• Birkac duzenleme daha yaptim arkadaslar,iyi calismalar Geleneksel yaklasimdan bahsetmedim simdilik.

1

YÖNETİM VE ORGANİZASYON 4

H.Buket Çağlarsular-2016

2

• Pazarlama işlevi; tüketici istek ve ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve bu ihtiyaçların karşılanması için gerekli girdilerin temin edilip üretim sürecinden geçirilerek ürün haline getirilmesi, fiyatlandırılması, dağıtılması, promosyonu-özendirme-tutundurma- ve satış sonrası hizmetlerinin adına pazarlama denir.

• 1. Genel İşlevler: İşletmenin genel işlevi sadece Yönetim İşlevi olarak tektir.

• Yönetim işlevi; kuruluş esnasında belirlenen veya sonradan gözden geçirilen amaçlara ulaşmak için; planlama, örgütleme, yöneltme koordinasyon ve kontrole ilişkin teori, model, yaklaşım ve ilkelerin maharetle uygulamaya götürülme süreci olarak tanımlanır.

• 2. Temel İşlevler: Modern manada işletmenin temel işlevleri Pazarlama İşlevi ve Üretim Yönetimi İşlevinden oluşmaktadır.

• Üretim yönetimi işlev; insanların ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetlerin en iyi kalitede, en düşük maliyetle, üretimini sağlamaya yönelik faaliyetlerin planlanması, organize edilmesi, yönlendirilmesi, koordinasyonu ve kontrolüdür.

• 3. Destekleyici ve Kolaylaştırıcı İşlevler: Finans, muhasebe, halkla ilişkiler ve insan kaynakları ayrı birer işlev olarak destekleyici ve kolaylaştırıcı işlevleri oluştururlar.

• Finans işlevi; fon, sermaye, kapital olarak da ifade ettiğimiz finansmanı, işletmelerin ihtiyaç duyduğu fonların planlanması, sağlanması ve kontrolü olarak tanımlanmaktadır. • Muhasebe işlevi, işletmenin varlıkları ve kaynakları üzerinde değişim oluşturan mali nitelikteki ve para ile ifade edilen işlemlere ait bilgileri kaydetmek, sınıflandırmak, özetleme, analiz etme ve yorumlama yoluyla ilgili kişi ve kurumlara raporlar şeklinde sunmak olarak tanımlanır.

3

• Halkla ilişkiler işlevi, organizasyonla çevresi arasında karşılıklı iletişimi, anlamayı ve işbirliğini sağlayıp ve bunun işletme lehine olarak sürdürmeye yardımcı olan işletme işlevidir.

• İnsan kaynakları işlevi, bir üretim faktörü olan emek kaynağının işgücü piyasasından en ekonomik yollardan sağlanması ve verimli bir şekilde çalıştırılması hedefine yönelik işletme faaliyetlerinin yerine getirilmesi insan kaynakları işlevini oluşturur. • 4. Dönüştürücü İşlevler: AR-GE yönetimi, verimlilik yönetimi ve

örgüt geliştirme faaliyetleri ayrı birer işlev olarak dönüştürücü işlevleri oluştururlar.

• • AR-GE yönetimi işlevi; gelişimi gerçekleştirmek ve takip etmek AR-GE alanına yapılan yatırımlara bağlı olarak bu alanda yapılan harcamalar ve bunların pozitif sonuçları gelişmişlik ölçüsü olarak da ifade edilmektedir.

4

• • Verimlilik yönetimi işlevi, verimlilik işletmelerin kendilerini değerlendirmede, ücretlendirmede, ceza ve ödüllendirmede kullanılan araç olmuştur.

• • Örgüt geliştirme işlevi, daha etkili ve katılımlı bir örgüt kültürü meydana getirerek örgütün sorun çözme ve kendini yenileme süreçlerini geliştirmek üzere girişilen uzun süreli çabalardır.

Ekonomik Sistemler Ve Yönetim İlişkisi

• 1. Serbest Piyasa Sistemi: Her türlü iktisadi faaliyetlerin kişilerin serbest teşebbüsüne ve fertler arasındaki serbest sözleşmelere bırakıldığı, üretim, tüketim, bölüşüm ve mübadeleyi ayarlama ve düzenleme işinin serbest piyasalara ve bu piyasalardaki fiyat mekanizmasına bırakıldığı iktisadi sistemdir. Serbest piyasa sistemine "Kapitalist Sistem, Liberal Kapitalist Sistem, Pazar Ekonomisi veya Piyasa Ekonomisi " ismi verilir. A.B.D. ve Batı Avrupa ekonomileri, bu sisteme en yakın ülkelerdir. Serbest piyasa sistemi olarak ifade edilen bu sistem; çok sayıda alıcı ve satıcı, piyasaya giriş-çıkış serbestîsi, ürünlerin homojen olması, piyasanın açık ve şeffaf olması ve üretim faktörleri hareketinin tam olması gibi beş temel şartı taşıması gerekir.

5

Kapitalizm bir dünya sistemi olarak kendini inşa ederken karşısına çıkan engelleri de tasfiye etmektedir.

Serbest piyasa ekonomisinden sapmalar başladığında rekabet şartlarının giderek bozulması veya ekonomik yapının liberal kapitalist sistemi savunanların düşündüklerinden farklılaşması gibi nedenlerle devletler ekonomik hayatın işleyişine kayıtsız kalmamışlardır. Serbest piyasa sistemine ilk müdahale 1929 Dünya Büyük Ekonomik Buhranı ile ikinci büyük kriz veya müdahale ise Eylül 2008’de ABD’de başlayan ve yayılan krize ülkeler değişik şekillerde müdahalelerde bulunmaktadırlar.

6

• 2. Sosyalist Sistem: Başlıca iktisadi faaliyetlerin devlet tarafından yürütüldüğü, mülkiyet ve girişimcilik hürriyetinin olmadığı veya çok sınırlı tutulduğu, üretim araçlarının devletin idaresi ve altında olduğu, yatırım, üretim ve tüketicinin merkezi planlama ile yürütüldüğü bir sistemdir.

• 3.Karma Ekonomi Sistemi:

Karma ekonomik sistem, bir ihtiyaç sonu ortaya çıkan ve her yerde geçerli, kabul görmüş, standart ilke ve kuralları olmayan ve uygulamada çok değişik görünümler alan ve temelde bilimsel değil siyasal bir olaydır.

7

ORGANİZASYON • 1. Organizasyon Ve Özellikleri

• Organizasyon, amaçlara ulaşmak için yapılacak işlerin belirlenmesi ve gruplandırılması; işleri yapacak personelin ve yetki ve sorumluklarının belirlenmesi; faaliyetlerin etkinliği için gerekli fiziksel ortamın hazırlanması çabalarının tümüdür.

Organizasyon yapısını belirleyen temel unsurlar : 1. Amaç Birliği: Her örgüt ulaşmak istediği amaçlara ve bu

amaçlarla ulaştıracak faaliyetlere göre farklı bir yapıda dizayn edilir. Oluşturulan organizasyon yapısının bütün birimleri işletmenin temel hedeflerine dönük olmalıdır. Birimlerin kendi amaçları arasında bütünlük olmalı ve işletmenin nihai hedefine katkıda bulunacak nitelikte olmalıdır. 8

2. Yönetim Alanı. Kontrol alanı olarak da görülen yönetim alanı örgütte bir üste bağlı olması gereken ast sayısı ile ilgili bir unsurdur. Bir yöneticiye bağlanacak ast sayısı ve üstleneceği sorumluluklar, yöneticinin bilgi, yetenek ve kavrama sınırlarını aşmamalıdır.

3. Yönetim Birliği. Aynı amaca yöneltilmiş ve benzer faaliyetler grubu bir tek yöneticiye bağlanmalıdır. Faaliyetlerde etkinliği sağlamaya yönelik bu ilke yönetim birliği olarak bilinir. Yönetim birliği, yönetim alanı –kontrol alanından- farklılık arzeder.

4. Komuta Birliği. Her astın yalnızca bir üste bağlı ve sorumlu olması ve ondan emir almasını ifade eden ilke, komuta birl iği olarak nitelenir. Bu i lke i le faaliyet kargaşası önlenir.

9

5. Yetki ve Sorumlulukların Açıklığı ve Dengesi. İşletme çapında her çalışanın işi i le sahip olduğu yetki ve sorumluluklar açık ve kesin olarak belirtilmelidir. Bu açıklık yazılı ve sözlü olarak sağlanmalıdır. Ayrıca her çalışanın sahip olduğu yetkiler ve sorumluluk alanı arasında denge olmalıdır.

6. Haberleşme Kanalı ve Şekli: Haberleşme ilişkilerinin çeşidi ve niteliği de organizasyonun yapısını etkileyen bir unsurdur. İşletmenin üst, orta ve alt basamak yöneticileri, kendi aralarında bir araya gelip görüşebilmeli ve ortaya çıkan sorunlarını çözümleyebilmelidir. Yatay ve dikey iletişim kanallarının etkin çalıştırılarak etkin ve verimli bir çalışma ortama oluşturulabilir.

10

7. Ayrılık Gözetme İlkesi: Üst yönetim basamakları yani üst basamaklarda görev yapan yöneticiler günlük ve rutin işlerden uzak tutulmalı ancak, genel politikalarla ilgili ve normal dışı durumlarda kendilerine başvurulmalıdır. Bu ilkeye ayrıklık veya istisna ilkesi denir.

8. Personel Dağılımında Denge. İşletmedeki her birime ge rek l i o l duğu m ik ta rda ve n i t e l i k t e pe rsone l sağlanmalıdır. İşler ile personeller arasında nitelik ve nicelik yönünde denge olmalıdır. Ayrıca, isletmenin bütününde yöneticiler ve yönetici olmayanlar arasında sayıca denge kurulmalıdır.

9. Kaynakların Dağılımında Denge. İşletmenin amaçlarına ulaşabilmesi için her faaliyet belirli miktarda paraya ihtiyacı ortaya çıkarır. Bu miktar, faaliyetlerin ve bunların gerçekleştirildiği birimlerin önceliğine göre değişir.

11

10. Merkezcil ve Merkezkaç Uygulamalarda Denge. Bir işletmede alınan kararların uygunluğu için izlenmesi gereken hiyerarşik kanal belirlenmiş olmalıdır. Değişik kararların alınmasında benzer yollar izlenebileceği gibi, bazıları değişik hiyerarşik ilişkiler gerektirebilir. Bazı kararların daha üst yönetimce alınması zorunlu iken bazılarının ise, yetki devri sağlanarak daha alt yönetim kadrolarının katkılarıyla, yani merkezkaç bir tarzda alınması söz konusudur.

12

11. İş bölümü ve Uzmanlık Derecesi: İş bölümü, herkesin bir iş dalında ustalaşması, uzmanlaşması için işleri ayırma veya herkese belirli bir işi vermedir. İşletmelerde iş bölümü uzmanlaşmayı, uzmanlaşma da verimliliği artırır. Uzmanlaşma, belli bir işin çok küçük parçalara ayrılarak her görevi bir kişinin sürekli olarak yapması ile bilgi, görüş ve becerisinin artması i le mütehassıs olmasını ifade eder. İşletmede aşırı uzmanlaşma uygulaması, iş görenler in uzun bir süre ayni işe yoğunlaşmasını ifade eder. Bu ise monotonluk, stres ve sonuçta verimsizlik ortaya çıkarır.

13

12. Gelişme Yeteneği. Organizasyon sureci sonunda ulaşılan yapı esneklik özelliğine sahip olmalıdır. Zaman içerisinde ortaya çıkabilecek ihtiyaca cevap verecek yetenekte olması gerekir. Gelişme yeteneğinin yüksekliği işletmenin başarısını artıran bir unsurdur.

14

2. Organizasyon Çevre İlişkisi Organizasyonlar açısından çevre iç ve dış olarak iki

şekilde ifade edil ir. İç çevre, işletme açık sistem yaklaşımı içerisinde organizasyonun kendi içerisinde oluşturduğu bölüm, kısım gibi alt birimlerin birbirleri ile olan ilişkileri ve işletme iç iklim ve kültürünü yansıtır. Dış çevre i se o rgan izasyonun d ış ında bu lunan ve organizasyona girdi ler in temin edi ld iğ i ve iş lem sürecinden çıktıktan sonra ürünlerin sunulduğu kesimler ile birlikte etkilediği ve etkilendiği diğer kesimleri ifade eder.

1. Yasal ve Politik Çevre: Organizasyonun yasal ve politik çevresinde; hükümet ve kanunlar yer almaktadır. Yasalar toplu halde yaşayan insanların kendi aralarında ve devletle olan ilişkilerini düzenler. Özel ve kamu hukuku dâhi l inde çıkarı lan kanunlar iş letmeler i doğrudan ilgilendirir.

2. Sosyal ve Kültürel Çevre: Her toplumun kendine özgü, inanç, düşünce, örf ve adetlerden oluşan sosyal ve kültürel bir yapısı vardır. Bu yapı toplum içindeki kişilerin kendi aralarında ve işletmelerle olan çeşitli ilişkilerini düzenler. Toplumun sosyal ve kültürel düzeyi farklılığı ihtiyaç farklılığını da beraberinde getirir. İşletme işte toplumun farklı ihtiyaçlarını karşılamaya yönelir ve bunu yaparken toplumun bu yapısını dikkate almalıdır.

15

3. Ekonomik Çevre: Temel işlevi ekonomik nitelik taşıyan bir üretim birimi olan işletme için ekonomik çevre çok önemli olmaktadır. Ülkede uygulanan ekonomik sistem işletmenin faaliyetlerini önemli oranda belirler ve buna ilave olarak işsizlik, satın alma gücü, enflasyon ve faizler işletmenin ekonomik çevresini oluşturur.

Ekonomik sistem, sosyal, politik, hukuki kurumları ve kuralları i le birl ikte iktisadı amaçların emrinde bir koordinasyon düzenidir. Yani, toplumda sahip olunan kaynakların, vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak üzere dağıtımını şekillendiren temel kurallardır. Ekonomi ile toplum arasındaki ilişkiyi o ülkedeki siyası ve toplumsal değerler etkiler. Diğer bir ifade ile siyasi yapılanma ekonomik sistemi de belirlemektedir.

16

Serbest yani l iberal ekonomik sistemde, devlet ekonominin normal iş ley iş ine müdahale etmez, işletmeler üretilecek ürün miktarı, fiyat, dağıtım gibi konularda tamamen arz talep ilişkisi içerisinde ve tam rekabet esaslarına göre faaliyette bulunurlar. Sosyalist ekonomik sistemde, ekonomik düzenin iş leyiş i tamamen devlet kontrolünde, özel mülke izin verilmez, üret i lecek ürün miktarı yani arz tamamen devlet tarafından belirlenir ve üreti l ir. Karma ekonomik sistemde ise, devlet ekonomik düzenin işleyişine olumlu bir katkı sağlamak için müdahale eder, genelde özel sektörün kâr endişesi ile girmediği daha çok toplumsal i h t i yaç l a r ı n k a r ş ı l a n m a s ı i ç i n g e r e k l i ü r e t i m i gerçekleştirmek için yatırım yapar.

17

4. Bilimsel ve Teknolojik Çevre: Organizasyon üretim sürecinde ve bunları tüketicilere ulaştırırken göz önünde bulundurulması gereken yasal, ekonomik, sosyal, tabii ve teknolojik şartlar vardır ve bu şartlar işletmeleri yakından ilgilendirir. Organizasyonun, bu sistemleri inceleyen hukuk, ekonomi, davranış bilimleri, doğal bil imler, teknoloji gibi bil imlerle ve tüm bil imlerde kullanılan matematik, istatistik gibi ortak yöntemlerle çok yakın ilişkileri vardır. Teknolojideki hızlı gelişim işletmeleri çok yakından ilgilendirmekte, yeni buluş ve gelişme iş le tme mal iye t le r in i düşüreb i lmekte , sa t ış la r ı artırabilmekte veya tersi durumlarda olabilmektedir. Tüm bu durum organizasyonlar açısından önemli olmaktadır.

18

5. Doğal Çevre: Organizasyonlar üretim sürecinde üretim için gerekli girdiler hammadde, yarı mamul, araç-gereç ve malzeme olarak bulunduğu çevreden temin eder. Bu girdilerin kıt veya bol bulunması ve üretim yerinin iklim şar t la r ı i ş le tmey i o lumlu veya o lumsuz e tk i le r. Organizasyonlar üretimlerini gerçekleştirirken girdi temin ettiği ve üretim atıklarını bıraktığı bu çevreyi gözetip kollaması gerekir.

19

6. Global Çevre: Günümüz dünyasında hızla gelişen küresel leşme yani global leşme olgusu mil l i olan organizasyonların uluslar arası piyasada da faaliyet göstermeye yöneltmektedir. Dünyadaki ekonomik gelişim ile birlikte yerel, bölgesel tüketici anlayışından dünya tüketicisi anlayışına geçilmektedir. Organizasyonlar bu dünya çapında tüketiciye hitap etmek durumunda ve hitap ettiği ülkelerin tüm şartlarını bil ip ve uymak zorundadır.

NEOKLASİK YÖNETİM DÜŞÜNCESİ • 1. Neoklasik Düşüncenin Doğuşu ve Gelişimi

Davranışsal yönetim yaklaşımı olarak da ifade edilen neoklasik yönetim yaklaşımı 1940’lı yıllardan başlayıp, 1960’lı yılları kadar süren dönemde etkili olmuştur. Neoklasik Organizasyon Teorisi, Klasik Teorinin katı ve insan faktörünü dikkate almayan yapısına bir rahatlık vermek ve her insanı, performansını etkileyen duygular ve sosyal yönleri olan bir yapıda kabul etmek suretiyle yönetime uzun vadeli bir katkı sağlamıştır.

403 Sağlık Yönetimi-H.Buket Çağlarsular 20

Neoklasik teoride temel varsayım, gerek kişi, gerekse iş grubu olarak işçinin psikolojik ve sosyal yönlerinin dikkate alınmasının gerekli l iğidir. Bu gerekçeden hareketle neoklasik yönetim yaklaşımı esas olarak örgüt içi insan davranışlarının incelenmesi gayesiyle girişilen HAWTHORNE araştırmaları ile başlamıştır. Neoklasik yaklaşımın ele aldığı başlıca konular; insan davranışı, kişiler arası yani insani-beşeri i l işkiler, grupların oluşması, grup davranışları, biçimsel olmayan örgütlerde ve diğerlerindeki değişim ve gelişmelerdir.

21

2. Neoklasik Düşüncenin Temel Dayanakları Neoklasik düşüncenin insan davranışları ile ilgili temel varsayımları yani temel dayanakları şunlardır: 1. Kişiler birbirinden farklıdır. 2. İnsan bir bütün olarak görülür. 3. Davranışlar bir nedene dayanır. 4. İnsan diğer üretim faktörlerinden farklıdır. 5. Örgüt sosyal bir sistemdir. 6. İnsan ve örgüt arasında bağımlılık vardır.

22

İnsan davranışlarında sosyal ihtiyaçlar büyük rol oynar ve insan “sosyal insan modeli” anlayışında ele alınır. Bu anlamda neoklasik düşüncenin insana bakışını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: 1. İnsanın sosyal bir yapıda olmasından dolayı esas olarak sosyal ihtiyaçları ile motive edilir. 2. Sanayi Devrimi ile gelen işbölümü ve rasyonelleşme, işçilerde tatminsizlik oluşturur, bunun aşılması sosyal ilişkilere yönelme ile çözülür. 3. Çalışanlar, yönetimin kontrolü ve ödüllerinden ziyade, çalışma grubu arkadaşlarından gelen etkilere karşı duyarlıdır. 4. Yönetime karşı duyarlılık, kontrol edenin, çalışanları sosyal bir yapıda görmesine ve ihtiyaçlarını tatmin derecesine bağlıdır.

Neoklasik anlayışta örgüt modeline bakıldığında, örgüt bir sosyo-teknik sistemdir ve başlıca iki yönü bulunmaktadır: 1. Sosyal sistem olma özelliği 2. Teknik sistem olma özelliği

23

4. Neoklasik Yaklaşımla İlgili Olarak Geliştirilen Modeller Neoklasik düşüncenin gelişiminde; davranışsal yaklaşımlar ile ilgili olarak insanların işletmede nasıl davrandığı, kişilerin neden farklı şekilde güdülendiği, grupların özellikleri ile liderlerin nasıl davrandıkları konusunda; X ve Y Teorileri, Sistem 1 – Sistem 4 ve Olgunlaşma Yaklaşımı gibi çalışmalar geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: Douglas McGregor daha önceki çalışmalardan etkilenmiş Mayo'nun çalışmalarının etkisi altında kalarak önce Taylor ve Fayol'un geliştirmiş olduğu klasik yönetim kavramının tasvirine girişmiş ve buna X Teorisi adını vermiştir. Daha sonra da bu teoriyi şiddetle eleştirerek Y Teorisi adını verdiği beşeri ilişkiler kavramının ilkelerini ortaya atmıştır. McGregor'un X ve Y teorileri aşağıda ele alınmaktadır: 24

4.1. X Teorisi X teorisinin insanlar hakkında bazı geleneksel varsayımları aşağıdaki gibi sıralanabilir: Ortalama insan; yapısı gereği tembeldir, işi sevmez ve mümkün olduğunca az çalışır.

• 1. Ortalama insan işi sevmediğinden dolayı zorlanmalı, kontrol edilmeli, yöneltilmeli ve örgüt amaçlarına ulaşmak için ceza tahdidi altında tutulmalıdır.

• 2. Normal bir insan yöneltilmeyi ister, sorumluluktan kaçmak ister, hırslı değildir, olsun ister.

• 3. Ortalama insan, yapı olarak bencildir, örgütün amaçlarına karşı kayıtsızdır.

• 4. Ortalama insan, yapısı gereği gelişime karşı direnç gösterir.

• 5. Ortalama insan, pek akıllı değildir, şarlatanlar ve demagoglar -lafazan = laf ebesi- tarafından kolayca aldatılmaya hazırdır.

25

4.2. Y TeorisiY Teorisinin insanlar temel görüşleri aşağıdaki gibi

sıralanmaktadır:1. İşletmede insanların çaba harcaması oyun ve dinlenme

kadar doğaldır ve normal insan iş yapmayı sever ve ondan tatmin eder.

2. Sıkı kontrol ve ceza tehdidi insanı, organizasyon amaçlarına yöneltecek tek yol değil, insan kendi kendini yöneltme ve kontrol yoluyla organizasyonda daha başarılı olacaktır.

3. Amaçlara bağlılık, onların elde edilmesi ile igili sunulan psiko-sosyal ve kişilik ihtiyaçlarını karşılama gibi ödüllere bağlıdır.

4. Uygun şartlar sağlandığı zaman normal insan sorumluluk anlamın yanında, onu aramayı da öğrenir. Sorumluluktan kaçma insanın doğuştan bir özelliği değil, kötü yönetim anlayışlarının insanları olumsuz etkilemesinin sonucudur. 26

5. Organizasyon sorunlarının çözümünde gerekli tahayyül etme, sorun çözme yetenekleri insanlar arasında sınırlı değildir.

6. Modern sanayi hayatında normal insanın yeteneklerinin sadece bir kısmından faydalanılmaktadır.

X Teorisinin aksine, Y Teorisi insanın dinamik yüzünü temsil eder.

27

4. 3. Z Teorisi Her zaman diliminde bir yönetimin daha etkili olacağını söylemek imkansızdır. Yönetici bazen X ve Y yaklaşımların birleşiminin daha etkili bir strateji oluşturduğunu görebilir. Bundan hareketle X ve Y Teorilerine Z Teorisi ile etkinlilik getirilmektedir. Z Teorisinin insan davranışları hakkındaki varsayımları şöyledir:

1. İnsanı ne şeytan ne de melek olarak görülemez yani insan düşünme, karar verme ve azmetme yeteneklerine sahiptir.

2. İnsan doğuştan ne iyidir, ne de kötüdür yani şartlara göre her ikisine de yatkın olabilir.

3. İnsan ne zaruri ihtiyaçlarla ne de üst düzey insani ihtiyaçlarla güdülenir, insanı motive eden içindeki durumdur.

4. Güdüleme ne dıştan zorlamayla ne de içten gönüllü olarak sağlanabilir, insan ancak mantık yoluyla güdülenebilir.

5. İnsanı iyimser ve kötümser olarak değil tarafsız olarak değerlendirmek gerekir.

28

4.4. Sistem 1 - Sistem 4 Yaklaşımı Rensis Likert ve arkadaşlarının geliştirdikleri örgütsel değişim programları organizasyonları X teorisine Y teorisine geçmelerine yardım etmeye, olgun olmayan davranışları olgun davranışlar yönünde özendirmeye yöneltmişti. Likert sistem 1 - Sistem 4 yaklaşımını sırasıyla inceleyelim. Sistem 1: Yöneticileri astlarına güvenmezler, yöneticilere çok seyrek olarak karar verme sürecine katılma imkânı tanınmakla beraber kararların büyük bir kısmı ve amaçların saptanması en tepedeki önderler tarafından alınır. Sistem 2: Kararların merkezden verilmesi ve yönetimin astlara güveninin az olması ile birlikte hizmetçi-efendisi arasındaki gibi bir güven anlayışına sahiptir.

29

Sistem 3: Yöneticilerin astlara güvenleri tam olmamakla beraber çok tu r. Amaç, s t ra te j i ve po l i t i ka la r ın düzenlenmesi ve kararlar, geniş ölçüde, yüksek yönetim kademeleri tarafından verilir. Sistem 4: Yöneticiler birçok konuda astlarına güvenirler. Karar verme yetk is i organizasyona nispi o larak dağılmıştır. Haberleşme dikey boyutta değil yatay boyutta da yer alır.

30

4.5. Olgunlaşma Yaklaşımı Chris Argyris'in bu yaklaşımına olgun ve olgun olmayan kişi modeli olarak yer alır ve "kişiler geliştikçe olgun olmayan bir insan özelliğinden olgun insan özelliklerine doğru gelişirler" demektedir. Bu gelişme yedi halde olur. 1. İnsan pasif durumdadır ve her şeyi başkalarından bekler, bu aşamada aktif duruma geçer. 2. Sınırlı davranırken çok yönlü davranışı geçer. 3. Sınırlı davranış gösterirken değişik davranışlar gösterir. 4. İşe karşı yüzeysel ilgi yerine derin ilgi duymaya başlar. 5. Kısa dönem bakış açısı yerine uzun dönem bakış açısı sağlanır. 6. Astlık durumundan üstlük durumuna geçer. 7. Kendine duyarlıktan yoksunluk yerine kendine duyarlı olma özelliğine ulaşır. 31

4. Neoklasik Yönetim Teorisi İle İlgili Eleştiriler Neo-klasik yönetim anlayışı yönetime birçok yeni kazanımlar, kavramlar getirmiş, ancak bu yönetim de bütün dikkatleri insan davranışında yoğunlaştırmasından dolayı, diğer alanların ihmaliyle hataya düşmüştür. Organizasyonu oluşturan unsurların kendi başlarına birer varlık oldukları görüşünden kurtulamamış, motivasyon konusuna gereğinden fazla ağırlık vermiştir. Nasıl klasik yönetim yaklaşımı, insanı resmi bir organizasyon yapısı içinde bir makine gibi görerek, hata yapmışsa, neoklasik yönetim yaklaşımı da bütün dikkatleri insan davranışları üzerinde toplamakla, aynı hatayı işlemiştir. Daha sonra gelen araştırmacılar, insan unsurunu esas almakla bütün işletme probleminin çözülemeyeceğini ispata çalışmışlar ve bu gelişmeler sonucunda modern yönetim yaklaşımı ortaya çıkmıştır.

32

5. Klasik Organizasyon Teorisi İle Neoklasik Organizasyon Teorisinin Kıyaslanışı Klasik Yönetim Anlayışı, “İnsansız Örgütler”; Neoklasik Yönetim Anlayışı, “Örgütsüz İnsanlar” temel varsayımı üzerine kuruludur. Klasik yönetim anlayışı 1930’lara kadar uygulanan tek teori olmuş ve en çok eleştiri alan yönü, insan unsurunu ikinci plana atmış olması, onun robot gibi davranabileceğini varsaymasıdır. Neoklasik yönetim yaklaşımı, bu eksikliği görmüş, organizasyonunun etkinliğini artırmak için insan davranışları ve ilişkileri üzerine yoğunlaşmıştır. Klasik yönetim teorisi “etkinlik”, “düzen” ve “rasyonellik” kavramları çerçevesinde ve organizasyonun mekanik unsurları üzerinde durarak ve aynı zamanda bir sosyal sistem olan organizasyonların, önceden belirlenmiş ilke ve kurallara göre, aynen bir makine gibi işlemesi üzerine kurulmuştur. Klasik yönetim anlayışında organizasyon, amaçların gerçekleştirilmesi için belirli faaliyetler sonucu oluşturulan bir araç olarak görülür.

33

Klasik görüşte dikkatler, organizasyonların yapısı, düzen, biçimsel organizasyon, ekonomik faktörler ve objektif akılcılığa yöneltilmiştir. Neoklasik görüşte ise dikkatler, işteki sosyal faktörlere, biçimsel olmayan organizasyona ve insanların duygularına yönelir. Klasik yönetim düşüncesinin esasını bilimsel yönetimin oluşturmasına karşılık, neoklasik düşüncenin esası, insan ilişkileri yaklaşımına dayanır. Klasik teorinin kişisel olmayan yönetim yaklaşımı, en başta işçilerden gelen büyük bir tepki ile karşılaşması sonucu, psikoloji, sosyoloji, sosyal psikoloji, antropoloji gibi değişik alanları temsil eden yazarlar, neoklasik diğer ismiyle davranışsal yönetim yaklaşımını başlatmışlardır. Neoklasik yenitim teorisi, Klasik teorinin katı ve insan faktörünü dikkate almayan yapısına bir rahatlık vermek ve her insanı, performansını etkileyen duygular ve sosyal yönleri olan bir yapıda kabul e tmek suret iy le yönet ime uzun vade l i b i r ka tk ı sağlamıştır.

34

MODERN YÖNETİM DÜŞÜNCESİ 1. Modern Yönetim Düşüncesinin Doğuşu ve Gelişimi Modern yönetim yaklaşımları klasik ve neoklasik yönetimin bir devamı olup yönetime daha değişik boyutlar getirmiştir. Modern yönetim yaklaşımı; 1960 yıllarında yönetim ve organizasyon analizinde temel yaklaşım haline gelen sistem yaklaşımı, sistem yaklaşımının bir bakıma gelişmiş şekli olan ve uzantısı olarak kabul edilebilecek olan durumsallık yaklaşımı ve d inamik yöne t im y a k l a ş ı m ı o l a r a k ü ç t e m e l yaklaşımdan oluşmaktadır. Modern organizasyon teorisinin temel özellikleri; her işletmeyi bir sistem olarak görmesi, genellikle modeller ve sistemler kurmaya yönelik, belirli bilimsel kavramlara dayanan, analitik yani çözümlemeci bir temeli olan ampirik yani deneye dayalı araştırmalarından faydalanan ve sentezci bir yaklaşımdır.

35

1. Sistem Yaklaşımı Sistem Yaklaşımı ve Özellikleri Sistem, birbirine bağımlı olan iki veya daha fazla parça veya alt sistemden oluşan bir bütün olarak ifade edilmektedir.Sistemler açık ve kapalı olarak iki şekilde düşünülebilir: Açık Sistem: Sistem ile sistemin faaliyette bulunduğu çevre arasında enerji, bilgi ve materyal alış-verişi varsa bu sistemler açık sistem olarak ifade edilir. Mesela, insan, hayvan, işletme gibi. Kapalı Sistem: Sistem ile çevresi arasında alış-veriş, etkilenme yoksa o sistem kapalı sistemdir. Çalar saat gibi.

36

2. Durumsallık Yaklaşımı Durumsallık Yaklaşımı ve Özellikleri Durumsallık yaklaşımı kurallara göre yönetim anlayışından durumlara göre yönetim anlayışına geçilmesini öngörmektedir. Durumsallık yaklaşımı ile örgütlerin karşılaştıkları sorunlara sadece klasik teorilerin katı kuralları ve varsayımları ile veyahut da sistem yaklaşımlarının genel ve soyut ilkeleri ile çözüm aranmaktan vazgeçildiği görülmektedir. Durumsallık yaklaşımı kurallara göre yönetim anlayışından durumlara göre yönetim anlayışına geçilmesini öngörmektedir. Durumsallık yaklaşımına göre değişik durumlar ve şartlar yönetimde başarılı olmak için değişik kavram, teknik ve davranışları gerektirir.

37

Durumsallık yaklaşımı organizasyonu bir sistem olarak ele al ır ve örgüt yapısını çeşi t l i iç ve dış şart lar arasındaki ilişkilere göre şekil alan bir yapı olarak görür. Durumsallık yaklaşımında yönetim sorunları, iç faktörler kadar dış faktörler de dikkate alınarak incelenmektedir. Dış Faktörler İç FaktörlerPazar Durumu Kullanılan TeknolojiDevlet Örgüt Yapısının DeğişimiRekabet PersonelTüketici Grubu Hedefler

İşletmenin BüyümesiFaaliyet Konuları

38

3. Dinamik Yönetim Yaklaşımı Ve Toplam Kalite Yönetimi Dinamik Yönetim Yaklaşımı Dinamik yönetim yaklaşımı, gönüllülük esasına dayanan, her yönüyle esnek, işbirliği, üst düzey katılımı sağlayan yeni bir yönetim anlayışıdır. Dinamik yönetim anlayışta yönetimin; gelişimi, değişimi ve üretici rolünü dikkate alan, şeffaflık, açıklık, değişkenlik ve bütüncül yapıya dayalı faktörler temel belirleyici olmaktadır. Dinamik yönetim yaklaşımına göre, her şey her an değişebilir niteliktedir. Bu yönetim anlayışına uygun olarak bugün için yönetim alanında geçerli olan önemli bir anlayış olan toplam kalite yönetiminden bahsedilebilir. Toplam kalite yönetimi, iç ve dış müşteri beklentilerinin karşılanmasına yönelen ve tüm süreçlerin bu hedefe göre sürekli geliştirilmesini ve iyileştirilmesini hedefleyen, insanı merkeze alan bir yönetim anlayış ve yaklaşımıdır.

39

4. Neoklasik Ve Modern Yönetim Yaklaşımlarının Kıyaslanışı Klasik Yönetim Anlayışı, “İnsansız Örgütler”; Neoklasik Yönetim Anlayışı, “Örgütsüz İnsanlar” ve Modern Yönetim Anlayışı da , “Örgütlü İnsanlar” temel varsayımı üzerine kuruludur ve bu üç sistem birbirini tamamlayarak bugünkü noktaya gelmiştir. Her yönetim düşüncesi olumlu ve olumsuz yönlere sahipt i r. Her yeni düşüncede bu olumsuz yanlar iyileştirilerek ve yeni katkılarda bulunularak bugünkü son noktaya gelinmiştir. Modern yönetim ve örgüt teorisi, klasik ve neoklasik yönetim ve örgüt teorilerinden sonra ortaya çıkmış ve bunların eksiklerini gidermek, olumlu yanlarından faydalanmak modern teorinin temelidir.

40

Neoklasik yönetim yaklaşımı 1940’lı yıllardan başlayıp, 1960’lı yılları kadar süren dönemde etkili olmuştur. Neoklasik yaklaşımın ele aldığı başlıca konular; insan davranışı, kişiler arası ilişkiler, grupların oluşması, grup dav ran ış la r ı , b i ç imse l o lmayan ö rgü t l e rde ve diğerlerindeki değişim ve gelişmelerdir. Neoklasik yönetim anlayışı yönetime birçok yeni kazanımlar, kavramlar getirmiş, ancak bu yönetim de bütün dikkatleri insan davranışında yoğunlaştırmasından dolayı, diğer alanların ihmaliyle hataya düşmüştür. Nasıl klasik yönetim yaklaşımı, insanı resmi bir organizasyon yapısı içinde bir makine gibi görerek, hata yapmışsa, neoklasik yönetim yaklaşımı da bütün dikkatleri insan davranışları üzerinde toplamakla, aynı hatayı işlemiştir. Daha sonra gelen araştırmacılar, insan unsurunu esas almakla bütün işletme probleminin çözülemeyeceğini ispata çalışmışlar ve bu gelişmeler sonucunda modern yönetim yaklaşımı ortaya çıkmıştır.

41

Klasik ve neoklasik (davranışsal) yaklaşımların eksikliklerini gidermek gayesiyle yapılan çalışmalar sonucunda modern yönetim yaklaşımı gelişmiştir. Bu çalışmalar 2. Dünya savaşı sonrasında (1950’lerden itibaren) hız kazanmıştır. Her işletmeyi bir sistem olarak görmenin mümkün olmasından hareketle, modern yaklaşımlar genellikle, modellere ve sistemler kurmaya yönelik, belirli bilimsel kavramlara dayanan, analitik bir temeli olan sentezci yaklaşımdır. Bu yaklaşımda yönetim ve organizasyon sorunlarını çözmeye yönelik sistem ve durumsallık yönetim yaklaşımları olarak başlıca iki bakış açısı ve alanı getirmiştir.

42

Yönetim-Örgüt• İnsanlar, ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere bilinçli ve sistemli

olarak bir araya gelip önce işbirliği daha sonra da işbölümü yaparlar.

• Bu sırada bazıları iş yaparken bazıları iş yaptırır. İş yapanlar yönetilen, iş yaptıranlar yönetici (yönetim organı) dir.

• Yönetim, başkalarına iş yaptırmayı örgüt aracılığıyla gerçekleştirir.

• Örgüt olan yerde yönetim, yönetim olan yerde de örgüt vardır.

• Örgüt bir kuruluşun statik, yönetim ise dinamik yönüdür.

Yönetim Nedir?

• Önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere başkalarının ortaklaşa çabalarıyla ulaşma sanatı.

• Bir amaca ulaşma yönünde girişilen eylemlerin ve yapılan işlerin bütünü.

• Örgüt amaçlarının en kısa ve en kestirme yoldan gerçekleştirilmesi için, elde bulunan kaynakların (insan, para, makine, malzeme, bilgi vb.) anlamlı bir şekilde bir araya getirilerek – planlama, – örgütleme, – yöneltme, – eşgüdümleme ve – denetleme

• faaliyetlerinden oluşan bir süreç.

Yönetimin ortak üç özelliği…

• 1- Yönetim hem bir sanat hem de bilimsel bir süreçtir.

• 2- Yönetimin özünü insanlar ve aralarındaki ilişkiler oluşturur.

• 3- Amaç

Yönetim sürecinin başlıca özellikleri…

• Yönetimin beşeri özelliği• Yönetimin grup özelliği• Yönetimin amaç özelliği• Yönetimin işbirliği özelliği• Yönetimde hiyeraşik yapı özelliği• Yönetimde iş bölümü ve uzmanlaşma özelliği• Yönetimin demokratik olma özelliği (insanı makine gibi

gören ve kullanan, insan onuruyla bağdaşmayan ve insanın çalışma istek ve arzusunu düşüren aşırı otoriter eğilimler ve zora dayalı yöntemler terk edilmelidir)

• Yönetimin evrensellik özelliği• Bireyci özellik (yetki en sonda bir kişide toplanır)• İstisnalarla yönetim özelliği-rutin işler astlara,

stratejik işler üst yöneticilere bırakılır.• İki yönlü süreç olma özelliği (karar alma-

uygulama)• Yaratıcı süreç olma özelliği (yönetici ve

işgörenlerin yaratıcı yetenekleri ortaya çıkar)• İletişim• Rasyonellik• Sanat, bilim ve meslek olma özelliği

Yönetim Süreci

• 1- Planlama• 2- Organizasyon (Örgütleme)• 3- Yürütme (Yöneltme-Yönverme)• 4- Eşgüdümleme (Koordinasyon)• 5- Denetim (Kontrol)

1-Planlama

• Arzulanan geleceği tasarlamak ve ona ulaşmak için etkin yolları belirlemek

• Neyin, ne zaman, nasıl, nerede ve kim tarafından yapılacağını önceden kararlaştırma süreci

• Bir amacı gerçekleştirmek için en iyi davranış biçimini seçme ve geliştirme niteliği taşıyan bilinçli bir faaliyet.

• Yönetimin en temel fonksiyonudur. – “nereye gideceğinizi bilmiyorsanız, hiçbir yol sizi

oraya götürmez.”

Planlamanın özellikleri

• Planlama, bilinçli bir seçim ve tercih etme sürecidir.

• Planlama, bir karar sürecidir.

• Planlama, geleceğe dönük bir faaliyettir.

• Planlama, çevre koşullarındaki değişmelere uyum sağlayabilecek dinamik ve esnek bir yapıda olmalıdır.

2- Örgütleme

• Organizasyon (örgüt), ortak amaçlarla bir araya gelen insanların belirli bir düzen içinde bir hiyeraşiye bağlı olarak faaliyette bulundukları yapıdır.

• Organizasyon (örgütleme), bu yapının oluşturulma sürecidir.

• Örgütleme; planda belirlenen amaçlara ve bunlara ulaşmak için belirtilen yollara uygun bir yapı kurmaktır. Amaca ulaşmak için belirlenen iş ve mevkilere eleman seçimi, çalışanlar ve görevler arası çalışma düzenlerinin belirlenmesi örgütleme faaliyeti kapsamındadır.

• Örgüt kurulurken, önce işler teker teker belirlenir ve ayrıntılı bir şekilde tanımlanır. Bu tanımlanmış, bölümlendirilmiş ve basamaklandırılmış işlere uygun elemanlar temin edilir ve yerleştirilir (kadrolama). İşlerin görüleceği yer, araç ve yöntemlerin tespit edilmesiyle örgütleme tamamlanır.

Örgütleme ilkeleri

• Amaç birliği: • Bir bütün olarak örgüt ve örgütün her seviyesi açık seçik bir şekilde

belirlenmiş amaçlara sahip olmalıdır. Bir örgütün varolmasının sebebi ortak amaçlarıdır.

• İşbölümü ve uzmanlaşma• Her personel bilgi, yetenek ve tecrübelerine göre bir işe yerleştirilmeli,

en iyi yapabileceği bir işte uzmanlaşmalıdır.• Kontrol alanı

• Bir yönetici kontrol edebileceği kadar kişiden sorumlu olmalıdır.• Hiyeraşik yapı

• Yetkinin merkezden derece derece dağılması• Emir kumanda birliği

• Her ast yalnız bir üstten emir alır. • Sorumluluk

• Yetkinin astlara devredilmesi sorumluluğu ortadan kaldırmaz.• Yetki ve sorumluluk denkliği

• Bir personel sahip olduğu yetki kadar sorumlu olmalıdır.

Örgütleme ilkeleri

• Yetki devri (yetki göçerimi, delegasyon)• İşlerin yürütülebilmesi için yöneticiler yetkilerinin bir kısmını astlarına

devretmelidirler.• İstisnalara göre yönetim

• Rutin işler alt kademe yöneticilerince yürütülürken, stratejik ve genel karar ve işlemler üst kademe yöneticilerince yürütülür.

• Açıklama • Her kademedeki personelin görev, yetki ve sorumlulukları açıkça

belirlenmelidir. (Organizasyon el kitapları)• Denge

• Bölümler arasında kaynak kullanımında bir denge sağlanmalıdır.• Basit ve anlaşılırlık

• İş, yetki ve sorumluluklar; açık, basit ve anlaşılır olmalıdır. • Esneklik

• Değişim ve gelişmelere karşı yeni duruma çabuk uyabilen bir yapı olmalıdır. • Reorganizasyon

• Yetersizleşme, amaçlara ulaşamama, işlerin yürütülememesi vb. durumlarında örgütler yeniden düzenlenebilmelidir.

3- Yürütme-Yöneltme-Yönverme

• Yöneticinin başkalarını çalışmaya sevk etme süreci

• İnsan ve maddi üretim öğelerinin uyumlu bir biçimde örgütlenmesinden sonra, bunların çalışması, faaliyete geçmesi, mal veya hizmet üretmeye başlaması için yöneticinin emir-komuta etmesidir.

• Sistemin harekete geçmesi, çalışmaya başlamasıdır.

Emir çeşitleri: 1- yazılı emirler 2- sözlü emirler

İyi bir emrin taşıması gereken özellikler

l Yerine getirilebilir ve makul olmalıdırl Açık ve anlaşılır olmalıdırl Kesin olmalı ve zamanında verilmelidir.l Veriliş biçimi insanların şahsiyetlerini kırıcı olmamalıdır.l Mümkünse gerekçeleriyle birlikte verilmelidir.l Astların; bilgi, yetenek ve uzmanlık alanına uygun

olmalıdır.l Hiyeraşik düzene ve ilişkilere uygun olarak verilmeli, her

ast tek bir üstten emir almalıdır.

Etkin bir yürütmenin şartları

• Takım ruhu• Personelin tanınması• Personel ile kurum ilişkileri• Yöneticiler çevrelerine iyi örnek olmalı• Personele devamlı olarak kontrol edildikleri izlenimi

verilmeli• Danışmaya dayanan yönetim• Uygun bir ödüllendirme ve cezalandırma sistemi

4- Koordinasyon

• Bir organizasyonda çalışmayı kolaylaştırma ve başarıyı sağlamak için bütün faaliyetlerin uyumlaştırılması (ahenkleştirilmesi) dır.

• Ortak hedefe varmak, işin daha etkili yapılmasını sağlamak için çalışanların çabalarının birbiri ardı sıra gelerek, içiçe geçip birbirlerini bütünlemelerini sağlayacak şekilde birleştirilmesi.

Koordinasyonun temel taşları

• Ortak amaçlar• İşbirliği ve dayanışma

– Bir zincir en zayıf halkası kadar kuvvetlidir.• Senkronizasyon

– Uygun zamana denk getirme.

5- Kontrol

• Planlanan amaçlarla gerçekleştirilen mevcut durumlar arasında karşılaştırma yapmaktır.

Planlama ve örgütleme yürütme ?

Kontrol süreci

• Standartları belirleme• Gerçekleşen durumu ölçme• Karşılaştırma• Düzeltici tedbirler alma

Kontrolün özellikleri

• Amaçlara ve planlara dayanmalıdır.• İleriye dönük olmalıdır.• Düzeltici tedbirleri almayı sağlamalıdır.• Anlaşılabilir olmalıdır.

403 Sağlık YönetimiH.Buket Çağlarsular

• Daha önce verilen Yönetim Teorileri hakkındaki slaytları anlayabilmeniz için konuya a i t özet s lay t la r aşağ ıda verilmiştir.

Yönetim Teorileri

• Klasik yönetim teorisi

• Neo-klasik yönetim teorisi/İnsan ilişkileri yaklaşımı

• Modern yönetim teorisi

KLASİK YÖNETİM TEORİSİ

Yönetim bilimi içerisinde – Frederick W. Taylor, – Henri Fayol ve – Max Weber

tarafından geliştirilen yönetim teorileri genel olarak “klasik yönetim teorileri” olarak bilinmektedir. Her üç teorinin belirgin özelliği, organizasyon ve yönetimde insan boyutunun yeterince dikkate alınmamış olmasıdır.

NEO-KLASİK YÖNETİM TEORİSİ İNSAN İLİŞKİLERİ YAKLAŞIMI

• Personel yönetimi teorisi ve uygulamalarının psikoloji bilimiyle birleştirilmesi

• Çalışanların verimliliğinin sadece görevlerin nasıl tasarlandığına ve ücretlerin seviyesine bağlı olarak değil, aynı zamanda belli sosyal ve psikolojik etkenlere bağlı olarak değiştiğini ortaya çıkarılmıştır.

• Neoklasik dönemin özelliği, klasik dönemin eksik bıraktığı insan unsurunu incelemesidir.

• Sadece yapı üzerinde duran klasik teorinin insan unsurunu pasif saymasına karşılık, neo- klasik teori bir örgüt yapısının etkinliğini belirleyen unsurun insan olduğunu göstermiştir.

Neo-klasik yönetim teorisi

• X ve Y teorisi teorisi olarak genelde iki grupta incelenir

X Teorisi Çalışan Profili Yaklaşımı

v İnsan, doğası gereği çalışmayı sevmez ve mümkün mertebe işten kaçar.

v Bu nedenle insanın çalışması için onu ödüllendirmek, k o n t r o l e t m e k , k o r k u t m a k v e g e r e k t i ğ i n d e d e cezalandırmak gerekir.

v İnsan yenilik ve değişime direnç gösterir.

v İnsanlar sorumluluktan kaçma eğil imindedir ler ve yönetmek yerine yönetilmeyi tercih ederler.

v İnsan bencildir.

v İnsan, işinde özellikle ve öncelikle iş güvencesi arar .

Y Teorisi Çalışan Profili Yaklaşımı

• İnsanın işyerinde çalışması, oyun oynamak, dinlenmek kadar doğaldır.

• İnsan örgüte bağlanır, işini ve arkadaşlarını severse kendi kendini yönetebilir.

• İnsan öğrenmek ister, sorumluluk almaya isteyerek talipli olabilir.

• İnsanların beşerî ihtiyaçların doyumu ile yaratıcılık yetenekleri ortaya çıkarılabilir.

• İnsan ödülle yönlendirilebilir, dış denetimden çok “özdenetim” etkili olabilir.

MODERN YÖNETİM YAKLAŞIMI

Bu yaklaşımın temelini oluşturan akımlar Sistem Yaklaşımı ve Durumsallık Yaklaşımı’dır.

Modern yönetim yaklaşımı

• Klasik ve neo – klasik yönetim kuramlarının örgütü birer kapalı sistem olarak ele almalarına karşılık, modern yönetim kuramı, örgütü çevresiyle etkileşim içinde olan bir açık sistem olarak ele almıştır.

• Modern yönetim kuramını diğer kuramlardan kesin çizgilerle ayırmak mümkün değildir. Çünkü bu kuram önceki kuramların temel ilke ve esaslarını yeni ve değişik bir açıdan ele alıp yorumlamış ve bir senteze ulaşmaya çalışmıştır.

Modern yönetim yaklaşımı

• Sistem yaklaşımı• Durumsallık yaklaşımı• Toplam kalite yönetimi

Sistem Yaklaşımı

• Sistem;• Belirli parçalardan (alt birimlerden, alt

sistemlerden) oluşan,• Bu parçalar arasında belirli ilişkiler olan,• Bu parçaların aynı zamanda dış çevre ile

ilişkisi olan, bir bütün olarak tanımlamak mümkündür.

Sistem Nedir?

GİRDİ ÇIKTI Dönüşüm Süreci

Çevre Koşulları

Geri Besleme

Sistem’in Özellikleri • Bir sistem açık veya kapalı olabilir. • Açık sistem yaşamak için dış çevreyle ilişki kurmalıdır: Bu, sistemin

dinamik bir denge sağlaması için gereklidir. • Her sistemde bir amaç ve amaçlar vardır: Her sosyal sistem belirli bir

amaca ulaşmak için kurulmuştur ve sisteme hüviyetini kazandıran da budur.

• Sistemler çevre ile ilişki kurarlar. • Sistemde geribildirim ilişkisi vardır: Sistem bu sayede eksikliklerini ve

aksaklıklarını öğrenebilir. • Sistemin kesin sınırları yoktur. Ancak, bir sistemin varlığından

bahsedebilmek için onu dış çevreden ayıran sınırlarının olması gerekir. Organizasyon dış çevreden ayırt edilmelidir.

• Sistemin alt sistemleri vardır. • Sistemde olumlu ve olumsuz “entropi” görülür: Bir sistemde faaliyetlerin

bozulması, dengenin kaybolması ve sonunda sistemin durması yönünde bir eğilim vardır. Entropi, bu eğilimi ifade eder. Kapalı sistemler, entropinin etkisinde kalır. Enerji kaybındaki artış sonuçta sistemin ölümüne neden olur. Açık sistemler, bunun üstesinden gelebilme yeteneğine sahiptir.

Durumsallık Yaklaşımı

• Organizasyonlarda tek bir en iyi yol yoktur.

• Organizasyonda kullanılan her bir yolun etki ve verimliliği farklıdır.

• Organizasyonun oluşturulması, içinde bulunduğu çevre koşullarına bağlıdır.

Siyah

X

Beyaz

Y Grinin Tonları

Toplam Kalite Yönetimi

• Müşteri• Takım çalışması • Sürekli geliştirme