View
3.103
Download
19
Category
Preview:
Citation preview
ORAL MUKOZ MEMRANDA BOZULMA
TANIM
• Oral kavitede bir değişim/hasar bulunan ya da riski taşıyan bir bireydeki durumdur.
ETİYOLOJİK FAKTÖRLER
BireyselMalnütrisyonDehidrasyon
Ağız solunumuYetersiz oral hijyen
Oral hijyen konusunda bilgisizlikUyumsuz protezler
Salivasyonda azalma
AlışkanlıklarSigara kullanımıAlkol kullanımıAsitli yiyecek
tüketimi
Tedavi İle İlişkiliOral alım kapalı
Baş-boyun radyoterapisi
AntinenoplastiklerSteroid ya da
immunosupresifler
PatofizyolojikDiabetes Mellitus
Oral kanserPeriodental hastalık
Enfeksiyon
TANIMLAYICI KRİTERLER
Majör• Oral mukoz membranda
açılma/hasar
Minör• Dilde tabakalar• Tat değişiklikleri• Kserostomi• Stomatisis• Lökoplaki• Ödem• Hemorajik jinjivitis• Pürülan akıntı
1 2 3Ses Normal Normalden daha boğuk
veya çatlak Konuşma sırasında zorlanıyor
Yutkunma Normal Yutkunma sırasında hafif ağrı Yutkunamıyor
Dudaklar Pürüzsüz, pembe ve nemli Kuru veya çatlamış Dudaklarda yara veya kanama var
Dil Pembe ve nemli, papila mevcut
Kuru veya kızarık olmadan dilin üstü kirli sarı bir tabakayla kaplanmış
Çatlamış
Tükürük Sulu Koyu veya yapışkan Yok
Oral mukoza Pembe ve nemliKırmızı veya beyaz bir
tabaka ile kaplanmış, ağız yarası yok
Ağız yarası var ± kanama
Diş etleri Pembe ve normal Ödemli ± kızarıklık Kanama var (spontan ya da basınç uygulaması ile)
Dişler/protez Temiz, ölü doku yok -Diş ve diş eti arasındaki sınırda veya protezin yerleştiği alanda
plak ya da ölü doku mevcutToplam Oral Mukoza Puanı (OMP) 8-14 ise; Oral Mukoz Membranda Bozulma RiskiToplam Oral Mukoza Puanı (OMP) 14-24 ise; Oral Mukoz Membranda Bozulma
TOPLAM PUAN=
Ağız Değerlendirme Rehberi
Dünya Sağlık Örgütü Mukozit Sınıflaması
Grade 0 Grade 1 Grade 2 Grade 3 Grade 4
Normal • Hafif lokal değişiklikler
(eritemli alanlar)• Ağrı ve
duyarlılık henüz yoktur.
• Ağızdan beslenebilir.
• Ağrısız ülser ve eritem
• Hafif ağrı hissi• 2 mm’den küçük
ülserler vardır.• Ağızdan beslenebilir.
• Ağrılı eritem, ödem veya ülser vardır (derinlik
<2mm ve mukozanın
yarısından azında)• Kanama yoktur• Ağızdan alım bozuktur. Zorlukla
yiyebilir.
• Eritem, ödem, ülser (mukozanın
yarısından fazlasında)
• Şiddetli ağrı, kanama vardır.
• Ağızdan alamaz. Parenteral veya
enteral beslenme desteği gerekir.
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
Oral Kavitenin Değerlendirilmesi
Oral Kavitenin Bakımı
Oral Kavitenin
Nemliliğinin Sağlanması
Beslenme Modifikasyonları
Ağrı ve Enfeksiyon Kontrolü
Oral Kavitenin Değerlendirilmesi
•Oral kavitenin izlemi (1x1)- Renk değişikliği, lezyon, ödem, kanama, eksüda,
kuruluk ve ağrı açısından
∆ Periyodik diş muayenesi
• Hemşirelik girişimi∆ Kollobratif
Oral Kavitenin Bakımı • Dişlerin çok yumuşak bir diş fırçası ile en az 2 kez/gün
fırçalanması (yemek sonrası ve uyumadan önce)
• Fırçalamak ağrılı ise pamuklu çubuk ile dişlerin temizlenmesi
• Diş ipi kullanımı (1x1) (Trombosit>50.000 mm3 ise)
• Varsa protez ve köprülerin bakımı (1x1)- Gerekirse protez diş kullanımının ağız yarası iyileşinceye kadar ertelenmesi
• NaHCO3, tuz ya da salin solüsyon ile ağzın çalkalanması – Solüsyon hazırlanışı: 200 ml ılık su içine 1 çay kaşığı
NaHCO3– 3x1 gerekirse sıklığı arttırılmalı
• Alkol içermeyen ağız gargaralarının tercih edilmesi
Oral Kavitenin Nemliliğinin Sağlanması
• Su yudumlayarak, şekersiz sakız çiğneyerek ya da ağızda şekersiz şekerleme gezdirerek ağız nemliliğinin sağlanması
• Küçük buz parçalarının ağızda gezdirilmesi
• Tükürük salgısını arttırmak için sıvı alımının arttırılması (sakıncası yok ise)
• Dudakların su ya da aloe vera bazlı krem ile nemlendirilmesi (12x1 ya da gerektikçe)
Beslenme Modifikasyonları
• Yumuşak ve çiğnemesi kolay gıdaların tüketilmesiÖrneğin; süzme peynir, yumurta, makarna, patates püresi, püre haline getirilmiş gıdalar, çorbalar, püre ve mama şekline getirilmiş meyveler (muz, elma püresi gibi), jöle, dondurma, puding, sütlaç, meyve suyu, yoğurt
•Pişmiş yemeklerin doğrayıcıdan geçirilerek tüketilmesi
•Yemeklerin küçük lokmalar halinde, yavaşça çiğnenerek ve arada su yudumlayarak yenmesi
• Yemeklerin et suyu, sos, tavuk suyu, yoğurt ve diğer sıvılarla yumuşatılarak tüketilmesi
• Ekmek, kek, kraker gibi besinlerin sıvı bir içecekle tüketilmesi
• Yemeklerin oda sıcaklığında tüketilmesi∆ Yemesi kolay ve tahriş etme riski az olan gıdalar
konusunda diyetisyenden danışmanlık alınması∆ Dr. isteminde Total Paranteral Beslenme’ye
(TPN) geçilmesi
• Ağızda yara ya da yanmaya yol açabilecek yiyecek ve içeceklerden geçici bir süreliğine uzak durulması
-Kraker, patates ya da mısır cipsi gibi keskin ve gevrek gıdalar
-Acı sos, köri, kırmızı biber gibi baharatlı gıdalar -Portakal, limon, erik gibi ekşi meyveler -Şekerleme ya da gazoz gibi çok tatlı yiyecek ve
içecekler -Sigara, çiğneme tütünü ve diğer tütün ürünleri
Ağrı ve Enfeksiyon Kontrolü
∆ Şüpheli alanlardan kültür alınması∆ Ağrı kontrolünde Dr. isteminde topikal
analjezikler ya da opioid analjezikler kullanılması
∆ Enfeksiyon kontrolünde Dr. isteminde antibiyotik ve antifungal ajanların kullanılması
Alınabilecek Diğer Hemşirelik Tanıları
• Ağrı• Kanama Riski • Dengesiz Beslenme: Gereksinimden Az
KAYNAKLAR• Carpenito-Moyet, L.J (2012). Hemşirelik Tanıları El Kitabı.(Ed. Erdemir, F.), 13. Baskı, Nobel
Tıp Kitabevleri. İstanbul• Ackley, B.J. & Ladwig, G.B. (2013). Nursing Diagnosis Handbook: An Evidence-Based Guide
to Planning Care, Mosby, 9 edition, 595-600.• Doenges, M.E., Moorhouse, M.F. & Murr, A.C. (2009). Nursing Care Plans: Guidelines for
Individualizing Client Care Across the Life Span F.A. Davis Company, 8 edition, 860.• Karadakovan, A. Can, G., Okçin, F. (2010). Oral Mukozitler, Ed. Can, G. Onkoloji
Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Bakım. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 57-64.• Miller, T., Bowers, T. Bowes, D., Chalmers, C., Duffy, C., Ferguson, U.et. al. (2008). Oral
Health: Nursing Assessment and Interventions. Erişim tarihi: 20.12.2013, www.rnao.org/bestpractices
• Cunnigham, R.S. (2014). Cancer Cachexia Syndrome. In Yarbro, C.H., Wujcik, D. Gobel, B.H., eds. Cancer Symtom Management. 4th ed., Burlington M.A: Jones & Bartlett Learning, 351-379.
• Pan Birmingham Cancer Network, Chemotherapy: Patient Information. Erişim tarihi: 20.12.2013, www.birminghamcancer.nhs.uk.
Recommended