Upload
guestbce83c
View
10.381
Download
11
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
ŚLADAMI SSAKÓWŚLADAMI SSAKÓW
Gromada : Mammalia
Polska: 89 gatunków stałych
+ 13 przejściowych
Dominacja nietoperzy i gryzoni
Ślady ssaków• tropy
• ślady żerowania
• odchody• mocz (zapach – lis; określenie płci na podstawie lokalizacji moczu)
• schronienia
• dźwięki
• resztki szkieletów
• inne: znakowanie terenu, legowiska, kąpieliska, włosy, poroża itd.
Budowa kończyn ssaków
„Kopiowanie” tropów uważna obserwacja!!!, praktyka oraz cierpliwość najlepsze to tropy głębokie w piasku, mule, śniegu, błocie ważne zachowanie kształtu, proporcji i skali nie tylko kształt i wielkość, ale i UKŁAD TROPÓW dokładny opis tropu oraz danych dot. miejsca i czasu
• Szkicowanie: papier w kratkę lub milimetrowy najlepiej otoczyć trop ramką
• Odrysowywanie umieszczenie szybki lub foli do kserowania na tropie i odrysowanie
zarysów pisakami
„Kopiowanie” tropów - cd
• Fotografowanie najszybsza i najwygodniejsza metoda umieszczenie skali centymetrowej lub przedmiotu stanowiącego
punkt odniesienia: pudełko zapałek, monety, kluczyki itp. dobre oświetlenie, w przeciwieństwie zakłamany obraz
• Odlewy gipsowe (lub parafina) mieszanina gipsu z wodą o konsystencji ciasta na naleśniki ramka otaczająca trop zalanie oczyszczonego tropu 2 cm mieszanką na 15 min odlew to negatyw tropu, z którego można uzyskać pozytyw najdokładniejszy: 3 wymiary (szerokość, długość i głębokość)
Tropienie• zima najlepiej cienka warstwa śniegu - na niej widoczne
wszystkie szczegóły tropów; także ciężki i wilgotny śnieg ważne jest określenie świeżości tropów: ostre krawędzie,
wokół nich rozsypane grudki śniegu i nie zamarznięty spód tropu – świeży trop
• inne pory rokupiaszczyste drogi i ścieżki, mokradła, brzegi
zbiorników wodnychdobry czas na zapoznanie się z miejscami
żerowania, aktywnością zwierząt ryjących
Metodologia tropień• analiza transektów: najskuteczniejsze zimą na śniegu notowanie ilości napotkanych tropów danego gatunku
wzdłuż transektów o określonej długości i najlepiej jednolitym środowisku
uzyskujemy dane o zagęszczeniu i preferencjach środowiskowych
• wzór Priklonskij’ego (1965):
N / km / dzień x 1,57
N/km2 = ---------------------------------------------
Długość dobowej wędrówki zwierzęcia w km* * dane z literatury
Metodologia tropień• tunele tropowe
(Graham 2002) stosowane przez
cały rok dane o
zagęszczeniu, preferencji środowiskowej, aktywności sezonowej
Jeże
Tropy
Przednia łapaDł. 2,5 cm
Szer. 2,5-3 cm
Tylna łapaDł. 3 cm
Szer. 2 cm
Zwierzę stopochodne
Obie kończyny po piec palców z pazurami
Poruszają się bardzo wolno – jego tropy tworzą podwójną, krętą linię
Odciski kończyć tylnych nakładają się na odciski kończyn przednich
JeżeGniazda
- na ziemi w osłoniętych miejscach
- zbudowane z uschniętych liści, traw czy mchu
- kształt owalny, zaopatrzony zazwyczaj w 2 wyjścia
Jeże- ślady żerowania
Przebijają skorupkę i wylizują
zawartość
Gniazda zdewastowane
przez jeże możną poznać po szczątkach zabrudzonych
skorupek
Kret• Tropy przednie łapy przekształcone
do kopania ziemi są łopatowato rozszerzone i opatrzone pazurami
chodząc kret opiera się na pazurach przedniej kończyny
kończyny tylne normalnie rozwinięte 5-palczaste z cienkimi pazurami
dł. tylnych łap = 2cm
Kret - kretowiskanajmniejszy pagórek 10-20 cm usypany z ziemi pochodzącej z wydrążania korytarzy i codziennego utrzymania
największy ok. 40 -60 cm pokrywa główną norę, wyłożoną trawą, mchem itp.
jesienią przygotowując się na zimę kopia dodatkowe pomieszczenia
Wiewiórka• Tropy bardzo charakterystyczne wiewiórka porusza się skokami odciski łap tylnych znajdują się
prze odciskami przednich 4 palce w przedniej stopie
(kciuk zredukowany nie odbija się ) i 5 palców w tylnej stopie obie z pazurami
przednia stopa dł. 4cm
tylna dł. 5 cm
Wiewiórka – ślady żerowania
wiewiórka
dzięcioł
wiewiórka
sikora bogatka
gniazda wiewiórki
Bóbr - tropy
przednia łapa 5-6cm
tylna łapa do 15 cm
tylna łapa z błoną pławną
tropy bardzo rzadko
spotykane, gdyż ogon
włóczony przez bobry po ziemi
zamazuje tropy łap=> cecha
charakterystyczna ślad po
ciągniętym ogonie tzw. kielni
Bóbr - ślady żerowania i schronienia
magazyn gałęzi w pobliżu żeremi
żeremia
Zgryzy bobrów
Drobne gryzonie-myszy, norniki
małe tropy podobne do siebie
często miedzy odciskami stóp ciągnie się ślad po ogonie
często spotykane korytarze
Drobne gryzonie
ŚLADY ŻEROWANIA
Gniazdo badylarki
Zając•pojedynczy trop o kształcie łzy•przednia łapa dł. 5 cm, tylna 6,5cm• na tropie siedzącego zwierzęcia tylna stopa ma dł. 17 cm
• poruszają się najczęściej skokami dając char. układ tropów nazwany czwórkowym: każda grupa tropów składa się z 4 oddzielnych odbić, z których dwa mniejsze leża prawie na linii prostej
• średnia dł. skoków wynosi 120 cm
trop siedzącego zająca trop zająca w
śniegu
Zając – ślady żerowania i schronieniaZające spędzają dzień w płytkich zagłębieniach zwanych kotlinami. Kotliny przylegają jednym z końców do kamieni i traw chroniących przed wiatrem. Kotliny w których przyszły młode są wyścielone sierścią.
Ostre siekacze tną a nie miażdżą tkanki roślinnej. Ucięte pędy wyglądają jak ścięte nożem
Ogryzione powierzchnie jest
gładka i przebiega ukośnie do osi pędu
Kopytne - TROPY
JELEŃ
SARNA DZIK
Kopytne-TROPY
ŁOS
ŻUBR
Kopytne – ślady żerowania
• Zgryzanie: zjadanie wierzchołkowych części pędów młodych drzew, wraz z liśćmi i paczkami
• Spałowanie: zdzieranie kory z pni drzew, rzadziej z szyi korzeniowej. Spałowna kora zostaje zjedzona. do gatunków spałujących należą: jeleń, daniel, łoś, żubr rzadziej muflon, a wyjątkowo sarna.
• Wydeptywanie i tratowanie młodych drzew i roślin runa na szlakach wędrówek
Dzik• Buchtowanie: rycie w ziemi
w poszukiwaniu pokarmu. Miejsca te nazywamy
buchtowiskami.
• Kąpieliska: zagłębienia wypełnienia błotem i wodą. W czasie upałów zwierzęta chronią się przed gorącem i owadami. Nie rezygnuje z nich nawet zimą.
• Aby uwolnić się od pasożytów zewnętrznych dziki oblepiają się żywicą czochrają się o pnie drzew iglastych. Pnie używane latami maja wytarta korę a drewno jest wygładzone
Ryś (Lynx lynx)• Ślady duże, szerokie,
zaokrąglone (nie przekraczają 9x9,5cm)
• Poduszki palcowe rozstawione gwieździście
• Środkowe poduszki niezupełnie symetryczne (jedna bardziej centralna i wysunięta do przodu)
• Poduszka piętowa ma trójpłatową podstawę
• Na twardym podłożu pazury nie odbijają się
• Trop zawsze lekko rozchwiany, ryś nigdy nie sznuruje jak wilk
• Resztki ofiary
• Zakopane odchody
Wilk (Canis lupus)
• Ślad wydłużony, palce zwarte, wyraźnie odbite pazury
• Przednie opuszki palców ustawione równolegle, przedni brzeg opuszków 2 i 5 na wysokości tylnego brzegu opuszków 3 i 4.
• Trop prosty, nigdy nie rozchwiany
• W watasze wilki chodzą jeden za drugim, stawiając łapy w ślady poprzednika
Możliwa pomyłka:
- Z psem
- Z rysiem
Ślady obecności
Lis (Vulpes vulpes)• Ślad łapy wydłużony i
lekko zaostrzony• Lis najczęściej
„sznuruje”, niekiedy stawia łapy obok siebie (trop potrójny)
Możliwe pomyłki:- Z małym psem- Z jenotem- Z sarną( w głębokim
śniegu)- Z zającem ( w
skokach)
Pies
Porównanie
Niedźwiedź
Jenot (Nyctereutes procyonoides)
• Charakterystyczny trop – drobne kroczki na szeroko rozstawionych nogach, częste zawrócenia, pętle
• Poduszki palcowe okrągłe, pazury odbijają się
• W głębokim i sypkim śniegu jenot zostawia ciągłą, szeroką rynnę
Możliwość pomyłki:- Z lisem: odległość między
śladami łap u jenota <25cm, u lisa (30 – 40 cm)
Borsuk (Meles meles)
• Duży ślad, wyraźne pazury (5 palców), charakterystyczna pięta
• Trop rozchwiany• Często rozgrzebuje
ziemię
Borsuk- ślady żerowaniacharakterystyczne otwory po wykopaniu gniazd os lub larw innych owadów
Kuna leśna ( Martes martes
• Odciski łap wydłużone- jajowate, lekko zaostrzone
• Najczęściej po dwa ślady łap obok siebie, przy czym jeden jest lekko wysunięty do przodu
Możliwość pomyłki:- Z tchórzem- Z zającem- Z wiewiórką
Kuna leśna - ślady
a – skoki
b – galop
chód
skoki
galop
Kuna domowa (Martes foina)
• Tropy kuny są wyraźniejsze
• Opuszki stóp nie są owłosione
Tchórz (Mustela putorius)• Ślady łapek są wyraźnie
zaokrąglone, często ustawione równolegle jedna przy drugiej
• W głębokim śniegu charakterystyczna rynna
• Często porusza się skokami zostawiając niemal przylegające do siebie ślady, zaokrąglone z przodu i zwężające się ku tyłowi
Możliwość pomyłki:- Z gronostajem- Z norką- Z kuną- Z wiewiórką
Gronostaj• Podwójne skoki na płytkim,
twardym śniegu• Charakterystyczne częste
zmiany tropu• Trop w postaci przerywanej
rynny w głębokim i sypkim śniegu
• Ślady łapek wielkości kciuka mężczyzny ( 1,5- 3 cm szerokości), wyraźnie zaostrzone
Możliwe pomyłki:- Z tchórzem- Z lasicą
Wydra (Lutra lutra)
Tropy nad wodą
odchody
Resztki ofiar
Norka amerykańska