10
ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 2: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 3: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 4: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 5: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 6: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 7: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 8: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 9: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

στην Πύδνα (168 πΧ) Η ζωφόρος του προσκηνίου του θεάτρου με τους άθλους του Ηρακλή (1ος αι μΧ) Λατρευτικό άγαλμα του Αντινόου (130-138 μΧ) Πορτραίτο που αποδίδεται στον Ρωμαίο στρατηγό Φλαμινίνο (αρχές 2ου αι πΧ)

Ο Hνίοχος Χάλκινο άγαλμα του Ηνιόχου από το αφιέρωμα του Πολύζαλου τυράννου της Γέλας της Σικελίας για τη νίκη του στα Πύθια (478 ή 474 πΧ) Τμήματα των αλόγων του άρματος και της βάσης του συμπλέγματος με την αναθηματική επιγραφή

Το τέλος του ιερού Ερμαϊκή στήλη προς τιμήν του Πλουτάρχου φιλοσόφου και ιερέα στους Δελφούς (50-125 μΧ) Δύο ρωμαϊκά πορτραίτα (3ος 4ος αι μΧ) Επιγραφές του Ρωμαίου ανθύπατου Γαλλίωνα (52 μΧ)

ΔΕΛΦΟΙ ΦΩΚΙΔΑ

1 Νεότερος ναός της Αθηνάς 2 Θόλος 3 Ιωνικός θησαυρός των Μασσαλιωτών

4 Δωρικός θησαυρός 5 Αρχαϊκός ναός Αθηνάς

1

2 3 4 5

Kασταλία πηγή 1

2

3

24

1

23

4

58

21

1820

6

12

7

10

11

1413

1516

19

22

23

9

17

25

26

ΙΣΟΔΟΣΕ

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ

1 Ρωμαϊκή αγορά 2 Θησαυρός των Σικυωνίων 3 Θησαυρός των Σιφνίων 4 Θησαυρός των Θηβαίων 5 Θησαυρός των Βοιωτών 6 Θησαυρός των Μεγαρέων 7 Λίθινος ομφαλός 8 Θησαυρός (άγνωστος) 9 Θησαυρός των Κνιδίων

10 Άλως 11 Θησαυρός των Αθηναίων 12 Ασκληπιείο 13 Βουλευτήριο 14 Βράχος της Σίβυλλας 15 Σφίγγα των Ναξίων 16 Στοά των Αθηναίων 17 Θησαυρός των Κορινθίων 18 Στοά του Αττάλου Α΄ 19 Ανάθημα του Κρατερού 20 Κασσοτίς 21 Λέσχη των Κνιδίων 22 Ναός του Απόλλωνος 23 Μεγάλη στοά των Αιτωλών 24 Θέατρο 25 Άρμα των Ροδίων 26 Τρίποδας των Πλαταιών

1 TΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ AΠΟΛΛΩΝΟΣ

1

2

3

4

5

1 Παλαίστρα 2 Δεξαμενή 3 Θέρμες 4 Ξυστός δρόμος 5 Παραδρομίς

2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ

3 ΤΕΜΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΟΝΑΙΑΣ

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25
Page 10: ΔΕΛΦΟΙ 1 · 2019. 11. 8. · tο ιερό του aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ- λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες

Tο ιερό του Aπόλλωνος στους Δελφούς απλώνεται σε αλ-λεπάλληλα επίπεδα στις υπώρειες του Παρνασσού ανάμεσα

σε δύο θεόρατους βράχους τις Φαιδριάδες Για πολλούς αιώ-νες αποτελούσε το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο του αρχαί-ου ελληνικού κόσμου Σύμφωνα με την παράδοση οι Δελφοί ήταν το γεωγραφικό κέντρο της γης ο ομφαλός όπου συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα ακρότατα σημεία του σύ-μπαντος για να βρει το κέντρο του κόσμου

Tα πρώτα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή των Δελφών ανάγο-νται στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι πX) Tην εποχή αυτή η κύρια θεότητα που λατρευόταν στον μικρό οικισμό ήταν η Γη Στην επόμενη περίοδο (11ος-9ος αι πX) εγκαθιδρύεται στους Δελφούς η λατρεία του Aπόλλωνος που εγκαταστάθηκε εδώ αφού πρώτα σκότωσε κατά την παράδοση τον δράκοντα Πύθωνα που φύλαγε το μαντείο της Γης O 8ος και ο 7ος αι πX υπήρξαν εποχή διαμόρφωσης του ιερού χώρου των Δελ-φών Προς το τέλος του 7ου αι πX χτίστηκαν οι πρώτοι λί-θινοι ναοί αφιερωμένοι ο ένας στον Aπόλλωνα και ο άλλος στην Aθηνά

Στις αρχές του 6ου αι πX οι Δελφοί προσχώρησαν στην Aμφι-κτυονία ένωση πόλεων-κρατών με κοινούς πολιτικούς σκοπούς η οποία προστάτευε το ιερό από κατακτητικές βλέψεις Mε τον και-ρό η Δελφική Aμφικτυονία απέκτησε αποφασιστικές αρμοδιότη-τες στη διοίκηση του ιερού του Aπόλλωνος και το 582 πX ανα-διοργάνωσε τους Πυθικούς αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν του Aπόλλωνος για να θυμίζουν τη νίκη του θεού εναντίον του Πύθωνα

Aπό τον 6ο έως και τον 4ο αι πX είναι η περίοδος της μεγά-λης ακμής του ιερού των Δελφών που κοσμείται με οικοδο-μήματα και πολυάριθμα αναθήματα τα οποία αφιερώνουν στον Aπόλλωνα ελληνικές πόλεις και ιδιώτες Προσκυνητές και θε-οπρόποι συρρέουν από όλο τον αρχαίο κόσμο για να ζητήσουν τη συμβουλή και τον χρησμό του θεού για οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση ή ενέργειά τους Kαθαρίζονταν με το νερό της Kαστα-λίας πηγής πλήρωναν έναν ορισμένο φόρο τον πελανόν και θυσίαζαν ένα ζώο στον βωμό του Aπόλλωνος Oι χρησμοί του θεού εκφράζονταν από την Πυθία ιέρεια του μαντείου και ερ-μηνεύονταν από τους ιερείς του Aπόλλωνος Tο τυπικό στη λει-τουργία του μαντείου πήρε την οριστική του μορφή μέσα στον 6ο αι πX και έμεινε αναλλοίωτο έως την εποχή του Aδριανού (2ος αι μX)

H κύρια είσοδος στο ιερό βρισκόταν στη νοτιοανατολική γωνία του περιβόλου που είχε χτιστεί γύρω από αυτό Oι επισκέπτες ακολουθούσαν από το σημείο αυτό την Iερά Oδό που οδηγούσε στον ναό του Aπόλλωνος ο οποίος βρισκόταν στο κέντρο του ιε-ρού Στα ερείπια του ναού που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης διακρί-νονται τρεις οικοδομικές φάσεις η νεότερη χρονολογείται μετα-ξύ 373 και 330 πX Aριστερά και δεξιά της Iεράς Oδού οι ελλη-νικές πόλεις έστηναν τα αναθήματά τους αγάλματα πολύμορφες πλαστικές συνθέσεις μικρά κτήρια με μορφή ναΐσκου (θησαυροί) για τη φύλαξη των αφιερωμάτων τους κά

Στο θέατρο του ιερού του 4ου αι πX τελούνταν δραματικοί και λυ-ρικοί αγώνες ενώ στο στάδιο εκτός από τους γυμνικούς (αθλητι-κούς) αγώνες γίνονταν και μουσικές εκδηλώσεις Στα νοτιοανατολικά του ιερού του Aπόλλωνος βρίσκεται το ιερό

της Aθηνάς Προναίας Tα σπουδαιότερα κτίσματα του ιερού είναι οι δύο ναοί της θεάς του 5ου και του 4ου αι πX και η Θόλος (γύρω στο 380 πX)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στο Μουσείο των Δελφών εκτίθεται ότι έχει σωθεί από το πλήθος των αναθημάτων όπως χάλκινα σκεύη ειδώλια αγάλ-ματα αρχιτεκτονικά γλυπτά των ναών και των θησαυρών έργα μι-κροτεχνίας από πολύτιμα υλικά (χρυσό ασήμι ελεφαντόδοντο) που κοσμούσαν το πανελλήνιο δελφικό ιερό

Η αρχή του ιερού και τα πρώιμα αναθήματα Μυκηναϊκά ειδώλια χάλκινα αναθήματα γεω-μετρικών και αρχαϊ κών χρόνων τρίποδες αν-θρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια έργα προερχόμενα από την ανατολή ή ανατολικής επίδρασης (7ος αι πΧ) κοσμήματα όπλα ο laquoδαιδαλικόςraquo κούρος (β΄ μισό 7ου αι πΧ)

Οι πρώιμοι αρχαϊκοί χρόνοι (μεγάλη πλαστι-κή ndash οι πρώτοι θησαυροί)

Δύο αρχαϊκοί κούροι (ο Κλέοβις και ο Βίτων γύρω στο 580 πΧ) μετόπες του θησαυ-

ρού των Σικυωνίων (560 πΧ) πήλι-νη διακόσμηση από τη στέγη αρχαϊ-κών θησαυρών

Οι αποθέτες της Iεράς Oδού Ασημένιος αρχαϊκός ταύρος τμήμα-

τα τριών χρυσελεφάντινων αγαλμάτων πλακίδια από ελεφαντόδοντο (7ος-6ος

αι πΧ)

Ο θησαυρός των Σιφνίων Η Σφίγγα των Ναξίων (γύρω στο 560 πΧ) Ο γλυπτός διάκοσμος του θη-

σαυρού των Σιφνίων (525 πΧ) Κούροι και Κόρες

Ο ναός του Απόλλωνος Μορφές από τις αετωματικές συνθέσεις του αρχαϊ κού ναού

των Αλκμεωνιδών (510 πΧ στο ανατολικό αέτωμα η άφιξη του Απόλλωνος στους Δελφούς στο δυτικό η Γιγαντομαχία) και του ναού του 4ου αι πΧ (στο ανατολικό αέτωμα ο Απόλλων καθισμέ-

νος σε τρίποδα και οι Μούσες στο δυτικό ο Διόνυσος κιθαρωδός ανάμεσα στις Θυιάδες)

το αρχαϊκό ακρωτήριο σε μορφή φτερω-τής Νίκης αρχαϊκές και κλασικές σίμες

Ο θησαυρός των Αθηναίων Οι μετόπες του κτηρίου με τους άθλους

του Θησέα και του Ηρακλή (γύρω στο 490 πΧ) Γλυπτά από το ανατολικό αέ-

τωμα τις μετόπες και τα ακρωτήρια κα-θώς και ορθοστάτες του θησαυρού με

χαραγμένο μουσικό κείμενο δύο ύμνων προς τον Απόλλωνα (128 πΧ) Λευκή κύλιξ με παράστα-ση Απόλλωνος που προσφέρει σπονδή (γύρω στο 480 πΧ)

Αναθήματα του 5ου αι πΧ Γλυπτά από οικοδομήμα-τα του ιερού της Αθηνάς Προναίας Χάλκινα αγαλ-ματίδια (πεπλοφόρος-

στήριγμα θυμιατηρίου αυλη-τής σύμπλεγμα δύο αθλη-τών κά) και υπολείμματα της

μεγάλης χαλκοπλαστικής Πήλινος δι-άκοσμος κτηρίων (ναού Αθηνάς Προ-ναίας λέσχης Κνιδίων)

Η θόλος Αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του μνημείου (380 πΧ)

Αναθήματα υστεροκλασικών και ελ-ληνιστικών χρόνων (4ος-2ος αι πΧ)

Σύνταγμα αγαλμάτων που απεικονίζει εξέχοντα μέλη της οικογένειας του Θεσ-σαλού ιερομνήμονος Δαόχου (336-332 πΧ) Ο κίονας με τις χορεύτριες και τον ομφαλό (γύρω στο 330 πΧ) Οικογενει-ακό ανάθημα με αγάλματα Διονύσου αν-δρικής γυναικείας και παιδικής μορφής (γύρω στο 300 πΧ) Άγαλμα καθιστού

Απόλλωνος (β΄ μισό 4ου αι πΧ) Κοιμώμε-νος έρωτας δύο παιδικές μορφές

Γλυπτά ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι πΧ-2ος αι μΧ)

Κυκλικός βωμός από το ιερό της Αθηνάς Προναίας (β΄ μισό 2ου αι πΧ) Η ζωφόρος

της στήλης του Αιμιλίου Παύλου με σκη-νές της μάχης Μακεδόνων και Ρωμαίων

ΔΕΛΦΟΙΦΩΚΙΔΑ

i Τ 22650 82312 22650 82313 22650 82346

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΩΚΙΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΑΠ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ

05

0 D

ELG

R -

20

19

copy T

ΑΠ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Πολιτισmicroού και Αθλητισmicroού wwwtapgr

e-Ticketing system

  1. Button 22
  2. Button 23
  3. Button 24
  4. Button 25