Allergy to hymenoptera

ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ & ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΙ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΒΟΥΡΓΑΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΟΣ

Τι είναι η αλλεργία;

Αλλεργία = άλλο έργο (διαφορετική από την αναμενόμενη αντίδραση)

Αντίδραση υπερευαισθησίας του οργανισμού σε διάφορες εξωγενείς ουσίες (αλλεργιογόνα)

Τι είναι αλλεργία ?

Αλλεργία (EAACI 2004):Αντίδραση υπερευαισθησίας αρχόμενη – μεσολαβούμενη από ανοσολογικούς μηχανισμούς, σε ουσίες του περιβάλλοντος, αναμενόμενα ανεκτές – αβλαβείς από τον οργανισμό

Ατοπία (ΕΑΑCΙ 2004): οικογενής προδιάθεση παραγωγής ειδικών IgE αντισωμάτων έναντι ανεκτών ουσιών από τον οργανισμό και μέσω αυτών πιθανή εκδήλωση αλλεργικής αντίδρασης στο μέλλον

Τα αλλεργιογόνα

Κοινές, μη-βλαπτικές ουσίες: Σωματίδια που αιωρούνται στην

ατμόσφαιρα Υλικά που έρχονται σε επαφή με το δέρμα Συστατικά των τροφών Συστατικά των φαρμάκων Δηλητήρια των εντόμων

ΚΟΙΝΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ

6

© 2010 Children’s Memorial Hospital

Σόγια

Γάλα αγελάδας

ΦιστίκιΞηροί καρποί

δέντρων

Ψάρι Θαλασσινά

Ασπράδι αβγού

Σιτηρά/ Δημητριακά

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας αλλεργικής αντίδρασης

Καθοριστικοί παράγοντες στην ανάπτυξη της αλλεργίας

Προδιάθεση

Ευαισθητοποίηση

Νόσος

Υποβοηθητικοί παράγοντες

Έκθεση σε αλλεργιογόνα

Γιατί αυξάνουν οι αλλεργίες;

• Αλλαγή δίαιτας

• Μείωση λοιμώξεων

ΥΓΙΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

• έκθεση σε αλλεργιογόνα (ακάρεα, νεοαλλεργιογόνα)• Εμβολιασμοί

Υπάρχει πρόληψη ;

Περιβαλλοντικοί παράγοντες Γενετική

προδιάθεση

ΕυαισθητοποίησηΑνάπτυξη αλλεργίας

Αλλεργική φλεγμονή

Ατοπικό παιδί

Αλλεργιο-

γόνο

Οφθαλμοί Δέρμα Μύτη

Κυκλοφορικό

Γαστρεντερικό

Πνεύμονες

EAACI POSI TI ON PAPER 2005

on

Diagnosis, Prevention & Treatment of Hymenoptera venom Allergy

1

Apismalifera

Bombinae Vespinae Polistinae

Apis

Apinae

Bombus

B. AgrorumB.ModusΆλλα

Vespa Dolichovespula

Vespula

V.CrabroV.orientalis D.Maculata

D.SaxonicaD.MediaΆλλα

V.GermanicaV.Vulgaris

V. MalcufronsV.RulaΆλλα

Polistes

P.DominulusP. galicusΆλλα

Μέλισσα

Bumble-bee: «πράσινα σπίτια» – -κύριοι γονιμοποιητές ορισμένων φυτών-

Bombus barbutellus

Vespa crabro

Polistes, Paper ( )φωλια

Polistes anularis

Polistes dominulus

Dolichovespula maculata (white faced hornet)

Vespa orientalis

Vespula vulgaris = Common Wasp Κοινή Σφήκα

Common Wasp: Κοινή Σφήκα

HORNETS-AIR ( )ΦΩΛΙΑ

Vespula vulgaris UNDERGROUND ( )φωλια

Vespula (wasps )στην Ευρώπη , Dolichovespula (media, saxonica, sylvestris), Vespa σε όλη την

, Ευρώπη Polistes κυρίως στηΜεσόγειο. Vespa crabro ( αυθεντικάhornets) Ευρώπη και Βόρειο

. Ανατολική Ασία ΕυρωπαϊκήPolistes: P dominulus, galicus, nimphus

Vespula και Dolichovespula: yellow jackets (underground, air). “Hornets”: Dolichovespula . π χ white faced hornet: Dolichovespula maculata. Polistes Αμερικής (wasps ): στην Αμερικήannularis, fuscatus, metricus, exclamans

Γνώση της σύνθεσης των δηλητηρίων & της δομής των

αλλεργιογόνων ⇓

ασφαλής διάγνωση & θεραπεία της αλλεργίας.

Apis mellifera- European honey bee επιστροφή στην κυψέλη μεταφέροντας νέκταρ & γύρη

Συνήθη «επαγγελματικά» αλλεργιογόνα μελισσοκόμων

Μέλισσες Γύρη Μέλι Πρόπολη Βασιλικός Πολτός Προϊόντα

κηρήθρας

Παράγοντες κινδύνου για ευαισθητοποίηση στο δηλητήριο

υμενοπτέρων Ατοπία Δηλητήριο : μέλισσα > σφήκες Ηλικία : παιδιά > ενήλικες Αριθμός τσιμπημάτων Χρονικό διάστημα μεταξύ των

τσιμπημάτων Μαστοκυττάρωση / αυξημένη τρυπτάση

ορού

Ρινίτιδα

Αλλεργία σε υμενόπτερα

Κνίδωση / Αγγειοοίδημα

Τροφική αλλεργία

Ατοπική δερματίτιδα

Άσθμα

Αναφυλαξία

Φαρμακευτική αλλεργία

Πιθανές εκδηλώσεις αλλεργικού παιδιού στο σχολείο … και όχι μόνο

Επιπεφυκίτιδα

Παιδιά μελισσοκόμων & αλλεργίες

Λίγες μελέτες (medline), όχι ασφαλή αποτελέσματα

Οικογενής τάση αλλεργίας στo νυγμό μέλισσας

Γονιδιακός ρόλος (HLA-phenotype) ή/και αυξημένη έκθεση στα αλλεργιογόνα Ατοπία

«Αλλεργία;» σε υμενόπτερα

• Αντιδράσεις άλλοτε άλλης σοβαρότητας

• Τοπικές με πρήξιμο, ερυθρότητα και κνησμό

• Συστηματικές έως.. και με απώλεια αισθήσεων

• Εμφάνιση σοβαρής αντίδρασης και χωρίς ιστορικό προηγούμενης αντίδρασης

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ που επηρεάζουν τη ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ των ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ στα

τσιμπήματα

Αρσενικό φύλο - Φήμη; Έκθεση; Ιστορικό προηγούμενης αντίδρασης σε τσίμπημa Μεγαλύτερη ηλικία Προϋπάρχουσα νόσος: Άσθμα, Καρδιαγγειακή νόσος ACE –inhibitors (α-ΜΕΑ) Τύπος εντόμου: σφήκες Αυξημένη τρυπτάση ορού Μαστοκυττάρωση (Mastocytosis)

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ των αντιδράσεων στα τσιμπήματα Υμενοπτέρων

Φυσιολογικές τοπικές αντιδράσεις

Μεγάλες τοπικές αντιδράσεις

Συστηματικές τοξικές αντιδράσεις

Συστηματικές αναφυλακτικές αντιδράσεις (αλλεργικό σοκ)

Ασυνήθιστες αντιδράσεις

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ στηθέση του τσιμπήματος Υμενοπτέρου

Τοπικά : πόνος, ερύθημα, ήπιο οίδημα.

Υποχώρηση συμπτωμάτων εντός 24 ωρών.

Ορατή μικρή αντίδραση για λίγες ημέρες.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Οίδημα (πρήξιμο) διαμέτρου>10 cm, διάρκειας>24 ωρών.

Ίσως αίσθημα αδυναμίας, ρίγη, πυρετός, πονοκέφαλος.

Ενίοτε διογκωμένοι λεμφαδένες ή/και λεμφαδενίτιδα άκρων.

Άγνωστος ο παθογενετικός μηχανισμός. 70 – 90% θετικά SPT 26 – 50% θετικά sIgE Συμπερασματικά: IgE – mediated ή/και cell – mediated

μηχανισμός.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΟΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Φωσφολιπάση & υαλουρονιδάση → τοξική δράση Ανάλογα με τη σύσταση του δηλητηρίου &

δοσοεξαρτώμενες Εμφάνιση συμπτωμάτων: ώρες – ημέρες, από τσίμπημα Ραβδομυόλυση, Μυοκαρδιακή βλάβη, Ηπατική

δυσλειτουργία, Ενδοαγγειακή αιμόλυση, Οξεία Νεφρική Ανεπάρκεια, Διάχυτη Ενδοαγγειακή Πήξη, Αιμορραγικές νόσοι

Θάνατος (200 – 1000 τσιμπήματα, μικρά παιδιά <50 τσιμπήματα)

ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Σπάνιες Μικρός αριθμός μελετών Αβέβαιη συσχέτιση τσιμπήματος – αντίδρασης

Σύνδρομα τύπου ορονοσίας (πυρετός, αρθραλγίες, κνίδωση/αγγειοοίδημα, λεμφαδενοπάθεια) Αγγειΐτιδα εξ’υπερευαισθησίας Νευρολογικά συμπτώματα (περιφερική νευροπάθεια,

οξεία εγκεφαλομυελίτιδα, κ.α.) Σπειραματονεφρίτιδα, αιμολυτική αναιμία,

θρομβοκυτταροπενία, οξεία αλλεργική διάμεση νεφρίτιδα

Ενίοτε θανατηφόρα έκβαση

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑΟρισμός

Είναι το κλινικό σύνδρομο που

χαρακτηρίζεται από άμεση

συστηματική αντίδραση μετά την

έκθεση σε ποικίλα ερεθίσματα

Τροφές: 1-2% γενικού

πληθυσμού

Υμενόπτερα: 0.8% των νυγμών

Πενικιλλίνη: 0.01-0.05%

Θάνατος από αναφυλαξία:4:10.000.000/έτος

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑΣ

Lieberman, AAAAI 2004

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑΑίτια

Τροφές (57%) Δηλητήριο υμενοπτέρων

(12%) Φάρμακα (11%) Άσκηση (9%) Φυσικό λάστιχο (latex) (1%)

Novembre E et al. J Pediatrics 1998, 101:E8

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ

Δέρμα

Αναπνευστικό

Καρδιαγγειακό

Γαστρεντερικό

Άλλα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑΠροοδευτική Εξέλιξη των Συμπτωμάτων

Ερυθρότητα, ταχυκαρδία, φαγούρα (παλάμες, πέλματα)

Κνίδωση, αγγειοοίδημα Ρινική καταρροή, ρινική συμφόρηση Βήχας, βρογχόσπασμος Ναυτία, έμετοι, διάταση κοιλιάς Αρρυθμία, συγκοπικό επεισόδιο Θάνατος

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ(ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ ΣΟΚ)

Συχνότητα συμπτωμάτων

ΣΥΜΠΤΩΜΑ % Κνίδωση (πετάλες-κοκκινίλες), αγγειοοίδημα (πρήξιμο) 88 Ρινική καταρροή, ρινική συμφόρηση 56 Δύσπνοια, βρογχόσπασμος (σφύριγμα αναπνοής) 47 Διάχυτη ερυθρότητα 46 Ζάλη, υπόταση, λιποθυμία 33 Ναυτία, έμετοι, διάταση (πρήξιμο) κοιλιάς 30 Κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) 15 Κνησμός χωρίς εξάνθημα (φαγούρα) 4.5 Σπασμοί 1.5

Imm Allerg Clin Nort Amer 15:3:447, 1995

50

• Δεν είναι επικίνδυνο όταν δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα :

• Βράγχος φωνής• Δυσκολία στην

κατάποση• Δύσπνοια• Αίσθημα ζάλης

Κνίδωση & Αγγειοοίδημα

• Αίτια :

• τροφές, γύρεις, επιθήλια ζώων, τσιμπήματα εντόμων

• φυσικοί παράγοντες αλλαγές θερμοκρασίας (θάλασσα,

άσκηση) πίεση (σχολική τσάντα)

• συχνότερα ιώσεις

• σπάνια ιδιοπαθής

• Αντιμετώπιση στο σχολείο

• Αντιισταμινικά

• Κορτικοειδή σε αγγειοοίδημα

εμφάνιση λίγη ώρα μετά

Κνίδωση & Αγγειοίδημα

Απώλεια ούρων

ΈμετοιΔιάρροιεςΚοιλιακό άλγος

ΔύσπνοιαΣυριγμόςΒήχαςΒραγχος φωνής

ΚεφαλαλγίαΖάληΣύγχυσηΑπώλεια συνείδησης

Ερυθρότητα και κνησμός επιπεφυκότων

ΡινόρροιαΡινική συμφόρηση

Οίδημα χειλέων

ΤαχυκαρδίαΥπόταση

ΚνησμόςΕρυθρότηταΠομφοί

Άλγος πυέλου

Αναφυλαξία & έγκαιρη αναγνώριση• Επαφή με το υπεύθυνο αλλεργιογόνο

• Άμεση εμφάνιση των συμπτωμάτων

• Χαρακτηριστικά συμπτώματα:

• Εξανθήματα, αγγειοοίδημα, κνησμός

• Πταρμοί, ρινική καταρροή - συμφόρηση

• Βήχας, δύσπνοια

• Ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος

• Ζάλη, υπόταση, λιποθυμία

54© 2010 Children’s Memorial Hospital

Αλλεργική αντίδραση: Τι μπορεί να πει ή να κάνει ένα

παιδί; Λέει “Η γλώσσα μου (ή το

στόμα) με ξύνει”. “Η γλώσσα μου είναι

ζεστή – με καίει”. “Το στόμα μου

μοιάζει αστείο” . “Υπάρχει κάτι

κολλημένο στο λαιμό μου”.

“Τ’ αφτιά μου βουίζουν σαν να υπάρχουν έντομα”.

“Αυτή η τροφή είναι πολύ πικάντικη”.

Κάνει Βάζει τα χέρια του μέσα στο

στόμα.

Τραβά ή ξύνει τη γλώσσα του.

Βγάζει σάλια από το στόμα.

Βραχνό κλάμα ή βραχνή φωνή.

Μπερδεύει λέξεις.

Γίνεται ασυνήθιστα ανήσυχο.

ΘΑΝΑΤΟΣ από τσίμπημα εντόμου

Συχνότητα: 0,03 – 0,48 / 1.000.000 κάτοικοι, το χρόνο

Ο ακριβής αριθμός υποεκτιμάται: (EAACI, 2005) σε αιφνίδιους, εξωοικιακούς θανάτους, τέλη Μαΐου – αρχές Νοεμβρίου → 23% μεταθανάτιων

ορών (+) sIgE για δηλητήριο υμενοπτέρων.

40% - 85% θανάτων ↔ όχι προηγούμενο ιστορικό αναφυλακτικών αντιδράσεων.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ που επηρεάζουν την ΕΚΒΑΣΗ ενός αλλεργικού σοκ

1. Χρονικό διάστημα μεταξύ των τσιμπημάτων2. Ευαισθητοποίηση στο δηλητήριο3. Σοβαρότητα προηγούμενης αντίδρασης4. Ηλικία5. Καρδιοαγγειακές νόσοι, beta-blockers6. Είδος εντόμου (Vespa crabo > Μέλισσα > Κοινή

σφήκα)7. Αυξημένη τρυπτάση ορού, Μαστοκύττωση

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ που επηρεάζουν την ΕΚΒΑΣΗ ενός αλλεργικού σοκ

Χρονικό διάστημα μεταξύ των τσιμπημάτων - μικρό διάστημα μεγαλύτερος κίνδυνος 20% - 30% κίνδυνος ακόμα και μετά από 10 χρόνια

Αντίθετα, συχνά τσιμπήματα Ανοσία - 45% των μελισσοκόμων με < 25 τσιμπήματα/έτος έχουν 1 επεισόδιο αναφυλακτικού επεισοδίου - μελισσοκόμοι με >200 τσιμπήματα/έτος → → κανένα αναφυλακτικό επεισόδιο

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ που επηρεάζουν την ΕΚΒΑΣΗ ενός αλλεργικού σοκ

ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ - Μελισσοκόμοι με sIgE >1.0 kU/L, προεποχιακά ⇓ 12 χ φορές αυξημένος κίνδυνος αναφυλακτικής αντίδρασης

- Ενήλικες χωρίς ιστορικό αναφυλακτικού σοκ, με (+) δερματικά τεστ ⇒ 17% κίνδυνος νέου αναφυλακτικού σοκ.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ (QoL) Αλλεργικό Σοκ Τραυματικό γεγονός (ασθενείς + οικογένεια) Διαρκής φόβος

Αρνητική επίπτωση στη συναισθηματική, κοινωνική και – ίσως – επαγγελματική ζωή

Μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε ?

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ Αναγνώριση και ταυτοποίηση του

προβλήματος Ιστορικό in vitro και in vivo έλεγχος

Αντιμετώπιση επεισοδίου Αντιμετώπιση = Πρόληψη

Αποφυγή αλλεργιογόνων Τροφών Υμενοπτέρων Φαρμάκων

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

SOS!!!Τσίμπημα μέλισσας;

Αφαιρέστε, όσο πιο γρήγορα γίνεται, το κεντρί.

χρόνος παραμονής κεντριού ∫

βαθμός δηλητηρίασης - σοβαρότητα αντίδρασης

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

_ Κρύες κομπρέσες (τοπικά) _ Αντιισταμινικά (από το στόμα)

_ Κορτικοστεροειδή (τοπικά ή/και από το στόμα)

Τσίμπημα στο στόμα; ⇓

Στενή παρακολούθηση για πιθανή απόφραξη ανώτερου αναπνευστικού

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Αδρεναλίνη

Αντιϊσταμινικά

Κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη)

Αρχές Επιτυχούς Αντιμετώπισηςτης Συστηματικής Αναφυλαξίας

Έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων

Έγκαιρη έναρξη

θεραπείαςJACI 1998;

102:173-6 Anderson. Im All Cl Nort Am2001; 21:4

ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΥ ΣΟΚ SOS!!!! ΧΟΡΗΓΕΙΣΤΕ ΑΜΕΣΩΣ!!!! ΜΗΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙΤΕ !!!!! Εάν καθυστερήσετε τη χορήγησή της…. …. ίσως είναι πολύ αργά, όταν αποφασίσετε να

τη χορηγήσετε….. (αδυναμία αιμοδυναμικής ανάκαμψης, EAACI, 2013)

68

Αφαιρούμε τη μαύρη ασφάλεια από την πλευρά της βελόνας

Αφαιρούμε τη γκρι ασφάλεια από την πλευρά του κόκκινου κουμπιού

Εφαρμόζουμε την άκρη της συσκευής σε γωνία 90ο στη μεσότητα της έξω επιφάνειας του μηρού (με ή χωρίς ρούχα)

Πιέζουμε το κόκκινο κουμπί εώς ότου ακουστεί click και κρατάμε τη συσκευή στη θέση εφαρμογής για 10 δευτερόλεπτα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

• Αναγνώριση συγκεκαλυμμένων αλλεργιογόνων

• Διασταυρούμενη αλλεργιογονικότητα

• Χρήση αυτοενιόμενης αδρεναλίνης

Nicklas JACI 1998, 101: S465

Ανεπιθύμητες αντιδράσεις Αδρεναλίνης

Αρρυθμία Σπασμός στεφανιαίων αγγείων Έμφραγμα μυοκαρδίου Αναπνευστική δυσφορία Πνευμονικό οίδημα Εγκεφαλική αιμορραγία Σπάνιες! Κυρίως μετά από ταχεία IV χορήγηση

μεγάλων δόσεων.ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ

ΥΠΕΡΤΕΡΟΥΝ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ!!!

ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑΚύρια ένδειξη: κνίδωση, φαγούρα

Απαγορεύεται η χρήση τους ως μονοθεραπεία στις

σοβαρές συστηματικές αλλεργικές αντιδράσεις

με αναπνευστικά & καρδιαγγειακά συμπτώματα.

ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙΔΗ (ΚΟΡΤΙΖΟΝΗ)

Επικίνδυνος Μύθος!!! Πιθανή αδράνειά τους για 4-6 ώρες, ακόμα κι

όταν χορηγούνται ενδοφλέβια Απαραίτητη η χορήγησή τους : Εμποδίζουν

την εμφάνιση επιμένουσας ή διφασικής αναφυλαξίας.

ΔΕΝ ΤΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΩΣ ΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΚΙΤ αντιμετώπισης αλλεργικού σοκ για τους ασθενείς

ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ (αυτοενιέμενη συσκευή, παιδική & ενηλίκων)

ΚΟΡΤΙΖΟΝΗ (χάπια ή/και ένεση)

ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ (χάπια, σιρόπι)

ΒΡΟΓΧΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ (εισπνεόμενα)

74

Στο σχολείοΑλλού

20% των επεισοδίων αναφυλαξίας σε παιδιά θα εκδηλωθεί στο σχολείο

Το αλλεργικό παιδί στο σχολείο και… όχι μόνο….

Καθημερινότητα &

Ενεργής προστασία

Επείγουσες καταστάσεις

&

αντιμετώπισή τους

ΠΑΙΔΙ

ΓΟΝΕΙΣ

ΣΧΟΛΙΚΟΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓ

ΟΣ

Αλλεργία σε υμενόπτερα

• Ενημέρωση και γνώση της αλλεργίας του παιδιού σε δηλητήριο υμενοπτέρων

• Έγκαιρη αναγνώριση του αιτίου και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της αντίδρασης

• Μέτρα προφύλαξης (απομάκρυνση «φωλιών» & σκουπιδιών, ιδίως φαγητό σε αίθουσες και την αυλή του σχολείου)

Η δική σας συμμετοχή ?

Ενημέρωση & εκπαίδευση

Για την

Ευαισθητοποίηση όλων μας στην αναγνώριση των παιδιών

Ενεργητική προστασία του αλλεργικού παιδιού

Έγκαιρη αναγνώριση πιθανής σοβαρής αντίδρασης

Άμεση αρχική αντιμετώπιση της αλλεργικής αντίδρασης

• Τα αλλεργικά παιδιά στο σχολείο υπάρχουν και πρέπει όλοι να ενδιαφερθούμε

• Σημαντική η ενεργητική προστασία των παιδιών αυτών και όχι η περιθωριοποίηση,

• Η ενημέρωση και η γνώση είναι καθοριστικό βήμα

• Έλεγχος της έκθεσης σε αλλεργιογόνα και σε άλλους εκλυτικούς παράγοντες

• Σε ένα δυναμικό περιβάλλον, όπως το σχολείο, η ενεργητική προστασία δεν είναι πάντα επιτυχής ….και τότε όταν συμβαίνει η αντίδραση...

έγκαιρη αναγνώριση των αλλεργικών συμπτωμάτων άμεση εφαρμογή του πλάνου αντιμετώπισής τους άμεση χορήγηση αδρεναλίνης στις περιπτώσεις αναφυλαξίας αναζήτηση εξειδικευμένης βοήθειας

ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑΣ

Αποφυγή αλλεργιογόνων - Προφύλαξη

Ανοσοθεραπεία (υμενόπτερα)

Εκπαίδευση ασθενούς

Η γνώση της βιολογίας & συμπεριφοράς των εντόμων βοηθούν στην ταυτοποίηση των εντόμων & στην αποφυγή μελλοντικών τσιμπημάτων.

Τα έντομα που έλκονται από τις τροφές αποτελούν το μεγαλύτερο κίνδυνο για τον άνθρωπο (κυρίως Vespula spp- κοινή σφήκα). Οι μέλισσες έλκονται από γλυκά & φρούτα.

Μέλισσες: συνήθως, επιβίωση μελισσιού το χειμώνα → τσιμπήματα μελισσών τις θερμές

ημέρες του. Μεγάλες αποικίες την Άνοιξη → συχνά τσιμπήματα. Τσίμπημα ↔ άμυνα εντόμου ↔ υπεράσπιση κυψέλης. Παραμονή κεντριού στο ανθρώπινο δέρμα. Άγριες & ήμερες κυψέλες. Χρήσιμες για τη γονιμοποίηση των φυτών, παραγωγή μελιού, κεριού, κ.ά.

Bumble-bee: σπάνια τσιμπήματα, επαγγελματικός κίνδυνος («πράσινα σπίτια»). Όχι παραμονή κεντριού στο ανθρώπινο δέρμα

Σφήκες: επιβίωση μόνο των βασιλισσών το χειμώνα. Μεγάλοι πληθυσμοί το καλοκαίρι → συχνά τσιμπήματα. Φωλιές: έδαφος, σοφίτες, στέγες, δέντρα, κ.ά. Κοινή σφήκα : επιθετική, τσιμπήματα και χωρίς εμφανή αιτία. Όχι παραμονή κεντριού στο ανθρώπινο δέρμα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ Αποφύγετε απότομες κινήσεις όταν πλησιάζει μέλισσα ή

σφήκα. Αποφύγετε λουλούδια & ώριμα, πεσμένα φρούτα. Να αποφεύγετε τις εργασίες κήπου. Διαφορετικά,

καλύπτετε καλά το σώμα σας, καπέλο, γάντια, μακριά μανίκια και παντελόνια.

Μη φοράτε αρώματα, σπρέι μαλλιών, αρωματισμένα αντιηλιακά –

καλλυντικά- σαμπουάν. Μη φοράτε φαρδιά, ανοιχτόχρωμα, μαύρα, λαμπερά &

πολύχρωμα ρούχα. Να προτιμάτε τα λευκά, πράσινα και ανοιχτά- καφέ χρώματα.

Αποφύγετε να τρώτε σε εξωτερικό χώρο. Αποφύγετε την άσκηση ή το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο

(ιδρώτας & CO2 προσελκύουν έντομα).

ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ Μην περπατάτε ποτέ με γυμνά πόδια (μέλισσες ♥ ♣, σφήκες ♥

φωλιές εδάφους) Μην αφήνετε εκτεθειμένα σκουπίδια στο ευρύτερο περιβάλλον του

σπιτιού σας. Αποφύγετε μέρη που εκτρέφονται ζώα. Προσοχή στην επαφή σας με δέντρα: φωλιές σφηκών &

αγριομελισσών. Κρατείστε τα παράθυρα του σπιτιού σας κλειστά την ημέρα.

Διαφορετικά τοποθετείστε προστατευτικά δίχτυα (σήτες, τούλια, κ.α.)

Απομακρύνετε τις φωλιές από το περιβάλλον του σπιτιού σας. Φοράτε πάντα κράνος & γάντια όταν οδηγείτε δίκυκλο. Αν, ήδη, προσελκύσατε μέλισσες ή σφήκες, καλύψτε με τα χέρια

σας ή με ένα ύφασμα το κεφάλι σας. Απομακρυνθείτε αργά, χωρίς απότομες κινήσεις.

ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΠΑΝΤΑ ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΥ ΣΟΚ.

Ελαττώνουμε τις πιθανότητες αλλ. σοκ:• ενημέρωση διδασκόντων και συμμαθητών

• αποφυγή έκθεσης των αλλεργικών παιδιών στα υπεύθυνα αλλεργιογόνα

• έλεγχος του σχολικού περιβάλλοντος (κυλικεία, φωλιές υμενοπτέρων)

• προσοχή σε περιπτώσεις ανατροπής της καθημερινότητας

• εκδρομές

• σχολικές γιορτές

20% των επεισοδίων αναφυλαξίας σε παιδιά θα εκδηλωθεί στο σχολείο

Αντιμετώπιση των Αλλεργικών ΝοσημάτωνΕκπαίδευση - Συνεργασία

Κατανόηση της νόσου

Αναγνώριση πρόδρομων συμπτωμάτων

Έγκαιρη έναρξη θεραπείας

Τακτική παρακολούθηση

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΖΩΗ !!!

Πως γίνεται η διάγνωση της αλλεργίας;

• Ιστορικό

• Ειδικές εξετάσεις

Ανίχνευση ειδικής IgE

– Τα δερματικά τεστ

– εξετάσεις αίματος (RAST-CAP.FEIA)

ιστορικό• Αριθμός και ημερολόγιο αντιδράσεων

• -Συμπτώματα ένταση

• – Χρονική σχέση αιτίας αποτελέσματος

• Επείγουσα αντιμετώπιση

• Σημείο νυγμού

• Περιβάλλον και δραστηριότητες προνυγμού

• Προδιαθεσικοί παράγοντες

• Προδιαθεσικοί παράγοντες για επανειλημμένους νυγμούς

• Ανοχή νυγμών μετά τα επεισόδια

• Άλλες αλλεργίες

• Αναγνώριση υμενοπτέρου

ΔΕΡΜΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (ΑΛΛΕΡΓΙΚΑ ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ TESTS) Τουλάχιστον δύο εβδομάδες μετά το

( επεισόδιο κίνδυνος ψευδώς αρνητικού) αποτελέσματος (Muller 1990). Επί

αρνητικού αποτελέσματος και πολύ 1-2 ύποπτου ιστορικού επανάληψη σε

εβδομάδες (Bilo 2005).

SPT: 0,01-100 μg/ml

ID: 0,001-1 μg/ml

SPT, 100 μg/ml< ευαισθησία ID (Bjorkander 1980)

Ευαισθησία ID: 1 μg/ml, >90% ευαισθησία

Ειδικότητα απροσδιόριστη

ΔΕΡΜΑΤΙΚΆ ΤΕΣΤ

In vitro( )αιματολογικές εξετάσεις

Λανθάνουσα περίοδος μερικών, εβδομάδων εξατομίκευση (Goldberg 1997,

Mosbech 1986)

, Μικρότερη ευαισθησία ειδικά ένα έτος , μετά το νυγμό ειδικότητα

απροσδιόριστη (Muller 1990)

sIgE (RAST, CAP, ADVIA)

(Αναλύσεις αναστολής inhibition assays)

(Ανασυνδυασμένοι επίτοποι recombinant)

Ενεργοποίηση βασεόφιλων (basophil activation test)

Τρυπτάση

2001-2009, 962 , , ασθενείς όχι ΑΘ όχι ΔΕ

206 (26,4%) ασθενείς σοβαρή αντίδραση

Η συχνότητα σοβαρών επεισοδίων αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με baseline ( )τρυπτάση όχι γραμμικά

: , Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες δηλητήριο σφήκας, , , άρρενες μεγαλύτερη ηλικία λήψη ΑΜΕΑ προηγηθείσες

.συστηματικές αντιδράσεις λιγότερο σοβαρές

Αρνητικά αποτελέσματα• Μικρός υποπληθυσμός ασθενών

με αναφερόμενες συστηματικές αντιδράσεις και αρνητικό

έλεγχο (Golden 2001)

• , Ευαισθησία ελέγχου μεγάλη χρονική απόσταση από

επεισόδιο (Kontou Fili 2002)

• Δεν είναι απαραίτητο ότι δεν υπάρχει κίνδυνος αντίδρασης

• 11/51 εμφάνισαν νέες αντιδράσεις με θετικό ιστορικό

και αρνητικό έλεγχο ( πολύ μικρή ποσότητα IgE (Golden 2001)

Μηχανισμός ανοσοσυμπλεγμάτων

(IgG+ ) δηλητήριο ή IgG αντισωμάτων (EAACI 2005)

ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ( )ΜΕΛΙΣΣΕΣ Όταν η ταυτοποίηση των αλλεργιογόνων των

<70% δηλητηρίων υμενοπτέρων κυμαίνεται σε ποσοστά τα επίπεδα αντιγονικής διασταυρούμενης ευαισθησίας

είναι μόλις ανιχνεύσιμα (King 2000)

Υψηλή μεταξύ των μελισσών ειδικά ως προς 2 φωσφολιπάση Α (Nelson 1990, Schumacher 1990)

Υψηλότερη μεταξύ bumblebees (Hoffmann 1996)

2 53% Φωσφολιπάση Α όμοια κατά μεταξύ μελισσών καιbumblebees

Πιθανή διασταυρούμενη μεταξύ μελισσών καιbumblebees (Stapel 1998, Bucher 2001)

ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ( )ΣΦΗΚΕΣ , Υψηλή μεταξύ των σφηκών Vespula: 95%

( , 5 φωσφολιπάσες αντιγόνο ) (Hoffmann 1993, King 1996)

Υψηλή μεταξύ Vespinae (Vespula, Vespa, Dolichovespula) (Blanca 1991, Panzani 1994)

Χαμηλότερη μεταξύ Vespinae και paper wasps (Polistes) (<50% , 5 ) φωσφολιπάσες αντιγόνο (Hoffmann 1985, Hamilton 1993)

Υψηλή μεταξύ των Ευρωπαϊκών Polistes, πιο αδύνατη με τις εξ Αμερικής (Sanchez 1995). Μεταξύ Ευρωπαϊκής

Polistes (dominulus) (και Αμερικάνικης annularis) 85% ( 5) 84% ( ) αντιγόνο και φωσφολιπάση (Pantera 2003)

ΔΙΑΣΤΑΥΡΟΥΜΕΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ 40% (Egner 1998, Hoffmann 1980) -59% (Muller 2009) ασθενών με

αλλεργική αντίδραση σε υμενόπτερο εμφανίζουν θετικές αντιδράσεις σε μέλισσα και σφήκα

Πρωτοπεριγράφηκε λίγο μετά την εφαρμογή τουPhadebas RAST (Muller 1978) και αυξήθηκε λίγο μετά την

εισαγωγή του CAP (Kochurt 2005)

( )Αληθής διπλή ευαισθησία σπάνια Διασταυρούμενη ανοσοχημική ευαισθησία σε κοινές

( : 50% ομολογίες επιτόπων υαλουρονιδάση κοινή )μεταξύ μέλισσας και σφήκας

Ειδική IgE , έναντι υδατανθράκων cross reactive carbohydrate determinants - CCD’s ( )κύρια

Μη ειδική απορρόφηση της IgE ( υψηλή ολική IgE)

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΙΚ ΟΙ ΕΠΙΤΟΠΟΙ

- Ν αλυσίδες γλυκανών a1,3 – fucose, β1,2-xylose ( σύνδεση με). .ασπαραγίνη Τα υμενόπτερα έχουν μόνο φουκόζη

Γλυκοπρωτείνες σε latex, , , , γύρεις λαχανικά φρούτα δηλητήριαυμενοπτέρων

, , Μικρή κλινική σημασία πιθανώς λόγω χαμηλής συγγένειαςblocking antibodies λόγω καθημερινής έκθεσης σε φρούτα λαχανικά

Aalberse 1981: ειδικές IgE έναντι CCD’s

15-30% αλλεργικών σε γύρεις και 37% ευαισθητοποιημένων σε υμενόπτερα παρουσιάζουν CCD-sIgE (Mari 2002, Muller 2009)

Χορήγηση bromelain ανέστειλε σύνδεση IgE με Api m1 (Treter 1993)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ CCD’S (MARI ET AL INT ARCH ALLERGY IMMUNOL 2002)

1831 ασθενείς ελέγχθηκαν με sIgE σε bromelain, 23%

θετικοί

Μη αλλεργικοί (5%), μη αλλεργικοί σε γύρεις (10%), αλλεργικοί σε γύρεις (31%)

1076 ασθενείς με SPT, όλοιαρνητικοί

Horseradish peroxidase 21% θετικό SPT, 80% sIgE

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ CCD’S 32 ασθενείς με ευαισθητοποίηση σε

, αγρωστώδη peanut-sIgE θετικό, peanut-SPT , αρνητικό χωρίς τροφικήαλλεργία

11/32 ασθενείς με peanut-sIgE>3.0 IU/ml. Control: 4 ασθενείς με τροφική

αλλεργία σε φιστίκι ( -ιστορικό SPT)

Peanut RAST inhibition μέσω διαλύματος εκχυλίσματος

αγρωστωδών με πρωτεινάση Κ ως πηγή ccd. Πλήρης ανάσχεση της sIgE

11, στο φιστίκι στους Μερική 1 ανάσχεση μόνο σε από τους

(ασθενείς control) .

Basophil histamine release assays: ανάγκη αυξημένων

(1000 ) συγκεντρώσεων φορές 11 εκχυλίσματος φιστικιού στους

σε σχέση με controlsVan der Veen 1997

Πλήρηςανάσχεση

Μερικήανάσχεσ

η

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Διακοπή των ACE-inhibitors Αν beta-blockers απαραίτητοι: καρδιοεκλεκτικοί Μέτρηση της τρυπτάσης ορού Ειδική Ανοσοθεραπεία -Αντιαλλεργικά

Εμβόλια(VIT)= απόλυτη ένδειξη για αλλεργικούς ασθενείς με παράγοντες κινδύνου

Ειδική Ανοσοθεραπεία εφόρου ζωής σε ασθενείς με μαστοκυττάρωση ή άλλους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου

Τι είναι η ειδική ανοσοθεραπεία

(αντιαλλεργικά εμβόλια); Σταδιακή χορήγηση αυξανόμενων δόσεων

του αλλεργιογόνου (δηλητηρίου εντόμου) που προκαλεί τα αλλεργικά συμπτώματα με σκοπό την επίτευξη ανοχής του οργανισμού στο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο

Αποτέλεσμα, η ανάπτυξη προστασίας στη φυσική έκθεση

Προϋποθέσεις για την επιτυχίατων εμβολίων

Αυστηρά επιλεγμένοι ασθενείς Ειδικές ενδείξεις Κατάλληλα εμβόλια Ενδεδειγμένο δοσολογικό σχήμα Επαρκής χρονική διάρκεια Στενή επίβλεψη από εκπαιδευμένο ιατρό Άμεση δυνατότητα αντιμετώπισης

αναφυλαξίας

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ κατά τη

διάρκεια ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Δηλητήριο μέλισσας > δηλητήριο σφηκών Φάση έναρξης (αύξησης δόσεων) Αυξημένη τρυπτάση ορού Μαστοκυττάρωση Δοσολογικό σχήμα αύξησης (?) Μεγαλύτερη ηλικία (?) Θεραπεία με αντιυπερτασικά φάρμακα (?) Καρδιαγγειακή νόσος (?)

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΑ ΥΜΕΝΟΠΤΕΡΑ(Interest Group Insect Venom Allergy of the EAACI, n=840, Muller 2000)

Μικρή συχνότητα ανεπιθύμητων αντιδράσεων Ήπια σοβαρότητα (γενικευμένα δερματικά συμπτώματα)

↑ στο γυναικείο φύλο ↑ θεραπεία με δηλητήριο μέλισσας ↑ Ταχύ δοσολογικό σχήμα ↑ φάση αύξησης-δόσεων vs φάση συντήρησης

Σοβαρότητα αντίδρασης στο τσίμπημα : ΌΧΙ συσχέτιση Ηλικία : ΌΧΙ συσχέτιση

Forget-me-not

105

Ευχαριστώ !!!Βασιλική Βούργα

Αλλεργιολόγος