View
221
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
1/24
Nastpny numer wrzenia
Szukaj nas online
BEZPATNA GAZETA TORUSKA| NR 22 | 22 SIERPNIA 2014 | ISSN 40083456 FELIETONY SR.2
O teatrze jako towarze, wolnoci wypowie-
dzi w sztuce i definicji szczcia rozmawia-
my z Krystyn Jand 6
Milena Rouba, urzdniczka
z Torunia, odwiedzia ju
blisko 80 krajw
5Co z plag insektw w
Modzieowej Spdzielni
Mieszkaniowej?
8
Dla chorego na
Leniowskiego-Crohna
nie ma lekarstwa. Woli y
krtko, ale intensywnie12
Jakie s plany na rozwj
lewego brzegu?13
Na wzgrzu w centrum miasta od lat spotykaj si geje.Poluj na nich modociani chuligani, co jednak nie odstraszahomoseksalnych par. Tymczasem na synnym wzniesieniuznale mona lady krwi i spermy. Mioci te.
Sprztna grce
6
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
2/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.light
F E L I E T O N
RADOSAWRZESZOEK
Latem chciabym
by kobiet
Panowie, bardzo chciabym bykobiet - usyszaem kiedy z ust praw-dziwego mczyzny, ktry yciem ryzy-kowa nie raz, mierci uciek spod kosyze trzy razy, eby zyska troch czasu dlawnukw. Sowa pady w towarzystwieparu innych, ktrzy chcieliby by tacy,
jak on.Jak to, Marek, kobiet? - spyta
ktry, ale tak naprawd spyta o tochcia kady z nas.
ak, bo bym si wtedy strasznie
puszcza - odpar Marek.Jak sdz, wikszo panw bardzo
auje, e mj przyjaciel Marek nie wcie-li si w te wszystkie dziewczyny, od kt-rych w rodku lata nie potrafimy ode-rwa wzroku. Gotowi jestemy nawetznosi ochy kobiet, ktre z powodu za-wartych umw cywilno-prawnych trak-tuj nas jak wasno. Otwarcie nakazu-
jc nam postpowanie wbrew naturze.Bo, drogie panie, nie bdcie naiw-
ne. Kady z nas, nawet ten najkochaszymisiu i ten modziutki, ktry dziewczy-nie wci przynosi kwiatki i pluszaki zokazji kadego tygodnia zwizku, kiedytylko ujrzy na horyzoncie smuk kibi,
boski uk biodra i dumn pier skry-t tylko pod stanikiem, natychmiast
skieruje tam wzrok. I nawet jeli si nieprzyzna, to wyobrazi sobie wszystko,
czego, drogie panie, wy si obawiacie.Nic na to nie poradzimy. Chobycie
tuky nas wakami po bach, przestaygotowa i pra, wprowadziybycie ry-
gor z wynoszeniem mieci i na kartkiwydaway piwo z lodwki, to i tak ga-
pi si na inne bdziemy... aka nasza
natura.Co jednak, gdyby przyszo mi spe-ni marzenie Marka i sta si kobiet
na czas wakacji? Zaczabym od dugichmasay piersi, a potem pomyla o paru
innych sprawach, ktrych jako chopbardzo jestem ciekaw. Z wyjtkiem mie-
siczki.Czy jednak bym si tak chtnie pusz-
cza? Patrzc na siebie (w mskiej posta-ci) nabieram wtpliwoci. Wolabym
szybciutko pozna istot kobiecoci iwrci do swojego mao interesujcego
i brzydkiego ciaa. W taki upa wol le-e w hamaku i popija zimne piwo. No
i patrze na dziewczyny.
stopka redakcyjna
Redakcja Tylko ToruZotoria, ul. marca redakcja@tylkotorun.pl
WydawcaGoldendor
Redaktor naczelnyRadosaw Rzeszotekgoldendor@goldendor.pl
Sekretarze redakcjiomasz Wicawski (GSM )
Kinga Baranowska (redaktor wydania)
Dzia reportau i publicystykiMarcin okarz
Dzia informacyjnyukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowsk
Micha Ciechowski
Kulturaukasz Piecyk
ZdjciaAdam Zakrzewski,
ukasz Piecyk, Maciej Pagaa
REKLAMAAleksandra Grzegorzewska(GSM ), Agnieszka Korze
niewska (GSM ),
Magorzata Kramarz (GSM
Karol Przybylski (GSM ),
reklama@tylkotorun.pl
SkadStudio ylko oru
DrukExpress Media Sp. z o.o.
ISSN -Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.
***Na podstawie art. ust. pkt b ustawy z dnia lutgo r. o prawie autorskim i prawach pokrewnycAgencja Public Relations Goldendor zastrzega, e dasze rozpowszechnianie materiaw opublikowanycw ylko oru jest zabronione bez zgody wydawcy
Red. ukasz Piecykczeka na informacje
Kontakt pod numerem:
Masz dlanas temat?F O T O F E L I E T O N
Ju niedugo
w oruniu odbdzie
si kolejna edycja
Bella Skyway Festival.
Na toruskim
deptaku przygotowa-
nia ju trwaj.
Fot. Adam Zakrzewski
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
3/24
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
4/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj
Elegancja to tajemnica. Biuteria, podobniejak czerwona szminka, buty na obcasachczy dobrze dobrany krawat, moe stano-wi o doskonaym wizerunku. Czasem jest tylkododatkiem do ubioru, ale zdarza si i tak, e towanie ona podkrela indywidualny charakterczowieka.
Firma ADA-PLUS, producent biuterii srebr-nej, w swoim asortymencie ma ju blisko ty-sicy wyrobw, ktre projektowane s przez naj-lepszych jubilerw szkoy gdaskiej. Duymzainteresowaniem ciesz si przede wszystkimobrczki i piercionki zarczynowe. Wyroby tejfirmy sprawdzaj si idealnie jako symbol wyjt-kowoci chwili i obietnic y.
- Klientom oerujemy a par obrczek i bli-sko rodzajw piercionkw zarczynowych- mwi Aleksander Jarosawcew. - Wszystkie wy-roby podlegaj bardzo rygorystycznej kontroli ja-koci i wykonane s z rnych tworzyw - srebra zelementami kamieni szlachetnych, bursztynu czybiaego zota. ledzimy trendy w brany i staramysi dostosowa nasze propozycje do oczekiwaklientw.
Walory artystyczne, wysok jako wyrobw
producenta biuterii srebrnej ADA-PLUS orazrnorodno i bogactwo oerty docenili ju
mieszkacy wielu miast Polski, a take CzeSowacji i Niemiec. Najblisze sklepy firmowenaszym regionie znajduj si w Centrum Hadlowym Atrium Copernicus w oruniu orazGalerii Osielsko.
Niezwyka oerta
- Staramy si, by asortyment, ktrym dyspnujemy, by dostosowany do potrzeb klienta - ddaje Aleksander Jarosawcew. - Oprcz biutemamy te w oercie zegarki, dugopisy i piPrzygotowujemy specjalne oerty dla firm i ornizacji poytku publicznego.
Ceny, ktre producent oeruje klientom,konkurencyjne z uwagi na charakter firmy. S otake nisze, ni te proponowane przez internewych dostawcw. Wszystko to z myl o klieni jego potrzebach.
Na wszystkie okazje i bez okazji - kada chwjest odpowiednia do tego, by obdarowa preztem blisk nam osob lub sprawi przyjemnsamemu sobie. Biuteria i dodatki to ozdoba dszy. W sklepach firmy ADA-PLUS kady znajd
co dla siebie.***
Biuteria,
ozdoba duszyOryginalne wzornictwo i najwysza
jako wyrobw. Producent biuterii srebrnej,
firma ADA-PLUS, wychodzi naprzeciw
oczekiwaniom kadego klienta
OMASZWICAWSKI
Zmiany w rozkadzie pocigw majwej w ycie po 2020 roku, ale juwiele osb widzi niekonsekwencjew takim dziaaniu. Z orunia nie bdzie
mona dojecha pocigiem do Lipna? akiscenariusz jest cakiem realny. Do wczorajmona byo w kierowa uwagi do planu wramach konsultacji spoecznych. Nie znamy
jeszcze ich wyniku.Ograniczenie roli kolei jest najczciej
podnoszonym argumentem przez krytykw
"Planu Zrwnowaonego Rozwoju rans-portu Publicznego".- Analizujc zaproponowany tekst pro-
jektu rodzi si wiele pyta, na ktre trudno
w tej propozycji znale jasne odpowie-dzi - mwi Joanna Parzniewska, rzecznikprasowy spki Arriva, wiadczcej usugi
przewozowe w naszym wojewdztwie. - Wpierwszej kolejnoci wtpliwoci budz pro-pozycje cakowitego zawieszenia poczenp. midzy stutysicznym Grudzidzem a
trzydziestotysiczn Brodnic. W tej relacjinaszymi pocigami podruje codziennie
blisko 1000 osb, dojedajcych do pracy,szkoy, ale take przesiadajcych si do po-
cigw dalekobienych. Warto zwrci uwa-
g, e istnienie tego poczenia gwarantuj
zapisy krajowego planu transportowego. Po
wejciu w ycie planu w obecnym ksztacie,
Grudzidz zostaby odcity rwnie od stro-
ny wojewdztwa pomorskiego tj. Malborka.
rudn do racjonalnego uzasadnienia wyda-
je si take propozycja likwidacji pocze w
rejonie Borw ucholskich, wnioskowana
tylko na podstawie oceny wielkoci potokw
podrnych, z pominiciem aktu braku sie-ci drogowej.
Rzeczywicie, w projekcie znajduje
si propozycja wygaszenia szeciu linii po
roku 2020. S to poczenia oru - Lipno,
Wierzchucin - Szlachta, Grudzidz - Garde-
ja, Grudzidz - Brodnica przez Jabonowo
Pomorskie, Bydgoszcz - Chema przez Uni-
saw, Laskowice Pomorskie - Szlachta.
- Nie jestemy w stanie przeskoczy ten-
dencji demograficznych, ekonomicznych i
obyczajowych - wskazuje na amach lokalnej
prasy dr in. Jacek Chmielewski, wspau-
tor opracowania, adiunkt na Uniwersytecieechnologiczno - Przyrodniczym w Byd-goszczy. - Nasze wojewdztwo zamieszkujecoraz mniej osb, a ten trend nie zmieni siw najbliszej przyszoci. Najbardziej defi-cytowe poczenia kolejowe trzeba bdziewygasi, bo ich dotowanie zrujnuje budetwojewdztwa.
Autorzy projektu wskazuj jednak, ewszystko bdzie si odbywao w zgodzie zesztuk. Po roku 2020 zostan wykonane od-powiednia badania, ktre wska, ile osbpodruje realnie na danej trasie. am, gdziejej utrzymywanie ma by nieopacalne, po-cigi zastpi maj autobusy.
Przedstawiciele Arrivy widz problemnieco szerzej.
- Warto rwnie podkreli, e autorzyplanu niewystarczajco mocno pooyli
akcent na znacznie linii kolejowych, kt-re przewidziane s do dalszej eksploatacjii akt, e to wanie one winny stanowikrgosup transportowy wojewdztwa, aewentualna rwnolega komunikacja au-tobusowa powinna mie charakter jedynieuzupeniajcy - wskazuje Joanna Parzniew-ska. - Wskazanie przez autorw planu, ezaoszczdzone rodki finansowe pozwolna utrzymanie przewozw autobusowych,a nieuwzgldnienie przy tym koniecznocirozwoju i zwikszania iloci pocze kole-jowych, nie do koca mieci si w przyjtych
zaoeniach maksymalnej optymalizacji w
datkowanych rodkw publicznych i zrnowaonego rozwoju transportu.
Warto rwnie podkreli, e nowa pspektywa finansowania unijnego zakadue inwestycje w transport kolejowy, ktma by dobr alternatyw dla komuniksamochodowej.
- Zawsze jestemy w Polsce bardziej nwatorscy - mwi z przeksem Janusz Zliski, mieszkaniec Bydgoskiego Przedmcia. - Wszdzie kolej si sprawdza i ludkorzystaj z niej, bo jest punktualna, szybczysta i bezpieczna. W Polsce musimy jnak zrobi inaczej. Drogi si zakorkuj,bdziemy myleli o przywrceniu linii klejowych. Ale wtedy zapewne nie bdzie torw. o tak, jak z tramwajami w mieNajpierw linie likwidowano, a teraz za grupienidze inwestuje si w nowe.
Przedstawiciele Arrivy dodaj jeszjedn kwesti do dyskusji.
- W projekcie nie mona rwnie znle ragmentu pokazujcego szans, ktdaj prowadzone w regionie modernizalinii kolejowych - mwi rzecznik spkSpowoduj one skrcenie czasu jazdy, copoczeniu ze zwikszeniem czstotliwopocze spowodowaoby zwikszenie kokurencyjnoci i rentowoci kolei, jako rka transportu publicznego.
Samochd jest dobry na wszystko?Wiele krajw stawia mocno na rozwj kolei. W naszym wojewdztwielinii ma by coraz mniej. Plan transportowy zakada wygaszenie szeciu pocze.
Fot. UKASZPIECYK
Kolej jest przyszociowym rodkiem transportu. Potrzebatylko wizji jej rozwoju.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
5/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. ciekawi ludzie
ALEKSANDRARADZIKOWSKA
Malwina Rouba od kilkunastu latzwizana jest z samorzdemterytorialnym. Od zawsze wie-dziaa te, e bdzie podrowa. Praca zabiurkiem i zwiedzanie rnych zaktkwwiata tylko z pozoru nie mog czy si w
cao. oruska podrniczka i naczelnicz-ka Wydziau Promocji i Rozwoju StarostwaPowiatowego w oruniu znalaza wsplnymianownik dla swoich pasji. Racj mia Ry-zard Kapuciski, gdy pisa w Podrach
z Herodotem, e: Istnieje co takiego jakzaraenie podr i jest to rodzaj choroby wgruncie rzeczy nieuleczalnej.
Owocem zaangaowania w prac urzd-niczki i odbytych podry jest przedsi-wzicie Klucz do mojego miasta. MalwinaRouba ten pomys poczya z dwch pro-ektw - pomnika Jana Pawa II w Meksyku
odlanego z zebranych wrd mieszkacwkluczy i makiety dotykowej dla niewido-mych w Budapeszcie.
W drog!
- W mojej pracy i podczas wycieczek,ktrych jestem pilotem, trzeba dziaa tak,eby to miao sens - mwi Malwina Ro-uba. - Decyzje trzeba podejmowa szybkoi liczy si z ich konsekwencjami. Podrepozwalaj mi patrze na wiele spraw z innejperspektywy i czerpa inspiracj z projek-tw czy rozwiza, ktre mam okazj ob-serwowa. o take dziki tej pasji powstaaksika, ktrej wspautork jest AgnieszkaNiwiska W drog! Umilacz podry dlamaych i duych. Zawiera ona wiele cen-nych inormacji i ciekawostek o powiecietoruskim.
Pierwszym dalekim wyjazdem by dlatorunianki obz sportowy. Wyjechaa naniego, majc sze lat. Pniej nadszed czaswypadw kolonijnych, wsplnych wyjaz-dw z rodzicami, grzybobra czy spywwkajakiem.
- Chyba mam we krwi to wczykij-stwo - mwi z umiechem. - Mj dziadekby nawet kierowc autobusu turystycznego,brat ma uprawnienia pilota wycieczek, ro-dzie te mieli odpowiednie dokumenty. o
bya tylko kwestia tego, kiedy zaczn p odr-owa.
Pierwsza wycieczka za granic przypa-da na rok 1988 i by to wyjazd do Jeny nakolonie z UMK.
- Nie zapomn tego szoku kulturowego.Pamitam, e opiekunka powiedziaa namwtedy, ebymy nie kupowali w pierwszymsklepie, bo ceny s rne w wielu punk-tach. Zastanawialimy si, jak to moliwe?Patrzylimy na zote rybki pywajce przeduniwersytetem w NRD i by to dla nas innywiat. Studia to czas, gdy wsplnie ze znajo-mymi wyrywalimy si, gdzie si dao. Pako-walimy do samochodu plecaki i ruszalimyw drog. Dojechalimy nawet starym mer-cedesem na Sahar i zwiedzilimy LazuroweWybrzee.
Wanie takie wycieczki day toruskiejpodrniczce poczucie, e wszystkie rzeczy,ktre ludzie traktuj jako dane z gry - mo-liwo napicia si czystej wody, wyspania,bezpieczestwo - s ulotne.
- Nauczyam si take wyrabia wasnesdy i opinie o odwiedzonych miejscach,poznanych ludziach. o take lekcja dobrejorganizacji. Jedzilimy wtedy za nasze stu-
denckie pienidze, wic o stoowaniu si wrestauracjach nie byo mowy, musielimy tewydziela pienidze na paliwo.
Inne wiaty
Malwina Rouba ma ju miejsca na Zie-mi, do ktrych szczeglnie lubi powraca.
- Rok bez wyjazdu do USA albo Nor-wegii uwaam za niepeny - mwi. - Jestemtowarzyska, ale do odpoczynku potrzebujprzestrzeni, ciszy i obcowania z przyrod.o wanie urzeko mnie w tych krajach.Znam takie stare powiedzenie Jeli kto razprzekroczy ocean, ju nigdy nie bdzie powaciwej stronie. Co cignie mnie w wiat.
orunianka wyznaje zasad, e lepiejgrzeszy i aowa, ni aowa, e si niezgrzeszyo. Du wag przywizuje do wy-ksztacenia. W 2011 roku z wyrnieniemobronia doktorat na Wydziale Politologii iStudiw Midzynarodowych UniwersytetuMikoaja Kopernika w oruniu. Jest absol-wentk Wydziau Prawa i AdministracjiUniwersytetu im. Adama Mickiewicza wPoznaniu oraz Szkoy Gwnej Handlowejw Warszawie i Sciences Politiques w Paryu.Studiowaa rwnie na Uniwersytecie Hum-boldta w Berlinie.
- Mam okazj przyglda si yciu co-dziennemu mieszkacw rnych kultur mwi. - Wiem, e zadaniem caego spo-eczestwa powinna by dbao o wysokjako ycia. Ona nie musi si przekada napienidze, ale na poczucie bezpieczestwa,wsplnoty, opiekuczo pastwa, dobre irzetelne usugi. Samorzd jest wehikuem,ktry pozwala przenosi te idee w rzeczy-
wisto. Jeli dziaa sprawnie, moe byantastycznym motorem napdowym dlaspoeczestwa. Obserwuj to, jak globaliza-cja wyrwnuje poziom ycia. Dzi w niemalkadym kraju mona kupi te same tabletkina bl gowy.
Co zatem ceni sobie szczeglnie w pracypilota wycieczek?
- Lubi przyglda si grupom ludzi itemu, jak buduj wzajemne relacje. o ascy-nujce jak pierwsze wraenie moe by myl-ne albo suszne. Nigdy mi si to nie znudzi.
Kada podr czy spotkanie z innymczowiekiem jest przecie nowym spojrze-niem na wiat.
Kada podr to nowe wyzwanieOd chwili, gdy Malwina Rouba po raz pierwszy przekroczya granic Polski,mino lat. W tym czasie zwiedzia blisko osiemdziesit krajw, z kadego z nich wracajc
nie tylko ze wspomnieniami, ale take cennymi inspiracjami
Fot. ADAMZAKRZEWSKI
Urzdnik nie musi by nudny. Podre s dobr odskoczni od codziennej prac y.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
6/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.reporta
MARCINOKARZ
Wnocnym yciu orunia nie madzi miejsca dla klubu skierowa-nego do homoseksualnej klien-teli. W miecie, gdzie orientacj inn ni"hetero" tpi si z przytupem, niewielu jestskonnych wyjawi swoj. Gej te czowiek,swoje potrzeby ma. Zaatwi je moe szyb-ko i anonimowo na osawionej "gej-grce"za dworcem PKS, ktra okazuje si nie bymiejsk legend. W sieci nie brakuje oert ipropozycji matrymonialnych zwizanych ztym punktem, mimo, i "porzdku" na jego
terenie pilnuje jeden, czy dwch zakapturzo-nych chuliganw... Na potrzeby materiau staem si mi-kiem546. Na orum gay.pl zapytaem, czyznalazby si kto chtny na wsplne "sza-lestwo" na wzniesieniu. Po 20 minutachotrzymaem maila od uytkownika pawelse-xy, ktry napisa: "Cze, jestem Pawe mam25 lat moe sie umwimy? Mam samochd,mog podjecha. Po co spotyka sie na gr-ce, gdy mam auto. Mgby przesa jakiezdjcie swojego ciaka, no i moe by tetwj sprzt. Odwdzicz sie tym samym.Pozdro. PS. Jestem mao dowiadczony.
Zechcesz by moim nauczycielem?". C,chodzio o spotkanie na grce, wic nie sko-rzystaem. Zdj "ciaka", ani "sprztu" niewysaem. Kolejnych odpowiedzi nie byo,cho przed moim postem pojawio si wielepikantnych. "Grka przy Dworcu PKP. Su-per miejsce. Na grce duo krzaczkw, wic,jak kto nie lubi podgldaczy, mona sitam dobrze zbunkrowa. Miejsce oceniamrewelacyjnie. Nie jestem z orunia, byemtam tylko przejazdem kilka razy i nigdy niewrciem zawiedziony. Bez wzgldu na pordnia i w kady dzie, zawsze kto tam by.Jedynie trzeba uwaa, czy na niej nie ma
przypadkiem dresikw z piwkiem - nigdynie wiadomo na kogo si trafi, wic lepiej imsi nie naraa. Bardzo podniecajce miej-sce..." - dawid1980lodz. ego typu postw, znacznie bardziejwulgarnych, czy perwersyjnych, byo o wielewicej. Prawd o roli pikiet (w slangu ho-moseksualistw pojcie oznaczajce miej-sce przygodnego, anonimowego seksu) naskrzyowaniu ulic - Uniwersyteckiej i Wa-w gen. Sikorskiego postanowiem zbadaw bezporednich rozmowach z homoseksu-alistami z orunia. - Szczerze powiedziawszy, syszaem
plotki o tym miejscu, ale zawsze traktowa-
em je jako art - dziwi si Patryk, gej miesz-kajcy dzi w Warszawie. - Co za perwersja,eby w takim miejscu si kocha... Ja raczejpreeruj po boemu w domu, cho z drugiejstrony nie zawsze jest to moliwe. Nie zlicz,ile razy musiaem wyskakiwa przez okna,eby ojciec chopaka nas nie nakry. Ze wiec szuka geja, ktry nie do-wiadczy nienawici ze strony homooba.Pawe mieszka w oruniu cae ycie, jednakze swoj orientacj si nie kryje. - Z moim byym udalimy si na impre-z, gdzie z wielk nienawici wpatrywaosi w nas dwch typw - relacjonuje 29-la-tek. - Gdy spytaem, czy co im nie pasu-je, kazali nam opuci lokal. Co do samej"grki", syszaem opowieci od wielu zna-jomych, e jest to miejsce schadzek homo-seksualistw, aczkolwiek sam nigdy z niegonie korzystaem. Po prostu wtpi, ebym
wanie tam dowiadczy gbszego uczuciaod drugiego mczyzny. Poza tym, czy ci lu-dzie nie boj sie chuliganw albo policji? oruska jednost ka w cigu ostatniegoprocza nie odnotowaa jednak ani jedne-go przestpstwa uprawiania seksu w miej-scu publicznym, a konkretnie w rejonieopisywanej "gej-grki", co nie oznacza, edo takich nie doszo. Bd, co bd, jest toustronny punkt i na pierwszy rzut oka pro-cederu nie sposb zauway. Odkry monaza to zuyte prezerwatywy lece midzykrzakami. re orum gay.pl wskazuje, e spon-
taniczne przybycie na "gej-grk" nie gw
rantuje wizyty zakoczonej zblieniem ssualnym. Co innego, jeli dwoje panw wczeniej umwionych. Rzuceniem chteczki na ziemi sygnalizuj swoj obecni gotowo, cho znalazem propozycj nego znaku... "rzeba by umwi si na jaznak rozpoznawczy, bo marnuje si nietrzebnie czas na podchody. Moe masownie krocza lew rk?" - sowa niejakiZenonka. Chaszcze "gej-grki" nie stanoochrony przed homoobami, ktrzy poson nocy udaj si tam na owy. Przypkiem natknem si na jednego z nich. Cdzienn dla niego praktyk byo tamszehomoseksualistw przy uyciu pici. Csi w obowizku powstrzymania "sodomjak sam nazywa ich zachowanie. Peday przychodz tu codziennie, cwaj si po krzakach i wal si w dup - czyna dwudziestoparoletni Adrian, chopw kapturze. - Wczoraj byo tylko dwchporadziem sobie z nimi sam. Dostali ryju i zwiali. Dzi jest a piciu, wic na raich nie ruszam, bo si wydr i bd kopo Rzeczywicie, w krzakach widzialudzkie sylwetki. Homoob, odchodzc omnie zapa za teleon i zadzwoni. - y, nie pisz jeszcze? zakapturzospyta swojego rozmwc. Jest robotawykonania. Dzi jest ich wicej.
Gej-grka to niemitAdrian nie toleruje gejw. Na homoseksualistw poluje na zaronitym chaszczami bunkrzeza dworcem PKS. Tam pici daje wyraz swojej nienawici
Fot. UKASZPIECYK
Tzw. gej-grka najwiksz popularnoci cieszya si wokresie PRL, kiedy homoseksualici nie mogli pozwoli so-bie na jawno swojej orientacji seksualnej.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
7/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. wywiad
Podtrzymuje Pani tez, e gdyby dzi umar-
a, za trumn szyby wszystkie Pani gospo-ie?
ak, rzeczywicie artobliwie kiedycharakteryzowaam w ten sposb
moje stosunki z ludmi, odpo-wiadajc na pytanie, czyestem konfliktowa. Wy-
daje mi si, e nie. Nieznosz ycia oraz pra-y w zej atmoserze i
wzajemnych preten-jach. Nie ma to nic
wsplnego z niewy-maganiem od innychzy nierzeteln
w s p p r a c .Uwaam, em im o
temperamentu, umiem prowadzi i roz-
wizywa sprawy, nie ranic innych, nawetjeli powstaj jakie kontrowersje. Wszyst-kie moje gosposie z nami mieszkay, ze
wszystkimi si przyjaniam, przezlata mieszkalimy z mem
z moimi rodzicami, niemogoby si to uda,gdybymy wszyscynie mieli po prostu
dobrych charakterw.
Co to znaczy by do-brym czowiekiem?
Wszyscy to wie-my. A moe nie? Czy
to umiejtno od-czuwania i rozu-
mienia innych,zdolno do
o d c z u w a niauczu wy-szych? Myl,e jestem czo-wiekiem, ktrymoe spokoj-nie umrze,bez obawy,e zostawi tuw s t y d l i w e ,niezaatwionei bolesne spra-wy. Patrz na
swoje lustrzane odbicie spokojnie.
Szczcie jest dla Pani tosame ze sp okojem?O nie, raczej z harmoni wewntrzn,
ale cytujc trane banay - szczliwym sibywa. Czowiek, ktry myli, czuje, mie-wa refleksje natury nie tylko osobistej, niemoe by w peni szczliwy, bo to stannieobiektywny. Natomiast dla mnie poczu-cie spokoju, gdy si zdarza, jest absolutnymszczciem.
Ile ma Pani w sobie z Elbiety, bohaterki mo-nodramu Biaa bluzka, autorstwa Agniesz-ki Osieckiej?
I wszystko, i nic. Wyposayam j wmoje poczucie humoru, architektur blui radoci, ale ten rodzaj depresji, niezgodyna wiat, niedogadania z yciem i ludmi,prywatnie jest mi daleki. Miaam szczli-
we dziecistwo, cudown matk, kochaj-cego ma, duo dzieci, zwierzt, mioci iobowizkw. Nigdy nie piam alkoholu, aleElbiet rozumiem do ostatniego wosa nagowie i ostatniej zy. Rozumiem te dlate-go, e znaam Agnieszk Osieck i ElbietCzyewsk.
ytuowa biaa bluzka bya marzeniem iznakiem przystosowania do ycia w krajuzakazw i nakazw, cenzury i opozycji. Dzipatrz Pani na rce tysice osb. rzeba sizastanawia dwa razy nad tym, co wypada,
a czego ju nie?
ak, do czsto musz rezygnowa zpewnych prywatnych wyborw. Uwaamna to, co robi i mwi w kontekcie co-dziennoci. Na szczcie nie stany przedemn takie wybory, ktre mogyby szkodzimojemu wizerunkowi. Los ani ycie mnienie kusi, jestem rozsdna, logiczna i pouka-dana, cokolwiek by to nie znaczyo. Bardzouwaam na to, co gram, nie opowiadamludziom historii ani w teatrze, ani w filmie nigdzie bez wzicia za to odpowiedzial-noci. Jestem osob publiczn a to zobo-wizuje, ale i prywatnie, gdzie gbiej mjwizerunek si zgadza. Nie mam natomiastcierpliwoci do ludzi, do tego celebryctwa.
Poklepywania po plecach?ak, tych zaczepek i wyrazw sympatii
objawiajcych si wyznaniami osobistymi.
Staram si zatem nie bywa w zbyt pu-blicznych miejscach. Do kina chodz nazwyke seanse, nie premiery, do teatrw te.Restauracje wybieram na uboczu, jedsamochodem, a nie rodkami komunikacjipublicznej. ych, ktrzy patrz mi na rce -pozdrawiam.
Widz, kupujc bilet, staje si klientem, ktrypaci i wymaga okrelonego rodzaju towaru?
W pewnym sensie. Problem w tym, enie wymaga o my wci wymagamy odwidza wicej ni on od nas. My go wciga-
my w moralne, humanistyczne dyskusje i
refleksje. Widz chce si mia i zapomnie.Dajemy mu to z radoci i sami przy tym
mamy wiele przyjemnoci, ale proponujemy
take rzeczy trudne, trudniejsze. Wane jest,
eby ludzie dostawali produkt, tak to nazwij-
my, najwyszej jakoci. Wtedy z kupieniem
biletu nie bdzie problemu. eatry, ktre
prowadzi moja undacja, zale cakowicie
od askawoci widza, od tego, ile biletw
zostanie sprzedanych. Mimo to nie gramy
tylko komedii i ars, nasz repertuar jest na-
prawd rnorodny i ambitny.
Sztuka Rodrigo Garci Golgota Picnic
bya dla polskiego odbiorcy pokerowym
sprawdzam. Nasz kraj radykalizuje si ide-
ologicznie, a kultura jest w to coraz bardziej
uwikana?
Wedug mnie ludziom za bardzo po-
mieszay si sprawy wiary i kultury, a raczejwiary i sztuki. Polska jest krajem wieckim,
cokolwiek i ktokolwiek by o tym nie myla.
I wolnym. Krajem wolnego sowa, myli i
wyobrani, a od tego wara. Zawsze bd
broni wolnoci wypowiedzi w sztuce.
Pani w tym kontekcie co oburza?
o za due sowo. O wiele za due. Mnie
nie oburza w tych sprawach nic. o wszystko
jest naturalne.Fot. Adam Zakrzewski
W lustro patrz bez lkuO teatrze jako towarze, wolnoci wypowiedzi w sztuce i definicji szczciaz Krystyn Jand, wybitn polsk aktork teatraln i filmow, rozmawia Aleksandra Radzikowska
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
8/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj
UKASZPIECYK
Wwielu blokach Modzieo-wej Spdzielni Mieszkanio-wej wci grasuje robactwo.Mimo dezynsekcji rybiki i karaluchy po-
jawi w naszych kuchniach i azienkach.
Czy wina ley po stronie wci unkcjo-
nujcych zsypw?
Karaczany, mrwki araona czy rybi-
ki cukrowe to tylko niektre z przyka-
dw insektw, ktre czowiek napotyka
wszdzie tam, gdzie si osiedli. Jak inor-
muje Pastwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny, mog one przyczynia si do
rozprzestrzeniania patogennych mikro-
organizmw w rodowisku, szczeglnie
poprzez ich przenoszenie na ludzk yw-
no lub powierzchnie przeznaczone do
kontaktu z ywnoci, a jedyn skutecz-
n metod pozbycia si tych nieproszo-
nych goci z naszych mieszka jest prze-
prowadzenie skutecznej dezynsekcji.
- Zsyp to raj dla robakw komen-
tuje Klaudia, mieszkanka bloku Przy
Kaszowniku. Sama znosz mieci do
kontenerw na zewntrz, bo zsypy naj-
zwyczajniej s obrzydliwe i mierdz.
Najgorzej jest, gdy utkn tam mieci.
Smrd na ca klatk.
Mimo e takich gosw usyszymy
wicej, to w MSM problemu nie wida.
- Bardzo rzadko wpywaj do nas in-ormacje od mieszkacw o robactwie w
budynkach wyjania nam Ewa Kur-
czewska, czonek zarzdu. - Jeeli takie
si pojawiaj zlecamy dodatkowe dezyn-
sekcje.
e bowiem zgodnie z harmonogra-
mem wykonuje si dwa razy w roku
wiosn i jesieni. Wszystkim zajmuje si
wtedy specjalistyczna firma.
Problem w tym, e insekty te czuj si
dobrze zarwno w niskich budynkach,
jak i w wieowcach ze zsypami.
- Elementem konstrukcji budynku,
odpowiedzialnym za ich bytowanie, s
gwnie piony kanalizacyjno-ciekowe
inormuje Hanna Wolska, Pastwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w o-
runiu. - Problem likwidacji zsypw w
wieowcach nie jest tak jednoznaczny w
rozwizaniu, jakby si na pozr wydawa-
o. Powszechna opinia w tej sprawie, e
zsypy s wylgarni robactwa nie jest
do koca prawdziwa.
Skd ten wniosek? Wynika to z inten-
sywnego ruchu powietrza, ktry odbywa
si kominie zsypowym. o spora prze-
szkoda dla bytowania i rozmnaania si
robactwa. Odpowied ta nie jest jednak
tak jednoznaczna, jakby si w ydawao- Gwnym problemem, na ktry n
ley zwraca uwag rozpatrujc zag
nienie uciliwoci zsypw, to bie
dbao o ich czysto i stan techni
ny dodaje Hanna Wolska - W duy
stopniu zaley to od samych mieszk
cw. Bezporednie wyrzucanie mi
do zsypu (nie opakowanych w worki)
pewno bdzie pogarszao stan bie
czystoci, zarwno samego zsypu ja
otoczenia. Podsumowujc, wydaje
e nie akt istnienia zsypw a ich w
ciwa eksploatacja i kultura lokator
oraz wiedza na temat sposobu bytowa
szkodnikw w rodowisku moe pozw
li na uniknicie uciliwoci wynijcej z obecnoci zsypw w budynk
mieszkalnych. Mona wtedy w peni k
rzysta z ich zalet.
Nie we wszystkich blokach MSM
unkcjonuj zsypy. Zostay one zlikwid
wane decyzj mieszkacw. Aby tego d
kona, wymagana jest zgoda co najmn
75% mieszkacw klatki schodowej.
Tworzymy domy dla robactwaNasza czytelniczka zastanawia si, skd w mieszkaniach jeji ssiadw znalazy si insekty. Wsplnie z Sanepidem rozwijamy wtpliwoci
Fot.ARCHIWUM
Naley zwraca uwag na to, aby nie zamieca czciwsplnych naszych mieszka. Inaczej moemy liczy naodwiedziny nieproszonych goci.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
9/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. na wasnym podwrku
To nie tak, e tylko rodzice ucz swojedzieci. One take mog by rdeminspiracji dla dorosych. Izabela Le-wandowska na pomys Wycinanek-nakle-anek wpada podczas nie do koca udanej
prby wsplnej zabawy z creczk. Brakierpliwoci dziewczynki okaza si przy-zynkiem do szybkiego znudzenia wycinan-
kami robionymi przez mam na gorco, aprzecie dzieci kochaj kolory! rzymajci tej myli, namwia inn mam swoj
koleank, Mart Kozowsk, do urucho-mienia produkcji gotowych ju elementwpapierowych ukadanek. yle wystarczyo,by ujrze wybuchy radoci. Najmodszymdo szczcia wiele nie potrzeba.
Dzika dungla, a w niej dumnie swe kro-ki stawia... so. Lew preeruje raczej wylegi-
wanie si pod drzewem, z ktrego na ogoniewisa mapa. Z najwyszej gazi przygldai jej ptak - wyglda na tukana. Korona ba-
obabu jest dla zwierzt schronieniem przedocem grujcym na niebie bez chmur.
Cho a parzy promieniami, trawa pozosta-e zielona, wci przytulna dla motyli. wiaten yje, mimo i powsta przy uyciu kolo-owego papieru. Stworzyo go dziecko przy
niewielkiej pomocy mamy, ktra zrobia za-kupy na www.wycinanki-naklejanki.pl.
Wzorw innych ni Dzika dungla
jest mnstwo: Zakochane abki, Pocigdo ZOO i Gra dinozaurw - to tylkoniektre z nich. Obie inicjatorki projektutryskaj entuzjazmem i pomysami na nowekompozycje. Jego sukces widziay w roze-mianych oczach wasnych dzieci. W czymtak naprawd tkwi magia wycinanek-nakle-janek?
- W opakowaniu znajduj si elementy,z ktrych dziecko moe przygotowa do-woln wycinank-naklejank w wybranym
motywie - tumaczy Izabela Lewandowska,mama Lenki i pomysodawczyni zabawy.Rne ksztaty, dbao o detale wycitychczci oraz bogata kolorystyka sprawiaj, ewycinanki-naklejanki to niebanalna propo-zycja kreatywnej rozrywki i spdzenia czasuz dziemi.
Izabela Lewandowska i Marta Kozow-ska przygotoway zestawy papierowychukadanek dla pociech w rnym wieku. Woercie ich sklepu internetowego jako pierw-szy rzuca si w oczy Zestaw junior dla
smykw plus minus w wieku 3 lat.- o pomys dla modszych dzieci, kt-
rych zdolnoci manualne nie s jeszcze dokoca rozwinite oraz trudniej im przezduszy czas skupi uwag na zabawie - wy-jania Marta Kozowska, prywatnie mamaprzedszkolaka i uczennicy I klasy. - worze-nie swojej wycinanki-naklejanki pod okiemrodzicw to okazja do poznania kolorw,ksztatw i polskich zwierztek. W razie cze-go maluchowi za wskazwk, jak powinienwyglda gotowy obrazek, suy okadkaopakowania.
Zawiera ono do 20 elementw papiero-wej ukadanki w zalenoci od wybranegomotywu. Gdy dzieciaczek zacznie ju stwa-rza pozory wadania polszczyzn, moe siporwa na Zestaw standard. utaj liczba
wycinankowych puzzli wzrasta do 65-85sztuk. Robi si coraz trudniej...
- Do zabawy z tym zestawem zachcamydzieci w wieku od 4 do 7 lat - wskazuje IzaLewandowska. - Pomoe im rozwija zdol-no skupienia na wykonywaniu konkretne-go zadania, a w przypadku wyboru motywuz alabetem posuy do pierwszej nauki liter.
Elementy zestaww umieszcza si zwy-kle na kartce A4, ale mamy podpowiadaj,e wikszy ormat pozwoli na wzbogacenieukadanki o rysunki czy malunki.
Prawdziw gratk dla modego artystydo 8 lat bdzie jednak Zestaw premium,ktry zajmie go nawet na ptorej godzi-ny. Zawiera dwa dowolne, powikszone dookoo 100 elementw zestawy wraz z atesto-wanym klejem oraz dwiema kartkami A3.Zamwienie przybdzie poczt w estetycz-nym opakowaniu, co wicej - z imieniemprzyszego waciciela, o ile bdzie sobietego yczy.
Obie mamy doskonale wiedz, jak wa-nym etapem w yciu dziecka s pierwsze dnizmaga z edukacj, dlatego przygotoway li-mitowane SUPERZESAWY PREMIUM dla superprzedszkolaka i superucznia.Wyrnia je kolorowy jak tcza tytu, zdra-dzajcy, kto zasuy na dobr i kreatywnzabaw.
- Z moj Lenk co roku we wrzeniu, porozpoczciu roku szkolnego w przedszkolu,chodziymy na lody. aki rytua - opowia-da Izabela Lewandowska. - eraz dojdzie dotego wspaniay prezent, ktry uprzyjemniten wyjtkowy, aczkolwiek nieco stresujcydla dziecka dzie. Podkrel nim, e jestem zniej dumna, do czego zachcam wszystkichrodzicw. Zdecydowani na zakup powinnisi popieszy, bo zamwienia mona ska-da do 25 sierpnia!
Maciej Pagaa
Kolorowy, papierowy umiechwiat najmodszych nie zosta jeszcze poarty przez komputery.Zabaw tradycyjnych broni dzielnie dwie mamy, zaoycielki
Wycinanek-naklejanek projektu, ktry daje szans na szczliwe dziecistwo
Fot.ARCHIWUM
PRYWANE
Wycinanki-Naklejanki mona kupi w interneciepod adresem www.wycinanki-naklejanki.pl oraz
w Toruniu i Olsztynie, odbierajc osobicie od zaoycielek.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
10/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj
Po Toruniu, cmentarzui parkinguWedug bada z tego roku blisko poowa Polakw posiada smartfona, a odsetekten bdzie wzrasta. Miasto chce wykorzysta potencja, ktry drzemie w urzdzeniach mobilnych
UKASZPIECYK
Niemal 5 tysicy osb p obrao do tejpory oficjaln aplikacj orunia.Urzdnicy maj jednak kolejnepomysy, ktre maj pomaga mieszkacomgrodu Kopernika i turystom. Nasze urz-dzenia w przyszoci pokieruj nas do do-wolnego nagrobka lub znajd wolne miejsceparkingowe w centrum.
Aplikacja orunia zadebiutowaa nasystemie Android w poowie czerwca. Magi-strat wyda na ni 65 tys. zotych, a wy kona-niem zaja si firma Amistad, ktra ma naswoim koncie podobne projekty. Program
pozwala nam zapozna si z histori miasta,zaplanowa najblisze dni w oparciu o wy-darzenia odbywajce si w oruniu, spraw-dzi rozkad jazdy komunikacji miejskiejlub aktualnoci. e ostatnie opcje ciesz sinajwiksz popularnoci.
- Po kilkunastu tygodniach mamy mn-stwo pozytywnych sygnaw o naszej aplika-cji - mwi Pawe Piotrowicz, dyrektor Wy-dziau Komunikacji Spoecznej i Inormacjiw toruskim magistracie. - Uytkownicybardzo wysoko ocenili nasz program: 4,7 na5 moliwych punktw.
Z danych dostarczonych nam przezUrzd Miasta wynika, e najwicej uyt-kownikw wedug wojewdztw pochodzi zkujawsko-pomorskiego. Jeli popatrzymy napobrania pod ktem miast, to okazuje si,e najczciej program pobrali mieszkacyWarszawy (oru na drugim miejscu).
Pochlebnie o przedsiwziciu wyrazisi take branowy portal antyapps.pl, ktryzajmuje si m. in. recenzjami aplikacji mo-bilnych.
- Zdecydowanie otrzymalimy bardzodobry produkt twierdzi omasz Popie-
larczyk, autor recenzji. Aplikacja takewykorzystuje potencja turystyczny miasta,gdy mona j traktowa jak asystenta czyprzewodnika.
Do tej pory jednym z najwikszych za-rzutw wobec toruskiego programu jestbrak wsparcia dla innych systemw. Dobrawiadomo jest taka, e do koca sierpniawersje na systemy iOS i Windows Phonemaj by ju dostpne.
- Spywaj do nas take propozycjeusprawnienia programu, ale warto pami-ta, e im bardziej rozbudujemy aplikacj,
tym wolniej moe pracowa w mniej za-
awansowanych teleonach dodaje PawePiotrowicz. - Kady nowy element musimywic dokadnie przemyle.
akim usprawnieniem miaoby by mi-dzy innymi tworzenie trasy naszej wycieczkiw oparciu o plan miejsc i wydarze. Do tejpory aplikacja miaa jednak jedn aktuali-zacj.
Na tym nie koniec. Ju od dawna miesz-kacy orunia mog kupowa bilety ko-munikacji miejskiej oraz paci za parkingw streach parkowania dziki programowimoBILE (zewntrzny podmiot obsugu-jcy ca Polsk). Pod koniec wrzenia na-tomiast mamy pozna zwycisk ekip stu-dentw, ktrej zadaniem jest przygotowanieaplikacji znajdujcej nagrobki na toruskichnekropoliach.
- Cmentarz komunalny jest na tyle duy,e mona si pogubi przyznaje Pawe
Piotrowicz. - Zbadalimy dowiadczeniainnych miast majcych ju takie aplikacje iwiemy, e warto wprowadzi podobne roz-wizanie u nas. Program na pewno przydasi te osobom, ktre nie mieszkaj w oru-niu.
Magistrat w zadaniu konkursowym dlaakw okreli minimalne kryteria. Pro-gram ma bowiem wyszukiwa nagrobkiwedug imienia, nazwiska, dat urodzenia imierci czy inskrypcji. Do tego teleon lubtablet musi nam wskaza lokalizacj grobu.Autorzy, ktrzy zajm pierwsze miejsce,
otrzymaj 5 tys. zotych nagrody. Dopi
po stworzeniu waciwych mechanizmurzd przystpi do katalogowania grobwkady z nich bdzie mia w bazie progra
zdjcie. Docelowo aplikacja ma obsugiw
wszystkie cmentarze w oruniu.Optymizmu w tym przypadku nie p
dziela ju omasz Popielarczyk. Wskaze uycie aplikacji bdzie marginalne.
- W wikszoci wiemy, gdzie znajdujgroby naszych bliskich twierdzi bloge
Nawet osoby z daleka czsto maj rodz
w pobliu i w ich towarzystwie pojawiajna cmentarzach. o moe by niepotrzeb
inwestycja.O wiele cieplejsze przyjcie ma pom
stworzenia systemu inormowania o w
nych miejscach parkingowych na tereStarego Miasta.
- Nie spotkaem si jeszcze w Pol
z podobnym pomysem dodaje omPopielarczyk. aka aplikacja mogaby
pionierska w naszym kraju, a tym samwyrni oru na mapie Polski.
Aplikacja i cay system parkingowyna razie jednak koncepcja, ktrej szcze
w magistrat nie zdradza. Wiemy jedne wymaga ona o wiele wikszych nakad
finansowych ni dotychczasowe przeds
wzicia i ingerencji w inrastruktur miaprzez instalacj rnorakich czujnikw.
Fot. UKASZPIECYK
Oficjalna aplikacja Torunia zbiera pozytywne oceny oduytkownikw. Pawe Piotrowicz zapowiada ju kolejne.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
11/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. ttni yciem
OMASZWICAWSKI
Zdolnych osb w naszym miecie nie
brakuje. Do niechtnie wychodzoni jednak na ulice Starego Miasta,
eby podzieli si swoimi inspiracjami z in-
nymi. Idc ulic Szerok dostaniesz wiele za-
prosze do lokali... nie tylko gastronomicz-
nych, ale nie przystaniesz na dugo, eby
posucha artysty, ktrego imi zapamitasz
na duej.
Stolice pastw ociennych mona roz-
poznawa po naturszczykach, ktrzy wroli
w krajobraz centralnych punktw aglome-
acji. uryci wiedz, e na praskim rynku
potkaj rodzimych multiinstrumentalistw
codziennie dajcych koncerty na wyso-
kim poziomie. Nie musz te dugo szuka
pokazw fire show w najlepszym wydaniu
czy reestyle ootballu. Najwiksze wraenie
robi nie punki rodem z zachodniej Europy,
ktrych dowcip nie jest najwyszych lotw,
ale rodzimi mieszkacy miasta. o oni po-
trafi najlepiej odda jego klimat, ktrego
nie poczujesz kartkujc przewodnik. W
Wiedniu mima (ulicznego "stacza") sp otkasz
na kadym kroku. Wciela si najczciej w
ksin Sisi albo Mozarta. Stoi obok paacu
Schnbrunn nie baczc na lejcy si z niebaar.
- Porwnywanie orunia do duych
miejscowoci nie ma wikszego sensu -
mwi Katarzyna Mierzejewska, podrnicz-
ka z wieloletnim staem. - akie ambicje s
zdecydowanie nieuzasadnione. Praga, Wie-
de czy nawet Krakw maj swoj renom
i elementy miejskiej kultury, z ktrych grd
Kopernika nie synie. Mam wielu znajomych
w Europie. Byli w naszym miecie, ale aden
uliczny artysta ich nie zaascynowa i nie za-
pad im w pami. Ale w porwnaniu do in-
nych polskich miast oru rwnie wypada
blado w takim zestawieniu.
Kultura kulturze nierwna
Mieszkacy naszego miasta rwnie z
trudem wskazuj charakterystyczne posta-
cie.
- By pan grajcy na ykach, ale od du-
szego czasu go nie widuj - mwi Agnieszka
Zieliska, studentka kulturoznawstwa. -
Czsto zaczepia pary i wypiewywa do
rubaszne piosenki, ale by niezwykle sym-patyczny i taktowny. Nie ma znaczenia na
co zbiera. Znacznie istotniejsze jest to, e
wnosi w krajobraz Starego Miasta pewien
koloryt. Nie mona tego powiedzie o kolej-
nych osobach, ktre graj utwory "Demu".
Pomijam ju akt czstego braku suchu, bo
nie to jest najgorsze. Oryginalnoci w tym
nie ma adnej.
W nieco brzydsz pogod w rodku dnia
czasami trudno spotka jakkolwiek posta,
ktra pozwoliaby zatrzyma si na chwil
podczas spaceru.
- Pracuj w centrum miasta od kil-
ku lat - mwi Pawe Modzelewski, agent
ubezpieczeniowy. - Pana zawodzcego na
skrzypkach ciko si ju sucha. onglerka
pojawiajca si raz na jaki czas jest red-
nich lotw. W zasadzie zatrzymuj si tylko
wtedy, gdy adne studentki graj na ulicy
Szerokiej, ale to ze wzgldw estetycznych
gwnie, a nie artystycznych.
W Poznaniu i Wrocawiu
znacznie lepiej
Podobne zdanie maj rwnie turyci.
- Sabo to wyglda u was - mwi Raa
Mijaski z Gdaska. - Spodziewaem si
znacznie wicej. Nie ma nawet pchlego tar-
gu z prawdziwego zdarzenia. Z on chtnie
przystajemy przy ulicznych artystach i wrzu-
camy kilka zotych, ale dzi nie mielimy na-
wet takiej okazji. andeta na straganach jest
wszdzie. Bylimy w tym roku w Poznaniu
i Wrocawiu. am jest zatrzsienie osb za-
rabiajcych poprzez uliczn sztuk. Czasami
to a przytacza.
W tak duym skupisku studentw, a
trudno uwierzy, e nie ma pereek, o kt-
rych mona wspomnie. rudno te szuka
w starszych pokoleniach kulturalnego du-
cha miasta. A przecie kultura, to nie tylko
muzea, galerie, teatry czy estiwale. o co
znacznie wicej. Oddolnego ermentu ar-
tystycznego jednak nie czu. Wicej jest
go na Bydgoskim Przedmieciu ni Starym
Miecie. Zapraszanie gwiazd disco-polo np.
zespou Bayer Full, raczej tego nie zmieni. S
jednak promyki nadziei.
- W poprzednich latach byo lepiej, bo
czciej spotykao si malarzy czy karyka-
turzystw, a i muzycy wicej z siebie dawali
- mwi barman jednego ze staromiejskich
pubw. - W klubach pojawia si jednak wie-
le osb, ktre maj niebagatelne umiejtno-
ci. Moe warto byoby pomyle o jakiej
ormie przegldu dla takich osb? rzeba
pobudzi ich aktywno, ebymy nie byli
kojarzeni jedynie z miastem kociow,
pomnikiem Kopernika i osem, na ktrym
mona usi i zrobi sobie zdjcie.
Tosamobudowana od douUliczni artyci buduj klimat rynkw wielu miast.W Toruniu nie ma ich zbyt wielu,a ich oferta w porwnaniu do Wrocawia, Poznania czy Krakowa jest znacznie ubosza.
Sama architektura nie napdza kultury
Fot.ADAM
ZAKRZEWSKI
Na toruskim Starym Miecie mona spotka ulicznych artystw. Ich oferta kulturalna nie jest jednak szczeglnie rnorodna.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
12/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.reporta
MARCINOKARZ
Jest wyjtkowy, cho nie tylko w sposb,w jaki by sobie tego yczy. Ma ryzurna punka, kilka tatuay z nordyckimisymbolami i chorob Leniowskiego-Croh-
na. Swj wygld zacz zmienia dwa lata
temu, gdy dowiedzia si, e cierpi na scho-
rzenie, ktrego pochodzenie jest niewyja-
niona. Leczenie, jakiemu si podda, tylko
go wyniszczao. Na inne reundowane cz-
ciowo nie byo go sta. Ostatecznie porzuciwizyty w aptekach i szpitalu. Woli y krt-
ko, ale intensywnie, ni codziennie patrze
w lustro i widzie cie czowieka. Mieszka w
oruniu, ma 24 lata, mierzy 172 cm i way
43 kg. Podobnych jemu jest w Polsce okoo
15 tysicy.
Choroba Leniowskiego-Crohna potrafi
dugo nie dawa o sobie zna, ale gdy si ju
przebudzi, atakuje z uri. Jej rzuty mog by
pojedyncze albo wielokrotne. ycie w cigej
niepewnoci i dyskomorcie, podsycane cz-
stymi blami brzucha. Wraenie niechybnej
eksplozji odka, ktra w kocu nastpuje,
niekiedy w ormie biegunki. W najgorszych
przypadkach, gdy choroba jest ju mocno
rozwinita, moe to by kilkadziesit wizyt
w azience w cigu dnia. Mka. Krwawy sto-
lec. Krwawienie z odbytu. Baganie o koniec.
en nastpuje, ale czsto dopiero w szpitalu.
- Swoich rzutw nie liczyem. Czy war-
to? - pyta Micha, relacjonujc przebieg swo-
jej choroby. - Ostatnio si pogorszyo. Wtedy
miaem trzy takie rzuty z rzdu. Raz wyldo-
waem w szpitalu na trzy dni z powodu od-
wodnienia. Podali mi kroplwk i wszystko
wrcio do normy. Na jaki czas.
Denie do autodestrukcji
Schorzenie, z ktrym boryka si Micha,
jest nabyte. Najczciej atakuje modych
w wieku 20-25 lat, aczkolwiek naukowcy
obserwuj wzrost zachorowalnoci u osb
starszych i dzieci.
- Cho badania nad chorob Leniow-
skiego-Crohna prowadzone s na szerok
skal, wci nieznana jest jej etiologia - tu-maczy dr n. med. Marcin mudziski, spe-
cjalista chorb wewntrznych i gastroen-
terologii. - Prawdopodobnie jest wynikiem
immunologicznej reakcji na pewien czyn-
nik. Jaki? ego niestety nie wiemy. Mona
powiedzie, e organizm chorego dy do
autodestrukcji. Schorzenie objawia si nie-
ustajcymi blami brzucha w okolicach
wyrostka robaczkowego, stanami zapalnymi
ukadu pokarmowego od jamy ustnej po od-
byt na caej gruboci jego cianek. Ponadto
chory moe mie do czynienia z afami w
buzi, przetokami w okolicy odbytniczej.
o wszystko powoduje u niego niech do
jedzenia, co skutkuje z kolei gwatownym
spadkiem wagi.
Na pierwszy rzut oka Micha wyglda na
zdrowego. Zastanawiajca jest jedynie jegoszczupa sylwetka. Ma 24 lata, 172 cm wzro-
stu i 43 kg wagi.
- Czasem artujemy sobie z Michaa, e
ma anoreksj - mwi Karol, jeden z kolegw
chorego.
Carpe diem
Dwa lata wstecz. Michaa zaniepokoiy
przewleke wzdcia, bolesne uczucie na-
pcznienia odka i krew w muszli klozeto-
wej po wizycie w toalecie. Syszc w s zpitalu,
e cierpi na ChL-C, nie czu adnych obaw.- Rwnie dobrze mogem usysze, e
mam gryp. Nie wiedziaem, z czym wie
si ta choroba - opowiada 24-latek. - Zacz-
em przeszukiwa Internet. Opisy przebiegu
tego schorzenia byy dramatyczne. Z poczt-
ku postanowiem si leczy, co w zasadzie
oznacza, e mam szans wyduy tylko czas
remisji. Lekarz przepisa mi specjalne stery-
dy. P roku zaywania ich zrobio ze mnie
wrak czowieka. Alternatyw byo leczenie
biologiczne, ale koszty z nim zwizane s
nie na moj kiesze. Wszelkie rady odno-
nie specjalnych diet, rzucenia papierosw
postanowiem zignorowa. Cae s woje ycie
musiabym podporzdkowa tej chorobie,
czego nie zamierzam zrobi. Wol si nim
cieszy i szybciej zakoczy, ale gdy nadej-
dzie ta ostatnia chwila, by przekonanym,e zrobiem wszystko, na co miaem ochot.
Jak dotd swoj chorob Micha prze-
chodzi stosunkowo agodnie. Poza momen-
tami rzutw, nie przeszkadza mu w yciu
codziennym. Z powodu ChL-C nie dozna
jeszcze upokorzenia, cho zdarza si, e
ujawniajc poznanej osobie prawd, czuje
nagle zwikszajcy si dystans z jej strony.
Ogranicza z nim kontakt, jakby baa si, e
Crohn przejdzie i na ni, a przecie nie jest
zaraliwy.
Micha nie musi nosi ze sob rolki pa-
pieru toaletowego. Kontroluje krwawienia zodbytu. Ma sta prac w gastronomii. Swo-
j przypadoci podzieli si z szeostwem
ju po przyjciu posady i przepracowaniu
paru miesicy. Pki rzetelnie wykonuje swo-
j prac, nic do niego nie maj. Ksiecz-
k sanepidowsk przecie posiada. Chcc
sprawdzi, czy inni pracodawcy toruskiej
brany gastronomicznej wykazuj podobn
tolerancj do osoby o jego charakterystyce,
odbyem szereg rozmw z kierownikami ka-
wiarni, cukierni, ast-oodw oraz restaura-
cji. Znaczna wikszo - 81% badanych - nie
widziaa adnych przeciwwskaza odnonie
ewentualnego zatrudnienia. Argumentacja
pozostaych 19% jemu przeciwnych doty-
czya cech fizycznych - maej siy i wytrzy-
maoci ubiegajcego si - oraz sytuacji,
w ktrej choroba widoczna byaby ju nazewntrz w stopniu znacznym. Wrd ob-
jaww pozajelitowych zdarzaj si zmiany
skrne, takie jak rumie ropny czy pioder-
mia zgorzelinowa.
- Mczyzn zatrudniamy najczciej
w kuchni, co jest prac do intensywn, z
ktr moim zdaniem, osoba borykajca si
z t chorob, waca niemal o poow mniej
ni zdrowy czowiek, nie poradziaby sobie -
mwi atiana Dera, kierowniczka toruskiej
restauracji Metropolis.
- Paskudna przypado - kwituje kie-
rownik jednej z prestiowych restauracji,mieszczcej si przy ul. Szerokiej. - Jeli
mam by szczery, wtpi, eby kto taki
znis harwk w brany gastronomicznej.
Poza tym, nie wyobraam sobie, eby p oda-
wa jedzenie, majc na twarzy czy rkach tak
nieprzyjemne dla oka rany i krosty?
Due ryzyko raka
Na to czy schorzenie zawsze si rozwija,
nie zna odpowiedzi aden lekarz. Zdaniem
Marcina mudziskiego, do poznania jego
przyczyn dojdzie przypadkiem jak w cho-
robie wrzodowej. Specjalista twierdzi, e
istnieje szansa na normalne ycie pacjen-
ta, o ile stosuje si on do zalece lekarza. W
przypadku ich ignorowania choremu grozi
kalectwo i zdecydowanie krtsze ycie.- Zwykle choroba Leniowskiego- Croh-
na przebiega tak, e jest jeden ciki rz
ktry udaje si opanowa - wyjania Mar
mudziski, przyjmujcy swych pacjent
w Poradni Gastroenterologicznej Przych
ni Specjalistycznej Matopat w oruniu. - P
tem nastpuje do duga remisja. Moe
osignita poprzez stosowanie lekw dou
nych, lekw biologicznych, ktre w Pol
s reundowane, cho byoby dobrze, gdy
terapia trwaa duej. Zdarza si, e rok to
mao, a jej skuteczno i tak plasuje si
poziomie 50 %. Ponadto kryteria obj
pacjenta leczeniem tego typu s mocno w
rubowane. Odnonie leczenia steryda
mog zapewni, e nie s one wyniszczaj
dla organizmu, o ile chory przyjmuje je p
cis kontrol poradni specjalistyczny
Jeli pacjent ich naduywa oraz ignor
inne zalecenia, rzeczywicie mona si s
dziewa wielu powika. Stan zdrowia co
bardziej si pogarsza, a w kocu docho
do zgonu.
Jednym z powika ChL-C jest 5,6-kr
ny wzrost ryzyka zachorowania na now
twr jelita grubego, zwaszcza jeli boryk
si z nim krewni. W przypadku Mich
mona powiedzie, e rak jest chorob
dzinn
Organizm jego wasnym wrogiemChoroba Leniowskiego-Crohna dotyczy gwnie ludzi modych,w peni sprawnych zawodowo, intelektualnie i spoecznie. Jest rzadka,
nieuleczalna, miertelna, a co najgorsze - jej przyczyny wci pozostaj nieznane
ycie osb cierpicych na chorob Leniowskiego-Crohna wypenione jest niepewnoci i wyczekiwaniem na kolejny atak. Fot. ADAZAKRZEWS
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
13/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. lewobrzeni
ALEKSANDRARADZIKOWSKA
Temat koncepcji rozwoju lewo-brzenej czci miasta jest czstoporuszany podczas debat o ko-zyciach, jakie mieszkacom orunia
przyniosa budowa nowego mostu. Czypisane na kartkach zaoenia pokrywa- si z tym, co ju udao si osign?
Czy w perspektywie kilku kolejnych laten region stanie si dla inwestorw bar-
dziej atrakcyjny? Wanie realizacja tegozadania jest wanym punktem na mapie
oruskich projektw, gdy odpowiednieuzbrojenie terenw inwestycyjnych ozna-za potne wsparcie dla przedsibiorczo-ci.
Nieco ironiczne okrelanie lewe-obrzenej czci miasta "inwestycyjnpustyni" powoli traci na aktualnoci.Oprcz projektw, ktre w ostatnich la-ach ju udao si przeprowadzi, w okre-ie programowania na lata 2014-2020
Gmina Miasta oru bdzie dy douzyskania rodkw we wszystkich dzia-aniach priorytetowych, w ktrych jed-
nostki samorzdu terytorialnego zostayprzewidziane jako beneficjenci wsparcia.
Znaczna cz przedsiwzi bdzietanowia kontynuacj projektw zreali-
zowanych w poprzednich latach, co po-zwoli na osignicie celw strategicznychzaoonych dla rozwoju inrastruktury,wspierania dziaa spoecznych i ycianstytucji kulturalnych.
Na co Urzd Miasta orunia zwrci
szczegln uwag?
- Do takich przedsiwzi nale in-
westycje w szkieletowy ukad drogowy
orunia oraz wspomaganie moderniza-
cji i rozbudowy transportu szynowego -
mwi Maja Lewandowska-Robak, dyrek-
tor Wydziau Rozwoju i Programowania
Europejskiego Urzdu Miasta orunia.
- W dalszym cigu wanym elementem
bdzie rewitalizacja zdegradowanych ob-
szarw miasta, gdzie inwestycje w inra-
struktur bd realizowane jednoczenie
z tzw. projektami mikkimi o tematyce
spoecznej.
Czego dziki tym inwestycjom mog
spodziewa si mieszkacy lewego brze-
gu? Przede wszystkim lepszej komunika-
cji. Modernizacja i budowa inrastruktu-
ry kolejowej zostanie przeprowadzona na
odcinku oru Gwny - oru Wschod-
ni, linii kolejowej nr 353 - Pozna
Wschd-Skandawa z budow przystanku
kolejowego oru-Podgrz i przebudow
przystanku oru-Kluczyki. Rewitali-
zacja przystankw kolejowych obejmie
m.in.: oru-Czerniewice.
Gmina Miasta oru bdzie staraa
si o dofinansowania rwnie na projekty
drogowe. W skad tych najwaniejszych
wchodzi przebudowa ul. dzkiej.- Niedawno zakoczya si moderni-
zacja ul. Nieszawskiej, trwa przebudowaul. Rudackiej - dodaje Maja Lewandow-ska-Robak. - Kolejne inwestycje tego typuplanowane s m.in. na ul. Agatowej, ul.Artyleryjskiej, ul. Kmicica, czy w zwizkuz budow cznika na ul. Krtej i remon-tem ul. Wilanej z Krowim Mostkiem.
Mieszkacy, w ramach budetu par-tycypacyjnego, staraj si take o przebu-dow ulic: Borowikowej i Miodowej. Wtrakcie realizacji jest nowe owietlenie naosiedlu Stawki Poudnie.
Due projekty wi si take z budo-w poczenia drogi krajowej nr 91 z au-tostrad A1 i drog ekspresow S-10 po-przez Wze Czerniewice, budow rasyStaromostowej od drogi ekspresowej S-10
(wze Kluczyki) do rasy rednicowejPodgrza (ul. Andersa) w kierunku w-czenia w drog krajow nr 15 i budowrasy Staromostowej na odcinku od ul.Andersa do Placu Armii Krajowej.
Istotn rol w nowym okresie progra-mowania mog odegra ZintegrowaneInwestycje erytorialne.
Wanym punktem na mapie toru-skich projektw jest te tworzenie zachtdla inwestorw, m.in. poprzez uzbrojenieterenw inwestycyjnych.
- Kontynuowany bdzie projekt za-gospodarowania Kpy Bazarowej wrazz przebudow ul. Majdany - mwi MajaLewandowska-Robak. - W planach inwe-stycyjnych zawiera si take rewitalizacjaParku 1000-lecia przy ul. Podgrskiej.
Poprawa jakoci ycia mieszkacwnastpi take dziki kontynuacji dziaazwizanych z gospodark wodno-cieko-w na terenie aglomeracji oru. Plan za-
wiera budow przewodu wodocigowego
spinajcego sie miejsk z wodocigiem
lokalnym na terenie OM Czerniewice,
likwidacj istniejcej oczyszczalni cie-
kw na terenie OM Czerniewice i budow
Punktu Selektywnej Zbirki Odpadw
Komunalnych.
Miasto od lat modernizuje te pla-
cwki owiatowe, sportowe i zdrowotne
mieszczce si za lewym brzegiem Wisy.
- Mona dyskutowa o koncepcjach
rozwoju lewobrzenej czci miasta -
mwi Aleksandra Iycka, rzecznik praso-
wy prezydenta miasta. - Nie naley jednak
zapomina o tym, e ten region traktuje-
my na rwni z prawobrzen czci o-
runia.
Wan inormacj dla mieszkacw
zza lewego brzegu Wisy jest to, e sp-
ka EDF w swoich planach projektowych
przewiduje budow nowoczesnych rde
ciepa na obszarach obecnie nie objtych
miejsk sieci ciepownicz oraz przy-
czenie do miejskiej sieci ciepowniczej
obiektw pooonych w lewobrzenej
czci orunia.
akie inwestycje w znaczcej mierze
powinny wpyn na komort i poziom
ycia mieszkacw. Na rwni z projek-
tami budowlanymi realizowane bd
przecie take te z zakresu spoecznego i
kulturalnego. Co rzeczywicie uda si zre-
alizowa? Jak zawsze odpowiedzi udzieli
czas.
Kres inwestycyjnej pustyni?Co zmieni si w lewobrzenej czci miasta do roku? Gmina Miasta Toru ju starasi o uzyskanie dofinansowa na nowe inwestycje i projekty, ktre poprawi jako ycia jej mieszkacw
Fot. UKASZPIECYK
Nowy most mia znaczco poprawi jako yciamieszkacw lewego brzegu. Na spektakularne projektyprzyjdzie jeszcze poczeka.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
14/24
Toru OgrodemMecenaskonkursuDofinansowano ze rodkw
Gminy Miasta Toru
trwa gosowanie naWybierz, zagosuj, Czytelnicy "Tylko Toru"
przyznaj tytu "Najpikniejszego Ogrodu Torunia"
zdjcia ogrodw na
01. ul. Wakowicza 2, Wiesaw ZieliskiTC.QXAZ.01 na numer 71068 (koszt 1.23z)
02. ul. Cicha 1, Eugeniusz SzoonikTC.QXAZ.02 na numer 71068 (koszt 1.23z)
03. ul. Jaminowa 15, Halina SeredynTC.QXAZ.03 na numer 71068 (koszt 1.23z)
04. ul. Wodocigowa 6, Romana CieszyskaTC.QXAZ.04 na numer 71068 (koszt 1.23z)
05.ul. Szosa Chemiska 224, Zesp Szk MuzycznychTC.QXAZ.05 na numer 71068 (koszt 1.23z)
06. ul. Batorego 43/49, Zesp Szk Inynierii rodowiskaTC.QXAZ.06 na numer 71068 (koszt 1.23z)
07. ul. Borowiacka 25, Dorota i Maria NussbeutelTC.QXAZ.07 na numer 71068 (koszt 1.23z)
08. ul. Wyszyskiego 4, Janina CiechowskaTC.QXAZ.08 na numer 71068 (koszt 1.23z)
09. ul. Lilii Wodnych 32, Grayna JasiskaTC.QXAZ.09 na numer 71068 (koszt 1.23z)
10. ul. czna 109, Renata MellerTC.QXAZ.10 na numer 71068 (koszt 1.23z)
11. ul. Niesioowskiego 24b/22, Jadwiga LuyskaTC.QXAZ.11 na numer 71068 (koszt 1.23z)
12. ul. Niesioowskiego 24d/42, Jadwiga KarpiskaTC.QXAZ.12 na numer 71068 (koszt 1.23z)
13. ul. w. Antoniego 27, Magorzata i HenrykWiniarscyTC.QXAZ.13 na numer 71068 (koszt 1.23z)
14. ul. witopeka 36c, Cecylia SzwedoTC.QXAZ.14 na numer 71068 (koszt 1.23z)
Najpikniejszy ogrd Torunia -Nagroda czytelnikw dwutygodnika Tylko Toru
To ju ostatnia szansa na oddanie gosu w Konkursie Prezydenta Miasta"Toru Ogrodem" 2014. To wanie czytelnicy "Tylko Toru" wybierajnajpikniejszy ogrd Torunia. Uroczyste podsumowanie XV konkursu
odbdzie si 10 padziernika 2014 r w Ratuszu Staromiejskim.
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
15/24
najpikniejszy ogrd torunia
Toru Ogrodem MecenaskonkursuDofinansowano ze rodkw
Gminy Miasta Toru
Na zaprezentowane tereny zieleni gosowa monatylko do 4 wrzenia 2014r.wysyajc SMS o treci TC.QXAZ.NR na numer 71068, koszt 1,23 z z VAT.
(NR oznacza numer ogrodu, np. TC.QXAZ.99to gos oddany na ogrd nr 99)Gosowa mog abonenci sieci T-mobile, Plus GSM, Orange, Play
Na zwycizcw czekaj atrakcyjne nagrody rzeczoweufundowane przez Sklep Leroy Merlin w Toruniu
www.torunogrodem.pl
15. ul. Zamenhofa 28, Danuta StaniszewskaTC.QXAZ.15 na numer 71068 (koszt 1.23z)
16. ul. Legionw 218, SM KopernikTC.QXAZ.16 na numer 71068 (koszt 1.23z)
17. ul. Boboli 23, Bogumia MulskaTC.QXAZ.17 na numer 71068 (koszt 1.23z)
18. ul. Polna 8P, Wsplnota MieszkaniowaTC.QXAZ.18 na numer 71068 (koszt 1.23z)
19. ul. Korfantego 9, Henryk NitczyskiTC.QXAZ.19 na numer 71068 (koszt 1.23z)
20. ul. Soneczna 37, Barbara i Ludwik LipiscyTC.QXAZ.20 na numer 71068 (koszt 1.23z)
21. ul. Rumiankowa 42, Urszula i Waldemar GraszkTC.QXAZ.21 na numer 71068 (koszt 1.23z)
22. ul. Buszczyskich 3e/128, Hanna ZaborowskaTC.QXAZ.22 na numer 71068 (koszt 1.23z)
23. ul. Jodowa 76, Ewa i Fortunat DogilTC.QXAZ.23 na numer 71068 (koszt 1.23z)
24. ul. Rusa 1, Zdzisawa MarciszewskaTC.QXAZ.24 na numer 71068 (koszt 1.23z)
25. ul. Smocza 2, Jolanta OrowskaTC.QXAZ.25 na numer 71068 (koszt 1.23z)
26. ul. Tatarakw 30, Anna SkrzypiecTC.QXAZ.26 na numer 71068 (koszt 1.23z)
27. ul. Gwiadzista 20, Angelika BrombleyTC.QXAZ.27 na numer 71068 (koszt 1.23z)
28. ul. Buszczyskich 13a/22, Marianna SkuchaTC.QXAZ.28 na numer 71068 (koszt 1.23z)
29. ul. Bydgoska 76, Przychodnia Medycyny Pracy nr 2
TC.QXAZ.29 na numer 71068 (koszt 1.23z)
Najpikniejszy ogrd Torunia -Nagroda czytelnikw dwutygodnika Tylko Toru
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
16/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.edukacja
Gimnazjum i Liceum Akademickie jestszko, ktra osiga bardzo wysokie miejscaw oglnopolskich rankingach. atwiej jest"wskoczy" na wysok pozycj ni duszyczas si na niej utrzymywa. Co stoi za suk-cesem placwki?
Ostatnie lata pokazuj, e obrany przeznas kierunek rozwoju jest waciwy. Na po-cztku nie byo tak ajnie. Mielimy rnepomysy. Lepsze i gorsze. Wypracowalimyjednak odpowiedni ormu. o zasu-ga wielu osb: kadry dyrektorskiej, radyprogramowej i nauczycieli. o jednak niewszystko. Wanym elementem jest take PR,ktry mamy, bo on pozwala przeprowadzidobry nabr, a ten wprost przekada si namateria ludzki, jakim dysponujemy.
Sam nabr to jednak nie wszystko.Oczywicie. Do wielu szk trafiaj do-brzy uczniowie, ale trzeba ich odpowiedniopoprowadzi, eby wykorzysta ich poten-cja. Wida, e inne szkoy te si odnaj-duj i osigaj sukcesy. My staramy si niemarnowa talentw i to jest nasz wyrnik.Potrafimy rozwija pasje i zainteresowaniauczniw.
W Polsce upowszechni si system czeniaszk podstawowych z gimnazjami. Ma toczsto zwizek z podleganiem poszczegl-
nych placwek pod inne szczeble samo-rzdu terytorialnego. GiLA udowadnia, elepszym systemem mogoby by czeniegimnazjw i licew.
Wida, w skali kraju, e dobre szkoystaraj si mie gimnazjum przy szkole red-niej. rzyletni cykl wychowywania modzie-y do osigania sukcesu, a w zasadzie 2,5 let-ni, bo pniej s powtrki przed matur, jestza krtki. Przygotowanie do olimpiad przed-miotowych i studiowania musi trwa. ego
nie da si zrobi w par miesicy. W oruniuten trend jest rwnie coraz powszechniej-szy. "Czwrka" ma gimnazjum dwujzyczne,przy Liceum nr 10 jest rwnie gimnazjum,a Salezjanie zaczli od tego szczebla naucza-nia. o dobry kierunek, bo nauka w szkoleredniej musi by czym podbudowana. Wy-chowanie sobie dobrego narybku znacznieuatwia prac pniej. Nie oszukujmy si, teosoby czsto zostaj w swoim zespole szkna 6 lat. Pierwszy semestr liceum powica-
my na wyrwnywanie rnic pomidzy na-szymi uczniami a osobami, ktre trafiy donas z innych placwek.
Popatrzy na to w skali kraju.Nieszczliwe byo to, e podstawwki,
gimnazja i licea trafiy pod opiek innychjednostek samorzdu terytorialnego. Z tegopowodu, dla wygody i z racji moliwocifinansowych i lokalowych gmin najczciejczone s "podstawwki" i gimnazja. Wielusamorzdw nie sta na inne rozwizanie.W powiatach grodzkich, takich jak nasz, jesto to atwiej, bo cao edukacji do szczeblaszk rednich podlega prezydentowi mia-sta. Zgadzam si, e czenie gimnazjwi licew jest pomysem wartym szerszegoprzedyskutowania i wdraania w ycie na
szerok skal.
Coraz powszechniejszy jest trend wrdmodych ludzi, eby jak najszybciej wybie-ra swoj ciek kariery. Modzie par lattemu nie przywizywaa do tego a tak wiel-kiej wagi i decyzj podejmowaa pniej.Obecnie wiele osb poda drog specjali-zacji. o dobrze?
Pastwo polskie dy do duej centra-lizacji systemu edukacji. Wida to po pro-gramach nauczania i podrcznikach. W tymprzypadku jest podobnie. Zapady decyzje,
e osoba idca do I klasy liceum powinnaukierunkowa. o wczenie, a dla wieluwczenie. S dzieci posiadajce wiadomrodzicw, ale to jedynie cz spoeczstwa. Wielu modych ludzi nie jest zorienwana, co chce robi w swoim yciu, ani wie jak wygldaj studia. Decyzj musi jnak podj. Wie si ona z zakoczenipo I klasie szkoy redniej nauki niektryprzedmiotw w zalenoci od kierunksztacenia. rudno si pniej przerzucpowrotem. o przyspieszenie niekonieczwyjdzie nam na dobre.
Duo mwio si kilka miesicy temukontekcie GiLA odnonie zmiany strukttej placwki. Czy sytuacja w tej mierze jju unormowana? Nie staniecie si szk
prywatn, bardziej elitarn?Nasza szkoa jest nieodpatna i publina. ej wersji si trzymamy i chcielibyj utrzyma. rudno jednak zgadywa, jbdzie przyszo. Warto jednak zwruwag na akt, e speniamy w tej ormcele i zadania, do ktrych zostalimy powani. Nie oszukujmy si, wiele osb musiaby zrezygnowa z nauki w naszej placweby bya ona odpatna. A tak wychowujezdolne dzieci, bez wzgldu na ich status mterialny. o niezwykle istotne dla wyrwwania szans.
Talent nie zaleyod pienidzyO przepisie na sukces, czeniu szk i nieodpatnej edukacji,z Adamem Makowskim, wicedyrektorem Gimnazjum i Liceum Akademickiego,
przed rozpoczciem nowego roku szkolnego rozmawia Tomasz Wicawski
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
17/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. edukacja
Wedug opinii Ministerstwa
Nauki (MNiSZW) w per-spektywie najbliszych 15 latnormatycy bd najbardziej poszukiwa-
n grup wrd zawodw technicznych.Odpowiedzi na zdiagnozowane po-rzeby rynku pracy jest zaplanowany doealizacji w ramach konkursu Programu
Operacyjnego Kapita Ludzki projekt pt."Rozwj kwalifikacji w zawodzie echniknormatyk wrd 50 osb dorosych z
woj. kujawsko-pomorskiego".Projekt bdzie realizowany przez
zkoy policealne Centrum Edukacji Do-osych. Ksztacenie bdzie realizowane wrzech miastach: oru, ul. Szosa Che-
miska 70, Chemno, ul. Dominikaska35 i Brodnica, ul. Lidzbarska 14. Rekru-acja do projektu trwa do 10 wrzenia,ednak liczy si kolejno zgosze. Su-
chacze w ramach projektu uzyskaj mo-iwo zdobycia kwalifikacji E.12 "Monta
eksploatacja komputerw osobistychoraz urzdze peryeryjnych".
W ramach projektu suchacze majzapewnion bezpatn nauk, egzami-ny semestralne i kocowe, poczstunek,podrczniki. Suchacze bd mogli do-konali swoje umiejtnoci z wykorzy-taniem platormy e-learningowej oraz
nowoczesnych narzdzi inormatycznychdo biznes planowania oraz nauki jzyka
angielskiego z brany inormatycznej. W
ramach projektu zaplanowane s rw-
nie praktyki zawodowe u najlepszych
pracodawcw z regionu. Zajcia bd si
odbyway w ormie zaocznej, w weekendy
rednio co 2 tygodnie.
Na rynku pracy brakuje osb z wy-
ksztaceniem technicznym, szczeglnie w
obszarze I. W dobie globalnej kompute-
ryzacji pracodawcy s wiadomi koniecz-
noci zatrudniania achowcw z dziedzi-
ny I zarwno w Polsce jak i za granic.
Niewtpliwym atutem szk Centrum
Edukacji Dorosych s wietnie wyposa-one pracownie komputerowe, kadegoroku modernizowane oraz doposaane wspecjalistyczny sprzt i oprogramowanie.Dopenieniem bazy dydaktycznej s mo-bilne pracownie oparte na notebookach.Realizowany projekt da szans CED, wramach ktrego prowadzona jest rwnieszkoa dla modziey (oruskie echni-kum Inormatyczne) na potwierdzeniewysokiej jakoci ksztacenia prowadzone-go od 1997 roku a w ramach mlodziezo-wej szkoly inormatycznej od 4 lat.
Urzd Marszakowski doceni rw-nie akt, i policealne szkoy CED sorodkami egzaminacyjnymi dla przy-szych technikw inormatykw, a na-uczyciele przedmiotw zawodowych
ciesz si ogromnym uznaniem w ro-dowisku owiatowym i naukowym. Ichdowiadczenie i stay kontakt z podmio-tami gospodarczymi powoduj, e zajcias nie tylko atrakcyjne dydaktycznie, alerwnie odpowiadaj wymaganiom ryn-ku pracy.
Szczegy na temat rekrutacji do pro-jektu mona uzyska pod numerem tele-onu: 56 659 66 86 lub w siedzibie szkoyw przy ulicy Szosa Chemiska 70 w o-runiu oraz w w Chemnie i Brodnicy.
Marszaek wybra CEDCentrum Edukacji Dorosych jako jeden z Projektodawcw bdzie ksztacize rodkw unijnych osoby dorose z obszaru naszego wojewdztwa w ramach szk policealnych
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
18/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.edukacja
Powoli kocz si wakacje, niektre znaszych maluchw po raz pierwszypjd do szkoy. Wikszo rodzi-
cw zrobia ju odpowiednie zakupy, ktreczekaj teraz na spakowanie do plecaka.Jego rola jest naprawd cika - dosowniei w przenoni. Pka w szwach ju w pierw-szych dniach nowego roku szkolnego. Jakzatem dobra odpowiedni plecak i przy-bory tak, aby plecy nie byy zbyt mocnoobcione, a nasz portel nie zosta pusty?
- Chcc wybra najbardziej unkcjo-nalne przybory, musimy pamita o spro-staniu najnowszym szkolnym trendom,o ktrych marz nasze pociechy - mwiAgnieszka Wrzeniak, mama pierwszokla-sisty. - Zachowajmy jednak przy tym zdro-wy rozsdek. Przecie na takie zakupy niemusimy wyda caego majtku.
Najwaniejszym punktem na liciezakupw jest plecak. Najlepiej taki, ktrypozwoli 6-latkowi utrzyma ciar nawetkilku kilogramw. Wrd oerowanych wsklepach s te tradycyjne, jak rwnie zzamocowanymi kkami. Dziecko, zamiastobcia swj krgosup, cignie torb zasob.
Najbardziej sprawdzony wzr to ten zusztywnianym tyem, chronicy krgosup
przed uwierajcymi przedmiotami. Wyko-nany powinien by z oddychajcego mate-riau, eby plecy dziecka si nie pociy.
- Idealny plecak daje moliwo od-dzielenia rzeczy, tzw. przegrdkami -twierdzi pani Agnieszka. - W ten sposboddzielimy ksiki i drugie niadanie, np.
od stroju na w- oraz butw. Pamitajmy,wzr ozdabiajcy torb nie zawsze powi-nien sta na pierwszym miejscu przy zaku-pie tornistra.
Po wyborze odpowiedniego plecakamona przej do dobierania najpotrzeb-niejszych przyborw i akcesoriw. e jed-
nak mog pochon spor cz naszychfinansw. Wraz z obecnoci na artykuachszkolnych ulubionych bohaterw, chobyna okadce, koszty wyprawki znacznie ro-sn.
- Na zakup kompletnego pirnika po-trzeba nawet kilkadziesit zotych - oceniamama pierwszoklasisty. - Supermarketyoeruj zestawy, czyli rozkadane pirniki zcaym niezbdnym wyposaeniem. Jednaknajczciej s to produkty niskiej jakoci,ktre szybko si zuywaj.
Do dyspozycji pierwszoklasisty powin-no znale si przede wszystkim dobrzewyprofilowane piro na naboje lub dugo-pis. Jeli dziecko jest leworczne, najlepszedla niego bdzie to kulkowe z szybkosch-ncym atramentem tak, aby podczas pisa-nia nie brudzio rk i nie robio kleksw.
Odpowiednie wyposaenie pierwszakpowinien mie take na zajcia plastyczne.Przydadz si: bloki techniczne i rysun-kowe, noyczki, klej, arby, pdzle i wyci-nanki. Ponadto nieodcznym elementemucznia s kredki i flamastry. Do tego pla-stelina, modelina...
- Wane jest rwnie bezpieczestwo,dlatego arby, flamastry, kredki nie po-winny zawiera toksycznych substancji
ani wydziela szkodliwego dla zdrowia pachu - mwi Elbieta Smardzewska, uczycielka plastyki. - Wszystkie te rzemusz by atwo zmywalne, gdy maluszybko moe si nimi ubrudzi.
Na wyprawk skada si stos zeszyti gra kredek. Wszystko to powinno znle swoje odpowiednie miejsce w plecaWane jednak, by tornister by jak najlszy. Waga wszystkiego, co ucze ponina plecach do szkoy, nie powinna przekcza 10 - 15% masy jego ciaa ucznia.
ornister powinien mie take szeroszelki, a ich dugo musi umoliwi jeswobodne zakadanie i zdejmowanie. Eperci inormuj, e ucze klasy pierwsnie moe nosi na plecach wicej ni 35 kilogramw, oczywicie cznie z torstrem. Dlatego kupujc plecak, warto zway.
Gdy ju bdziemy prawie spakowawarto pomyle o maych, lecz najistniejszych dodatkach, do ktrych nalpudeko na drugie niadanie oraz wona buty. ak wyposaony ucze pierwsklasy moe miao rusza do szkoy - dbrze przygotowany na czekajce go twyzwania.
Micha Ciechow
Spakujmy plecak pierwszakaPrzygotowanie szkolnej wyprawki uroso do rangi niemale sztuki.Rodzice kupuj zeszyty, dugopisy i ksiki. Wszystko to spoczywa pniej na maych
ramionach pierwszoklasisty. Sprawdmy wic, jak przygotowa wyprawk
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
19/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. edukacja
Nowa tendencja wybierania kszta-cenia w szkoach medycznychwie si z wejciem Polski do UniiEuropejskiej i coraz szerszym otwarciem eu-opejskiego rynku pracy. Lista specjalistw
poszukiwanych przez zachodnich praco-dawcw jest bardzo obszerna, a do szcze-glnie atrakcyjnych zawodw, zarwno naynku rodzimym, jak i europejskim, naleawody medyczne zwizane ze stomatologi:echnik dentystyczny, higienistka stomato-ogiczna oraz asystentka stomatologiczna, aake zupenie nowe kierunki takie jak: tech-
nik sterylizacji medycznej, ortoptystka, pro-etyk suchu technik elektroniki i inorma-yki medycznej czy poszukiwany na rynku
pracy technik ortopeda. Nauka na powy-zych kierunkach obejmuje zajcia teore-yczne, praktyczne oraz praktyki zawodowe,
przygotowujc absolwentw do samodziel-nej dziaalnoci zawodowej lub umoliwia-c podjcie pracy w publicznych zakadach
opieki zdrowotnej, prywatnych gabinetachtomatologicznych, poradniach i klinikach
dentystycznych, gabinetach profilaktykidrowotnej, w pracowniach: protetycznej,
ortodontycznej, poradniach leczenia zeza iniedowidzenia, na oddziaach szpitalnych,w sterylizatorniach w gabinetach zabiego-
wych oraz w zakadach ortopedycznych.Naprzeciw zapotrzebowaniu rynku pracywychodzi, utworzone przez Owiata-Lin-gwista Nadbatyckie Centrum Edukacji,Studium Pracownikw Medycznych i Spo-ecznych, ksztacce w kierunkach medycz-nych: higienistka stomatologiczna, technikdentystyczny, technik ortopeda, techniksterylizacji medycznej ortoptystka, protetyksuchu, opiekunka dziecica, asystent osobyniepenosprawnej, technik masaysta oraz
technik elektro-niki i inorma-tyki medycznej.Studium wypo-saa dodatkowoswoich suchaczyw znajomo me-dycznego jzykaangielskiego lubn i e m i e c k i e g ooraz wiedz zzakresu przedsi-biorczoci.
N i e z w y k l emocn stronszk prowa-
dzonych przezOw ia t a - L in-gwista Nadba-
tyckie Centrum Edukacji jest wsppracaz Gdaskim Uniwersytetem Medycznym,Pomorskim Centrum raumatologii, Wo-jewdzkim Szpitalem im. M. Kopernikaoraz Wojewdzkim Zespoem Reumatolo-gicznym w Sopocie. Oddziay zamiejscoweszkoy wsppracuj z renomowanymi pla-cwkami medycznymi takimi jak: Specjali-styczny Szpital w Szczecinie, WojewdzkiSpecjalistyczny Szpital Dziecicy w Olszty-
nie czy Szpital Specjalistyczny w Kocierzy-nie. Z najlepszymi specjalistami z dziedzinyfizykoterapii, anatomii i masau wsppra-cuje utworzone przed picioma laty Gda-skie Studium Masau, prowadzce zajciapraktyczne w zespoach rehabilitacyjnychna oddziaach szpitalnych: internistycznym,reumatologicznym, neurologicznym i pe-diatrycznym oraz w przychodniach. Oertamedyczna Gdaskiego Studium Masauposzerzana jest o nowinki ze wiata We-lness i SPA: nauk masau paeczkami bam-busowymi, miodem, stemplami zioowymiczy gorcymi kamieniami. ajemnice ludz-kiego pikna odkrywa przed suchaczkamiprowadzone od dwudziestu lat Policealne
Studium Kosmetyki Naturalnej wsppra-cujce z gabinetami medycyny estetycznej,chirurgii plastycznej oraz Gdaskim Uni-wersytetem Medycznym. W roku 2013, wy-chodzc naprzeciw potrzebom rodzimegooraz europejskiego rynku pracy StudiumPracownikw Medycznych i Spoecznychuruchamia nauk w kierunkach o charak-terze opiekuczym: opiekunka rodowi-skowa, opiekun osoby starszej, opiekun wdomu pomocy spoecznej, asystent osobyniepenosprawnej, opiekunka dziecica,opiekunka rodowiskowa, opiekun medycz-
ny. Wszystkie wyej wymienione kierunkistwarzaj znakomite perspektywy pracy wkraju i za granic: na oddziaach szpitalnych,orodkach i domach pomocy spoecznej,hospicjach i stowarzyszeniach dziaajcychna rzecz osb chorych i niepenosprawnych.Nadbatyckie Centrum Edukacji prowadziwasn agencj pracy, umoliwiajc swoimabsolwentom podjcie pracy, zarwno wPolsce, jak i za granic. Zajcia we wszyst-kich szkoach Owiata-Lingwista Nad-batyckie Centrum Edukacji prowadz wy-kadowcy akademiccy oraz proesjonalici ipraktycy w zawodzie o najwyszych kwalifi-kacjach z przygotowaniem pedagogicznym.Wszystkie szkoy maj uprawnienia szkoy
publicznej, przygotowuj do egzaminu po-twierdzajcego kwalifikacje w zawodzie orazwyposaaj swoich absolwentw w umiejt-noci uznawane w caej Unii Europejskiej(EUROPASS), poredniczc jednoczeniew pozyskaniu miejsca pracy dla swoich ab-solwentw. Studium Pracownikw Medycz-nych i Spoecznych, wychodzc naprzeciwaktualnym potrzebom rynku europejskiego,stwarza swoim absolwentom nowe horyzon-ty.
www.szkolymedyczne.eu
Szkoy medyczne nowe horyzontyw szkolnictwie zawodowym
W ostatnim czasie daje si zauway znaczny wzrost zainteresowania absolwentw
szk rednichszkolnictwem zawodowym, szczeglnie szkoami o charakterze medycznym.Powysza tendencja od dawna widoczna bya w Europie, w Polsce w ubiegych latach szkolnictwozawodowe zdecydowanie przegrywao z nawet najbardziej deficytowymi kierunkami na wyszych uczelniach
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
20/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.damska gbia
Maa czarna na poranne przebudzenieKawa kawie nierwna. Z rana ma postawi na nogi, popijana w pracy pozwalautrzyma jasny umys. Popoudniowa z przyjacimi to ju relaks i rozkoszowanie si smakiem
Podania ludowe w Aryce gosz, ekawa zostaa odkryta okoo 850 r.
naszej ery w grnym Egipcie na gra-
nicy z Nubi przez pasterza kz o imieniu
Khaldi. Pewnego dnia zauway on, e jego
zwierzta jady z krzaka nieznane mu czer-
wone jagody (ziarna kawy) i zachowyway
si potem bardzo dziwnie - skakay dookoa
i wydaway si mie wicej energii ni za-
zwyczaj. Obserwujc je jaki czas, Khaldi
zebra w sobie ca odwag, by tez skoszto-
wa tajemniczych jagd i poczu przypyw
energii po sprbowaniu ich. Podzieli si
tym odkryciem z mnichami, ktrzy z ko-
lei postanowili ugotowa jagody i zrobi
z nich napar w ten sposb narodzia si
kawa. Khaldi nie mia pojcia, e jego od-
krycie pomoe milionom przyszych poko-
le w porannym wstawaniu. Dzi wanie
najsmaczniejsze kawy produkuje si wewschodniej Aryce, czyli w Sudanie i Etio-
pii. Kawy tam uprawiane uwaane s za naj-
bardziej ekologiczne i rosn w miejscach,
gdzie gatunkowi temu jest najlepiej. Z kolei
duo wiksze i bardziej komercyjne uprawy
kaw znajduj si w ssiedniej Kenii, anza-
nii oraz w Ameryce (Kolumbia, Wenezuela,
Brazylia, Jamajka, Kuba, Gwatemala), a na-
wet w Indiach.
Napj, ktry czy
Nie ma chyba drugiego tak spoecznie
wanego napoju jak kawa. Dziennie na ca-
ym wiecie wypija si 400 mld filianek, a
statystyczny Polak spoywa rocznie 2,5 kg
kawy. Jej zapach jest jednym z najbardziej
rozpoznawalnych, wikszo populacji pijaj przecie kilk a razy dziennie. Kiedy bya
deficytowym towarem, dzi jest dostpna wkadym sklepie i to w kilku gatunkach. A
w dobrych kawiarniach czeka na nas wiele
jej rodzajw. Kawa jest jednym z najbar-
dziej cenionych napojw na wiecie. Jej
picie przynosi wiele korzyci dla
naszego organizmu, jednak
naduywanie moe bar-
dzo niekorzystnie odbi
si na naszym zdro-
wiu i samopoczuciu.
Czasem wic, za-
miast kolejnej espres-
so signijmy po jaki
agodniejszy kawowy
napar a od czasu
do czasu zrbmy sobie
odwyk. Kawa bdzie po-
tem nie tylko lepiej dzia-
a ,
ale i
s m a k o -
wa! eby
nieco odciy
kaloryczno nie-
ktrych kaw - zastpmy biay
cukier brzowym, a mietank odtusz-
czonym mlekiem. A jeli najdzie czasem
ochota na wielki, sodki deser nie musimy
go sobie odmawia, ale pamitajmy, e na
dusz met taka dieta nie sprzyja zacho-
waniu szczupej sylwetki.
Kawa a zdrowie
Opinie na temat kawy s rone i czstosprzeczne - zmieniaj sie czsto pod wpywem
wielu bada jakie naukowcy przeprowadza-
j n ad tym na-
p o -
j e m .
D o
tej pory w
opiniach lekarzy przewaay raczej te nie-
zbyt pochlebne. Kawa zawierajc koein
niestety uzalenia od siebie. Czsto mona
usysze, e kawa zwiksza ryzyko wystpie-
nia choroby wiecowej, ale bezporedniego
zwizku nie stwierdzono - wyciga si taki
wniosek ze stwierdzenia, e popularny na-pj zwiksza cinienie krwi. Mwi si te,
e nadmierne spoycie kawy powoduje ner-
wowo, przyspieszone bicie serca i drenie
rk. Na wszelki wypadek odradza si jej pi-
cie kobietom w ciy i osobom z wrzodami
odka. Ale istniej rwnie doniesienia o
tym, e kawa bardzo dobrze wpywa na w-trob, zapobiega np. powstawaniu kamieni
ciowych. e moe eliminowa bl gowy
i zmniejsza bl mini po wysiku. e w
kawie jest wysoki poziom antyoksydan-
tw, ktre odgrywaj w organizmie bardzo
korzystn rol, m.in. chroni przed
nowotworami. Wreszcie, e zawiera
duo rozpuszczonego wkna po-
karmowego, dziki czemu przy-
spiesza metabolizm
i pomaga zapo-
biega cu-
krzy-
cy.
K a w a
jest rod-
kiem pobudzajcym psy-
chicznie. Za to pobudzenie odpowiedzial-
na jest koeina, alkaloid zawarty w kawie.
Kawa Arabica zawiera ok. 1,2% koeiny, a
kawa Robusta ok. 2,4%. Organizm wcha-
nia koein z przewodu pokarmowego ju
w kilkanacie minut po wypiciu kawy, a
najsilniej dziaa w cigu 3-4 godzin pniej.
Koeina wpywa szczeglnie na centralnyukad nerwowy i przyspiesza procesy my-
lowe. Warto pamita, e aby utrzyma
stan pobudzenia nie trzeba pi jednej kawy
za drug. Wystarczy jedna, dwie filianki
dziennie. Przedawkowanie koeiny moe
wywoa skutek wrcz przeciwny gonitw
myli, niemono koncentracji i niepokNajnowsze badania naukowe, prowadzo
w wielu krajach, wykazay e koeina j
stymulatorem, ktry nie powoduje uw
niania si substancji pobudzajcych czy
no mzgu, ale hamuje wpyw tych, kt
ograniczaj jego pobudzenie.
Najnowsze badania sugeruj, e pi
kawy redukuje ryzyko choroby Alzheim
ra i opnia jej rozwj. Prawdopodob
jest, e zmniejszenie prawdopodobies
zachorowania to skutek obecnoci pr
ciwutleniaczy, ale rwnie wynik bard
aktywnej pracy mzgu stymulowanego
ein.
Kawa, dziki zawartoci garbnik
moe przeciwdziaa procesom powod
jcych prchnic zbw. Picie kawy, naw
bezkoeinowej, wpywa na ogranicze
dziaania bakterii na uzbieniu. JuXVII wieku kaw stosowano jako
dek odwieenia jamy ustnej i my
zbw, wic mona powiedzie, e d
siejsze badania potwierdzaj to daw
zastosowanie kawy.
Osoby ktre s szczeglnie
datne na negatywne dziaanie n
ktrych zwizkw kawy, zwany
substancjami dranicymi (np. woski z
wntrznej czci ziarna kawowego czy kw
sy garbnikowe), mog odczuwa dolegliw
ci przewodu pokarmowego. Dla tych o
produkowane s kawy tzw. niskodani
pozbawione w rny sposb tego ty
substancji. Dodatkowo, aby zmniejszy
naparach poziom substancji dranicyc
tuszczw, powinnimy pi kaw filtrow
n, a nie po prostu zalewan wrzc wow szklance czy filiance.
dr Radosaw Kous
AmericanoKawa z ekspresu, ktr dodatkowo
rozciecza si gorc wod. Podawanaw duych filiankach.
CappuccinoEspresso z dodatkiem spienionego
mleka i np. cynamonu. Podawane wduej, najlepiej jasnej filiance.
CremeKawa o normalnej mocy zabielona
warstw mietanki.
Demi-tassePojedyncza porcja espresso w normal-
nej filiance do kawy.
EspressoKawa przygotowywana w ekspresie
cinieniowym. Najwicej aromatu jestw gstej piance. Podawana w maych
do poowy wypenionych filiankach.Wielko porcji ok. 25-30 ml.
Espresso DopioPodwjna porcja espresso.
Flavoured LatteDua kawa latte z ok. 30 ml aromatuo dowolnym smaku (proporcje, jak i
wielko kawy, mog ulega zmianie).
FrappKawa zmiksowana z lodami. Podawa-
na w wysokiej szklance.
LatteKawa z du iloci mleka.
Latte macchiatto
Espresso z jedn lub dwiema ykami
spienionego mleka. Podawana jestw przezroczystej szklance o grubychciankach i pojemnoci ok. 250 ml.
LungoKawa z ekspresu z dugiego
cignienia, czyli woda duej z aparzazmielone ziarna kawy (porcja 100 ml
- 120 ml).
MochaKawa espresso z mlekiem (stosunek
1:2) i dod atkiem startej czekolady. Po-dawana w wysokich przezroczystych
szklankach.
Ristretto
Kawa z dugiego cignienia, przy-gotowywana w ekspresie, ale wyduasi przelewania wody przez zmielone
ziarna.
Con PannaEspresso z gorcym mlekiem i bit
mietan.
KapuzinerCzarna kawa z dodatkiem mleka lub
mietanki, ma kolor przypominajcymhabit mnicha.
RomanoPorcja kawy espresso podana ze wie
skrk cytryny.
SchlagobersCzarna kawa z dodatkiem bitej
mietany.
Wiener melangeCzarna, niezbyt mocna kawa z dodat-
kiem spienionego mleka.
Rodzaje napojw kawowych
dziaa pobudzajco
polepsza pami krtkotrwa
dziaa przeciwalergicznie
zmniejsza ryzyko wystpieniachoroby Parkinsona
zmniejsza ryzyko raka imarskoci wtroby
o 50% zmniejsza ryzykowystpienia cukrzycy
rozszerza naczyniakrwionone oskrzeli, dzikiczemu organizm jest lepiej
dotleniony
zwiksza podno u mczyzn(ywotno plemnikw)
zawiera polienole, ktreopniaj procesy starzenia si
organizmu
dziaa rozkurczowo i
moczopdnie
obnia nastrj
wywouje bezsenno
powoduje rozdranienie inerwowo
wypukuje z organizmu mag-nez, wap i witaminy z grupy
B (moe sprzyja rozwojowiosteoporozy)
powoduje nadmiernewydzielanie si kwasw
odkowych
przypiesza skurcze jelit, moewywoa biegunk
kawa przyrzdzana po tureckumoe podwysza poziom
cholesterolu
zaburza regulacj cinienia
moe by jedn z przyczynarytmii
nie polecana kobietom w ciy
zalety wady0 kcal
filianka kawyrozpuszczalnej
3 kcalespresso
6 kcalAmericano
7 kcalfilianka kawypo turecku
20 kcalfilianka kawy
z mlekiem
60-160 kcalLatte
75 kcalkawa 3 w 1
100 kcalfilianka Cappuccino
260 kcalmroona kawa
z lodami
Ile kaloriima kawa?
7/21/2019 Tylko Toru nr 22
21/24
Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. mska kocwka
MARCINOKARZ
Od czasw pierwszego w dziejachsamochodu terenowego miny
dwie wojny wiatowe. Wraz z wa-unkami utrudniajcymi poruszanie si powiecie, zmienio si postrzeganie prekur-orw napdu na cztery koa przez klien-el. Pojazdy kojarzone niegdy z niezom-
noci wobec si przyrody stay si duymikomortowymi wzkami na zakupy
w markecie. Mitsubishi nie zapomniaoednak o prawdziwym ich przeznaczeniu.
Outlander, Pajero, L200 i Pajero Sport - wej kolejnoci ronie ilo genw off-roadu
w gamie marki spod znaku trzech diamen-w.
erenwka - diesel! ak wygldaabymotoryzacyjna gra w skojarzenia wrdnynierw Mitsubishi, bowiem w tej mar-e ceni si szybsze osiganie wikszej mocy
przez silniki wysokoprne, w motorach
benzynowych dostpnej jedynie na wy-zych obrotach. Mimo to japoski produ-ent przy modelu Outlander da klientomzans wyboru midzy obiema jednostka-
mi. Pierwszy z opisywanych SUV'w jed-nym koem stoi jeszcze w bogatym w in-rastruktur drogow wiecie, podczas gdy
drugi z chwil odpalenia ju szykuje sido przygody po bezdroach. Zatem oer-a obejmuje dwa silniki: 2-litrowego ben-yniaka MIVEC oraz 2.2-litrowego diesla
DI-D z turbodoadowaniem. Oba dyspo-nuj moc 150 KM, jednak pod wzgldemmomentu prym wiedzie kandydat numerdwa - 195 Nm przy 4100-4200 obr./min vs.
80 Nm przy 1750-2500 obr./min w wersjimechaniczn skrzyni biegw. W teorii
wybr jest prosty, a jak wyglda praktyka?e dwa modele s jedyne w off-roado-
wej gamie Mitsubishi standardowo z nap-dem na przedni o. W sytuacji ulizgu kdocza si o tylna. Istnieje te moliwotaej aktywacji wszystkich czterech k
poprzez wcinicie przycisku z oznacze-niem 4WD.
Za kierownic benzynowego Outlan-dera z manualem czuj si zrelaksowany.Ukad kierowniczy z przekadni zbatko-w oraz elektrycznym wspomaganiem za-pewnia nie tylko gadko toru jazdy i pre-yzj manewrowania, ale zdaje si wysya
niezbadane jeszcze przez ludzko sygnayozluniajce donie i przedramiona.
Wracajc do off-rodowych moliwociomawianego modelu... Mimo susznychgabarytw zdolnych pomieci nawet 7osb, auto nie way wiele wicej ni prze-itny hatchback - 1520 kg. Oznacza to,e hamulce tarczowe bez wikszego trudu
radz sobie z gwatownym wpadniciem zdrogi krajowej na l
Recommended