Ihramcizade internet yazilari (15)
Preview:
Citation preview
- 1. YAZILAR 15 2014 hramczde Hac smail Hakk ALTUNTA
- 2. SBN: ismailhakkialtuntas@gmail.com
http://ismailhakkialtuntas.com Dizgi : H. smail Hakk Altunta Kapak
: Bask- Cilt : 2014
- 3. Yazlar 3 nternetteki sitemiz http://ismailhakkialtuntas.com/
da 2014 ylarnda okuyucularmzla paylatm yazlardan bir ksmdr.
Yazlarda sra gzetilmedi. Deiik konular pe pee yazld. Bu ekilde
okuyan asndan fazla sknt oluturmayaca dnld. Tevfik ve inayet Allah
Teldandr. hramczde smail Hakk ALTUNTA Esenler /stanbul Balang: 18.
03. 2014 Biti : 24. 04. 2014
- 4. 4 Yazlar Y eyyuherreslu bellg m unzile ileyke min rabbik ve
in lem tefal fem bellagte risleteh vallhu yasmuke minen ns innallhe
l yehdl kavmel kfirn Ey anl Resul! Rabbinden sana indirileni tebli
et! Eer bunu yapmazsan O'nun peygamberlik grevini yapmam olursun.
Allah seni insanlardan korur. Dorusu Allah, kfirler toplumunu doru
yola iletmez. Kur'n- Kerim Mide, 67 KA K KALDI? ******************
Biz gamsz sarholarz, aydn karanlklarz Hem kadehle solukda, hem de
ayrlklarz. Sevgilinin kalar edi kaderimizi O gnden bugne dek dm
yaratklarz. Ey glm, sen daha dn paraladn gsn Ama biz t doutan kzl
akayklarz. Lale gibi ortada yalnz kadehi grme, u yaramza da bak, gr
nasl klarz. iirdeki renge, hayale bakma Hafz, Sadece bo levhayz,
dokunduka nlarz. (Hafz- irazi)
- 5. Yazlar 5 indekiler COSMOS: A SPACE-TME ODYSSEY/ Cosmos: Bir
Uzay Serveni (2014)............................ 19 1. BLM:
Samanyolu'na
Uyanmak...........................................................................................
20 GORDANO BRUNO
....................................................................................................................
22 EVREN 13,8 MLYAR YAI OLAN KOZMK TAKVM
........................................................... 24
Allah Tel, Kurn- Kerimde aklad.
...................................................................................
26 2. BLM Molekllerin Baz
Marifetleri...............................................................................
27 3. BLM: Bilgi Korkuyu Fethettiinde
................................................................................
33 4.BLM: Gklerin
Hayaletleri...............................................................................................
41 5. BLM: In Gizemleri
......................................................................................................
47 6.BLM: Derine, Daha
Derine...............................................................................................
53 MSTK CNAYET ROMANI YAZARI: DOSTOYEVSK
............................................................... 61
THE BANK /Banka: Kelebek Etkisi (2001)
............................................................................
67 zet
...............................................................................................................................................
67
Filmden..........................................................................................................................................
67 EYTANDAN DERSLER: SAPIKLIIN VE PHENN TEMEL LKELER
................................. 72 MISIR KLTR-HERMETZM
1-2.......................................................................................
76 THE PAGAN CHRST/Pagan sa (2007)
.................................................................................110
zet.............................................................................................................................................
110 Belgesel
Metni..........................................................................................................................
110 Pagan sa
.......................................................................................................................................
110 Beytllahim
..............................................................................................................................
110 Burada, Kuds'te, yalnzca bir kere gerekleen ve dnya zerinde
baka hibir yerde gereklememi olan ey
neydi?...............................................................................
111 Celile Denizi
srail....................................................................................................................
112 Luxor
Tapna.........................................................................................................................
113 Kutsal Doum Kilisesi
Beytllahim......................................................................................
116 rdn Nehri srail
...................................................................................................................
118 Bu sr
neydi?.................................................................................................................................
119 Her birimizin iinde ilahi gcn bir zerresi
bulunmakta.................................................... 119
Her birimizin iinde kendi kurtuluumuzun tohumlar
var............................................... 119 Bu hediyeyi
hepimiz paylayoruz.
..........................................................................................
119 Bunu farketmeniz
lazm.............................................................................................................
119
- 6. 6 Yazlar Kendi bakire doumunuzu gerekletirmeniz
lazm........................................................... 119
Bakire doum iinizde gerekleen bir ey ve bunlar anladnzda gerekten
kim olduunuzu fark edeceksiniz.
...................................................................................................
119 KUZUM DEDE kaddesellh srrahul
azz............................................................................120
KUZUM DEDENN EN BELRGN
VASFI................................................................................
125 EMR TMR GRGNIN, YILDIRIM BAYEZD NASIL YENDNN
SIRRI.........................126 Yeld giceni emi ebistn itgn,
...................................................................................
126 Bir lhzada lem ni glistn itgn
..................................................................................
126 Bes mkl iim tptr san itgil
...............................................................................
126 Ey bareni mkln san itgn.
.................................................................................
126 MUAVYENN VE YEZDN
MEZARLARI................................................................................127
***********...................................................................................................................................
128 AVUSTURYALILAR'IN MEZAR DEME NDE TMURDAN RENECEKLER OK EY VAR
.................................................................................................................................................128
Murat Bardak
...............................................................................................................................
128 TOPRAK YIINI OLACAK
........................................................................................................
128 SAHABE
MEZARLARI...............................................................................................................
128 TMUR'UN MEZARINI AIP KAFATASINI
ETKETLENDRDLER..................................... 129 MEZAR
KTABESNDEK
LNET................................................................................................
129 YEZD'N MEZARINI ATIRAN TMUR CESED YAKTIRMI VE ORDUSUNU STNE
ETMT..................................................................................................................................
130 40 GN 40 GECE
.......................................................................................................................
130 HAYD KLLER
HAVAYA.........................................................................................................
130 FLAVA, LA MONACA MUSULMANA
(1974)...........................................................................132
NOTLAR:......................................................................................................................................
137 OTRANTO
SEFER......................................................................................................................
137 13 AY OSMANLI HAKMYETNDE KALAN TALYAN EHR:
OTRANTO......................... 137 OTRANTO ZAFERNN ARDINDAK
GEREK!......................................................................
141 LA HORA DE LOS HORNOS: NOTAS Y TESTMONOS SOBRE EL
NEOCOLONALSMO, LA VOLENCA Y LA LBERACN/ KIZGIN FIRINLAR SAAT
(1968).........................................143
zet.............................................................................................................................................
143 Belgesel
Metni..........................................................................................................................
144 KIZGIN FIRINLAR SAAT ARJANTN 1966-67 Yeni-kolonyalizm, iddet ve
zgrleme zerine notlar ve
tanklklar.................................................................................................
144 1. BLM YEN-KOLONYALZM (Smr Dzeni) VE
DDET........................................ 144
- 7. Yazlar 7 BYK LKE LATN AMERKA BYK TAMAMLANMAMI
MLLET............................. 144 1.
TARH.....................................................................................................................................
145 2.
LKE.......................................................................................................................................
145 3. GNLK DDET
..................................................................................................................
146 4. LMAN EHR
........................................................................................................................
147 5.
OLGAR...............................................................................................................................
148 6.
SSTEM...................................................................................................................................
149 7. POLTK
DDET...................................................................................................................
149
8.YEN-IRKILIK.......................................................................................................................
149 9. BAIMLILIK
..........................................................................................................................
150 10. KLTREL
DDET............................................................................................................
151 11.
MODELLER-YABANCILAMA...........................................................................................
152 12. DEOLOJK SAVA
HAL....................................................................................................
154 13.
SEENEK..............................................................................................................................
154 2. BLM KIZGIN FIRINLAR SAAT
..........................................................................................
155 27 TEMMUZ 1819 /GENEL
EMRLER....................................................................................
155 PERONZM
GNLKLER........................................................................................................
156 17
EKM......................................................................................................................................
156 ENTELEKTELZM, SZDE-SOL VE PERONZM
.............................................................. 157
PERONZM
KTDARDA...........................................................................................................
158 1945-1955: MLL DEMOKRASNN 10
YILI........................................................................
158 MLL HAREKETN
ELKLER............................................................................................
159 PERONST DNEMDE
KRZLER.............................................................................................
159 16 Haziran 1955
......................................................................................................................
159 31 Austos
1955.......................................................................................................................
159 MLL
YENLG...........................................................................................................................
160 GORLLER PARTS
..................................................................................................................
160 ZGRLEENN DDET
........................................................................................................
161 10 YIL SONRA, DI BOR 6,000 MLYON DOLARA IKACAKTI. IMF MLL
EKONOMYE MDAHALEYE
BALAYACAK........................................................................................................
161 Ekonomide millletirme kart politikalar izlenecek iilerin,
ailenin, yallarn, eitimin ve kltrn haklarn koruyan 1949 anayasas
yrrlkten kaldrlacak. iddet a balamak
zereydi..............................................................................................
161 BR DYALOG N
YANSIMALAR...........................................................................................
161
DREN......................................................................................................................................
162
- 8. 8 Yazlar Bu, nasl olabilirdi?
.................................................................................................................
162 rgtlerden mi kaynaklanyordu?
......................................................................................
162 Az saydaki mill aydnlar yznden miydi?
......................................................................
162 KENDLNDEN OLU
............................................................................................................
162 YER
ALTI....................................................................................................................................
163 1955-1959
GNLKLER........................................................................................................
163
SENDKALAR.............................................................................................................................
164 GELM
AI............................................................................................................................
164 ORTA SINIF VE ENTELEKTELLER
.......................................................................................
165
ORDU..........................................................................................................................................
165 RENC
HAREKET................................................................................................................
166 FABRKALARIN
GAL............................................................................................................
166 KENDLNDENLN
SINIRLARI.........................................................................................
167 BUGNK
SAVA......................................................................................................................
168 TARTIMAYA GR
.................................................................................................................
169 3. BLM: DDET VE ZGRLEME
.......................................................................................
171 BU ZGRLEME SAVAI SIRASINDA DOACAK OLAN YEN NSANA HAZIRLANDI...
171 BR DDET TARH
.................................................................................................................
171 Patagonya
Katliam.................................................................................................................
171 Kyllerin
Katliam.................................................................................................................
171 ilerin Ezilmesi
.....................................................................................................................
171 Yurtseverler Savann yks
............................................................................................
171 SAVAILARIN
MEKTUPLARI................................................................................................
171 YASALLIIN
TUZAI................................................................................................................
172 CEZASIZ KALMA
.......................................................................................................................
172 16 HAZRAN 1956 KATLAMI
................................................................................................
173 ENTELEKTELN
GREV.......................................................................................................
173
KURBANLAR..............................................................................................................................
174 SMSZ
EHTLER....................................................................................................................
174 EYLEM VE
DEVRM...................................................................................................................
175 BARI NDE BR ARADA YAAMAK?
.................................................................................
175 MLTAN ENTERNASYONALZM
............................................................................................
175 ZGRLEME N
HPOTEZ..................................................................................................
176 GNMZDE ARJANTN
.........................................................................................................
176
- 9. Yazlar 9 THE SHOCK DOCTRNE (2009) Felaket Vandal Kapitalizm
..............................................177 Yazarn tanm yle:
OK DOKTRN: Felaketlerden planl bir ekilde yararlanarak bunlarla
kombine edilmi ekonomik frsatlarn kullanmna felaket kapitalizmi
diyor...........................................................................................................................................
177 Chicago Okulu ve ngilizce Konuan Dnya
.......................................................................
183 Terre Kar Sava - Blm
2................................................................................................
187 Toplu kence Benzeri
Sava.................................................................................................
188 Irak'taki okun farkl biimi
vard..................................................................................
188 3 eit ok
vardr............................................................................................................................
188 ok
Enformasyon.....................................................................................................................
189 Savatan
stifade......................................................................................................................
189 Paul Bremer: Bence tarihiler bizim burada yapm olduumuz byk
asil eyleri yazacaklar.
................................................................................................................................
190 Sri Lanka, Thailand ve Endenozya
.......................................................................................
192 NAOM KLEN, OK DOKTRN ve FELAKET KAPTALZM -(1)- Ahmet Yldrm.....
194 1. Blm: Bask
Teorisi;................................................................................................................
194 2. Blm: Zorlayc
Teknikler;.......................................................................................................
194 3. Blm: Duyu Organlarndan Yoksun Brakmak;
.....................................................................
194 4. Blm: Tehdit ve Korku;
...........................................................................................................
195 5. Blm: Ac;
.................................................................................................................................
195 6. Blm: Hipnoz ve Yksek Derecede Telkine Ak
Olmak;...................................................... 195 7.
Blm:
Narkoz;...........................................................................................................................
195 BR PSKOLOJK SAVA ARACI OLARAK AMERKAN SNEMASI'NDA KENCENN
MERULATIRILMASI.............................................................................................................197
GR...........................................................................................................................................
197 "Sinema hzla yozlaan dnyaya kar elimizde kalan son silahtr..."
.......................... 201 SONU
........................................................................................................................................
202 AL-GHAZAL: The Alchemist Of Happiness (2004) Kimy-i Sadete
Yolculuk ..................207 TURQUE DPLOMATQUE GAZETES ARVNDEN
SEME YAZILAR ..................................218 NSANSIZ HAVA
TAITLARININ "KATIL" VERSYONLARI YKSELYOR Uzaktan Kontroll ldrme
Yntemleri, Sava Biimlerini Deitirdi Say: 40........................
218 GIDADAK ENERJ: Gdann ine Ticari Olarak Konan Enerji Say: 35
....................... 218 NSANSIZ HAVA ARALARI VE EKL DETREN
ROBOTLAR Savan Uzaktan Kontroll Gelecei Say:
34...................................................................................................
218 TRKYE'NN KLT KONUMU srail Yeni Savunma Stratejileri Gelitiriyor
Say: 36218 Kaynak: TURQUE DPLOMATQUE GAZETES
.....................................................................
218
- 10. 10 Yazlar PROPAGANDA
ZERNE.........................................................................................................219
GR...........................................................................................................................................
219 I. Genel Olarak
...........................................................................................................................
220 A.
Tanm.......................................................................................................................................
220 B.
Tarihe.....................................................................................................................................
221 II. Propagandann Kaide ve
Teknikleri........................................................................................
222 A. Propaganda Karsnda nsan
Topluluu................................................................................
222 a. Kme, Kitle,
Topluluk..............................................................................................................
222 b. Sosyal Psikoloji ve Propaganda
..............................................................................................
223 B. Propaganda
Teknikleri............................................................................................................
223 a. Basitlik Kanunu
.......................................................................................................................
223 b. Tekrar
Kanunu.........................................................................................................................
224 c. Birlik
Kanunu...........................................................................................................................
224 d. Nakil
Kanunu...........................................................................................................................
224 III. Propaganda Hrriyet
Hukuk...................................................................................................
225 A. Propaganda ifade Hrriyeti likisi
.........................................................................................
225 a. Dnce ve Dnce Aklamas
Kavram..............................................................................
225 b. Dnce Aklamas ve
Propaganda.......................................................................................
225 B. Propaganda Hrriyeti ve
Hukuk.............................................................................................
226 a. Propaganda Serbestisi
............................................................................................................
226 b. Propaganda ve Kamu
Dzeni..................................................................................................
227 IV. Terrizm ve
Propaganda.....................................................................................................
228 A. Kavram Olarak
Terr...............................................................................................................
228 B. Propaganda Terr likisi
........................................................................................................
228 SONU
........................................................................................................................................
229 LONDRADAK TRKYE, YURT DIINDAK TRKLER VE TRKYENN DI
POLTKASI..231 Trk Kimliinin Londrada Yeniden
inaas....................................................................................
234 Trkiyeye rnek: AB indeki
Mini-Trkiye..................................................................................
238 Londra Trk Sivil
Toplumu..............................................................................................................
238 Lobicilikte Paradigma
Deiiklii....................................................................................................
239 Kaynaka
.........................................................................................................................................
242 TARHTE VE GNMZDE TRK-YAHUD LKLERNN STRATEJK
BOYUTU................243 I- Trk-Yahudi ilikileri:
........................................................................................................
243 II-Yahudilerin Mslmanlara bak:
..................................................................................
246
- 11. Yazlar 11 III-Siyas ve Ekonomik Ynden Trk-Yahudi ilikileri:
................................................... 247 Blgede uzun
sreli hkimiyetin temel aralar petrol ve sudur. Petrol Araplarda, su
ise
Trklerdedir...................................................................................................................................
247 CAPRCORN ONE /Hkmedenler (1977)[Capricorn Uzay Uu Merkezi OLAK
BR]...................249 FREE TO PLAY (2014) The International
(video gaming)
...................................................255 Final
Ma......................................................................................................................................
258 DLLERN
DAILIMI.............................................................................................................
259 THE DEPARTED /Kstebek (2006)
.......................................................................................263
zet.............................................................................................................................................
263
Filmden......................................................................................................................................
263 KSTEBEK FLM / TNKER, TALOR, SOLDER,
SPY................................................ 264 SNOWPERCER
(2013)
...........................................................................................................265
HELAKE SEBEP OLAN MUTLU
AZINLIK..........................................................................271
BG BAD WOLVES / Byk Pis Canavarlar (2013)
...............................................................272
PEDAGOJ TARH BZE NE RETEBLYOR?
......................................................................273
Rousseauya gre eitimin etkeni unlardr: TABAT, EYA, NSAN. Eitimin
ilkeleri de unlardr: HRLK, ZORUNLUK, AAMALILIK, DENLLK, KARIMAZLIK.
.....................................................................................................................................................
273 imdi ocuu mutlu bir yaratk durumuna getirmenin yolu nedir?
............................. 274 BYK YAZAR NE
YAZAR.......................................................................................................280
FARELER KEMRDKLER YERE
FLERLER.........................................................................
281 KARDE KAVGASI / Nikos KAZANCAKS
...............................................................................283
zgrlk m istiyor? Vurun, ldrn onu. Nikos KAZANCAKS
........................................ 283 DMANLA KM BRL
YAPAR?.......................................................................................287
YAAYAN
GDE..........................................................................................................................
288 BALILIK SANATI LDRR M?
........................................................................................
288 YAZMAK BR SPAR DR
.................................................................................................
289 BA SORUN :
NSAN..................................................................................................................
289 BAIMLILIK
..............................................................................................................................
289 EDEBYAT ALDATMACA
.........................................................................................................
290 YAZAR VE N
............................................................................................................................
290 ELETR BANYOSU
.................................................................................................................
290 YAZMAK, NYE
YAZMAK..........................................................................................................
291 YAZMAK BR
AYIKLAMADIR..................................................................................................
291
- 12. 12 Yazlar Aziz Francesco [Assisili Francesco] O PHTOKHULS
TU THEU [Allahn Garibi/ Allahn
Fukaras],................................................................................................................................292
TESTY KIRMADAN TANRIYI
GREMEZSN......................................................................
292 EYTANINLA
.............................................................................................................................
292 CENNETTEN MAKSAT NEDR?
...............................................................................................
292 THE LAST TEMPTATON OF CHRST (1988) (Gnaha Son
ar)................................... 293
ZORBA........................................................................................................................................
293 ALLAHIN GARB
.....................................................................................................................
295 YUNUS EMRE M DAHA Y AZZ FRANCESCO
MU?.............................................................
295 ESED, HIRSTYAN FRANSSKEN TARKATI YES
........................................................... 296
Beyaz Arif AKBA YAZILARI
..................................................................................................299
YALNIZLIK SALGINI
................................................................................................................299
BYL ANLATILAR:
Ulysses..........................................................................................300
SOLUN DN ALERJS
..........................................................................................................301
PARYA
LBERALZM............................................................................................................302
NTELKSZ
ADAM.................................................................................................................303
PROUST VE
ARLO..............................................................................................................304
FREEDOM WRTERS / zgrlk Yazarlar (2007)
...............................................................308
ERN
GRUWELL.........................................................................................................................
309 GNLL KULLUK ZERNE: RADKAL POLTKA VE OTO-TAHAKKM PROBLEM
........316
Giri.............................................................................................................................................
316 ktidarn
iktidarszl............................................................................................................
317 Baka bir
politika..?.................................................................................................................
318 Anarist
zne............................................................................................................................
319 Psikanaliz ve tutkulu balanmalar
......................................................................................
320 Ego
zdelemesi.....................................................................................................................
321 zgrln bir
mikropolitikas............................................................................................
322 Sonu: Bir reddetme politikas
.............................................................................................
323 eviren: Doacan Dmeci
........................................................................................................
324
References.................................................................................................................................
324 CEML MERN BR FACANIN HKYES KTABININ ANAR TERR ANOM BLM
..................................................................................................................326
BLGEL BEKLERKEN AFFET, FAKAT UNUTMA
...............................................................327
YAHUDLKTE CNSELLK
AHLAKI.................................................................................................330
ulhan Aruhtan cinsellikle ilgili
kurallar:...................................................................................
332
- 13. Yazlar 13 OMAR/ mer
(2013)..............................................................................................................334
VAH DLL BR ANALZ
....................................................................................................335
MERUYET NASIL KAZANIR YA DA
KAYBEDERZ?.............................................................337
Meruiyet kaynaklarmz
nelerdir?.....................................................................................
337 Bir bireyin dierinden edindii eyleri merulatran
nedir?....................................... 337 Tanrya suikast
dzenleyenlerden ikisi: Marx ve Freud. Marx dini afyon diye
niteledi; Freud da nevroz diye.
.............................................................................................................................
337 yleyse, meruiyeti nasl kazanr ya da
kaybederiz?.......................................................
338 Bu bahaneler nasl destekleniyor?
......................................................................................
338 SRAL ADALET ESK BABAKANI SULU BULDU
.........................................................................340
VAH DLde YALAN
..............................................................................................................341
Thomas SZASZ
........................................................................................................................342
ZOR ZAMANDA KONUMAK / smet
zel...................................................................................343
SALOME'S LAST DANCE
(1988)..............................................................................................349
Oscar Wilde ve
Salome...........................................................................................................349
Sonu.......................................................................................................................................355
TEHLKEL VE
GNAHKR.....................................................................................................356
Felaket kehaneti
......................................................................................................................
357 Sahnelendiini
gremedi.......................................................................................................
357
Kitaptan.....................................................................................................................................
357 BELALAR AI
........................................................................................................................359
Sknt Dnemi: Arnold Toynbeenin 20. Yzyl Time of Troubles: Arnold J
Toynbees twentieth
century....................................................................................................................
359
Temeller....................................................................................................................................
360 BELALAR
AI..........................................................................................................................
363 SONU:
...........................................................................................................................................
366
Dipnotlar...................................................................................................................................
367 Dipnotlar
....................................................................................................................................
367 HAKK BR SYASAL OLAYI NASIL
TANIMLARIZ..................................................................375
KENCEYE NEDEN KENCE
DYEMYORUZ.......................................................................
375 "BEYAZ YAHUDLER" le "SYAH YAHUDLER"
.....................................................................379
ETYOBYA, MALAT MERKEZ OLMA
YOLUNDA.....................................................................379
YEN ETYOBYANIN ARKASINDA SRAL VE N
OLACAK................................................. 379
Falaalar: srailin teki
Yahudileri......................................................................................
381 Aalanma
biimleri..............................................................................................................
383
- 14. 14 Yazlar TKETCLER NE YEDKLERN BLMYORLAR
....................................................................384
POLTKA, BLMDEN STN
GELD.....................................................................................
384 Bamsz Hayvan Aratrmalar, GDOlarn Zararlarn Gsteriyor
.............................. 388
SONU.............................................................................................................................................
391 YAHUDLERN TRKYEYE OLAN
BORCU.............................................................................392
TWTTER, YOUTUBE, FACEBOOK, KALDIRILIINDAK GEREK AMA
NE?........................393 AVRUPA KEND NTERNETN
KURUYOR............................................................................
393 Akll telefonlarda cretsiz uygulamalara
dikkat.............................................................
395 'Topladklar kiisel bilgileri
satyorlar'.............................................................................
395 LAST DANCE /Son Dans (2012)
.............................................................................................398
NTELKSZ ADAM
...............................................................................................................401
HEP RUHUNU SATANLARI SYLERZ, YA
KULLANANLAR.............................................................403
NTELKSZ BR ADAM, ADAMSIZ NTELKLERDEN
OLUUR...............................................404 DEALLER VE
AHLK, RUH DYE ADLANDIRILAN BYK DEL DOLDURMANIN EN Y
ARACIDIR................................................................................................................................406
TN E LKN KLTC VE YCELTC SPEKLASYON
..................................................408 MODERN NSAN
TANRIYA MI, YOKSA DNYA FRMASININ EFNE M NANIR? ................411
BANKA ORDUDAN
TEHLKELDR.........................................................................................415
Mehmet Ylmaz Bu kitap Derin Dnce Fikir Platformu'nun okurlarna
armaandr.
www.derindusunce.org.............................................................................................................415
"Faiz yiyen kimseler, kyamet gnnde kabirlerinden eytan arpm
kimsenin kalk gibi kalkarlar." Bakara,
275..........................................................................................................415
nsz..........................................................................................................................................
415 Demokrasinin en byk dman halktr!
.........................................................................
416 Krizin mimarlar
kim?............................................................................................................
416 Demokrasideki tasarm hatalar
..........................................................................................
417 Demokratik zihniyet demokrasiden nce
domutur..................................................... 418
Her aacn kurdu znden
olur............................................................................................
419 Liberal(?) bir
itiraz..................................................................................................................
419 Sonu / Neden sadece kriz demiyoruz da "demokrasi bitti"
diyoruz? ......................... 420 Bize Demokrasi deil Adalet
lzm
......................................................................................
421 Ortadou'da Demokrasi'ye deil Adalet'e ihtiyacmz
var.............................................. 421 Kriz karma
zgrl..........................................................................................................
422
Sonu...........................................................................................................................................
424 Banka ordudan daha
tehlikelidir.........................................................................................
426
- 15. Yazlar 15 Ekonomik kriz: Kaza m soygun
mu?...................................................................................
426 Serbest piyasa iyidir, babo piyasa
ktdr...................................................................
426 Fakirleri biraz daha sksak su kar
m?.............................................................................
428 Kresel Emlk Krizi Nasl
Balatlr?...................................................................................
429 zel banka isen krlar senin, zarar
halkndr...................................................................
430 Katil ldrd kiinin malna miras
olunca.................................................................
432 yi aile bankasndan kpek
balna....................................................................................
432 Yeni kriz ne zaman kacak? Kaa patlayacak? Kim
deyecek?..................................... 435 Ekonomik kriz
doal bir felaket
deildir............................................................................
435 lk kvlcm
................................................................................................................................
435 Yarn ne
olur?...........................................................................................................................
436 Krizin mimarlar
kim?............................................................................................................
437 Hkmetler gider, Bankalar kalr!
......................................................................................
437 ocuklar sokaa atma
zgrl........................................................................................
439 Ekonomistler ekonomiden anlasalard yatrmc olurlard
........................................... 439 Yunanistan kumar
masasnda tlrken...
........................................................................
441 Yunanistan Arjantin'e benzer
mi?..............................................................................................
442 Avrupa Muz Cumhuriyetinde darbe
mevsimi....................................................................
443 Avrupa'da demokrasi bitiyor mu?
...........................................................................................
443 Treni raydan kim
kard?.....................................................................................................
444 Ekonomi hukukun stnde midir?
......................................................................................
445
Sonu..........................................................................................................................................
448 Srdrlebilir erefsizlik: in ve
Avrupa...........................................................................
448
Sonu...........................................................................................................................................
449
KaynakdergilervekitaplarDergiler................................................................................................
449 CAHT
KLEB.........................................................................................................................452
HAYATI (d. 1917, Tokat- . 20 Haziran 1997 Ankara),
.................................................... 452
OCUKLUU..............................................................................................................................
455 R HER ZAMAN
VAR..............................................................................................................
461 YETKSZL KARILAMA YETKS
M?................................................................................464
FELSEFENN YETKS VE YETKSZL ZERNE
.............................................................. 464
TANRININ SONU: NSANIN BR EY YAPARKEN KURDUU BASKI
................................. 470 DER JUNGE TRLE (1966)
Gen/renci Trless
.......................................................................473
RETC TRLE 'N [TRLESS]
KARMAALARI.............................................................473
- 16. 16 Yazlar Trle, insann yabanclamasn ne olduunu bilmeden
yaar:.................................. 474 FLMN ALT
YAZISI........................................................................................................................
475 ROMAN
.......................................................................................................................................
488 THE LAST OF ENGLAND (1988) ngilterenin Sonu
..............................................................490
Belgeselden...............................................................................................................................
490 YENLK AKIMIN DEOLOJS
...............................................................................................492
SEME
PARALAR...................................................................................................................
506 THE LAST HURRAH (1958) Son
Haykr..............................................................................510
BR KOMPLO SYLEMNDEN PARALAR: Komplo Zihniyeti, Sradan Faizm Ve New
Age
.................................................................................................................................................514
zet.............................................................................................................................................
514 Fragments from a Discourse of Conspiracy: Conspiracy Mentality,
Banal Fascism and New Age
.....................................................................................................................................
514 BR KOMPLO SYLEMNDEN PARALAR: KOMPLO ZHNYET, SIRADAN FAZM VE NEW
AGE..........................................................................................................................................514
Komplo Teorileri:
Sylem......................................................................................................
516 Cevab Bilinen Soru: Cui Bonoo
............................................................................................
519 Komplo Teorileri ve Sradan Faizm
...................................................................................
522 Komplo Literatrne New Age
Katks................................................................................
528 CEPHEYE GDEN YOL Behi ERKN (1876 11 Kasm
1961)....................................... 535 EYH CEMLEDDN-
AFGN................................................................................................
535 Gelecei nceden
Grmek.....................................................................................................
536 HALKINA ACIMAYAN YNETC
ENVER...............................................................................
537 Behi Bey bu hesab Enver Paaya gsterdii zaman, Enver Paa Behi
Beyin yzne bakt: Bunlar nasl olsa bir gn lmeyecekler miydi? diyerek
meseleyi halletti. ... 538 ENVER PAANIN ALMAN
HAYRANLII................................................................................
539 MZDEK
HANLER..............................................................................................................
539 MUSTAFA KEMAL, DAMAT FERT UYARIYOR
..................................................................
540 ANADOLU KADINLARI VE
ATATRK....................................................................................
542 GAZETECLERN OYUN
HAVALARI........................................................................................
542 Mays-Haziran 1922 Genel
Durum..............................................................................................543
AMERKANIN BEH BEYE TEKLF: DEMRALARDAN
VAZGEN!............................ 543 AVRUPAYI ASYAYA BALAYACAK
BYK BR TNEL ................................................... 544
CONSPRACY (2001)
Komplo.................................................................................................545
zet.............................................................................................................................................
545
- 17. Yazlar 17
Filmden......................................................................................................................................
545 LAR LAR / Yalanc Yalanc (1997)
......................................................................................550
THE MOTHMAN PROPHECES/ Gecenin Nefesi (2002) [Gve Adam
Kehanetleri].............553
YORUMLAR................................................................................................................................
553
Filmden......................................................................................................................................
553 MOTHMAN (Gve
Adam)........................................................................................................
557
- 18. 18 Yazlar
- 19. Yazlar 19 COSMOS: A SPACE-TME ODYSSEY/ Cosmos: Bir Uzay
Serveni (2014) Ynetmen: Bill Pope, Brannon Braga, Ann Druyan
Senaryo: Ann Druyan lke: ABD Sezon: 1.Sezon Tr: Belgesel Rating:
imdb 9.5 (11,158 Oy) Vizyon Tarihi: 09 Mart 2014 Sre: 60 dakika
Dil: ngilizce Mzik: Alan Silvestri ekim Yeri: Northern California,
California, USA Oyuncular. Neil deGrasse Tyson Stoney Emshwiller
eviri: ZEUS, Niliven, Garajmdaki Ejder, Aquacat, Felis Agnosticus
zet Cosmos: Bir Uzay Serveni; evrenin grkemini ortaya kartmak ve
Kozmik Takvim ve Hayal Gc Gemisi de dahil olmak zere orijinal
serilerin bilinen ynlerini tekrar kefetmek iin bilimsel hikaye
anlatmnn yeni yollarn bulacak. pheci yaklamlarla merak bir araya
getirerek ve bilimi grsel, duygusal, spiritel elementlerle
dokuyarak daha nce yaamadmz deneyimler yaayacaz. - Gnderen:
Fraghera En ok beenilen yorumlar Belgeselin ilk blm, ABD'de
yaynlanal daha bir gn bile olmadan FX ve National Geographic'te
Haluk Bilginer'in enfes sesiyle bizlerle bulutu. Seslendiren Haluk
Bilginer olsa da, orijinal sesiyle izlemeyi tercih ederdim. **
Bilmeyenler iin, herkesin anlayabilecei ekilde basit bir dil
kullanlm. Tarihi animasyonlar harikayd. Grsel efektler iyiydi.
Belgesel olduka akc. Ne zaman balayp ne zaman bittiini anlamadm.
Neil deGrasse Tyson her zamanki gibi sempatikti. Sagan'l sahnelerde
duygulandm. ok zgn ** Her hafta pazartesi 22:30'da, NeoGeo ve FX'te
Trke dublaj yaynlanacak. Yaadmz evreni, dnyay ve kendimizi tanmak
iin karlmayacak bir belgesel serisi olacak. zlemenizi tavsiye
ediyorum. ** Belgeselin konsepti ayn Carl Sagan'n cosmosu gibi.
Sadece grnt efektleri bu belgeselin olaand gzel ve bilgi
birikiminin ilk cosmosa gre daha fazla olmas bize ilk cosmosdan
daha iyi bir belgesel izleyeceimiz hissini verdi bana.
- 20. 20 Yazlar Carl Edward Sagan Belgesel Metni (1. Sezon)
Cosmos "Kozmos var olan var olmu veya var olacak her eydir. Benimle
gelin." - Carl Sagan Bir nesil nce gkbilimci Carl Sagan burada
durdu ve biz yzlerce milyon insan alp mthi bir maceraya bilim ile
aa karlan evrenin kefine gtrd. imdi tekrar yola kma zaman. Bizi
sonsuzluun ularna ve zamann afandan uzak gelecee gtrecek bir
yolculua kmak zereyiz. Galaksiler, gneler ve dnyalar kefedeceiz
uzay-zamann ktleekim dalgalarnda srf yapacaz ate ve buz iinde
yaayan varlklarla tanacaz lmsz yldzlarn gezegenlerini greceiz
gneler kadar byk atomlar ve atomlardan kk evrenler bulacaz. Kozmos
ayn zamanda bizim de hikayemiz. Bu gebe avc-toplayc gruplarndan
yldzlara giden yolu bulanlarn destan ok kahramanl tek bir macera.
Bu yolculuk iin, hayal gcne ihtiyacmz var. Fakat hayal gc yalnz
bana yeterli deil nk doann gereklii hayal edebileceimiz her eyden
daha harikulade. Bu macera bir takm basit kurala sk skya bal
kalarak yaplan nesiller boyu sren aratrmalarla mmkn oldu. Fikirleri
deney ve gzlem ile test et testi geen fikirleri gelitir
geemeyenleri reddet kantlar gtrdkleri yere kadar takip et ve her
eyi sorgula. Bu koullar kabul ettiin srece kozmos senindir. imdi,
benimle gelin. 1. BLM: Samanyolu'na Uyanmak Uzay ve zamann
zincirlerinden bamsz bu hayal gc gemisinde her yere gidebiliriz.
Uzayn neresinde olduumuzu grmek istiyorsanz n camdan dar bakmanz
yeterli. Zamann boyutunda, gemi altmzda uzanyor. te Dnya 250 milyon
yl nce byle grnyordu. Eer gelecei grmek istiyorsanz, yukar bakn. Bu
da bundan 250 milyon yl sonra nasl grnebilecei. Eer kozmosun en cra
kelerine gitmeye cret edeceksek kozmik adresimizi bilmemiz gerekir
ve bu da o adresin ilk satrdr: DNYA Dnya'dan, imdiye dek bildiimiz
tek yuvadan kozmosun en cra kelerine gitmek iin ayrlyoruz. En yakn
komumuz, Ay'da, gkyz okyanuslar veya yaam yoktur. Yalnzca kozmik
arpmalarn yaralar vardr. Yldzmz rzgara, dalgalara ve dnyamz
zerindeki tm yaama g verir. Gne, Gne Sistemi'nin tm gezegenlerini
ktleekimiyle kucaklar. Merkr ile balar bulutlarla kapl, kontrolden
km sera etkisinin bir nevi cehenneme dndrd Vens'le devam eder. Mars
Dnya
- 21. Yazlar 21 kadar topra olan bir gezegen. Mars ve Jpiter
yrngelerinin arasnda Gne'in etrafn evreleyen gkta kua. Drt dev ve
dzinelerce daha kk uydusuyla Jpiterin kendine ait bir gne sistemi
var gibidir. Ktlesi dier tm gezegenlerin toplamndan fazladr.
Jpiter'in Byk Krmz Leke'si tm gezegenimizin boyundan kat daha byk
ve yzyllardr kopmakta olan bir kasrgadr. Gne Sistemimizin mcevheri
Satrn yrngede ar ar dnen saysz kar topu otobanlaryla evrelenmi ve
her bir kar topu, kk bir uydu. Urans ve Neptn atalarmza yabanc d
gezegenler. Teleskobun icadndan sonra kefedilebildiler. D
gezegenlerin tesinde on binlerce donmu dnya yn mevcut ve Plton
onlardan biri. Uzay aralarmzn tm arasnda evimizden en uzaa seyahat
etmi olan budur: Voyager 1. Bundan milyar yl sonrasna bir mesaj
tayor kim olduumuza nasl hissettiimize ve ne tr mzikler yaptmza
dair. # Blind Willie Johnson # # Dark Was the Night # Bu muazzam
kozmik okyanusun derin sular ve iindeki saysz dnyalar, nmzde
uzanyor. Bu kadar uzaktan, Gne de herhangi bir yldz gibi grnebilir.
Ancak ktleekimsel gc hala yaklak be milyar yl nce Gne Sistemi'nin
oluumunun kalntlar olan trilyonlarca donmu kuyruklu yldz tutar. Biz
buna Oort Bulutu diyoruz. Daha nce kimse onu grmedi, gremez de nk
bu kk dnyalarn her birinin en yakn komularna olan uzaklklar Dnya'nn
Satrn'e uzakl kadar. Bu devasa kuyruklu yldz bulutu Gne Sistemi'ni
evreler bu da kozmik adresimizin ikinci satrn oluturur: GNE SSTEM
Dier yldzlarn gezegenlerini sadece birka on yldr tespit
edebiliyoruz ancak imdiden biliyoruz ki varolan gezegenlerin saylar
yldzlardan bile fazla. Hemen hepsi muhtemelen Dnya'dan olduka farkl
ve bildiimiz trden yaama elverili deil. Fakat yaama dair ne
biliyoruz ki? imdiye dek yalnzca bir tanesiyle karlatk. Dnya'daki
yaam. Bir ey gryor musunuz? Sadece uzay boluu, deil mi? nsan gzleri
kozmosta yansyan n yalnzca ince bir parasn grebilir. Ancak bilim
bize duyularmzla gremediimiz eyleri grme gc verir. Kzltesi, gece-gr
gzlkleriyle grnr hale gelen bir k trdr. Karanl kzltesi bir sensrle
tarayn. zbe bir gezegen. Gnesiz bir dnya. Galaksimizde byle
milyarlarcas var, ebedi gecede babo srklenen. Onlar yetimler, paras
olduklar yldz sistemlerinin kaotik doumlar srasnda anne yldzlarndan
koparlmlar. zbe gezegenlerin ekirdekleri eriyik yzeyleri ise
donuktur. Bu iki u blge arasnda sv su okyanuslar bulunuyor
olabilir. Orada nelerin yzdn kim bilebilir ki? Samanyolu kzltesi
kta byle grnyor. Yalnzca parlak olanlar deil, her bir kk nokta bir
yldz. Ka yldz var? Ka gezegen var? Canl olmann ka farkl yolu var?
Biz bu resmin neresindeyiz? Darda uzanan u kolu gryor musunuz? te
biz, orada yayoruz. Merkezden yaklak 30 bin k yl uzakta. Samanyolu
Galaksisi kozmik adresimizde bir sonraki satrmz. u anda yuvamzdan
100 bin k yl uzaktayz. In, yani var olan en hzl eyin Dnya'dan bize
ulamas 100 bin yl sryor. Bu, komu galaksimiz olan Andromeda'daki
Byk Spiral. Bu iki dev galaksiye ve etrafta gezinen birka kk
galaksiye "Yerel Grup" diyoruz. YEREL GRUP Kendi galaksimizi bu
kadar uzaktan seemiyoruz bile. Samanyolu, Baak Sperkmesi'ndeki
binlerce galaksiden yalnzca biri. Bu lekte en kk noktacklar da
dahil, grdmz tm nesneler birer galaksi. Her bir galakside
milyarlarca gne ve saysz gezegen bulunuyor. Ne var ki Baak
Sperkmesi'nin tamam da evrenimizin yalnzca ufack bir ksmn
oluturuyor. Bu, bildiimiz en
- 22. 22 Yazlar geni lekteki haliyle, kozmos: Yz milyarlarca
galaksiden oluan bir a. Buras, kozmik adresimizin son satr. Tabii,
imdilik. GZLEMLENEBLR EVREN Gzlemlenebilir evren mi?! Ne demek ki
bu? Hayal gc gemimizdeki bizler iin bile uzay-zamanda grebileceimiz
uzakln bir snr var. Bu snr, kozmik ufuumuz. Bu ufuun tesinde,
evrenin ok uzaklarda bulunan paralar yatyor. Evrenin 13.8 milyar
yllk tarihinde bu paralarn nn bize ulamas iin yeteri kadar zaman
gemi deil. Biroumuz, tm bunlarn, gzlemlenebilir evrenimizdeki tm
gezegenlerin, yldzlarn galaksi ve kmelerin baka evrenlerden oluan
bir okyanustaki kk baloncuklardan baka bir ey olmadndan
phelenmitir: oklu evren. Evren stnde evren. Sonsuz sayda gezegen.
Biraz minik hissettiniz, deil mi? Eh, kozmos balamnda dndmzde,
gerekten de kk kalyoruz. Sersemletici bir enginlikte yzen bir toz
zerreciinin zerinde yaayan kk canllar olabiliriz ama kk dnmyoruz.
Bu kozmik perspektif, grece yeni. Yalnzca drt yzyl nce, bizim bu
minik dnyamz kozmosun geri kalanna kar kaytszd. Teleskop icat
edilmemiti. Evren, yalnzca plak gzle grlenlerden ibaretti. GORDANO
BRUNO 1599 ylnda herkes Gne'in, gezegenlerin ve yldzlarn gkyznde,
Dnya'nn evresinde dnen klar olduunu ve bizim de bize mahsus yaratlm
kk bir evrenin merkezinde bulunduumuzu biliyordu. Tm gezegende,
sonsuzlua uzanan genilikte bir kozmosun varln hayal eden tek bir
insan vard. Peki bu insan, 1600 ylnn ylba arifesini nasl m
geiriyordu? Eh, hapiste, tabii ki. Hepimizin yaamnda, evrenin
merkezinde olmadmz, kendimizden. ok daha byk bir eye ait olduumuzu
fark ettiimiz bir an gelir. Bu da bymenin bir parasdr. Bu olay nasl
her birimizin bana geliyorsa 16. yzylda da uygarlmzn bana gelmiti.
Teleskobun icadndan nce evrenin yalnzca plak gzle grdklerinizden
ibaret olduu bir dnya hayal edin. Dnya'nn hareketsiz olduu ve
gkyzndeki her eyin Gne'in, Ay'n yldzlarn ve gezegenlerin bizim
evremizde dnd apak ortadayd. Ama sonra, Kopernik adl Polonyal bir
gkbilimci ve rahip radikal bir neri sundu. Dnya, merkezde falan
deildi. O da yalnzca bir gezegendi ve dierleri gibi Gne'in etrafnda
dnyordu. Protestan reformcu Martin Luther gibi biroklar bu fikri,
Kutsal Kitap'a kar rezil bir hakaret olarak grd. Korkmulard. Ama
bakasyla kyaslannca, Kopernik'in ok ileri gittii sylenemezdi. Bu
adamn ad Giordano Bruno'ydu ve bu adam, doutan bir asiydi. Bu
darack, kk evrenden kurtulmak iin yanp tutuuyordu. Napoli'de gen
bir Dominikan keiken bile kural d yayordu. O zamanlarda talya'da,
dnce zgrl diye bir ey yoktu. Ama Bruno, Tanr'nn yarats hakknda her
eye dair bir bilgi al ekiyordu. Kilise tarafndan yasaklanm kitaplar
okumaya cret etti ve bu da onun felaketi oldu. Bu kitaplarn birinde
1,500 yldan daha uzun sredir l olan, Antik Romal bir adam ona, ok
daha byk, kendisinin Tanr fikri kadar snrsz bir evren hakknda
fsldyordu. Lukretius, okuyucudan evrenin kysnda durup dar doru bir
ok frlattklarn hayal etmelerini istiyordu. Eer ok ilerlemeye devam
ederse, o halde evrenin dnlenden ok daha teye uzand ortada olacakt.
Ama ok ilerlemeye devam etmezse rnein bir duvara arparsa, bu
durumda da o duvar evrenin sonu olduu dnlen noktann da tesinde
duruyor demekti. imdi, eer o duvarn zerinde durup bir baka ok
frlatrsanz nnzde ayn iki olas sonu olacaktr: Ok ya uzayn
derinliklerinde sonsuza dek uacak ya da zerinde durup bir baka ok
frlatabileceiniz engele arpacaktr. Her iki durumda da evren
snrszdr. Kozmos, snrsz olmaldr. Bu durum Bruno'ya kusursuz biimde
mantkl geldi. Onun tapt Tanr, sonsuzdu. O halde, diye dnd, Yaratl
nasl bundan daha eksik olabilir? Bu, sahip olduu dzenli son iti.
30'una bastnda yazgsn belirleyen bir fikir bulmutu. Dnde, yldz
kubbesiyle evrelenen bir dnyada uyanmt. Bruno'nun dnemindeki kozmos
tahayyl
- 23. Yazlar 23 byleydi. Bir an ayann altndaki her ey
kayyormuasna bir korku hissine kapld. Fakat cesaretini toplad.
Kanatlarm bolukta gvenle ap sonsuza doru ykseliyorum dierlerinin
uzaktan grmeye zorlandklarn ardmda brakarak. Burada ne yukar var,
ne aa, ne kenar, ne de merkez. Dier yldzlardan farksz olan Gne'i ve
bizimkine benzeyen baka dnyalarn elik ettii baka gnelere benzeyen
yldzlar grdm. Bu usuz bucakszln kefi aka tutulmak gibiydi. Bruno,
sonsuzluun hakikatini tm Avrupa'ya yaymaya alan bir evanjelist
olmay seti. teki Tanr aklarnn, daha heybetli ve olaanst olan bu
Yaratl grn kaytsz artsz kabul edeceklerini dnd. Ne kadar da
aptalmm. Kendi anavatanndaki Roma Katolik Kilisesi tarafndan aforoz
edildi ve svire'deki Kalvinistler ile Almanya'daki Lterciler
tarafndan snr d edildi. Bruno ngiltere'deki Oxford niversitesi'nde
ders verme davetini hemen kabul etti. Nihayet, kendi dengi olan
dinleyiciler karsnda grlerini paylama ans bulduunu dnmt. Kozmosa
dair yeni bir gr sunmak iin geldim. Kopernik kendi dnyamzn evrenin
merkezinde olmadn iddia ederken haklyd. Dnya, Gne etrafnda dner. O
da dierleri gibi bir gezegen. Fakat Kopernik yalnzca afakt. Ben
size gndoumunu getiriyorum. Yldzlar da Dnya ile ayn maddeden yaplm
ateten gneler ve onlarn da en az bizimkiler kadar asil bitki ve
hayvanlar olan sulak gezegenleri var. (tirazlar) Deli misin yoksa,
cahilin teki mi? Herkes yalnzca tek bir dnya olduunu biliyor.
Herkes ne biliyorsa hepsi yanl. Ebedi Tanrmz sonsuz sayda dnyas
olan snrsz bir kinat yaratt. (tirazlar) Geldiin yerde Aristo'yu
okumuyorlar m? Ya da ncil'i? Size yalvaryorum, eski grleri, Kilise
geleneini, inancn ve otoritesini reddedin. Her eye yeni batan
balayalm kantlandn zannettiimiz her eyden - phe ederek. - Kfir!
Kfir! Siz tanry ok kmsyorsunuz! Daha uyank biri bundan dersini
alrd. Ama Bruno byle biri deildi. Kozmosa dair giderek artan
grlerini kendine saklayamad bunu yapmann karl acmasz ve allmadk bir
cezann en ar ekli olmasna ramen. Giordano Bruno din ve devlet
ilerinin ayrlmas ya da ifade zgrlnn her bireyin en kutsal hakk
olarak grlmesi gibi bir eyin sz konusu olmad bir dnemde yaad.
Geleneksel inanla uyumayan bir fikri ifade etmek banza byk bir bela
aabilirdi. Bruno kaytszca talya'ya dnd. Belki vatan hasreti
ekiyordu. Fakat yine de, anavatannn muhtemelen Avrupa'da
gidebilecei en tehlikeli yerlerden biri olduunu bilmesi gerekirdi.
Roma Katolik Kilisesi Engizisyon adyla bilinen bir mahkeme
sistemini ynetiyordu ve Engizisyon'un yegne amac kendilerininkinden
farkl grleri dile getirmeye cret edenleri sorgulamak ve onlara
ikence etmekti. Bruno'nun fikir zabtalarnn eline dmesi ok zaman
almamt. Sonsuz bir evrene iman eden bu avare sekiz yllk zindan
hayat boyunca gten dmt. Acmasz sorgular sresince grlerinden
vazgemeyi inatla reddetti. Kilise Bruno'ya ikence etmek iin her eyi
yapmaya neden bu kadar hevesliydi? Korktuklar neydi? ayet Bruno
haklysa, o zaman kutsal kitaplar ve Kilise'nin otoritesi
sorgulanmaya balayacakt. Nihayet, Engizisyon kardinalleri hkmlerini
vermiti. Kutsal leme'nin ve sa Mesih'in kutsalln sorgulamak Tanr'nn
gazabnn ebedi olmadna ve herkesin yanmaktan kurtulacana inanmak ve
baka dnyalarn var olduunu iddia etmekten sulu bulundun. Yazm olduun
btn kitaplar Aziz Peter Meydan'nda toplanp yaklacak. Saygdeer
Rahip, sekiz yllk zindan hayatm dnmek iin bana ok zaman verdi. Yani
Fikrini mi deitireceksin? Yaratc'ya olan sayg ve sevgim sonsuz
Yaratl grme ilham veriyor. Tvbe etmeyenlere uygun cezann verilmesi
iin Roma Valisi'ne sevk edileceksiniz. Siz bu karar bildirmekten,
benim onu duymaktan korktuumdan daha fazla korkuyorsunuzdur belki
de.
- 24. 24 Yazlar Bruno'nun ehit olmasndan on yl sonra Galileo
teleskopundan ilk kez baktnda Bruno'nun bandan beri hakl olduunun
farkna vard. Samanyolu plak gzle grlemeyen saysz yldzdan oluuyordu
ve bu klarn bazlar aslnda baka gezegenlerdi. Bruno bilim insan
deildi. Kozmosa dair gr ansl bir tahminden ibaretti nk bunu
desteleyecek hibir kant yoktu. ou tahmin gibi yanl kabilirdi. Fakat
fikir bir kere ortaya atldnda bakalarna srf bu fikri rtebilmek iin
bir frsat domu olurdu. Bruno bir anlna uzayn enginliine bakmt. Bkz:
GORDANO BRUNO EVREN 13,8 MLYAR YAI OLAN KOZMK TAKVM Zamann sarsc
snrszl hakknda elinde hibir ipucu yoktu. Nadiren bir yzyldan fazla
yaayan biz insanlar nasl olur da kozmosun tarihi olan zamann
muazzam enginliini kavramay umabiliriz? Evren 13,8 milyar yanda. Tm
bu kozmik zaman hayal etmek iin onu tek bir takvim ylna sdralm.
Kozmik takvim, 1 Ocak'ta evrenimizin douuyla balar. O zamandan
bugne dek gereklemi olan her eyi kapsar ki bu tarih bu takvimde 31
Aralk gece yars olarak gsterilmitir. Bu lekte, her ay yaklak bir
milyar yl uzunluunda. Her gn yaklak olarak 40 milyon yl temsil
ediyor. imdi gidebildiimiz kadar geriye evrenin ilk dakikalarna
gidelim. 1 Ocak, Big Bang yani Byk Patlama. Bu zamanda geri
gidebileceimiz en uzak nokta imdilik. Tm evrenimiz, tek bir atomdan
bile daha kk bir noktadan dodu. Uzay kozmik bir yangnla patlayarak
evrenin genilemesini balatt ve bugn bildiimiz her trl enerji ve
maddeyi ortaya kard. Kulaa lgnca geldiini biliyorum ancak Byk
Patlama teorisini destekleyen ok gl gzleme dayal kantlar mevcut.
Bunlar arasnda evrendeki helyum miktar ve patlamadan geriye kalan
radyo dalgalarnn mas da var. Evren geniledike soumaya balad ve
yaklak 200 milyon yl boyunca her ey karanlkt. Gaz ynlar ktleekim
kuvvetinin etkisiyle bir araya toplanmaya ve snmaya baladlar ta ki
10 Ocak'ta ilk yldzlar ortaya kana kadar. Bu yldzlar 13 Ocak'ta ilk
kk galaksileri oluturmak zere bir araya geldiler. Bu kk galaksiler,
bizim Samanyolumuz da dahil daha byk galaksileri oluturmak zere
yaklak 11 milyar yl nce yani kozmik yln 15 Mart'nda birletiler. Yz
milyarlarca gne. Bizimki hangisi? Henz domad. Bizim gneimiz, dier
yldzlarn kllerinden doacak. Fla gibi patlayan u klar gryor musunuz?
Her biri birer spernova dev bir yldzn parltl lm. Yldzlar bunun gibi
yerlerde, bir tr yldz doumevinde doarlar ve lrler. Devasa gaz ve
toz bulutlarndan yamur damlalar gibi younlaarak meydana gelirler. O
kadar snrlar ki atomlarnn ekirdei ile birlikte kendi iinde yanarak
nefes aldmz oksijeni, kaslarmzdaki karbonu kemiklerimizdeki
kalsiyumu, kanmzdaki demiri meydana getirirler ve bunlarn hepsi ok
uzun zaman nce yok olmu yldzlarn ateli yreklerinden ortaya kar.
Siz, ben, hepimiz yldz tozundan meydana geliriz. Bu yldz tozu, yldz
nesilleri boyunca defalarca geri dnr ve zenginleir. Gneimizin
doumuna daha ne kadar var? Olduka uzun bir sre. Bir alt milyar yl
daha parlamaya balamayacak. Kozmik takvimde Gneimizin doum gn 31
Austos drt buuk milyar yl nce. Gne Sistemimizdeki dier gezegenlerle
birlikte Dnya da, yeni domu Gne'in yrngesinde dnen bir toz ve gaz
bulutundan olutu. Arka arkaya gelen patlamalar byyen bir enkaz
topunu meydana getirdi. u gktan gryor musunuz? Hayr, hayr o deil.
uradaki. Onun yanndakinin ekim kuvveti onu iki buuk santim kadar
sola kaydrd iin bizler varz. Gne Sistemi leinde iki buuk santim
nasl bir fark yaratabilir ki? Bekleyin, greceksiniz. lk bir milyar
yl boyunca Dnya ciddi anlamda dayak yemi gibiydi. Yrngede dnen
moloz paralar srekli arptlar ve birletiler ve sonunda bir gibi
byyerek
- 25. Yazlar 25 Aymz oluturdular. Ay bu iddetli adan geriye kalan
bir hatradr. Eer o kadar zaman nce Dnya'nn yzeyinde olsaydnz Ay
gznze u ankinden yz kat daha parlak grnrd. O zamanlar ok daha sk
bir ktleekimsel kuatmayla Dnya'ya bugn olduundan on kat daha yaknd.
Dnya souduka, denizler olumaya balad. O zamanlar denizlerdeki
gelgit, bugnknden bin kat daha glyd. alar boyunca, Dnya'daki gelgit
kaynakl bu srtnme Ay' uzaklatrd. Kk dnyamzdaki yaam buralarda bir
yerde 21 Eyll'de, yaklak olarak buuk milyar yl nce balad. Hayatn
nasl baladn hala bilmiyoruz. Bildiimiz kadaryla, Samanyolunun baka
bir blgesinden gelmi olabilir. Hayatn kkeni bilimin zlmemi en byk
gizemlerinden biridir. te hayat kendi inanlmaz karmaklktaki
faaliyetleri iin her trl biyokimyasal reeteyi deitirip, yeniden
hazrlyor. 9 Kasm itibaryla artk yaam nefes alabilir, hareket
edebilir beslenebilir ve kendi ortamna tepki verebilir haldedir. O
nc mikroplara ok fazla ey borluyuz. Oh evet, baka bir ey daha var.
Bu organizmalar seksi de kefettiler. 17 Aralk ne gnd ama! Denizdeki
yaam gerek anlamda bir sray yakalam byk bitki ve hayvanlarn
eitlilii ile adeta patlyordu. Tiktaalik karaya kmaya cesaret eden
ilk canllardan biriydi. Muhtemelen baka bir gezegene geldiini dnm
olmal. Ormanlar, dinozorlar kular, bcekler hepsi Aralk aynn son
haftasnda evrimleti. lk iek 28 Aralk'ta at. Bu kadim ormanlar
geliip ldler ve yzeyin altnda kaldlar bylece kalntlar kmre dnt. 300
milyon yl sonra biz insanlar bu kmrn ounu uygarlmz tehlikeye sokmak
pahasna, g salamak iin kullandk. Gne sisteminin oluumu esnasnda
karlatmz gktan hatrlyor musunuz? Hani hafife sola kayan? te, orada.
u anda kozmik takvime gre 30 Aralk saat 06:24. 100 milyon yldan
daha uzun bir sre boyunca bizim atalarmz olan kk memeliler rkeke
ayak altndan ekilirken, dinozorlar Dnya'nn efendileriydi. O gkta,
btn bunlar deitirdi. Hi srklenmediini dnn. Dnya'y tamamen skalam
olurdu ve belki de dinozorlar hala hayatta olurdu. Ama biz olmazdk.
Bu durum u tesadflere varoluun ans faktrne ilikin gzel bir rnektir.
Evren u noktada bile 13,5 milyar yldan daha yal ama hala bizden
eser yok. Bu takvimin temsil ettii engin zaman okyanusunda biz
insanlar kozmik yln ancak son gnnn son saatinde evrildik. 11:59'un
46. saniyesinde. Kaytl tarihimizin tamam son 14 saniyede gerekleti
ve yaadn bildiiniz herkes de o zaman diliminde yaad. Btn o krallar
ve savalar, gler ve icatlar savalar ve aklar, tarih kitaplarndaki
her ey burada, kozmik takvimin bu son saniyelerinde yaand. Ama
kozmik zamann bylesine ksa bir parasn incelemek istiyorsak lei
deitirmek zorundayz. Bizler, kozmosa yeni gelenleriz. Hikayemiz
ancak kozmik yln son akamnda balyor. Yeni Yl gecesi, saat 9:45. 3,5
milyon yl nce sizin ve benim atalarmz bu izleri brakt. Ayaa kalktk
ve onlarla yollarmz ayrdk. ki ayak zerinde durmaya balaynca
gzlerimizi artk yere sabitlemek zorunda deildik. imdi artk yukarya
merak iinde bakmakta zgrdk. nsan varlnn ok byk bir blmnde aa yukar
40 bin nesil boyunca birer gezgindik. Avc ve toplayc gruplar
halinde alet yaparak, atei kullanarak nesnelere isim vererek yaadk.
Bunlarn hepsini de kozmik takvimin son saatinde yaptk. Daha sonraki
olaylar kozmik yln son gecesinin son dakikasn grebilmek iin lek
deitirmemiz gerekecek. 11:59. Evrenin zaman leine gre o kadar
genciz ki kozmik yln son 60 saniyesine yani bundan yaklak 30 bin yl
ncesine gelene kadar henz ilk resimlerimizi bile yapmamtk.
Gkbilimini de bu dnemde icat ettik. Hatta, hepimiz gkbilimcilerin
soyundan geliyoruz. Hayatta kalmamz, yldzlardan doru anlamlar
karmamza kn geliini ve yabani srlerin g zamanlarn tahmin etmemize
balyd. Sonra, yaklak 10 bin yl nce yaam tarzmzda bir devrim meydana
geldi. Atalarmz yaadklar evreyi ekillendirmeyi rendi; yabani bitki
ve hayvanlar evcilletirerek topra ekip bimeye ve yerleik hayata
gemeye balad. Bu, her eyi deitirdi. Tarihimizde ilk kez
tayabileceimizden fazlasna sahiptik. Bunlarn kaydn tutacak bir
ynteme ihtiyacmz vard.
- 26. 26 Yazlar Gece yarsna 14 saniye kala veya yaklak 6 bin yl
nce yazy icat ettik. Ve tahl kilerlerinden fazlasnn kaydn tutmaya
balamamz da fazla uzun srmedi. Yaz yazmak bize, dncelerimizi
saklama ve onlar uzay ve zaman iinde ok daha uzaklara gnderme olana
sundu. Bir kil tabletin zerindeki ufak izler lmszl yenmek iin
kullandmz bir ara haline geldi. Bu, dnyay yerinden oynatt. Musa 7
saniye nce dodu. Buda 6 saniye nce dodu. sa 5 saniye nce dodu.
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) 3 saniye nce dodu. Allah Tel,
Kurn- Kerimde aklad. Aralarnda birbirlerine gizli gizli yle derler:
Dnyada sadece on gn kaldnz.. Aralarnda konutuklar konuyu biz daha
iyi biliriz. Onlarn en olgun ve akll olan o zaman: Bir gnden fazla
kalmadnz der. T-h, 103-104 "Orada bir gn kaldk, yahut bir gnden
daha az; bunu (zaman) saymasn bilenlere sor..." diye cevap
verecekler. Allah: 'Az bir sre kaldnz. Keke siz bunu bilmi
olsaydnz.' buyurur. Mu'minn 113-114 ki saniyeden bile az bir sre
nce Dnya'nn iki yars birbirini kefetti. Ve kozmik takvimin ancak
son saniyesinde doann sr ve kanunlarn ortaya karmak iin bilimi
kullanmaya baladk. Bilimsel yntem yle gldr ki bizi sadece drt
yzylda Galile'nin ilk kez bir teleskopla baka bir gezegene
bakmasndan Ay'a ayak izlerimizi brakmaya kadar gtrmtr. Uzay ve
zamana bakarak kozmosta nerede ve hangi zamanda durduumuzu
kefetmemizi salamtr. "Biz, kozmosun kendisini bilme yollarndan
biriyiz." - Carl Sagan Carl Sagan bir nesil nce Cosmos'un ilk
yolculuuna rehberlik etmiti. O, halka bilimi anlatma konusunda 20.
yzyln en baarl insanyd. Ama her eyden nce bir bilim insanyd. Carl,
gezegenler hakkndaki bilgilerimize muazzam katklar yapt. Satrn'n
dev uydusu Titan'da metan gllerinin var olduuna ilikin tahminleri
doru kt. Dnya'nn ilk zamanlarndaki atmosferinin kuvvetli sera
gazlar iermi olabileceini gsterdi. O, Mars'taki iklimsel
deiikliklerin rzgrla tanan tozdan kaynaklandn anlayan ilk kiiydi.
Carl, dnya d yaam ve zek aratrmalarnda bir ncyd. Uzay a'nn ilk 40
ylnda Gne Sistemi'nin aratrlmasna ynelik byk uzay arac
- 27. Yazlar 27 almalarnn hepsinde nemli roller oynad. Ama
yaptklar bununla da kalmad. Bu, Carl Sagan'n 1975 ylndan kalma
ajandas. Ben o zamanlar kimdim? (Neil deGrasse Tyson) Sadece 17
yanda, bilim adam olma hayalleriyle yanp tutuan Bronx'lu bir
ocuktum. Ve nasl olduysa dnyann en nl gkbilimcisi beni New York'un
dndaki Ithaca'ya davet edip bir cumartesi gnn bana ayracak vakti
bulabilmiti. O karl gn daha dn gibi hatrlyorum. Beni otobs duranda
karlam ve bana Cornell niversitesi'ndeki laboratuvarn gezdirmiti.
Carl masasnn arkasna uzand ve benim iin bu kitab imzalad. "Gelecein
gkbilimcisi Neil'a." - Carl Gnn sonunda beni arabasyla otobs durana
gtrd. Kar ya daha da iddetlenmiti. Telefon numarasn, hem de ev
telefonunun numarasn bir kat parasna yazd ve dedi ki, "Otobs
gelmezse beni ara ve geceyi ailemle birlikte bizim evimizde geir."
O zamanlar bir bilim insan olmak istediimi zaten biliyordum ama o
leden sonra Carl'dan nasl bir insan olmak istediimi rendim. Bana ve
saysz insana yardm elini uzatarak biroumuzu bilim renmeye, retmeye
ve icra etmeye tevik etti. Bilim nesillere yaylm bir ekip almasdr.
Mealenin retmenden renciye ve ondan da retmene gemesidir. Antik
alardan gelip yldzlara uzanan bir ortak akldr. imdi, benimle gelin.
Yolculuumuz daha yeni balyor. 2. BLM Molekllerin Baz Marifetleri
Mart '14 Bu siz, ben ve kpeiniz hakknda bir hikaye. Kpeklerin
ncesinde bir zaman vard. O zaman kpekler yoktu. Bugn ise, byk
kpekler, kk kpekler, sevgi dolular korumaclar, avclar var.
steyebileceiniz her trl kpek var. Bu nasl oldu? Yalnzca kpeklerden
bahsetmiyorum. Bu kadar farkl eit canl nereden geldi? Sorunun
cevab, kulaa bir masaldan veya destandan frlam gibi gelen bir ey
ama aslnda alakas yok. Gelin bundan 30 bin yl ncesine, kpeklerden
nceye atalarmzn son buzul ann sonsuz knda yaad zamana gidelim.
Atalarmz kk gruplar halinde yaayan gezginlerdi. Yldzlarn altnda
uyudular. Gkyz onlarn hikye kitab, takvimi yaam iin bir kullanma
klavuzuydu. Onlara keskin souklarn ne zaman geleceini yabani
tahllarn ne zaman olgunlaacan ren geyii ve bizon srlerinin ne zaman
harekete geeceini sylyordu. Kafalarndaki yuva Dnya'nn kendisiydi.
Fakat dier a canllarn korkusuyla yaadlar. Da aslanlar ve aylar ayn
avlar iin onlarla mcadele verdi. Kurtlar ise aralarndaki en
savunmaszlar karp yemek ile tehdit ediyorlard. Tm kurtlar kemiklere
ulamak istiyordu ancak ou yeterince yaklamaya korkuyordu. Korkular
kanlarnda yksek orandaki stres hormonlarndan kaynaklanr. Bu bir lm
kalm meselesidir. nk insanlara ok yaklamak lmcl olabilir. Ancak baz
kurtlarda, doal eitlilikten dolay bu hormon seviyeleri daha dktr.
Bu da onlar insanlara kar daha korkusuz yapar. Bu kurt ve onun
atalarnn bir ksm yaklak 15 bin yl nce mthi bir hayatta kalma
stratejisi kefetti: nsanlarn evcilletirilmesi. Brak insanlar
avlansn, onlar rktme ve artklarn sana braksnlar. Daha dzenli
besleneceksin, daha ok yavrulayacaksn ve o yavrular senin bu huyunu
devam ettirecekler. Bu dzenli seim her nesilde geliecek ta ki
kurtlarn o soyu, kpeklere evrilene kadar. Buna "en arkada canlsnn
hayatta kalmas" diyebilirsiniz. Bu imdi olduu gibi, o zaman da
insanlar iin iyi bir anlamayd. Artklarla beslenen kpekler sadece
bir temizlik ekibi deildi. Gvenlik olarak da altlar. Bu trler aras
ortaklk zaman iinde devam ettike kpeklerin grnleri de deiiklie
urad. Sevimlilik tercih sebebi haline geldi. Ne kadar irinseniz,
yaama ve genlerinizi sonraki nesillere aktarma ansnz artyordu. kar
ilikisi olarak balayan bu ey zaman iinde derinleen bir arkadala
dnt. Daha sonra olanlar grmek iin yaklak 20 bin yl nceki uzak
atalarmz burada brakalm ve daha yakn gemite Buzul a'nn araya girdii
dneme gidelim.
- 28. 28 Yazlar klimdeki bu aralk bir devrim balatr. Gezginlik
yerine, insanlar yerleirler. Dnyada yeni bir ey vardr Kyler.
nsanlar hala avlanmaya ve toplamaya devam ederler fakat artk
yiyecek ve kyafet de retmektedirler. Tarm. Kurtlar zgrlklerini
dzenli yemek ile takas ettiler. E seme haklarndan vazgetiler. Artk
insanlar onlar iin seiyor. Eitilemeyen, onlar besleyen eli sran
kpekleri srekli olarak ldryorlar. Onlar memnun eden kpekleri ise
besliyorlar. Onlarn ilerini yapan avlanan, gden, koruyan, eken ve
arkadalk yapan kpeklere bakyorlar. Her doumda insanlar en
beendikleri yavrular seiyorlar. Nesiller iinde, kpekler evriliyor.
Bu tr evrime, "yapay seilim" veya "terbiye" deniyor. Kurtlar
kpeklere evirmek biz insanlarn evrimi ilk kez elimize almzdr. O
zamandan beri de, bal olduumuz tm bitki ve hayvanlar
ekillendirerek, yapmaya devam ediyoruz. Kozmik zamann bir gz ap
kapamasnda, yaklak 15-20 bin ylda gri kurtlar, bugn ok sevdiimiz tm
kpeklere evirdik. Bunu bir dnn. Grdnz tm kpek cinsleri insan
elleriyle ekillendirildi. En iyi arkadalarmzn birou, en popler
cinsler yalnzca son birka yzylda yaratld. Evrimin muhteem gc yrtc
kurtlar sry gden ve kurtlar karan sadk obanlara evirdi. Yapay
seilim kurdu obana yabani otlar da buday ve msra evirdi. Hatta,
bugn yediimiz neredeyse tm bitki ve hayvanlar yabani ve daha az
yenilebilir bir atasndan terbiye edildi. Eer yapay seilim byle
kkten deiiklikleri yalnzca 10-15 bin yl iinde gerekletirebiliyorsa
doal seilim milyarlarca ylda neler yapabilir? Cevab yaam tm gzellii
ve eitliliidir. Peki nasl alr? Hayal gc gemimiz bizi uzay ve
zamanda her yere yaamn bir trnn dierine dnt gizli mikrokozmosa bile
gtrebilir. Benimle gelin. yle grnmyor olabilir ancak son iki milyon
yldr bir buzul anda yayoruz. u andaki yalnzca bunun uzun aralarndan
biri. Bu iki milyon yl boyunca iklim souk ve kurakt. Kuzey Kutbu
buz rts bugnknden ok daha gneye uzanyordu. Bu uzun, souk ve buzlu
dnemlerden birinde k denizinin buzlar Kuzey Kutbu'ndan ta Los
Angeles'a kadar genilediinde dev aylar rlanda'nn buz llerinde
dolandlar. Bu sradan bir ay gibi grnebilir ancak iinde olaand bir
eyler oluyor. Yeni trleri ortaya karacak eyler. Bunu grebilmek iin
ok daha kk bir lee hcre leine inmemiz gerekiyor. Bylece aynn reme
sistemini kefedebileceiz. Kalbin iindeki subklavyen arterde
ilerleyelim. Neredeyse geldik. Bunlar, aynn yumurtalarndan bazlar.
Bir tanesinin iinde neler olduunu grmek iin daha da klmeliyiz.
Molekler seviyeye inmemiz gerekecek. Hayal gc gemimiz u anda o
kadar kk ki bir kum tanesine bir milyon gemi sabilir. Kirilerde
almla volta atan u kk tipleri gryor musunuz? Bunlar, kinesin ad
verilen proteinler. Bu kinesinler, hcrelerde oraya buraya kargo
tayan nakliye ekibinin birer paras. Nasl da yabanc grnyorlar. Ancak
bu minik yaratklar ve onlar gibi daha bakalar sizin iinizdekiler de
dahil, tm canl hcrelerin birer paras. Eer yaamn bir tapna varsa
burada, genetik kodlarmzn antik yaztlar olan DNA'y barndran
ekirdekte yatmaktadr. Bu yazlar ise tm yaamn okuyabilecei bir dilde
yazlmtr. DNA, kvrlm bir merdiven veya ift sarmal ekle sahip bir
molekldr. Merdivenin basamaklar, daha kk drt farkl tr moleklden
oluur. Bunlar, genetik alfabenin harfleridir. Bu harflerin belirli
dizilimleri, tm canllara dair bilgileri oluturur ve onlara nasl
byyeceklerini, nasl hareket edeceklerini yemeklerini nasl
sindireceklerini evrelerini nasl alglayacaklarn, nasl iyileip
reyeceklerini syler. ift sarmall DNA, "atom" ad verilen yaklak 100
milyar paral molekler bir makinedir. DNA'nzdaki tek bir molekldeki
atomlarn says, tipik bir galaksideki yldzlarn says kadardr. Ayn ey,
kpekler aylar ve tm canllar iin de geerlidir. Bizler, her birimiz,
minik birer evreniz. Hcreden hcreye ve nesilden nesile aktarlan DNA
mesaj olaanst bir dikkatle kopyalanr. Yeni bir DNA moleklnn douu,
zlen bir proteinin ift sarmaln tellerini koparp basamaklar
ayrmasyla balar. ekirdek svsnn iinde genetik kodun molekler
harfleri serbeste gezinir. Sarmaln her bir teli, kaybolmu
partnerini kopyalar ve birbirinin ayns iki DNA molekl ortaya kar.
Hayat, genleri ite byle retir ve bir nesilden dierine byle
- 29. Yazlar 29 aktarr. Canl bir hcre ikiye blndnde her biri
yannda DNA'nn tam bir kopyasn gtrr. zellemi bir protein gerekli
dzeltmeleri yaparak yalnzca doru harflerin kabul edildiine emin
olur. Bylelikle DNA doru biimde kopyalanabilecektir. Ama hi kimse
kusursuz deildir. Zaman zaman bir dzeltme hatas gzden kaar ve
genetik talimatlarda kk, rastgele bir deiiklie sebep olur. Aynn
yumurta hcresinde bir mutasyon gereklemitir. Bu kadar minik
rastgele bir olayn ok daha byk leklerde sonular olabilir. Bu
mutasyon, krk rengini kontrol eden gende deiiklik yaratt. Bu deiim,
bu aydan doacak nesillerin krklerindeki koyu renk pigmentinin
retimini etkileyecek. ou mutasyon zararszdr. Bazlar lmcldr. Ama
tamamen ans eseri, birka tanesi bir organizmaya rekabet srasnda
kritik birer avantaj salayabilir. Bir yl geti. Aymz anne oldu. O
mutasyonun bir sonucu olarak da iki yavrusundan biri, beyaz bir
krkle dodu. Yavrular d dnyaya alacak kadar bydklerinde hangi aynn,
habersiz avna gizlice yaklamas daha olasdr? Kahverengi ay, karn
zerinde bir kilometre uzaktan bile grlebilir. Beyaz ay ise baarya
ular ve kendine mahsus gen dizilerini aktarabilir. Bu olay, tekrar
tekrar gerekleir. Takip eden nesiller boyunca beyaz krk geni, kutup
ays nfusunun tamamna yaylr. Koyu renk krk geni hayatta kalma
yarndan elenir. Mutasyonlar tamamen rastlantsaldr ve her zaman
gerekleirler. Ama ortam, hayatta kalma ansn artranlar dllendirir.
Hayatta kalmak iin daha iyi uyum salam olan canllar ortam tarafndan
doal biimde seilir. Bu seilim ise rastlantsalln tam tersidir. Ay
nfuslar birbirlerinden ayrld ve binlerce yl sresince evrim yoluyla,
onlar birbirinden ayran baka zellikler gelitirdi. Farkl trler
haline geldiler. Charles Darwin'in "trlerin kkeni" derken kastettii
ey buydu. Bir ay tek bana evrimlemez. Ay nfuslar nesiller boyunca
evrimleir. Eer Kuzey Kutbu'ndaki buzlar, kresel snma yznden klmeye
devam ederse, kutup aylarnn nesli tkenebilir. Onlarn yerini,
buzlarn zld ortama daha iyi uyum salayan kahverengi aylar alr. Bu,
kpeklerinkinden farkl bir hikaye. Bu deiimleri bir retici
gerekletirmedi. Onun yerine, seimi ortamn kendisi yapt. Bu, doal
seilim yoluyla evrim yani bilim tarihindeki en devrimsel kavram.
Darwin, bu fikrinin kantlarn ilk olarak 1859 ylnda sundu. Yaratt
grlt patrt ise hi dinmedi. Neden ki? Kuyruksuz maymunlarla ortak
bir atay paylayor olduumuz dncesiyle gelen rahatszln sanclarn
hepimiz anlyoruz. Akrabalarn verdii utanc kimse yaatamaz. En yakn
akrabalarmz olan empanzeler bakalarnn yannda sklkla uygunsuz
davranlar sergiler. Onlarla aramza mesafe koymak gibi anlalr bir
insani ihtiya vardr. Geleneksel inancn ana nermelerinden biri dier
hayvanlardan ayr olarak yaratldmz eklindedir. Bu fikrin neden bu
kadar kk saldn anlamak kolaydr. Bu bizi zel hissettirir. Ama peki
ya aalarla olan akrabalmz? Bu konuda ne hissediyorsunuz? te, aln
size bir mee aacnn DNA'snn bir kesiti. Bunu bir barkod olarak dnn.
Hayatn kodlarnda yazl olan talimatlar bu aaca, ekeri nasl
metabolize edeceini sylyor. imdi bunu, benim DNA'mdaki ayn parayla
karlatralm. DNA yalan sylemez. Bu aa ve ben, uzun sredir grmeyen
iki kuzeniz. Mesele sadece aalarla da snrl deil. Yeterince geriye
gittiiniz takdirde ortak atalarmz kelebeklerle gri kurtla
mantarlarla kpekbalklaryla bakterilerle ve serelerle paylatmz
bulacaksnz. Kocaman bir aile! Barkodun dier ksmlar trden tre
deiiklik gsterir. Bizi baykutan ve ahtapottan farkl klan budur. Tek
yumurta ikizi deilseniz evrende sizinle ayn DNA'y tayan baka hi
kimse yoktur. Dier trler arasndaki genetik farkllklar doal seilim
iin gereken ham maddeyi salarlar. Hangi genlerin hayatta kalp
oalacan evre belirler. Hayatn en temel ilevleri iin gereken genetik
talimatlara gelirsek mesela eker sindirmek gibi bizler dier trlerle
neredeyse tpatp benzeriz. Bu ilevler yaam iin ok temel olduundan
eitli yaam formlar dier trlerden dallanmadan nce evrilmitir. Bu,
bizim Hayat Aacmz. Bilim, Yeryzndeki tm trlerden oluan bu aile aacn
oluturmamza imkan vermitir. Yakn genetik akrabalarmz ayn aa daln
igal ederler daha uzak kuzenlerimiz daha da uzamzdadr. Her dal bir
canl trn temsil eder. Aa gvdesi ise Yeryzndeki tm canllarn ortak
atalarn