HÜCRESEL ETKİ BOYUTUYLA SİGARA

HÜCRESEL ETKİ BOYUTUYLA SİGARA HÜCRESEL ETKİ BOYUTUYLA SİGARA

Dr. Funda Öztuna

KONUŞMA PLANIKONUŞMA PLANI

Organ Kanser Oluşturma Mekanizmaları Pulmoner Etkileri Hematolojik Etkileri Endokrin Etkileri İmmunite Etkileri Diğer Sistem Etkileri

HÜCRESEL ETKİHÜCRESEL ETKİ

Farmokolojik Toksik Mutajenik Kanserojenik İnflamatuar (Oksidan, proteaz, mediatör salınımı)

MUTAJENİK - KANSEROJENİK ETKİ MEKANİZMASI

MUTAJENİK - KANSEROJENİK ETKİ MEKANİZMASI

Kanserojen Maddenin Tipi Sayı

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar 10

Aza-arenes 3

N-nitrosaminler 7

Aromatik aminler 3

Heterosiklik aromatik aminler 8

Aldehidler 2

Çeşitli organik maddeler 15

İnorganik bileşikler 7

TOPLAM 55 SS Hecht. Tobacco smoke carcinogens and lung cancer. J Natl Cancer Inst; 1999; 91 (14): 1194-1210.

NitrozaminPAH

DNA -adduct

DNA hasarı Hücre döngüsü Transkripsiyon Apoptosiz

DNA HASARI

SENSÖRLER

G2M S

G1

NORMAL HÜCRE DÖNGÜSÜ

Normal hücre döngüsü

Anormal Hücre Büyümesi

ONKOGEN TÜMÖR SÜPRESE GEN

MutasyonAktive

Tümör süprese eden gen

PAH’nın metaboliti olan benzo(a)piren diol epoxid (BPDE)

157 248 273P53

Denissenko MF, Pao A, Tang MS, Pfeifer GP. Preferential formation of benzoa pyrene adducts at lung cancer mutational hotspots in p53. Science 1996; 274: 430-432

OralLaringealGastrointestinal ÜretralEpitelial kanser oluşumunda

p53 gen poliformizmi

1.     

1.      Kuroda Y,et al. P53 codon 72 polymorphisim and urthelial cancaer risk. Cancer letters 2003;189:77-83.2.      Golusinski W, et al. Alteration of p53 gene structure and function in laryngeal squamous cell cancer Eur Arch Otorhinolaryngol 1997;254 Suppl 1:133-137.

Nitrozamin 4- (methylnitrosamino)-1-(3-pridyl)-1-butanone (NNK)

NNK 4 (methylnitrosamino)-1-(3-pridyl)-1-butanol (NNAL)

NNK/ NNAL

Therriault MJ, Proulx LI, Castonguay A, Bissonnette EY. Immunomodulatory effects of the tobacco-specific carcinogen, NNK, on alveolar macrophages.Clin Exp Immunol 2003;132(2):232-238.

PAH ve nitrozamin Sitokrom P450 (CYP)Özellikle CYP1A1, CYP3A4, CYP3A5, CYP1B1 ve CYP2E1

     Piipari R, Savela K, Nurminen T et all. Expression of CYP1A1, CYP1B1 and CYP3A, and policyclic aromatic hydrocarbon-DNA adduct formation in

bronchoalveolar macrophages of smokers and non-smokers. Int J cancer 2000;86:610-616.

Glutatyon S- transferaz T1 eksikliğinin yoğun sigara içicilerde akciğer kanseri gelişme riski üç kat fazla bulunmuştur.

Hou SM, Falt S, Nyberg F. Glutathione S-transferase T1- null genotype interacts synergistically with heavy smoking on lung cancer risk. Environ Mol Mutagen 2001;38:83-86.

Tobacco

TOBACCO-CARSİNOMA INSİTU

PULMONER ETKİLER PULMONER ETKİLER

1964 YILINDA AMERİKAN CERRAHLAR BİRLİĞİ

SİGARA- AMFİZEM

Santral Hava YollarıSantral Hava Yolları

Silia Kaybı Mukus Bez Hiperplazisi Goblet Hücre Sayısında Azalma Epitelde Histolojik Değişiklikler

Dye JA,Adler KB. Effects of cigarette smoke on epithelial cells of the respiratory tract.thorax 1994;49(8):825-834

Scherman CB. The health consequences of cigarette smoking. Med Clin North Am 1992;76(2):355-375

Bennet WD, Chapman WF. İnfectiveness of cough for enhancing mucus clearence in asymtomatic smokers. Chest, 1992;102:412-416

Periferik Hava YollarıPeriferik Hava Yolları İnflamasyon-Atrofi Goblet Hücre Metaplazisi Skuamoz Epitel Hücre Metaplazisi Mukus Tıkaçları Düz Kas Hipertofisi Peribronşial Fibrosiz

Samet JM. The relationship of smoking to COPD, chronic Obsructive Pulmonary disease (ed. Cherniack), WB SaundersCompany,1991;249-269.

Niewoehner DE, Kleinerman J, Rice DB. Pathologic changes in the peripheral airways of young cigarette smokers. N Eng J Med 1974; 291:755-758.

Alveola-KapillerAlveola-Kapiller

Peribronşial Alveol Harabiyeti Küçük Arter Sayısında Azalma Bronkoalveolar Lavaj Anormallikleri Ig A-Ig G seviyesinde azalma Aktive Makrofaj, Nötrofil ve Eozinofil Sayısında Artış

Report from an international worsshop held in Aspen, Colorado. Respiratory Rewiev 1999:2-7

Finkelstein R, Fraser RS, Ghezzo H, Cosio MG. Alveolar inflamation and its relation to emphysema in smokers. Am Respir Crit Care Med 1995;152:1666-1672 Linden M, Rasmussen JB, Pitulainen E et al. Airway inflammation in smokers with non obstructive and obstructive chronic bronchitis. Am Rev Respir Dis 1993;148:1226-

32.

CO, N2O ve SO2 gazları silia üzerinde direkt toksik etki göstermektedir

Skuamöz Metaplazi

HEMATOLOJİK ETKİLER

Periferal lökosit sayısıPeriferal eozinofil sayısıTromboksan salınımıTrombosit agregasyonuTrombosit adherensiFibrinojen ve F VIIPlasma viskositesi

Blann AD, Kirkpatrick U, Devine C, Naser S, McCollum CN. The influence of acute smoking on leucocytes, plateles and the endotelium. Atherosclerosis 1998;141:133-139 McBride PE. The Health consequences of smoking. TheMed Clin North America 1992;76:333-353 Davis JW, Shelton L, Eigenberg DA,et al. Effectcs of tobacco and non-tobacco smoking on endothelium and platelets. Clin Pharmocol Ther1985;37:529-533

Prostasiklin salınımı Trombosit yaşam süresi Kanama zamanı Plasminojen, plasminojen aktivatör düzeyi

Davies MJ. Mechanism of trombosis in atherosclerosis. In: Colman RW, Hirsh J, Marder VJ, Salman EW(eds).Hemostasis an thrombosis basic principles and

clinical practice.3rd. Philalephia: J.B. Lippincott Company, 1994;1224-1237.

Sigara dumanındaki CO’in hemoglobine olan yüksek afinetisinden dolayı,oksijen taşınmasında azalma ve oksijen disosiasyon eğrisinde sola kaymayapar. Doku hipoksisine cevaben salınımı artan eritropoetin periferik eritrositsayısında artış ve sekonder polisitemi oluşturur.

ENDOKRİN ETKİLER

VLDL seviyesinde Growth hormon seviyesinde Kortizol, glukoz seviyesinde Gliserol, laktat, pruvat seviyesinde HDL seviyesinde Östrojen seviyesinde

Fratti AC, Iniesta F, Ariza CR. Acute effect of cigarette smoking on glucose tolerance and other cardiovasculer risk factors. Diabetes Care 1996;19:112-118

Mjos OD. Lipid effect of smoking . Am Heart J 1988;115:272-275.

Janzon L, Berntorpn K, Hanson M, Lindell SE, trell E. Glucose tolerance test in middle-aged men. Diabetologia 1983;24:86-88

•Nikotin damar endotelinde morfolojik değişiklikler yapar.

•Damar endotel hücresinde DNA sentezini stimüle ettiği ve vasküler proliferasyona yol açtığı gösterilmiştir.

İMMUN SİSTEM ETKİLERİ

Sigaranın,Sigaranın,

Üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarıOrgan kanserleriAllerjik hastalıklarAterosklerozun gelişiminde

Hücresel ve humoral immun sistem üzerinde yaptığı değişiklikler major rol oynamaktadır

CD4 +T hücre sayısında ve cevabında Doğal öldürücü Hücre (NK)Alveolar makrofaj fonksiyonlarında Makrofajların IL-1 salınımıIL-10 salınımıIgG ve Ig A seviyesindeLangerhans hücre sayısıNötrofil fonksiyondaSerum lizozim

Kılıç Ş. Sigara ve İmmunite. Sigara ve Sağlık (Ed : Özyardımcı N)Bursa 2002;188-193

McCue JM, link KL, Eaton SS, freed BM. Exposure to cigarette tar inhibits ribonucleotide reductase and blocks lymphocyte proliferation. J Immunol 2000;165:6771-6775.

CD8+T sayısı IL-8 seviyesi IL-16 LTB4 seviyesi Nötrofil elastaz Nötrofil katepsin seviyesi Alveolar makrofaj sayısı

Kılıç Ş. Sigara ve İmmunite. Sigara ve Sağlık (Ed : Özyardımcı N)Bursa 2002;188-193.

•Hücresel immunitenin önemli hücrelerinden biri olan alveolar makrofajların yapı ve fonksiyonları sigaradan negatif olarak etkilenir. •Sigara içen kişilerin alveolar makrofajlarında, morfolojik değişikliğin bir belirtisi olan inklüzyon cisimcikleri gelişir. •Alveolar makrofajların öldürme ve fagositik fonksiyonları sigaradan olumsuz olarak etkiler.

Sigara, kronik zeminde mikroorganizmaların özellikle solunum epiteline bakteriyel adherensinde artışına neden olur.

Üst solunum yollarında bakteriyel adherenste artma Tükrükte lakto basil ve mantar sayısında artış Gingival mikrosirkülasyonunda bozulma

Sakki T, et al. Controlled study of the association of smoking with lactobasilli, mutans streptococci and yeats in saliva. Eur J Oral Sci 1996;104: 619-622. Hanioka T, et al. Oxygen sufficiency in the gingiva of smokers and non-smokers with periodontal disease. J periodontol 2000;71:1846-1851.

DİĞER SİSTEM ETKİLERİDİĞER SİSTEM ETKİLERİ Hiposalivasyon Ösefagus mukozasında oksidatif stres Alt ösefagus basıncında azalma

Kjellen G, Tibbling L. The effect of cigarette smoking on salivation and esophageal acid clearence. J lab Clin Med 1989;114:431.

Nak S. Sigara ve gastrointestinal sistem.   Sigara ve Sağlık (Ed : Özyardımcı N).Bursa 2002;216-237.

Böbrekte Endotelin-1 salınımını artırır

Renal arterlerde oksidatif strese bağlı endotel hasarı yapar

Haak T, et al. Elevated endothelin-1 levels after cigarette smoking. Metabolism 1994;43:267-269.

Stratum corneum nemini azaltır Güneş görmeyen deri bölgelerinde elastin kalın ve parçalıdır Oral mukozada melanin yapımını artırır Yara iyileşmesini geciktirir

Frances C,et al. Changes in the elastic tissue of non-sun exposed skin of cigarette smokers. Br j dermatol 1991;125:43-47

Oosit sayısını azaltırKotinin follikül maturasyonunu bozarTubal mukozada silier aktiviteyi bozar

Knoll M, Talbot P. Cigarette smoke inhibits oocyte cumulus complex pickup by the oviduct in vitro independent of ciliary beat frequency. Reprod Toxicol 1998;12:57-58.Knoll M, Talbot P. Cigarette smoke inhibits oocyte cumulus complex pickup by the oviduct in vitro independent of ciliary beat frequency. Reprod Toxicol 1998;12:57-58.

Spermotozal DNA fragmantasyonu yapar

Sperm konsatrasyonunu bozar Rosevar SK, et all. Smoking and decreased fertilization rates in vitro. Lancet 1992;340:1195-1196.

SONUÇ;SONUÇ;

Sigara, insanın fizyolojik ve psikolojik sağlığını bozan en önemli madde bağımlılığıdır.

TEMENNİTEMENNİ

Sigaraya evetmı! Hayırm!

HAYIR

TEŞEKKÜRLER.....