View
233
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
1/59
Sre Seimi ve Tesis
Yerleimi
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
2/59
renim Amalar
Sre seiminin stratejik nemi Sre seiminde organizasyona etkileri Temel sre tipleri
Srecin otomatize edilmesi Teknoloji ynetimi ihtiyac Temel yerleke tipleri
rn ve sre tipi yerlekelerinkarlatrlmas
rn ve Sre tipi yerlekelerin tasarm
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
3/59
Sre Seimi
rn ve hizmet retme sistemine ve naslorganize olacana karar verilmesi
Yeni rn ve hizmet planlamasnn bir
aamasdr Kapasite planlamasn, ekipman seimini veyerleke tasarmn etkiler.
Sre seim stratejisinin iki nemli yn
Kapital (sermaye) younluu; i gc ve ekipmankarmna karar verme
Srecin esneklik derecesi rn/hizmet tasarmndaki, sat miktarndaki, teknolojideki
deiikliklere kar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
4/59
Sre Seimi ve sistem tasarm
Tahmin
rn ve HizmetTasarm
TeknolojikDeiiklik
KapasitePlanlamas
Sre
Seimi
Tesisler veDonanmlar
Yerleim
Tasarm
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
5/59
Sre tipleri
Atlye tipi rnek; Alet yada kalp retimi, oto tamir bakm servisi
Dk miktarl retim
eitlilik ok, her bir rn deiik bir sre sras izleyebilir gc ve ekipman genel amal ve esnek (yetenekli i
gc)
Sabit maliyetler greceli olarak dk, deiken maliyetleryksek.
ak kesikli ve yava
Planlama ve izelgeleme zor
WIP (work-in-process) yksek
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
6/59
Sre tipleri
Parti (gurup) tipi rnek; unlu mamuller, sodal iecekler, sinema salonlar,
TV programlar v.b.
rnler yada hizmet gurup halinde gerekleir
rn eitlilii atlye tipine gre daha az, ama retimmiktar daha fazla, yar-standart rnler.
Ekipman genel amal, i gc yetenei orta derece.
retim kesikli
WIP (work-in-process) orta derecede
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
7/59
Sre tipleri
Tekrarl (montaj hatt) rnek; otomobil, bilgisayar, otomatik araba ykama
v.b.
ok miktarda, standart rn. retim/montaj hatt tipi i ak
zellemi ekipman, i gc yetenei dk
Yksek sabit maliyet, dk deiken maliyet
Kesikli retim WIP dk
izelgeleme rutin
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
8/59
Sre tipleri
Srekli rnek: Petrol rnleri, st rnleri, un, internet servisi,
elektrik salaycl v.b. rn eitlilii olduka snrl (standart rnler)
Deiken maliyetler ok dk, sabit maliyet yksek. ok zellemi retim sistemleri gc yetenei sisteme gre yksek yada dk olabilir. Sistem ok az esnek olduundan her hangi bir bozulma
yksek maliyetli olur.
izelgeleme rutin. WIP dk
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
9/59
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
10/59
Sre tipleri
Proje tipi rnek; baraj, gemi inas, bir oyun yada filmin
yapm.
Dier tiplerde bir i sreklilii varken bu tipte yoktur. Ekipman yada i gc esnek yada zellemiolabilir.
Bu sre tipleri bir firmada kark olarak ta
bulunabilir (yar parti tipi yar atlye gibi) http://www.grantadesign.com/resources/process/
http://www.grantadesign.com/resources/process/casestudies/handle.htmhttp://www.grantadesign.com/resources/process/casestudies/handle.htm8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
11/59
Otomasyon
Okuyucu(sensor) ve kontrol aletlerine sahip makinelerdenolumu sistem
Ne kadar otomasyon? Hizmet sektrnden rnekler: bankamatikler, klima ve
stma sistemleri, otomatik depolama ve karmasistemleri.
Avantajlar; Kalitede ve retim planlarn tutturmada az deikenlik
Deiken maliyetin azalmas Dezavantajlar; Yksek yatrm maliyeti. Sonradan deiiklik yaplmas ok g rn sre gereksinimleri limitli olmas gerei Mevcut i gcnn otomasyona kar bak
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
12/59
Otomasyon
Sabit otomasyon Kat bir sistem, sabit bir sre iin tamamyla zellemi
ekipman (Detroit tipi otomasyon) Programlanabilir otomasyon
Bilgisayar kontroll genel amal makinelerden oluur Computer-aided manufacturing (Bilgisayar destekli
retim) sistemleridir NC (Numerically controlled) makineler Robotlar
Sabit hareketli Play-back Programlanabilen
rn eitlilii korunur
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
13/59
Yerleim: Sistemdeki blmlerin, imerkezlerinin ve donanmlarn mteriveya malzemelerin hareketleri gz
nne alnarak yerlerininbelirlenmesidir.
rne gre yerleimi
Srece gre yerleimi
Sabit pozisyonlu rne gre yerleim
Bunlarn karm
Tesis Yerleimi
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
14/59
Yerleim Tasarmnn Amac
1. Hedef rn ve hizmet kalitesine ulamaykolaylatrr2. ileri ve alan etkin bir ekilde kullanm3. Darboazlar elimine edilmesi4. Malzeme tama maliyetlerini minimize etmek5. Malzeme ve alanlarn gereksiz hareketlerini
elimine etmek
6. Mteri hizmet veya retim zamann minimizeetmek
7. Gvenlik iin
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
15/59
Para ve aba asndan nemliyatrmlar gerektirir.
Uzun dnemli balayclk ierir vehatalarn telafisi zordur
Operasyonlarn etkinlii ve maliyeti
zerinde nemli bir etkiye sahiptir.
Yerleim Kararlarnn nemi
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
16/59
rne gre yerleim Standartlam rn ve hizmetlerin retim
proseslerinde dzgn, hzl ve yksek hacimde aksalayabilmek iin kullanlan yerleim seklidir. (tekrarlve srekli tip prosesler)
Yerleim bir yada birka benzer rnn retim srecine
gre yaplr retim yada montaj hatlar Hizmet retiminde daha az rastlanan bir yerleim ekli gc ve ekipmann iin yksek kullanm oran salar Bozulmalar yksek maliyetli
Sabit yollu materyal tama sistemleri, rneinkonveyr kullanlr U ekilli yerleimlerde mmkn
Daha kompakt iler aras iletiim daha iyi
Daha esnek ii kullanm
Temel Yerleim Tipleri
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
17/59
Ham maddeveya mteri
Tamamlanmpara
Malzemeve/veyaigc
stasyon1
Tekrarl ve srekli sreler iin kullanlr
rne Gre Yerleim
stasyon2
stasyon3
stasyon4
Malzemeve/veyaigc
Malzemeve/veyaigc
Malzemeve/veyaigc
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
18/59
1 2 3 4
5
6
78910
Giri
k
iler
U-tipi retim Hatt
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
19/59
Yksek oranda kt Dk birim maliyet
zellemi igc, eitim gereksiniminin
azl Dk malzeme tama maliyeti
i ve ekipmann yksek kullanm oran
Belirlenmi i sras ve izelgeleme
Rutin stok kontrol, muhasebe ve satnalma
rne Gre YerleiminAvantajlar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
20/59
Skc tekrarl iler, iinin ilerlemesi iin az frsatolmas ii motivasyonunu drebilir.
Dk Yetenekli iiler ekipman ynetemeyebilirveya kt kalitesini salayamaz
Hacimsel deiikliklere kar esnek deildir.
Bir arza yada ii yokluu nedeniyle hat kolaylkladurabilir
nleyici bakm ihtiyac ve yedek para stoklamagerei
Bireysel ktya bal tevik primi sistemiuygulanamaz
rne Gre YerleiminDezavantajlar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
21/59
Temel Yerleim Tipleri
Srece gre yerleim eitlilik gsteren prosesler iin kullanlan yerleim biimi.
(Atlye ve parti tipi prosesler) Yerleim ayn yada benzer ilerin yapld fonksiyonel
gruplara gre olur. rn; Matkaplar, frezeler, presler gruphalinde ayr yerlerde. Serbest yollu materyal tama sistemleri kullanlr (rn,
forklift) Genel amal makineler
Hizmet sistemlerinde yaygn (rn; okullar, araba tamirmerkezi, hastaneler) Dk kullanm oranlar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
22/59
Blm A
Blm B Blm D
Blm C
Blm F
Blm E
Kesikli sreler iin kullanlrAtlye veya parti tipi sreler
Srece gre yerleim(fonksiyonel)
Srece Gre Yerleim
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
23/59
stasyonu
1
rne gre yerleim(ardk)
Rutin sreler iin kullanlrRutin veya srekli sreler
rne Gre Yerleim
stasyonu
2
stasyonu
3
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
24/59
Sistem eitli sre gereksinimleriniyerine getirebilir.
Donanm arzalarna kar o kadar
hassas deildir. Kullanlan genel amal donanmn satnalnma maliyeti daha dktr.
Sre admlarnn bamll daha az Bireysel tevik pirimi sistemi
uygulanabilir.
Srece Gre Yerleimin Avantajlar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
25/59
Sre ii stok maliyetleri yksek olabilir Rotalama ve izelgeleme gtr
Ekipman kullanm oranlar dktr
Malzeme tama yavatr ve etkin deildir. eitlilii ve karmakl denetim
glne sebep olur
Her mteri veya rn iin zel dikkatgerektirir
Muhasebe ve satn almalar dahakomplekstir.
Srece Gre YerleiminDezavantajlar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
26/59
Sabit Pozisyonlu rne GreYerleim
Sabit Pozisyonlu rne gre Yerleim: rnveya projenin sabit olduu, iiler, malzemeler,ve donanmn ihtiya olan yere tand
yerleim tipidir.(proje tipi) rnn doas gerei bu tip yerleim gereklidir. Arlk
Boyut
Hacim Geni inaat projeleri, iftilik, yangn sndrme, petrol
kuyusu ama v.b.
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
27/59
Deiik rnleri retebileceimiz esnek birretim sistemi, ama ayn zamanda yksekkt ve dk maliyet amalanr
1. Hcresel retim Benzer ilem gerektiren rnlerin ilendii
makinelerin bir hcrede topland yerleim biimi Benzer rnleri reten, daha kk makinelerden
olumu minyatr bir atlye ki nemeli karakteristik
Kalplarn bir dakikada deitirilmesi Doru byklkteki ekipman
Hibrid sistemler
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
28/59
Hcresel Yerleimler
Hcresel retim iin grup Teknolojisi; Benzer tasarmveya imalat karakteristiklerine sahip para aileleriningruplanmas
Grsel kontrol Tasarm ve retim bilgilerinin incelenmesi retim sre ak analizi (Fig. 6.9)
2. Esnek retim sistemleri; Tam otomatize olmuhcresel retim sistemlerdir Bilgisayar kontrol, otomatik malzeme tama sistemi Robotlar 3-4 makineden bir dzineden fazla makineye kadar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
29/59
Figure 6-9
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
30/59
Boyut Fonksiyonel HcreselBlmler aras hareket ok Az
Hareket mesafeleri Daha uzun Daha ksa
Hareket yollar Deiken Sabit
Bekleme zamanlar Daha uzun Daha ksa
retim zaman Daha yksek Daha az
Sre ii i miktar Daha yksek Daha dk
Denetim gl Daha yksek Daha dk
izelgelemekarmakl
Daha yksek Daha dk
Donanm kullanmoran
Daha dk Daha yksek
Fonksiyonel Yerleime KarHcresel Yerleim
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
31/59
DiAma
Dvme Matkap
Torna
Talama
Isllem
Montaj
111
333
222
444
222111444
11133311112222
222
3333
111
444111
3
33333333
44444
333333
22222
Srece Gre Yerleim
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
32/59
-1111 -1111
222222222 - 2222
Mon
taj
3333333333 - 3333
44444444444444 - 4444
Torna
Torna
Dvme
Dvme
Pres
Pres
Matkap
Matkap
Matkap
Isllem
Isllem
Isllem
DiAma
DiAma
Tala.
Tala.
Hcresel malata Gre Yerleim
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
33/59
Depo ve stok yerleimleri rn sipari skl rnler aras korelasyon Koridor says genilii, raflarn bykl Zaman zaman envanter karma ihtiyac
Sat maazalar yerleimi Mterileri alma tevik edici yerleim Zincir halinde olan firmalar her maazada ayn yerleimi
kullanr Ofis yerleimleri
Katlarn ak yerini elektronik aka brakmakta
Aklk politikas gerei duvarlar yerini dk seviyeliayrmlara brakmakta. Hizmet sistemlerinin yerleimi fonksiyonel olduu
kadar da estetik olmaldr
Hizmet Sistemleri iin Yerleim
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
34/59
Bilgi Gereksinimleri:1. Blmlerin listesi, boyutlar, binannboyutlar
2. aklarnn gsterimi
3. Mevkiler aras mesafe ve birim tamamaiyeti
4. Yatrm miktar5. zel iliki listesi (beraber yada ayr olmas
gereken blmler)6. Elektrik, su ebekesi, giri k noktalar,
ykleme noktalar v.b.
Srece Gre Yerleim Tasarm
rnek 3 (sayfa 260): Tama
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
35/59
rnek 3 (sayfa 260): Tamamaliyetinin (uzakln) minimize
edilmesiFrom/to
A B C
A 20 40
B 30
C
From/to
1 2 3
1 30 170
2 100
3
Yerler aras uzaklk (m) Blmler aras gnlk i ak
A B C
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
36/59
rnek 3 (sayfa 260): Tama maliyetinin(uzakln) minimize edilmesi
Yerler Uzaklk Blmler ak
(para/gn)A-B
B-C
A-C
20
30
40
1-3
2-3
1-2
170
100
30
Yerleri uzakla gre kkten bye, blmleri i aknagre bykten ke srala
ak x uzakl minimize etmek iin1-3 A-B ye ata, 2 yi de C ye ata1 mi A ya, 3 m A ya?
k 3 ( f 260) T
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
37/59
1 3 2
30
170 100
A B C
rnek 3 (sayfa 260): Tamamaliyetinin (uzakln) minimize
edilmesi
Tama maliyeti 1$ paraxmetre ise;Toplam tama = 30x40 + 170x20 + 100x30 = 7600 paraxmetre
= 7600x1 dolar/gn
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
38/59
rnek 4: Yaknlkdeerlendirmesine gre yerleim
Sadece i akn deil bir ok faktr (ortak ekipman, personelkullanm, iletiim ihtiyac, gvenlik v.b.) gz nne alan biryaknlk deerlendirmesi. Uzmanlardan toplanan bilgiye dayanr
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
39/59
rnek 4: Yaknlkdeerlendirmesine gre yerleim
Bu alt departman 2x3 lk blok yerleime ata.
Kritik deerlendirmeler A ve Xdeerlendirmeleridir. A ve X ilikileri srala;
A ; 1-2, 1-3, 2-6, 3-5, 4-6, 5-6X ; 1-4, 3-6, 3-4
A tr ilikilere gre bir gurup olutur. (En ok A
ilikisi olan departmanla bala)
6
4
5
2 6
4
5
2
3
1
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
40/59
rnek 4: Yaknlkdeerlendirmesine gre yerleim
X ilikilerini grafik olarak gster
A ya gre gruplama X leri ayrmal, bu rnektesorun yok bu adan
En son yerleim yaplrken daha dk seviye
ilikilerde gz nne alnmal.
34
1
6
6
4
5
2
3
1
1 2 6
3 5 4
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
41/59
Hat dengeleme bir rnn retim srecindekiadmlarn i istasyonlarna atanmas ve bu
yaplrken her i istasyonunun yaklak olarakeit zaman gereksinimi olmasnn salanmasdr.
rne gre yerleimin tasarm:Hat dengeleme
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
42/59
Dng zaman bir birim rnn
i istasyonlarnda geirdiimaksimum sredir. Bir baka deyilehattn sonunda kan iki rnarasnda geecek sredir.
Dng zaman
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
43/59
D
OT=time)(cyclezamandnggerekliiinD=CT
hzktstenen=D
time)(operatingzamanivardiyayadaGnlkOT
CTOT=oranCikti
=
kt Oran
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
44/59
suresitoplamaddmlar=t
CT
t)(=N
Minimum gerekli istasyon says
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
45/59
ncelik diyagram: Hat dengelemede kullanlan iadmlarn ve srasn gsteren diyagram
A Simple Precedence
Diagrama b
c d e
0.1 min.
0.7 min.
1.0 min.
0.5 min. 0.2 min.
Figure 6.11 ncelik diyagram
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
46/59
Figure 6.10 daki ilem admlarn istasyonuna atayalm.
Dng zaman 1 dakika olsun lem admlarn en ok takip edenadm olandan en az olana doru ata
rnek1: Montaj hatt dengeleme
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
47/59
i istasyonuKalan zaman
Atanabiliradm
Atananadm Kalan zaman
istasyon bozaman
1 1.00.9
0.2
a, cc
none
ac
-
0.90.2
0.2
2 1.0 b b 0.0 0.0
3 1.0
0.5
0.3
d
e
-
d
e
-
0.5
0.3 0.3
0.5
rnek 1 zm
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
48/59
100
(N)(CT)
zamanbostoplam=zamanbos% x
Etkinlik = 1 % bo zaman
Yzde bo zaman
H t d l d i l
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
49/59
admlarn en ok takip eden adm olanagre sralamak
admn takip eden admlar say
admlarn en fazla pozisyon arlnagre sralamak.
Bir admn pozisyon arl o admn ve takip
eden tm admlarn ilem srelerinin toplamdr.
Hat dengelemede sezgiselkurallar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
50/59
rnek 2
Adm Takipedenadm
Admsresi
(dak)
A
BC
D
EFG
H
B
ED
F
FGH
son
0.2
0.20.8
0.6
0.31.00.4
0.3
-ncelik diyagramn iziniz
-Gnde 8 saat allyor vegnde 400 birim isteniyorsa
dng zamann bulunuz
-Gerekli en kk istasyonsaysn bulunuz
-En fazla takip eden admkuralna gre admlar istasyonlarna ataynz
- % bo zaman hesaplaynz
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
51/59
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
52/59
rnek 2: s istasyonlar atamas
istasyon Kalansre
atanabilir
Kalansreyeuygun
atanan Kalansre
Bozaman
1 1,2
1,00,2
0
a,c
c,bb,d
e,d
a,c
c,bb
-
a(0,2)
c(0,8)b(0,2)
-
1,0
0,20
- 0
2 1,20,6
0,3
e,de
f
e,de
-
d(0,6)e(0,3)
-
0,60,3
0,3
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
53/59
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
54/59
Station 1 Station 2 Station 3 Station 4
a b e
fd
g hc
rnek 2; zm
% bo zaman = 1,0/ (4x1,2) x100 = % 20,83Etkinlik = 100 20,83 = % 79,17
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
55/59
c d
a b e
f g h
0.2 0.2 0.3
0.8 0.6
1.0 0.4 0.3
rnek 2: pozisyon arlklar
0.30.71.7
2.02.22.4
2.33.1
Pozisyon arlklar
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
56/59
Pozisyon arlna gre zm
istasyon Kalansre
atanabilir
Kalansreyeuygun
atanan Kalansre
Bozaman
1 1,2
0,40,2
0
a,c
a,db,d
e,d
a,c
ab
-
c(0,8)
a(0,2)b(0,2)
-
0,4
0,20
- 0
2 1,20,6
0,3
e,de
f
e,de
-
d(0,6)e(0,3)
-
0,60,3
0,3
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
57/59
Pozisyon arlna gre zm
istasyon Kalansre
atanabilir
Kalansreyeuygun
atanan Kalansre
Bozaman
3 1,2
0,2
f
g
f
-
f(1,0)
-
0,2
0,24 1,2
0,8
0,5
g
h
-
g
h
-
g(0,4)
h(0,3)
-
0,8
0,5
0,5
Toplam = 1,0
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
58/59
1 min.2 min.1 min.1 min.30/hr. 30/hr. 30/hr. 30/hr.
darboaz
Darboaz istasyon
8/6/2019 Surec Secimi Ve Tesis Yerlesimi2
59/59
Paralel istasyon
1 min.
2 min.
1 min.1 min.60/hr.
30/hr. 30/hr.
60/hr.
2 min.
30/hr.30/hr.
Parallel Workstations
Recommended