Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ Grunnskólinn og kennarastarfið Fyrirlestur 29. sept. 2006...

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Grunnskólinn og kennarastarfið

Fyrirlestur 29. sept. 2006

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Námskráin og námsgreinarnar

Markmið fyrirlesturs  

• Hvað á að kenna? Hvers vegna?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Kennarar þurfa að geta svarað

• Hver eru markmið og tilgangur skólastarfsins og hvers vegna þau eru valin

• Hvaða námsaðstæður og námsreynsla reynist best til að ná þeim

• Hvaða kennsluaðferðir henta til þess• Hvort við höfum náð markmiðunum - mat

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hlutverk og markmið grunnskólasamkvæmt aðalnámskrá

Félagsleg mótun Formlegt nám

Siðvit, verkvit, bókvit

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

• Hvernig vita kennarar hvað á að kenna? Hvers vegna geta þeir ekki ákveðið það alfarið sjálfir?

• Hvað með þátt foreldra og nemenda?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvernig nám og kennsla?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Breyttar áherslur í námi og kennslu

Breytt hlutverk kennara

- aðrar kröfur til nemenda

• Meiri fjölbreytni

• Dæmi:• Upplýsinga- og tæknimennt, einstaklingsmiðað

nám, fjölmenning, skóli án aðgreiningar, lífsleikni...

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Verkmöppur nemenda (Portfolio)

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvernig námsumhverfi?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Lög um grunnskóla nr. 66 1995

• 30. gr. Í aðalnámskrá1) skal kveðið á um meginmarkmið náms og kennslu. Í aðalnámskrá skal tilgreina kjarnagreinar og kveða á um uppbyggingu og skipan náms í grunnskóla, svo og hlutfallslega skiptingu tíma milli námssviða og námsgreina. Þess skal gætt að námið verði sem heildstæðast.

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Námskrárflóð!

Aðalnámskrá Skólanámskrá

Bekkjarnámskrá

Einstaklingsnámskrá

Hvert er hlutverk kennara?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvað er námskrá?

• Áætlun eða leiðarvísir um hvað skuli gert

(lært, kennt) í skólum (Andri Ísaksson 1983, bls. 25)

• Faglega rökstutt kennsluskipulag sem sett er fram á þann veg að unnt er að framkvæma það, skoða og gagnrýna (Ólafur Proppé 1992)

Fleiri skýringar?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvað er aðalnámskrá?

• Útfærsla á lögum og reglugerðum• Stjórntæki mennamálayfirvalda –

» miðstýrt plagg

• Safn sameiginlegra markmiða skólastarfs í landinu

• Mælir fyrir um inntak náms og kröfur á hverju skólastigi fyrir sig

• Tilraun til að samræma nám og kennslu

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvað er aðalnámskrá? frh.

• Viðmiðum við mat á skólum og skólastarfi• Grundvöllur skólanámskrárgerðar og

sjálfsmats skóla• Upplýsing og viðmiðun fyrir foreldra• Tæki til að tryggja jafnan rétt nemenda

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Gagnrýni á aðalnámskrá

• Hvaða gagnrýni kemur fram í grein Barkar Vígþórssonar?Að mínum dómi tekur núverandi aðalnámskrá of mikið ómak af kennurum og sníður þeim of þröngan stakk við markmiðssetningu og val á viðfangsefnum. Þetta setur kennara í afar erfiða stöðu.

• http://netla.khi.is/greinar/2003/002/index.htm

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Ný aðalnámskrá í smíðum

• Hverjir koma að vinnu við mótum nýrrar aðalnámskrár?

• Helstu breytingar?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Ný aðalnámskrá í Noregi 2006

• Nýjar áherslur

• Hvað einkennir nýju námskrárnar?

• Sjá grein Ingu H. Andreassen í Netlu: Kom ikkje med heile sanningi

Um endurbætur og breytingar á norska skólakerfinu

http://netla.khi.is/greinar/2006/001/index.htm

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Ný námskrá í Noregi

Áherslur:• Skýrari námsmarkmið• Meira valfrelsi varðandi inntak og aðferðir

námsins en þær gömlu• Viðaminni en þær gömlu

Einkenni:

Hæfnismarkmið í hverri grein eftir 2., 4., 7. og 10. bekk þ.e. Til hvers er ætlast af nemendum og hvað þeir eiga að kunna

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Aðalnámskrá – skólanámskráHver er munurinn?

• Aðalnámskrá grunnskóla:• Uppeldis- og menntunarhlutverk • Meginmarkmið

• Skólanámskrá:• Leiðir og kennsluhættir til að útfæra

meginmarkmið aðalnámskrár• Stefna og sérstaða skóla • Dæmi um heimasíðu grunnskóla Ingunnarskóli http://

www.ingunnarskoli.is/

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvað felst í námskrá?

• 1. Námsmarkmið• 2. Inntak• 3. Kennslu- og námsaðferðir• 4. Námsgögn og kennslutæki• 5. Mat á námsárangri og kennslu

» (Andri Ísaksson 1983)

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Bekkjarnámskrá

•

Bekkjarnámskrá er ætlað að vera leiðarljós og leiðbeining fyrir kennara, nemendur og foreldra.

• Í henni á að gefa sem gelggsta mynd af því starfi sem fram undan er hverju sinni.

Bekkjarnámskrá á að auðvelda nemendum að þekkja markmið námsins

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Einstaklingsnámskrá

• Einstaklingsnámskrá er gerð þegar nemandi þarf á sérstökum úrræðum að halda

• ATH! Einstaklingsnámskrá er ekki það sama og einstaklingsáætlun

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Námsgreinar

• ÍSLENSKA STÆRÐFRÆÐI ERLEND TUNGUMÁL HEIMILISFRÆÐI ÍÞRÓTTIR -LÍKAMS- OG HEILSURÆKT KRISTIN FRÆÐI, SIÐFRÆÐI OG TRÚARBRÖGÐ LISTGREINAR LÍFSLEIKNI NÁTTÚRUFRÆÐI SAMFÉLAGSGREINAR UPPLÝSINGA- OG TÆKNIMENNT

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Samþætting námsgreina – einstaklingsmiðað nám

Samvinna Samþætting námsgreina

• Íslenska• Samfélagsfræði• Upplýsinga- og

tæknimennt• Listgreinar• Lífsleikni

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Upplýsinga- og tæknimennt

Dæmi um nýja námskrá

• Vefefni um Leif heppna: http://www.namsgagnastofnun.is/leifur/index.html

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Hvers vegna list og verkgreinar?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

TónmenntDæmi um námsgrein sem hefur breyst

mikið

• Meiri fjölbreytni• Samþætting við aðrar

námsgreinar

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Heimilisfræði

• Dæmi um námsgrein sem hefur breyst mikið á síðustu árum

• Hvernig?

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Aðal áhersluatriði í aðalnámskrá 1999

* Ólíkir einstaklingar – ólíkar þarfir– Sveigjanlegt skólastarf og fjölbreyttir

kennsluhættir

* Allir eiga jafnan rétt– Nám og kennsla við hæfi hvers og eins

* Samfella milli skólastigaleikskóli – grunnskóli - framhaldsskóli

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Efst á baugi í skólaþróun

• Einstaklingsmiðað nám/skólastarf• Samvirkt nám • Skóli án aðgreiningar• Lífsleikni – tenging við aðrar greinar• Tölvu- og upplýsingamennt• Samþætting og heildstæð kennsla• Fjölgreindarkenning• Hugsmíðihyggja (Constructivism)• Umhverfismennt• Fjölmenning

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Verkefni í stað lestrarverkefnis

Ekki er ætlast til að nemendur skrifi lestrarverkefni þessa viku því verkefni er unnið um aðalnámskrá

Jóhanna Karlsdóttir lektor KHÍ

Verkefni með hliðsjón af aðalnámskrá grunnskóla

A Lesið  Aðalnámskrá grunnskóla: Almennan hluta og kannið hvaða kröfur hún gerir til kennara.

• B Veljið námskrá einnar greinar. Skoðið áfangamarkmið við lok 4., 7. eða 10. bekkjar og kannið hvaða kröfur eru gerðar til nemenda við lok þess aldursstigs sem þið veljið. Hversu raunhæf teljið þið þessi markmið? Hvernig getur kennari skapað aðstæður í skólanum til þess að nemendur nái þessum markmiðum?

• Verkefnið er hópverkefni 3-4 í hóp. Skil: 13. október• Lengd verkefnis: 3-4 bls. A4 í 12 pt. letri. Línubil 1,5

Námsmat: Gildir 15% af heildareinkunn