ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ...

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ

ΔΙΣΚΟΥΔΙΣΚΟΥΟ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΡΙΝΩΝ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΚΡΙΝΩΝ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ

ΜΕΚ/ΕΜΕΚ/ΕRRΚ ΚΑΙ Κ ΚΑΙ PIPI33KK//AKT AKT

Βάσος ΚωνσταντίνουΒάσος ΚωνσταντίνουΟρθοπαιδικός ΧειρουργόςΟρθοπαιδικός Χειρουργός

--ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ - ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΑ ΜΕΛΗΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ - ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΑ ΜΕΛΗΓεώργιος ΣάπκαςΓεώργιος Σάπκας

Αναπληρωτής Καθηγητής, Α’ Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Αναπληρωτής Καθηγητής, Α’ Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & ΚαποδιστριακόΕθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο ΑθηνώνΠανεπιστήµιο Αθηνών

Αικατερίνη ΠαυλάκηΑικατερίνη ΠαυλάκηΑναπληρώτρια Καθηγήτρια, Α΄ Εργαστήριο Παθολογικής Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Α΄ Εργαστήριο Παθολογικής

Ανατομικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & ΚαποδιστριακόΑνατομικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο ΑθηνώνΠανεπιστήµιο Αθηνών

Νίκος ΠαπαϊωάννουΝίκος ΠαπαϊωάννουΑναπληρωτής Καθηγητής, Α’ Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Αναπληρωτής Καθηγητής, Α’ Ορθοπαιδική Κλινική, Ιατρική Σχολή,

Εθνικό & ΚαποδιστριακόΕθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο ΑθηνώνΠανεπιστήµιο Αθηνών

Δημήτρης Κλέτσας Δημήτρης Κλέτσας Διευθυντής Εργαστηρίου Κυτταρικού Πολλαπλασιασµού & Διευθυντής Εργαστηρίου Κυτταρικού Πολλαπλασιασµού &

Γήρανσης, Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «∆ηµόκριτος»Γήρανσης, Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «∆ηµόκριτος»

Is There Such a Thing as Degenerative Is There Such a Thing as Degenerative Disc Disease ?Disc Disease ?

( DEGENERATIVE DISC DISEASE. R.Gunzburg, LWW,2004 )( DEGENERATIVE DISC DISEASE. R.Gunzburg, LWW,2004 )

ΝόσοςΝόσος

ΕκφύλισηΕκφύλιση

ΓήρανσηΓήρανση

??

?

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ ΔΙΣΚΩΝΔΙΣΚΩΝ

Προσδίδουν ελαστικότητα

Απορροφούν ενέργεια

Διαμοιράζουν φορτία

ΔΟΜΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥΔΟΜΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Ινώδης δακτύλιος - Εσωτερικός - Εξωτερικός

Πηκτοειδής πυρήνας

Διάχυτος πληθυσμός κυττάρων και άφθονη εξωκυττάρια ουσία, που δομούνται σε ένα περίπλοκο σκελετό από μακρομόρια γεμάτα νερό

Η δομική ακεραιότητα και οι μηχανικές ιδιότητες του δίσκου βασίζονται στα μακρομόρια και την αλληλεπίδραση τους με το νερό

ΔΟΜΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥΔΟΜΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΙΝΩΔΗΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ

Υψηλού προσανατολισμού, πυκνά τοποθετημένα ινώδη πετάλια ,που αποτελούνται κυρίως από κολλαγόνο

Tύπου Ι. Κύτταρα που προσομοιάζουν

με ινοβλάστες - ινοκύτταρα

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΙΝΩΔΗΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ

Ινοχόνδρινα πετάλια λιγότερο πυκνά τοποθετημένα ,που αποτελούνται κυρίως από κολλαγόνο τύπου ΙΙ.

Κύτταρα που προσομοιάζουν με χονδροκύτταρα

ΠΗΚΤΟΕΙΔΗΣ ΠΥΡΗΝΑΣ

Κύτταρα νωτιαίας χορδής (νήπια)

Ειδικό τύπο χονδροκυττάρων (ενήλικες)

Η ΤΕΛΙΚΗ ΠΛΑΚΑ

Αποτελεί τα άνω και κάτω όρια του Μ.Δ.

Υαλοειδής χόνδρος (παιδιά – έφηβοι)

Αποτιτανωμένος χόνδρος – οστούν (ενήλικες)

ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Κολλαγόνο + πρωτεογλυκάνες

Κολλαγόνο σχήμα + ελαστική αντοχή

Πρωτεογλυκάνες - σκληρότητα

- αντοχή στη συμπίεση

- γλοιοελαστικότητα

ΑΓΓΕΙΩΣΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Αιμοφόρα αγγεία διέρχονται από την επιφάνεια του ινώδη δακτυλίου και διατιτραίνουν σε μικρή απόσταση το εξωτερικό του τμήμα

ΝΕΥΡΩΣΗ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Αμμύελες νευρικές ίνες βρίσκονται στην επιφάνεια του δακτυλίου και νευρικές απολήξεις εισέρχονται στα εσωτερικά του στρώματα, φτάνοντας σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες μέχρι τον πηκτοειδή πυρήνα.

ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΟΣΟΥ ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΟΣΟΥ ΕΚΦΥΛΙΣΜΕΝΟΥ ΔΙΣΚΟΥΕΚΦΥΛΙΣΜΕΝΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

(Ν.Ε.Δ.)(Ν.Ε.Δ.)

ΓήρανσηΓήρανση

ΕκφύλισηΕκφύλιση

Με την πάροδο της ηλικίας κανένας άλλος Με την πάροδο της ηλικίας κανένας άλλος ιστός του μυοσκελετικού συστήματος δεν ιστός του μυοσκελετικού συστήματος δεν υφίσταται τόσο σοβαρές μεταβολές όπως ο υφίσταται τόσο σοβαρές μεταβολές όπως ο μεσοσπονδύλιος δίσκοςμεσοσπονδύλιος δίσκος , ως προς τη δομή, , ως προς τη δομή, τη σύνθεση, και κατά συνέπεια τη μηχανική τη σύνθεση, και κατά συνέπεια τη μηχανική συμπεριφορά.συμπεριφορά.

Υγιής δίσκος (αριστερά) και εκφυλισμένος (δεξιά)

...degeneration ultimately arises from a failure of disc cells to make and maintain the organization and composition of the disc matrix…(S.Bibby, J.Yu and J.Urban. The physiology of intervertebral disc degeneration, in DEGENERATIVE DISC DISEASE. R.Gunzburg, DEGENERATIVE DISC DISEASE. R.Gunzburg, LWW,2004LWW,2004)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΕΝΟΣ

Κατά τη γέννησηΚατά τη γέννηση Ινώδης δακτύλιος :Ινώδης δακτύλιος :

Πηκτοειδής πυρήνας :Πηκτοειδής πυρήνας :

- πυκνό δίκτυο ινιδίων κολλαγόνουπυκνό δίκτυο ινιδίων κολλαγόνου- πυκνό μικροαγγειακό δίκτυο μέχρι πυκνό μικροαγγειακό δίκτυο μέχρι

τον πηκτοειδή πυρήνατον πηκτοειδή πυρήνα

- πλούσιος σε κύτταρα της νωτιαίας χορδής, πρωτεογλυκάνες και νερό- καταλαμβάνει περισσότερο από το μισό όγκο του δίσκου

Μέχρι το 20Μέχρι το 20οο έτος έτος Ινώδης δακτύλιος :Ινώδης δακτύλιος :

Πηκτοειδής πυρήνας :Πηκτοειδής πυρήνας :

- Αυξάνει σημαντικά σε όγκο σε Αυξάνει σημαντικά σε όγκο σε βάρος του πυρήναβάρος του πυρήνα

- Το αγγειακό δίκτυο περιορίζεται Το αγγειακό δίκτυο περιορίζεται στην περιφέρειαστην περιφέρεια

-Οι πρωτεογλυκάνες και το νερό περιορίζονται-Τα κύτταρα της νωτιαίας χορδής εξαφανίζονται - Αυξάνονται τα ινοχόνδρινα στοιχεία

ΕνηλικίωσηΕνηλικίωση Πλήρης εξαφάνιση των αγγείωνΠλήρης εξαφάνιση των αγγείων Επέκταση ινοχόνδρινης δομής με διείσδυση στον Επέκταση ινοχόνδρινης δομής με διείσδυση στον

πυρήνα και πλήρης αντικατάσταση ων πυρήνα και πλήρης αντικατάσταση ων πρωτεογλυκανών και του νερούπρωτεογλυκανών και του νερού

Σκλήρυνση του δίσκουΣκλήρυνση του δίσκου Διαταραχή προσανα-Διαταραχή προσανα- τολισμού ινιδίωντολισμού ινιδίων Μικρορήξεις και ρωγμέςΜικρορήξεις και ρωγμές

ΕΚΦΥΛΙΣΗ

ΗλικιωμένουςΗλικιωμένους

Άκαμπτος ινοχόνδρινος Άκαμπτος ινοχόνδρινος δίσκος με τον ινώδη δίσκος με τον ινώδη δακτύλιο να μην δακτύλιο να μην διαχωρίζεται από τον διαχωρίζεται από τον πυρήναπυρήνα

Σοβαρός περιορισμός Σοβαρός περιορισμός της κινητικότητας της της κινητικότητας της Σ.Σ.Σ.Σ.

ΠΟΝΟΣΠΟΝΟΣ

ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Χωρίς συσχέτιση με επαγγελματικούς Χωρίς συσχέτιση με επαγγελματικούς παράγοντεςπαράγοντες

--Ηλικία, φύλο, κάπνισμα, ανθρωπομετρικά Ηλικία, φύλο, κάπνισμα, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, φυσική κατάσταση, ιατρικό ιστορικό, χαρακτηριστικά, φυσική κατάσταση, ιατρικό ιστορικό, ψυχολογικοί παράγοντεςψυχολογικοί παράγοντες

Συσχέτιση με επαγγελματικούς παράγοντεςΣυσχέτιση με επαγγελματικούς παράγοντες --άρση και μεταφορά βαρέων αντικειμένωνάρση και μεταφορά βαρέων αντικειμένων --στροφικές και εκτατικές κινήσειςστροφικές και εκτατικές κινήσεις

--χρήση κομπρεσέρχρήση κομπρεσέρ, , μηχανοδήγησημηχανοδήγηση --παρατεταμένη καθεστηκυία θέσηπαρατεταμένη καθεστηκυία θέση

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Το γονίδιο Το γονίδιο COL9A2COL9A2 κωδικοποιεί μια από τις κωδικοποιεί μια από τις

πολυπεπτιδικές αλυσίδες του κολλαγόνου ΙΧ που πολυπεπτιδικές αλυσίδες του κολλαγόνου ΙΧ που εκφράζεται στο μεσοσπονδύλιο δίσκο εκφράζεται στο μεσοσπονδύλιο δίσκο

Σε ασθενείς με Ν.Ε.Δ. βρέθηκε ένας πολυμορφισμός Σε ασθενείς με Ν.Ε.Δ. βρέθηκε ένας πολυμορφισμός του γονιδίου του γονιδίου COL9A2COL9A2 που μετατρέπει τη γλουταμίνη σε που μετατρέπει τη γλουταμίνη σε τρυπτοφάνη, ο οποίος ενδεχομένως να συνδέεται τρυπτοφάνη, ο οποίος ενδεχομένως να συνδέεται άμεσα με τη νόσο, αφού η τρυπτοφάνη εκφράζεται στο άμεσα με τη νόσο, αφού η τρυπτοφάνη εκφράζεται στο φαινότυπο της Ν.Ε.Δ.φαινότυπο της Ν.Ε.Δ.

((Annulen S., Paasilta P., Lohiniva J. et al. An allele of COL9A2 Annulen S., Paasilta P., Lohiniva J. et al. An allele of COL9A2 associated with intervertebral disc disease. Science, 1999. associated with intervertebral disc disease. Science, 1999. 285(5426):p.409-12.)285(5426):p.409-12.)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ Ν.Ε.Δ.ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ Ν.Ε.Δ.

ΠόνοςΠόνος Νευρολογική Νευρολογική

σημειολογίασημειολογία

Ν.Ε.ΔΝ.Ε.Δ ΔισκοκήληΔισκοκήλη ΑστάθειαΑστάθεια ΑρθρίτιδαΑρθρίτιδα Σπονδυλική στένωσηΣπονδυλική στένωση Εκφυλιστικές Εκφυλιστικές παραμορφώσειςπαραμορφώσεις

ΠόνοςΠόνος-Δίσκος-Δίσκος

-Oπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος-Oπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος-Iνώδης θύλακος-Iνώδης θύλακος

-Σπονδυλικές διαρθρώσεις-Σπονδυλικές διαρθρώσεις-Σπονδυλικές πλάκες-Σπονδυλικές πλάκες

(Kuslich et al. 1991)(Kuslich et al. 1991)

Ο πόνος δεν συμβαδίζει με τις Ο πόνος δεν συμβαδίζει με τις παθολογοανατομικές αλλοιώσειςπαθολογοανατομικές αλλοιώσεις

Μηχανισμός Έκλυσης του ΠόνουΜηχανισμός Έκλυσης του Πόνου

Υποδοχείς πόνουΥποδοχείς πόνου

Διέγερση Διέγερση υποδοχέωνυποδοχέων

Δίσκο (δακτύλιο+πυρήνα)Δίσκο (δακτύλιο+πυρήνα) Τελικές πλάκεςΤελικές πλάκες Σπονδυλικές διαρθρώσειςΣπονδυλικές διαρθρώσεις ΣυνδέσμουςΣυνδέσμους ΜύεςΜύες

Μηχανικά ερεθίσματαΜηχανικά ερεθίσματα Χυμικά ερεθίσματαΧυμικά ερεθίσματα Θερμικά ερεθίσματαΘερμικά ερεθίσματα ΙσχαιμίαΙσχαιμία

ΔισκοκήληΔισκοκήλη

Προβολή Προβολή Πρόπτωση Πρόπτωση ΈκθλιψηΈκθλιψη

Νευρολογική Νευρολογική ΣημειολογίαΣημειολογία

ΑστάθειαΑστάθειαWhite & PanjabiWhite & Panjabi

Σπονδυλολίσθηση > 2 Σπονδυλολίσθηση > 2 mmmmΓωνίωση δίσκου > 10 Γωνίωση δίσκου > 10 00

Σκολίωση > 10 Σκολίωση > 10 00

Νευρολογική Νευρολογική ΣημειολογίαΣημειολογία

Νευρολογική ΣημειολογίαΝευρολογική ΣημειολογίαΣπονδυλική Σπονδυλική

στένωσηστένωση

Νευρολογική ΣημειολογίαΝευρολογική Σημειολογία

Εκφυλιστικές Εκφυλιστικές παραμορφώσειςπαραμορφώσεις

Νευρολογική ΣημειολογίαΝευρολογική Σημειολογία

Νευρολογική ΣημειολογίαΝευρολογική Σημειολογία

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

1.1. Απλές ακτινογραφίεςΑπλές ακτινογραφίες2.2. ΔισκογραφίαΔισκογραφία3.3. ΜυελογραφίαΜυελογραφία4.4. Αξονική τομογραφίαΑξονική τομογραφία5.5. ΜαγνητικήΜαγνητική τομογραφίατομογραφία

1. 1. Απλές ακτινογραφίεςΑπλές ακτινογραφίες

- Ηλικία > 50 ετώνΗλικία > 50 ετών- Πρόσφατο τραύμαΠρόσφατο τραύμα

- Νευρολογική συνδρομήΝευρολογική συνδρομή- Κατάχρηση αλκοόλ-φαρμάκωνΚατάχρηση αλκοόλ-φαρμάκων

- Χρήση κορτιζόνηςΧρήση κορτιζόνης- Κρίση οσφυαλγίας σε λιγότερο από 1 μήναΚρίση οσφυαλγίας σε λιγότερο από 1 μήνα

Ενδείξεις επί Οξείας Οσφυαλγίας

1. 1. Απλές ακτινογραφίεςΑπλές ακτινογραφίες

ΣτένωΣτένωσηση

ΣτένωΣτένωσηση

Φαινόμενο «κενού»Φαινόμενο «κενού»

ΣκλήρυνσηΣκλήρυνσηΣκλήρυνσηΣκλήρυνση

ΟστεόφυταΟστεόφυτα

ΟστεόφυταΟστεόφυτα

2. Δισκογραφία2. Δισκογραφία

Gold standardGold standard για τη διάγνωση πριν την για τη διάγνωση πριν την MRI MRI Πληροφορίες για :Πληροφορίες για : 1. Όγκου του σκιαστικού που ενίεται1. Όγκου του σκιαστικού που ενίεται 2. Της διασποράς του στο Μ.Δ. Όπως 2. Της διασποράς του στο Μ.Δ. Όπως

απεικονίζεται σε α/α απεικονίζεται σε α/α F+P F+P και σε και σε CTCT 3. Χαρακτήρες του πόνου που αναπαράγεται 3. Χαρακτήρες του πόνου που αναπαράγεται

με τη χορήγηση με τη χορήγηση

- Ανεύρεση συμπτωματικού δίσκου όταν θα γίνει Ανεύρεση συμπτωματικού δίσκου όταν θα γίνει σπονδυλοδεσίασπονδυλοδεσία

- Διερεύνηση παρακείμενων δίσκων σε παθολογικές Διερεύνηση παρακείμενων δίσκων σε παθολογικές καταστάσεις σε ένα επίπεδο, ειδικά όταν θα καταστάσεις σε ένα επίπεδο, ειδικά όταν θα αντιμετωπιστούν συντηρητικάαντιμετωπιστούν συντηρητικά

- Εκτίμηση προέλευσης πόνου σε σκολίωσηΕκτίμηση προέλευσης πόνου σε σκολίωση- Προϋπόθεση για διαδερμικές επεμβάσειςΠροϋπόθεση για διαδερμικές επεμβάσεις- Διερεύνηση ΜΤΧ άλγους και υποτροπής Διερεύνηση ΜΤΧ άλγους και υποτροπής

2. Δισκογραφία2. ΔισκογραφίαΕνδείξεις

2. Δισκογραφία2. ΔισκογραφίαΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ

ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ

ΕΙΚΟΝΑ

3. Μυελογραφία3. Μυελογραφία Πλεονέκτημα:Πλεονέκτημα: έλεγχος έλεγχος

δίσκων σε πολλά επίπεδαδίσκων σε πολλά επίπεδα Ένδειξη:Ένδειξη: κλινικά ευρήματα κλινικά ευρήματα

βλάβης στο νωτιαίο μυελό βλάβης στο νωτιαίο μυελό που δεν επιβεβαιώνονται με που δεν επιβεβαιώνονται με άλλες απεικονιστικές άλλες απεικονιστικές εξετάσεις εξετάσεις

Επιπλοκή:Επιπλοκή: ΦΛΕΓΜΟΝΗΦΛΕΓΜΟΝΗ

4. Αξονική τομογραφία4. Αξονική τομογραφία Απεικονίζεται:Απεικονίζεται: το το

«φαινόμενο κενού», η «φαινόμενο κενού», η προβολή του δίσκου, η προβολή του δίσκου, η σκλήρυνση και τα σκλήρυνση και τα οστεόφυταοστεόφυτα

Μειονέκτημα:Μειονέκτημα: αδυναμία απεικόνισης-αδυναμία απεικόνισης-διαφοροδιάγνωσης διαφοροδιάγνωσης βλάβης στο Ν.Μ. και βλάβης στο Ν.Μ. και ΜΤΧ ουλής από ΜΤΧ ουλής από υποτροπή κήληςυποτροπή κήληςΟστεόφυταΟστεόφυτα

Φαινόμενο «κενού»Φαινόμενο «κενού»

ΠροβολήΠροβολή

5. Μαγνητική5. Μαγνητική τομογραφίατομογραφίαΔισκικές αλλοιώσειςΔισκικές αλλοιώσεις

-Oίδημα (Τύπος Ι)-Oίδημα (Τύπος Ι)

-Aνάπτυξη λιπώδους ιστού (Τύπος ΙΙ)-Aνάπτυξη λιπώδους ιστού (Τύπος ΙΙ)

-Tελική σκλήρυνση (Τύπος ΙΙΙ)-Tελική σκλήρυνση (Τύπος ΙΙΙ)

(Modic et al. 1984,1991)(Modic et al. 1984,1991)

5. Μαγνητική5. Μαγνητική τομογραφίατομογραφία

ΠροβολήΠροβολή – – Πίεση Πίεση στο νωτιαίο σάκοστο νωτιαίο σάκο

Φαινόμενο «κενού»Φαινόμενο «κενού»

ΣτένωΣτένωσηση

Κήλες του Κήλες του SchmorlSchmorl

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ν.Ε.Δ.ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ν.Ε.Δ.

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Φαρμακευτική αγωγή Φαρμακευτική αγωγή (αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα, (αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα,

μυοχαλαρωτικά)μυοχαλαρωτικά) ΦυσικοθεραπείαΦυσικοθεραπεία (μυϊκή ενδυνάμωση, διατάσεις, (μυϊκή ενδυνάμωση, διατάσεις,

έλξη του κορμού, μαλάξεις, θερμοθεραπεία)έλξη του κορμού, μαλάξεις, θερμοθεραπεία) Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός Διαδερμικός Ηλεκτρικός Ερεθισμός (TENS)-(TENS)-

απευαισθητοποίηση από τον πόνοαπευαισθητοποίηση από τον πόνο ΒελονισμόςΒελονισμός (έκκριση ενδορφινών μειώνει τον πόνο) (έκκριση ενδορφινών μειώνει τον πόνο) ΕγχύσειςΕγχύσεις (επισκληρίδιες, (επισκληρίδιες, , , διαρθρώσεις, σημεία διαρθρώσεις, σημεία

ευαισθησίας)ευαισθησίας)

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Τροποποίηση Τροποποίηση δραστηριοτήτωνδραστηριοτήτων

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα

-Υποχώρηση φλεγμονής και του πόνου-Εξέλιξη εκφυλιστικής νόσου

Η συντηρητική αγωγή φαίνεται να υπερτερεί σε μακρόχρονο follow up έναντι της χειρουργικής θεραπείας

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΕνδείξειςΕνδείξεις

-Ιππουριδική συνδρομή- Επιδεινούμενη νευρολογική

σημειολογία- Πόνος ανθιστάμενος σε συντηρητική

αγωγή

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΕπιλογέςΕπιλογές

1.1. ΠυρηνόλυσηΠυρηνόλυση2. Ενδοδισκική ηλεκτροθεραπείαΕνδοδισκική ηλεκτροθεραπεία3. Δισκεκτομή - πεταλεκτομήΔισκεκτομή - πεταλεκτομή4.4. Ολική αντικατάσταση του δίσκουΟλική αντικατάσταση του δίσκου5.5. Αντικατάσταση του πηκτοειδή πυρήναΑντικατάσταση του πηκτοειδή πυρήνα6.6. Δυναμική σταθεροποίησηΔυναμική σταθεροποίηση7.7. ΣπονδυλοδεσίαΣπονδυλοδεσία

1. Πυρηνόλυση1. Πυρηνόλυση

1963 Smith 1963 Smith , 1982, 1982 FDA FDA Αμερική Αμερική Διάλυση του πυρήνα με διαδερμική έγχυση Διάλυση του πυρήνα με διαδερμική έγχυση

ενός πρωτεολυτικού ενζύμου (χυμοπαΐνης)ενός πρωτεολυτικού ενζύμου (χυμοπαΐνης) Ίδιες ενδείξεις με δισκεκτομήΊδιες ενδείξεις με δισκεκτομή Λιγότερο αποτελεσματική και δυνητικά Λιγότερο αποτελεσματική και δυνητικά

επικίνδυνη (αλλεργικών αντιδράσεων, επικίνδυνη (αλλεργικών αντιδράσεων, πρόκλησης ιππουριδικής συνδρομής, πρόκλησης ιππουριδικής συνδρομής, αδυναμίας ελέγχου αποτελέσματος και αδυναμίας ελέγχου αποτελέσματος και επερχόμενης αστάθειας)επερχόμενης αστάθειας)

2. Ενδοδισκική ηλεκτροθεραπεία2. Ενδοδισκική ηλεκτροθεραπεία

Απελευθέρωση θερμότητας 60Απελευθέρωση θερμότητας 60οο Κελσίου Κελσίου προκαλεί:προκαλεί: - συρρίκνωση του πυρήνα - συρρίκνωση του πυρήνα

- καταστροφή ιδιοδεκτικών ινών πόνου- καταστροφή ιδιοδεκτικών ινών πόνου Προϋπόθεση:Προϋπόθεση: - ο δίσκος να διατηρεί - ο δίσκος να διατηρεί

τουλάχιστον το 50 % του ύψους τουτουλάχιστον το 50 % του ύψους του - χωρίς ρήξη και καλής ποιότητας - χωρίς ρήξη και καλής ποιότητας

ινώδης δακτύλιοςινώδης δακτύλιος

3. Δισκεκτομή3. Δισκεκτομή

Διαδερμική δισκεκτομήΔιαδερμική δισκεκτομή

Αναρρόφηση του προσπίπτοντος υλικού με τη Αναρρόφηση του προσπίπτοντος υλικού με τη διαδερμική τοποθέτηση ενός ειδικού στυλεού διαδερμική τοποθέτηση ενός ειδικού στυλεού αναρρόφησης κάτω από ακτινοσκοπικό έλεγχοαναρρόφησης κάτω από ακτινοσκοπικό έλεγχο

3. Δισκεκτομή3. Δισκεκτομή

Ανοικτή δισκεκτομή - ΠεταλεκτομήΑνοικτή δισκεκτομή - Πεταλεκτομή

-Αφαίρεση τμήματος ή όλου του πετάλου και του -Αφαίρεση τμήματος ή όλου του πετάλου και του ωχρού συνδέσμουωχρού συνδέσμου

-Παραμερίζεται ο μηνιγγικός σάκος και η νευρική -Παραμερίζεται ο μηνιγγικός σάκος και η νευρική ρίζαρίζα

-Αποκαλύπτεται και αφαιρείται η πρόπτωση του -Αποκαλύπτεται και αφαιρείται η πρόπτωση του δίσκου δίσκου

3. Δισκεκτομή3. Δισκεκτομή

ΜικροδισκεκτομήΜικροδισκεκτομή - Ενδοσκοπική- Ενδοσκοπική

- Περιορισμένη ανοικτή - Περιορισμένη ανοικτή δισκεκτομή, με τη βοήθεια δισκεκτομή, με τη βοήθεια

μικροσκοπίου ή ενδοσκοπίουμικροσκοπίου ή ενδοσκοπίου

4.Ολική αντικατάσταση του 4.Ολική αντικατάσταση του δίσκουδίσκου

Ενδείξεις Τεχνητού ΔίσκουΕνδείξεις Τεχνητού Δίσκου

-NEΔ ενός ή δύο επιπέδων-Σύνδρομο μετά δισκεκτομή-Χρόνια οσφυαλγία-Αστάθεια-Σπονδυλολίσθηση < 10% -Ηλικία < 45 έτη-Αποτυχία συντηρητικής αγωγής-Υποτροπή δισκοκήλης σε ένα επίπεδο

5. Αντικατάσταση του πηκτοειδή 5. Αντικατάσταση του πηκτοειδή πυρήναπυρήνα

Ενδείξεις Προσθετικού ΠυρήναPDN (Prosthetic Disc Nucleus) Raymedica

-Συμπτωματολογία ΝΕΔ σε ασθενείς < 50 ετών και αποτυχία συντηρητικής θεραπείας για 6 μήνες

-Στένωση μεσοσπονδύλιου διαστήματος σε ένα ή δύο επίπεδα μέχρι 50 % του ύψους του

- Χωρίς ρήξη του ινώδη δακτυλίου

6. Δυναμική σταθεροποίηση6. Δυναμική σταθεροποίηση

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ DYNESYSDYNESYSDynamic Neutralization System for the SpineDynamic Neutralization System for the Spine

1) Σπονδυλοαρθροπάθεια & πρωτογενής δισκοπάθεια2) Προβολή /πρόπτωση δίσκου3) Συνύπαρξη λειτουργικής αστάθειας5) Μονοτμηματική στένωση6) Πολυτμηματική στένωση

7. Σπονδυλοδεσία7. Σπονδυλοδεσία

-Έλεγχος της μηχανικής -Έλεγχος της μηχανικής αστάθειαςαστάθειας

-Περιορισμός του πόνου-Περιορισμός του πόνου-Δημιουργία συνθηκών -Δημιουργία συνθηκών

επούλωσηςεπούλωσης-Aποτελεσματική και μόνιμη -Aποτελεσματική και μόνιμη

λύση λύση

ΠλεονεκτήΠλεονεκτήματαματα

ΜειονεκτήΜειονεκτήματαματα-Πλήρης κατάργηση κάθε -Πλήρης κατάργηση κάθε

κίνησηςκίνησης-Mη αναστρέψιμη διαδικασία-Mη αναστρέψιμη διαδικασία-Kαταστροφή μίας άρθρωσης-Kαταστροφή μίας άρθρωσης

-Kαταπόνηση & εκφύλιση-Kαταπόνηση & εκφύλισηγειτονικών σπονδυλικών γειτονικών σπονδυλικών

μονάδωνμονάδων

7. Σπονδυλοδεσία7. ΣπονδυλοδεσίαΟστικάΟστικά

ΜοσχεύματΜοσχεύματαα

ΜεσοσπονδΜεσοσπονδύλιύλι

ΕμφυτεύμαΕμφυτεύματατα

ΟπίσθιαΟπίσθια

ΣπονδυλοδεσίΣπονδυλοδεσίαα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΝΕΔ είναι προοδευτική διαδικασία Η ΝΕΔ είναι προοδευτική διαδικασία ((ΕΚΦΥΛΙΣΗ -ΓΗΡΑΝΣΗΕΚΦΥΛΙΣΗ -ΓΗΡΑΝΣΗ ) με απρόβλεπτη ) με απρόβλεπτη

εξέλιξη ( εξέλιξη ( ΝΟΣΟΣΝΟΣΟΣ ) ) Η κλινική εικόνα δεν ταυτίζεται με τις Η κλινική εικόνα δεν ταυτίζεται με τις

απεικονιστικές και παθολογοανατομικές απεικονιστικές και παθολογοανατομικές αλλοιώσειςαλλοιώσεις

Η σπονδυλοδεσία αποτελεί την πιο Η σπονδυλοδεσία αποτελεί την πιο δοκιμασμένη & αποτελεσματική λύση επί δοκιμασμένη & αποτελεσματική λύση επί αποτυχίας συντηρητικής αγωγήςαποτυχίας συντηρητικής αγωγής

Το μέλλον...Το μέλλον...

ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΗ γονιδιακή θεραπεία δεν αναφέρεται πλέον αυστηρά στη Η γονιδιακή θεραπεία δεν αναφέρεται πλέον αυστηρά στη

θεραπεία μιας πάθησης με την αντικατάσταση ενός παθολογικού θεραπεία μιας πάθησης με την αντικατάσταση ενός παθολογικού γονιδίου μεγονιδίου με ένα λειτουργικό αντίγραφο. Αντίθετα, βασίζεται στη ένα λειτουργικό αντίγραφο. Αντίθετα, βασίζεται στη

χρήση ενός νουκλεϊκού οξέος, είτε χρήση ενός νουκλεϊκού οξέος, είτε DNADNA είτε είτε RNARNA, για τη , για τη θεραπεία αλλά και την πρόληψη μιας νόσουθεραπεία αλλά και την πρόληψη μιας νόσου

- Ρυθμιστικά γονίδια:Ρυθμιστικά γονίδια: εμποδίζουν εκφύλιση εμποδίζουν εκφύλιση- Δομικά γονίδια:Δομικά γονίδια: σύνθεση και εναλλαγή της εξωκυττάριας σύνθεση και εναλλαγή της εξωκυττάριας

ουσίας ουσίας

ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η διαδικασία της γονιδιακής μεταφοράς Η διαδικασία της γονιδιακής μεταφοράς

περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός νουκλεϊκού οξέος περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός νουκλεϊκού οξέος σ’ έναν πληθυσμό κυττάρων ή σ’ έναν ιστό, με σ’ έναν πληθυσμό κυττάρων ή σ’ έναν ιστό, με αποτέλεσμα τη μετάλλαξη του κυττάρου και τη αποτέλεσμα τη μετάλλαξη του κυττάρου και τη μετάφραση ενός ιδιαίτερου γονιδίου. μετάφραση ενός ιδιαίτερου γονιδίου.

Η αλλαγή αυτή του γενετικού υλικού έχει ως Η αλλαγή αυτή του γενετικού υλικού έχει ως συνέπεια την παραγωγή πρωτεϊνών που συνέπεια την παραγωγή πρωτεϊνών που επηρεάζουν όχι μόνο το μεταβολισμό του επηρεάζουν όχι μόνο το μεταβολισμό του συγκεκριμένου κυττάρου αλλά και των γειτονικών συγκεκριμένου κυττάρου αλλά και των γειτονικών του, που δεν έχουν υποστεί γενετική αλλαγή.του, που δεν έχουν υποστεί γενετική αλλαγή.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ

ΔΙΣΚΩΝ ΔΙΣΚΩΝ Δομικά και ρυθμιστικά γονίδια κωδικοποιούν τον Δομικά και ρυθμιστικά γονίδια κωδικοποιούν τον

αναβολισμό μορίων όπως οι κυτοκίνες και οι μεταγραφικοί αναβολισμό μορίων όπως οι κυτοκίνες και οι μεταγραφικοί παράγοντες ο οποίοι οδηγούν στην ρύθμιση της παράγοντες ο οποίοι οδηγούν στην ρύθμιση της ομοιοστασίας του ΜΔομοιοστασίας του ΜΔ

Οι τελευταίες έρευνες επικεντρώνονται στην θεραπεία με Οι τελευταίες έρευνες επικεντρώνονται στην θεραπεία με έγχυση μακρομορίων πρωτεϊνών στα δισκικά κύτταρα έγχυση μακρομορίων πρωτεϊνών στα δισκικά κύτταρα in in vitrovitro, αποδεικνύοντας την αναβολική δράση συγκεκριμένων , αποδεικνύοντας την αναβολική δράση συγκεκριμένων κυτοκινών, με πολλά υποσχόμενα επιτυχή αποτελέσματα. κυτοκινών, με πολλά υποσχόμενα επιτυχή αποτελέσματα. Πρόκειται για την εισαγωγή θεραπευτικών ποσοτήτων Πρόκειται για την εισαγωγή θεραπευτικών ποσοτήτων αυξητικών παραγόντων (growth factors) εντός του δίσκου.αυξητικών παραγόντων (growth factors) εντός του δίσκου.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ

ΔΙΣΚΩΝ ΔΙΣΚΩΝ Όλοι οι αυξητικοί παράγοντες ασκούν τη Όλοι οι αυξητικοί παράγοντες ασκούν τη

δράση τους στα κύτταρα μέσω υποδοχέων δράση τους στα κύτταρα μέσω υποδοχέων της κυτταρικής μεμβράνης με τη δράση της της κυτταρικής μεμβράνης με τη δράση της τυροσινικής κινάσης, η οποία με τη σειρά της τυροσινικής κινάσης, η οποία με τη σειρά της ενεργοποιεί διάφορα ενδοκυτταρικά ενεργοποιεί διάφορα ενδοκυτταρικά μονοπάτια, με σκοπό τη ρύθμιση των μονοπάτια, με σκοπό τη ρύθμιση των ενδοκυτταρικών λειτουργιών. ενδοκυτταρικών λειτουργιών.

ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΜΕΤΑΓΩΓΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΜΕΤΑΓΩΓΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΑΓΟΥΝ ΤΟΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΠΟΥ ΕΠΑΓΟΥΝ ΤΟΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟ

Μονοπάτι των ενεργοποιηθέντων με τα μιτογόνα Μονοπάτι των ενεργοποιηθέντων με τα μιτογόνα πρωτεϊνικών κινασών (mitogen – activated protein πρωτεϊνικών κινασών (mitogen – activated protein kineses MARKs) -kineses MARKs) - ειδικά η ομάδα των εξωκυττάριων ειδικά η ομάδα των εξωκυττάριων σηματοδοτικών ρυθμιστικών κινασών (extracellular σηματοδοτικών ρυθμιστικών κινασών (extracellular signal regulated kinases-ERKs) signal regulated kinases-ERKs)

Μονοπάτι της φωσφατιδινοσιτολικής – 3 κινάσης / Μονοπάτι της φωσφατιδινοσιτολικής – 3 κινάσης / ΑΑktkt (PI 3-K/Akt). Το μονοπάτι PI 3-K/Akt (PI 3-K/Akt). Το μονοπάτι PI 3-K/Akt συμπλέκεται σύμφωνα με τη βιβλιογραφία στη συμπλέκεται σύμφωνα με τη βιβλιογραφία στη μετάδοση των σημάτων για τους περισσότερους μετάδοση των σημάτων για τους περισσότερους αυξητικούς παράγοντεςαυξητικούς παράγοντες

ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ.ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ. --ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

Νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι κατά τον εκφυλισμό του Νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι κατά τον εκφυλισμό του μεσοσπονδυλίου δίσκου παρατηρείται κυτταρικός μεσοσπονδυλίου δίσκου παρατηρείται κυτταρικός πολλαπλασιασμός.πολλαπλασιασμός.

Οι μηχανισμοί που διέπουν το φαινόμενο δεν είναι γνωστοί. Οι μηχανισμοί που διέπουν το φαινόμενο δεν είναι γνωστοί. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι στον εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι στον εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο

δίσκο παρατηρείται έκκριση αυξητικών παραγόντων.δίσκο παρατηρείται έκκριση αυξητικών παραγόντων. Θεωρείται ότι η έκκριση αυτή αποτελεί μία απόκριση στον Θεωρείται ότι η έκκριση αυτή αποτελεί μία απόκριση στον

εκφυλισμό για την επιδιόρθωση και τελικά τη διατήρηση της εκφυλισμό για την επιδιόρθωση και τελικά τη διατήρηση της ιστικής ομοιοστασίας. ιστικής ομοιοστασίας.

Οι μηχανισμοί που διέπουν τη δράση των αυξητικών παραγόντων Οι μηχανισμοί που διέπουν τη δράση των αυξητικών παραγόντων επί των κυττάρων του μεσοσπονδυλίου δίσκου δεν είναι γνωστοί. επί των κυττάρων του μεσοσπονδυλίου δίσκου δεν είναι γνωστοί.

Σημαντικότεροι αυξητικοί παράγοντες που δρουν στον κυτταρικό Σημαντικότεροι αυξητικοί παράγοντες που δρουν στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό των ΜΔ, αποτελούν τα κλασσικά μιτογόνα : πολλαπλασιασμό των ΜΔ, αποτελούν τα κλασσικά μιτογόνα :

- - PDGFPDGF – – Plateled Derived Growth FactorPlateled Derived Growth Factor – αιμοπεταλιακός – αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγονταςαυξητικός παράγοντας

- - bFGFbFGF – – basic Fibroblast Growth Factorbasic Fibroblast Growth Factor - βασικός ινοβλαστικός - βασικός ινοβλαστικός αυξητικός παράγοντας.αυξητικός παράγοντας.

--IGFIGF--II – – InsulinInsulin – – like Growth Factorlike Growth Factor - ινσουλινοειδής αυξητικός - ινσουλινοειδής αυξητικός παράγοντας, καιπαράγοντας, και

- Μέλη της οικογένειας των αυξητικών παραγόντων - Μέλη της οικογένειας των αυξητικών παραγόντων TGFTGF-β -β ((Transforming Growth FactorTransforming Growth Factor – β) με κύριο εκπρόσωπο την – β) με κύριο εκπρόσωπο την υποομάδα των οστικών μορφογενετικών πρωτεϊνών υποομάδα των οστικών μορφογενετικών πρωτεϊνών BMPsBMPs ( (Bone Bone Morphogenetic ProteinsMorphogenetic Proteins).).

ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ.ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ. --ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

Η ανταπόκριση των κυττάρων των ΜΔ στους πιο πάνω Η ανταπόκριση των κυττάρων των ΜΔ στους πιο πάνω αυξητικούς παράγοντες έχει μελετηθεί και αυξητικούς παράγοντες έχει μελετηθεί και in vitroin vitro και και in vivoin vivo, , με την υπόθεση ότι η κλινική εφαρμογή των αυξητικών με την υπόθεση ότι η κλινική εφαρμογή των αυξητικών παραγόντων μπορεί να αποτελέσει μια νέα θεραπευτική παραγόντων μπορεί να αποτελέσει μια νέα θεραπευτική παρέμβαση εναντίον της εκφύλισης των ΜΔ. παρέμβαση εναντίον της εκφύλισης των ΜΔ.

Οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στην επίδραση Οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στην επίδραση των αυξητικών παραγόντων των αυξητικών παραγόντων στην παραγωγή ή την στην παραγωγή ή την αποδόμηση της εξωκυττάριας ουσίαςαποδόμηση της εξωκυττάριας ουσίας..

Δεν έχουν γίνει μελέτες για την επίδραση των αυξητικών Δεν έχουν γίνει μελέτες για την επίδραση των αυξητικών παραγόντων παραγόντων στον κυτταρικό πολλαπλασιασμόστον κυτταρικό πολλαπλασιασμό

ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ.ΕΚΦΥΛΙΣΗ Μ.Δ. --ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

ΣΤΟΧΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ ΣΤΟΧΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ Κατανόηση της ρύθμισης του κυτταρικού πολλαπλασιασμού στο Κατανόηση της ρύθμισης του κυτταρικού πολλαπλασιασμού στο

μεσοσπονδύλιο δίσκο κατά τη διάρκεια του εκφυλισμού και της μεσοσπονδύλιο δίσκο κατά τη διάρκεια του εκφυλισμού και της γήρανσης. Εξετάστηκαν δύο επιμέρους αλλά αλληλένδετοι γήρανσης. Εξετάστηκαν δύο επιμέρους αλλά αλληλένδετοι παράμετροι του κυτταρικού πολλαπλασιασμού : παράμετροι του κυτταρικού πολλαπλασιασμού :

1. Η επίδραση τριών κύριων αυξητικών παραγόντων -1. Η επίδραση τριών κύριων αυξητικών παραγόντων -PDPDGGFF, , bFGFbFGF και και IGFIGF--II - στη διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού με εξωγενή - στη διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού με εξωγενή χορήγηση και με αυτοκρινή δράση καιχορήγηση και με αυτοκρινή δράση και

2. Η εξακρίβωση της συμμετοχής των ενδοκυτταρικών σηματοδοτικών 2. Η εξακρίβωση της συμμετοχής των ενδοκυτταρικών σηματοδοτικών μονοπατιών μονοπατιών MEK/ERK MEK/ERK και και P1 3-K/Akt P1 3-K/Akt στη διαδικασία του στη διαδικασία του πολλαπλασιασμούπολλαπλασιασμού

Σύγκριση αποτελεσμάτων στη Σταδιοποίηση κατά Σύγκριση αποτελεσμάτων στη Σταδιοποίηση κατά ThompsonThompson

ΥΛΙΚΟΥΛΙΚΟ

05

1015202530354045

ΣΥΝΟΛΟ ΟΜΑΔΑ Ι >20 ετών

ΟΜΑΔΑ ΙΙ 21-40 ετών

ΟΜΑΔΑ ΙΙΙ 41-60 ετών

ΟΜΑΔΑ IV <60 ετών

ΆντρεςΓυναίκεςΣύνολο

7,4%

22,1%29,9%

41,5%

Αριθμός Ασθενών

Μ.Ο. 42,8 έτη Μ.Ο.16 Μ.Ο.32,1 Μ.Ο.48 Μ.Ο. 65,1Κατανομή των ασθενών σύμφωνα με

την ηλικία και το φύλο

41

20

21

3

912

17

ΥΛΙΚΟΥΛΙΚΟ

02468

1012141618

Ο1-2 Ο2-3 Ο3-4 Ο4-5 O5-I1

ΣΥΝΟΛΟ

ΑΝΤΡΕΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Αριθμός Ασθενών

Κατανομή των ασθενών σύμφωνα με το επίπεδο λήψης των μεσοσπονδύλιων δίσκων

Η ταξινόμηση του Thompson περιλαμβάνει 5 κατηγορίες:Τύπος Ι:•Στον πηκτοειδή πυρήνα η γέλη προβάλλει προς τον ινώδη δακτύλιο•Στον ινώδη δακτύλιο μεμονωμένες ίνες κολλαγόνου αρχίζουν να διαχωρίζονται•Στις τελικές πλάκες παραμένει ομοιόμορφη πάχυνση του υαλοειδούς χόνδρου.•Τα σπονδυλικά σώματα παραμένουν με στρογγύλα ομοιόμορφα όρια

Τύπος ΙΙ:•Στον πηκτοειδή πυρήνα αρχίζει να εμφανίζεται περιφερικά της γέλης λευκός ινώδης ιστός.•Στον ινώδη δακτύλιο παρατηρείται βλέννα ανάμεσα στις ίνες του κολλαγόνου.•Στις τελικές πλάκες παρατηρείται ανώμαλη πάχυνση του υαλοειδούς στρώματος.•Στα σπονδυλικά σώματα αρχίζει να εμφανίζεται άμβλυνση των ορίων του.

Τύπος ΙΙΙ:•Στον πηκτοειδή πυρήνα ενισχύεται περιφερικά η ανάπτυξη ινώδους ιστού.•Στον ΙΔ αναπτύσσεται εκτεταμένη βλεννώδης εκφύλιση, ενώ εξαφανίζονται τα όρια ανάμεσα στον ΠΠ και τον ΙΔ.•Στις τελικές πλάκες εμφανίζονται εστιακά ελλείμματα στο χόνδρο.•Στα σπονδυλικά σώματα αρχίζουν να εμφανίζονται μικρά οστεόφυτα στα όρια.

Τύπος IV:•Στον πηκτοειδή πυρήνα αναπτύσσονται οριζόντιες σχισμές παράλληλα με τις τελικές πλάκες.•Στον ινώδη δακτύλιο εμφανίζονται μικρές ρήξεις.•Στις τελικές πλάκες ο ινοχόνδριος ιστός προβάλλει στο υποχόνδριο όπου εμφανίζεται με σκληρωτικές αλλοιώσεις.•Στα σπονδυλικά σώματα αναπτύσσονται οστεόφυτα μέχρι τα 2 χιλιοστά.

Τύπος V:•Στον πηκτοειδή πυρήνα και τον ινώδη δακτύλιο αναπτύσσονται εκτεταμένες σχισμές ενώ τα δύο στοιχεία του δίσκου είναι πλέον δυσδιάκριτα.•Οι τελικές πλάκες παρουσιάζονται εκτεταμένη σκλήρυνση.•Στα σπονδυλικά σώματα αναπτύσσονται οστεόφυτα μεγαλύτερα των 2 χιλιοστών.

ΥΛΙΚΟΥΛΙΚΟ

Κατανομή των ασθενών –Σταδιοποίηση ΜΔ κατά Thompson

-Τύπος Ι :5 ασθενείς ( 2 άντρες και 3 γυναίκες) Μέσος όρος ηλικίας των ασθενών ήταν 20,6 έτη

-Τύπος ΙΙ :10 ασθενείς ( 7 άντρες και 3 γυναίκες) Μέσος όρος ηλικίας των ασθενών ήταν 31,9 έτη

-Τύπος ΙΙΙ:18 ασθενείς ( 8 άντρες και 10 γυναίκες) Μέσος όρος ηλικίας των ασθενών ήταν 47,8 έτη

-Τύπος ΙV:8 ασθενείς ( 4 άντρες και 4 γυναίκες) Μέσος όρος ηλικίας των ασθενών ήταν 59,1 έτη

ΥΛΙΚΟΥΛΙΚΟ

Κατανομή των ασθενών σύμφωνα με την μηχανική καταπόνηση

•1η Κατηγορία με ελαφρά μηχανική καταπόνηση: ανήκουν οι 19 από τους 41 ασθενείς. Από τους 19 ασθενείς οι 10 ήταν άντρες και οι 9 γυναίκες. Η ηλικία των ασθενών ήταν από 10 ετών μέχρι 71 ετών, με μέσο όρο ηλικίας τα 45,8 έτη.

•2η Κατηγορία με βαριά μηχανική καταπόνηση: ανήκουν οι 22 ασθενείς. Από τους 22 ασθενείς, 11 ασθενείς ήταν άντρες και 11 ασθενείς ήταν γυναίκες. Η ηλικία των ασθενών στην κατηγορία αυτή ήταν από 24 ετών μέχρι 68 ετών, με μέσο όρο ηλικίας τα 40,3 έτη.

ΜΕΘΟΔΟΣΜΕΘΟΔΟΣ Οι ΜΔ λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, Οι ΜΔ λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης,

υπό αυστηρά άσηπτες συνθήκες χειρουργείου. υπό αυστηρά άσηπτες συνθήκες χειρουργείου. Ξεχωριστά ο ινώδης δακτύλιος από τον πηκτοειδή πυρήναΞεχωριστά ο ινώδης δακτύλιος από τον πηκτοειδή πυρήνα Το ένα τεμάχιο από το κάθε μέρος τοποθετούνταν σε διάλυμα Το ένα τεμάχιο από το κάθε μέρος τοποθετούνταν σε διάλυμα

φορμόλης 10% σε αναλογία όγκου ιστού προς το διάλυμα περίπου φορμόλης 10% σε αναλογία όγκου ιστού προς το διάλυμα περίπου 1:10 και παραδίνονταν στο 1:10 και παραδίνονταν στο Παθολογοανατομικό Εργαστήριο για Παθολογοανατομικό Εργαστήριο για Ανοσοϊστοχημική μελέτη Ανοσοϊστοχημική μελέτη και πειράματα και πειράματα in vivoin vivo

Το άλλο τεμάχιο τοποθετούνταν σε θρεπτικό διάλυμα 10 κ.εκ. με Το άλλο τεμάχιο τοποθετούνταν σε θρεπτικό διάλυμα 10 κ.εκ. με ακατέργαστη κολλαγονάση (1ακατέργαστη κολλαγονάση (1mgmg//mlml εντός εντός DMEMDMEM) και παραδιδόταν ) και παραδιδόταν στο στο Εργαστήριο Κυτταρικού Πολλαπλασιασμού για καλλιέργειαΕργαστήριο Κυτταρικού Πολλαπλασιασμού για καλλιέργεια, , δημιουργία αρχείου γενεών κυττάρων ΜΔ και διενέργεια των δημιουργία αρχείου γενεών κυττάρων ΜΔ και διενέργεια των πειραμάτων πειραμάτων in vitroin vitro με την επίδραση των αυξητικών παραγόντων. με την επίδραση των αυξητικών παραγόντων.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Καλλιέργεια σε θρεπτικό υλικό-επώαση σε Καλλιέργεια σε θρεπτικό υλικό-επώαση σε κλίβανοκλίβανο

Δημιουργία στιβάδας στην επιφάνειαΔημιουργία στιβάδας στην επιφάνεια Δυνατότητα ανακαλλιέργειαςΔυνατότητα ανακαλλιέργειας Αποθήκευση με ψύξη στους-196Αποθήκευση με ψύξη στους-196οο Κελσίου Κελσίου Μέτρηση αριθμού κυττάρων με Μέτρηση αριθμού κυττάρων με

αιμοκυττόμετρο αιμοκυττόμετρο Neubauer Neubauer και και κυτταρομετρητή κυτταρομετρητή Coulter Counter Coulter Counter

ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

Προσδιορισμό της σύνθεσης Προσδιορισμό της σύνθεσης DNA DNA με:με: Ενσωματώση τριτιωμένης θυμιδίνηςΕνσωματώση τριτιωμένης θυμιδίνης Ενσωμάτωση βρομοδεοξυουριδίνηςΕνσωμάτωση βρομοδεοξυουριδίνης Ενσωμάτωση διαμιδινοφαινυλινδόνηςΕνσωμάτωση διαμιδινοφαινυλινδόνης

Ενσωμάτωση στη φάση Ενσωμάτωση στη φάση S S του κυτταρικού του κυτταρικού πολλάπλασιασμούπολλάπλασιασμού

- Για τη συμμετοχή των - Για τη συμμετοχή των μεταγραφικών μονοπατιών μεταγραφικών μονοπατιών χρησιμοποιήθηκαν αναστολείς της δράσης των χρησιμοποιήθηκαν αναστολείς της δράσης των μονοπατιών στο θρεπτικό υλικόμονοπατιών στο θρεπτικό υλικό

Μελέτη έκφρασης πρωτεϊνών-δεικτών Μελέτη έκφρασης πρωτεϊνών-δεικτών κυτταρικού πολλαπλασιασμού και γήρανσης κυτταρικού πολλαπλασιασμού και γήρανσης με με ΣΤΥΠΩΜΑ ΣΤΥΠΩΜΑ WESTERNWESTERN (WESTERN ANALYSIS)(WESTERN ANALYSIS)

-Καλλιέργεια μετά τη χορήγηση των αντισωμάτων με ή χωρίς -Καλλιέργεια μετά τη χορήγηση των αντισωμάτων με ή χωρίς παρουσία ανστολέων των μονοπατιώνπαρουσία ανστολέων των μονοπατιών

--Λύση των κυττάρωνΛύση των κυττάρων-Διαχωρισμός-απομάκρυνση κυτταρικών λυμμάτων-Διαχωρισμός-απομάκρυνση κυτταρικών λυμμάτων-Ηλεκτροφόριση πρωτεϊνών-Ηλεκτροφόριση πρωτεϊνών-Ηλεκτρομεταφορά σε μεμβράνες-Ηλεκτρομεταφορά σε μεμβράνες-Ανίχνευση με τη χρήση ειδικών αντισωμάτων και δημιουργία -Ανίχνευση με τη χρήση ειδικών αντισωμάτων και δημιουργία

του ανοσοαποτυπώματος του ανοσοαποτυπώματος Western Western

ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Συλλογή υλικού-Μονιμοποίηση σε φορμόληΣυλλογή υλικού-Μονιμοποίηση σε φορμόλη Επίστρωση σε πλακάκιαΕπίστρωση σε πλακάκια Ανοσοϊστοχημική χρώση έναντι των πρωτεϊνών: Ανοσοϊστοχημική χρώση έναντι των πρωτεϊνών: --Ki-67Ki-67- δείκτης κυτταρικού πολλαπλασιασμού- δείκτης κυτταρικού πολλαπλασιασμού-pAkt-pAkt - συμμετοχή μονοπατιού - συμμετοχή μονοπατιού PI 3-K/AktPI 3-K/Akt-pERK-pERK - συμμετοχή μονοπατιού - συμμετοχή μονοπατιού MEK/ERKMEK/ERK Ποσοτικός προσδιορισμός του αριθμού των κυττάρων Ποσοτικός προσδιορισμός του αριθμού των κυττάρων

στα οποία το αντίσωμα έδινε θετική στα οποία το αντίσωμα έδινε θετική κυτταροπλασματική χρώση σε σύνολο 200 κυττάρων κυτταροπλασματική χρώση σε σύνολο 200 κυττάρων (θετικά χρωματισμένα κύτταρα) (θετικά χρωματισμένα κύτταρα)

ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Χρώση αιματοξυλίνης-εωσίνης φυσιολογικού ΜΔ. Με τα βέλη

σημειώνονται τα κύτταρα όπου αραιά παρατηρούνται διάσπαρτα στο δίσκο, περισσότερα στον ινώδη δακτύλιο και

λιγότερα στον πηκτοειδή πυρήνα.

Χρώση αιματοξυλίνης-εωσηνινης εκφυλισμένου ΜΔ. Τα βέλη δείχνουν την

δημιουργία συγκεντώσεων κυττάρων (Clusters), που παρατηρείται ως ανταπόκριση στην εκφύλιση και

προσπάθεια ιστικής ανακατασκευής από τον ίδιο το δίσκο.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

1. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ 1. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Μ. Δ. ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Μ. Δ. ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ PDGFPDGF, , IGFIGF-1 ΚΑΙ -1 ΚΑΙ bb--FGFFGF

Διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού: -κυρίως με τον παράγοντα PDGF και λιγότερο με τον bFGF-κυρίως στα κύτταρα του πηκτοειδούς πυρήνα

1. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ 1. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Μ. Δ. ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Μ. Δ. ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ PDGFPDGF, , IGFIGF-1 ΚΑΙ -1 ΚΑΙ bb--FGFFGF

-Στα κύτταρα μάρτυρες δεν παρατηρείται ενεργός σύνθεση DNA. -Με τη χορήγηση του PDGF παρατηρήθηκε ενσωμάτωση της βρωμοδεοξουριδίνης και της διαμιδοφενυλινδόνης, ένδειξη κυτταρικού πολλαπλασιασμού και σύνθεσης DNA

2. ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ERK ΚΑΙ Akt ΜΕ

ΤΗΝ ΕΞΩΓΕΝΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

2. ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ERK ΚΑΙ Akt ΜΕ

ΤΗΝ ΕΞΩΓΕΝΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

-H χορήγηση των τριών αυξητικών παραγόντων ξεχωριστά, ενεργοποιεί και τα δύο σηματοδοτικά μονοπάτια. Η ενεργοποίησή τους διαπιστώθηκε με την φωσφορυλίωση τους -Ο παράγοντας PDGF βρέθηκε να προκαλεί την πιο ισχυρή ενεργοποίηση και των δύο σηματοδοτικών μονοπατιών, συγκριτικά με τους άλλους δύο αυξητικούς παράγοντες, όπως διαπιστώθηκε και στο προηγούμενο μέρος της μελέτης . Η ενεργοποίηση μάλιστα ήταν πιο ισχυρή για το μονοπάτι ERK σε σχέση με το Akt-Σε ταυτόχρονη χορήγηση και των τριών αυξητικών παραγόντων διαπιστώθηκε ο μέγιστος βαθμός φωσφορυλίωσης των μονοπατιών, που ισοδυναμεί με τον μέγιστο βαθμό ενεργοποίησής τους

3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΜΕΚ/ERK ΚΑΙ

PI-3K/Akt ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΜΕ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Για τη διερεύνηση του ρόλου των σηματοδοτικών μονοπατιών χρησιμοποιήθηκαν δύο γνωστοί φαρμακολογικά αναστολείς των κυττάρων του μεσοσπονδυλίου δίσκου :

-ο PD98059, ο οποίος είναι ειδικός για το μονοπάτι ΜΕΚ/ERK

-ο Wortmannin για το μονοπάτι PI 3-K/Akt

3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΜΕΚ/ERK ΚΑΙ

PI-3K/Akt ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΜΕ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΜΕΚ/ERK ΚΑΙ

PI-3K/Akt ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΜΕ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

-Ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός μειώθηκε με την παρουσία του PD98059, ο οποίος είναι ειδικός για το μονοπάτι ΜΕΚ/ERK, -Η μείωση ήταν μεγαλύτερη με την παρουσία του Wortmannin ο οποίος είναι ειδικός για το μονοπάτι PI 3-K/Akt,γεγονός που δηλώνει πιο σημαντική συμμετοχή του εν λόγω μονοπατιού στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό -Η ταυτόχρονη παρουσία των δυο αναστολέων προκάλεσε σχεδόν πλήρη αναστολή του πολλαπλασιασμού, τονίζοντας το ρόλο των δυο μονοπατιών, τα οποία εντούτοις δεν είναι και τα μοναδικά.

4. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ PI-3K/Akt

ΚΑΙ MEK/ERK Από το αρχείο των καλλιεργειών μας, συγκεντρώσαμε «εθισμένο μέσο καλλιέργειας - Conditioned Medium» το οποίο χορηγήθηκε: -σε κύτταρα της ίδιας καλλιέργειας και αντιπροσωπεύει διέγερση με αυτόλογους αυξητικούς παράγοντες. -σε κύτταρα άλλης καλλιέργειας και αντιπροσωπεύει διέγερση με ομόλογους αυξητικούς παράγοντες

Μετά από επώαση 24 ωρών, παρακολουθήσαμε την ικανότητα του να προκαλέσει διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού στα κύτταρα της καλλιέργειας.

4. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ PI-3K/Akt

ΚΑΙ MEK/ERK

4. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ PI-3K/Akt

ΚΑΙ MEK/ERK

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Control Cond.Med Autologous

Cond.Med Ηοmologous

AF

NP

Συγκέντρωση Ι. Δ. - Π.Π.

4. ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ PI-3K/Akt

ΚΑΙ MEK/ERK

Ενεργοποίηση μονοπατιών PI-3K/Akt ΚΑΙ MEK/ERK

5. ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ

ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ MEK/ERK ΚΑΙ PI-3K/Akt IN VIVO ΜΕ

ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ

5.1. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ Ki-67

- Τα περισσότερα πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα εντοπίζονται σε Συγκεντρώσεις Κυττάρων σε σύγκριση με μεμονωμένα κύτταρα που υπάρχουν αραιά διάσπαρτα στο Στρώμα.

5.1. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ Ki-67

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

Άντρες Γυναίκες

Clusters

Stroma

Συγκριτικά στα δύο φύλα, παρατηρείται μια αυξημένη δραστηριότητα στις γυναίκες, στατιστικά σημαντική, γεγονός που πιθανό να είναι τυχαίο και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης (περισσότερα δείγματα)

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

Ε λαφρά μηχ ανική καταπ όνηση Β αριά μηχ ανική καταπ όνηση

C lus ters

S troma

Σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε ελαφρά και σε βαριά μηχανική καταπόνηση, έδειξαν μια ελαφρά αυξημένη δραστηριότητα στη δεύτερη Ομάδα , που δεν είναι όμως στατιστικά σημαντική

5.2. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ pERK (ενεργοποίηση του σηματοδοτικού

μονοπατιού MEK/ERK)

Τα μαύρα βέλη δείχνουν τα θετικά χρωματισμένα κύτταρα ενώ τα λευκά τα αρνητικά κύτταρα που δεν χρωματίζονται

5.2. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ pERKΛΕΥΚΟ: Συγκεντρώσεις κυττάρωνΜΠΛΕ: Στρώμα

Η μεγαλύτερη ενεργοποίηση του μονοπατιού MEK/ERK παρατηρείται στα κύτταρα των συγκεντρώσεων, σε σχέση με τα κύτταρα του στρώματος. Η ενεργοποίηση ήταν ανάλογη με την ηλικία αφού όσο ανέβηκε, διαπιστώσαμε μεγαλύτερη ενεργοποίηση, χωρίς σταθεροποίηση σε κάποιο επίπεδο, αλλά και χωρίς υποστροφή.

5.3. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ pAKT (ενεργοποίηση του σηματοδοτικού

μονοπατιού PI-3K/AKT)

Τα μαύρα βέλη δείχνουν τα θετικά χρωματισμένα κύτταρα ενώ τα λευκά τα αρνητικά κύτταρα που δεν χρωματίζονται

5.3. ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ pAKTΛΕΥΚΟ: Συγκεντρώσεις κυττάρωνΜΠΛΕ: Στρώμα

-Όπως και με την ενεργοποίηση της pERK, τα περισσότερα θετικά κύτταρα βρέθηκαν κυρίως στις συγκεντώσεις κυττάρων, απ΄ότι στο Στρώμα.

-Η αύξηση της ηλικίας των ασθενών αποτελούν δείκτη ανόδου της ενεργοποίησης της πρωτεΐνης pAkt-διαφορετική κατανομή σε κάθε ηλικιακή ομάδα σε σχέση με την πρωτεΐνη pERK.

-Τα ποσοστά ενεργοποιημένων κυττάρων ήταν χαμηλότερα σε σχέση με την pERK- ασθενέστερη δράση του μονοπατιού PI-3K/Akt, σε σχέση με το MEK/ERK.

6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ

ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΜΕΚ/ΕRΚ ΚΑΙ PI 3-K/Akt ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΝΟΜΙΣΗ ΚΑΤΑ THOMPSON ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΕΚΦΥΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΩΝ ΔΙΣΚΩΝ

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

Thompson I Thompson II Thompson III Thompson IV

Clusters

Stroma

Ki-67

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Thompson I Thompson II Thompson III Thompson IV

Clusters

Stroma

Αkt

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Thompson I Thompson II Thompson III Thompson IV

Clusters

Stroma

ERK

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΙΝΗΣ Akt ΚΑΙ ERK

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Thomps on I Thomps on II Thomps on III Thomps on IV

Clus ters A kt

S troma A kt

Clus ters ERK

S troma ERK

-Ο βαθμός ενεργοποίησης των 2 μονοπατιών σε κάθε Στάδιο ήταν περίπου ο ίδιος, χωρίς να διαπιστώθηκε στατιστική διαφορά μεταξύ τους. Η μικρή ενεργοποίηση στο Στ.Ι, αυξάνεται στο Στ. ΙΙ, ενώ τα δύο μονοπάτια ενεργοποιούνται εξίσου στο μέγιστο βαθμό στο Στ. ΙΙΙ, τόσο στις Συγκεντρώσεις Κυττάρων, όσο και στο Στρώμα. Η κατακόρυφη πτώση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού στο Στ. IV, οδηγεί σε μείωση της ενεργοποίησης τους, χωρίς όμως αναστολή.-Τα αποτελέσματα του αντίστοιχου βαθμού ενεργοποίησης των δύο μονοπατιών σε όλα τα Στάδια Εκφύλισης των ΜΔ επιβεβαιώνει το ρόλο και την συμμετοχή και των δύο στο πολλαπλασιασμό των κυττάρων ΜΔ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία: Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία: Ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός στους ΜΔ, παρουσιάζεται Ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός στους ΜΔ, παρουσιάζεται

πιο έντονος κατά τη διάρκεια της εκφύλισης και της πιο έντονος κατά τη διάρκεια της εκφύλισης και της γήρανσης των ΜΔ, πιθανόν ως μια αντίδραση για ιστική γήρανσης των ΜΔ, πιθανόν ως μια αντίδραση για ιστική ανακατασκευήανακατασκευή

Κατά τη διάρκεια της εκφύλισης διάφοροι αυξητικοί Κατά τη διάρκεια της εκφύλισης διάφοροι αυξητικοί παράγοντες (growth factors) και οι υποδοχείς τους φαίνεται παράγοντες (growth factors) και οι υποδοχείς τους φαίνεται να υπερεκφράζονται. Οι μελέτες in vivo, εστιάζονται στην να υπερεκφράζονται. Οι μελέτες in vivo, εστιάζονται στην λειτουργία των κυττάρων του δίσκου, όσον αφορά τη λειτουργία των κυττάρων του δίσκου, όσον αφορά τη σύνθεση κολλαγόνου και πρωτεογλυκανών, ή την έκφραση σύνθεση κολλαγόνου και πρωτεογλυκανών, ή την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίωνσυγκεκριμένων γονιδίων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Προσθήκη στη βιβλιογραφία: Προσθήκη στη βιβλιογραφία: 1.1. Ενδογενείς και εξωγενείς αυξητικοί παράγοντες Ενδογενείς και εξωγενείς αυξητικοί παράγοντες

διεγείρουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό σε διεγείρουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό σε ανθρώπινους μεσοσπονδύλιους δίσκους.ανθρώπινους μεσοσπονδύλιους δίσκους.

2.2. Πιο σημαντικός αυξητικός παράγοντας είναι ο Πιο σημαντικός αυξητικός παράγοντας είναι ο αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγοντας αιμοπεταλιακός αυξητικός παράγοντας – – PDGFPDGF..

3.3. Η διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού Η διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού γίνεται με την γίνεται με την ενεργοποίηση των ενδοκυττάρων ενεργοποίηση των ενδοκυττάρων σηματοδοτικών μονοπατιώνσηματοδοτικών μονοπατιών Μ ΜEKEK//ERKERK και και PIPI-3-3KK//AktAkt..

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ4.4. Η διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της Η διέγερση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της

ενεργοποίησης των σηματοδοτικών μονοπατιών ενεργοποίησης των σηματοδοτικών μονοπατιών αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας (και πιθανόν με (και πιθανόν με τον βαθμό της εκφύλισης, και με την εξέλιξη των τον βαθμό της εκφύλισης, και με την εξέλιξη των Σταδίων Σταδίων ThompsonThompson).).

5.5. Το φύλο των ασθενών Το φύλο των ασθενών δεν αποτελεί καθοριστικό δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα που να επηρεάζει την διαδικασία της παράγοντα που να επηρεάζει την διαδικασία της εκφύλισης και του κυτταρικού πολλαπλασιασμού.εκφύλισης και του κυτταρικού πολλαπλασιασμού.

6.6. Η μηχανική καταπόνηση Η μηχανική καταπόνηση δεν αποτελεί καθοριστικό δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα που να επηρεάζει τον κυτταρικό παράγοντα που να επηρεάζει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την ενεργοποίηση των μονοπατιών πολλαπλασιασμό και την ενεργοποίηση των μονοπατιών MEKMEK//ERKERK και και PIPI-3-3KK//AktAkt..

Το μέλλον ???Το μέλλον ???

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Αναπλ. Καθ. Κο Γεώργιο ΣάπκαΑναπλ. Καθ. Κο Γεώργιο Σάπκα Αναπλ. Καθ. Κα Αικατερίνη ΠαυλάκηΑναπλ. Καθ. Κα Αικατερίνη Παυλάκη Αναπλ. Καθ. Κο Νίκο ΠαπαϊωάννουΑναπλ. Καθ. Κο Νίκο Παπαϊωάννου

Κο Δημήτρη Κλέτσα - Κο Δημήτρη Κλέτσα - Εργαστήριο Γήρανσης και Κυτταρικού Εργαστήριο Γήρανσης και Κυτταρικού Πολλαπλασιασμού του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣΠολλαπλασιασμού του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

ΔΕΠ Α΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών ΔΕΠ Α΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών - - Καθηγητή Παναγιώτη ΣουκάκοΚαθηγητή Παναγιώτη Σουκάκο

- Επίκουρο Καθ. Κωνσταντίνο Σουλτάνη- Επίκουρο Καθ. Κωνσταντίνο Σουλτάνη