m t viên, chi u m t viên, n c m r i thì u ng li n; u ng vài b a cho h t làm c

i cô gi m b t, m i b a u ng m t viên, u ng hêt m t ch c viên ó thì rét d t. Cô Lê cám n.i ông ki m chuy n dông dài mà nói, ông khen ngoài n y phong c nh p, khí h u t t,

có núi cao bi n r ng nên êm ngày mát m lôun luôn, l i có cá bi n th n ngon mà giá r ,còn có n c m m nh , có m m nêm cá c m n mê quá. Ra n ây th y phong th u hòa, bn u ng sung s ng, h t mu n tr vô Sài Gòn. Hèn chi h i tr c ông chú ra ch i r i luôn ngoài

y ngh c ng ph i l m.Ai n y t ng ông Phán mu n nh p , té ra ông v a xáp vô r i l i dang ra mà nói qua th

n, nói vi c tr ng tiêu, nói vi c l y huy n, nói ngh chài l i. Ông Hai C ng nóng nghe vi cnhà Kh i Quang, tính kéo ông Phán xáp vô l i nên ông nói:

- Thi t h i tr c chú cháu tôi không bi t phong th Phú Qu c là th nào. Vì c u Kh iQuang h i ó là h ng thanh niên tân ti n, c u quy t th c hành cái thuy t t do k thôn, c u th a thu n v i con cháu tôi ây r i Hai àng làm v ch ng v i nhau. Ch ngcon cháu tôi có nghén, cha m c u Kh i Quang sanh gi c b t nh t c u nhà, r i i

i v cho c u âu trong Ch L n. Anh ch tôi c ng không ch u cái thuy t t do k thôn ó nên ánh i con cháu tôi. Tôi không theo cái thuy t nào h t, tôi có t t hayth ng ng i l b c ch i v i, tôi không n bu c c u Kh i Quang xung t v i mcha mà mang ch b t hi u, tôi c ng không ành cho con cháu tôi h th n n n nmà t t t m b y nh nhi u cô gái khác. Tôi m i an i r i em cháu tôi ra ây mà xalánh tr n t c r n ràng ng an h ng c nh thú thiên nhiên tr i bi n. M i m y n mnay chú cháu an thân kh e trí không mu n bi t t i vi c i n a. C u Kh i Quang tính

c chú cháu tôi v làm chi? C u ã có v khác, v c a cha m c i. Cha m c u l ikhông a con cháu tôi. N u chú cháu tôi v Sài Gòn thì gia o c a c u xào xáo, màchú cháu tôi l i m t cái thú an vui v i núi r ng tr i bi n n y, v mà không àng nàocó l i h t thì v làm chi?

- Tôi làm vi c v i ông Kh i Quang m i b y n m nay tôi bi t rõ gia o c a ng h t.Bây gi i khác, ch không ph i nh h i tr c. Cha m ông thu c b c phú hào cócon h c gi i, xu t thân làm vi c c ng i a v có t ng lai r c r . Hai ông bà, nh tlà bà mu n ki m ch giàu sang mà làm sui ng ng môn i h . Ý m y ng i th

u thì v y ó nên ép bu c ông ph i b cô ây r i ng c i con gái c a m t nhà phúth ng trong Ch L n cho ông. Vì trái tim c a ông Kh i Quang ã có ng i làm ch

i, b i v y c i v v thì ông lãng l , lãnh m. Tuy v c a cha m c i ông khôngdám hân h i, song i v i v , ông không tình chi h t. Bà v t ng mình giàu sang vnhà ch ng s c ch ng yêu th ng, chi u chu ng. Té ra ban êm ch ng c lo csách, không d t v i ch i mà có i thì i n ti c ho c i ch i v i anh em, không ch uem v theo. trong tình c nh y, bà v t nhiên c ng không dan díu v i ch ng

c. Bà th t v ng, nh ng c ng nán v i ch ng c ba n m. Sau bà chán n n quá,nên m n c b nh ho n xin v v i cha m ít ngày ng u ng thu c, r i l n l n dangra. c m t n m v ch ng không khác. Sui gái s mang ti ng, m i ra xin v i sui traimà ly d , ch v ch ng không có tình v i nhau y là t i không ph i c n duyên, thôi thì

i rã ph t cho xong. Bà sui trai c n l m, ch Kh i Quang v i ông già thì s n lòngphân ly. àng gái mu n tr ng s vô n xin . Tòa l p th hòa gi i, c n m màkhông c lên án cho phá hôn thú. y v y cu c v ch ng ng môn i h c a ôngKh i Quang kéo dài tr c sau có n m n m r i r i rã mà may không có con lòngthòng. Bà già ông còn ki m ch khác ng làm sui n a. Ông già không cho. Ông nói

m tr c Kh i Quang có k t tình v i cô nào ó nghe nói ã có thai. V y thì nên emcô y v ng v ch ng m m mà mình l i có s n cháu n i. Bà già nh t nh khôngch u. Ông Kh i Quang c ng nh t nh không c i v khác. Ông th y cha m t b ng

i ông nên vi t th ra Phú Qu c c y ki m giùm. Ông tính r c v , ông mu n riêng. Té ra ki m không c. Ông Kh i Quang c ng không ch u c i v , quy t v ymà ch . Cách n m sáu n m sau, bà già m t, ông già nh c Kh i Quang rán tìm ng i

, n u không có ch ng thì r c v ng coi sóc vi c nhà. Kh i Quang vi t th c yki m giùm n a, mà ki m c ng không ra. N m nay may có ng i b n h c h i tr c

i ra ây. Kh i Quang m i vi t th nói r ròi và c y m n ng i ch u khó i h i tnhà, i kh p trong r ng, trong núi mà h i, nên tìm c ây. Ông c hay tin tìm c,

m ng quá. Nghe nói m i m y n m cô không l y ch ng, c v y mà nuôi con, l ic con trai n m nay ã 16 tu i, thì quí l m, b i v y ông c thôi thúc Kh i Quang

ph i làm sao r c h t v cho mau. T i v y nên ông Kh i Quang vì ph n s ràng bu công i không c, ông m i c y tôi i th , c n d n tôi ph i làm sao r c cho c, bao lâu thì , ph i r c cho c thì m i v ”.

Ông Hai C ng vui v nói: „Tình c a c u Kh i Quang d o dai b n b quá! Mà có vi cnh v y m y ng m y b theo x a h m i th y v ch ng yêu nhau gia ình m i m m, chkhông ph i nh ng môn i h . Làm cha m , d u có con trai hay con gái c ng v y, h bi tcon nó dành ch nào, mình d h i n u không ph i là nhà tr m c p hay hung d , hay ngangng c thì mình cho c i g , không c n cao th p ho c nghèo giàu. Con mình nó có ph c criêng c a nó. Mà r i ro nó yêu l m, nó ch n sai thì nó ch u, mình kh i b nó phi n trách”.

Ông Phán Cao c ng c i mà nói: „Ông chú già mà trí ý theo th h m i, thi t áng khen.Tôi kính ph c ông chú r i. Ông c tr n c ng v y. C d dãi mu n chi u theo ý con. Duy có bà

h i tr c g t gao, n theo x a quá, làm cho i c a ông Kh i Quang ph i l t l o bu n hiut m i m y n m nay. Mà bây gi tìm c ây, v y c ng là may. Có l Tr i Ph t th y tình ôngng n b n v ng nên ng lòng ph i cho ông sum hi p v i v con ng ông vui thú gia ình

trong kho ng i sau, mà c ng cho ông c có dâu có cháu n i trong nhà ng ông c vui v v ingày già c a c ”.

Ông Phán h i cô Lê bi t nhà c a ông Kh i Quang hay không. Cô Lê nói bi t, nhà C uKho.

Ông Phán m i nói ti p: „Bây gi Hai cha con c ng còn cái nhà l u ó, song tu b l i coip l m. nhà r ng thinh thinh mà ông Kh i Quang thì m c i làm vi c không có nhà. Ông c

thì trên l u, b t ng d i v ng hoe cho b i b p coi ch ng ch không có ai . M y bà con v t ng du i, có ba b n cái phòng, thi u gì ch ng . Tôi r c v ây ông c m ng l m, b i vì

t mình, con m c làm vi c, t i ngày không có ai mà nói chuy n, thì vui sao c”.Xuân S n h i: „Có v n hay không”.Ông Phán nói: „Có ch . Nh ng Sài Gòn âu có t r ng mà l p v n l n nh ngoài

y, nên tr ng cây trái chút nh tr c sân v i chung quanh nhà mà thôi. Tuy v y mà nhà c aông n i c u c ng có tr ng vú s a, lu-cu-ma và nhãn”.

Xuân S n h i: „Vú s a là cây gì?”Ông Phán nói: „T i ngoài n y không có nên c u ch a bi t. V tr ng r i c u s th y. Có

th trái cây h t, có t i nho t i, xá l , bom, ngo i qu c ch vô bán n a, th nào n c ng ngon”.Ông Phán nh n th y ông m i nói chuy n l n u mà c nhà ai c ng vui mà nghe, ông

không mu n nói nhi u n a, s ng i ta ngh ông chu t ngót ng d d . Ông m i ng d y xinphép v i ông Hai cho ông i xem v n ch i.

Ông Hai C ng s n lòng bèn vui v ng d y i v i ông Phán Cao.Xuân S n v i Thu Th y nghe ông Phán nói chuy n nãy gi , Hai tr có thi n c m v i ông

nên i theo ng nghe ông nói chuy n n a.Xem v n tiêu, ông Phán nói thu nay ông m i c th y dây tiêu l n u. Ông c r

m m y chùm trái, h i Xuân S n chùm n y ch ng nào chín mà hái c, h i Thu Th y tiêu n hay là bán, có ai t i mua hay không. Ông ki m chuy n mà nói v i hai tr nhi u h n là nói v i

ông Hai, rõ ràng ông ch ý chinh ph c lòng yêu m n c a hai tr .Ông Hai C ng có c p m t tinh i, ông dòm t i thâm tâm c a ông Phán, nh ng ông làm

xem coi mánh l i c a ông n s có hi u qu gì?Ông Phán ra xem su i n c, khen su i n c trong, r hai tr qua su i ng ông xem r y

th m, th y th m chín ông mu n n. Thu Th y ch y vô nhà l y dao ki m n c Hai trái r iXuân S n g t m t trái cho ông n th , ông khen th m ng t.

Ông Hai d t i coi m y cây d a tr ng theo mé su i, trái sai o n, xem m y hàng xoàing tr bông r i tr qua xem m y hàng chu i v n mít.

Ông Phán ngó hai tr v a c i v a nói: „ ây có v n t i t t quá, hèn chi hai cháuquy n luy n không mu n b mà i. Hai cháu v Sài Gòn còn có nhi u th trái cây khác n a. V

tr n r i bác a i lên phía Lái Thiêu có nh ng v n s u riêng, m ng c t, lôm chôm c ng pm”.

Tr vô nhà ng i nói chuy n ch i n n a chi u r i ông Phán tính v . Ông c y Xuân S na giùm ông i m t khúc ng vì ng r ng v ng v l lùng nên i m t mình ông có h i ái

ng i.Xuân S n s n lòng a ông i li n, nói a ra t i ch c ng c. Thu Th y nói nàng

ng i n a, i theo ch i cho vui. Ông Phán d n cô Lê n c m chi u nh u ng m t viên ký ninhi ông t giã mà i v i hai tr .

Khách v r i, cô Lê và cô Thiên H ng u khen ông Phán vui v , hai cô nói c i chkhông bu n lo nh b a tr c v y n a. Ông Hai C ng thì nói nh ông Phán mình m i hi u rõgia o c a Kh i Quang; t i bà m l a ch n ch ng môn i h mà làm sui, nên con v i âukh vì tình yêu, r i ch u l làng ni m ch ng v . Còn Kh i Quang n m tr c ly d c ng i v

a cha m c i r i chàng m i lo tìm ki m ng i x a, bà m g t gao ã qua i r i, còn ông cha dãi r ng dung, ông bu n vì s ph n cô n, nên chàng m i s t s ng nong n ru c cho c v

con em v cho chàng tr n ngh a chung th y và cho cha an i bu i nhành dâu x bóng. C bang i u bàn lu n v trí ý c a cha m Kh i Quang không gi ng nhau và phê bình tình thànhthi t c a chàng, nh ng ch a ai dám ng t i v n i v Sài Gòn hay là nên t ch i mà luônngoài hòn ng h ng c nh thú thiên nhiên, vui v i tr i cao l ng l ng, bi n r ng thinh thinh,quên c l i danh phú quí.

Còn ông Phán Cao i v d c ng, ông i gi a Xuân S n v i Thu Th y i c p haibên ông. Ông ki m chuy n mà nói cho Hai tr vui, t nh ng c nh t t p, thu t các cu c vui ch i

y Sài Gòn. Ông khoe nh ng l u ài l ng l y, nh ng ng sá s ch s th ng b ng, xe h i quai d p dìu, nam thanh n tú áo qu n lòe lo t. T i m t viên á, ông ng i ó ngh ch n, bi u hai

tr ng i tr c m t ông r i ông móc túi l y ra m t t m hình nh c a Kh i Quang mà trao choXuân S n và nói: „Cháu coi cho bi t m t mày và hình dáng c a ba cháu”.

Xuân S n c m t m hình ch p c a cha mà nhìn. Thu Th y ng i khít m t bên, nàng cáicàm trên vai anh mà xem chung.

Xuân S n nhìn m t h i r i h i ông Phán:- Thi t ng i n y là cha c a con hay sao?- Ông ó a.- Thu nay con ch a g p l n nào.- Cháu ra ngoài n y h i trong b ng m làm sao mà g p c. ng trông con lung l m

nên bi u qua ra r c con y. ng làm l n, giàu có sang tr ng, i làm vi c hay i âung i xe h i, ch không bao gi i b . Còn ông n i cháu thì vui l m, tóc râu uc mà còn m nh. Ông c c n d n qua th nào c ng ph i r c cho c cháu v v i. C nói h cháu v t i c mua thêm m t chi c xe n a, mua xe l n, chi u chi u

i ch i v i hai cháu. C giàu l n l m, ti n b c thi u gì. Cháu v tr ng sung s ngquá cháu à. Chi u i h ng mát có s n xe h i cho mà i, b a vô v n bách thú coi c p,coi voi, coi nai, coi s u, coi chim cò th , ho c qua b n tàu coi tàu binh, tàu hàng,chi c nào chi c n y l n thinh thinh, u ch t sông. T i mu n n c m Tây ra nhà hàngngoài Sài Gòn, còn mu n n c m Tàu thì vô cao l u trong Ch L n. n u ng no nê

i mu n i xem ch p bóng hay mu n xem hát c i l ng tu ý, có th hát cho màxem.

- Con b n qu n áo lôi thôi nh v y i ch i c hay sao?- Ôi! Cái ó mà lo gì cháu. Sài Gòn ng i ta có máy may nên may l l m. H

cháu v t i qua sai i kêu th l i o mà may Tây nh qua ây cho cháu b n i ch ivà may hàng l a cho cháu b n trong nhà. May m t ngày thì cháu có mà b n.

- Con nghe má hai nói xe h i mà con ch a th y.- t i nhà thì cháu th y li n. T t l m mà ch y máy l i êm ru, ng i trong xe sung

su ng nh tiên.- Hai tr nhìn nhau mà c i.Ông Phán th y cá ã ng m m i nên ông ng d y nói v k o t i. Ông bi u hai tr tr

i, vì t i ây r i thì ông i v m t mình c. Hai tr không ch u quy t a ông xu ng t i chi s tr v c ng ch a t i âu mà s .

Ba ng i i n a. Xuân S n xin cho m n t m hình em v coi ch i. Ông Phán nóinh mu n thì ông cho luôn c ng c.

i ch r i, ông Phán h i Hai tr tr v k o nhà trông.Xuân S n và Thu Th y t khi l n lên thì ngoài ông ngo i v i m ra, duy có nghe m t

mình s c am An Viên là ng i l n, àm lu n vi c i mà thôi. Mà s c là tiêu bi u c a pháin d t, b i v y s c luôn tán t ng h nh phúc do i s ng thiên nhiên gây ra, vui v i tr i bi n,

núi r ng, kh i tranh ua r n r .n tánh tình ch t phác, l i nhi m v i c nh s ng thiên nhiên ó n a, hai tr không bao

gi mong m i s vui su ng nào khác h n là tình m m thân yêu trong nhà.Hôm nay ông Phán Cao là tiêu bi u c a phái danh l i, ông trang ra nhi u c nh i vui

ng khác n a, ông kêu g i trí háo k c a hai tr , làm cho hai tr l n x n trong lòng. Trí nont, tánh thi t thà, hai tr có dè ông Phán Cao là quí danh l i âu, b i v y i v d c ng hai tr

tr m tr c nh i s ng th n tiên c a ông Phán m i nhem thèm ó. Tuy hai tr ch a t ý mu n bPhú Qu c mà v Sài Gòn, song trong trí ã v n v nh ng nhà l u, xe h i, n c m ngon, m c áo

t, r i trong lòng ph i ng. Nh t là Xuân S n th y ch n dung c a cha, r i l i c nghe ôngi trông i, thì chàng bâng khuâng, kho n khoái, r i b i r i vô cùng. Ph i i v Sài Gòn hay

không? Hai m v i Thu Th y ch u i v i mình hay không? N u i có m t mình thì vui v i ai?Tuy v y v n nhà Hai tr th y m thì h n h m ng vui. Xuân S n a ch n dung c a

cha mà khoe v i m . Cô Lê v i cô Thêin H ng nhìn t m hình ch p r i trao cho ông chú xema. ông Hai C ng nói ph i hình c a Kh i Quang, nh ng bây gi tr ng tu i trên m t kh n h n

i n h n h i tr c.n c m chi u r i cô Thiên H ng nh c cô Lê u ng ký ninh. M y bà con ráp nói chuy n

Kh i Quang n a. Hai tr thu t l i cho ông ngo i v i hai m nghe các u ông Phán Cao nói v ichúng nó h i chi u. Ông Hai C ng bi t ông Phán ch m nom cám d hai a nh , nh ng ôngkhông nói ra, mu n coi s p nh v i hai m chúng nó có say mê h nh phúc r c r giàu sang mà

h nh phúc thiên nhiên nhàn l c hay không. V ph n ông thì thi t ông không ham gì h t, ôngmu n l c c ây mà vui v i c nh tr i n c và h ng thú an nhàn v y thôi. Ng t ông dòm l ithì hai con ch a ph i già, hai cháu còn kh d i, ông không n cám d con cháu vùi thân trongch n núi r ng mà s ng v i c nh i n d t nh ông, mu n cho chúng nó thong th mà ch n

a.Còn cô Lê v i Thiên H ng thi t c ng h t ham r n ràng danh l i, mà hay Kh i Quang

ng tình b n chí thì Hai cô ng lòng, nên không n vì tình mà làm kh cho ng i, b i v y haicô c ng l ng l không bi t nên i hay nên , ch a dám qu quy t.

a sau, n c m s m m i r i, ông Phán Cao l o o vô n a. Ông h i cô Lê có u ng kýninh theo l i ông d y hay không. Cô nói có u ng hai viên r i và b a nay không còn m l nh

a. Ông khuyên c ti p t c u ng hoài, u ng h t m t ch c viên t nhiên d t b nh, n ng c.Ông Phán h i Xuân S n chung quanh ây có c nh nào p thì d t ông i xem ch i cho

bi t. Xuân S n v i Thu Th y mu n nghe ông thu t chuy n trong Sài Gòn n a nên khoe Gi ngTiên và chùa Ph t, r i Hai tr d t ông i.

Ông Hai C ng ngh vi c i hay ph i quy t nh cho r i ng s p t, ch không lday d a hoài. Th a d p Hai a nh v ng m t, ông m i h i cô Lê v i cô Thiên H ng coi Hai côli u l nào.

Cô Lê l ng l , cô phú cho chú li u nh.Cô Thiên H ng nói: „ c th c a ông Kh i Quang r i h m nay con suy ngh lung l m.

Con xin chú cho phép con t ý c a con cho chú nghe th coi. Thi t hai ch em con s ng h m hútmà yên n m i m y n m nay ch em con ã quen r i không còn ham mu n u chi n a. Ng tbây gi c bi t Kh i Quang có lòng thành th t, t i bà m khó nên ngày tr c ng i ph i xa máth ng S n. Bây gi các cái khó ã ch m d t, Kh i Quang mong m i mu n r c v con v ngchung s ng h ng phú púi. Ông thân ng i hòa thu n nên c ng g n bó em dâu v i cháu n i v

ng gia ình oàn t cho vui. Kh i Quang s má th ng S n không b con ây b v mà i,nên s n lòng r c luôn m con c a con v mà nuôi n a. Ng i c x tình ngh a nh v y,mình không phép ph phàng. V y m con th ng S n ph i v cho v ch ng, cha con, ông cháuhi p hòa m t c a ch không phép th i thoát. Còn ph n con thì cha m hai bên u không nhìnnh n con là ng i trong thân t c. N u con v Sài Gòn thì nh n Kh i Quang m con sung s ng

m thân, ng t con làm gai m t cho thân t c ôi bên d ng nh con có ý trêu b o ng khiêukhích, con ã có l i, mà làm cho l i thêm n ng n a. Hôm tr c chú nói chú tính luôn ngoài n yvì chú không ành r i kh i c nh vui s ng thiên nhiên mà c ng không n b ngôi v n c a chúdày công g y d ng. V y nên cho m con th ng S n theo ông Phán mà tr v Sài Gòn; còn con

ây ng m con h h v i chú cho vui. Còn vi c n y n a: Xuân S n v i Thu Th y t khi m it lòng m thì bú chung, ng chung, ch i chung, n chung, h c chung v i nhau, b i v y hai a

nó không r i nhau. Cách vài tháng tr c hai con th y chúng nó dan díu quá nên lo ng i ngh thnào c ng ph i cho chúng nó ph i hi p v ch ng. Nh ng m i 16 tu i, nh quá nên ph i gigìn, i m i chín ôi m i r i s cho ph i hi p. Mà chung m t nhà, i ch i chung hoài,không ph i d gìn gi c. V y nh n d p n y mà r phân cho m i a m t n i, i vài ba

m l n khôn r i s cho chúng nó n v i nhau. Con t ng ý con nh v y n u chú ch u thì âuó u c vi c h t.”

Cô Lê nói: „Ch tính nh v y thì ph i l m. Nh ng em ngh nh v y; mình nghe ông Phánnói ch ch a dám ch c tình c nh c a cha th ng S n ph i v y hay không. T t h n là em nán l iây chú d t S n v Sài Gòn cho nó g p cha v i ông n i tr c, coi tình ý ng i ta i v i nó

th nào. N u thi t ng i ta th ng yêu nó, mu n ép bu c nó , mà nó c ng vui lòng ch u , thìchú t thi t tình yêu c a nó i v i Thu Th y cho cha nó bi t, r i nó l i mà n h c vài n m.Ch ng nó khôn l n mình s a Thu Th y vô ng hai a ph i hi p. N u nó có nh cháu thìcháu s vô sau. Còn n u ng i ta l là ngu i l nh không có tình gì l m, ho c th ng S n khôngch u thì chú d t nó v ây. Em ngh bây gi m con em theo ông Phán mà i m t l t có nhi u

u b t ti n: th nh t Thu Th y th y m con em i h t, nó t ng S n b nó bu n r u, th Haiem vô ó mà ng i ta lãnh m v i em thì khó cho em tr ra, d u có d i n a c ng h th n v ithiên h . Em l y c hi n gi em không c m nh kh e, ít tháng r i em s vô sau. Con tínhnh v y chú ngh coi ph i hay không, chú. Chú i v i Xuân S n, Hai ch em con v i Thu Th y nhà có em Di p ph nên không lo gì. Mà chú v tr ng ch i m i b a ho c n a tháng r i chútr ra, d u S n ch u hay không c ng v y, thì v n t c có ch em con s n sóc nên không hhao gì mà lo. Chú ngh sao?

Ông Hai C ng ng i tr m ngâm m t chút r i ông nói: „Tính nh Lê v y ph i h n Thiênng. N u cho ông Phán r c m con Lê i h t thì Thu Th y s S n b nó r i nó bu n t i

i nghi p. Mà còn s S n c n không ch u i, òi ph i có Thu Th y theo n a ch . Chú a nói m t mình, nói em nó vô Sài Gòn cho nó th m ba v i ông n i r i nó tr v ngoài n y v i chú,

thì có l hai a u yên lòng h t. Vô Sài Gòn, S n th y vui ch c nó mê, r i nh cha nó thi t

mu n nuôi nó thì d nó ch c nó ch u l i. Mà chú vô ng ki m th m bên ngo i c a S n coi cònnh gi i hay không. Thiên H ng c ng nên biên tên h và ch c a cha m và cha m bên

ch ng con ng chú d h i luôn coi tình ý i v i con bây gi th nào. Chú i ch ng n a thángchú s v t i”.

Thiên H ng nói:- Cha c a con là H i ng Tr n Quang Niêm Châu Thành M Tho, phía bên Ch C .

ch ng c a con h i tr c tên Lâm Công Thành, con c a Cai T ng Lâm Công Bình Nh t T o, thu c tình Tân An. N u chú i thì con s biên gi y cho chú em theo ngchú nh .

- c. V y thì xong. Nh ng tr c khi nói co ông Phán bi t, mình ph i d ý hai anh coi Xuân S n ch u i v i chú, còn Thu Th y ch u l i hay không ã.

- Vi c ó chú cho Hai con nói v i chúng nó. Coi b Hai a nó a ông Phán r i.Con ch c con c t ngh a ph i qu y cho chúng nó hi u thì chúng nó ch u.

- , nh chúng nó ch u thì nói v I ông Phán ch i m i b a, i may m t b qu n áoi cho Xuân S n b n r i ki m ghe vô Hà Tiên mà i.

- ng ph i may cho chú m t b m i ng chú b n coi m i c. mai bi u Di pra ch ki m hàng l a mua v may. N u không có hàng thì s may v i b n .

Ba chú cháu nh t nh nh v y r i n chi u Thu Th y v i Xuân S n v nói d t ôngPhán i qua gi ng Tiên r i d t ông lên chùa Ph t. Có m t bà vãi già c t ngh a s tích gi ng Tiêncho ông Phán nghe, coi b ng vui quá. ng nghe nói chuy n câu cá ng mê nên ng v luônsong ng bi u sáng b a sau hai a nó n c m r i em ba c n câu ra Qu n ng d t ông i câuch i. B Hai a a ông Phán l m.

i l i ông Hai C ng kh i u nói v i Xuân S n r ng cha v i ông n i nó mu n r c h t nhà v Sài Gòn mà nuôi. Ng t lúc n y má nó trong mình không c m nh, i xa không c.i i h t b v n không ai coi. V y ông tính b a nào ông Phán v thì ông d t Xuân S n i theo

ông Phán vô cho S n bi t cha v i ông n i, ch i ít b a r i ông d t tr v hòn, i m nó m nhi ông s a m con nó v i con Thu Th y tr vô m t l t, Di p l i coi v n. ch ng ông r i Di p s vô sau.

Xuân S n bu n và nói nó mu n Thu Th y i v i nó ch nó không ch u i m t mình nói ông ngo i.

Hai bà m m i ti p nhau mà c t ngh a r ng Thu Th y nhà v i hai m , không m t âumà s , nên ph i nài nó theo. Trong ít tháng r i s a Thu Th y vô sau ng luôn v i nhau. CôThiên H ng nói ngay ra: „Hai má ã nh t nh ch ng nào hai con c 19 ho c 20 tu i hai má

cho phép làm v ch ng v i nhau. Nay ông ngo i già r i, g n t xa tr i, hai má không có ti nc, l i y u i, nuôi hai con không n i. Xuân S n c n tìm ông v i cha mà n ng t a ng

ngày sau có c m ti n mà nuôi v v i hai m . Xuân S n yêu Thu Th y thì ph i d n lòng ch u xacách Thu Th y trong m t th i gian ng sau m i có b c ti n s m áo qu n t t cho v b n, có nhà

t cho v , có xe h i cho v i ch i, nói tóm m t l i ph i có b c ti n mà t o c nh i s ngsung s ng, sang tr ng, r c r , t i c i cho v h ng, ch yêu v mà không lo t ng lai cho nó

nó s ng v i áo qu n rách r i, v i l u tranh xiêu xó b a ói b a no, th ng nh v y là h ich âu ph i th ng. V y ch Hai con không nh l i s c An Viên nói hôm tr c hay sao? S

nói: „V tình yêu, n u mình mu n vui mà c th ng ng i và c ng i áp tình nênth ng mình l i, thì tr c h t mình ph i rán è nén tình yêu, rán ch u au kh ngóng trông ch

i, ch ng c th a mãn mình m i vui”. S c có kinh nghi m v cách i, hai con ph i nghei s c gi ng d y ch ”.

Xuân S n không c n n a, ch nói: „Con i v i ngo i vô cho bi t r i con v ”.Cô Lê nói mu n v ch ng nào tùy ý.

Thu Th y l s c lo ng i, ch không òi i theo mà c ng không bu n.Hai m bi t hai con ã xuôi thu n r i m i ki m chuy n vui mà nói cho hai tr an lòng.Sáng b a sau cô Lê ph v i Di p n u c m cho hai tr n ng i câu v i ông Phán. S n

có ti n c a Kh i Quang g i cho, nên tr a cô Thiên H ng v i cô Lê i ch v i Di p ki m muahàng mua v i v c t may cho ông chú v i Xuân S n m i ng i m t b m i ng b n i SàiGòn.

Ngày ó Hai tr i câu, bàn tính t ng lai v i nhau sao ó mà chi u v vui v vô cùng,khoe câu c cá nhi u, thu t chuy n ông Phán có mua xôi mua bánh em theo tr a n v i nhauthi t vui, ông câu c cá ông m ng d , mà hay ch ng ông v s có ông ngo i v i Xuân S ntheo ông vô Saigòn thì ông càng vui h n n a, h a vô tr ng ông s d t Xuân S n i ch i kh p h tcho S n th ng th c c nh phong l u hoa l c a viên ng c Vi n ông.

Qua b a sau ông Phán Cao vô n a. Hai a nh th y ông thì vui v chào. Hai cô ngt qu n áo mà may, th y v y thì hi u Xuân S n ch u i mà Thu Th y c ng không c nh tr .

Ông Phán li n h i ông Hai C ng có ph i ông tính s a Xuân S n vô Sài Gòn haykhông. Ông Hai nói ph i. Ông Phán h i sao không a h t hai cô i luôn theo ý Kh i Quangmong c. Ông Hai nói cô Lê không kh e nên cô i ch a c, cô m nh r i ông s a isau. Ông Phán d n h s p t xong và nh ch c b a nào i c thì cho ông hay tr c ng ông

y quan Qu n ki m ghe g i cho mình vô Hà Tiên mà i.ó m i ngày, ho c ông Phán vô r c Hai tr , ho c chúng nó ra Qu n hi p v i ông mà

i câu hay là i ch i. Hai tr vui nh th ng, nh ng h v nhà thì hay d t nhau ra ng i d a g ccây rù rì nói chuy n v i nhau.

Ông Phán ra Phú Qu c c m i ngày thì qu n áo may xong r i, ông Hai C ng m icho ông Phán hay h có ghe thì i c. Quan Qu n ki m giùm c ghe r i, ông Phán vô chohay và h n v i ông Hai sáng b a sau ông v i Xuân S n ra Qu n hi p nhau mà i.

êm ó Xuân S n v i Thu Th y b n b u v i nhau, theo nhau rù rì nói chuy n r t khuya,tuy c hai u bu n hiu, song Xuân S n không th i thoát, mà Thu Th y c ng không c n tr .

Khuya Di p d y n u c m cho ông Hai C ng v i Xuân S n n. Thu Th y c theo ng it bên Xuân S n, bu n nh ng không nói chi h t. Thiên H ng giao mi ng gi y cô biên tên và

a ch c a cha m hai bên cho ông Hai em theo.ng sáng c nhà u theo a ông Hai v i Xuân S n ra qu n, Di p xách gói áo qu n i

theo sau v i ông Hai, cho hai m v i hai con i tr c ng d n dò v i nhau.Ra t i qu n, quan Qu n m i h t vô nhà ng i ch i. Ông ni m n h i cô Lê h t rét thi t

hôn. Ông a thêm cho cô m i viên ký ninh n a d ng dành h b a nào cô m nóng l nh thìcó s n mà u ng. Ông khuyên h t hai cô nhà n u có vi c chi khó kh n b i r i thì sai ng i racho ông hay. Ông ki m chuy n vui mà nói v i Thu Th y, d n nhà có bu n thì ra i câu ch i

i con gái ông.Ch ng s a so n a ba ng i xu ng thuy n thì cô Lê trao h t gói b c c a Kh i Quang

i xu ng ó cho ông chú nói còn tám tr m và bi u ông em theo mà i ng. Ông Phán c n,ông nói Kh i Quang có giao cho ông m t s ti n làm l phí r i. Tuy v y mà ông Hai c ng l yem theo hai tr m còn bao nhiêu tr l i cho cháu c t.

Quan Qu n c ng theo a ra t i b n. Ch ng k t bi t ng i mà xu ng thuy thì Xuânn m nh m n m tay Thu Th y mà nói: „Em nhà m nh ng bu n nghe hôn, qua i ít b a

qua v qua s mua v cho em”. Chàng nói c ng c i, nh ng r ng r ng n c m t.Thu Th y nói: „Anh v i ngo i i m nh gi i… v cho mau… em trông l m”. n c m t

tuôn d m d , nàng không nói c n a.Thiên H ng v i cô Lê v i Di p th y th y th m i lui ghe, ba ng i au n quá nên

ng i chùm nhum v i nhau mà khóc. Thu Th y c ng ngó theo ghe không ch u ng i.

Quan Qu n theo an i m t h i r i ông t mà v .Thu Th y v i hai m c ngó theo chi c thuy n tru ng bu m t t mà i, ngó trót gi ,

ch ng thuy n qua kh i cái doi h t th y n a, m y ng i m i ch u l n b c tr v nhà.

9- ÂY TRÔNG Ó I.

Xuân S n v i Thu Th y trí non n t, lòng th ngây, tánh ch t phác thi t thà. Hai tr b ôngPhán Cao cám d luôn m y b a, ông em nh ng c nh th n tiên sung s ng mà trêu b o nhemthèm, nào nhà l u, nào xe h i, nào hát x ng, vui ch i, nào áo qu n loè lo t, ông nh i s làm haitr mê m t và quên h t c nh thú thiên nhiên nhàn l c thu nay và mong c nh ng c nh thú l ,

ng h ng c nh thú r c r t ng b ng ó m i thi t là h nh phúc.i trí c a hai tr ã bi n chuy n nh v y nên khi nghe hai m nói chánh th c r ng ch

trong m t vài n m n a cho hai tr khôn l n r i s cho hai tr ph i hi p v ch ng thì c hai un h trong lòng. Xuân S n bây gi c cha v i ông n i giàu sang nhìn là con cháu, nên cho

ng i i ru c. V y chàng ph i i th m cha v i ông n i mà c u thân ng ngày sau m i có ti nc, có nhà l u, có xe h i cho v ch ng chung h ng sung s ng, vui ch i v i nhau cho ng a

nguê r c r .Ch c s c Thu Th y làm v thì Xuân S n m ng l i nghe ông cha giàu sang có ti n

c nhi u thì mu n c y th l c kim ti n y mà xây p n n h nh phúc th n tiên cho ng i vyêu c h ng cho sung s ng v i mình, b i v y Xuân S n ch u t m lìa Thu Th y trong ítngày g p cu c t ng lai mãn i vui v .

Còn Thu Th y t m i bi t i bi t nói cho t i bây gì nàng không r i Xuân S n ra t i m tc, v ng m t chàng trong m t bu i thì nàng bu n b c x n xang. Hôm nay c ng vì mê c nh thú

c r giàu sang cho v ch ng c sung s ng nên nàng d n lòng b n r n cho Xuân S n io n n t ng lai h nh phúc ng v ch ng chung vui.

Nh ng mà n lúc hai tr nhìn nhau ng phân tay chia r thì c hai ch ng kh i b n b uau lòng. Xuân S n tuy rán làm c ng d n dò ít ti ng r i b c xu ng thuy n mà i, nh ng chàngau kh trong lòng n a n c m t. Còn Thu Th y xúc ng quá c ng trân trân ngó theo,

c m t tuôn d m d , ch ng thuy n i m t d ng r i, nàng g ng g ng theo hai m mà v , tronglòng o não b i h i nh k m t h n hay i s c.

Hai m c ng bu n h t s c, nh ng ph i rán làm t nh cho con yên lòng, bày chuy n vui mànói cho con khuây lãng, thêu d t c nh t ng lai t i c i xán l n cho con ham mà quên n i bi tly au kh bây gi . Mà nói cách gì Thu Th y c ng l ng thinh c lau n c m t àm i theo, chkhông vui v chút nào h t.

n nhà Thu Th y n m dàu dàu. Di p n u thêm c m d n ra. Hai m ép l m nàng ph irán n n a chén r i i th th n m t mình ngoài v n, lúc ng i trên mé su i mà xem n c ch y,lúc ng i d i bóng cây mà ón gió mây.

Hai m bi t con nh Xuân S n m i bi u Di p d n chén bát r a r i theo nói chuy n ch ii Thu Th y cho nàng khuây lãng.

Di p r i ki m chu i úng vóc mà n r i qua r y th m ki m th m chín mà c t, bày chocó vi c ng Thu Th y làm v i mình, v a làm v a nói chuy n cho vui. Mà nói gi ng gì m t látThu Th y c ng nh c t i Xuân S n m t l n ho c nói bây gi Xuân S n ng lêu bêu ngoài bi nho c h i ch ng nào Xuân S n m i vô t i Hà Tiên.

Hai m v i Di p ki m d cách mà gi i bu n cho Thu Th y. Nàng ng i âu ho c i câung có m t ng i i theo m t bên ki m chuy n nói cho nàng vui.

i ngày h n u c m thì Di p kêu bi u ph b p, h r nh thì r ra s n sóc v n t c, t irau, ng u, n chu i, hái tiêu, ho c r i câu, ho c d t i ch t c i.

n c m chi u r i thì hai m làm nh th ng l , tr i chi u d a g c cây r i xúm nhau ng inói chuy n ch i. Gi ó là gi Thu Th y bu n h n h t, vì thi u Xuân S n v i ông ngo i nênnàng nh , c ng i khóc không nói chi h t.

Nh hai m an i và nh Di p ki m th gi i bu n nên Thu Th y i câu, i ch t c i, ho cra làm v n, khây lãng c chút nh. Nh ng n b a n, nàng rán ng i n, mà n không bi tngon. Ban ngày h r nh thì nàng ra viên á ch Xuân S n th ng ng i ch i v i nàng thu nay,nàng ng i ó mà t ng nh b n r i r i n c m t. Ban êm ng v i m , tuy nàng n m im lìm,song trong lòng th ng nh , trông i không nguôi, b i v y nàng ít ng c ngon gi c.

Ngày trông êm i ã n a tháng r i mà ch a th y Xuân S n tr v . Thu Th y m i rDi p i câu m i ngày ng ra mé bi n ngó ch ng coi có ghe nào Hà Tiên ra hay không. B anào Di p m c làm công vi c khác i câu không c thì nàng i m t mình. Cô Lê th y cô khôngyên lòng nên Di p i không c thì cô i th , không mu n Thu Th y ng i m t mình ngoàimé bi n.

Hai m nh n th y Thu Th y bây gi m h n h i tr c, vì r u bu n th ng nh , n ngkhông c nên m, ch không ph i au. Nh ng Hai m c ng bu n r i lo s Xuân S n i vôSaigòn và vái van tr i t xui khi n chàng không ch u tr ng, theo ông ngo i mà tr v chomau. Mà ông ngo i c ng bi t không v , b i v y không bi t li u làm sao cho c.

Cô Lê b i r i, m t b a ng ng i n c m chi u, cô v t nói: “Sao i g n m t tháng màchú Hai ch a v v y không bi t. th khi ông c ngon c m ng t canh r i mê m t luôn tr ngmà b bà con mình hay sao mà”. y là l i than vì bu n b c mà phát sanh, nh ng Thu Th y xúc

ng t n áy lòng, nàng bi n s c r i buông a i ra sau hè ng i g c mà khóc.Ông cháu ông Hai C ng ra i, nhà c ng m t ngày. M t bu i s m m i, Di p th c

y ra vô m t lát: „B a nay n a là 35 ngày, ngh a là m t tháng n m ngày mà ch a v ”.Cô Thiên H ng v i cô Lê nhìn nhau châu mày. Thu Th y ré lên khóc t c t i. Hai m

xúm l i d con.y m con, k khóc ng i nói, ng gây quang c nh bu n th m trong nhà, tình c

Di p ng ôm c i bên hè vùng la l n “ông Hai v !”y m con nín m t l t nh âm nh c d t h n và ng ra ngoài sân mà ó. Thi t qu ông

Hai C ng v a ra kh i mé r ng, ông ng i d c theo m y gi ng khoai mì, vai ông mang m tgói bao v i tr ng, còn m t tay xách cái túi b ng b và m t tay xách m t cái bao hàng coi b n ng

. Di p ch y ra ti p xách cái bao hàng giùm cho ông.Cô Lê kêu h i: „Còn Xuân S n âu? Nó không v hay sao?”Ông Hai còn i ngoài xa, nh ng th y có Thu Th y ng ch nên ông tr l i li n:- Ông n i v i cha nó c m nó l i ch i thêm ít ngày r i s cho ng i a nó v sau.

Chú nóng n y s nhà trông nên chú xin v tr c. Mà c ng c theo c m hoài ngiáp tháng m i ch u cho chú v tr c ây.

- Con Thu Th y nhà nó trông quá, n ng không c. Nó m i nh nó khóc, k nghechú v ó.

- Khóc n i gì. nhà có Hai má v i dì. Xuân S n i ng thì có ngo i. Vô tr ng cóthêm cha v i ông n i nó n a. Có sao âu, nên lo s mà khóc. Thôi vô nhà r i s nóichuy n. tr ng có g i cho m y m con th ây. Vô coi.

Cô Lê r c cái túi b cô xách. Ông Hai r nh hai tay, ông i tr c, m y ng i nhà i theosau. Thu Th y hay Xuân S n ch a v , không khóc n a, nh ng s c m m chán n n, nên bu nhiu.

Cô Thiên H ng mu n g n i bu n cho con, nên theo h i g p ông Hai:- Chú v mà Xuân S n ch u l i m t mình hay sao?- Nó không ch u ch . Nó nói có h a v i Thu Th y vô th m cha v i ông n i ít b a r i

nó v , s l i lâu Thu Th y bu n. T i cha nó trìu m n, còn ông n i nó thì vui m ngquá, hai cha con c theo o b , d d , làm cách cho nó vui lòng. Nó không bi t nóisao mà v c, c c ch ng ã ph i l i. Song nó d n chú mà v c, bi u Thu Th y

ng có bu n. nó tr ng m t th i gian cho ông n i v i cha nó vui lòng r i nó s r c h t vô v i nó, c nh v y nó m i ch u luôn. Ông n i v i cha nó c ng

ch u nh v y. Nó ch u l i mà nó có xin cha nó mua hàng cây, mua bông tai, l i c ngmua m t ôi vòng vàng mà g i cho Thu Th y. Ông ch u h t. Ông sai ng i i mua th mà g i v cho Thu Th y ây. r i so n ra mà coi.

- u v y thì chú a Xuân S n vô, thi t ng i ta m ng l m hay sao?- ng d l m mà. Hai cha con c ti c sao không d t i h t m t l t vô cho r i.- Chú v t i ây h i nào?- Vô t i Hà Tiên ph i l i ó t i hai b a m i có ghe ra hòn mà quá giang. Ghe m i t i

i sao mai m c, chú i h ng sáng chú m i xách i v ây.- n 20 ngày r i, b a nào con Thu Th y c ng vác c n câu ra mé bi n ng i câu mà ngó

ch ng, không th y gì h t; b a nào chi u v nó c ng bu n hiu.- i nghi p d hôn!Vô nhà, ông Hai C ng l t cái nón qu ng trên bàn. Ngó th y Lê và Di p xách bao v i túi

vô trên ván ông tháo cái gói mang trên vai ra r i xách em luôn trên ván.Di p c i và nói: „Ông Hai v Sài Gòn mua nón Tây v i áo bành tô coi c quá”.Ông Hai c i mà nói: „ i! Ông n i th ng Xuân S n bày mua s m ng i xe h i ch i v i

ng ó, ch ông già r i l i cheo leo ngoài hòn, n m c th gì c ng c, ông k lòng k d ,ông có thèm k áo qu n giày nón âu con”.

Ông móc túi áo bành tô l y ra m t cái h p gi y a cho Thu Th y mà nói: „Xuân S nbi u cha nó mua mà g i riêng cho con ó. Gi ra mà coi”.

Cô Lê l y h p gi ra thì th y m t ôi vàng ch m, m t s dây chuy n vàng nh v i m tôi bông tai vàng.

Cô Thiên H ng bi u Thu Th y l t ôi bông tai huy n ra r i cô eo ôi bông tai vàng vôcho con. Cô c ng m dây chuy n ra mà eo luôn n a. Cô Lê bi u Thu Th y a tay ng cô eoôi vòng th coi v a hay không.

Vì lúc n y Thu Th y m nên ôi vòng r ng m t chút, ch hai món kia thì v a.Ông Hai nói: „Tuy không nói ra, ch Kh i Quang mua g i cho dâu ó, c ng nh i l

i. Ông n i Xuân S n l i nói ch ng nào v tr ng ng s a bông tai nh n h t xoàn cho màeo.”

Thu Th y chúm chím c i.n m t tháng nay m i c th y n c i c a con tr l i, b i v y hai bà m vui h t s c,

bi u Thu Th y eo luôn mà ch i, t i có s ng c n mép thì c i ôi vàng mà c t, còn hai mónkia eo hoài c.

Ông Hai m cái gói c a ông mang mà l y ra hai cây lãnh en, b n qu n v i b n vóc áoxuy n mà nói: „Ông n i th ng s n nghe ngoài hòn không có bán hàng l a, ng m àn bà trongnhà mình l n nh h t th y là b n ng i, nên ng sai i mua hàng g i may b n b ngch ng v có s n áo qu n mà i, v tr ng r i s may n a”.

Di p th y mình c ng c m t b bóng thì khoái nên khen ông già t t quá.Ông Hai nói: „Ch ng v tr ng r i s bi t mà. , ông còn quên cái n y n a ch !”Ông móc túi l y ra m t gói nh , m a cho cô Lê m t ghim gi y b c mà nói cha th ng

n g i thêm m t ngàn n a bi u dành ng ch ng nào bà con mình vô c thì có s n ti nc mà i, không l y ông không nghe nên bu c lòng ph i l y. Ông l i a m t t m hình ch p cho

Thu Th y mà nói: „Xuân S n g i hình nó v cho con ó. B a h m i ch i r i nó ch p hình v iông n i, ông ngo i nó ó.”

Hai bà m và Di p xúm l i coi hình thì th y Xuân S n m c âu ph c àng hoàng, ng v iông ngo i m t bên, ông n i m t bên, hai ông c ng m c tây, sau l ng có chi c xe h i thi t t t.

Cô Lê nói: „Thi t mà! Hôm tr c t ng ông Phán nói dóc ch ”. Thu Th y c i n a.Ông Hai bi u Di p m bao hàng l y ra, còn ông lo m cái túi. Ông rút ra m t ôi giày

da en, m t cái qu n tây m t cái áo s mi v i c c a ông, l i có m t b mát may b ng l atr ng n a.

Con Di p s p ra trên ván th : bánh mì h p, s a bò, nho khô, trái bôm, xá l .Bây gi c nhà u vui. Thu Th y c ng h t bu n coi b không ai nh h nh phuc thiên

nhiên nhàn l c c a s An Viên th ng gi ng d y, m c m ng vàng b c, qu n áo, xe h i t t, nngon. Vui s ng v i nhau m t h i cô Lê bi u Di p i n u c m cho chú n, s i d i ghe hômqua chú n không c no nên ói b ng.

t tr i m c ã cao r i. Ông Hai thay , ông m c qu n v n, tr n, tay c m gói ti n lcòn c m t tr m m y. Th y hai cô m c d n d p , ông a gói ti n cho Thu Th y và bi u g tbôm, xá l , mà n hay là m m y h p bánh mà n c ng c, c a Xuân S n mua g i cho m y

con n ch i, dành làm chi. Ông nói r i ông i ra ngoài mà th m c a ông tr ng.Thiên H ng v i Lê nh n th y ông chú lanh l i, ông nói xuôi s p khéo, làm cho Thu

Th y h t bu n thì Hai cô m ng. Coi m y vóc áo qu n r i gói l i, x p c a ông chú, m t c tt. Th y Thu Th y c ng i nhìn mình, hai cô m i l y dao g t m t trái bôm v i m t trái xá l ,

bi u con n, nói trái cây t i n cho r i lâu nó thúi, còn bánh trong h p dành c. Thu Th y n trái cây v i hai m , l i l y m i th m t mi ng em vô b p cho Di p n.

m chín r i, Thu Th y ra v n m i ông ngo i vô n. Trong lúc n c m, ông Hai C ngi thu t vi c nhà c a Lê cho Lê nghe. Ông nói ông có n ki m th m anh ch là cha m c a Lê.

Cha c a Lê già ch t ã b n n m r i. M c a Lê c ng còn c n ph h i tr c ó, nh buôn bánkhá nên bây gi có n m b y ngàn. Anh c a Lê h i tr c làm tài x , ti n t n nên s m c m tchi c xe cam-nhông-n t1 a hành khách ng Sài Gòn-Th D u m t. Còn hai a em c a Lê,

a gái giúp m mua bán, a trai làm vi c nhà in, c ng thong th .Cô Lê nghe cha m t thì bu n, ch ng nghe nói m v i anh em khá h t thì yên b ng.Ông Hai nói m c a Lê ã h t gi n Lê. Bà nghe ông nói ông nuôi Lê 16 n m nay, Lê sanh

con trai, bây gi bên n i a nh ki m nhìn nó, ông a nó v cho cha nó r i, sau ông s a Lêvô n a; bà hay nh v y bà m ng l m.

Ông Hai c ng nói luôn chuy n gia ình c a Thiên H ng n a. Vô ch i c ít b a, ôngtính i M Tho và Nh t T o. Kh i Quang h i ông i có vi c chi. Ông thu t s vi c nhà c a Thiên

ng cho chàng nghe. Chàng c n không cho ông i, nói không th gì ông d c. Chàng c tmi ng gi y c a Thiên H ng vi t và h a chàng c y ng i tai m t M Tho và Nh t T o nóichuy n ngay v i ông ngo i và ông n i c a Thu Th y cho. N u ông nào ch u nhìn m con ThuTh y là con cháu thì ông s cho ng i r c h t lên, r i ông n i c a Xuân S n nói chuy n làm sui

i ông n i hay ông ngo i c a Thu Th y ng làm l c i x ng sui, x ng gia cho rõ ràng. con Thu Th y nghe nh v y thì m ng. Nh ng cô Lê nói: „C ng c tính ng môn

i h hoài! T c ó c ng ch a ch u b ”.Ông Hai nói: „Không ph i âu con. T i khác o nên m i sanh r c r i ch ”.Cô Lê nói: „Hai a nh nó quen o thiên nhiên, coi xong quá r i. Con tr ng không

n làm rình rang làm chi cho sanh chuy n”.Thiên H ng nói: „ ông Kh i Quang h i coi cha m ch còn m nh gi i hay không và

có tha t i cho ch ch a. Còn bên n i c a Thu Th y có nhìn hay không nhìn, ch không c n. D uhai bên, ai không ch u nhìn h t mà s p nh yêu nhau, i nó l n thì c i g ”.

Cô Lê h i ông Hai v y ch ông cháu i m y b a m i t i và cha v i ông n i Xuân S n iãi th nào?

1 xe v n t i lo i nh

Ông Hai C ng n r i, ông i u ng nu c. i d n d p xong h t, có m con Thu Th yông m i nói: „Hôm ó nh gió xuôi nên g n t i vô t i Hà Tiên. M n phòng ngh m t êm,Xuân S n nh nhà l c c, th c hoài. Ch có xe ò ch y ngã Châu c thôi nên sáng b a sau lênxe ò mà i. Ph i ngh ó m t êm n a, ch sáng ngày th ba m i i c, mà b tr c tr c d c

ng nên t i mò m i t i Sài Gòn. Xuân S n thi t là quê mùa, t i Ch L n nó th y thiên hông úc, di n sang nh ban ngày nó khi p s nên không dám hó hé. Xe t i b n, ông Phán kêu

ba chi c xe kéo ch h t v c u kho. T i nên có Kh i Quang nhà. Hai cha con m ng quá, cámn ông Phán, h i sao không vô cho h t luôn th . Hai ng i ôm Xuân S n mà nói l ng x ng,

ông c nói nó gi ng cha, Kh i Quang khen nó m nh kho b m tr n. Ông Phán c t ngh a nói mánó b rét nên y u ch a i c, sau s vô v i m con Thiên H ng. Ông c bi u chú b p imua n u c m d n n , kêu b i d n sáng b a sau ph i l i ch c u kho kêu m t ng I may tây v i m t ch th may mát o ông cháu ng may cho m i ng i có m i th m t b mà b nli n, r i sau s ra Sài Gòn t may thêm. Kh i Quang ti p d n anh b i b a sau ph i o u, och n ông cháu chú r i ra Sài Gòn mua giày mua nón cho b v n.

n c m r i ông Phán xin v th m nhà cho v con m ng. Ông c bi u b i d n thêm m tcái phòng trên l u ng ông cháu chú ng . Kh i Quang h i chú m i m y n m nay chú ra PhúQu c s ng cách nào. Chú thu t h t c nh i thiên nhiên nhàn l c, thân yêu m m c a bà conmình ngoài n y cho Hai cha con nghe, chú không gi u gi m m nào h t. Chú ch ng nói thi ttình Thu Th y v i Xuân S n trìu m n nhau không ch u r i. Nói chuy n n khuya th y Xuân

n bu n ng , ông c m i bi u i ng , b a khác s nói chuy n n a.Sáng b a sau, Kh i Quang em xe h i ra i làm vi c. Ông c bi u ph i l a mua thêm m t

chi c xe n a và mu n s p ph lái ng c i ch i v i Xuân S n. Sài Gòn, h có ti n mu n thgì c ng có h t, chú có m i ng i m t b mát b ng l a tr ng, m t b Tây, v i giày v vàgiày hàm ch i trong nhà. B a sau mua thêm c m t chi c xe h i m i n a có s p ph láicho ông c i ch i v i ông cháu chú, xe c thì Kh i Quang c m tay lái mà i làm vi c.

Có qu n áo, có xe h i r i, ông c b t ông cháu chú ph i i ch i v i ông hoài. i xem ch ,i kh p h t các n o ng ngoài Sài Gòn cho Xuân S n bi t, r i b a khác i Ch L n i vô t i

Bình Tây, ình ông, Xóm C i, không b sót ch nào.Kh i Quang h i con nh l n có h c ch hay không. Xuân S n nói nh má Hai nó d y nên

nó v i Thu Th y bi t vi t rành r . Cha nó bi u c và vi t cho ng coi. ng v a lòng. ng h i sa d s ký, nó tr l i c. ng ra toán r r , nó làm c ng xong, ng khen l m, song ng nóii nay bi t ch Vi t ch a , ph i bi t nói ti ng Pháp, ti ng Anh n a m i c d ng. ng m nt ng i m i bu i s m m i l i nhà d y Xuân S n h c ch pháp r i bu i chi u s i ch i. Xuânn ch u h c ch Pháp l m.

Bu i chi u i ch i thì ông n i nó ch i, b a vô s thú coi c p, coi voi, b a xu ng mésông coi tàu buôn, tàu tr n.

i có b a n c m nhà, có b a cha nó ch h t ra Sài Gòn n c m Tây, có b a ch vô chn n c m tàu, n r i khi i coi hát Qu ng ông, khi i coi hát c i l ng, khi i xem ch p bóng.

i ch i bên vùng Khán H i, chú nh c nh i s ng c a chú ngày tr c, chú bu n quá. Xalánh phong tr n m i m y n m, bây gi tr v Sài Gòn th y thiên h ông o l ng x ng, r n r ,chú ngán h t s c, mu n v Phú Qu c cho mau. Ng t hai cha con c theo c m ch i hoài vkhông c, l i bi u cho Xuân S n h c ti ng pháp. úng m t tháng r i chú nói chú ph i v ,vì b m y con cháu ngoài n y, l i m Xuân S n không c m nh, nên chú không yên lòng. Haicha con m i ch u cho chú v , song n n n Xuân S n l i ng h c ít tháng. Trong lúc yKh i Quang d ý bên n i bên ngo i c a Thu Th y coi thu n ngh ch l nào r i s c y ng i ra chohay và r c m y m con vô luôn th . Th y nói quá, c c ch ng ã Xuân S n ph i ch u l i và

chú ph i ch u i v m t mình. R i ó hai cha con m i sai i mua cà túc cà tan, cái thì cho haicon, cái thì cho Thu Th y ng chú em v ó”.

Ông Hai C ng nói xuôi rót. Thu Th y nghe Xuân S n c bên n i hoan nghinh, ph i ng n h c, nh ng chàng không quên nàng, mà Kh i Quang c ng lãnh lo công vi c nhà cho m

nàng n a, b i v y nàng không bu n. cô Lê v i cô Thiên H ng th y v y hai cô c ng yên lòng.Bu i chi u, ông Hai ra th m quan Qu n ng cho hay ông ã v r i và chuy n t l i cám

n c a Kh i Quang.a sau, cô Lê tính c t qu n áo mà may tr c cho Di p v i Thu Th y. Cô bi u Di p i

ch mua th t cá và mua ch cho s n ng cô may. Thu Th y bây gi không có Xuân S n n a nênòi i theo Di p ch i. Nàng s eo ôi vàng r i ng ch m móp u ng nên c i giao cho m c t eo ôi bông tai huy n v i s i dây chuy n mà thôi.

Cô Lê và cô Thiên H ng nhà v i ông Hai, hai cô có ý m ng Xuân S n ch u l i trongSài Gòn và m ng Thu Th y c ng yên lòng nên không bu n b c l m nh hôm Xuân S n m i ra

i.Ông Hai m i t thi t r ng b a tr c thu t chuy n vì có Thu Th y ng i nghe, ông s nàng

bu n nên ông ph i thêu d t mà s a s thi t l i chút nh cho êm. Ông nói vô t i thi t hai cha conKh i Quang m ng r h t s c, l i trách sao không ch u vô h t m t l t ng oàn t m t nhà chovui. êm u ng trên l u v i Xuân S n cho chàng quen. Nh ng k t êm sau thì ông xin ng

i cái phòng khách t ng d i ng ông ra ngoài cho ti n. Khuya Kh i Quang xu ng h i th m bn ngoài hòn n a và trách m Xuân S n v i m con Thu Th y sao không ch u vô, nói Lê cónh thì ph i vô tr ng m i có th y có thu c mà u ng, còn Thiên H ng là ch em c a Lê, Thu

Th y là em c a Xuân S n thì chàng xem nh ch em con cháu c a chàng, có chi âu mà ái ng i.Ông Hai ph i nói thi t cho Kh i Quang bi t Hai tr s ng chung v i nhau t khi m i l t lòng nêntrìu m n không ch u r i nhau. M i m i sáu tu i mà l a tình ã ngún, coi b mu n làm vch ng. Hai m mu n vài n m n a l n khôn r i s cho ph i h p. Vì v y nên hai m th a d p

I khuyên d cho a ch u i, a ch u , phân r nhau trong m t th i gian cho Xuân S nthông th o vi c i và cho Thu Th y khôn l n r i s cho g n nhau l i.

Kh i Quang suy ngh r i ông ta cho tính nh v y là ph i, m i r c th y d y Xuân S nc ch pháp, cho Xuân S n i ch i ng th o vi c i. Hai cha con t ng tiu, chi u ch ông quá

làm cho Xuân S n mê mùi phú quí vui s ng m i ch u l i mà ông v . Kh i Quang có h a st lòng nuôi d y Xuân S n và ki m ng i nói cho ông h i ng M Tho tha l i cho Thiên

ng và cho ông t ng Nh t T o nhìn Thu Th y là cháu n i. Mà d u nói c hay không, hXuân S n ho c bu n nh , ho c th o vi c i r i ông ta s c y ông Phán ra r c h t v ng oàn

cùng nhau m t c a cho vui.Cô Lê m ng con có ông và cha lo nuôi d y mà cô c ng kh i xa chú g p. Cô Thiên H ng

thì m ng có ng i lãnh lo nói giùm cho cha m cô h t phi n gi n cô. Hai cô yên lòng, bây gich còn ch m nom d cho Thu Th y ng bu n nh Xuân S n, lo t p n công ng sau ng i cái

a v n i tr cho x ng áng.Nh Hai m an i nên t ó Thu Th y lo t p may vá và ph n u c m. Có r nh thì theo

Di p i câu ho c theo ông ngo i ra v n ph t i rau, nh c .Ông ngo i nói Kh i Quang ép bu c Xuân S n l i ch i ít ngày r i s cho ng i a v

sau. ã g n 4 tháng r i àm Thu Th y không th y t m d ng gì h t. Nàng b t u bu n nh . Nàngth ng l y t m hình ch p c a Xuân S n ra n m mà nhìn. Có b a nhìn c gi mà không bi t chán,có b a nhìn r i ch y n c m t.

Hai m c ng b t u lo, nên ki m chuy n mà khuyên gi I, nói ch c là Xuân S n m c h cch pháp nên ch a v c.

Ng i v ng b nh tình ch có ng i tình m i tr h t b nh c, ch ng i khác khuyêngi i c ng nh n c trên lá môn có th m tháp gì âu, b i v y hai m nói th nào c ng khôngphá tan n i s u cho Thu Th y c.

Ông Hai C ng v c n a n m r i, m t b a quan Qu n sai ng i em vô giao cho ôngHai m t phong th . Ông Hai cám n r i c m th vô nhà trao cho Thiên H ng v i Lê bi u m racoi th c a ai. Thu Th y v i Di p trong b p nghe nói có th l t t ra xem.

Thiên H ng xé bao th ra Hai b c th , m t b c c a Kh i Quang, còn m t b c ch Xuânn vi t. Cô c c a Xuân S n tr c thì Xuân S n g i l i th m ông ngo i, hai m , Thu Th y v i

dì Di p. Chàng m nh kho , h c mau tinh t n, m i m y tháng mà chàng c ch Pháp c r i,ông th y h a ông d y trong hai n m s nói chuy n th ng v i ng i pháp c.

Chàng nói chàng vui v và m nh kh e nh th ng. Chàng t p lái xe h i c r i, nh ngvì ch a úng tu i nên ch a thi mà l y gi y phép ch y xe c. Ch ng nào hai m v i Thu Th yvô, chàng s ch cho i ch i, vì Sài Gòn có nhi u cu c vui, nhi u c nh p, ch không ph i nhngoài Phú Qu c.

Còn th c a Kh i Quang thì ông ta c ng th m h t c nhà, nói Xuân S n ham h c nên h cmau l m. V y ông Hai v i hai bà m yên lòng cho Xuân S n tr ng mà h c. Ông ta l i nóiông có c y ng i h i qua vi c nhà c a cô Thiên H ng. Ông nói r ng ông t ng Bình Nh t T oã qua i r i, còn ông H i ng Ni m M Tho thì ông bà u còn m nh kh e. Hôm chúa nh ti ông có i M Tho tính th m ông H i ng ng nói chuy n và xin l i giùm cho cô Thiên

ng, r i Hai ông bà u i kh i nên ông g p c. v y vi c không g p, b a nào r nh ông xu ng n a.

Thu Th y i m c h t r i nàng m i l y c Hai b c th em ra viên á d a g c câyng i c l i. Nàng nh n th y Xuân S n không nói ch ng nào v thì ch c là mê c nh vui s ng Sài Gòn r i, không tính v n a; mà c ng không bi u nàng vô thì ch c c ng không c n nàng vô.Chàng nói: “Ch ng nào hai m v i Thu Th y vô”, y là già r i s vô c ng c. Mà Kh i Quang

ng không nói chuy n ch n ng i a chàng v hay là r c nàng vô, th thì chàng v i nàngnh bi t cùng nhau r i, không th gì mà g p nhau l i c. Nàng ngh t i ó r i nàng khóc.

Trong nhà cô Lê, nghe c th r i cô n m nh con. Tuy cô bày m u chia lìa hai tr trongHai n m, song bây gi con không nói chuy n tr v hay là chuy n r c cô vô, thì cô trách con

i b c, nó c g n cha giàu sang r i nó không thèm nh t i m nghèo hèn n a. Cô c ng gi nluôn Kh i Quang n a, cô nghi ông ta nong n tìm ki m ch vì mu n b t a con mà thôi, chkhông k gì n m . Ng i ta cho ti n b c, qu n áo, vòng vàng là tr ti n mua l i a con trai, trti n công mình và nuôi cho con khôn l n, ch không tình ngh a gì v i mình. Mình d i nên bng i ta g t m t l n n a. v y không c n l t v Sài Gòn mà làm chi, v b ng i ta hân h i càngthêm h th n.

Còn cô Thiên H ng, cô hay cha m cô còn m nh gi i thì cô m ng. Cô c m n Kh iQuang lo giùm gia o cho cô. Cô l i vui lòng khi nh n th y Xuân S n không òi tr v phúqu c, còn Kh i Quang không em Thu Th y vô g p. Tính phân r vài n m cho Hai tr khôn l n

i s cho ph i hi p ã có mòi xuôi thu n r i.Ông Hai C ng c ng th m vui mà nh n th y Kh i Quang ng ý nên làm y theo l i ông

mong mu n.Hai m c ng nh ông ngo i không ai nh c t i chuy n Xuân S n tr v mà c ng không

tính t i vi c i vô Sài Gòn. Thu Th y m t h t hy v ng tái hi p v i ng i yêu. Ban ngày nàng ith th n, ban êm nàng n m im lìm d ng nh h t bi t c i, không mu n nói.

Thu Th y s ng v i tâm h n chán n n, n ng không ngon, c ng g ng g o nh v yc ba b n tháng n a, r i m t b a kia quan Qu n sai ng i em vô m t cái th khác c a Kh i

Quang g i nói r ng ng i ã giáp m t v i ông bà H i ng d i M Tho mà nói chuy n. Ng i

cho ông bà hay cô Thiên H ng ngày tr c theo tình nh n lên Nam Vang làm vi c c l it n m cô th thai r i r i tình nh n b t h nh. Cô v t v xiêu l c ra hòn Phú Qu c k t tình ch

em v i m t thi u ph c ng l b c nên ch u tai n n h cô. Ch em h m hút chung s ng v i nhau.Cô sanh c m t a con gái n m nay 16 tu i. Ng i có nói v i ông bà H i ng thu nayng i không bi t cô Thiên H ng. Ng i m i g p m t c k lão ngoài phú qu c thu t tâm s thêth m c a cô cho ng i nghe. Ng i ng lòng nên xu ng xin ông bà h i ng vui lòng tha th

i l i x a c a con, cho cô Thiên H ng tr v x s , tr c g n g i v i cha m , sau li u lo l pnh i t ng lai cho a con vô t i. Ông bà h i ng u kh kh không ch u nhìn nh n Thiên

ng là con, nói không quen bi t v i cô ó, cô mu n âu tùy ý.Trong th Kh i Quang l i nói ng ó ã bít r i, ng i tr v ghé Nh t T o nói chuy n

i bà T ng, có con tr ng nam c a bà tên Lâm Công Phong chung trong nhà, bây gi c nglàm T ng th cho cha. Ng i thu t chuy n Lâm Công Thành h i tr c n v i cô Thiên H ng,ch t l i m t a con gái n m nay 16 tu i. Ng i mu n bi t coi bà t ng mu n nhìn cháu n ihay không. C m con u t ch i, nói không hay bi t chuy n ó mà dám nhìn, vì s anh emtrong thân t c không ch u r i sanh ra xào xáo. Kh i Quang nói ng i hi u ý ng i ta không ch unhìn là t i s ph i chia m t ph n n gia tài cho Thu Th y ch không có chi khác. Ng i khuyêncô Thiên H ng ng thèm bu n. Ng i ã thay m t giùm cho cô mà làm tròn o v gia ình chai bên. Cô không còn l i gì n a mà lo ng i. V i t ng lai c a Thu Th y thì cháu có ph c

c riêng c a nó, s có ng i tr ng ngh a khinh tài ng h , không n i nghèo kh âu mà lo.Còn v ph n Xuân S n thì Kh i Quang vi t có vài hàng nói chàng vui v và ch m nom

c v y thôi, ch không nói tính a Xuân S n v phú qu c hay mong r c h t v Sài Gòn.Mà th n y l i không có th c a Xuân S n g i theo, b i v y Thu Th y th t v ng c c

m.Cô Thiên H ng c tin bên ng ai c ng nh bên n i không ai th ng con c a cô h t, cô

i ph n cho con nên cô ngó con mà ch y n c m t. Thu Th y không hi u ý, t ng Xuân S n ã mình r i nên m t i nghi p cho mình mà m khóc. Nàng càng bu n r u thêm n a, b i ra sau

hè ng i khóc m t mình.ây Thu Th y n ng không c n a. n b a n ban u còn rán n c m t chén

m, l n l n n còn n a chén, ri t r i n vài mi ng không vô làm sao mà n cho c.Ban êm nàng n m im lìm nh ng song n c m t c tuôn ra hoài, ng không c.Không t i Hai tháng thì Thu Th y vì bu n r u t ng nh , n không ngon, ng không

c, nên m còn da b c x ng.Cô Lê v i cô Thiên H ng lo s m i bàn v i ông Hai C ng r i cô Lê vi t m t b c th

cho Kh i Quang xin ng i cho Xuân S n v ít ngày, b i vì Thu Th y th ng nh n ng khôngc nên m quá mà sanh b nh, b nh nhi u làm cho ông ngo i v i hai má u lo s .

Th vi t r i, ông Hai C ng c m ra qu n c y quan Qu n g i giùm vô Sài Gòn cho Kh iQuang. Quan Qu n s n lòng, ông h a s g i li n, lâu l m là m t tu n l Kh i Quang s c th .Ông khuyên rán v v an i cháu. Ông sai chú cai i mua m t h p s a bò g i cho Thu Th y. Ôngnói n c m không c thì khu y s a bò cho u ng c ng b v y.

10 - TR V .

Thu Th y hay cô Lê vi t th bi u Xuân S n ph i tr v cho mau, thì hy v ng tái hi pph ng ph c trong trí. Ch ng nghe ông Hai c ng i ch v nói quan Qu n ch u lãnh g i giùmth i li n và có tr l m là m t tu n l s vô t i Sài Gòn thì trong b ng có h i vui vui.

Nàng th m tính n u Xuân S n còn yêu nàng, nghe nàng b nh chàng l t t i v li n thìcó l trong n m b a chàng s t i nh ông ngo i v h i n m ngoái. D u m c s a so n m t thì gi

t m t hai ngày, ho c t i Hà Tiên ph i ch i m i có ghe, thì b t quá thêm m t tu n n a chàng v t i.

Mà tâm h n l c quan c a tu i tr tr i qua au kh trông ngóng ch i trót g n m t n m,nó ã bi n chuy n ra tâm h n bi quan, không tin h nh phúc l i nào, th y ch nào c ng m t mùen t i, b i v y Thu Th y b t bu n ch ch a dám m ng.

Cô Thiên H ng bi u Di p n u n c sôi r i cô khui h p s a bò khu y m t chén cho conng.

Cô Lê th y con ng i d y, cô l y kh n nhúng n c r i bi u con lau m t cho mát.Di p l i vén mái tóc mà b i u giùm cho Thu Th y.Ông Hai tuy lo s , song ông ph i làm vui mà nói: „Con u ng s a i con, u ng nóng ng

m hôi cho kh e. Quan Qu n nói s a bò c ng b nh c m cháo v y. Con ph i rán n u ng mày s c l i ng b a Xuân S n v mình kéo nhau i h t ra b n mà r c nó cho vui ch ”.

Thu Th y nhích mép c i, r i b ng chén s a v a th i v a húp, rán u ng h t. Cô Lê th ycon m hôi, cô c m cái kh n t mà lau m t cho con.

Thu Th y b c xu ng t v n vách i l i ng i cái gh d a c a mà ngó ra v n; b a nay t nh m nh ch không ph i nhàu nhè nh m y b a tr c. C nhà u vui m ng bi t Thu Th ynh là t i nh Xuân S n, nên ai c ng em chuy n Xuân S n v mà nói cho nàng vui.

Th y Thu Th y th th i ng i ch i, ông Hai c ng m i i ra ngoài v n. Ông th m ti cch chi hôm c cái th sau c a Kh i Quang hay bên n i bên ngo i u không thèm nhìn ThuTh y, ông a h t v Sài Gòn không c n kéo dài cu c phân r thêm n a, lúc y Thu Th y mch ch a b nh nên i c, làm nh v y bây gi Xuân S n kh i tr v , mà c nhà c ng kh i lo.Nh ng v n sanh tr ng trong h ng bình dân, ông ã mang cái tâm h n l c thiên an m ng, b i

y ông ti c mà ông không bu n, phú may r i cho th tr i s p t.Th y Thu Th y m y b a sau b t ê bu n b c, ra vô trong nhà c, hai m lo c m cháo

cho con n, l i bi u Di p i ch ki m coi có s a bò mua thêm vài h p dành, ng cho u ngm v i c m cháo, tr a cho u ng m t chén, t i tr c khi i ng cho u ng m t chén n a.

Th g i ã úng m t tu n r i. ng ng i n c m chi u, ông Hai nói b a nay th ch ci Sài Gòn.

Thu Th y châu mày mà nói: “Mà anh Xuân S n ch u v hay không ch . L i còn ông n ivà ba nh có ành th cho nh tr ra ây n a không?”

Th y Thu Th y ch a i h n tâm h n bi quan, ông Hai m i nói c ng c i: “Không cho vsao c. N u i Hai ba tu n mà ch a có ai a Xuân S n v thì ngo i vô ngo i b t nó v chocon ch ”.

Thu Th y chúm chím c i.Ch a Hai tu n, th i m i 12 b a thì quan Qu n ích thân vô th m Thu Th y, có nh n

viên c a làng ã có m y l n r i d n ng, l i có chú cai và xã tr ng h t ng. nhà u ra c a chào m ng. Thu Th y c ng theo ng m t bên Hai m mà xá quan

Quan Qu n th y li n h i Thu Th y b a nay thi t m nh hay ch a. Cô thiên h ng r c màtr l i nh có h p s a c a quan g i cho, u ng coi b nó ch u. Cô th y v y cô mua thêm c vài

p n a dành cho nó u ng h m nay m i ngo c ngo i ra vô c song c ng còn y u l m.Ông Hai ti p nói: „Tôi ch c nó nh Xuân S n, nó trông i không c nên sanh b nh.

Nghe vi t th bi u th ng n v , nó vui nên n ng c. H Xuân S n v t i nó m n, t nhiên nónh”.

Quan Qu n c i và móc túi l y ra m t phong th a cho Thu Th y mà nói: „Tôi m iti p c th Sài Gòn g i c y tôi trao giùm vô trong n y ây. Nh n d p tôi vô th m ch i cho bi tch m y bà con . âu cháu c th coi nói ch ng nào Xuân S n v hay là ông Hai ph i a bàcon vô ng tôi bi t, tôi s p t giùm cho”.

Ông Hai c ng lau bàn, nh c gh m i quan Qu n ng i. Ông m i ông xã v i chú cai ng ibên ván v i ông.

Thu Th y a phong th cho m . cô thiên h ng xé bao th ra ng tr c m t quanQu n mà c nh v y:

Th a chú Hai,Tôi m i ti p c th c a má Xuân S n g i nói Thu Th y b nh nhi u và bi u ph i a

Xuân S n tr ra phú qu c cho mau, ng Thu Th y vui lòng m i h t b nh.Tôi li n c y ông Phán Cao a Xuân S n i, nh ng có th y ký, ng i Hà Tiên, cho tôi

hay mùa n y nh m mùa ngh ch gió, ghe Hà Tiên ra hòn r t khó kh n l i thêm nguy hi m n a,y nên i tàu mau l i ti n h n.

Tôi xu ng hãng tàu mà h i th thi t m y tháng nay có tàu ch y ng Sài Gòn qua V ngCác, m i tháng Hai chuy n, h có hàng hóa ho c hành khách thì tàu ghé b n D ng ông. Hãngnói 15 tây t i ây có tàu i, l i chuy n n y có hàng ch ra Phú Qu c, nên tàu ghé ó. Tôi ã muatru c hai gi y tàu s n r i. V y 15 tây, úng 3 gi chi u tàu m dây ch y thì bu i s m m i 16 tây

t i D ng ông. Xuân S n v i ông Phán ra t i, n u chú Hai li u coi Thu Th y i c thì cho nó v i

hai má nó theo ông Phán v i Xuân S n vô Sài Gòn g p ng có bác s và thu c men mà tr b nhcho nó m i mau m nh, ngoài hòn vô Hà Tiên xuôi gió nên d i. N u có vi c chi tr c tr thì

y quan Qu n giúp cho.Tôi s d n ông Phán nh vô Hà Tiên mà Thu Th y y u quá, s i xe ò m t nh c, thì

ánh dây thép cho tôi hay r i t m l i ó i tôi g i xe h i nhà vô r c.Tôi v i ông thân tôi lo l ng và trông i lung l m Xuân S n hay Thu Th y b nh nó c ng

t r t mu n v cho mau mà r c h t vô Sài Gòn.Thôi g p nhau r i s nói chuy n dài. Tôi ch nh c cho bà con nh s m m i 16 tây,

Xuân S n v i ông Phán s ra t i và tôi kính chúc chú Hai cùng h t th y bà con trong nhà can vui và kho m nh.

LÊ KH I QUANG

Ông Hai C ng nói: „th nói 15 tây tàu ch y, sáng 16 tàu t i ây. Mình có bi t b a nàoâu?”

Quan Qu n nói: „b a nay ch nh t 13 tây. V y thì th ba tàu ch y sáng th t tàu t i,ngh a là b ngày mai v i ngày m t, qua bu i s m m i mai, b a kia ó thì Xuân S n s v t i”.

Ông hai ngó Thu Th y mà d n: „Con nh nghe hôn con. B a kia d y s m n u c m chongo i n ng ngo i i ón tàu”.

Cô Lê m ng nói: „ i v tàu thì ít lo. Mà không bi t tàu có vô sát mé b mà u haykhông?”.

Quan qu n nói: „M y tháng nay tàu i Xiêm có ghé ây vài l n. Vì không có c u tàu raxa, l i bãi lài vô g n b c n nên tàu ng ng ngoài xa th i xúp lê r i ghe bi n chèo ra ch hàng và

c khách vô”.Cô Thiên H ng h i: „không bi t theo ngày c a mình, b a nay ngày m y?”Ông xã tr ng nói ngày mình b a nay là 11. Cô thiên h ng nói v y tàu sài gòn ch y

a 23, nh m ngày Tam N ng.Quan qu n c i mà nói ngày nào c ng nh ngày n y, có ngày nào t t h n ngày nào âu.

ông an i Thu Th y rán n c m cháo cho mau m nh ng xuân s n v ru c vô sài gòn ch i. Ôngbi u ông hai d t ông i xem v n ch i m t lát r i ông t mà v .

y ng i trong nhà m ng r , c i nói không ng t.Cô lê h t gi n ch ng trách con n a.Cô thiên h ng th y s phân ly hai tr sanh nguy h i, cô t n r i nên mong cho Thu

Th y m nh ng Xuân S n có r c i thì r c, cô không dám ng n c n n a.Ông Hai a quan Qu n i r i, ông tr vô ông c ng h n h vui m ng, tính chuy n ón

c Xuân S n, bi u Thu Th y ti p d ng cho m nh mà i Sài Gòn, ông c ng không tính c m ngoài hòn n a.

Thu Th y l y b c th ng i c l i, c nh câu: „Vô t i Hà Tiên ánh dây thép ngcho xe h i nhà vô r c“ và câu: „Tôi v i ông thân tôi lo l ng và trông i lung l m“ thì nàng r t

m tình. Còn câu: „Xuân S n hay Thu Th y b nh nó c ng b t r t mu n v cho mau mà ru c h tvô sài gòn“ thì m i làm tin ch c Xuân S n không có tính b nàng, nên nàng c m xúc m n c

t.Trong hai ngày k ó thu th y vui v , s m m i i ch i cùng trong v n, chi u mát ra

viên á d i tàn cây mà ng i và l y t m hình ch p c a Xuân S n ra mà xem.Khuya th t , 16 tây, D p d y s m n u c m ng bà con n r i ra mé bi n ón r c

Xuân S n. C nhà u th c d y; Thu Th y c ng d y thay áo s a so n. cô Lê nói Thu Th y cònu quá thì nhà coi nhà, cho ngo i, hai má và dì Di p i. Thu Th y không ch u. Nàng nói ãnh r i, th ng th ng i c, nhà b ó không có tr m c p gì âu mà s .

Hai m không n ép con nhà nên n c m r i, tr i ã sáng, c nhà i h t; ông Hai h nghái i tr c, còn Di p th ng th ng dìu d t Thu Th y i sau chót.

n cô ra t i bi n thì m t tr i ã lên cao r i. Ngoài kh i ng n gió th i m nh vô b , asóng p lên bãi ào làm cho m y cô ph i ng i trong xa m i kh i t.

Ông hai ra t i tr c, ông i luôn ra Dinh C u ng mà ngóng. Ông th y m y cô ng itrên bãi, ông m i tr vô mà nói: „Chú ng ngoài n y nãy gi ch a th y d ng chi c tàu, ch th ytrên m t n c có m t l n khói en ch c là khói tàu. Cha c , còn xa l m, s mình còn ph i i lâu,mà tr i b a nay sao coi x u quá, có mây khói en cùng h t, s dông l n bi n ng”.

y cô ngó lên tr i thì thi t qu mây xám xám nh màu tro bao gi ng kh p h t, án t it tr i ui ui ch không g oi n ng nh h i s m mai, trên m t bi n thì sóng b a có gi ng, l n

sau ti p l n tr c mà b a vô bãi vô gành, th y phát s .t ng i àn ông, tu i tác s n s n, trong ch i ra th y m y ng i ng chòm

nhom nói chuy n thì h i ph i m y ng i ón tàu hay không? Ông hai c ng nói ph i. Ng i ynói ng i c ng ón tàu ng l y hàng. Ng i h i ngó th y tàu hay ch a? Ông Hai nói h i nãyth y khói nh ng còn xa l m.

Ng i y than b a nay gió dông nên bi n ng, b i v y ch ng tàu t i s ghe khó ra màp tàu.

y cô nghe nh v y càng thêm lo s .Ng i y r ông Hai ra Dinh C u coi ch ng tàu.Vì Dinh C u là m t hòn nh n m tr c

nh D ng ông, ló ra xa nên ng ó m i ngó phía trên, phía d i, u th y h t. Hòn l i dính

i t li n trong. Cách nhau ch có m t cái tr ng, n c ròng thì qua l i thong th , duy n cn y thì n c ng p t i l ng qu n.

Ông Hai nghe ng i y r ra Dinh C u thì ông i theo. Thu Th y mu n th y tàu chomau nên nàng ng d y i n a. Ông Hai không cho, nói ra ngoài ó gió m nh l m, l i ch ng

c l n t qu n. Thu Th y không ch u nghe l i, nàng c vi c i, làm cho hai bà m v i Di pph i i theo luôn.

Thi t ngoài Dinh C u gió th i m nh quá, sóng p vô á d ng, d i ti ng nghe m m.y cô ng ngó, ông Hai a tay ch mà nói bây gi th y chi c tàu rõ ràng r i và bi u m y cô

ng i xu ng mà coi.y cô th y tàu r i m i ch u ng i b p trên á mà ngó ch ng. Thu Th y ng i gi a, hai

ng i k m hai bên, Di p ng i riêng ra, g n ch ông Hai ng v i ng i h i nãy. Ng n gió càng thêm m nh, l n sóng càng thêm cao. Chi c tàu còn xa xa, nh ng tr i

lên h p xu ng theo l n sóng, th y ghê quá.Thu Th y c ng nh m , lo s nên m t mày tái lét, ng i êm ru mà ngó mà không dám hó

hé.Trong v nh D ng ông tuy êm m, song nh ng ghe l n nh u trong ó c ng b sóng

i lên l n l n không yên, có nhi u chi c nh b sóng ùa vu t sào v ng trên bãi cát.y ng i trong ch hay tàu g n t i nên túa ra mé bi n mà coi r t ông, có lính tráng

h t, l i có ít ng i ra Dinh C u ng th y cho rõ.Ng i ón l y hàng h i nãy nói chuy n ó, ng i th y có m t chi c ghe l n, th y th

ng xôn xao s a so n ra bi n ng c p tàu. Ng i bèn tr vô b tính i theo ghe y ng lãnhhàng c a mình coi thi u.

Thu Th y c ng i chong m t ngó chi c tàu l n l n v i sóng mà ch y t i. Nàng lo squá, không bi t Xuân S n trong tàu có yên hay không.

Tàu g n t i súp lê vang r n, có ý kêu ghe ra. Chi c ghe l n s a so n h i nãy ó, m dâybung ra, d ng nh có ng i i l y hàng ng trong ghe n a. Ông Hai C ng th y sóng gió l nquá, ông mu n theo ghe ra tàu mà r c Xuân S n cho chàng v ng b ng, mà ông d m i thì chi cghe ã m i r i, ông li u vô không k p nên ành ng mà ngó.

Tàu th i súp lê ù ù, sóng ánh m m, gió ùa v t v t, chi c thuy n tr i h p, n m ng ichèo ch ng c v i sóng h t l n n y n l n khác, n c ph lên ghe, th y th t loi ngoi. Vìã t ng quen v i sóng gió nên c n m ng i c m nh d n chèo ra kh i, không nao núng.

Thu Th y v i hai m s quá, ng i ch t ng trong lòng. Ông Hai v i Di p ng x nn xéo véo không yên, không bi t ghe ra t i tàu hay không, mà d u có t i Xuân S n làm sao

qua ghe cho c.y cô lo s nên h i h p ng i không yên, ng không c, c lóng nhóng ngó chi c

ghe, nhìn chi c tàu, m t mày tái xanh.Ghe g n xáp c v i tàu r i l i b sóng y ph i dang ra xa. Th y th cong l ng chèo

i n a, xáp vô dang ra nh v y t i ba l n, trên tàu m i qu ng i qua ghe c mà kéo vô.Bên tàu có hai ng i ch n v n nh y qua ghe, hai ng i u m c âu ph c, nh ng ng i

tr c thì nh y qua tay không. Ông Hai C ng la l n: “Xuân S n qua bên ghe c r i “, ThuTh y ng d y ngó, mi ng chúm chím c i. Cô Lê Thiên H ng v i Di p c ng ng d y h t.

Ng i sau li ng qua ghe r i nh y theo. Ông Hai la n a: „Ông Phán c ng qua ci n a, thôi kh e r i !”

Bây gi trên hòn Dinh C u có t i mu i m y ng i chen nhau ng coi, còn trong v nhthì thiên h chòm nhom trên mé ông l m.

Bên tàu có nhi u ng i b ng thùng a qua ghe cho th y th r c l y, a n m sáuthùng r i l t t m i vì ng n gió i h ng, th i càng m nh h n, làm cho sóng b c chi c tàuday ngang mu n l t.

Chi c ghe v a m i bung ra kh i chi c tàu thì m t l n sóng l n và cao ào t i y chi cghe i thi t xa, y thêm ra kh i, cách chi c tàu bi t mù. à công b tay bánh ghe day l i vô b ,ch ng nhè m t l n sóng khác còn cao h n n a ào t i ph m t chi c ghe.

thiên h t ngoài Dinh C u vô trong v nh m lên mà la: „Tr i t i ! Ghe chìm r ich t h t gió ng c, sóng ng c, làm sao mà l i vô cho n i !”

Thu Th y t i t m mày m t, nàng x u. hai m v i Di p m c ngó ngoài ch ghe chìm,n r n, Thu Th y không k p, nên nàng té n m dài, p d u vô á nghe m t cái b p.

Hai m ng i xu ng x c nàng d y. Di p cái u. Ông Hai C ng v i m y ng ing g n xúm l i ph . Thu Th y m t nh m khít, tay ch n d u o t. Hai m khóc kêu nàng

không h , h i còn th hoi hóp mà c ng nh ng i ã ch t r i.Ông Hai bi u thôi cõng em v nhà.Di p v i vã ng i xu ng a l ng mà cõng. Vì Thu Th y xuôi x , không eo c nên

không th cõng c. Di p m i a hai tay mà b ng i. Thiên H ng m t bên u. Lê m tbên hai ch n v a i theo v a khóc, n c m t chàm ngoàm.

Ông Hai C ng c ng i theo, ông ngó ngoái ra bi n thì sóng gió v n còn m m. V ymà trong v nh có ghe khác em ra l n nh k có n sáu b y ch c chi c, có l tính ra v t nh ngng i b n n.

Vô t i b thì quan Qu n ng ó, vì nghe tàu t i ông ra b n ng r c Xuân S n v iông Phán, th y ghe chìm ông t ch c cu c ti p c u may có v t c ít ng i. Ông th y Di p

ng Thu Th y thì ông h i sao v y. Ông Hai C ng thu t s r ng Thu Th y th y ghe chìm, nóu té p u vào á b t t nh.

Quan Qu n bi u Di p b ng em theo ông vô cái nhà g n ó. Ông d y em n m trênván ngay th ng cho em ngh . Ông sai chú Cai i ki m mua hai ve d u l p t c ng thoa cho em.Th y có Xã tr ng l I, ông c y i ki m m t cái võng v i hai ng i dân làng m n h võng dùmem v nhà.

Có d u r i, cô Lê v i cô Thiên H ng, m i cô ng i mà thoa m t, htoa ng c, thoa l ngthoa c hai ch n, mà Thu Th y c ng c n m im lìm, không c a qu y, không t nh l i.

Cô Lê ngó ông Hai v a khóc v a nói: „Tuy Thu Th y b nh song v trong nhà có m ych em con lo cho nó. Chú làm n ráng ngoài n y ki m v t dùm thây c a Xuân S n ng chônem, k o cá n t i nghi p“.

Cô Thiên H ng ti p nói: „Xuân S n ch t thì ch c Thu Th y c ng không s ng câu mà lo. V y chú c n m n ng i ta ráng tìm v t cho c thây Xuân S n mà chôn, ng Thu

Th y ch t mình chôn c p m t bên cho hai a nó tròn chung th y, h t lo s phân r n a. T i connên hai a nó m i ch t !”

Nghe m y l i than th hai con nh v y, ông Hai C ng ch u không n i, ông ch y n ct, nên b i ra ngoài.

Quan Qu n c ng xúc ng c c m, ông v a mu n nói hai tr ng s ng gi a thânyêu nhàn l c, t i Tr i khi n ông tìm k quá nên m i g p mà sanh chuy n, ch không ph i l i t iai h t, mu n nói mà ch a k p nói, k xã tr ng d t hai ng i dân làng l i, có võng có òn, h t.Quan Qu n d y hai ng i ngán cái võng ra, em l i sát b ván. Di p b ng Thu Th y lên võng,

i hai ng i òn lên vai mà i. Lê v i Thiên H ng i theo hai bên, Di p theo sau, c ba ukhóc h t, ai th y c ng ng lòng.

Quan Qu n d t ông Hai C ng tr l i mé bi n. Ngoài kh i, chi c tàu s t to tát mà ssóng gió, nên x h t t c l c ch y xa r i, b m y chi c ghe cây nh xíu l n l n trên l n th y tri umà tìm ng c u v t m y n n nh n, ch c trong ám ó có ng i s c thiên oai dung ch .

ng nhìn m t lát, ai c ng th y m t chi c ghe nh ba ng i chèo ng xông l t sónggió r v b n. Ng i ta oán chi c thuy n ó có v t c ai r i nên m i b ng b v . H ápxu ng bãi ng t i mé n c mà ch . Quan Qu n v i ông Hai C ng nóng n y nên c ng theo hmà xu ng d i ó.

Thuy n vô g n t i, trên b kêu h i có v t c ai không. D i thuy n tr l i có v tc m t c u trai m c tây. Quan Qu n v i Hai C ng ch c c u c Xuân S n R i nên kêu

bi u chèo ri t vô. Thi t qu Xuân S n n m thiêm thi p gi a thuy n, m c qu n tây, áo s mi, cómang v mà không có giày.

Quan Qu n hô bi u ai làm n xu ng thuy n b ng dùm l i nhà công s c a làng. ÔngHai C ng leo lên ghe tr c, mu n b ng. Có hai ng i m nh kh e theo c n ông, bi u cho hvác mà x c n c r i s em l i công s .

Dân chày l i h th o vi c c u nh ng k chìm ghe. H t tay vào ng c Xuân S n mànói còn m m, có l c u c, r i m t ng i ph lên vai cho m t ng i kia vác mà ch y.

Quan Qu n bi u chú Hai ch y l i công s m n nhúm s n m t b p l a ng h , r ich y luôn v qu n l y m t b mát em l i ng x c n c r i thay khô cho b n và h l acho m.

Ng i vác Xuân S n Ch y m y vòng ã m t nên sang cho ng i khác vác ch y thêmt h i n a.

Quan Qu n bi u ông Hai l i công s mà ch . H ng ch c làng v i nhi u ng i i theocoi, nh ng ph n ông thì ng t i b n mà ch m y chi c ghe khác, nh t là v con c a n m th yth ra r c tàu c a ng i ta l y hàng và thân nh n c a ng i li u ch t xông ra ti p c u.

Bây gi ng i ta nói x c n c cho Xuân S n r i, nên em chàng vô công s n mtrên ván, r i ng i ta lo c i qu n áo t mà b n khô cho chàng và em lò l a mà h m t mày,

ng d , tay ch n cho m, m y ng i s n sóc m t h i, ông Hai C ng ng i m t bên cháu, ônga tay g n l m i thì có h i th , r ng c m hi m, ông có ý m ng. M t ông già b c l i r coi nói không sao âu mà s , có l êm nay s t nh l i.

Ông Hai càng thêm v ng b ng, ông m i c y chú nh n viên c a làng, th ng vô nhàông, chú làm n cho m Xuân S n hay ng m ng con. Quan Qu n ti p d n h i th m coi ThuTh y ã t nh l i hay ch a.

Cách m t lát ghe ch ng i à công v i hai th y th c a ghe ra ón tàu. M y ng i n yng quen sóng gió nên khi ghe chìm, h ôm ván s p m i ng i m t t m r i cho sóng a y

mà ch ghe khác c u v t. Vì v y nên ba ng i c vô b thì b ngh , thân nh n dìu d t v nhàn sóc v y thôi.

Cách m t h i n a ghe v t v thêm hai ng i, y là anh theo ghe ra tàu lãnh hàng v it ng i l m c tây, không ai quen. Hai ng i u ng n c nhi u nên ng i ta ng lo x cc mnà c u. Quan Qu n nghe nói v t c m t ng i l m c tây thì ch c ông Phán Cao

nên l t t i l i b n mà xem, té ra không ph i, ng i n y còn trai tr , cao l n, v m v . Nh haing i u có s c m nh nên x c n c m t lát thì m m t t nh l i, ch còn m t m i u o i, ch anói c. Quan Qu n d y em ng i l l i công s cho làng s n sóc, còn ng i kia thì v con

a v nhà. Ông Hai th y ng i l , ông nghi là b i c a Khãi Quang.Cô Lê theo chú nh n viên c a làng ra t i công s . Cô th y Xuân S n n n thiêm thi p thì

cô hào h n a l i ôm con mà khóc.Ông Hai C ng h i th m Thu Th y t nh l i hay ch a. Cô Lê nói h i nãy nghe tin v t

c Xuân S n xóc n c, ch c kh i ch t thì m y ch em cô m ng, cô kêu Thu Th y mà nói cho

nó hay. Thu Th y có nh ng m t lên r i nh m l i, không nói chi h t. Thiên H ng bi u ra s nsóc cho Xuân S n, Thu Th y cho Thiên H ng v i Di p lo. Quan Qu n kêu ông Hai C ngra ngoài mà nói chuy n r ng Thu Th y té p u vô á, không bi t cái s có sao hay không. Chchi Sài gòn có bác s coi m i bi t. Ông l i nói ông v vi t th cho Kh i Quang hay.

Ông Hai tr vô ng i bên Xuân S n v i cô Lê. Ng i ta ng thay cho ng i l n mtrên ván bên trái và h l a cho m. Ông bi t ng i ó không l , nh ng không nh âu.

Cô Lê n m tay con mà kêu coi nó t nh l i hay ch a. Xuân S n nh ng m t ngó m r ic u mà nh m l i. Ông Hai nói ch c êm nay Xuân S n s t nh. Ông ch lo cho Thu Th y

nhi u h n.Chi u quan Qu n tr l i th m thì ng i l ó ã t nh. Ông h i ng i l là ai, t i sao i

tàu mà ghé l i Phú Quáôc làm chi. Ng i ó m i nói r ng ng i tên Sáu Thi n, v n là gia d cha ông Kh i Quang trong Sài Gòn. T i ph n r i c a ng i nên b h a, t ng ã ch t v i c u

Xuân S n r i. S là chú c a ng i c y ông Phán Cao a giùm c u Xuân S n v Phú Qu c ngc h t bà con vô Sài Gòn. Còn m t b a n a tàu ch y, ông Phán Cao nóng l nh n m mê man,

không i c, c u Xuân S n c òi i m t mình. Ông Kh i Quang không bi t làm sao nên ph isai ng i th cho ông Phán mà i. T i Phú Qu c mà l i chìm ghe, làm cho hai hoa ly ng áoqu n, ti n b c trôi m t h t. c a ông Kh i Quang mua g i ng trong ó v i th c a ông c ng

t luôn.Quan Qu n an i, h a s vi t th cho Kh i Quang hay, còn c m t thì thôi, mi n

ng c y là ph c l n.Bây gi ông Hai nh Sáu Thi n r i, ông nói ông r i trí còn anh ta thì nhàu nhè quá, nãy

gi ông nhìn không ra, ông nghi nh ng ông không nh . Ông khuyên Sáu Thi n ngh cho kh e.Ông bi u cô Lê óó v i em, ông ch y v th m Thu Th y môt chút và thông tin Xuân S n có

s ng c cho Thiên H ng m ng, r i s tr ra lo c m n c cho Lê và Thi n n.Ông Xã bi u ông v cho trong nhà hay i, còn c m n c thì ngoài làng s s p t giùm

cho, ông kh i lo vi c ó.Ông Hai cám n r i ông i li n.

n chi u Xuân S n t nh l i. M m t th y m thì kêu: „Má “. Cô Lê m ng quá, ch pm tay con mà nói: „ , má ây con. Con T nh r i h ?”

Xuân S n nói nh nh t ti ng:- Con rêm c mình m y… c a qu y không n i …Thu Th y âu ?- Nó trong nhà v i má Hai và dì Di p. Ngo i con m i ch y v th m tr ng.- ây là nhà ai ?- Công s c a làng.- Con t ng ch t mà không th y m t ai h t … Thu Th y thi t còn s ng hay sao má !

Xin má ng d u con.- Không. Má nói thi t ch d u con làm chi. Hôm tr c nó th ng nh con quá n ng

không c, m nh tàu lá. Má s nó ch t nên vi t th bi u con v . c th c a chacon nói ngày v , nó m ng nên n u ng ng l y s c l i. H i sáng c nhà ra mé bi nón con. Nó c ng ráng i theo, không ch u nhà. Ch ng th y sóng nh n ghe chìm, nó

té x u trên á b t t nh nh n s . Quan Qu n bi u thoa d u r i võng nó v . H i nãy nghetin v t c con, má m ng má kêu mà nói cho nó hay. Nó có m m t song c ng cònmê, ch a nói c.

- u c u con s ng c mà ThuTh y ch t thì con s ng làm chi.- Nó không ch t âu. Con v nó m ng ch c ch c nó m nh. má mua s a bò khu y

cho con u ng. Con ngh cho kh e r i má em con v ng g p Thu Th y.- Con mu n g p nó li n bây gi .

- Khoan ã ! Con còn y u quá i sao n i.- Vì yêu nó con m i i Sài Gòn ng tìm cha giàu sang cho nó s ng v i c nh i sung

ng. C ng vì yêu nó nên con v ây r c nó v i hai má. N u con v mà nó ch t thìcon ch t theo nó cho r i …

- Con ng nói v y...không nên … vài b a con v i nó m nh r i hai má a con v inó tr vô Sài Gòn ch .

- Xuân S n khóc.Ôn gXã v i m y ng i trong công s ng nghe m con Xuân S n nói chuy n nãy gi ,

bi t Xuân S n ã t nh l i thi t ch không ph i mê s ng, nên ông Xã ti p an i, nó không ch t âumà lo.

Sáu Thi n n m ng chái c ng g ng ng i d y kêu và nói: „C u t nh l i r i thì có gì n aâu mà nói ch t. H i tr a m i ghê ch . Tôi t ng c u cháu mình làm m i cho cá r i. Thu nay

tôi m i s l n th nh t. Sóng l n b ng cái nhà nó ch p r i lôi mình i, không s sao c. Nãygi tôi ngh tôi kính ph c m y anh chài l i quá. Sóng nh v y mà dám chèo nghe nh ra c u

t, Thi t anh hùng quá. Mà hai hoa ly trôi m t c u à. C u cháu mình bây gi không còn gì h t !”Xuân S n nói xuôi x : „M t thì thôi …T i ó nên Thu Th y m i b nh …Anh Sáu m t

gì thì ch ng v tr ng xin ti n c a ba tôi mà s m khác “.Có ng i d ng qu n b ng l i m t mâm c m, l i có m t h p s a bò mà nói nh Xuân

n v i Sáu Thi n ch a n c m c thì khu y s a cho u ng. Sáu Thi n xin cho u ng s a. S ncó n c sôi, cô Lê m i khu y hai ly s a cho Sáu Thi n m t ly, còn Xuân S n còn b ngh ch ang i d y c thì cô l y mu ng út cho con u ng.

h i x gió êm b l ng, nh ng g m tr i u ám, mây nhi u.Ông Hai C ng tr ra th y cô Lê ng ng i n c m, ông h i Sáu Thi n v i Xuân S n

ch a n c hay sao.Cô Lê nói Xuân S n và Sáu Thi n t nh r i nh ng còn y u, nên khu y s acho hai ng i u ng. Ông Xã m i ông Hai n c m. Ông Hai nói ông m i n ba h t r i i ây. Ông

c l i th m cháu.Xuân S n h i Thu Th y h t mê hay ch a. Ông Hai m ng nói: „Ngo i v ngo i kêu nó mà

nói ng i ta v t con r i, nh ng con m t nên còn n m ngoài n y mà ngh i sáng mai kh e r i s. Nó nghe nói v y thì nó m m t nhích môi c i. Ch c êm nay n a nó s t nh. Di p ngu cháo l y n c cho nó u ng “.

Xuân S n nói: „Con mu n v li n bây gi .“Ông Hai nói: „Không c âu con. Tr i chuy n m a d l m “.Ông v a nói thì m a ào t i. Xuân S n h t òi i. Ông b c qua bên kia th m Sáu Thi n.

n t i m a còn lâm râm. Ông Hai m n dù che i l i qu n cám n quan Qu n chi u cn con cháu ông. Nh n d p ông t ý lo s cho Thu Th y và tính Xuân S n cò y u nh ng ã t nhi, v y sáng mai ông s em Xuân S n v ho c Thu Th y m ng m i t nh l i c. Quan Qu n

ch u cho hai tr g p nhau th coi.Ông Hai C ng tr v công s ng i m t h i, ông ngh b Thiên H ng v i Di p nhà

ông không yên lòng, ông nói v i Xuân S n m nó ây v i nó, ông v lo s n sóc Thu Th yi khuya ông s tr ra ông r c.

con Xuân S n ch u. Ông Hai tr cây dù r i ki m m t cây g y c m tay ra i, gi t m an lâm râm, tr i t i t m mù m t.

êm ó trong nhà Thu Th y v n n m mê man, nh ng c ít mu ng n c cháo. Cònngoài công s thì Xuân S n ng th ng gi c, khuya th c d y bi t ói. Sáu Thi n thì h t m i m t,

i ng c r i. Cô Lê n u n c sôi khu y s a cho m i ng i m t ly. Xuân S n ng i d y b ngng c. U ng ly s a no l i m b ng, chàng m i l n i ra ngoài. Sáu Thi n s chàng té nên i

theo m t bên.

Tr i m i h ng sáng mà ông Hai C ng ã ra t i. Cô Lê h i th m Thu Th y thì ông Hainói h i hôm nu t c ít mu ng n c cháo.

Xuân S n nóng n y òi v . Ông Hai nói sáng r i ông m n võng ông võng. Xuân S nnói chàng i c r i, i ch m ch m h m i thì ng i ngh . Sáu Thi n nói có anh theo dìu d tkhông sao âu mà s .

y bà con bèn s a so n, r i t giã nh n viên trong công s mà i. Tr i sáng bét. ÔngHai v i Sáu Thi n k m hai bên cho Xuân S n v n vai mà i. Cô Lê c m h p s a i theo sau.VìXuân S n còn y u nên không cho chàng i mau và i m t khúc cho chàng ng i ngh , b i v y i

n n a bu i m i v t i nhà.n t i thì cô Lê i ri t v tr c ng cho trong nhà hay. Thiên H ng và Di p ra sân

ón mà m ng.Xuân S n th y cô Thiên H ng li n buông ông Hai v i Sáu Thi n ra r i s c s c i l i và

i: „Má Hai ! Thu Th y âu ?’Thiên H ng xúc ng nên ch y n c m t, cô n m cánh tay con mà d t vô c a, ng n

ngào nói không c.Xuân S n v a th y Thu Th y n m thi p thi p trên ván, hình vóc m x p ve, thì chàng a

i n m ch n mà kêu: „Thu Th y ! Qua v ây em“. Thu Th y n m tr tr , M y ng i u áp l ing chung quanh.

Chàng lên ván ng i m t bên nàng, m t tay ôm ngang mình, m t tay lúc l c m t nàng màkêu: „Thu Th y ! Thu Th y ! D y em. Qua v ây. D y m ng qua ch “.

Thu Th y m t ti ng, m mo t ngó Xuân S n trân trân. Xuân S n a hai tay ra l c m tnàng mà kêu n a. Thu Th y nhích mi ng c i, m t mày h n h và nói nh xíu: „Cám n“ r itr c th t t h i.

Thiên H ng v i Lê ho ng h t, leo lên ván l c kêu Thu Th y, v a kêu v a khóc. ÔngHai b c l i t tay g n l m i Thu Th y r i l c u nói: „Nó nu i mà i Xuân S n v cho nóth y m t r i ch t ! Còn gì âu mà kêu !”

Xuân S n nghe nói ch t thì khóc ré lên, xóc ôm ngang mình Thu Th y n m trên haip v chàng mà kêu n a, kêu hoài. Nh ng Thu Th y c m m t trao tráo mà ngó Xuân S n. Ba

cô khóc rùm nghe r t th m thi t.Ông Hai C ng l i c a ng i ngó ra v n, au n quá, không nói gì c h t. Sáu Thi n

i ng i m t bên ông. Anh ta c ng bu n hiu.Xuân S n than khóc v i ba cô m t h i r i cúi m t xu ng m t Thu Th y lên mà hun.

p m t Thu Th y l n l n nh m khít l i, ch t thi t r i nh ng m t nàng t i rói nh n m ng .

11 - CH T THEO NHAU.

Ông Hai C ng ng i tr m ngâm m t h i r i ông kêu Di p bi u lo n u c m n ng ông racho quan Qu n hay và mua hòm li m mà chôn em cho an thân nó.

Hai bà m n n n bi u Xuân S n em n m xu ng ván ng p m n cho em. Xuân S nkhông khóc n a, nh ng c ôm Thu Th y mà nhìn m t hoài không ch u r i ra. Cô Lê ph v iDi p mà n u c m. Cô Thiên H ng ng i khoanh tay h t mu n c a qu y.

m d n r i, ông Hai bi u Xuân S n em n m xu ng ng i n c m. Bây gi chàngi ch u nghe l i, kép g i Thu Th y n m, vén tóc, kéo áo, s a tay t t . Thiên H ng l yn p cho con, r i ép Xuân S n ph i i n c m. Xuân S n ráng n m t chén r i tr qua n m

bên Thu Th y, c p m t lim dim, không khóc mà c ng không nói.Ông Hai l y b tây v i b l a c a ông mà b ra ngoài, d n Sáu Thi n khi nào mu n

thay thì l y c a ông ó mà b n . Ông bi u cô Lê a ti n cho ông i mua hòm và li m, c y Sáu Thi n nhà v i m y cô, r ông xách g y mà i. Ông ra cho quan Qu n hay và c yvi t th dùm cho Kh i Quang.

Quan Qu n kêu ông Xã tr ng c y giúp v i ông Hai mua và cho ng i em vô t nli m giùm. Ông h i ông Hai có ti n hay không. Ông nói ti n c a Kh i Quang g i vô m y l n cònnhi u.

Ông Hai i v i ông Xã mua r i, ông v tr c, n x ng i ta m i khiêng hòm vàvác vô mà li m.

Lúc li m, Xuân S n ch ng c không cho Thu Th y vô hòm. Ông Hai v i Thiênng ph i n n n c t ngh a r t lâu. Chàng chun vô hòm n m tr c r i bi u m Thu Th y vô

ng chôn luôn m t l t.Thiên H ng khóc nói: „Thu Th y ch t r i thì con ph i s ng mà nuôi hai má, ch con

ch t n a r i hai má s ng v i ai“. Ông Xã v i ông Hai ti p mà khuyên gi i n chi u Xuân S ni ch u cho li m. Nh ng ch ng li m xong r i thì chàng nh c gh ng i ôm cái hòm hoài, không

ch u n i xa.Ông Xã h i tính chôn ch nào ng sáng mai cho dân vô ào huy t. Ông Hai d t h t m y

ng i ra ch cái i mà nói ông mu n chôn trên ó, d a bên v n tiêu, phía sau cây d u l n, hào huy t xong thì khiêng ra chôn li n.

Ông Xã em dân v , h n sáng mai s tr vô s m.Chi u hai m n n n h t s c mà Xuân s n c ng không ch u n c m, chàng nói ói ng

mà ch t theo Thu Th y. Ông Hai ph i làm gi n mà r y chàng m i ráng n m t chén. Nh ng ni chàng l y chi u tr i mà n m m t bên quan tài, ai nói gì chàng c ng không thèm k .

Sáng b a sau, ông Xã em dân vô ào huy t. n tr a quan Qu n vô th m r i d cu cng táng.

Ch ng ng quan, Xuân S n c n tr níu xô o t không cho khiêng quan tài ra. Chànglàm t ng b ng, hai m v i ông ngo i nói h t s c không c. Quan Qu n ph i can thi p chàng

i kiêng mà cho khiêng. Nh ng chàng eo theo quan tài, không ch u r i.Ch ng h r ng, Xuân S n gây m t tr n n a. Chàng nhào xu ng huy t n m ôm quan tài,

không cho l p t. Quan Qu n ph i can thi p n a, ông v i ông Hai n m m i ng i m t cánh taymà kéo chàng lên mà chàng còn c n , bi u l p t chôn luôn chàng ng chàng theo Thu Th y.

p t, p núm xong r i, Xuân S n gác cánh tay trên núm mã mà ng i ó. Hai m bi ut s c mà chàng không ch u vô nhà. Quan Qu n l c u khuyên ông Hai v i Sáu Thi n ph i

thay phiên mà coi ch ng, ng cho chàng i âu h t. Ông h a s vi t th cho Kh i Quang r i tgi theo làng v i dân mà v .

Bây gi c nhà t u ra mã mà an i, bi u Xuân S n vô ngh . Chàng c ng quy t n m ómà ch t theo Thu Th y b i t i vì chàng b Thu Th y mà vô Sài Gòn nên Thu Th y m i ch t.Chàng có l i v i Thu Th y nhi u. Chàng ph i ch t theo mà xin Thu Th y tha l i và dìu d t nàngch không phép b nàng b v . Càng l i nói Thu Th y ã có d n tr c, d n ng có i âu mà

nàng vì nàng nh , nàng bu n, nàng ph i ch t ch s ng không c. ã có d n mà chàngkhông k , nên nàng ch t. Rõ ràng l i t i chàng.

Hai bà m cãi mà dành l i v hai bà, b i vì t i hai bà mu n phân r hai tr m t vài n mnên m i sanh h a.

Ông Hai C ng nghe ai c ng giành l i thì ông ch u không c. Ông nói l i t i ôngkhông nghe l i s huynh An Viên, ông ham giàu sang, ông em Xuân S n i nên sanh chuy n.

Sáu Thi n c ng chen vô mà nói t i s m ng khi n cho c u cháu kh i ch t, thì bi t làmsao. Anh khuyên c u làm nguôi, r c hai m v Sài Gòn theo l i ông c c n d n, ch lâu quá

ông v i c trông.Xuân S n tr n m t nói: „Tôi vì Thu Th y nên vô Sài Gòn. Bây gi Thu Th y ch t thì tôi

mu n theo Thu Th y. Tôi vô Sài Gòn làm sao c.“Di p th y Xuân S n không ch u vô nhà, cô m i l y m t chi c chi u tr i d a mã cho Xuân

n ng i, may m y ch có tàn cây che nên mát.Hai m khuyên gi i con không oc thì r n chí, b i vô nhà mà n m. M t lát th y Sáu

Thi n vô u ng n c, hai cô m i khuyên anh coi có ghe thì quá giang vô Hà Tiên mà v báo tincho Kh i Quang bi t, i t n ti n bao nhiêu, hai cô s a cho.

SáuThi n nói: „Ông d n a c u ra ây r i ch r c c u v i m y bà m y cô v . Ông cân c n d n ph i r c cho và v cho mau. Tôi v m t mình b r y ch t, tôi âu dám v . Tuy hnói b n vô Hà Tiên thì gió xuôi nên d i, song tôi m i b m t tr n, bây gi tôi ghê quá. Ch ngnào c u v i hai bà i thì tôi ph i ráng mà i theo “.

Hai cô không bi t li u l nào nên c y Sáu Thi n ráng d d giùm Xuân S n nguôi lòngmà i.

Xuân S n c n m d a bên m , chi u c ng không ch u vô n c m. Di p ph i b ng ra ócho chàng n. T i chàng c ng ó ch không ch u vô nhà. Sáu Thi n ph i ch u khó ng chung

i chàng mà gìn gi . Ông Hai vái tr i m a cho Xuân S n l nh ph i vô. Mà lúc ó tr i khônga làm cho ông ban êm c ng em nóp ra ng d a g c cây d u cho có b n.

Trong m y b a sau c ng v y, nh ng ban êm thì Xuân S n ng nh gi m , còn banngày chàng i th th n ki m m y ch th ng hay ng i nói chuy n v i Thu Th y h i tr c màng i ng t ng nh nàng. Có b a i vô r ng phía sau ng i c bu i, có khi di l n qua t i Gi ngTiên. Mà chàng i âu c ng có Sáu Thi n theo luôn luôn, không dám r i xa m t b c.

Xuân S n s ng v i chu i ngày u s u, lang thang v t v nh v y, làm sao mà ph c s ckh e l i c, b i v y ch ng m i b a thì hình vóc ti u t y, n c da mét xanh. R i m t bu isáng Sáu Thi n th c d y, anh kêu la om xòm ngoài m . Ông Hai t c nóp chun ra. M y cô trongnhà c ng túa ra h i.

Sáu Thi n c kêu la: „C u S n ! C u S n ! Tr i t i ! Sao v y nè “.Ôn gHai ch y l i tr c, ông r Xuân S n thì th y tay ch n l nh ng t, m t m i xanh d n.

Ông la: „Ch t r i còn gì âu !” M y cô khóc ré lên, xúm l i b ng Xuân S n, khóc k nghe th mthi t.

Ông Hai C ng ng i khoanh tay ngó s v n c a ông, không nói c m t ti ng nào.Sáu Thi n khóc mà nói: „M y b a rày, gi ngày gi êm, không dám r i mà gi không

kh i, sao mà ch t v y không bi t. Ông cha giàu sang, t ng tiu nh tr ng m ng, có s n xe h i choi ch i, có nhà l u cho mà , ti n b c mu n bao nhiêu c ng c, sao ành ph i h t ch t theo

ng i yêu !”.

Ông Hai nghe than nh v y ông ch u không n i, nên v t ng d y b c l i nói: „Thôitránh ch cho ta b ng nó vô nhà ng lo chôn c t. T ý nó mu n ch t theo con Thu Th y ch cóph i mình xúi sao nên n n n mà khóc. T i Tr i khi n hai a nó n ng tình nên quy t s ng thác

i nhau. Khóc than nó c ng không s ng l i c.“Ông x c b ng Xuân S n vô nhà, n m trên ván bi u cô Lê a ti n b c r i ông b n áo

ra i.Cô Thiên H ng bi u Di p múc n c, m n sáu Thi n ph Xuân S n cho cô r a s ch

t m i tay ch n, m t l y b l a mà b n cho chàng, r i chàng n m ngay th ng, g ngt sáng lòa, gi ng nh ng i th th i ang n n ng .

Quá n a bu i ông Hai tr v nói mua xong h t, tr a ng i ta s em vô mà li m r iào huy t, sáng mai chôn. Quan Qu n c ng hay r i n a.

ba ng i àn bà trong nhà d u th i tâm r ng chí, h t khóc c n a. Tr a ông Xã vôi dân khiêng hòm, vác , r i phân nhau: T p lo t n li m, t p ào huy t. Cô lê v i cô Thiên

ng ch ào d a bên m c a Thu Th y ng hai tr n m khít nhau cho ph tình mà an gi cngàn thu.

mát quan Qu n vô phân u. Ông ki m l i khuyên gi i cho hai cô Lê và Thiên H ngt bu n. Ông m n cái thuy t l c thiên an m ng mà nói r ng ông nghi Thu Th y té x u p u

vô á, có l b s , nên nàng mê man không t nh l i c. L thì nàng ph i ch t d u có bác s caotài c ng khó mà c u c. Nh ng vì mang n ng chung tình v i Xuân S n, nên Tr i khi n chonàng nu i mà kéo dài s s ng i Xuân S n v ng th y m t nhau r i m i ch t. ó không ph ilà thiên m ng hay sao ? Còn Xuân S n b sóng gió nh n chìm ghe gi a bi n, m i ph n ã th ych t h t m i, mà c ng vì mang n ng chung tình v i Thu Th y nên Tr i m i cho ng i ta c u

ng ng v cho Thu Th y vui lòng r i nh m m t. Thu Th y ch t Xuân S n ch t theo, khôngành chia r k d ng gian ng i âm ph . S ó ai c ng ngó th y, nh gi gìn l m nên Xuân

n m i s ng thêm c m i b a, s ng mà êm ngày v n có b n chung tình trong trí hoài.Hôm nay chàng ch t, n m ng bên m c a b n r i ch t luôn, không c n ph i t v n theo m ycách th ng. ó c ng là m ng tr i nên m i v y. Làm m ai c ng th ng con. Nh ng hai tr ãquy t s ng thác v i tình, khi s ng vui chung h ng ngày, ch ng ch t n m chung m t ch . Hai trã th a chí tr n tình, hai m ch ng nên bu n l m.

Quan Qu n an i r i v , h a sáng b a sau tr vô t ng táng. ph n Kh i Quang trong Sài Gòn c liên ti p m y b c th c a quan Qu n. n

c th chót nói Thu Th y ch t r i mà Xuân S n c ng quy t ch t theo, êm ngày c n m mãibên m Thu Th y không ch u vô nhà thì cha con Kh i Quang lo s h t s c. May ông Phán Caoã h t b nh, Kh i Quang m i c y ông ng i xe h i nhà vô Hà Tiên r i ông xe h i ó mà ch .

Ông ki m ghe ra Phú Qu c r c Xuân S n và c nhà em v Sài Gòn giùm, êm nay gheông Phán Cao ra t i. G n sáng ông lên kêu c a Qu n, quan Qu n th c d y ti p r c và nói choông Phán hay Xuân S n ã ch t r i. Ông Phán ng n ng .

n sáng quan Qu n d y ng i d n cho ch khách n no r i d t nhau vô th m ông Haing v i hai cô.

Hai cô th y ông Phán Cao thì c m ng, nên khóc mà thu t rõ m i vi c cho ông nghe.Ông Phán c ng thu t chuy n cha con Kh i Quang hay tin thì bu n r u lo s , nên c y ông ra r cXuân S n v i các bà con vô Sài Gòn ang lo thu c men. Xe còn u Hà Tiên mà ch . R iXuân S n ã ch t r i. V y chôn c t xong thì hai cô v i ông Hai lên Sài Gòn mà , tr c ti p

ng s c kh e, hàn g n v t th ng tâm, sau kh i ph th nh tình c a Kh i Quang, nh t là kh iph hão ý c a ông c ân c n mu n m t nhà xum hi p.

Ông Hai C ng nói ông quy n luy n v n t c là công nghi p c a ông gây d ng m iy n m nay, bây gi l i có m m c a hai tr n m ây n a, ông không n b i. Còn Thiên

ng v i cô Lê ph i tr v Sài Gòn, tr c xa lánh ch mình b tai h a, ng nguôi bu n màng, sau kh i ph th nh tình c ông c v i Kh i Quang ân c n nâng . Nh t là cô Lê ph i vng áp tình n ng n c a Kh i Quang, n n qu ng i c a ông c , d u ông c m t a cháui c ng còn c con dâu s n sóc cho c . H n n a bà m c a cô Lê ã h xã t i l i c a cô ngày

tr c r i, cô không phép xa m già v i anh em n a.Cô Thiên H ng nói ph n cô thì cha m , anh em, c ng quy t không ch u nhìn cô, b i

y cô là ng i không gia ình, cô ph i k ông Hai là cha và cô Lê là em. Cô khuyên em ph i tr Sài Gòn ng v ch ng sum hi p, m con vui m ng, cô l i ây, tr c s n sác cho cha lúc

tu i già, sau s a sang m m c a hai con n i h o lánh. Ch ng nào cha tr m tu i già, r i cô s tr sau mà n ng d a v i em.

Cô Lê không còn lý gì mà t ch i c. Hu ng chi ông Phán v i quan Qu n ng cho l ia ông Hai C ng và cô Thiên H ng nói là ph i, b i v y chôn c t Xuân S n xong r i, ông

Phán Cao a m t ngàn d ng b c cho ông Hai, nói Kh i Quang d n n u ông không i thì sbac ó cho ông, r i quan Qu n ki m c ghe, cô Lê m i theo ông Phán v i Sáu Thi n vô HàTiên mà v Sài Gòn

12- Y N M SAU.

Chòi tranh c a ông Hai C ng c t lên v i v n r y c a ông gây ra, tuy gi a ch n núing h o lánh., song m i m y n m tr ng nh có hai thi u ph ng i trong, r i còn có thêm m tp thanh niên vui v ch i ngoài, b i v y quang c nh trông ra d y y thân yêu nhàn l c.

Bây gi hai a nh ã m t h t, mà m t thi u ph ph i tách ra i n a, thì c nh thân yêunhàn l c ó hóa ra bu n b c qu nh hiu.

Tuy không dám nói ra, song cô Lê i r i, qua ngày sau, ông hai C ng v i cô Thiênng u bu n, b i v y n c m s m m i r i Ông Hai c ng ra v n l i c i nh c , t i rau

mà gi i khuây, còn Thiên H ng thì x n b n chung quanh m c a hai con, l m lá khô cho s ch.

Di p ng i ch c i mà ph i bên hè.Tình c s c An Viên ghé th m, s th y trong nhà v ng teo, s m i kêu h i ng i trong

nhà i âu m t h t. Di p ch y vô nh c gh m i s c ng i r i ra mé su i cho ông Hai hay cókhách.

Cô Thiên H ng nghe có ti ng nói chuy n trong nhà, cô l t t vô tr c mà chào m ngi k ông Hai vô n a.

c h i sao nhà v ng teo, còn hai a nh i âu mà c khôngth y.Cô Thiên H ng nghe nói t i hai con thì cô t i nên ch y n c m t.Ông Hai m i ng i k rõ các vi c bu n th m x y ra cho s c nghe, r i than t i ông mu n

hai tr h ng h nh phúc giàu sang, n m ngoái ông nghe l i s c , ông a Xuân S n i tìm h nhphúc ó nên m i gây h a làm cho hai a ch t h t.

Cô Thiên H ng l i ti p mà nói t i hai ch em cô mu n phân ly hai tr m t vài n m chochúng nó l n khôn r i s cho ph i hi p, mà c ng có ý mu n cho Xuân S n có c m ti n ng sauhai a sung s ng t m thân, nên ch em cô xúi gi c m i sanh h a.

c nghe nói u uôi d h t r i, s c m i nói: „B n o ã có nói ti n b c không ph ilà v t li u xây d ng h nh phúc cho ng i i c. T i ng i i hi u l m, c t ng ph i cóti n b c nh u m i có h nh phúc, b i v y aa nhau ch y theo ti n b c m i v p té r i bu n r u.

y bà con ch a thoát t c nên sa ngã, u ó ch ng l gì. Mà con ng i nh t c , nh t ng udo n i ý c a T o hóa, ch nào ph i t ý mình mu n hay không mu n, nên vi c h h ng r i mànói t i ng i n y ho c t i ng i n . Con ng i h sanh thì ph i t ó là l t nhiên, tránh làm saocho kh i ch t c. Ng i ta có th nói ch t là có ph c vì ch t thì h t t t b nh, h t au kh , h tbu n r u, h t lo s n a. Hai tr ã c h ng h nh phúc thiên nhiên ây t i m i m y n m,chúng nó sung s ng h n thiên h , nay chúng nó ch t v i nhau thì ã ph tình, ph chí r i, kh i

p gia ình mà ph i ch u au kh , t t b nh bu n r u, lo s . V y thì còn thi u gì m a, còn monggì âu, mà ham s ng thêm. H i nãy hai ng i d u nói l i t i mình nên m i sanh h a. T i m ngTr i ch không l i c a ai h t. L i i bi t sao là h a, còn bi t sao là ph c. Có khi mìnnh

ng h a té ra ph c, có khi mình ph c mà thi t là h a. Ph c hay h a d u là l thiên nhiên.i ng i d i quan ni m h a ph c m i ng i riêng m t cách, m i phân ra làm hai t nh v y,

ch l m khi h a cho ng i n y mà ph c cho k khác, ví nh con mèo mình nuôi, nó ch t thìmình bu n mà m y con chu t trong nhà nó vui, thì nói h a hay ph c c ng c h t.

c ng ng mà tr m ngâm m t h i r i m i nói ti p: „Ông Hai v i cháu nên nh lúc banu võ tr còn là m t không gian h vô, trong y o ch không có hình tr ng c a m t v t gì h t.o m i sanh ra muôn loài. ó là c. Muôn loài hành ng v i nhau, sanh hóa v i nhau, r i l i

ph i tr v cái c nh không v t không hình kia, ngh a là tr l i v i o, tr v g c c mà sanh rai n a, r i l i c ng tr v n a, c tu n hoàn sanh t nh v y hoài. y là công lu t c a võ tr mà

ng là inh m ng c a v n v t. Vì v y nên sanh v i t u là lu t thiên nhiên, sanh không ángng, mà t c ng không áng bu n. Cu c i là c nh t m mà c ng là c nh gi . Con ng i i

i võ tr c ng nh h t cát i v i bãi sa m c. Sanh không ai dè, ch t không ai k , b i v y nhàtri t h c h m i lu n: „Vi lu n vi n d th vãng lai, trùng thí th can tùy Thiên phó d “ ngh alà:

Cánh trùng gan chu t do Tr i,Bánh xe, viên n theo i t i qua.

Con ng i nh bánh xe hay viên n c cùng i mà l n. Tr i khi n làm c nh côn trùnghay làm gan con chu t c ng t tr i li u nh, mu n không c, mà không mu n c ng không

ac. Hai tr ch t r i thì thôi, ã có n m h nh phúc an nhàn r i, l i c s ng thác v i tình n athì . Cô Lê còn thi u n tình, n ngh a thì cô ph i tr ã ành. Còn cô thiên H ng ãy d t n

i, ông Hai c ng v y, hai ng i ng thèm bu n vi c chi h t, c ây h âm hút mà h ngnh phúc thiên nhiên, b i d ng tinh, khí, th n mà s ng lâu ng vui riêng c nh thú c a t o

hoá s p s n cho thiên h , song ít ng i bi t tìm mà h ng. Hai ng i th ng th ng suy nghiêmy l i b n o nói y thì s th y b n o nói ph i”.

c nói r i li n t mà i.Nh cách an i cao xa c a s c An Viên nên ông hai C ng v i cô Thiên H ng b t

bu n, ti p t c s ng thêm m t chu i ngày an vui th th i.Còn cô Lê v Sài Gòn, cô c ch ng yêu, cha ch ng tr ng, m già v i anh em m ng,

nên cô vui v i thú gia ình d m m. N m sau cô sanh c m t a con trai m nh m t t t i màth cho Xuân S n. Ch ng v i cha ch ng vui m ng h t s c, kh i lo tuy t h u nên càng yêu quí cô.

m sau cô ti p sanh thêm m t a con gái n a. Ch ng cô cho h nh phúc gia ình c a mình ãviên mãn, c m th y tình ngh a không phai thì c n dáp vuông tròn. Ông già ch ng c a cômãn nguy n nên ông nh m m t ch ng chút nào ân h n.

Còn ngoài Phú Qu c, ông hai C ng v i Thiên h ng nh v ch ng Kh i Quang m im t i mùa gió xuôi thì c y ng i em qu n áo, b c ti n ra ti p giúp, nên i s ng h o lánh mà

th nh th i, vui v i h nh phúc thiên nhiên, x n b n s n sóc m m cho Thu th y v i Xuân S n,không ham l i danh phú quí n a.

Cô Thiên h ng vui thú nhàn l c thêm c m i n m r i cô m i ch t. Ông hai C ngchôn cô trên i ng cô n m mà ngó ch ng hai con n m g n d i ch n.

Di p luôn ó mà h h v i ông Hai, không n b ông mà i. Ông hai C ng s ng t i 80tu i r i ông m i m t. Vâng theo l i ông tr i, Di p chôn ông gi a r y th m, cho ông ngày êmnghe ti ng n c d i su i ch y ro re v i ti ng chim trên nhành kêu chéo chét.

Bây gi cô Di p còn s ng cô n, cô m i bu n. Có m t ng i ch l u n c m m ngoàich góa v mu n ch p n i tóc t v i cô. Cô ngh ã l n tu i r i còn tính cu c v ch ng làm chi.Cô m i g i m m c a b n ng i thân yêu cho núi r ng ng vô Sài Gòn tìm th m cô Lê.

ch ng cô Lê c m ngh a trung thành c a cô Di p nên nài n xin cô luôn v i mìnhng chung h ng thú gia ình, êm r nh nh c chuy n c , ng i x a v i nhau mà duy trì lòng

th ng nh .Phú Nhu n, ngày 16-3-57

Ho bieu chanh song thac voi tinh

Documents

Ho bieu chanh loi the truoc mieu

Ho bieu chanh tinh mong

Ho bieu chanh cha con nghia nang

Ho bieu chanh mot doi tai sac

Ho bieu chanh no doi - quyen nhi

Ho bieu chanh ong cu

Ho bieu chanh cuoi guong

Ho bieu chanh bo vo

Ho bieu chanh mot chu tinh

Ho bieu chanh hanh phuc loi nao

Ho bieu chanh to hong vuong van

Ho bieu chanh doa hoa tan

Ho bieu chanh y va tinh

Ho bieu chanh day oan

Ho bieu chanh bo chong

Ho bieu chanh con nha giau

Ho bieu chanh tai toi

Ho bieu chanh tu hon

Ho bieu chanh chut phan linh dinh

Ho bieu chanh nang ganh cang thuong