View
30
Download
1
Category
Preview:
DESCRIPTION
Ortama Uygun Sağlık Hizmeti. Sınıf 2, 11.09.2012 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Zekeriya Aktürk, Prof. Dr. zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr. Amaç – Hedefler. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
/ 281
Sınıf 2, 11.09.2012Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Ortama UygunOrtama UygunSağlık HizmetiSağlık Hizmeti
Zekeriya Aktürk, Prof. Dr.zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr
Amaç – Hedefler• Bu ders sonunda katılımcıların aile hekimliğinin
sağlık hizmeti sunum prensiplerinden bireyselleştirilmiş ve ortama uygun sağlık hizmeti hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır.
• Hedefler– Ortama uygun sağlık hizmetinin aile hekimliği
uygulamasındaki yerini açıklayabilmek– Ortamla ilgili hataların tıptaki önemini açıklayabilmek– Ortama uygun hizmet bağlamında sağlık
okuryazarlığını tartışabilmek / 282
Bir Vaka
• Jackie Anderson, 43 y ♀
• 2 yıldır satış elemanı
• 2 aydır yanma tarzında karın ağrısı var
• Antacidlerden fayda görmemiş
• Ağrı yemekle azalıyor, acılı yiyeceklerle artıyor
• Kilo kaybı yok
• Mide kanaması belirtisi yok/ 283
• Çalışma hayatı çok yorucu
• Ağrı nedeniyle 3 gün işe gidememiş
• İşini sevmiyor
• Annesi Alzheimer – evde bakım alıyor
• Anne-baba boşanmış – babayla görüşmüyor
• Günde 3-4 bardak şarap içer
• Ailede alkol bağımlılığı hikayesi var/ 284
• Fizik muayene normal
• Karaciğer enzimleri hafif artmış
• Doktoru baryumlu film çekmek için 2 hafta hazırlık öneriyor. Alkolü kesiyor
• Jackie tetkiklerden sonra doktoruyla değerlendirme randevusuna geliyor
• Karın ağrısı belirgin olarak iyileşmiş
/ 285
Bu hastada yaklaşımımız nasıl olmalı?
• Biyomedikal: – Tanı: alkole bağlı gastrit– Tedavi: PPI– Alkol bırakma danışmanlığı
• Biyopsikososyal: – Aile ve iş stresine yaklaşım sağlanmalı
• Aile sistemleri modeli– Aile kökeni ve soy ağacının araştırılması
/ 286
Ortama Uygun Bakım Modeli
• Hastanın tanımlamasına yardım etmeli;– Hangi ortam faktörlerinin araştırılacağını– Ve hangi sırayla
• Semptomların hastanın yaşamındaki yerinin araştırılması
• Hekimin rolünün tanımlanması
• Hekimin rolüyle uyumlu bir tedavi modeli geliştirilmesi
/ 287
Hastanın ortamı
• Aile ortamı– Ailenin yapısı nasıldır?
• Hastaya göre aile bireyleri kimler?
• Aile içerisinde bireylerin ilişkisi nasıl?
• Hastanın diğer bireylerle ilişkisi nasıl?
– Ailenin işlevselliği nasıl?• Gıda, barınma, giyinme…
• Çocuklara karşı sorumluluklar
• Toplumun kültürel değerleri/ 288
Üst Ortam
• Aile
• Gelir düzeyi
• Eğitim
• İş
• Boş zaman
• Sosyal destekBu faktörlerin tek tek öneminden ziyade hastalığı ve hastayı
etkileme açısından ilişkileri önemlidir/ 289
Alt Ortam
• Toplum – aile desteği• Kültür• Ekonomi• Sağlık sistemi• Sosyal hikaye• Coğrafya• Ekosistem
/ 2810
Ortamla ilgili hatalar
• Uygun sağlık hizmeti vermek için hastanın çevresi veya davranışıyla ilgili faktörlerin ihmal edilmesi durumunda ortaya çıkan hatalara ortamla ilgili hatalar (contextual error) denir.
• Biyomedikal hatalar hastaya özgü olmayabilirken ortamla ilgili hatalar bireysel sağlık hizmeti sunulamamasının bir sonucudur
/ 2811Weiner SJ, Schwartz A, Weaver F, Goldberg J, Yudkowsky R, Sharma G. Contextual Errors and Failures in
Individualizing Patient Care: A Multicenter Study. Annals of Internal Medicine 2010;153(2):69-77
• Hekimler daha çok biyomedikal ipuçlarına dikkat ederler; ortamla ilgili olanları fazla sormazlar.
• Bir araştırmada;– Komplikasyonsuz karşılaşmalarda %73– Biyomedikal komplikasyon olması halinde %38– Ortamla ilgili komplikasyon varsa %22– Hem biyomedikal, hem de ortam komplikasyonu
varsa %9 hatasız uygulama yapılmış
/ 2812Weiner SJ, Schwartz A, Weaver F, Goldberg J, Yudkowsky R, Sharma G. Contextual Errors and Failures in Individualizing Patient Care: A Multicenter Study. Annals of Internal Medicine 2010;153(2):69-77
/ 2813
/ 2814
• Her bireyin kendin ortamına uygun sağlık kaynakları ve riskleri vardır
• Kişinin ortamını dikkate almadıkça tedavimiz yeterince başarılı olamaz
• Açlık sınırında fakir bir hastaya “proteinden zengin ve lifli diyet” önermenin anlamı yok!
/ 2815
• “Evet Ahmet Bey, hapları aldığınızı söylüyorsunuz ama nasıl alıyorsunuz?”
• “Bir gün mavi hapı, sonraki gün beyaz olanı daha sonraki gün ise pembe olanı alıyorum.”
• “Ahmet Bey . . . neden böyle yapıyorsun?”
• “Hep nasihat ettiğin gibi doktorum: aşırıya kaçmama, mutedil olma ”
/ 2816
Muayene ortamının mahremiyetinde hastalarıma her türlü özel soruları sordum
Cinsel yönelimleri, madde kullanımı, gelirleri, eşlerine sadakatleri, aile içi şiddet…
Ama hiç okuyup yazma durumlarını sormadım!…
Halbuki Amerikalıların %1’i okur yazar değildir ve %30-40’ının sağlık sunumu için yeterli eğitimlerinin olmadığı tahmin edilmektedir
/ 2817
LaCombe MA
• Amerikalıların %50’sinin okur yazarlık durumlarının ilaç prospektüslerini okumak için yeterli olmadığı tahmin edilmektedir
/ 2818
LaCombe MA. Contextual Errors. Annals of Internal Medicine 2010;153(2):126-127
/ 2819
“Türkiye genelinde okuryazar olmayan nüfus oranı 1980 yılında yüzde 27,26 iken, 2010 yılında yüzde 3,89'a düştü.”
http://gundem.bugun.com.tr/turkiye-nin-egitim-haritasi-191844-haberi.aspx
Sağlık Okuryazarlığı
/ 2820
/ 2821
http://www.annfammed.org/cgi/reprint/3/6/514
Scoring of “The newest vital sign”
/ 2822
1. If you eat the entire container, how many calories will you eat?
2. If you are allowed to eat 60 g of carbohydrates as a snack, how much ice cream could you have?
3. Your doctor advises you to reduce the amount of saturated fat in your diet. You usually have 42 g of saturated fat each day, which includes 1 serving of ice cream. If you stop eating ice cream, how many grams of saturated fat would you be consuming each day?
4. If you usually eat 2500 calories in a day, what percentage of your daily value of calories will you be eating if you eat one serving?
5. Pretend that you are allergic to the following substances: Penicillin, peanuts, latex gloves, and bee stings. Is it safe to eat this ice cream?
6. Why or why not?
/ 2823
Toplumun sağlık kaynaklarına ulaşım şansı eşit değildir
• Küçük şehirlerde, doğu ve güneydoğuda ve kırsal alanda sağlık personeli sayısı ve niteliği diğer bölgelere göre daha azdır.
/ 2824
/ 2825
100 bin kişiye düşen hekim açısından Türkiye, AB ortalaması ve DSÖ Avrupa bölgesi karşılaştırması
Akdağ R (Ed.) HEALTH TRANSFORMATION PROGRAM IN TURKEY PROGRESS REPORT 2010 Republic of Turkey, Ministry of Health Publication No: 807
/ 2826
100 bin kişiye düşen aile hekimi açısından Türkiye, AB ortalaması ve DSÖ Avrupa bölgesi karşılaştırması
/ 2827100 bin kişiye düşen hekim açısından Türkiye ile AB ülkeleri karşılaştırması
Özet
• Ortama uygun sağlık hizmetinin aile hekimliği uygulamasındaki önemini açıklayınız
• Ortamla ilgili hata yapılması durumunda hatasız sağlık hizmeti verme ihtimali ne kadardır?
• Sağlık okuryazarlığının sağlık hizmeti sunumundaki önemi nedir?
/ 2828
Recommended