แนวคิ�ดเกี่ยวกี่�บกี่ารจั�ดกี่ารและระบบสารสนเทศ

อ.นิ�ตยา วงศ์�ใหญ่�

กี่ารบร�หารจั�ดกี่าร

• กระบวนิการของการทำ�างานิและการใช้�ทำร�พยากรขององค์�การ เป็ นิกระบวนิการทำ!"มี!ข� $นิตอนิ โดยเร�"มีจากการวางแผนิ และการป็ฏิ�บ�ต�การ การค์วบค์*มี ต�ดตามี และการป็ระเมี�นิผลเพ+"อให�บรรล*ว�ตถุ*ป็ระสงค์�และ

เป็.าหมีายขององค์�การ

คิวามส�าคิ�ญของกี่ารบร�หารจั�ดกี่าร

• เป็ นิเค์ร+"องมี+อในิการบร�หารเพ+"อให�บรรล*ว�ตถุ*ป็ระสงค์�• ทำ�าให�องค์�การมี!ระบบการบร�หารงานิทำ!"ด!• จ�าเป็ นิส�าหร�บการเพ�"มีป็ระส�ทำธิ�ภาพของงานิ• ช้�วยให�การบร�หารทำร�พยากรเป็ นิไป็อย�างมี!

ป็ระส�ทำธิ�ภาพ• ช้�วยเพ�"มีป็ระส�ทำธิ�ภาพของการต�ดส�นิใจ• ทำ�าให�เก�ดการป็ระสานิค์วามีร�วมีมี+อ• ทำ�าให�องค์�การสามีารถุตอบสนิองต�อค์วามี

เป็ล!"ยนิแป็ลงของสภาพแวดล�อมีภายนิอกได�อย�างเหมีาะสมี

หน�าทของกี่ารจั�ดกี่าร

• การวางแผนิ (Planning)• การจ�ดการองค์�การ (Organizing)• การช้�กนิ�าและการส+"อสารส�"งการ

(Leading and Communication)• การค์วบค์*มี และป็ระเมี�นิผล

(Controlling)

ประส�ทธิ�ภาพ และ ประส�ทธิ�ผล• ประส�ทธิ�ภาพ(Efficiency)

– การทำ�างานิทำ!"ได�ผลออกมีามีาก หร+อเทำ�าก�บเป็.าหมีาย แต�ใช้�ทำร�พยากรนิ�อยโดยการว�ดอ�ตราส�วนิระหว�างผลงานิทำ!"เก�ดข2$นิก�บทำร�พยากรทำ!"ใช้�ไป็ในิการด�าเนิ�นิการด�งกล�าว จ2งเทำ�าก�บว�าเก�ดการใช้�ทำร�พยากรอย�างค์*�มีค์�า

• ประส�ทธิ�ผล(Effective)– ต�วช้!$ว�ดระด�บค์วามีส�าเร3จของการป็ฏิ�บ�ต�งานิทำ!"ได�ผลอ

อกมีาเทำ�าหร+อมีากกว�าว�ตถุ*ป็ระสงค์� และเป็.าหมีายทำ!"ต� $งไว�

แนวคิ�ดทฤษฎีองคิ'กี่ารและกี่ารจั�ดกี่ารOrganization Theory

กี่ล()มแนวคิ�ดกี่ารจั�ดกี่ารองคิ'กี่ารทมแบบแผนเป*นทางกี่าร

(Max Weber, 1864-1920)

• มี!การแบ�งงานิก�นิทำ�า มี!การก�าหนิดหนิ�าทำ!"ค์วามีร�บผ�ดช้อบ

• ย2ดถุ+อหล�กตามีสายบ�งค์�บบ�ญ่ช้า• มี!กฎระเบ!ยบและกระบวนิการทำ�างานิ

ทำ!"ก�าหนิดไว�เป็ นิลายล�กษณ์�อ�กษรอย�างช้�ดเจนิ• ไมี�ย2ดถุ+อค์วามีส�มีพ�นิธิ�ระหว�างบ*ค์ค์ล ใช้�เหต*ผลและ

ค์วามีเสมีอภาค์เทำ�านิ�$นิ• ทำฤษฎ!ระบบราช้การ (bureaucracy)• เหมีาะส�าหร�บองค์�กรขนิาดใหญ่�

กี่ล()มแนวคิ�ด ทฤษฎีองคิ'กี่ารและกี่ารจั�ดกี่ารทเน�นหล�กี่กี่ารจั�ดกี่าร

(Frederick W. Taylor, 1856-1915)

• ใช้�ว�ธิ!การทำางว�ทำยาศ์าสตร�ทำ!"จะสร�างเค์ร+"องมี+อในิการเพ�"มีป็ระส�ทำธิ�ภาพของการทำ�างานิ

• การค์�ดเล+อกและฝึ9กอบรมีบ*ค์ลากร• พ�ฒนิาแรงจ;งใจในิร;ป็แบบค์�าตอบแทำนิส�าหร�บ

การทำ�างานิทำ!"มี!มีาตรฐานิ• มีนิ*ษย�ทำ�างานิเหมี+อนิเค์ร+"องจ�กร

กี่ล()มแนวคิ�ดทฤษฎีองคิ'กี่ารและกี่ารจั�ดกี่ารแบบเน�นทคิน

(Abraham Maslow, 1908-1970)

• ทำฤษฎ!ล�าด�บข�$นิของค์วามีต�องการ (Maslow’s Hierarchical Theory of Motivation) เช้+"อว�ามีนิ*ษย�มี!ค์วามีต�องการเป็ นิล�าด�บ 5 ข�$นิค์+อ– Physiological needs – Safety needs – Belongingness and love needs  – Esteem needs  – Self-actualization needs

• นิ�าทำฤษฎ!ด�งกล�าวมีาป็ร�บใช้�ในิการสร�างแรงจ;งใจของบ*ค์ลากร เพ+"อตอบสนิองค์วามีต�องการในิแต�ละล�าด�บข�$นิ

กี่ล()มแนวคิ�ดทฤษฎีองคิ'กี่าร X และ Y (Douglas McGregor, 1906-

1964)• มีนิ*ษย�ถุ;กแบ�งออกเป็ นิ 2 กล*�มีค์+อ• ทฤษฎี X

 1. ค์นิไมี�อยากทำ�างานิ และหล!กเล!"ยงค์วามีร�บผ�ดช้อบ 2. ค์นิไมี�ทำะเยอทำะยานิ และไมี�ค์�ดร�เร�"มี ช้อบให�ส�"ง  3. ค์นิเห3นิแก�ตนิเองมีากกว�าองค์�การ   4. ค์นิมี�กต�อต�านิการเป็ล!"ยนิแป็ลง  5. ค์นิถุ;กหลอกง�าย 

• ทฤษฎี Y  1. ค์นิจะให�ค์วามีร�วมีมี+อ สนิ�บสนิ*นิ ร�บผ�ดช้อบ ขย�นิ   2. ค์นิไมี�เก!ยจค์ร�านิและไว�วางใจได�   3. ค์นิมี!ค์วามีค์�ดร�เร�"มีทำ�างานิถุ�าได�ร�บการจ;งใจอย�างถุ;กต�อง   4. ค์นิมี�กจะพ�ฒนิาว�ธิ!การทำ�างานิ และพ�ฒนิาตนิเองอย;�เสมีอ 

ทฤษฎีคิวามต้�องกี่ารสามประกี่าร (David McClelland, 1917-1998)

• ค์วามีต�องการป็ระสบค์วามีส�าเร3จ– จะแสวงหาแนิวทำางเพ+"อก�าวไป็ข�างหนิ�า จะใช้�ค์วามีพยายามีเพ+"อ

มี*�งไป็ส;�ค์วามีส�าเร3จ และจะมี!ค์วามีร�บผ�ดช้อบในิการแก�ป็>ญ่หาต�างๆ

• ค์วามีต�องการด�านิส�งค์มี– ค์วามีต�องการนิ!$ค์ล�ายก�บค์วามีต�องการระด�บทำ!" 3 ของมีาสโลว�

ค์นิกล*�มีนิ!$ได�จ�ดล�าด�บค์วามีส�าค์�ญ่ ค์วามีต�องการทำ!"อยากจะอย;�ร �วมีก�บผ;�อ+"นิ มีากกว�าค์วามีต�องการเพ+"อค์วามีส�าเร3จ

• ค์วามีต�องการอ�านิาจ– ค์วามีป็รารถุนิาอยากได�อ�านิาจบารมี!เพ+"อนิ�าไป็ใช้�ค์วบค์*มีก�าก�บผ;�

อ+"นิ

ทฤษฎีระบบ(Boulding  and  Bertalunffy)

• การบร�หารจ�ดการทำ!"เนิ�นิระบบจะแบ�งระบบเป็ นิ 2 ป็ระเภทำค์+อ ระบบป็@ดและระบบเป็@ด– ระบบป็@ด เป็ นิระบบทำ!"ไมี�มี!ป็ฏิ�ส�มีพ�นิธิ�ก�บสภาพแวดล�อมี

ต�างๆ ทำ!"อย;�ภายนิอกองค์�การ– ระบบเป็@ด เป็ นิระบบทำ!"มี!ป็ฏิ�ส�มีพ�นิธิ�ก�บสภาพแวดล�อมี

ต�างๆ ทำ!"อย;�ภายนิอก มี!ส�วนิป็ระกอบทำ!"ส�าค์�ญ่ 5 ส�วนิ• Input• Transformation process• Output• Feedbacks• Environment

กี่ล()มแนวคิ�ดกี่ารบร�หารจั�ดกี่ารเชิ�งปร�มาณ(Robert McNamara and Charles Tex Thornton)

• ใช้�ต�วเลข สถุ�ต� และข�อมี;ลเช้�งป็ร�มีาณ์เพ+"อช้�วยสนิ�บสนิ*นิการต�ดส�นิใจและป็ระส�ทำธิ�ภาพขององค์�การ

• การจ�ดการการผล�ต เช้�นิ ส�นิค์�าค์งค์ล�ง การวางแผนิการผล�ต การค์วบค์*มีป็ระส�ทำธิ�ภาพการผล�ต การออกแบบโรงงานิและทำ!"ต� $ง การก�าหนิดตารางการทำ�างานิ

กี่ล()มแนวคิ�ดทฤษฎีองคิ'กี่ารและกี่ารจั�ดกี่ารต้ามสถานกี่ารณ'

• องค์�การส�วนิใหญ่�จะมี!สภาพแวดล�อมี และเง+"อนิไขทำ!"แตกต�างก�นิ ทำ�าให�การจ�ดการมี!ค์วามีซั�บซั�อนิ โดยบางค์ร�$งการทำ�างานิจ�าเป็ นิจะต�องมี!การจ�ดการตามีสถุานิการณ์�ทำ!"เก�ดข2$นิ ทำ�าให�ไมี�สามีารถุมี*�งจ�ดการแบบทำ!"เป็ นิสากลแบบใดแบบหนิ2"ง

• องค์�การแต�ละแห�งจ2งต�องมี!การจ�ดโค์รงสร�างองค์�การทำ!"แตกต�างก�นิออกไป็ตามีค์วามีเหมีาะสมี

• ทำฤษฎ! Z (William Ouchi) ป็ร�บใช้�ทำฤษฎ! X และ Y ทำ!"เนิ�นิการจ�ดการโดยการค์วบค์*มี หร+อลงโทำษส�าหร�บพนิ�กงานิทำ!"ไมี�ต�$งใจทำ�างานิตามีทำฤษฎ! X และมี!การส�งเสร�มี ช้มีเช้ย และให�รางว�ลแก�พนิ�กงานิทำ!"ขย�นิทำ�างานิตามีทำฤษฎ! Y

กี่ล()มแนวคิ�ดทฤษฎีองคิ'กี่ารและกี่ารจั�ดกี่ารต้ามสถานกี่ารณ'

แบบประเม�นหล�งเรยน

• อะไรค์+อค์วามีส�าค์�ญ่ของการบร�หารจ�ดการต�อองค์�กร

• หนิ�าทำ!"ในิทำางจ�ดการป็ระกอบไป็ด�วยอะไรบ�าง

• แนิวค์�ดทำฤษฎ!การบร�หารจ�ดการทำ!"ส�าค์�ญ่มี!อะไรบ�าง