View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
SSAKI
W ŚWIECIE ZWIERZĄT
SSAKI
Systematyka
Domena : eukarionty
Królestwo : zwierzęta
Podkrólestwo: tkankowce
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Nadgromada: czworonogie
Gromada: ssaki
Ssaki (Mammalia) – przedstawiciele królestwa zwierząt, najliczniejsza
grupa spośród kręgowców, a jednocześnie najwyżej zorganizowana
gromada strunowców. Na świecie występuje ponad 8 tysięcy
gatunków ssaków. Ssaki to zwierzęta, które karmią młode mlekiem –
odżywczą wydzieliną wytwarzaną w organiźmie matki.
ŚRODOWISKO ŻYCIA
Ssaki mają bardzo szeroki zasięg występowania i zasiedlają
wszystkie środowiska na Ziemi.
Podział ssaków ze względu na przystosowanie do warunków
środowiskowych:
•ssaki naziemne ( konie, skoczek pustynny)
•ssaki nadrzewne (kuny, wiewiórki, małpy)
•ssaki żyjące pod ziemią (ślepce, krety)
•ssaki latające (nietoperze, lotopałanki)
•ssaki wodne (bobry, wydry, kaszaloty)
Cechy ssaków
•Ssaki są stałocieplnymi kręgowcami. Zwierzę stałocieplne to
zwierzę, którego temperatura jest względnie stała i w znacznym
stopniu niezależna od temperatury otoczenia. Stałocieplność
ssaków pozwala im zamieszkiwać wszystkie ekosystemy Ziemi,
od gorących pustyń, przez lasy tropikalne, aż po obszary
okołobiegunowe i Antarktydę.
•Ciało ssaków pokryte jest naskórkiem, którego wytworami są:
włosy, pazury, kopyta, łuski i rogi. Pod naskórkiem znajduje się
skóra właściwa, zawierająca gruczoły potowe, łojowe. Niektóre
ssaki (piżmowiec, skunks) posiadają również gruczoły wonne
służące do obrony, znakowania terytorium lub wabienia partnera.
•Ciała większości ssaków pokryte są włosami wyrastającymi ze
skóry. Pełnią one funkcję izolacji termicznej – zatrzymują ciepło
wytworzone w organiźmie. U wielu ssaków występują też
wibrysy – włosy czuciowe, potocznie zwane „wąsami”, które
pozwalają dotykiem orientować się nawet w ciemności.
•Ssaki mają dwa rodzaje zębów: u młodych to zęby mleczne,
które są stopniowo wymieniane na uzębienie stałe. Zęby różnią
się budową i pełnionymi funkcjami. Niektóre są szczególnie
narażone na ścieranie. Siekacze gryzoni nie mają korzeni
i dzięki temu rosną przez całe życie zwierzęcia. Gryzonie oraz
niektóre ssaki roślinożerne, jak krowa, nie mają kłów. Czasami
kły występują w formie szczątkowej, jak u konia, albo są krótkie,
jak u człowieka. Zęby przedtrzonowe i trzonowe występują
u większości ssaków.
•Odbieranie bodźców płynących ze środowiska umożliwiają
ssakom bardzo dobrze rozwinięte narządy zmysłów, głównie
słuchu, wzroku i węchu. Ssaki są też jedynymi kręgowcami,
u których występuje małżowina uszna ułatwiająca wychwytywanie
fal dźwiękowych i kierowanie ich do przewodu słuchowego.
•Prawie wszystkie ssaki mają 7 kręgów szyjnych ( wyjątkiem są
leniwce 6, 8 lub 9 kręgów, syreny 6, a łuskowce 8 kręgów)
•W zależności od środowiska i trybu życia, kości kończyn
różnych ssaków bywają skrócone bądź wydłużone, czasem
niektóre z nich nie występują lub są silnie zredukowane.
Kończyny przednie wszystkich ssaków są zbudowane według
tego samego planu: kość ramieniowa łączy się z 2 kośćmi
przedramienia, za nimi leży kilka drobnych kości nadgarstka, na
których opiera się zwykle 5 kości śródręcza. Ich przedłużeniem są
kości tworzące człony palców.
•Ssaki mają płuca pęcherzykowate, o bardzo dużej powierzchni
wymiany gazowej. Pęcherzyki płucne to cienkościenne
banieczki oplecione siecią naczyń krwionośnych. Jest ich
300-500 milionów. Dzięki nim powierzchnia oddechowa płuc
ssaków (w stosunku do ich masy ciała) jest większa niż
powierzchnie oddechowe innych kręgowców.
•Przepona to główny mięsień oddechowy występujący u
ssaków należy do mięśni poprzecznie prążkowanych płaskich.
Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej
ścianę dolną. Przepona usprawnia mechanizm napowietrzania
płuc.
•Mózgi ssaków są wyraźnie większe od mózgów rybich i gadzich.
Szczególnie rozwinięta jest część występująca u ssaków w
postaci półkul mózgowych.
Rozmnażanie ssaków 95% ssaków to zwierzęta żyworodne
•Łożyskowce
Większość współczesnych ssaków jest łożyskowcami, co
oznacza, że w ich rozwoju pojawia się narząd zwany łożyskiem.
Powstaje on z błon płodowych zarodka oraz części macicy matki.
Dzięki łożysku zarodek (a później płód) pobiera z krwiobiegu
matki substancje odżywcze i tlen, a oddaje szkodliwe produkty
przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Podobnie, jak gady
i ptaki, również ssaki są owodniowcami, czyli otoczone są
błonami płodowymi: kosmówką, owodnią, omocznią. To właśnie
kosmówka bierze udział w powstaniu łożyska.
•Torbacze
Torbacze to grupa ssaków, z których większość żyje w Australii.
Ciąża tych ssaków trwa bardzo krótko (38 dni). Młode rodzą się
w bardzo wczesnym stadium rozwoju i nie są zdolne
do samodzielnego życia. Dalszy ich rozwój odbywa się w torbie
samicy. W torbie przyczepiają się do sutków mamy, odżywiają się
mlekiem i bardzo szybko dojrzewają. Do torbaczów należą:
kangury, koale, dydelfy
•Stekowce
Stekowce to niezwykłe ssaki, ponieważ są jajorodne. Składają
jaja, a następnie je wysiadują (dziobak) lub noszą w kieszeni
(kolczatka). Młode wykluwają się z jaja i wymagają opieki.
Samica nie ma sutków, dlatego małe stekowce zlizują mleko
z jej brzucha. Do stekowców należą: dziobak, który posiada
pyszczek przypominający kaczy dziób oraz kolczatka z
kolcami. Zwierzęta te posiadają wspólne ujście układu
moczowego, płciowego i pokarmowego zwanego stekiem stąd
nazwa stekowce.
Odżywianie ssaków
Różne gatunki ssaków odżywiają się odmiennym pokarmem.
Mogą to być owoce, liście, porosty, gałęzie drzew, ziarno, kości,
mięso, miód, plankton, ryby, padlina, owady, larwy. W związku z
tym możemy wyróżnić:
•Ssaki roślinożerne
•Ssaki drapieżne
•Ssaki padlinożerne
•Ssaki wszystkożerne
•Ssaki filtrujące ( wieloryby fiszbinowe)
Znaczenie ssaków
Pozytywne:
1. Udomowione zwierzęta gospodarskie są dla człowieka
źródłem:
• mięsa (głównie trzoda chlewna i bydło)
• mleka (owce, kozy, wielbłądy)
• skór (cielęta, świnie)
• wełny (owce, wielbłądy, lama, alpaka)
• futra (lisy, króliki, tchórzofretki, nutrie, norki, szynszyle)
• nawozu naturalnego używanego w rolnictwie
2. Ssaki dziki żyjące (dziki, jelenie, lisy, króliki itp.) odgrywają
dużą rolę w łowiectwie – dla wielu myśliwych są dochodowym
źródłem (poławiane dla mięsa, futer, ciosów itp.) Dla innych
głównie trofea są obiektem satysfakcji, a polowania są
rodzajem sposobu spędzania wolnego czasu.
3. Ssaki głównie kopytne (konie, bawoły, osły, muły, jaki,
renifery), ale również psy wykorzystywane są jako siła
pociągowa.
4. Wiele ssaków pełni rolę laboratoryjną (głównie białe myszy,
szczury, chomiki, króliki) – testuje się na nich leki, przeprowadza
różne ekskrementy genetyczne, pozyskuje surowicę.
5. Niektóre ssaki człowiek wykorzystuje do obrony, w
pasterstwie, w polowaniach (psy), do pomocy w walce z
gryzoniami (koty) oraz w znajdywaniu rosnących pod ziemią
trufli (świnie).
6. Liczne ssaki człowiek hoduje się dla towarzystwa i własnej
przyjemności (psy, koty, chomiki, świnki morskie).
7. Ssaki żywiące się owadami ( np. jeż, nietoperz, mrówkojad) są
sprzymierzeńcami człowieka w walce ze szkodnikami owadzimi.
8. Wiele zwierząt wykorzystywane jest przez człowieka w celach
rozrywkowych – w sporcie (konie) i w cyrku (małpy, słonie,
tygrysy i wiele innych).
•Negatywne:
1. Niektóre ssaki niszczą uprawy (dziki, sarny, jelenie, zające,
gryzonie), młode drzewa (zające, sarny, jelenie) i zgromadzone
plony (głównie gryzonie).
2. Ssaki drapieżne polują na zwierzęta hodowlane (wilki, lisy,
kuny, łasice).
3. Wiele ssaków jest przenosicielami chorób groźnych dla
człowieka (toksoplazmoza, dżuma, wścieklizna, tasiemczyce,
włośnice i innych).
Źródła informacji i obrazów: https://pl.freepikhttps://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/jak-pozbyc-sie-kreta-id966.html
.com/darmowe-wektory/zielone-tlo geometryczne_6189710.htm
https://www.farmer-pasze.pl/produkty/pasza-dla-koni
https://pl.depositphotos.com/stock-photos/skoczek-pustynny.html
https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/kuna-lesna-opis-wystepowanie-i-zdjecia-zwierze-kuna-lesna-
ciekawostki,23662.html
https://gadzetomania.pl/9910,malpa-kontroluje-wirtualna-dlon-za-pomoca-mozgu-wideo
https://tvn24.pl/tvnmeteo/informacje-pogoda/ciekawostki,49/slepce-pomoga-zwalczyc-raka,66096,1,0.html
https://www.rp.pl/Koronawirus-2019-nCoV/301299913-Epidemia-koronawirusa-rozpoczela-sie-od-nietoperzy.html
https://imged.pl/lotopalanka-karlowata-parka-26222004.html
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2017-01-17/smaczna-i-dobra-konserwa-z-bobra-rusza-produkcja/
http://ekstraordynaryjne.blogspot.com/2015/05/kaszalot-na-bogato.html
https://www.kosmetologa.pl/anatomia/skora-budowa-i-histologia.html
https://dinoanimals.pl/zwierzeta/wibrysy-niezwykle-wasy-zwyklego-kota/
https://pl.erch2014.com/obrazovanie/82427-chto-takoe-vibriss-ih-funkciya-v-zhizni-mlekopitayuschih.html
https://slideplayer.pl/slide/403461/
https://pracowniafizjoteka.pl/5-faktow-na-temat-kregow-szyjnych/
https://pgbooks.ru/archive/researcher/584/
https://sites.google.com/site/biocenozapustyn/fauna/ssaki
https://dinoanimals.pl/zwierzeta/okapi-afrykanski-jednorozec/
https://sites.google.com/site/ssakimorskiepl/gatunki/mors
http://www.arkuszmaturalny.pl/arkusze/arkusz-matura-probna-biologia-oke-poznan-2013-poziom-podstawowy.pdf
https://www.salon24.pl/u/albatros/659606,bitwa-o-anglie-polski-geszeft-z-wielka-brytania,4
https://eszkola.pl/biologia/rozmnazanie-i-rozwoj-ssakow-4053.htm
http://www.sp39.pl/images/dok/PDF_2019-2020/nauczanie_zdalne_-_17_maja/Notatka_6.pdf
https://kafeteria.pl/21986,top-10-osobliwosci-fauny-austra
https://paczka-wiedzy.pl/koala-ciekawostki/
https://epodreczniki.pl/a/ssaki-panuja-na-ladzie/D3CC3kvoG
https://www.geocaching.com/geocache/GC59FVF_dziobak
https://sites.google.com/site/zwierzakiaustralii/home/kolczatka-australijska
https://gadzetomania.pl/57245,6-roslinozernych-zwierzat-ktore-polubily-smak-krwi-drapiezna-owca-i-jelen-jedzacy-
ptaki,all
https://samequizy.pl/czesc-1-jakie-zwierze-wolisz/
https://encyklopedia.interia.pl/biologia-rolnictwo/ssaki/news-drapiezne-ssaki,nId,2017179
https://www.krzysztofturzanski.pl/2018/10/uwaga-lisy-na-osiedlu/
https://www.zwierzosfera.pl/prawdziwe-oblicze-afrykanskich-hien/
https://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/default7d12.html?nazwa=opis&id=118&je=pl
https://www.wprost.pl/kraj/10121928/to-tutaj-zyje-najwiecej-niedzwiedzi-w-polsce-unikaja-ludzi.html
https://www.naukowiec.org/wiedza/biologia/wieloryby_2808.html
https://eszkola.pl/biologia/znaczenie-i-ochrona-ssakow-4054.html
Barbara Klimuszko, Maria Wilczyńska-Wołoszyn Przyroda 6 Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej
https://epodreczniki.pl/a/ssaki/D1CMJfuas
Recommended