Ontwerp Tweede Ontwerp Tweede KwartaalKwartaal

Graad 11Graad 11

Eksamen AfbakeningEksamen Afbakening

Ontwerp Beginsels en Kuns Elemente-20punteOntwerp Beginsels en Kuns Elemente-20punte Gestalt-6punteGestalt-6punte 2D vs. 3D ontwerp-8punte2D vs. 3D ontwerp-8punte Geskiedenis van Tipografie, logo’s en simbole-41punteGeskiedenis van Tipografie, logo’s en simbole-41punte Verantwoordelike Ontwerp-25punteVerantwoordelike Ontwerp-25punte Bongiwe Walaza-Bongiwe Walaza- 20punte20punte

Die geskiedenis Die geskiedenis van tipografievan tipografie

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Piktogramme:Piktogramme: Piktogramme was eenvoudige prente of simbole en Piktogramme was eenvoudige prente of simbole en

het ‘n letter, woord of idee voorgestel. het ‘n letter, woord of idee voorgestel.

Ideogramme:Ideogramme: Is ontwikkel deur die Egiptenare. Is ontwikkel deur die Egiptenare. Hulle kombineer Hulle kombineer

piktogramme om meer ingewikkelde boodskappe piktogramme om meer ingewikkelde boodskappe oor te dra. Hierdie stelsel van die Egiptenare het uit oor te dra. Hierdie stelsel van die Egiptenare het uit 24 tekens bestaan en was een van die eerste 24 tekens bestaan en was een van die eerste skryfvorme (bv. vyf sonne stel vyf dae voor).skryfvorme (bv. vyf sonne stel vyf dae voor).

PiktogrammePiktogramme

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Logografie:Logografie: Die volgende vlak van ontwikkeling; tekens Die volgende vlak van ontwikkeling; tekens

word gebruik om woorde en nommers voor te word gebruik om woorde en nommers voor te stel (bv. om vyf skape voor te stel, word ‘n stel (bv. om vyf skape voor te stel, word ‘n teken vir “vyf” gebruik en ‘n teken vir “skaap” teken vir “vyf” gebruik en ‘n teken vir “skaap” gebruik).gebruik).

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Die sillabiese-stelsel:Die sillabiese-stelsel: Twee of meer tekens word saamgevoeg om nuwe Twee of meer tekens word saamgevoeg om nuwe

woorde te skep en was die grondslag van die woorde te skep en was die grondslag van die alfabetstelsel wat ons vandag gebruik en het alfabetstelsel wat ons vandag gebruik en het bestaan uit individuele tekens wat ‘n spesifieke bestaan uit individuele tekens wat ‘n spesifieke klank verteenwoordig, nl lettergrepe. Dit is klank verteenwoordig, nl lettergrepe. Dit is ontwikkel deur die Sumeriёrs wat in Mesopotamiё ontwikkel deur die Sumeriёrs wat in Mesopotamiё gewoon het, waar die eerste beskawing ontwikkel gewoon het, waar die eerste beskawing ontwikkel het (die omgewing van hedendaagse Irak). Dit het (die omgewing van hedendaagse Irak). Dit staan ook bekend as “Rubusskrif” en was in die staan ook bekend as “Rubusskrif” en was in die vorm van wigvormige karakters geskryf op nat klei vorm van wigvormige karakters geskryf op nat klei tablette.tablette.

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Die Egiptiese alfabet:Die Egiptiese alfabet: Die eerste bekende alfabet, ontwikkel in Die eerste bekende alfabet, ontwikkel in

2300v.C. het bestaan uit honderde tekens wat 2300v.C. het bestaan uit honderde tekens wat woorde of lettergrepe simboliseer. Die woorde of lettergrepe simboliseer. Die antieke Grieke noem hierdie skrif hiёrogliewe antieke Grieke noem hierdie skrif hiёrogliewe wat op die oppervlakte ingekerf of geteken is.wat op die oppervlakte ingekerf of geteken is.

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Die Fenisiёrs se alfabet:Die Fenisiёrs se alfabet: In 1500 v.C. ontwikkel die mense van Siriё In 1500 v.C. ontwikkel die mense van Siriё

en Palestina ‘n ander alfabetiese stelsel, en Palestina ‘n ander alfabetiese stelsel, soort gelyk aan die van die Egiptenaars en soort gelyk aan die van die Egiptenaars en die Fenisiёrs onwikkel in 1000 v.C. ‘n stelsel die Fenisiёrs onwikkel in 1000 v.C. ‘n stelsel bestaande uit 22 tekens wat bestaande uit 22 tekens wat konsonantklanke verteenwoordig het. Dit konsonantklanke verteenwoordig het. Dit ontwikkel in die fonetiese taalstelsel.ontwikkel in die fonetiese taalstelsel.

Die oorsprong van die alfabetDie oorsprong van die alfabet

Die Griekse alfabet:Die Griekse alfabet: Die Fenisiёrs se alfabet word in 800 v.C. Die Fenisiёrs se alfabet word in 800 v.C.

deur die Grieke aangepas om hul eie alfabet deur die Grieke aangepas om hul eie alfabet te vorm wat uit konsonante en klinkers te vorm wat uit konsonante en klinkers bestaan het.bestaan het.

Die Romeinse alfabet:Die Romeinse alfabet: Vandag gebruik ons hierdie alfabet en dit is Vandag gebruik ons hierdie alfabet en dit is

ongeveer 114 n.C. voltooi met uitsondering ongeveer 114 n.C. voltooi met uitsondering van die letters J, U en W wat in die van die letters J, U en W wat in die Middeleeue bygevoeg is.Middeleeue bygevoeg is.

Die geskiedenis van modern Die geskiedenis van modern tipografie en tekstipetipografie en tekstipe

20ste eeu word eksperimente uitgevoer 20ste eeu word eksperimente uitgevoer fotokomposisiestelselfotokomposisiestelsel of of fotosetwerkstelselfotosetwerkstelsel Edmund Uher Edmund Uher Dit het karakters deur middel van ‘n sleutelbord Dit het karakters deur middel van ‘n sleutelbord

op ‘n roterende kontrole geselekteer en die op ‘n roterende kontrole geselekteer en die gekose karakters deur ‘n lens op fotografiese gekose karakters deur ‘n lens op fotografiese papier belig. papier belig.

Later is Later is vertoonfotosetwerkmasjienevertoonfotosetwerkmasjiene ontwerp ontwerp wat dit moontlik gemaak het om ou ontwerptipes wat dit moontlik gemaak het om ou ontwerptipes te vernuwe en nuwe tipes te ontwerp. te vernuwe en nuwe tipes te ontwerp.

Die geskiedenis van modern Die geskiedenis van modern tipografie en tekstipetipografie en tekstipe

Die rekenaareraDie rekenaarera 1970’s 1970’s Invloed van rekenaarInvloed van rekenaar 1980’s 1980’s Lessenaarsetwerkstelsel Lessenaarsetwerkstelsel Hoe vergemaklik dit die werk van ‘n Hoe vergemaklik dit die werk van ‘n

tipograaf?tipograaf? Tipe kan nou maklik ontwerp, herteken, gedruk, Tipe kan nou maklik ontwerp, herteken, gedruk,

gerek en gemanipuleer word.gerek en gemanipuleer word.

Die geskiedenis van modern Die geskiedenis van modern tipografie en tekstipetipografie en tekstipe

Moderne letterdrukkeModerne letterdrukke Visuele taalVisuele taal Abstrakte vorms in ontwerpe en skilderye Abstrakte vorms in ontwerpe en skilderye

gebruik gebruik A.g.v moderne kunsbewegingsA.g.v moderne kunsbewegings Futurisme, Dadaïsme, Konstruktiwisme, Futurisme, Dadaïsme, Konstruktiwisme,

Suprematisme en De Stijl. Suprematisme en De Stijl.

FuturismeFuturisme

Giacomo Balla

DadaïsmeDadaïsme

Marcel Duchamp

De StijlDe Stijl

Moderne KunsbewegingsModerne Kunsbewegings

Groep was kunstenaars, skrywers, Groep was kunstenaars, skrywers, argitekte en lettersetters. argitekte en lettersetters.

Vereenvoudigde vormsVereenvoudigde vorms Primêre kleure Primêre kleure Art NouveauArt Nouveau, , Art DecoArt Deco en die en die BauhausBauhaus

Art NouveauArt Nouveau

Art NouveauArt Nouveau

Voorbeelde van lettertipesVoorbeelde van lettertipes

Art DecoArt Deco

Geometriese lettertipesGeometriese lettertipes Avant-Garde en Futura. Avant-Garde en Futura.

BauhausBauhaus

Letterdrukstyl van die 20ste eeu Letterdrukstyl van die 20ste eeu

Gebruik verskillende styleGebruik verskillende style Sintese en seriftipeSintese en seriftipe

Hermann ZapfHermann Zapf Verbinding tussen die modern styl en Verbinding tussen die modern styl en

Renaissance lettervorms Renaissance lettervorms

Letterdrukstyl van die 20ste eeuLetterdrukstyl van die 20ste eeu

Sintese en san-seriftipeSintese en san-seriftipe 1950s1950s Voorbeeld is Zapf se kombinasieVoorbeeld is Zapf se kombinasie Romeinse, skoonskrif en san-serifvorme vir Romeinse, skoonskrif en san-serifvorme vir

die ontwerp van die ontwerp van OptimaOptima. . Keltiese manuskrifverhoudinge word onder Keltiese manuskrifverhoudinge word onder

andere ook deur ontwepers gebruik.andere ook deur ontwepers gebruik.

Letterdrukstyl van die 20ste eeuLetterdrukstyl van die 20ste eeu

Grunge-tipografieGrunge-tipografie mees onlangse golftipe ontwerpe mees onlangse golftipe ontwerpe samesmelting van industriёle funksionalisme samesmelting van industriёle funksionalisme

beskou beskou Letters visuele beeldeLetters visuele beelde Barry DeckBarry Deck ontwerp die lettertipe, ontwerp die lettertipe, Template Template

GothicGothic, , Cyberotica Cyberotica en en TruthTruth..

Beoefening van Beoefening van tipografiese ontwerp tipografiese ontwerp

Wat dink jul behels dit?Wat dink jul behels dit?

Die doel van tipografiese ontwerp is Die doel van tipografiese ontwerp is om die verskeie komponente, om die verskeie komponente, soos die lettertipe, uitleg, soos die lettertipe, uitleg, gerigtheid van teks en die gerigtheid van teks en die spasiёring van teks, so in een spasiёring van teks, so in een ontwerp te rangskik dat dit ontwerp te rangskik dat dit eenvormig is en visueel goed lyk.eenvormig is en visueel goed lyk.

Wat moet in ag geneem Wat moet in ag geneem word wanneer jy te doen word wanneer jy te doen

het met tipografiese het met tipografiese ontwerp?ontwerp?

Vra die volgende vrae wanneer jy Vra die volgende vrae wanneer jy ‘n letterdruk kies:‘n letterdruk kies:

Vir wie is die projek en wat is die doel Vir wie is die projek en wat is die doel daarvan en watter boodskap moet daarvan en watter boodskap moet daardeur oorgedra word.daardeur oorgedra word.

Die gepaste styl sal ook die Die gepaste styl sal ook die ouderdomsgroep moet reflekteer, of dit ouderdomsgroep moet reflekteer, of dit modern, tradisioneel, ernstig, lighartig ens. modern, tradisioneel, ernstig, lighartig ens. is.is.

Vra die volgende vrae wanneer jy Vra die volgende vrae wanneer jy ‘n letterdruk kies:‘n letterdruk kies:

‘‘n Sekere emosie/bui oordran Sekere emosie/bui oordra ‘‘n Assosiasie maak met ‘n sekere n Assosiasie maak met ‘n sekere

lewenstyl, historiese periods of produkte.lewenstyl, historiese periods of produkte. Om letterdrukke interessant te maak, kan Om letterdrukke interessant te maak, kan

verskillende style gekombineer word, dit in verskillende style gekombineer word, dit in verskillende gewigte gedruk word, verskillende gewigte gedruk word, verskillende kleure gebruik ens.verskillende kleure gebruik ens.

Leesbaarheid:Leesbaarheid:

Eenvoudige letters lees maklik, klein letters is Eenvoudige letters lees maklik, klein letters is duideliker as hoofletters.duideliker as hoofletters.

Vind die goue middeweg, letters moenie te klein Vind die goue middeweg, letters moenie te klein of te groot wees nie.of te groot wees nie.

Let op spasiёring en die lengte van die tipelyn.Let op spasiёring en die lengte van die tipelyn. Gladde oppervlaktes vergemaklik lees van Gladde oppervlaktes vergemaklik lees van

woorde, teksture breek die lig op.woorde, teksture breek die lig op. Swart op wit is die duidelikste kontras kleure en Swart op wit is die duidelikste kontras kleure en

lees die maklikste.lees die maklikste.

Tipe-uitleg:Tipe-uitleg:

Let op balans, bv. moet die uitleg Let op balans, bv. moet die uitleg simmetries of asimmetries wees.simmetries of asimmetries wees.

Hoe moet die gerigtheid van teks wees.Hoe moet die gerigtheid van teks wees. Belangrikste inligting eerste en met groter Belangrikste inligting eerste en met groter

letters.letters. Beplan indeling van teks in paragrawe in, Beplan indeling van teks in paragrawe in,

bv. tyd, waar ‘n kermis gehou word in een bv. tyd, waar ‘n kermis gehou word in een paragraaf en wat alles te koop is in ‘n paragraaf en wat alles te koop is in ‘n ander paragraaf saamgevoeg.ander paragraaf saamgevoeg.

Verbind tipe met beelde:Verbind tipe met beelde:

Plaas teks en betrokke beelde naby Plaas teks en betrokke beelde naby aanmekaar (wet van nabyheid)aanmekaar (wet van nabyheid)

Beelde moet duidelik wees en teks aanvul Beelde moet duidelik wees en teks aanvul en andersom.en andersom.

Tekens en simbole in ontwerpTekens en simbole in ontwerp

Sommige invloede wat die Sommige invloede wat die ontwikkeling van Afrika- en Suid-ontwikkeling van Afrika- en Suid-Afrikaanse ontwerp van die verlede en Afrikaanse ontwerp van die verlede en nou vorm: Die Xhosa kulturele nou vorm: Die Xhosa kulturele kleredrag en die invloed daarvan op kleredrag en die invloed daarvan op kontemporêre Suid-Afrikaanse kontemporêre Suid-Afrikaanse modeontwerper Bongiwe Walazamodeontwerper Bongiwe Walaza

Xhosa kulturele kleredragXhosa kulturele kleredrag

XhosaXhosa Oos-KaapOos-Kaap In landelike gebiede word die kern van die In landelike gebiede word die kern van die

leefstyl en sosiale organisasies van die leefstyl en sosiale organisasies van die Xhosamense nog bewaarXhosamense nog bewaar

KleredragKleredrag n kragtige betekenis en boodskapn kragtige betekenis en boodskap

Xhosa kulturele kleredragXhosa kulturele kleredrag

Verklap inligting van draerVerklap inligting van draer SimboleSimbole KleureKleure Elke rol= spesifieke uitrustingElke rol= spesifieke uitrusting Bongiwe Walaza.Bongiwe Walaza.

Bongiwe Walaza.Bongiwe Walaza.

Agtergrond en opleidingAgtergrond en opleiding

Oos-Kaapse dorpie, MqanduliOos-Kaapse dorpie, Mqanduli Van kindsbeen afVan kindsbeen af StudiesStudies Werk by TelkomWerk by Telkom Maak vir haar kollegas klereMaak vir haar kollegas klere 1997 -Natal Technikon 1997 -Natal Technikon

Agtergrond en opleidingAgtergrond en opleiding

Du Pont Lycra-toekenningDu Pont Lycra-toekenning Franse modenywerheid te verkenFranse modenywerheid te verken

Pryse en suksesPryse en sukses

1998 ‘n finalis in die Smirnoff Internasionale 1998 ‘n finalis in die Smirnoff Internasionale ToekenningsToekennings

1999 ‘n finalis in die Rothman’s July Young Designer 1999 ‘n finalis in die Rothman’s July Young Designer Award.Award.

2000 wen sy die M-Net Anglo Gold Africa Designs Award 2000 wen sy die M-Net Anglo Gold Africa Designs Award en word genooi om haar reeks by die New York en word genooi om haar reeks by die New York Modeweek ten toon te stel.Modeweek ten toon te stel.

In 2004 word sy genooi om haar versameling in In 2004 word sy genooi om haar versameling in Switserland, IndiSwitserland, Indiёё, Vi, Viёёtnam en Milaan te vertoontnam en Milaan te vertoon

Sy klee TV-aanbieders en haar werk is op die leefstyl Sy klee TV-aanbieders en haar werk is op die leefstyl program Top Billing vertoon asook in die tydskrif program Top Billing vertoon asook in die tydskrif “Cosmopolitan”.“Cosmopolitan”.

Haar vyfjaardoelwitteHaar vyfjaardoelwitte

““Making the Difference Through Design Making the Difference Through Design Daily”Daily”

Oorsprong, invloed en inspirasieOorsprong, invloed en inspirasie

Haar teikenmark en Haar teikenmark en bemarkingstrategiebemarkingstrategie

Afro-sjiekstyl Afro-sjiekstyl Eenvoud en elegansieEenvoud en elegansie

Algemene kenmerke van haar Algemene kenmerke van haar werkwerk

““shweshwe”shweshwe” Afrikadrukmateriaal Afrikadrukmateriaal Tekstuur Tekstuur StruktuurStruktuur Natuurlike materiaalNatuurlike materiaal

Algemene kenmerke van haar Algemene kenmerke van haar werkwerk

Kombineer satyntipe, glansende, Kombineer satyntipe, glansende, effekleurige materiaal met kontrasterende effekleurige materiaal met kontrasterende “shweshwe” of ander Afrikadrukke“shweshwe” of ander Afrikadrukke

Krae is ongewoon en halslyne Krae is ongewoon en halslyne Gebruik belde,uitspattige serpe.Gebruik belde,uitspattige serpe. A-lyn rompeA-lyn rompe Kleure is meestal swart en silwer of bruin Kleure is meestal swart en silwer of bruin

en beige met geel spatsels.en beige met geel spatsels.

Verantwoordelike OntwerpVerantwoordelike Ontwerp

Wat is verantwoordelike ontwerp?Wat is verantwoordelike ontwerp? Skep bewustheidSkep bewustheid Positiewe en negatiewe aspektePositiewe en negatiewe aspekte Bewus van omgewing en gemeenskapBewus van omgewing en gemeenskap Sterkste vorm van visuele kommunikasieSterkste vorm van visuele kommunikasie Heath NashHeath Nash

Heath NashHeath Nash

AgtergrondAgtergrond

http://www.heathnash.com/http://www.heathnash.com/ Impak van verantwoordelike ontwerp Impak van verantwoordelike ontwerp

teenoor gewone ontwerp NB!teenoor gewone ontwerp NB!

Tradisionele OntwerpTradisionele Ontwerp

Positiewe gevolge/voordele vir Positiewe gevolge/voordele vir die ontwerperdie ontwerper

WerkskeppingWerkskepping Goeie waardes en beginsels moet geskep Goeie waardes en beginsels moet geskep

en gehandhaaf word (‘n ontwerper word en gehandhaaf word (‘n ontwerper word dus in ‘n sin, in ‘n magsposisie geplaas).dus in ‘n sin, in ‘n magsposisie geplaas).

Toevoeging van selfwaarde Toevoeging van selfwaarde Terapeuties Terapeuties

Negatiewe gevolge/nadele vir die Negatiewe gevolge/nadele vir die ontwerperontwerper

Gesondheids risiko’s (die gebruik van Gesondheids risiko’s (die gebruik van skadelike chemikalieё)skadelike chemikalieё)

Sekere instrumente kan gevaarlik wees en Sekere instrumente kan gevaarlik wees en moet met die nodige opleiding hanteer moet met die nodige opleiding hanteer word.word.

Positiewe gevolge/voordele vir Positiewe gevolge/voordele vir die samelewing/gemeenskapdie samelewing/gemeenskap

Verbetering van lewensgehalte en Verbetering van lewensgehalte en skepping van werksgeleenthedeskepping van werksgeleenthede

Identiteit van kulture verhoogIdentiteit van kulture verhoog Bewusmakingveldtogte vir bv. vigs, Bewusmakingveldtogte vir bv. vigs,

geslagsgelykheid ens kan positiewe geslagsgelykheid ens kan positiewe bydraes lewerbydraes lewer

Verhoog produksie van ondernemeings Verhoog produksie van ondernemeings deur goeie adverteringdeur goeie advertering

Negatiewe gevolge/nadele vir die Negatiewe gevolge/nadele vir die samelewing/gemeenskap ……samelewing/gemeenskap ……

Gevaar van skadelike advertensie Gevaar van skadelike advertensie (positiewe uitbeelding van rook, alkohol)(positiewe uitbeelding van rook, alkohol)

Sekere materiale en toerusting is baie Sekere materiale en toerusting is baie duurduur

Plagiaatpleging (oneties en onrespekvol)Plagiaatpleging (oneties en onrespekvol)

Positiewe gevolge/voordele op Positiewe gevolge/voordele op die omgewingdie omgewing

Versiering van omgewings en verhoog Versiering van omgewings en verhoog waardering vir omgewingwaardering vir omgewing

Verantwoordelike gebruik van Verantwoordelike gebruik van ontwerpmateriaal (herwinning van sekere ontwerpmateriaal (herwinning van sekere produkte) verlaag besoedeingprodukte) verlaag besoedeing

Negatiewe gevolge/nadele op die Negatiewe gevolge/nadele op die omgewingomgewing

Besoedeling kan plaasvindBesoedeling kan plaasvind Swak beplanning kan lei tot die oprigting Swak beplanning kan lei tot die oprigting

van ‘n goedkoop modern gebou langs ‘n van ‘n goedkoop modern gebou langs ‘n historiese gebou wat visueel steurend is.historiese gebou wat visueel steurend is.