מיט א טיפערן בליקמיט א טיפערן בליקמיט א טיפערן בליקמיט א טיפערן בליק

תשע"גתשע"גתשע"גתשע"ג באבאבאבאכי תכי תכי תכי תפרשת פרשת פרשת פרשת

.!.!.!.!....לה שנה וקללותיהלה שנה וקללותיהלה שנה וקללותיהלה שנה וקללותיהתכ תכ תכ תכ

בס"ד

א גוטן טייערע חבירים וידידים..!

וואס די תוה"ק זאגט אונז די אין די וואכעדיגע פרשה דערנאך

געוואלדיגע ברכות וואס מיר וועלן זוכה זיין אויב מיר וועלן זיך

אונז די , זאגט זיינע וועגןן און גיין אי צוהערן צו די קול פון השי"ת

והיה אם לא תשמע בקול ה' די שווער הערנדיגע פסוקים: תוה"ק

אויב מיר וועלן זיך חלילה נישט צוהערן צו די קול פון וכו' א+קי(

די ביטערע תוכחה די ליידער מקויים ווערן טוועהשי"ת,

גאנצע א רעכענט אויס די תוה"ק ,שרעקליכע שטראף רייד

ליסטע מיט מכות, עונשים און שוועריגקייטן וואס מיר וועלן

.דארפן אריבער גייןחלילה

אינמיטן אויסרעכענען די טיףלט די תוה"ק הא נאכדעם וואס

ובאו עלי( כל הקללות "...די פסוק האקט אריין, קללותאלע

א+קי( האלה ורדפו( והשיגו( עד השמד3 כי לא שמעת בקול ה'

בשמחה א+קי( לשמר מצותיו... תחת אשר לא עבדת את ה'

אויף דיר די אלע און ס'וועט קומען " - "ובטוב לבב מרב כל

סביז ע ,וועט דיר נאך לויפן און דיר דערגרייכן סע ,(קללות)

סט זיך נישט צוגעהערט צו די א ווייל די ה ,רלענדןוועט דיר פא

פצוהיטן זיינע מצוות... ווייל די האסט נישט קול פון השי"ת א

די הארץ פון אויפגעלייגטגעדינט השי"ת מיט שמחה און מיט א

ווי די כאילו זיך פסוקים הערןדי אס די האסט".אלע גוטס וו

דערווייל אבער שטייט דאס גאר די תוכחה, צו אריינפיר

אינדערמיט פון די תוכחה, פרעגט זיך וואס איז די הפסק דא?

איז פסוק ערשטע , מילא דידארף מען פארשטייןנאך מער

אז מיר שטייען אויס שרעקליכע קללות אויב פארשטענדליך,

די איז פשט פון וואס אבער ,הערן זיך נישט צו צו השי"תמיר

ל מיר דינען נישט ווייפסוק אז די סיבה פון אזעלכע קללות איז

עסבלויז ווייל , הארץ ויפגעלייגטהשי"ת מיט שמחה און א א

?מכותאזעלכע ביטערע פעלט אביסל שמחה, קומט זיך

נאך מער קללות, ממשיך אויסצורעכענן פסוקדערנאך איז די

לא - אם שטייט:איבער, ווי עס און די תוה"ק האקט נאכאמאל

את 'והפלא ה ...דברי התורה הזאת-כל-תשמר לעשות את

יב די וועסט נישט ... און אומכת( ואת מכות זרע( מכות גד+ת

די גאנצע תוה"ק... וועט טוען די רייד פון זיין אפגעהיטן צו

און די מכות פון דיינע ,די מכות "וואונדערליך"השי"ת מאכן

, פארוואס דארפן מיר פארשטיין די זעלבע ווי פריער קינדער,

ך די תוכחה ס'וואלט דא פון אינמיטן שטייט די פסוק דא

ך טאקע צום נפאנג, אזוי ווי ס'שטייט דא געדארפט שטיין צום א

די תורה וועט היטן נישט וועסט אויב די - אם לא אנפאנג והיה

די תוה"ק איבער די קומען די שטארקע מכות, פארוואס חזרט

וואס מיינט די וכחה? בכלל וערטער נאכאמאל אינמיטן פון די תו

אז די פעטש וועלן זיין וואונדערליך, מער והפלאווארט

פון וואס?וואונדערליך

גרויסע נגיד און תומך רנטעקא ר בא עדשליט"א ר' אהרן חיים

ריזיגע גרויסע השגות און האט זוכה געווען צו נעמען זיינע תורה

צדקות א טריט ווייטער, די מעשה איז א לאנגע דער פלאן א

אבער יעצט שטייט מען שוין ב"ה ביים חנוכת הבית פון ,אלטע

געווען נייעם שפיטאל וואס ער האט מנדב שפאגל דער הערליכן

פתיחת דער מעמד .לעילו נשמת זיין אומפארגעסליכן פאטער..

בית החולים החדש איז פארגעקומען מיט די פארזאמלונג פון

פילע רבנים, שטאטישע באאמטע, דאקטורים, עסקנים און כלל

מיט טוער, דער טשעירמאן האט געפענט דעם פראגראם

, צווישן זיינע דאנקן ר' אהרן חייםפון בא רעמע ווערטער ווא

ערפון ווען דדי גאנצע היסטוריא שורות האט ער פארציילט

איז אויף געקומעןאז מען דארף א נייע שפיטאל געדאנק

טן אין די גל פון בע נהערשט א געפערליכע מא האט גע'ס..

געטרייע הצלה מעמבערס ער, ווען אונזערעלטישע שפיטעשטא

אריכות פלעגן אריין ברענגן א פאציענט פלעגן זיי ווארטן שעות

און ווי געדענקט האט עס ליידער איז געהאלפן געווארן,ביז מען

ווייען, האבן די כעטליכע מאל געברענגט צו גאר גרויסע נא

מיט די הויפטן פון די עטליכע גרויסע זיצונגען עסקנים פאררופן

זאכן זענען בכלל אך וואס דערנ אבער ,שטאטישע שפיטעלער

גענוג מחליט געווען אז די עסקנים האבן ,נישט בעסער געווארן

ך א שפיטאל אין הארץ פון די ז בויען נא ואיז גענוג מען מ

חרדישע געגנט, אבער ווי פארשטענדליך איז די פראגע געווען

א לאנגע מעשה איך וויל אייך כסף מנלן? טייערע אידן ס'איז

א מורי ורבותי איין טאג באקום איך אבער ,האלטןנישט אויף

רוף פון ר' אהרן חיים אז ער נעמט דעם גרויסן פראדזשעקט

! איך זאג אים ביסט זיכער די ווייסט פון וואס מען רעד, אויף זיך

מיט א זיכערקייט מיר דאס איז א ריזן אונטערנעמונג, זאגט ער

ון זיין טייערע פאטער זכות פיא איך ווייס, און אז ער וויל דאס ל

טייערע ברידער אט שטייען מיר דא היינט אין דעם הערליכן !ז"ל

שפיטאל... ישר כח ר' אהרן פיסטוקירטעאפראכטיגן העכסט ס

חלק אשריך בעולם הזה, וטוב לך לעולם אייערל איז חיים וואוי

די ריזן ציבור האט מיט א פרייליכע שטימונג אויסגערופן ,הבא

דער יים די זכות זאל אייך ביישטיין,ר' אהרן ח !מזל טוב לחיים

,ט זיכער א געוואלדיגע נחת רוחהאבעולם האמת טאטע

דערנאך איז פארגעקומען דער מעמד קביעות המזוזה און דער

פן אז מען זאל עולם איז זיך צוגאנגען מיט דעם ברכה לאמיר הא

צן..!ודארפן נעס נישט

קראפט, אריין איןדער שפיטאל איז נאך א שטיק צייט וואס

אכט איבער דער נומבער פון פאציענטן ביי האלט שוין ליידער

איז געווען און ווי וויכטיג ס'איין ט, ערשט יעצט זעהן אלע ערנדוה

שפאצירטג איין טאווי גרויס דער זכות פון ר' אהרן חיים איז...

איינע פון די זייטיגע קארידארן אין די זיך ר' אהרן חיים אין

וואס דודשפיטאל און ער טרעפט זיך מיט א אלטע חבר זיינע,

וואס הערט זיך, ס'איז אומגלויבליך חיים מאכסטו? אה אהרן

וואס די האסט זוכה געווען אהער צושטעלן, איך געדענק נאך פון

אגן אז די וועסט אויף טוען גאר גרויסע ישיבה ווי אלע פלעגן ז

זאכן און ב"ה געב א קוק... ר' אהרן חיים פרעגט אים צוריק זאג

איך קום מיט מיר ,ביסט געווען אויבן ביי די ציממערן? ניין דוד

מקיים זיין די מצוה פון און צוזאמען וועל דיך אביסל ארום ווייזן

שטאק צו שטאק און ווי זיי ם פון ואזוי גייען זיי אר ,ביקור חולים

קולות פון צער און און ן הערט זיך ארויס ביטערע קרעכצןגייע

ווייטאג, זיי גייען אביסל ווייטער און זיי הערן פון איינע פון די

צימערן קומט ארויס א ביטער געוויין, זיי גייען אריין ליגט דארט

ינהאלטן און וויינט ביטערליך... דוד קען זיך נישט אי וואסא קינד

נישט די , אפשר טוען די איינגעשטעלטעאהרן זאג מיר ,פרעגט

כע קולות, וויינעריי וואס גייט על אז ,ארבעט ווי עס דארף צו זיין

אוי :מיט א קרעכטץענטפערט צוריק פאר? ר' אהרן חיים דא

, שווער צו דערהייבןזייער טאקע ס'איז די וויינעריי די יסורים דוד

וואס ברענגן מיט זיך זענען די יסורים זאלסטו אז דיאבער וויסן

שטעכן און מיר דארפן ,האבן נישט קיין ברירה די רפואה, מיר

ידן, יא עס טוט וויי, יא מען שרייט אבער דאס איז אמאל שני

, וויינעריי רפואהווייטאג וואס איז באגלייט מיט האפענונג פון

פון אנדערע טרערן סוףוואס מיר האפן אז ס'וועט שוין זיין די

אלץ , די שווערער די מחלה איז, און ברענגן א רפואה שלימה

שטעכן, אויב איז די מחלה שטארק עןמ ףדארמער

אדורך גיין מער ליידער דארף דער פאציענט ,פארשפרייט

אבער מיר טוען דאס אלעס נאר כדי צו באקעמפן די ,יסורים

כער מאכן אז עס קומט און זי מחלה און אפראטעווען די מענטש

און פארן טובה פון די פאציענט חלילה נישט צוריק... עס איז

וואס מיר מאכן ווייטאג השי"ת הילף וועט די אז מיט מיר האפן

!ןנדערע און גרעסערע ווייטאג זיין די סוף צו אסאך אחולה ןפאר

אונז אונזער באליבטע טאטע השי"ת וויל פאר טייערע חבירים!

, ער וויל אז מיר זאלן לעבן מיט טייערע קינדער די בעסטעזיינע

ער וויל אז ירדות, טדאגות און ן קיין שום שמחה און געשמאק א

אונזער לעבן זאל זיין פול מיט הצלחה און סוקסעס אויף טריט

יסורים, ין שום צער אדערקי נישט שפירן אוודאיאון און שריט,

רעגט וואס מיינט יסורים? און די גמרא אין מסכת ערכין (טז ב) פ

די גמרא ענטפערט אז ווען א מענטש וויל עפעס ארויס נעמען

פון די רעכטע טאש, און ער לייגט אריין זיין האנט אין דער

לינקער טאש דאס הייסט יסורים, יא! ביי השי"ת אונזער טאטע

וואס וויל נאר גוטס פאר אונז הייסט דאס שוין יסורים, דער

זאך וואס גייט נישט ריכטיג פארן מענטש, אפילו קלענסטער

א קלאפ אדער מ'איז אביסל 'איז נישט מער ווי א קליינע זעץ,ס

פארקילט איז עס ביי השי"ת שוין גערעכענט ווי דער מענטש

גייט אדורך יסורים.

ווען עס קומען די ימי אלול, די טעג פון התבוננות כאפט זיך דער

ינע מחשבות, ער באטראכט וואס ציר אין זימענטש א שפא

ס'גייט פאר אין זיין וועלטל, און אין די וועלט ארום זיך, ער גייט

פון איין הויז צום צווייטן, פון איין חבר צום צווייטן, און פון

אונטער פענסטער הערט זיך ארויס א געוויין, פון אונטער די

.. מיר באהאלטענע שמייכל באמערקט זיך אויסגעוויינטע אויגן.

געבן זיך א דריי רעכטס וויינט מען אויף שלום בית, מען דרייט

זיך לינקס איז עס נחת פון די קינדער'לעך, מען גייט אביסל

ווייטער איז עס א יונגע פאר פאלק וואס ווארטן אזוי

.. דער מוטשעט זיך מיטן געזונט א לדיג נאר אויף "איין".אומגעדו

און מיר פרעגן ,נישטיט אים אנדערער מיט פרנסה פשוט ס'גי

טאטע וואס גייט דא פאר, מיר זעהן דיין הערליך וועלטל, אבער

וואס זענען די קולות, די וויינעריי, די יסורים, די שוועריגקייטן,

וואס גייט דא פאר?

אויב אין אונזער פרשה: והיה אם לא תשמע וכו' זאגט די תוה"ק

דאס און נאר די וועסט נישט צוהערן צו די קול פון השי"ת...

ווען מיר היטן נישט די מצוות פון השי"ת ווי עס דארף צו דאס

א נישט אלץ איז די מקור פון אלע יסורים און שוועריגקייטן, זיין

ער וויל אונז אויפוועקן פון אונז, היילטהשי"ת נאר ווייל ף שטרא

ף, ער וויל אונז צוריק פירן צום ריכטיגן וועג,אונזער טיפע שלא

זענען נאך דא ער וויל אז מיר זאלן תשובה טוען ווי לאנג מיר

, אבער יא עס איז ביטער און שווער וויי, טוט 'סיא אויף די וועלט,

פון כל מיני , אויסצוהיילן אונזמיט איין ציעל נאר אלעס איז

אס מיר זענען נעבעך אזוי חניות'דיגע מחלות, די אלע מחלות ווור

צו נשטעקן מיט כל מיני דיזיזעס, אדער יצר טוט אונז קראנק,

וואס כדי מיר זאלן זיך דאס איז קנאה, תאווה, כבוד, וכדומה

מיר אבער , שניידט מען אונז ה"י,ערוועקן שטעכט מען אונז

.איז נאר ווייל השי"ת וויל אונז היילןאלעס אז דאס ,דארפן וויסן

פון רעכנט אויס די אלע שווערע היילונגס מיטעלן די תוה"ק ווען

אז די אלע ,אונז אבער אויס א גרויסע סודער זאגט די תוכחה

יסורים דארפן נישט קומען און ס'פעלט בכלל נישט אויס אויב

דער מענטש פארשטייט ביים ערשטן וואונק, ווען די יסורים קוקן

נאך אויס מינדערוויכטיג און פיצל אז ס'גייט אונז נאך אפילו

ן, אבער ווער עס כאפט זיך דעמאלטס פארמייד די נישט א

די האקט פאר ר ען נאכקומען, דעשווערערע יסורים וואס קענ

כדי צו זאגן פארן מענטש אויב די תוכחה איבער תורה כסדר

נק פון אווועסטו זיך קערן צו השי"ת די וועסט פארשטיין דער וו

און זיך צוריק קערן צו ווען השי"ת שיקט דיר מעסעדזשעס אויבן

וועלן יעצט ווען די קלעפ זענען נאך נישט אזוי געפערליך השי"ת

, אונזער טאטע געבט נאר א די יסורים ווערן איבער געהאקט זיי

און אויב ,שטעך וועק דיך אויף, מיין טייער קינד פאל נישט אריין

דער מענטש צו דער כלל שלאפט ווייטער כאילו ס'האט חלילה

די תוכחה גארנישט פאסירט און מ'כאפט נישט דעם רמז, מוז

ערשטן םי די פסוק זאגט ביי וו ,ווייטער און שווערערח"ו גיין

הפסק אז דאס איז תחת אשר לא עבדת וכו' דאס איז נאר ווייל

ווען מיר דינען נישט השי"ת עס האט געפעלט דער שמחה וכו'

ריכטיג ווי עס דארף צו זיין, אן חשק, אן שמחה, אן דער

ווערט דאס אידישקייט זייער וואקלדיג, און הארץ, אויפגעלייגט

א שוידערליכע געפאר, דער גאנצער מענטש געפינט ס'הערשט

זיך און א רוחניותדיגע סכנה דערפאר מוז השי"ת אפשטעלן די

די שטערקערע דערנאךווען עס קומען מחלה פאר איעדע פרייז.

קלעפ און מיר כאפן ליידער ווייטער נישט וואס השי"ת וויל פון

ענדיג, ער רופט אונז און השי"ת זעט אז מיר מאכן זיך נישט וויס

אונז און מיר הייבן נישט אויף, דעמאלטס גייט די תוכחה ווייטער

און ס'ווערט נאך מער שווערער ווי די פסוק זאגט ביים נעקסטן

הפסק והפלא די מכות וועלן זיין וואונדערליך, ווייל ווען מיר

וועקן זיך נישט אויף ווערן די קלאפעס שטערקער ר"ל, אונזער

ויל פאר איעדע פרייז אז זיינע קינדער זאלן זיין אויף, ער טאטע ו

וויל פאר איעדע פרייז אז מיר זאלן זיין ריין פון רוחניות'דיגע

קרענק...

אז דער וואס איז ןטראכטנישט אוודאי זאלסט טייערע חבירים,

ווייל מיר ,תשובה טוען אבער איך בין מסודרקראנק דער דארף

פארוואס דער יא און דער נישט דאס ,ווייסן אז נסתרים דרכי ה'

אבער וואס איז יא פאר אונז איז צו וויסן אז ,איז נישט פאר אונז

איז נאר בכלל ובפרטאלע יסורים וואס איז דא אויף די וועלט

כלל ישראל מענטש און דא מיט איין תכלית אויף צו וועקן דעם

אויס צו רייניגן דעם כלל ישראל פון אלע תשובה צו טוען,

השי"ת האט אמאל רחמנות אויף אונזערע רחניות'דיגע מחלות,

זאכן פאסירן , אנדערע מענטשןאון שיקט די יסורים פאר אונז

זיי נישט נאריש פארשטיי דעם ,אין אנדערע שטעט און לענדער

יף איין סיבה אז מיר זאלן זיך או אלעס איז נאר פארנק, אווו

וועקן, זיי זענען די שלוחי ה' אז מיר זאלן נתעורר ווערן צו

אויפהערן און ,תשובה און מעשים טובים, אויפשטיין פון שלאף

ווען א מבטל זיין אונזער טייערע צייט און טוען צום זאך...

מענטש איז אנגעקומען צו א מצב פון יסורים נוראים שרעקליכע

לל ישראל איז גערהייט צו ווען כ צער וואס עסט אים אויף לעבעדי

ן די טויט לאגערן איז דאס נאר געווען ווייל ליידער אנגעקומען אי

ווען מיר האבן זיך נישט דערוועקט ביי די קליינע מעסעדזשעס,

ווען מיר וואלטן ווען עס איז נאך געווען א קול דממה דקה,

יין מיין געלעבט מיט די ריכטיגע אמונה אז אפילו ווען איך לייג אר

האנט אין דער נישט ריכטיגער טאש איז דאס א מעסעדזש פון

,תשובה וואלט דאס געווען גענוג השי"ת, און זיך ערוועקט צו

אבער ווען מיר שפירן נישט מוז השי"ת בלית ברירה ליידער

דער אב הרחמן קלאפן העכער און העכער ה"י, אונזער טאטע

ורן, צו שווערע דעצפרא דארפן צוקומען צו שווערענישט וויל

און זיין געזונטשטענדיג וויל מיר זאלן ווייטאגליכע רפואות, ער

ך,לאמיר זיין ווא , ן די מינדעסטע יסוריםלעבן א גליקליך לעבן א

א זיס זוכה זיין צו וועלן מיר אויפן העכסטן מאס אלערט, אזוי

עולם ב לעבן דא אויף די וועלט, און אייביגע לעבן פון שכר טוב

הבא.

עג פארן יום הדין דער צייט פוןעטליכע ט נדיגשטייעיעצט

לאמיר אויסניצן די געלעגנהייט צו פארשטיין אז ,חשבון הנפש

אויב , טוען אלעס וואס פאסירט איז נאר אז מיר זאלן תשובה

ישט קיין חילוק ווי ווייט נ ,מיינט עס נאר מיר עפעס פאסירט

י ד פארוואס השי"ת שיקט אונזגעדענק , 'איז געשעהןסאוועק

אזוי אוןאון וואס ער וויל פון אונז, אלע מכות און מעסעדשזעס,

וים ווערן דעם קל נא רפא למחלותיה תכלה שנה וועט מק

ן אלע אונזערע יסורים, עעט אוועקנעמוקללותיה השי"ת וו

!ס'וועט קומען א לעכטיג זיס יאר

לסיכום געדענק:

פאר זיינע טייערע קינדער השי"ת דער אב הרחמן וויל •

טע, א לעבן פיל מיט הרחבת הדעת.נאר די בעס

אלע שוועריגקייטן, צער, יסורים, איז נאר מיט איין •

עם מענטש פון רחניותדיגע מחלות.תכלית צו היילן ד

ען הער די רוף פון השי"ת, זעה די מעסעדשזעס וורדע •

שנה צום תכלה לאמיר זוכה זיין ,זיי זענען נאך קליין

!וקללותיה

dwwga, tc, hf ,arp iuhkd 234[wv vba]

:L«¤z` ¥v §A d−Y © KE ¬xaE L®¤ Ÿa §A d−Y © KE ¬xA (wu j"f)l,thmh tv,a hwwar ydtzogs ihhz rhcxn ybgegd yktuu ign :okugk l,thcf tyj tkc okugv in

rfaah hbc rpx idhkhhv iht yhhya xg xtuu swwg hwwarrntn vfubj hrntn)

(d"h vfubj rb hhc ihbg ogs arpn zht xtuu (/t"f ,ca)vk euez iht v,cf ighhd xtuu z"vugc rgsbhe gyud rgcht yztk ign xtuu ogs lrus ztrjtk aybgn rgs yrguu ,uumncu vru,c ohexug igbgz iut rahv lrsclkuv t rg yrguu ymgh rgct snug t xyktngs zht ign xtuu u,rhypiup oht yguugytr xts iut 'rgsbhe gbhhz iup ohcuy ohagn hs ,ufzczht 'v,hn rjtk vnab hs yagkrtp ign iguu v,cf ybhhn xts /oubvhdihhz ige ogs yhn /swwfg rgsbhe hs idguu oubvhd um euez yahb ignyahb yxguu us zt tyj tkc okugv in l,thmh tv,a hwwar iht yapydbgrcgd yxtv us xtuu rgsbhe hs yhuk 'okugk l,thcf 'oubvhd ictv

/ohagn xrgsbhe gbhhs ,ufzc xgkt 'okug ogs ;hut(kwwunv iukucz jna)

:z ŸG ©d u ¤x ¨ dÎz ¤ EplÎo ¤Y¦I©e d¤G ©d mFwO ©dÎl ¤ Ep ¥ ¦a §i©e (wy uwwf) ign ;rtsiup ,ufhha hs zht xtuu ihhyartp d¤G ©d mFwO ©dÎl ¤ Ep ¥ ¦a §i©e um EplÎo ¤Y¦I©e

z ŸG ©d u ¤x ¨ dÎz ¤ ?zt ywvbgygd ictv ohftkn hs zt gush zht xg rtbynue rgybgb zht xg rguu khhuu 't %r &m 'n r (C &s tbhsn hhz ynue vru, hsiht igbgz hhz khhuu iut 'xgpg iphue rgst ignuetc um vnhse ohtictv isht hs rgct 'vru, hs hhz ynue iyargchut oum ybtb knhvvbhfa ihhz yvur rgyargchut rgs khhuu t %r &m 'n r (C iup vbgy hs lhut

/asenv ,hc ihtypgry ign huu huzt /asenv ,hc ogs ign ybhhn ouenv]['asenv ,hc rgs ybhhn xg xtuu ouenc gdphu ubhct cegh hhcxtuurtp iut

asenv ,hc t iut ktrah .rt ictv um iguugd vfuz isht hs ictvyhhya xg huu huzt vru, hs iyhv idguu rtb zht (swwn vwwe ohkv,) o ¥Y¦I©eExŸv §p ¦i eizŸxFz §e eiT ªg Ex §n §W ¦i xEa£r ©A-m ¦iFB zFv §x © m ¤dlrgs zt xhut ynue /

:huzt zht euxp iht yap d¤G ©d mFwO ©dÎl ¤ Ep ¥ ¦a §i©e ybhhn xts ign ogsrhn ictv rgchrgs 'zbut yhn lhut vbhfa hs zht tkhnn 'asenv ,hc

tkhnn zht 'vru, hs ignuetc ybgegd z ŸG ©d u ¤x ¨ dÎz ¤ EplÎo ¤Y¦I©e. grz)(tcrwd swwct ivfv ouka oukav

:m ¦i À©nX ©dÎo ¦n ¹L §W §cw oFr §O ¦n ÁdtiÁ¦w §W ©d-:i ¦p «zi ¦E ¦v x¬¤W £ lŸ −k §M i ¦zi ¾¦Ur (u"y s"h u"f)

vpheav yhn h,hag iup ,ufhha hs zht xtuu ihhyartp ign ;rts lhut]iugn iup igntb hs vru, hs ymub xtuurtp 'igngb ichz ytv knhv hs zt rguua zht [kwwunv ' vru, hs iht rsxf ign ypgry ohna khhuu 'ohnav in vpheav yahb iut(j +n (an ybhhn h ,T &j (n ,a '«uc h ,T &j (n ,au h ,T &j (n %a :hb,hum vwws ydtz h"ar rtb,ufrc gca hhc idtz rhn ymgh /,ub,n hs icgd lrus grgsbt iguugdxtuu knhv hs khhuu ?ubugnc ts ign ydtz xtuurtp "ubugnc vjnava"

'vjnav ruen hs zht yrts iugn yxhhvignue ktz vjna hs zt ign ygc][/vkfu i,j iphut iguugd (j +n (an ytv ign khhuu 'ts ,ufhha hs yud zht tkhnn

vpheav :iyargchut ogs ign ygc rgchrgs 'ragn hs yhn grgsbt /jnan zbut hhz iut 'vjnav ruen hs zht iyrts xtuu iugnn(reh hkf)

:Li ¤wŸl ¡ 'd lF −w §A r ½©n §W ¦z i´¦M Lªbi ¦V ¦d §e d¤N ¥ d zFkx §A ©dÎlM Li ¤lr E`aE (c jwwf)

,ufhha rgs ihhyartp ign ;rts Lªbi ¦V ¦d §e yhn r ½©n §W ¦z i´¦M ?rgs rtb,g euxp ogs arpn zht ,ufrc wxn ;ux ,uhbanv aurhp iht owwcnr

khp um aybgn t hhc it lhz ykhp xg chut zt 'lh,ru, urpv wvk ,uagkogs rgyargchut rgs oht yhd 'abug t ignuetc ;rts rg iut ,urhcgaybgn irtp zhhuutc t abug rgs yrguu vrhcg hs yuy rg ,gac abugrgs zt rfa hhc zht gckgz xts swwfg idhsbhz yahb ihua yguu iuthhc iertyartp um ltz gyud t yuy ign ,gac rfa yhd rgyargchutyguu ,ufrc hs euxp rgs ybhhn xts /xyud ity um rgyhhuu aybgn rgs

ifhhrdrgs rhsr ½©n §W ¦z i´¦M vkke hs hhc iut 'vumn hs ity yxguu us ,gac iht lhut yhhyauy euxp Lªbi ¦V ¦d §ehhc .Ær ©n §W ¦z ` ³ŸlÎm ¦'ynue abug rgs huzt

/owwcnrv hrcs huu(rpux o,j van ,ru,)

:dH®n §l d−¤i §d «¦z `¬Ÿl §e dl §r ½©n §l w ´©x Æzi ¦id §e a ½pf §l ` ´Ÿl §e ÆW Ÿx §l 'd ÆL §p «z §pE(dwwh jwwf)

"vkgnk iut atr" iuakv kpf t yhhya xtuurtp oharpn hs idgrp) iht ypgry ign rtb ?ltz ihht xts ybhhn vrutfk xtuu(s"p ,uct herp

rtp atr t ihhz ige ign 'ohkguak atr hv, ktu ,uhrtk cbz huv'chhk t iup pte hs iup rgdhrgshb zht kgua t iup pte hs rgct ohkguarht xtuu ,uhrtk atr ogs 'atr t ihhz ktz ign vfrc hs zht rgchrgs

) /xeup iup rgfgv zht pte(rtdtntbhhya swwct .rtuua - a"ha hbct

z ¤ Y §c ©arÎ Ÿl x ¤W £ z ©g ©YŸddg §n ¦U §A LiwŸl ¡ : (zwwn jwwf)arsn t ts zht xg vthkpY §c ©arÎ Ÿl x ¤W£ z ©g ©Y lhz ytv ign khhuu ybhhn xts /,ca dbug vz

znurn zht utuu ihhyartp ign ;rts /asue ,ca iyhn yshhrpgd yahbiuana wr iup yap rgs yxutuutc zht xg rtb ?euxp ogs iht ,caign zt ign ybhhn ihg ,j, ihg kwwzj rntn iup kwwmz hkuptryxutn"ihg" rgybut ,uh,ut hs khhuu 'dhut t yktm ign yahb iut ykgd yktmiht ts zht gckgz xts "ihg ,j," ybhhn xts /x-i 'f-h 'p-g /;"xf zht

,j, :euxpx ¤W£-t ,"ca zht r"at rgybut ,uh,ut hs ?c-a ',-r 'a/vjna yhn ,ca iguugd dbgn yahb ytv ign khhuu /(gauvh hyuehk)

mi−¦rx m¬¦il¢g«e zF ½pn¡´¤p §e ÆzŸlŸc §B zF ³M ©n L®¤r §x©f zFM ©n z−¥ §e ½L §zŸM ©nÎz ¤ 'd ³l §t ¦d §emi«¦pn ¡ «¤p §e: ) (y"b j"fyrtuu rgs ybhhn xtuu ausev ohhjv rut rgs ydgrp

hhc ohbntbu m¬¦il¢g mi−¦rx ?vkhkj yrguu xtuu aybgn t zt rg yrgpybgrgs ydtz 'ebgre ogs rtp ipkgv ;rts xtuu vtupr t yngb iut ebtreyguu iut 'wv iup jhka t iut hhrygd igbgz ebgre hs 'ohbntb :euxphs iup yahb lhz iegra ebgre hs khhuu 'aybgn iup ihhd eguut yahbrgs iguu rtb iut /iyargchut iup lhz iegra hhz rtb vtupr

/f"g ihhd hhz ikguu ihhd eguut ixhhv hhz yguu rgyargchutwr mwwvdvt um ignuebt ubhkg tk ;rts aybgn t ,gac zt ydtz kwwmz rkhn rusdhct

vtupr hs zht ihmhsgn hs zt iyftry yahb rg ktz vtuprebgre hs khhuu]['iyargchut iup rtb vtupr hs iup yahb lhz yegra ogs iygc ign ;rts

'vtupr t icgd um wv iup jhka rgs ihhz rtb ktz ihmhsgn hs zt iyargchutign :thae t rg yrgpybgrtp ogs yhn /wv iup ynue vtupr rgs rgctrgs ige vrutfk xtuu ".rtv in ojk thmunv" yhurc ;hut vfrc t yftnrg zhc ymhuuagd iut yhhzgdbhht yrgetgd ytv rg 'irgsbutuu aybgngckgz rgs rtb !ojk thmunv ign ydtz ltbrgs iut yhurc hs igzgd ytvirguu ktz yhurc hs zhc ,usucg gkt hs yuy ign ukhpt khhuu iyrts zht ltzzt ipkgv ktz rgyargchut rgs zt ihhz kkp,n ign ;rts idguuyxgsbupojk thmun rgs zht wv zt vfrc hs yud zht huzt chut 'igdbukgd ktz xgkt

/.rtv in(k"unv)

igbguuts um yhhm t iut igbrgk um yhhm t ts zht xg igbguuts iyhn iht iuhkd iht ieue yahb

zecaerd xecn `lt ote`a cpiw ` mrpii` x`t hree`xtx`t l''wevf ryedi 'x w''dxd ax `flra xrc

ictv xtuu ektp rtp t ybhutuugd ytv 'thbgnur hxth ytya ihtyahb ictv hhz rgct /iguugd jhkmn rghhz ictv iut kg�p yhn ykgsbtvgdhhuum ydgkp iut gyw,ushxj rgxhurd t iguugd zht chhuu hs /rgsbhe ytvgdihcr tzkgc oum zkgc ihhe xth iup vghxb gdbtk hs iftn rth t ktnihhe ictv hhz iut irth ltxt rgchrt zht huzt iut 'kwweumz gauvh wr ewwvrvt iht iut sdb,n rgxhurd t iguugd zht itn rgs /ytvgd yahb rgsbheum ykgd ltxt rghhz icgdgdxhut ihua ytv hz zt chhuu ihhz rg ydtz dtyihua zht xg khhuu iut irtuugd ipktvgd yahb ltb yzhc iut zkgc ihhe irtpiup iyftry yprtsgd ign yktuu vbu,j hs iup rth igm iup rgn rgchrtltb iztk rht ktz itn rgs zt iygcgdbhht chhuu rgs ytv /ishha lhzktn ogs hhz yguu hcr rgs zt rgfhz zht hz iut ihcr oum irtp ktnbhht

/iguugd ohfxn ytv itn rgs iut /ipkgvytv cr tzkgc oum ihhrt zht hz iguu iut zkgc ihhe irtpgd lhhkd zht hurp hsigm iup ign rgsbhe ihhe yahb ltb ytv hz zt ihhuugd t iht iftrcgdxhut hzyxbrg irtuugd zht cr rgs /ydtzgd ytv itn rht xtuu ykhhmrgs iut rthrht cr rgs ytv ogsftb iut yhhm grgdbgk t cuehcsrtp lhz iutrht ytv iut rgsbhe yhn irguu ipktvgd yguu hz ydtzgd iut ydhvurtcyftn xtuu ehrctp hs um ihhd iut cujtktc ytya ihhe irtp ktz hz ydtzgdihhs ictv uyxguu iyrts khhuu 'rhs rtp vrujx iyrts ihht ;hue iut kgp hsyrts iup ignue vguah rht yguu huzt huu cr ogs ydgrpgd hz ytv !vguahytv ?oht ychukd hz um ydgrpgd rht cr rgs ytv ?xth iht ybhutuu hz iguuixhhvgd rhs ctv lht xtuu ity uyxktz huzt chut "!htsuu t" yrgpybggd hz

/irguu ipktvgd yxguu iuthz iut ehrctp iht kgp iphueumbhht cujtktc ihhe zkgc iup irtpgd hz ytvhz xtuu ydgrp iut rht ypur aybgn t yrgv hz iguu kgp hs yftrytcydgrpgd oht hurp hs ytv ?xth iht yxbhutuu us iguu cujtktc iht ts yuyirguu yprtsgd ictv zbut zt ydtzgd sht rgs ytv ?rhn uyxbge utuu iup;hut xhurt zht ogs idguu iut yktuugd yahb rhn yxtv us iut vkfu i,jctv lht iut yktuugd yahb rhn ytv rgbhhe iut igntb gyfgka t rhnxts ytv hurp hs iguu /rgsbhe ihhe ictv yahb yxktz us zt iyktagd rhsyahb gety ytv hz zt ydtzgd iut igbhhuu um ichuvgdbt hz ytv yrgvgdrtp yehagd ts rht ytv cr tzkgc rgs zt ykhhmrgs iut rgsbhe ihhekhuu rg ykgd khphuu icgd um oht ohfxn zht hz zt oht ydtz iut vguah rht

!ihhz kjun rht ktz rg ztkhhuu ihhz kjun yprtsgd yahb rhs lht yktuu ,ntc zt ydtzgd rg ytv rhs ytv zkgc iup ehsm rgs sktchuu rtb yngartp ertya lhn yxtv ust ctv lht /htb, ihht yhn ihhz kjun rhs lht kguu 'ignue ts ixhhvgdhz iut yxgp icgk ;rts t iht ybhutuu hz xtuu vbnkt t zht xtuu rgyxguualhz yxngb us chut iut /iftn vbu,j hhz ;rts hz xtuu rgsbhe hhuum ytvuyxguu ,ufz ogs iht iut ihhz kjun rhs lht kguu iftn um vbu,j hhz rgybutirtuugd hz zht yrgvgd xts ytv hurp hs iguu !sbhe t um ihhz vfuz lhutihhz yxhhv huu idgrp yktuugd oht ytv hz iguu iut yagrgcht rghhzokgb zht sht rgs zt hz ygz ltkyebup ybhutuu hz utuu iht rgyxguuargs zht rguu ixhuu hhz um ehrctp iup iaybgn hs ydgrpgd hz ytv !irtuugdgyarg rgs zht xts zt yrgpybggd hhz ictv ?ybhutuu rg utuu iut aybgn

!igzgd ts oht ictv hhz xtuu ktnhz yguu hrprgsbht zt yftrygd ytv hz khhuu cujtktc iht ichkcgd zht hz iut oukj iht rht um ignuegd sht rgs zht yftb gbgh rgct 'ipgry ovhtrgsbhe hs iup igngb hs ydtzgd iut vra yxhhv rgyxguua ihhz zt ydtzgd

vkdg kgc t igdbusgd hz ytv hrprgsbht /yeguugdphut lhz ytv hz iutvkdg kgc rgs yrguu dhsbgrtp huzt /yxgp ihhe igngb um rhtyahb ypgry rg iut sktuu t iht irtpgdbhhrt igbgz hhz iut ywdsbtkcrtpiut igagd zht xtuu yxutuugd yahb iut iptkagd zht chhuu hs /xhurt dguu ihheyguu rg ydtz iut idgebt oht ynue sht t huu vkdg kgc rgs ygz dbukmukpt um ignuegd igbgz hhz zhc idtuu ogs yrhpgd ytv iut dguu hs izhhuu ohths /okgb yrguu iut idtuu iup ptrt yhhd sht rgs iut dguu gbgytrygdxhutzht xtuu ykhhmrgs rht ytv vkdg kgc rgs iut igbtyagdphut zht hurpxhut ygz sht rgs huu ywkangd xhut ytv vkdg kgc rgs iguu iut igagd!cujtktc iht iptrygd ytv hz xtuu sht rgs zht xts zt ydtzgd hz ytv

utuu ixhhuu hhz um idgrp xhurt zht hz iut zhuv t igzgd hhz ictv xbyhhuurgs iuphurp hs ytv ?rgsbhe hhuum ytv xtuu vra vbnkt t ybgdgd iht ts ybhutuurhn ytv rgsurc ihhs zt ydtzgd hz ytv !vra yxhhv hz zt yrgpybggdihhn ydtzgd hz ytv !rgsbhe hhuum gbhhs iftn vbu,j ktz lht zt ydtzgd!ihhz yahb xts ige tkhnn ehrum rth hhhrs rtp icrtyagd zht rgsurcrht huu ywkangdxhut iut vagn gmbtd hs ikhhmrgs ichuvgdbt hz ytvo,xv in rgct rgsurc ihhn zht xts ydtzgd hz ytv /xhut ygz rgsurcyrts igbge hhz um ydgrpgd ictv hhz !ktnt iup oht uyxbgergsurc rgs zht yftb gbgh /iguugd ohfxn ytv hz iut idhyfgbrgchtogs xtuu xgkt zt ydtzgd iut vra rgyxguua ihhz um oukj iht ignuegdyguu hz khhuu hurp ogs ihhz cren um rht ygc iut ,nt zht ydtzgd ytv hurp

/rgsbhe grht iftn vbu,j ipkgv rhthz zt iguugd sauj ytv hz xtuu hurp hs iygcgdrgcht vra ytv hrprgsbhtign khhuu dgy rtpt hhz hhc ichhkc iyrts ktz hz zt iygcgd iut gduan zhtyguu hz khphuu ixhuu hz yguu huzt iut ohfusha ymgh rgyfgy hs rtp ysgriut dgy rtp t iyrts ichkcgd zht iut iguugd ohfxn ytv hurp hs /iprtsum iut 'rgyfgy hhuum grht rtp ohfusha yftngd kzn yhn ytv vraiut ignuehrum yguu hz zt ydtzgd um ytv hurp hs iut /isb t ydtzgd

/ykgd hs igdbgrcxts iut ykgd gmbtd hs yhn ignuegd hz zht ourt iftuu rtp t ihtiguu idrtn ;hut irtp ohhvt yktuugd ytv hz /vra rtp icgdgdrgchtichhkc ihua ktz hz iygcgd iut rujc gykt rgs ignuegd zht yftb gbghhz /sbhe t ictv hz yguu rth ogs zt ydtzgd rht ytv iut vbu,j hs ;hutdbhkmukp rgct dty ogbgh irtpgd zht iut ichhkc yktuugd yahb ytvvshpe t zht xts zt igzgd hz ytv iftrcum lhz idtuu iup str rgs ytv

/,ubu,j hhuum hs ;hut ichkcgd zht iut rujc iupzht xtuu xgkt itn rht rtp ykhhmrgs hz ytv ignuegd ohhvt zht hz iguuhz hsf cujtktc ihhe yrhpgd rht ytv cr tzkgc rgs zt iut 'ignuegdrtpxgkt xts ytv hcr rgs zt ydtzgd ytv iut /vkhjn t ignuetc ktzytv itn rgs /rth ogs sbhe t icgd zbut rg yguu yguutrprtp/vbunt ytvgd ytv iut cr tzkgc iup yhhexhurd ogs igzbhht ichuvgdbtogsftb igbgz hhz /sbhe t yhn yaybgcgd hhz ytv rgyargchut rgs iut

/twwghz ohhjk t igebhry iut igebts oht cr tzkgc oum irtpgd (zkgcn ausev ubhcr ,rhyp rpx)

iqpen i''p oiilw oxd` 'xle t''a i''p oiexa lieep`f l`eny xl .zad zcledl t''a i''p ee`pkryh wgvi 'ix` 'xl aeh lfn

"xy`" xwid epa qpkid lbxl iqpen i''p iwqpthq l`lva 'x icicil .mdicli i`eyipl a`f zrab i''p oiihypxa opgei 'xle

qek .eza iqexi`l ce`eewiil i''p xey xi`n mdxa` 'xl .b''ar ei`eyip lr i''p oiexa miig ozgdl .zeevnd lerl i''p

.d''r en` zxiht lr iw`eelin i''p hx` wgvi 'x oeilbd cicil oinegpz

- otiewx`t ev - miwizr mixtqle `vnpa mpi`y mixtql inlerd fkxnd "mixtqd mler" i''r xe`l `ved oeict zerahn oe` xrkra mrc ,diizt dcedi 'x w''dbd oet rinw ` .jxcd zvitw h`drb h`d xr q`ee hin y''yxd laewn obiliid oet owrhy mrc

qetc miciqg xtq .`hiee`lq qetc xdef ipewiz .xin`hif qetc mildz ,oiievn avn xin`hif qetc j'''p hrq .ixeck wgvi 'x w''dbd oet owrhy oe` ytp

dpei epiaxl daeyz ixry xtq .ipy xry yi minlevn mitc cere oey`xd xryd `hiee`lq qetc cxtq jxc `xene dcear xeciq .xcdp avn xin`hif

v''dd epan i''zka d''dbde wcv ilbrn lra eia`n laiwy yrrcn l`wfgi zqpkd znizg mr xtq .oey`x qetc dix` zb`y ,d''qx ep`t oey`x qetc

xteq m''zg obiliid mrc ceakl oabrbqiex` rahn ic otiewx`t ev jie` oa`d xin .,c''id jlnil` awri 'x.

4403 16 Ave Brooklyn, NY 11204 USA 718 438 8414 718 633 5500 T/f Hours are 11-7:00 Fri till 1pm

('פסוק מז' כח' קאפ) .אלוקיך בשמחה ובטוב לבב מרוב כל' תחת אשר לא עבדת את ה

ר בונם פון פשיסחא האט געפרעגט פארוואס איז געקומען אזא גרויסע שטראף "ר

נאר נאך וואס מען , פאר די אידן ווייל זיי האבן נישט געטאן די מצוות מיט שמחה

ים געוועהן די מצוות ווי עס דארף צו זיין זענען זיי נישט געוועהן האט נישט מקי

.בצער נאר עס איז נאך געוועהן בשמחה

, ל זאגן אז די שטראף איז געקומען וועגן זיי האבן נישט מענג געוועהן די שבת"חז

אז די תחת אשרר גאון געזאגט אז עס איז מרומז אין פסוק 'האט דער ווילנא

נאכן , 'בקומט ' נאכן א, מען נאך די ווארט אשר האט גורם געוועהןאויתיות וואס קו

.וואס דאס איז די אויתיות שבת 'שקומט ' און נאכן ר, 'תקומט ' ש

(פסוק טז' כו' קאפ). ושמרת ועשית אותם

די בת קול בענטשט דער מענטש וואס ברענגט די בכורים און זאגט עם י בת קול מברכתו "זאגט רש

זאלסט ברענגן אויך תשנה לשנה הבאה האסט היינט געברענגט בכורים היום הבאת בכורים

עס , און אויך די לשון פון נאך אמאל, תשנה איז א לשון פון אנדערש,נעקסטע יאר

אז ווען א עושר פלעגט ברענגן בכורים מיט א ( ח"ג מ"פ)שטייט אין מסכת בכורים

די פירות און צוריק געבן די פלעגט מען נעמן, קארב פון גאלד אדער פון זילבר

אבער ווען א ארימאן האט געברענגט ביכורים אין א שטרויענע קארב האט , קארב

פון דא זעהט מען מכאן אמרו , מען אויך גענומען די קארב און עס געגעבן פאר די כהנים

ק מרן דער מיטלער רב "האט כ, קומט ארומקייטאזלי עניותא נאך א ארעמאן בתר עניא

גט אז דאס וואס מען האט צוריק געגעבן די קארב פאר די עשירים איז געזא

געוועהן ווי א ברכה אז זייער רייכקייט זאל זיך ווייטער ציהן און אויך די

אבער ביים , קימעדיגע יאר זאלן זיי ברענגן מיט א גאלדענע און זילבערנע קארב

מקייט זאל פון עם די ארי, ארימאן האט מען עם געוואונטשן אז אזלא עניותא

פאר עשירים איז , י תשנה לשנה הבאה"און דאס איז די כוונה אין רש. אוועק גיין

ן די קומעדיגע יאר און ווייטער ברענגען ווי 'חזר'געוועהן די ברכה לשנות איבער צו

אז דאס יאר , אבער פאר א עני איז געוועהן די ברכה פון א לשון פון טוישן, א גביר

אבער נעקסטע יאר זאלסטו ברענגען מיט א , ט א שטרויענע קארבהאסטו געברענג

. גאלדענע אדער זילבערנע קארב ווי א גביר

(ע"ם מבילגורייא זי"ק מהר"ק הגה"כ)

('פסוק יד' כו' קאפ)" אלקי' שמעתי בקול ה

ים פון דער איינמאל זענען די תלמידהאבן די מעגליכקייט צו הערן נאר וואס מען דארף

און דער מגיד האט אנגעהויבן צו בארימען און , ער מגיד געזעצן ארום זיין טיש'מעזריטש

רבי זאב איז דער אור המאירדערציילן די גרויסקייט פון זיין תלמיד רבי זאב וואלף פון זיטומיר

אט ווען ער ה. געזעצן ביים סוף טיש און ער האט נישט געקענט הערן וואס דער רבי רעדט

שטארק געוואלט הערן וואס דער מגיד רעדט האט ער געבעטן זיינע חבירים זאלן עם צולאזן

און אפילו נאכן זיך דערנענטערן האט ער נאך , נענטער ביז ער איז אנגעקומען נעבן דער מגיד

זענען געוועהן צווישן די חבירים וואס האבן עס אנגעקוקט מאדנע ווי . אלץ גארנישט געהערט

אבער ער האט צוגעלייגט זיינע אויערן , ל הערן די שבחים וואס דער מגיד זאגט אויף עםער ווי

זעה ווי "האט דער מגיד אויסגעפירט און געזאגט , נענטער און ממש גארנישט געהערט

אז א זאך וואס איז עם נישט וויכטיג צו הערן הערט ער , שטארק א איד קען זיך אויסארבייטן

".נישט

('פסוק סה' כח' קאפ). אבי וירד מצרימה ארמי אבד

און ? דער מראה יחזקאל האט געפרעגט וואס פאר א שיכות האט לבן מיט מצרים

פארוואס האט דער אייבישטער אויסגעוועהלט פונקט מצרים פון אלע לענדער וואו

עס איז געוועהן משל האט ער מסביר געוועהן מיט א? די אידן זאלן גיין אין גלות

אויפן וועג אהיים האט , חר א גרויסע עושר וואס איז צוריק פון גרויסע געשעפטןא סו

, ער האט געבעטן אז ער דארף א בעט, ער זיך אפגעשטעלט אין א הוטעל נעכטיגן

אבער ווען ער איז אנגעקומען צו זיין צימער האט ער געכאפט א ציטער ווען ער זעהט

און ער , איין צימער איז א באקאנטע גנב אז דער צווייטער וואס שלאפט מיט עם אין

קען זיך נישט ערלויבן זיך צו לייגן מיט די גרויסע געלט אין טאש ווען דער גנב וועט

אבער לייגן ביים שומר האט ער זיך אויך נישט ערלויבט טראכטענדיג אז , עס זיכן

אפט מיט אפשר איז עס א אויסגערעכענטע גניבה צווישן דער שומר מיטן גנב וואס של

אלע זענען שוין געגאנגען שלאפן אבער דער גביר קען נישט , עם אין איין צימער

ביז עס איז עם איינגעפאלן א עצה און ער נעמט די גרויסע זעקל מיט געלט , אנשלאפן

, שלאפן געלייגט זיך ער האט און לייגט עס אריין אין די טאש פון דער גנב און אזוי

ז דער גנב אויף געשטאנען און האט אנגעהויבן צו טאפן אלע אינמיטן נאכט אי

אבער צו זיכן ביי זיין , טעשער פונם גביר און טרעפט דארט נישט קיין איין פרוטה

אן קיין ברירה איז ער צוריק געגאנגען , טאש איז עם אפילו נישט איינגעפאלן

גביר געלאפן ריפן גלייך אינדערפרי ווען אלע זענען נאך געשלאפן איז דער, שלאפן

ווען ער האט , עט געווארן'גנב'די פאליציי און געזאגט אז זיין גאנצע געלט איז גע

מען האט גלייך געזיכט ביים גנב און מען האט , אויסגערעכנט פונק די גאנצע סכום

געטראפן די גאנצע סכום ביי זיין טאש באלד האט מען עס צוריק געגעבן פארן

וען יעקב האט געדארפט גיין צו לבן האט ער שטארק מורא איז ו נמשלדי . גביר

געהאט אז לבן וועט עם צונעמען אלע זיינע מדריגות האט ער זיך באהאלטן און

און אזוי האט ער שוין מער , געגאנגען קיין מצרים וואו אידן האבן זיך געהאלטן

ל ער ליגט נישט געדארפט מורא האבן פון לבן אז ער וועט עם קענען שעדיגן וויי

, באהאלטן אויף א פלאץ וואס וועט אפילו נישט איינפאלן פאר לבן דארט צו זיכן

און דערנאך ווען עס איז געקומען די צייט אויסגעלייזט צו ווערן האבן די אידן

. שטארק געבעטן פאר אייבישטער און מען האט זיי באלד פון דארט אויסגעלייזט

]

ו"ג אלול תקפ"יארצייט כ -ע "סטרעליסק זיק רבי אורי דער שרף פון "הרה

אין , ז"סטרעליסקער איז געבוירן געווארן אין יאר תקידער רבי אורי –וזרח השמש

נאך פאר ער איז געבוירן . פנחס און צו זיין מאמע מרת רבקה' יאנוב צו זיין טאטע ר

דעמאלט וועלכער האט זיך , איז זיין מאמע געוועהן ביים מעזריטשער מגיד

דער. אויסגעדרוקט אז זי וועט האבן א קינד וואס וועט באלייכטן די גאנצע וועלט

און , סטרעליסקער פלעגט דערציילען אז זיין טאטע איז געווען א גריוסע ארעמאן

ווען ער איז געבוירן האט ער נישט געהאט קיין געלט צוצוגרייטן א סעודה פאר די

כי תבא פרשת ק"עש ד"בס

ק"לפ ג"תשע אלול' יז

ק"נ מוצש"הדלה

32:8 72:7 נוי יארק 32:8 7288 מונטריאל

8277 72:7 לונדון :828 32:8 סטר'מנצ

82:3 32:8 אנטווערפן 8288 ::32 ציריך 82:8 7287 וינה ::72 288: מלברון

עקענט דינגען צען מענטשן זאלן קומען צום דארף יאנוב און אפילו נישט ג, ברית

און עס זענען נאך נישט צוזאמען , ווען עס איז אריבער חצות היום, אויפן ברית

געקומען קיין צען מענטשן צום ברית האט ער אנגעהויבן שטארק צו וויינען צום

.כהלכתהבאשעפער זאל עם שיקן מענטשן כדי ער זאל קענען מקיים זיין די מצוה

אין יענע רגע האט ער געזעהן ווי א וואגן קומט פון די וואטענס און עס זענען דארט

האבן זיי עם , די אידן האבן געזעהן ווי ער וויינט און איז בצער, געוועהן עטליכע אידן

האט ער זיי געזאגט אז עס איז עם געבוירן ? געפרעגט וואס איז מיט עם געשעהן

ן היינט איז די אכטע טאג און ער קען עם נישט אריין ברענגן צום געווארן א בן זכר או

און צו זיין גרויסע ארעמקייט , ווייל עס איז נישט דא קיין מנין אין די דארף, ברית

האבן זיי עם באראהיגט אז זיי קומען . האט ער אויך נישט צוגעגרייט קיין סעודה

, מאכלים און אויך גוטע בראנפן יעצט פון א חתונה און זיי האבן מיט זיך געשמאקע

און זיי האבן צוגעלייגט אז זיי האבן מיט זיך אויך א רב און איינער וואס קען שיין

אויף דעם וואס ער האט זוכה , פנחס איז געוועהן זייער גרויס' די שמחה פון ר. זינגען

דער .געוועהן מקיים צו זיין די מצוה כהלכתה און צו דעם אפרעכטן א סעודת מצוה

און , ה"אז זיין סנדק איז געוועהן אברהם אבינו ע :סטרעליסקער האט אויסגעפירט

. ה"און דער זינגער איז געווען דוד המלך ע, ה"דער רב איז געוועהן משה רבינו ע

איז ער געוועהן א גרויסער , ער איד'וואס זיין טאטע איז געווען א פשוט טראצדעם

האט איינמאל .ויך מחנך געוועהן זיין קינד פון קליין אןירא שמים און האט אזוי א

האט ער עם געפרעגט וואס , עם זיין טאטע געזעהן ווי ער זיצט אויפן ערד און וויינט

.איך וויין אויפן גלות השכינה2 האט ער געענטפערט, איז די געוויין

די בזיווג ראשון האט ער חתונה געהאט אין לעמבערג מיט –האיש מקדש

ארעמקייט וואס די. ח און למדן מפורסם"א טאכטער פון א ת, רביצין מרת פריידא

און ער , האט געהערשט ביים סטרעליסקער אינדערהיים איז געוועהן זייער גרויס

עס איז אמאל אריבער עטליכע טעג , האט אפילו נישט געהאט קיין ברויט צו עסן

ער איז ארום געגאנגען זייער , ן מוילוואס ער האט גארנישט אריין גענומען אי

האט ער אנגעהויבן צו , הינגעריג און געזיכט מיט וואס ער קען באראהיגן זיין הינגער

איך ווייס נישט פארוואס איך האב זוכה "און האט געזאגט , ת"לויבן און דאנקן השי

ואס עס זענען דא אסאך מענטשן ו, ת"געוועהן צו אזעלעכע גרויסע חסדים פון השי

וואס אפילו מען גרייט זיי אן אסאך מיני עסן מעדני , ל פון גרויסע קרענק"ליידן רח

זענען די קראנקע מענטשן נישט מסוגל טועם צו זיין פון די , מלך זיי צו געבן צו עסן

ווייל זיי , און אפילו מען גרייט זיי אן גאר איידעלע זאכן עסן זיי עס נישט, גוטע עסן

ה געזינט און איך קען עסן "אבער איך בין ב, פעטיט דאס צו עסןהאבן נישט קיין א

ווייס איך אז דאס איז , אפילו וואס איז נישט אזוי שטארק געזיפט, אלע סארט עסן

–ת וואס איך זעה איין בפרט יעצט ווען איך בין אזוי הינגעריג "אלעס א חסד פון השי

הן א משרתת ביי רבי חיים הכהן רביצין איז געווע די". אז איך האב א גוטע אפעטיט

איינמאל האט ער געלאדענט דער סטרעליסקער זאל , ער רב'ראפפורט דער לבוב

ווען רבי חיים האט געזעהן אז דער , קומען זיין ביי עם אויפן סדר נאכט

ותקם את 'האט ער עם געפרעגט עס שטייט דאך , סטרעליסקער איז א אדם גדול

און דו ביסט נישט , יק דארף מקיים זיין זיינע ריידאז א צד', דבריך כי צדיק אתה

מקיים דיינע רייד ווייל ביי די כתובה וואס דו האסט געשריבן פארן חתונה שטייט

וועל איך אפלח ואוקיר ואיזון ואפרנס יתיכי דער מאן נעמט זיך אינטער ואנא 'דארט

דפלחין ווי אלע אידן פירן זיךאזוי כהלכת גוברין יהודאין אויסצוהאלטן מיין ווייב מיט געלט

אז זיי האלטן אויס זייער ווייבער מיט געלט און מיט אלע ומוקרין וזנין ומפרנסין לנשיהון

און אויב אזוי ווי קענסטו פארן צו דיין רבי און ', קייט'מיט א אמת בקושטאבאדערפעניש

ט אז טאקע האט דער סטרעליסקער צוריק געענטפער? נישט מפרנס זיין דיין רביצין

ווייל ביי די בכתובה שטייט ומפרנסין , וועגן זיין כתובה דארף ער פארן צו זיין רבי

און כדי צו וויסן די אמת דארף איך פארן צו מיין ', קייט'מיט א אמת בקושטא'לנשיהון

, איז רבי משה לייב פון סאסוב געווען אין לבוב איינמאל. רבי זיך דאס אויסצולערנען

געהערט פון די גרויסע דחקות און ארומקייט וואס דער סטרעליסקער און ער האט

ס שטוב 'ווער ער איז אריין צום סטרעליסקער, איז ער עם געגאנגען באזיכן, לעבט

ווייל די , איז דארט אפילו נישט געוועהן קיין בענקל וואס רבי משה לייב זאל זיצן

האט דער , פיסלעךבענקל וואס איז דארט געוועהן האט נאר געהאט דריי

סטרעליסקער אינטערגעלייגט זיין פיס אנשטאט די פערדע פיס כדי רבי משה לייב

ווען רבי משה לייב איז דארט געוועהן האט זיך אויפגעדעקט די , זאל קענען זיצן

אויבישטער מלבוש פון דער סטרעליסקער האט עם רבי משה לייב אנגעקוקט און

און עס איז שוין , 'קען מען שוין קונה זייןקני הן אליין מיטן זעבראיה בעלמא '2 געזאגט

און באלד איז ער נתגלה געווארן און איז , געקומען די צייט דו זאלסט נתגלה ווערן

שני האט ער חתונה געהאט מיט הרבנית מרת בזיווג. געווארן שטארק מפורסם

א תלמיד פון דער , אא טאכטער פון רבי יעקב קאפיל חסיד פון קאלאמיי, בלומא

.דער טאטע פון דער אהבת שלום פון קאסוב' ט הק"בעשאין לעמבערג האט דער סטרעליסקער זיך מתפרנס געוועהן מיט -' עבדו את ה

אויך . אבער ער האט בכלל נישט צוגעלייגט קיין הארץ צו זיין מצב. גרויס דחקות

עס קומט נישט אריין קיין ברויט די שטאט מענטשן האבן גארנישט געוואוסט אז

עס .ווייל זיין צורה האט אלץ געלאכטן מיט א גרויסע שמחה, ביי אים אין שטוב

איז באקאנט אז דער רבי פון לובלין האט אמאל געבעטן איינע פון זיינע חסידים

און זאגן אז ער ווייסט אז ער האט , זאל איבער געבן א גריס צום סטרעליסקער

און האט איבער , ווען דער חסיד איז געקומען קיין סטרעליסק, ער'ניםצוויי פ

, ניין עס איז נישט אזוי2 האט זיך דער סטרעליסקער אנגעריפן, געגעבן די שליחות

די אין . ווי עס שטייט ביי מלאכים וארבע פנים להם, ער'נאר איך האב פיר פנים

ר דער שרף וועגן זיין גרויס וועלט איז באקאנט אז מען האט געריפן דער סטרליסקע

וואס ביים אנהייב מלחמה איז ער , אבער א איד פון די שטאט בערשט, קדושה

ב האט זיך דארט געפירט א געווענדליכע "וואס ביז תש, אנטלאפן פון אירופה קיין סטרליסק

ים האט ער געהערט פון די זקנ, לעבן שטייגער און מען האט כמעט נישט געוויסט פון די מלחמה

, אין שטאט אז עס איז מקובל אז מען האט עם געריפן שרף וועגן א אנדערע טעם

ווייל פארן עמוד האט געברענט גרויסע לעכט פון חלב און עס פלעגט זיך צולאזן

און ווען דער סטרליסקער האט , ווען דער סטרעליסקער האט געדאווענט

און די גאנצע עמוד , עמוד געדאווענט שמונה עשרה האט ער געלייגט די הענט אויפן

איז אפגעברענט געווארן חוץ פון די פלאץ ווי דער סטרליסקער האט געלייגט זיינע

און מען האט געזעהן א סימן פון צוויי הענט אויפן עמוד וואס איז , הייליגע הענט

די סטנדר איז נאך געשטאנען אויף די פלאץ ביז די , נישא אפגעברענט געווארן

אז ווען אדם הראשון 2 "סטרעליסקער האט געזאגטדער .ט מלחמהצווייטע וועל

זענען עטליכע נשמות וואס האבן נישט געוואלט , האט געוואלט עסן פון די עץ הדעת

און ער איז אויך פון די נשמות וואס זענען , טועם זיין פון די עץ הדעת אנטלאפן

איז דער מאלאיינ". האט ער נישט טועם געווען קיין טעם חטא, אנטלאפן

, סטרעליסקער געפארן מיט עטליכע חסידים אויפן וועג דארך א גרויסע וואלד

דער בעל , אינמיטן האבן זיך די פערד אפגעשטעלט און נישט געוואלט ווייטער פארן

, עגלה איז געגאנגען קיקן וואס עס האט אפגעשרעקט די פערד פון ווייטער פארן

האט , שטייט דארט און וויל צולויפן צו די פערדהאט ער געזעהן ווי א גרויסע בער

דער סטרעליסקער האט עם געזאגט , דער בעל עגלה אנגעהויבן שטארק צו שרייען

און דער סטרעליסקער איז צוגעגאנגען נאנט צום בער , ער זאל נישט מורא האבן

און האט אויפגעהויבן זיין היט און אויפגעדעקט זיין שטערן און באלד איז דער

נאר , האט דער סטרעליסקער געזאגט אז עס איז נישט קיין מופת. ער אנטלאפןב

אז דער אייבישטער האט געזאגט ומוראכם וחתכם ( 'ב' בראשית ט)עס שטייט ביי נח

אז א מענטש איז נישט , ענקער מורא וועט זיין אויף אלע חיותיהיה על כל חית השדה

דארף ער נישט מורא האבן פון קיין , מקלקל דער צלם אלוקים וואס איז אויף עם

.און פארדעם איז דער בער באלד אנטלאפן, שום חיה

אין לבוב נאך די חתונה האט ער אנגעהויבן זוכן א רבי וואס זאל -עשה לך רב

ער איז אסאך יארן ארום געגאנגען ביי די . ת"אים מדריך זיין בדרכי עבודת השי

אלימלך קיין ' רשט איז ער געפארן צום רבי רצום ע. צדיקי און קדושי הדור

האט ער געזעהן ווי א איד , ווען ער איז דארט אנגעקומען אלץ חסיד, ליזענסק

אלימלך אן קיין שום ' קומט אן פון די גאס און באלד וויל ער אריין גיין צום רבי ר

ווען . אויך האט דער סטרעליסקער דערקענט אויף עם אז ער איז נישט בסדר, הכנה

ווי אזוי '2 ער איז ארויס האט דער סטרעליסקער אנגעהויבן אויף עם צו שרייען

', ן אזוי פארשמירט מיט עבירות'שעמט מען זיך נישט אזוי אריין צו גיין צום רבי

לעמבערגער חסיד 2 אלימלך האט באלד געעפענט די טיהר און געזאגט' דער רבי ר

גיי ארויס פון וייל סטרעליסק איז אין די געגענט פון לעמבערגו, אזוי האט ער געריפן דער סטרעליסקער

ווייל ער , דער סטרעליסקער איז באלד ארויס געטאנצן פון די פענסטער, מיין שטוב

און האט זיך דארט , האט נישט געוויסט צו ער מעג נאך ארויס גיין פון די טיהר

איך האב אויך 2 אגטאלימלך האט עם געריפן און געז' ביז דער רבי ר, באהאלטן

אבער מען , און אויך פון זיינע פריעדיגע גלגולים, געזעהן וואס דו האסט געזעהן

איז ער געוועהן אין אוסטראה ביי רבי שפעטער. טאר נישט פארשעמן קיין שום איד

ער איז אנגעקומען צום , זושא פון האניפאלי' אויך איז ער געוועהן ביים רבי ר. י"ייב

זושא האט געזאטג פארן גבאי אז ער זאל ' און דער רבי ר, זושא אויף חנוכה' רבי ר

דער גבאי האט געהאלטן אינמיטן אנגרייטן די לעמפלעך , קיינעם נישט אריין לאזן

דער סטרעליסקער וואס האט געזעהן ווי די , און האט געלאזט די טיהר אויפגעמאכט

ווען דער גבאי האט דאס , קאפ טיהר איז אויפגעמאכט האט אריין געשטעקט זיין

דער סטרעליסקער האט געמאכט א , געזעהן האט ער פארמאכט די טיהר אויף עם

איך , זושא האט דאס געזעהן האט ער געזאגט פארן גבאי' ווען דער רבי ר, געוואלד

אבער דער איז קיין , האב דיר געזאגט אז קיין מענטש זאלסטו נישט אריין לאזן

אבער זיין רבי מובהק . יך איז ער געוועהן ביים בארדיטשובער רבאו... מענטש נישט

צו וועמען ער האט זיך מדבק געוועהן און פון , איז געוועהן רבי שלמה פון קארלין

זיין דרך אין עבודת התפילה און , אים האט ער מקבל געוועהן רוב השפעת חכמתו

ער געטראפן רבי שלמה זיצן אויף א ער איז אנגעקומען קיין קארלין האט ווען. נאך

, דיגע ציטער'געגעבן שלום האט ער באלד געשפירט א מורא ווען ער האט עם, שטיין

מורא "ל זאגן "ווי חז, פון וועלכן ער האט פארשטאנען אז דאס איז זיין רבי מובהק

, ער איז דעמאלט געבליבן זיבן יאר אן א הפסק אין קארלין". רבך כמורא שמים

אבער באלד איז ער צוריקגעפארן , יטדערנאך איז ער אהיימגעפארן אויף א קורצע צי

פטירה פון רבי נאכן. קיין קארלין וואו ער איז ווייטער געבליבן אויף עטליכע יאר

עס ווערט דערציילט אז . שלמה פון קארלין איז ער געפארן צו רבי מרדכי פון נאשכיז

י רבי מרדכי איינער פון זיי איז געוועהן בי, דער סטרעליסקער און דער מאור ושמש

און דארט האבן זיי . ער זיבן יאר ברצופות און איינער דריי יאר ברצופות'נאשכיז

.ת"געלערנט דרכי החסידות און עבודת השי

ב האט דער סטרעליסקער אליין אנגעהויבן פירן "פון יאר תקנ -מנהיג העדה

אלס . טרעליסקצום ערשט אין לעמבערג און שפעטער אין ס, אן עדה פון חסידים

ער האט , תלמיד מובהק פון דער קארלינער איז זיין גאנצע עבודה געוועהן ווי א פייער

מען האט ביי אים קיינמאל נישט געזעהן קיין . אלס געברענט פארן אויבערשטן

מרן דער ק"כ .און זיין עבודה איז אלץ צוגעגאנגען מיט א אש להבה, מידעקייט

געוועהן במשך פון צוועלעף יאר ביים סטרעליסקער און איז אויך ערשטער רב איז

די ערשטער מאל וואס דער ערשטער רב איז געוועהן אין , געפארן מיט זיינע חסידים

ווען ער האט , האט ער זיך מתבונן געוועהן איז זיין גרויסע עבודה, סטרעליסק

מעג דאווענען אינטערן אנגעהויבן צו דאווענען האט ער געטראכט מיט א ספק צו ער

. אינטערן רביפ הלכה טאר מען נישט דאווענען אחורי רבו "ווייל ע, סטרעליסקער

נאכדעם האט ער געטראכט איך האב דאך עם נאך נישט אנגענומען אלץ רבי אויב

ווען ער האט געענדיגט דאווענען האט דער סטרעליסקער זיך . אזוי מעג איך

, צו איך בין דיין רבי צו נישט, טן מיך אויסצופראבירןווער האט דיר געבע2 אנגעריפן

. אבער וויסן זאלסטו אז איך בין דיין רבי און מעגסט נישט דאווענען אינטער מיר

האט מרן דער ערשטער רב מעיד געוועהן אז איינמאל ווען ער האט געליינט אויך

ווי די פארן סטרעליסקער פאר זיין פטירה אין פרשת כי תצא האט ער געזעהן

דער פריערדיגע מרן . אותיות אין די תורה זענען געשריבן אש שחורה על גבי אש לבנה

סטרעליסקער איז אריבער אין די וועלט ווי איינער וואס רב האט געזאגט אז דער

און אין בעלזא האט מען עם געריפן דער הייליגער , לויפט אויף ברענעדיגע קוילן

אז יעדן טאג פארן דאווענען :רעליסקער געזאגטהאט דער סטאויך .סטרעליסקער

און ער , איז ער מעיין אין די נפשות פון די מענטשן וואס זענען זיך מסתופף ביי עם

און פירט , זעהט אלעס וואס איז מיט זיי אריבער די גאנצע טאג און די גאנצע נאכט

און , זייער תפילותאון ביים דאווענען זעהט ער אלע , אריבער פון זיי אלע זייער זינד

ווען ער זעהט עפעס א פעלהער רייניגט ער אויס די תפילה פון די פעלהער אז די

ווערט דערציילט אז איינער פון די עס. הייט'תפילה זאל קענען ארויף גיין גאנצער

צדיקים איז אמאל געוועהן אין סטרעליסק האט ער געפרעגט רבי אורי פארוואס

האט דער סטרעליסקער געזאגט אז זיי ווילן נישט . ן ארעמעלייטזיינע חסידים זענע

איך , מיר זיצן יעצט דא2 און האט צוגערופן א חסיד און אים געזאגט, קיין געלט

ן 'און עס איז יעצט א עת רצון זאלסט קענען ביי מיר פועל, אינאיינעם מיט דעם צדיק

יך וויל קענען זוכה זיין צו זאגן יעדן א2 האט יענער חסיד געבעטן. וואס דו ווילסט

האט רבי אורי געוויזן פאר ! אזוי ווי דער רבי זאגט' ברוך שאמר והיה העולם'טאג

זייער גאנצער , יענעם צדיק אז זיינע חסידים האבן נישט קיין שום השגה אין עשירות

אז די רביצין ענליך ווערט דערציילט . שאיפה איז נאר צו האבן מער יראת שמים

האט אים אמאל געפרעגט פארוואס ער זעהט נישט צו פארבעסערן די מצב הפרנסה

האט ער איר געענטפערט אז זיינע חסידים , ביי זיינע חסידים וואס זיצן ביי אים

ווען די חסידים האבן , דעם אנדערן טאג ביים דאווענען. דארפן נישט קיין עשירות

, "והעושר והכבוד מלפניך"' נקומענדיג צו די תפילה פון ויברך דוד וכוגעדאוונט א

און איז ארום צווישן די , האט דער סטרעליסקער אויפגעהויבן זיין בעקיטשע

וועט ער האבן , ווער עס וויל געלט זאל אריינשטעקן די הענט"2 חסידים זאגנדיג

לו נישט דערנענטערט דאס צו און קיינער פון די חסידים האבן זיך אפי". געלט

...טוהן

דער סטרעליסקער האט געהאט א פייערדיגע עבודה מיט -עמוד התפלה

ווייל , די וועלט האט אים גערופן דער שרף. מסירת נפש און התלהבות אין דאווענען

ער האט געברענט בייטאג און ביינאכט , ער איז געווען ווי איינער פון די שרפי אש

ער . און זיין קול תפלה האט זיך געהערט זייער ווייט, גרויס פחד ויראת אלקיםפון

ואם , וואס האט אויפגעשאקלט יעדן צוהערער, האט געהאט א שטימע ווי א לייב

דער סטרעליסקער . זענען צעגאנגען געווארן ווי וואסער הוא נמוחשטיינערנע הערצער אבן

עת ער האט געדאווענט האט ער אויף זיך ממשיך געוועהן אליין האט געזאגט אז בש

ווערט עס. ה און די גבורה פון שמשון הגבור"דאס התלהבות פון דוד המלך ע

דערציילט אז ווען דער סטרעליסקער איז אהיימגעקומען נאכדעם וואס ער האט

, הן אזוי שטארקאיז זיין עבודה און התלהבות געווע, געוויילט ביי זיין גרויסע רבי

זיין צורה האט געלאכטן ווי א מלאך אלקים און עס האבן אנגעהויבן שטראמען צו

זיין כח אין תפילה איז בכלל נישט מעגליך צו . אים אידן פון אלע עקן לאנד

אלטע אידן האבן דערציילט אז מען האט געהערט ריזיגע שטרעקעס . שילדערן

סיי אידן און אויך נישט אידן האבן . קול פון דאווענען ווייט זיין פייערדיגן

די פאסטוכער אויף די . ביים דאווענען' געוואוסט זיין אויסטערלישע דביקות בה

פלעגן אראפגיין פון די פערד פאר פחד ווען , פעלדער וואס זענען געריטן אויף פערד

2 לעגן זאגן אויף פוילישזיי פ". ברוך שאמר"דער סטרעליסקער האט געזאגט

האט דערציילט א חסיד וועלכער האט עס". ראבין יוזש קאזשע ברוך שאמר"

אז ווען דער , בעל עבודת הגרשוניגעהערט פון רבי גרשון אשכנזי דער קאלאמייע רב

ס שוואגער רבי חיים קאסובער און רבי 'ריזינער איז געוועהן באזוכן ביי רבי גרשון

האט אים דער ריזינער געפרעגט אויב ער , ן איז אים געגאנגען מקבל פנים זייןגרשו

האט ער געענטפערט אז ער איז צוגעוואוינט צו גיין . איז שוין געוועהן ביי צדיקים

האט אים דער ריזינער געבעטן ער זאל דערציילן א געוויסע . צום סטרעליסקער

אז דער סטרעליסקער האט אים אמאל 2 לטהאט ער דערציי. מעשה פון דעם צדיק

געלאזט רופן אינדערהיים פארן דאווענען און געהייסן ער זאל אפשרייבן א שער צו

ן 'ער האט פרובירט זיך צו טענה. א געוויסן ספר וואס איז געלעגן ביי אים בכתב יד

. ערשט נאכן דאווענען אז ער דארף צו דעם האבן ישוב הדעת און ער וועט עס מאכן

דער כתב יד איז נישט מיינס און 2 אבער דער סטרעליסק האט אים מסביר געוועהן

מען וועט נאך מיינען אז דער . איך גיי יעצט דאווענען אויף אן אופן פון מסירת נפש

דעריבער זאלסטו עס שוין אפשרייבן נאך פארן . כתב באשטייט פון מיינע חידושים

איז , רבי שלמה, ווערט דערציילט אז דער זוהן פונם סטרעליסקער ענליך. אווענעןד

וועלכער האט , נאך זיין טאטנס פטירה געקומען אמאל אויף א באזוך צום ריזינער

אים אויסגעפרעגט וועגן זיין טאטן און אים געבעטן ער זאל דערציילן א געוויסן

האט דער רבי שלמה דערציילט . פון זיין גרויסן טאטןדיבור חשוב אדער א הנהגה

אז איידער דער סטרעליסקער איז געגאנגען יעדן טאג דאווענען , איינס2 צוויי זאכן

און מיט די , שחרית פלעגט ער אריינגיין אין קאך זיך געזעגענען מיט די רביצין

ווערן אינמיטן דאווענען ווייל אפשר וועט ער נסתלק , קינדער און די גאנצע שטוב

אז ווען ער האט זיך געזעגנט פון די , צווייטנס. ה"פון גרויס דביקות אין בורא ב

שטוב מענטשן האט ער זיי אנגעזאגט זיי זאלן וויסן אז ער האט אין שטוב א

און , רבי שלמה פון קארלין -און די כתבי יד זענען פון זיין רבי . קעסטל מיט כתבים

מען זאל נישט אנהענגען די חידושי תורה אין זיין נאמען אויב ער . ישט פון איםנ

ווען דער ריזינער האט געהערט די צוויי דיבורים איז אים עס . קומט נישט צוריק

, ער האט נאך צוגעלייגט אז דער צווייטער דיבור וועגן די כתבי יד. זייער געפאלן

.ערשטער ער ווי דער'איז ביי אים חשוב

די רביצין פון דער לב שמח פון אלעסק הרבנית מרת פרידא -עובדות וענינים

און האט , איז אמאל אריין צו איר מאמע הרבנית הצדיקת המפורסמת מרת מלכה

און בעטן ער , ק דער ערשטער רב"איר געבעטן אז זי זאל מיטקומען צו איר טאטע כ

און ער , לב שמח ער זאל מער נישט דאווענען פארן עמודזאל זאגן פאר איר מאן דער

וויבאלד ער איז דעמאלט קראנק , זאל נישט מקפיד זיין צו דאווענען הויך אויפן קול

ס זענען אריין צו ערשטער 'די צוויי רעביצינ. געוועהן אויף די לונג און געשפיגן בלוט

לע בעט מען זאל זאגן אונזער 'פרידא2 "פןאון די רעביצין מלכה האט זיך אנגערו, רב

האט ". ען ער זאל נישט דאווענען פארן עמוד וויבאלד ער איז נישט געזונט'רבי העניכ

מלאכים און שרפים ווארטן און גליסטן צו זיינע 2 דער ערשטער רב געענטפערט

בער זארגט אייך א. דעריבער קען איך אים נישט זאגן ער זאל נישט דאווענען, תפילות

נאך עטליכע וואכן איז דער ערשטער רב . ת וועט ער זיין געזונט"בעזהשי, נישט

דער שרף פון . ל'געפארן קיין סטרעליסק און מיטגענומען מיט זיך רבי העניכ

אריינצוגיסן א גאנצן מעסטל , סטרעליסק פלעגט זיך פירן יעדן פרייטאג צו נאכט

און די שיריים האט ער געגעבן פאר גרויסע , אין זיינע מאכליםמיט זאלץ און פעפער

דער וואס האט באקומען די שיריים האט געמוזט אויפעסן די . מענטשן ברום המעלה

דער לב שמח וואס איז געשטאנען אונטערן בענקל פונעם . גאנצע אן איבערלאזן

ער האט עס אינגאנצן , יםסטרעליסקער האט דעמאלט באקומען די גאנצע שירי

און עס איז אים אפילו עס איז א סכנה פאר די לינגען צו עסן געזאלצענע מאכלים אויפגעגעסן

און , איז מרן דער ערשטער רב געוועהן אין סטרעליסקאיינמאל ! געוועהן צו א רפואה

ווען דער סטרעליסקער האט געמאכט הבדלה האט זיך די בעכער , מוצאי שבת

האט ער עס נאך אמאל אנגעפילט און עס האט זיך נאכאמאל , גאסןאויסגע

האבן די מקורבים פון דער , און אזוי איז געשעהן פיר מאהל, אויסגעגאסן

פארוואס האט זיך , סטרעליסקער געפרעגט פארן ערשטער רב וואס איז פשט פון דעם

ישט געוואלט ביים אנהייב האט דער ערשטער רב נ, אויסגעגאסן די בעכער פיר מאהל

אבער נאך וואס מען האט עם שטארק געבעטן האט ער געהייסן צוריפן א , ענטפערן

ווען ער איז צוגעקומען האט עם דער , איד וואס איז אנגעקומען פון א אנדערע שטאט

האט יענער איד דערציילט , ערשטער רב געפרעגט וואס איז געשעהן אין דיין שטאט

געווארן א אלטע איד און מען האט עם באגראבן ממש אז ערב שבת קודש איז נסתלק

, ווען יענער איד האט געענדיגט צו דערציילן האט דער ערשטער רב געזאגט .פאר שבת

דער אלטע איד וואס איז נסתלק געווארן פלעגט אסאך מהנה זיין דער סטרעליסקער

צוריק אריין מוצאי שבת קודש ווען אלע מתים זענען , און די חבריא מיט זיין געלט

האט דער , האט מען אויך גענומען דעם איד און געפירט אין גיהנם, אין גיהנום

ווייל ער האט מיר , סטרעליסקער געזאגט אז ער לאזט עם נישט אריין אין גיהנום

אבער ווען דער סטרעליסקער האט געזעהן אז מען , מחיה געוועהן און אויך די חבריא

אויב אזוי וועל איך פארלעשן די פייער פון די 2 זאגטהערט עם נישט צו האט ער גע

און פארדעם מיט יעדע מאל וואס עס האט זיך אויסגעגאסן האט ער , גיהנום

.פארלאשן א אנדערע חלק פון די גיהנום

רבי יהודא צבי סטרעטינער איז געוועהן א תלמיד מובהק פון דער -רב ותלמיד

איז געוועהן אויפן סטרעליסקער אויפן מיט און זיין עבודת הקודש , סטרעליסקער

ווען 2 "דער סטרעליסקער האט זיך אמאל אויסגעדריקט. פייער און מיט מסירות נפש

' דער בעל שם טוב הק. משיח בן דוד וועט קומען וועלן אים אנקעגן גיין אלע צדיקים

ון איך מיט א, בער מיט זיינע תלמידים' דער מגיד דער רבי ר, מיט זיינע תלמידים

איז אמאל!" און איך וועל זיך פאר זיי גארנישט שעמען. מיין תלמיד רבי יהודא צבי

עס . א קבוצה פון סטרעליסקער חסידים געפארן צו זייער רבי דער שרף אויף א שבת

און עס איז זיי געווארן אוממעגליך אנצוקומען קיין , איז געוועהן א שווערע נסיעה

. זענען זיי אריינגעפארן קיין סטרעטין אויף שבת צו רבי יהודא הערש, סטרעליסק

נאך שבת ווען זיי זענען , פרייטאג צו נאכט האט רבי יהודא צבי געזאגט תורה

האבן , ן נעמען שלום'נאך פאר זיי זענען אריין צום רבי, אנגעקומען קיין סטרעליסק

און וואס דער , יאזוי עס איז געוועהן דער שבתזיי זיך נאכגעפרעגט ביי די חסידים וו

זענען זיי , נאכהערנדיג די תורה פון דער סטרעליסקער. רבי האט געזאגט ביי די תורה

געבליבן ערשטוינט זעענדיג אז עס איז ממש ווארט ביי ווארט דאס זעלבע ווי די

. י ביי אים אין שטאטחידושי תורה וואס זיי האבן געהערט שבת פון רבי יהודא צב

ווען זיי זענען אריין שלום נעמען פון דער סטרעליסקער האבן זיי אים דערציילט די

אבער . גרויסע פלא וואס רבי יהודא הערש האט געזאגט די זעלבע תורה ווי דער רבי

וואס וואונדערט איר זיך אויף מיין תלמיד 2 דער סטרעליסקער האט זיי געענטפערט

ווען איך האב מקבל געווען די תורה אין מתיבתא דרקיע אין גן עדן ? יהודא צבירבי

פון דעמאלט אן איז ! איז ער אויך געשטאנען דארט און האט עס געהערט, העליון

דער סטרעליסקער איז ווען. רבי יהודא צבי געווארן מפורסם צווישן די חסידים

רבי יהודה הערש זיך נישט אוועקגערירט פון ו האט "קראנק געווארן אין יאר תקפ

ווען דער , פרשת שופטים. נישט בייטאג און נישט ביינאכט, זיין שטוב

וכדרכו בקודש זענען געשטאנען , סטרעליסקער האט געליינט אין די פרשת השבוע

ארום אים פון די רעכטע זייט זיין תלמיד רבי יהודא צבי און פון לינקע זייט זיין

נביא אקים להם מקרב אחיהם "ווען ער איז אנגעקומען צום פסוק . והן רבי שלמהז

האט דער , (יח, דברים יח" )כמוך ונתתי דברי בפיו ודבר אליהם את כל אשר אצונו

רבי יהודא צבי האט אים דערמאנט אז .סטרעליסקער געליינט מקרב אחיהם ממך

אמאל אנגעהויבן ליינען דעם פסוק האט דער סטרעליסקער נאכ, עס שטייט כמוך

זיין תלמיד רבי יהודא הערש . 'ממך'אבער ווידער האט ער געליינט ' נביא אקום וגו

ביים דריטן . אבער ער האט ווידער געליינט ממך, האט ווידער אמאל דערמאנט

עס ארויפגעלייגט אויפן ספר תורה, מאל האט רבי יהודא צבי גענומען דעם חומש

האט דער סטרעליסקער דעמאלט . און געוויזן זיין רבי ווי עס שטייט כמוך

2 און דריי מאל אויסגעשריגן' איבערגעליינט און געזאגט דעם פסוק נביא אקום וגו

ארויפלייגנדיג דערביי זיין האנט אויפן , מיט גרויס התלהבות, כמוך, כמוך, כמוך

די חסידים . און דערנאך געענדיגט צו ליינען ,קאפ פון זיין תלמיד רבי יהודא צבי

האבן דאס געזעהן אלס סמיכה צו רבי יהודא צבי פון סטרעטין אויף צו זיין דער

.ווי ער האט שוין פון פריער געהאט געזאגט, ממלא מקומו

ו האט מען אנגעזעהן ווי דער סטרעליסקער "אין יאר תקפ –אשכבתיה דרבי

ווען א שליח איז צוריק געקומען פון א . ו גיין לגנזי מרומיםגרייט זיך ארויף צ

האט ער איבער געגעבן אין נאמען פון א , שלוחות וואס ער איז געשיקט געווארן

חסיד וואס האט זיך אנטשאלדיגט אז ער וועט נישט קענען קומען אויף יום טוב

אויף ראש און ער האט צוגעזאגט אז ער וועט קומען קיין סטרעליסק. שבועות

אויב ער וועט , א חכם וואס ער איז2 האט זיך דער סטרעליסקער אנגעריפן. השנה

א אלול האט דער "די טאג כ אין. קומען אויף ראש השנה ווער וועט עם ענטפערן

דין -אין בית דין של מעלה איז דא א בית, סטרעליסקער געזאגט פאר זיינע נאנטע

איז איינע פון –וי ווי רבי יחיאל מיכל פון זלאטשוב אז 8:און א בית דין פון 77פון

וואס ער איז , וואס דורך זיין געוואלדיגע קדושה –די דיינים אין בית דין של מעלה

קען ער , געבוירן געווארן בקדושה צו זיין טאטע רבי איציקל דראהביטשער

און דעריבער , ו"בירה חאינגאנצן נישט משיג זיין וויאזוי א איד זאל עובר זיין א ע

דעריבער וועט ער דאס יאר נתעלה . איז ער זייער שטארק מחמיר אין הארבע זינד

וואס דורכדעם מוז , ווערן און זיין פלאץ אין בית דין של מעלה וועט ווערן ליידיג

סטרעטינער האט זיך דער. איינע פון די צדיקי הדור נסתלק ווערן פון דער וועלט

ג אלול איז ער געגאנגען צו די "אבער אין די טאג כ, וועקגערירט פון זיין רבינישט א

ער האט . ס הויז'און נאך א שטיק צייט איז ער צוריק געקומען צו זיין רבי', אכסני

, אריינגעקוקט אין צימער וואו דער סטרעליסקער איז געלעגן, געעפענט די טיהר

אזוי איז . 'און נאכאמאל געגאנגען צו די אכסני און איז באלד צוריקגעשפרינגען

און האט געעפענט די , נאכדעם איז ער געקומען אין שטוב. געוועהן עטליכע מאל

און נאך צוויי . טיהר און איז באלד צוגעגאנגען צום בעט וואו דער רבי איז געלעגן

ה ובטהרה און מינוט איז די הייליגע נשמה פון דער סטרעליסקער ארויס בקדוש

האט זיין זוהן פארדעקן די לאך פון די קבר סתימת הגולל נאכן. איז ארויף לגנזי מרומים

ווען דער , אבער ער האט עס נישט געענדיגט, רבי שלמה אנגעהויבן צו זאגן קדיש

2 האט ער געענטפערט? סטרטינער האט עם געפרעגט פארוואס ער ענדיגט נישט

ער איז שוין אינטערן כסא הכבוד און ער דארף שוין מייט טאטע איז א שרף און

ווי 2 ק מרן דער ערשטער רב געזאגט"האט כ. נישט איך זאל אויף עם זאגן קדיש

זוהן איז נסתלק זיין. נעמט מען אזעלכע קינדער וואס ווייסען ווי דער טאטע איז

יקט ווי ז ווען ער האט זיך אויסגעדר"ב טבת תקפ"געוארן נאך פיר חדשים אין כ

און דעמאלס . אזוי קען מען בלייבן לעבן נאך וואס מען האט געהאט אזא טאטע

.האט ממלא געוועהן די פלאץ זיין תלמיד רבי יהודא צבי פון סטרעטין

זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל אמן

פרשת כי תבוא –תפארת שלמה

. פשטות טייטשט מען דעם פסוק דאס ושמחת בכל הטוב וגו' אשר נתן לך ה' אלקיך וגו'

בעת א יוד האט געברענגט ביכורים האט ער געהאט א חוב צו דאנקען דעם אויבעשטער אויף

ווייזט דער די פיינע פירות, און אלע אנדערע חסדים וואס ער האט איהם געשענקט. מיט דעם

מענטש אז ער איז נישט קיין כפוי טובה.

דער תפארת שלמה צייגט אבער אויף א טיפערע נקודה וואס דער יוד מוז אינזין האבען,

דאס איז צו דאנקען דעם באשעפער אז ער, כביכול, איז טאקע דער נותן. דער תפא"ש ברענגט

סער דעם ווערט פונעם עצם מתנה, א משל פון א קעניג וואס געבט איינעם א מתנה, איז אוי

האט דאס נאך גאר א גרעסערע ווערט ווייל ער האט דאס באקריגען פונעם מלך אליין.

ווען א יוד האט סיי וועלכע שפע, מוז ער זיך מתבונן זיין ווער עס האט איהם דאס

ער האט געשיקט, און דאס זאל זיין ביי איהם א חשיבות. ער דארף געדענקען אז די מתנה וואס

אצינד איז געקומען דירעקט פונעם מלך מלכי המלכים הקב"ה. כביכול אליין, בכבודו ובעצמו,

האט אינזינען געהאט א חסד צו טוהן מיט דעם מענטש. ווען מען לעבט מיט אזא בליק באקומט

דער גאנצע לעבן אן אנדערע צורה.

–אורח טוב מה הוא אומר "ח.( מען קען צו דעם צולייגען די רייד פון בן זומא )ברכות נוואס זאגט א גוטע גאסט? אלעס וואס דער בעה"ב האט צוגעגרייט האט ער נאר געטוהן פאר

מיר. ער האט מיר געברענגט ברויט, פלייש און גוטע וויין, און אלעס בכדי איך זאל זיין

ער האט צופרידען. משא"כ א שלעכטע גאסט טענה'ט, וואס האט דער בעה"ב דען געטוהן?

ממילא געדאפט צוגרייטען אלעס פאר זיין ווייב און קינדער, סך הכל האט ער מיר געגעבן א

קליין רעפטל ברויט און א פארציע פלייש.

א מענטש דארף אנערקענען –חייב אדם לומר בשבילי נברא העולם חז"ל לערנען אונז

גוטע זאכען וואס געפונען זיך אז דער גאנצע וועלט איז באשאפען געווארען פאר איהם. אלע

אויפען וועלט זענען באשאפען געווארען בלויז לטובתו, און טאקע דורך דער גרעסטע קעניג פון

אלע, דער רבש"ע אליין. ווען מען לעבט מיט דעם הכרה איז דאס לעבן גאנץ אנדערש. מען טוט

צו זינדעגן. שטענדיג געדענקען צו דאנקען כביכול און עס איז נישט אזוי גרינג

אויסער דעם פשוט'ע – ושמחת בכל הטוב וגו'לויט דעם טייטשט דער תפא"ש דער פסוק

שמחה וואס דו האסט פון דעם וואס דו פארמאגסט, זאלסטו זיך עקסטער פרייען ווען די טראכסט

דער אויבעשטער אליין האט דאס דיר געשענקט און ער וויל אין –אשר נתן לך ה' אלקיך אריין

דיין טובה.

זאל דער אויבעשטער העלפען מיר זאלען קענען מכיר זיין אין כביכול'ס טובות.

גאנצע ,מיר ליינען די וואך די תוכחה וואס משרע"ה האט געזאגט פאר די יודען

קאפיטעלך און פסוקים וואס זענען פול מיט קללות ה"י. יעדעס יאר רעכענען מיר אויס צו ליינען

די פרשה איידער ראש השנה, און דער טעם דערפון איז מבואר אין די פוסקים דאס מיר זענען

ות.עס זאל זיך ענדיגען דעם יאר מיט אירע קלל – כלה שנה וקללותיהת דערמיט מכוון צום

דער תפארת שלמה ערקלערט מיט א טריט ווייטער דאס מיר האבען דערמיט אינזין דעם

מיר וועלן אפצאלען די אקסען מיט אונזערע ליפען, דהיינו – ונשלמה פרים שפתינוענין פון

פומקט ווי היינטיגע צייטען אנשטאטס ברענגען קרבנות זאגען מיר די פרשיות פון די קרבנות,

טאמער איז –ען יוצא מיטען דאווענען. אזוי אויך איז די כונה ביים ליינען די תוכחה און מיר זענ

ח"ו באשערט אז די קללות זאלען חל זיין, ווילען מיר יוצא זיין מיטען ליינען די פסוקים, אבער זיי

זאלען ח"ו נישט קומען אויף קיין שום יוד.

פען מיר וויסען אז די גאנצע תוכחה אבער אין אמת'ן אריין, לייגט צו דער תפא"ש, דאר

איז לויטער ברכות. עס ווערט געברענגט אין ספה"ק א הסבר בדרך משל צו פארשטיין פארוואס

משרע"ה האט גענוצט לשונות אויף כלל ישראל וואס זעהן אויס ווי שרעקליכע קללות רח"ל. ווען

ן און ער האט מורא רויבער א גביר וויל אריבערפירען אן אוצר פון איין פלאץ צום אנדערע

זאלען איהם נישט באפאלען און צונעמען זיין געלט, פאקט ער איין די טייערע חפצים אין

שמאטעס, און פארשמירט זיי מיט בלאטע. אזוי געלונגט איהם דארך צו פירען די טייערסטע

אוצרות.

יודען אזעלכע דער זעלבע זאך איז געוועהן דא. משרע"ה האט געהאט צו זאגען פאר די

הייליגע און טייערע ברכות, וואס זאלען זיי באגלייטען אין אלע דורות. האט ער אבער

געציטערט דאס דער ס"מ זאל נישט חלילה מקטרג זיין און האבען א שליטה דערויף. דערפאר

האט ער איינגעפאקט די ברכות אין א לבוש פון תוכחה, און אזוי ארום איז ער געבליבען

ערט מיט זיין ווערטפולע סחורה.פארזיכ

אויך ביים צווייטען פרשה פון קרי"ש, והיה אם שמוע, ליינען מיר פארשידענע שטרענגע

תוכחות וואס וועלן ח"ו באפאלען דעם כלל ישראל טאמער וועלן זיי זיך נישט פירען כדבעי. אויך

סדור האריז"ל ווערט דארט, שטייט פון ספה"ק, איז באמת יעדעס ווארט רחמים וחסדים. אין

מבואר ווי פון פרשת והיה אם שמוע קומט ארויס דער שם ע"ב )דער אויבעשטער'ס נאמען וואס

זיבעציג ווערטער(. אז מען קוקט דארט אריין זעט מען און איז צוזאמען געשטעלט פון צוויי

. דער שם וואס טאקע ווי איבער יעדע ווארט פון והיה אם שמוע איז דא איינע פון די ע"ב שמות

איז כולו רחמים האט א כח ממתיק זיין )זיס מאכען( אלע דינים און תוכחות.

כאטש פון אויבן אויף – ושמתם את דברי אלה על לבבכםדערפאר פירט אויס דער פסוק

זעהן די ווערטער אויס ווי קללות, זאלט איר זיך אבער גוט מתבונן זיין אין זיי, און גוט

הארצען, וועט איר זעהן ווי זיי זענען ברכות וחסדים. איבערלייגען אין

יון ות מיט דעם טייטשט אויך דער תפא"ש דער פסוק )תהילים צ"ז( שמח צ ה ות מע ה ש גלנ

טיך ה' שפ ה למען מ דער יודישע פאלק פריידט זיך און זענען בשמחה אויך מיט די – בנות יהוד

ה ה' עליוןנו די דינים און תוכחות. משפטי"ם, דהיי י את ווייל איבער זיי איז דא דער שם – כ

הוי"ה מיטען שם ע"ב )ווי אין סדור האריז"ל(, און זיי האבען דעם כח איבערצודרייען אלעס

י"םלטובה. און די שמות פון רחמים וחסדים זענען ל אלה זיי שטייגען איבער און שטייען – על כ

עכער פונעם שם אלקים וואס איז מרמז אויף דין, און זיי זענען אלעס ממתיק צום גוטען.ה

"וו. נישט ערלויבט צו נוצען פאר קיין שום קאמערציעלען צוועק.א – כל הזכיות שמורות לאנ"ז©

. כ"ד אלול תרצ"ג: אוועק. דובורשהון זיין מאמע מרת א ארי' זאבצו זיין טאטע ר' )לעבן ווילנא אין לאנד הורדנא היינט בעלארוס( זעטיל אין שטאט צ"חקיאר ת איןשבט י"א: געבוירען

וואס האט שוין קינדער און ער האט חתונה געהאט מיט זיין ר' שמעון איז אוועק האט זיין מאמע חתונה געהאט מיט איינערר' ארי' זאב , ווען זיין טאטע דאס איז די טאכטער פון זיין שטיף טאטע –בת ר' שמעון ) פריידאמרת : געהאט חתונה

פון פון ר' נחום פון הורדנא.: תלמיד )געווארן ראש ישיבה און ראדין נאך די פטירה פון זיין שווער(( אן איידעם ר' מנחם מנדל יוסף זאקס 4 ( ר' לייב פופקא.3( ר' אהרן, 2( ר' אברהם, 1: קינדער. (טאכטער)ער האט געהאט ברורה, אהבת חסד, און נאך זייער אסאךשמירת הלשון, משנה חפץ חיים, ספרים: זיינע געבויעט א ישיבה אין ראדין. :ראש ישיבהגעווען ר' אלחנן וואסערמאן. זיינע תלמידים:

.רוסבעלא: אין ליגט ער .האט אויסגעפעלט פאר כלל ישראל, און נישט פאר זיין אייגענע כבוד( א ספעציעלע סייעתא דשמיא אז זיינע ספרים זענען שטארק אנגענומען, ווייל אלע זיינע ספרים וואס ער האט געמאכט האט ער געמאכט ווייל עס

אויס געגאסען די וואסער

דער חפץ חיים איז געווען א קינד איז אין זיין שטאט געווען א וואסער טרעגער, דאס מיינט ווען

א יעדע נאכט פלעגט איינער וואס ברענגט וואסער פון טייך פאר די מענטשען פון שטאט פאר אביסעל געלט.

יידיגע עמערס ווי ער פלעגט האלטען וואסער, און עס האלטן דארט די וואסער טרעגער ארויס לייגען זיינע ל

ביז צופרי, ווייל מן הסתם האט ער נישט געהאט פלאץ אין זין קליינע הויז. זענען געווען אפאר צולאזטע

קינדער וואס האבען אריין געלייגט וואסער אין די עמערס אין אדורך די נאכט איז עס געווארען אייז, ממילא

דער וואסער טרעגער איז אויפגעשטאנען צו נעמען די עמערס האט ער געהאט זייער א שווערע ארבעט ווען

עס צו אויסהאקען צו קענען לייגען וואסער אין זיי, און ער האט געהאט אסאך צער און עגמת נפש א יעדען

טאג און די קינדער האבען הנאה געהאט פון יענעמס צער.

באמערקט וואס די קינדער טוהן און )דער שפעטערדיגע חפץ חיים(האט דער יונגעל ישראל מאיר איינמאל

ר האט רחמנות געהאט אויף די וואסער טרעגער, האט ער שטילערהייט א יעדע נאכט אויסגעגאסען די וואסע

פאר עס ווערט הארט, אז די וואסער טרעגער זאל נישט האבען קיין צער.

די וויכטיגע בריוו

חפץ חיים האט זיך געקויפט א קוה צו קענען מעלקען די מילך און האבען דערפון פרנסה. א דער

הערנער, ווייל קיין יעדעס מאל ער האט געקויפט א קוה האט ער זיכער געמאכט אז עס זאל נישט האבען

די קוה אז עס זאל נישט בטעות א יעדע נאכט צוגעבינדעןאויך האט ער זיי קענען שעדיגען מענטשען,

נישט צו גיין אין פעלדער פון פרעמדע די קוה , און בייטאג האט ער אויסגעלערנט ארויס גיין שעדיגען

זיין משפחה צו אכטונג געבען אויף מענטשען, און ווען ער האט געדארפט אוועק פארען האט ער אנגעזאגט

דער קוה מיט אלע זאכען וואס ער געבט אכטונג. איינמאל ווען ער איז אוועק געפארען האט ער גערופען די

צו זיין הויז און עס איבער בעל עגלה און געשיקט מיט איהם א בריוו זאגענדיג אז ער זאל שנעל פארען

ער בעל עגלה איז געווען זייער נייגעריג וואס דארט שטייט, האט ער ווייל עס איז זייער וויכטיג. ד געבן,

געעפענט אין געזען אז אין די בריוו שטייט נישט מער, אז אזוי ווי עס קומט באלד די יאר מארק, זאל מען אכטונג געבען אז די קוה זאל

ערע בהמות, און אפשר וועט די קוה עסען אביסעל שטרוי נישט ארויס גיין, ווייל עס דרייען זיך דארט פיל מענטשען מיט שטרוי פאר זיי

פון אנדערע מענטשען. דאס איז געווען די וויכטיגע בריוו פון דער חפץ חיים צו זיין משפחה.

נישט אין ישיבה אבער אהבת ישראל

ון די איינגעשטעלטע אין די ך צו איינשרייבען אין זיין ישיבה. איינער פיאיז אמאל געקומען א בחור פון אן אנדערע שטאט ז עס

בחור קען טאקע אסאך לערנען, אבער ליידער איז דער בחור שטארק דערוואס האט איהם פארהערט האט באמערקט אז הישיב

עס איבער געזאגט פאר דער חפץ יענערען אין יודישקייט, וואס קען קאליע מאכען פאר די אנדערע בחורים פון די ישיבה. האט בפארדאר

דערחיים, און דער חפץ חיים האט געזאגט פאר דער בחור אז ער קען איהם נישט אננעמען אין ישיבה, נאר ער זאל צוריק אהיים פארען.

וויל ער פאר דערפאר בחור האט געזאגט אז דער לעצטע באן וואס פארט אהיים איז שוין געפארען איז ער מוז דא בלייבען איבער נאכט,

)ער האט מורא געהאט אז אין שלאפען אין ישיבה? האט דער חפץ חיים געזאגט 'זאלסט נישט איבער טרעטן די שוועל פון מיין ישיבה' איין נאכט

קענסט ווי זאל ער שלאפען דער נאכט? האט דער חפץ חיים געזאגט 'דו אז . האט דער בחור געוויינט די נאכט קען ער קאליע מאכען בחורים(

שלאפען ביי מיר אינדערהיים אויף מיין בוידעם'. אין דער בחור איז טאקע געשלאפען דארט.

איז דער חפץ חיים אריין אין דער בוידעם, און דער חפץ חיים האט נישט באמערקט אז די בחור איז נאך אויף, איז ער ביינאכט

פץ חיים האט באמערקט אז עס איז צו קאלט, האט ער גענומען זיין איגענעם דער ח ן צו עס איז נישט צו קאלט דארטן, וועןגעגאנגען קוקע

. פון דעם זעהן מיר אז (די מעשה האט דער בחור אליינס פארציילט), פעלץ וואס ער טוט אהן אין די קעלט, אין צוגעדעקט דער בחור דערמיט

יע מאכען אנדערע, אבער די מדה פון אהבת ישראל איז נאכאלס כאטש די בחור האט ער נישט געוואלט אין זיין ישיבה ווייל ער קען קאל

)מען קען דא צולייגען א ווארט וואס דער וועלט זאגט 'מען געווען און מען ער איז געווען גרייט צו העלפען א יעדע יוד אין וואס א מצב ער איז נאר.

. דארף זיין גוט צו א יעדעם, אבער נישט זיין גוט מיט א יעדעם'(

פארוואס טוט דער אייבישטער

ל געקומען א יוד צום הייליגן חפץ חיים. ער האט זיך אפגערעדט: "פארוואס טוט די אייבערשטער דאס, פארוואס טוט אאמאיז עס

וואס ער דאס" וכו', האט איהם די הייליגע חפץ חיים געזאגט: "איך וועל עס דיר מסביר זיין מיט א משל" עס איז אמאהל געווען א יוד,

איז אנגעקומען אין א צווייטע שטאט, ער קומט אריין אין שוהל שבת ביים דאווענען זעהט ער ביים לייענען, אז דער גבאי גיבט אן עליה

47גליון – כי תבאפרשת

פאר איינעם פון דעם טיש, דערנאך געבט ער פאר איינעם פון די דריטע טיש, דערנאך איינעם פון די אכטע טיש, דערנאך קומט ער צוריק

אהן און גיבט פאר יענעם אן עליה. נאכן לייענען גייט ער צו צום גבאי און זאגט איהם: "איך פארשטיי דיך נישט? פארוואס גייסטו צו אויבן

נישט מיט א סדר, שלישי גייסטו צו דער טיש, רביעי צו יענעם טיש, גיי מיט א סדר!" הייב אהן פון אויבן אהן און גיי מיט א סדר".

געענטפערט" "דו רעדסט זייער נער'יש" דו קומסט יעצט דא די ערשטע מאהל, ווייסט דו דען וואס עס איז די גבאי איהם האט

געווען א וואך צוריק, און צוויי וואכן צוריק און א האלבע יאהר צוריק וכו', ווען דו וואלסט געווען אלע מאהל וואלסטו געזעהן אז אלעס

נאר דא אויף די וועלט דער אייבישטער פירט שוין די וועלט פאר יארען, און קומעןשיך געווען, "איז מיט א חשבון". האט די חפץ חיים ממ

בכלל די חשבונות פונעם אייבערשטן, דער אייבערשטער פירט שוין נישט און מיר קענען נישט פארשטיין א קורצע צייט, מיר ווייסן פאר

די אייבערשטער טוט איז מיט א חשבון, מיר ווייסן נאר נישט די חשבונות.זיין וועלט באלד זעקס טויזנט יאהר, און אלעס וואס

אכטונג געבען וואס מען רעט

בשעת ער האט ארויסגעגעבן זיין באקאנטע ספר "משנה ברורה", האט ער עס אליין מסדר געווען און עוסק געווען אין פארקויפן

די ספר, און צו דעם האט ער צוגענומען זיינע קינדער איהם צו העלפען, איינמאל האט ער געבעטן זיין טאכטער זאל איהם העלפען, אבער

ואלט ארויסגיין אויפן גאס עפעס ערלעדיגען, האט זי זיך געגעבן א רוף אן טאטע נישט יעצט ווען איך וועל זי האט פונקט דעמאלס געו

06ווען זי קומט צוריק טרעפט זי אנגעגרייט אויפ'ן טיש .איז ארויסזי צוריק קומען וועל איך זיין גרייט אפילו צען סעט'ס צוצוגרייטען, און

06ס וואס ווארט אויף איר צו מסדר זיין, האט זי אנגעפאנגען זאגען אז זי האט נישט געמיינט ערענסט בענדער וואס דאס איז צען סעט'

בענדער, נאר אזוי ווי איינער זאגט אפילו א סאך איז זי גרייט אבער נישט אזוי סאך, אבער דער חפץ חיים האט געזאגט ניין!!! מ'דארף זיך

און אזוי האט זי טאקע געמוזט טוהן ווי זי האט געזאגט. ,מ'דארף איינהאלטן וואס מ'זאגט אויסלערנען אז א ווארט איז א ווארט און

רואיג צוליב די ברכה פון דער חפץ חיים

ין א אא מורא'דיגע מעשה וואס האט פאסירט אין די יארן וואס ער איז געווען רב גאון ר' שלום שבדרון האט פארציילט דער

.שפיטאל אין אמעריקא

איז אמאל געווען אין שפיטאל א יוד וואס האט געהאט א שווערע עקסידענט און מען האט איהם אריין געברענגט אין שפיטאל עס

ווי דער דאקטאר האט געזאגט אז יענער איז גאר שווער קראנק און זיינע שעות צו לעבען זענען ממש געציילטע. נאך איבער קוקען זיינע

אר געווארען אז ער האט א שוועסטער, האט מען איהר גערופען צו קומען צו איהר ברידער פאר ער גייט אינפארמאציע, איז מען געוו

אוועק פון דער וועלט. ווען זי איז געקומען און געזען וואס איהר ברידער מאכט האט זי ביטערליך געוויינט, און זי האט געזאגט אז זיי

סיג איהם צו זאגען וואס טוט זיך דא, אבער וויבאלד קיינער האט איהם נישט געוואלט האבען אן אלטע טאטע און עס וואלט געווען פא

איבער געבען די שלעכטע בשורה, האט מען מחליט געווען אז מען וועט רופען דער טאטע צום שפיטאל אז ער זאל אליינס זעהן וואס טוט

ע איז געקומען אין שפיטאל און געזען אז זיין זוהן איז געפערליך קראנק, איז זיך מיט זיין זוהן און כאפען וואס דא גייט פאר. ווען דער טאט

ער בכלל נישט דערשראקען געווארען, נאר געשטאנען זייער רואיג. דער רב און דער דאקטאר האבען געטראכט אז דער טאטע כאפט נישט

ין זוהן'? אבער דער טאטע שטייט נאכאלס אינגאנצען רואיג, מיט די איוואס דא גייט פאר, האט דער רב איהם געפרעגט 'דו ווייסט וואס

געזאגט פאר דער טאטע וואס דא גייט פאר, און זיין זוהן גייט ליידער באלד שטארבען, אבער דער טאטע האט קלארביז דער דאקטאר

שוין צו אלט און כאפט נישט וואס גייט רופט זיך אהן 'עס איז גארנישט איך גיי אהיים'. זיי האבען געמיינט אז דער טאטע איז ליידער

פאר, האט דער רב פרובירט אביסעל צו מסביר זיין וואס דא גייט פאר, אבער דער טאטע רופט זיך נאכאמאל אהן 'ער גייט זיין געזונט און

זיך מיט מיר, דערפאר וויל איך איך גיי אהיים פון דא', און דערנאך זאגט ער צו דער רב 'דו מיינסט אוודאי אז איך ווייס נישט וואס טוט

דיר עפעס פארציילען'.

יארען צוריק ווען דער חפץ חיים האט ארויס געגעבען זיין חשובע ספר 'משנה ברורה' האט ער געבעטען א גרופע פון פאר

יונגעלייט צו לערנען זיין ספר, און זעהן אויב עס איז גוט און מען קען עס פארשטיין, און איך בין געווען פון דער חברה וואס האבען עס

אז איך זאל האבען אריכות 0ק הנאה געהאט דערפון, דערפאר האט ער מיך געבענשט מיט צוויי ברכות, געלערנט. דער צדיק האט שטאר

יאר אלט, 60'טע אז קיינער פון מיינע קינדער זאלען נישט שטארבען ווען איך לעב. פירט אויס דער יוד היינט בין איך 2ימים, און דער

ברכה פון לעבן לאנג, און איך ווייס אז איך גיי נאכנישט שטארבען, ממילא קען נישט ממילא איז נאכנישט מקויים געווארען דער ערשטע

זיין אז מיין זוהן וועט שטארבען ווען איך לעב, דערפאר גיי איך אהיים און ער וועט זיין געזונט. צום גרויס וואונדער פון דער דאקטאר,

ונט געווארען און אהיים געגאנגען.האט דער נס טאקע פאסירט, אז דער זוהן איז צוביסלעך געז

וואס יונג ביז אלט האבען הנאה פון דעם מדי שבת בשבתו, א גליוןא זכות אין שב"ר בארא פארק יצ"ו. האטע"י אלימלך הנשטטר מלמד ת shabbosstory@gmail.com, או לאי מעיל 0652 678 347 און קענען רעדען סיפורי צדיקים ביים שבת טיש, רופט

א

ת אוצר ת אוצר שב שב ממייןייןמיט ווערטער שיינע, פאר גרויסע און קליינע.

בס”ד

פערל ווערטער - כי תבא תשעפערל ווערטער - כי תבא תשע””גגאשר נשבע ד’ לאבותינו לתת לנו. (כי תבא כו:ג)

אז ס’שטייט אין פסוק: ”לתת לנו”, קומט דאס ממעט זיין א גר, ווייל דער גר קען דאך נישט זאגן ”אשר נשבע לאבותינו”. אבער מען איז אים נישט ממעט

פון צו ברענגען ביכורים און זאגן די פרשה פון ביכורים פאר’ן כהן.(”אור החיים” הק’)

ארמי אובד אבי וירד מצרימה וגו‘ (כי תבא כו:ה)לכאורה וואס פאר א שייכות האט ”ארמי אובד אבי” מיט ”וירד מצרימה”? נאר לבן הארמי האט אויסגעפאפט יעקב יעקב אבינו און אים געגעבן לאה פאר רחל’ן, דעריבער איז יוסף נישט געווען דער בכור, און ווען יעקב האט געמאכט ס’איז און געווען מקנא ברודער די אים האבן פסים כתונות דעם יוסף פאר בכור, דער געווען יוסף וואלט ווייל מצרים, גלות דער ארויסגעקומען דערפון וואלטן די ברודער אים נישט מקנא געווען ווייל א בכור באקומט דאך מער פון

אלע ברודער.(אלשיך הק’)

ושמחת בכל הטוב אשר נתן לך ה׳ וגו’ (כי תבא כו:יא)ווען א מענטש באקומט א געשאנק פון א קעניג פרייט ער זיך נישט אזוי באקומען דאס האט ער וואס דאס נאר געשאנק, פונעם ווערד מיט’ן ווייט פונעם קעניג. דאס חשיבות פונעם געבער איז זיין הויפט פרייד. זאגט דעריבער די תורה: ”ושמחת בכל הטוב”—דו זאלסט דיך פרייען מיט׳ן גוטס, נישט בלויז האט באשעפער דער ווייל ס’איז גוט, נאר הויפטליך, ”אשר נתן לך ה׳”—ווייל

דאס דיר געגעבן.(תפארת שלמה)

ונתתה ללוי לגר ליתום ולאלמנה ואכלו בשעריך ושבעו. (כי תבא כו:יב)

געבן זיין אז נישט, און אויג, גוט א מיט צדקה, געבן דארף מענטש דער צדקה זאל זיין ”בצרת עין”. דאס זאגט דער פסוק: ”ואכלו בשעריך ושבעו”, ווייל

א צדקה וואס מען גיט ”בצרת עין”, הערשט נישט דערין קיין ברכה.(”תפארת שלמה”)

אשר לא יקום את דברי התורה הזאת לעשות אותם (כי תבא כז:כו)

דער רמב”ן ברענגט א מאמר חז״ל וואס זאגט ״אשר לא יקום״— מיינט מען דער וואס איז אומשטאנד צו שטיצן די לומדי תורה און טוהט דאס נישט. אזוי ווי דער ירושלמי (מס’ סוטה) זאגט: ”אמר רבי אסי בשם רבי תנחום ב”ר חייא אפילו למד ולימד ושמר ועשה והי’ ספק בידו להחזיק ולא החזיק הרי זה בכלל

ארור”. מורא’דיגע ווערטער.

ובאו עליך כל הברכות האלה והשיגוך וגו’. (כי תבא כח:ב)יעדן טאג קומט אראפ פון הימל, א שפע פון ברכה והצלחה פאר’ן מענטש, זיין פון אראף נישט פאלט ער אויב מענטש, דעם טרעפן זיי ”והשיגוך”, און אים טרעפט רוחניות, זיין אין ירידה א האט ער ווען אבער, דאגעגן מדריגה.

נישט די הימלישע שפע.(הרה”ק רבי בונם פון פשיסחא זי”ע)

והיית רק למעלה וגו’. (כי תבא כח:יג)דאס טוט ’רק’, אדער ’אך’ ווארט דאס פסוק אין ס’שטייט וואו אימעטום באצייכענען א מיעוט—א פארמינערונג. דער פסוק איז אונז מרמז: ”והיית רק”, פון בחינה די אין קליין, און נידריג שפל’דיק, זיך ביי זיין וועט מענטש דער אז

א מיעוט, דאן, ”למעלה”, וועט ער שטיין אויף א הויכע מדריגה אין די קדושה.(”אילנא דחיי”)

מתורת רבותינו אויף די פרשהמתורת רבותינו אויף די פרשהויבאנו אל המקום הזה ויתן לנו את הארץ הזאת וגו (כי תבא

כו:ט) רש”י: אל המקום הזה—מיינט מען דאס בית המקדש. ויתן לנו את הארץ הזאת—

כמשמעו, ארץ ישראלארץ באקומען אידן די דאך האבן פריער פארשטיין, מען דארף לכאורה ישראל און שפעטער האט מען געבויט דאס בית המקדש, איז פארוואס ווערט און המקדש בית הזה”—דאס המקום אל ”ויבאנו דערמאנט פריער פסוק אין

דערנאך ”ויתן לנו את הארץ”—ארץ ישראל?נשרים”, כנפי על אתכם ”ואשא פסוק: אויפן זאגט יונתן תרגום דער נאר זיי האט מצרים אין געווען זענען אידן די ווען פסח, נאכט ערשטע די אין אז דער באשעפער אריבערגעברענגט צום פלאץ פון בית המקדש אין ירושלים, און דארט האבן זיין געגעסן דעם קרבן פסח. קומא דאך אויס אז פאר ס’איז געווען ”ויתן לנו את הארץ”—ארץ ישראל, איז שוין געווען ”ויבאנו אל המקום הזה”—דאס בית המקדש, ווייל פריער זענען די אידן דארט געווען, און שפעטער זענען

זיי אריינגעקומען קיין ארץ ישראל, וואס אויף דעם זאגט רש”י כמשמעו. (מרן מהרי”ד מבעלזא זי”ע)

ועתה הנה הבאתי את ראשית פרי האדמה וגו’ (כי תבא כו:י)הגה”צ רבי אברהם צבי ווייס זצ”ל, דער ”נוה אחיעזר” רב, האט דערציילט אז איז טיש אויפן און זי”ע מבעלזא מהר”י מרן כ”ק ביי געווען אמאל איז זיידע זיין געשטאנען א קארב מיט שיינע גרויסע קנאבל און מרן זי”ע האט גענומען די קנאבל אין די האנט און דאס באטראכט און צוריק געלייגט און נאכאמאל גענומען אין די האנט, ארויסווייזענדיג א חשיבות צו די קנאבל. דאס איז געווען א גרויס וואונדער פאר מיין זיידע, און מרן זע”ע האט דאס מרגיש געווען. האט אים מרן זי”ע געזאגט אזוי: פאר דיר איז דא געווען א איד פון אונגארין און ער האט מיר געברענגט דעם מיר ברענגט ער אז געטראכט אוודאי האט איד דער קנאבל. שיינע די מיט קארב האט ביכורים, אלס געברענגט מיר האט איד א וואס קנאבל דעריבער, ביכורים, געפרעגט האט זי”ע מרן און טיש. אויפן מיר ביי שטיין ס’זאל חשיבות א מיר ביי מיין זיידן וועגן קנאבל וואס וואקסט אין אונגארין. האט מיין זיידע געזאגט אז אין אונגארין וואקסן אסאך שיינע קנאבל. האט מרן זי”ע געזאגט באמת ברענגט מען ביכורים נאר פון די שבעת המינים, אבער וויבאלד דער איד האט דאך געמיינט א ער ברענגט מיר ביכורים איז דאס ביי מיר נישט קיין אונטערשייד וואס ער ברענגט און

אפילו קנאבל, האט דאס ביי א חשיבות. ווען מיין זיידע איז ארויס פון מרן זי”ע האט ער אויפגעזיכט דעם אונגארישן אים ער האט קנאבל. דוקא געברענגט האט ער פארוואס געפרעגט אים און איד קיין קום איך ווען און אונגארין אין פעלדער אסאך גאר האב ”איך געענטפערט וואו אזוי פעלדער, מיינע פון פרוכט שענסטע די שטענדיג איך ברענג בעלזא חכם תלמוד א פאר געשאנק א ס’ברענגט וואס דער ”אז גמרא די אין ס’שטייט שיין גאר קנאבל די זענען יאר דאס ווי אזוי און ביכורים”, ברענגט ער ווי אזוי איז געוואקסן, האב איך געברענגט פאר מרן זי”ע ביכורים פון די קנאבל. האט אים מיין זיידע געפרעגט צו ער האט געזאגט פאר מרן זי”ע אז ער ברענגט דאס אלס ביכורים, האט דער איד געענטפערט, ”ווען איך האב דאס געברענגט פאר מרן זי”ע האב איך

גארנישט געזאגט, נאר איך האב ביי מיר געטראכט אז דאס איז אלס ביכורים.

ב

אוצרות פון אונזערע רבי׳ס...אוצרות פון אונזערע רבי׳ס... נישט אינזין האבן די אייגענע פארגענוגענס

איז ”אלול” חודש פון נאמען דער געזאגט: האט זי”ע מבעלזא מהר”ש כ”ק מרן מרמז אויף די עבודה פון תשובה, וואס דארף זיין אין א בחינה פון ”לא-לו”, מען זאל חבר’ס דעם בלויז נאר באקוועמליכקייט, און גוטס אייגענע די האבן אינזינען נישט גוט’ס. ווייל ווי מער מען קוקט אוועק פון די אייגענע פארגענוגענס, קען מען בעסער און

לייכטער תשובה טוהן.

ו ואס ס’איז געווען איז געווען! אמאהל אין די זומער וואכן, איז א חסיד פונעם שינאווער רב זצוק”ל געווען אויף שבת ביי זיין רבי’ן. מוצאי שבת, נאכ’ן געזעגענען זיך, באלד ווען ער איז ארויס אינדרויסן, האט ער זיר בארעכענט: אוי וויי! מיר האלטן דאך שוין נאנט צו די הייליגע טעג, און מיט וואס פאר ט פנים טו איך זיך באווייזן פאר’ן באשעפער? ער האט באשלאסן גלייך צוריק צו גיין צום רבי’ן און אויסגיסן זיין פארביטערט הארץ. אבער ווען ער איז צוריקגעגאנגן, האט ער געזעהן ווי מ’האט שוין פארשלאסן די טיר און מ’קען נישט מער אריינגיין. האט ארויס וועט רב שינאווער דער ווען אינדערפרי, ביז ווארטן וועט ער אז באשלאסן ער קומען צום דאווענען. אינדערפרי, באלד ווען דער שינאווער רב איז ארויסגעקומען פון זיין צימער, האט ער זיר אנגערופן צו יענעם חסיד מיט די ווערטער: ווען מיר זענען געווען יונגעלייט, זענען מיר אמאל געווען אויף איינע פון די זומער שבתים אין בעלזא ביי כ”ק מרן מהר”ש זי”ע. און באלד מוצאי שבת ביים געזעגענען, האבן מיר זיר בארעכענט: מיר האלטן דאר שוין אט אט ביי די הייליגע טעג, און מיט וואס גרייטן מיר זיך צו צום יום די אבער הארץ, דאס צום רב, זיר אויסגיסן הדין? מיר האבן געוואלט צוריק אריינגיין טיר איז שוין געווען פארשלאסן. אזוי האבן מיר צוגעווארט ביז אינדערפרי. באלד ווען דער רב זי”ע איז ארויסגעקומען צו אונז, האט ער זיר געוואנדן צו מיר מיט די ווערטער: ”אינגערמאן, וואס ס’איז געווען ביז אצינד, איז שזין געווען, די הויפט זאך איז, אז פון

היינט און ווייטער זאל מען לעבן מיט א חשבון”!

פאוואס ער זאגט לאנג קריאת שמע? כ”ק מרן מהרי”ד זי”ע האט געהאט א גבאי וואס מ’האט גערופן ”ר’ מרדכי גיהנום-מרדכי, ר’ אנגערופן: זיך זי”ע מרן האט אלול, חודש פון טעג די אין אמאהל שמש”. א מיט געענטפערט מרדכי ר’ האט אלול! חודש שוין ס’איז טוהן, תשובה מ’דארף

תמימות: נו, זאל דער רבי תשובה טוהן... האט טוהן? תשובה איך זאל וואס אויף ערנסט: געפרעגט צוריק זי”ע מרן האט ער געענטפערט: ”ווען דער רבי לייענט קריאת שמע ביים דאווענען, דויערט דאס זייער ווארט און ווארט עולם דער ווען דציבורא” ”טירחא א דורכדעם ס’ווערט און לאנג און הונגעריג, זייער זענען וואס אזעלכע דא זענען מענטשן די צווישן אומגעדולדיג... חומש א ארויסגענומען זי”ע מרן אומזיסט...האט פאר ווארטן לאזן נישט זיי מ’טאר דברים און אויפגעמישט צו פרשת ואתחנן און געוויזן די לאנגע רשי”ס אויף די פרשה ביי האבן אינזינען איך דארף אלעס דאס זעהסט? דו געזאגט: און שמע, קריאת פון

קריאת שמע...

ריין פון זינד ווי א ניי-געבוירן קינד אלס קליין אינגעלע אין חדר, האט דער מלמד אמאל געפרעגט פון כ”ק מרן מהר”א למען ” עשה סליחות: אין זאגן מיר וואס ווערטער די פון באדייט דעם זי”ע, מבעלזא צו שווער איז אייגענטליך פשעו”. של חלב גמולי למען עשה חטאו, שלא שדים יונקי פארשטיין וואס מיר בעטן אין די זכות פון קליינע און פיצעלעך קינדער, זיי האבן דאך נאכנישט געהאט קיין אויסוואל און געלעגנהייט צו זינדיגן און צו וויסן וואס איז גוט ביים באשעפער און וואס נישט. איז פארוואס בעטן מיר אז דער באשעפער זאל אונז העלפן אין זייערע זכות? האט מרן זי”ע געענטפערט, אז די ווערטער זענען צוגעפאסט און עבירות אין פארזינקען טיעף געווען ליידער זענען וואס מענטשן אזעלכע צו אומריינקייטן, און דורך זייער תשובה ווערן זיין אויסגערייניגט ווי ניי-געבוירענע קינדער, און אין זייערע זכות בעטן מיר הילף פון באשעפער, ווייל אזעלכע מענטשן האבן יא אן

אויסוואהל צו טוהן עבירות.

וכתבת על האבנים את כל דברי התורה הזאת באר היטב (כי תבא כז:ח)

די און רייד שטראף די אפשרייבן זאל ער רבינו משה צו זאגט באשפער דער קללות אויף אזא אופן אז עס זאל זיין, ”באר היטב”—אז די חכמים און די צדיקים פון צום אויסטייטשן דאס און אפלערנען קענען דאס זאלען דורות שפעטער’דיגע די גוטן. איז פון דא א רמז אז די צדיקים זענען טאקע בכח אויסצוטיישן די תוכחה צום

גוטן און מאכן פון די קללות ברכות.(הרה”ק רבי ר’ אלימלך מליזענסק זי”ע)

מיין שיינער רמז מיין שיינער רמז אויף די פרשהאויף די פרשהולקחת מראשית כל פרי האדמה וגו’. (כי תבא כו:ב)

רש”י זאגט אויפ’ן ווארט ”מראשית”: ”שאין כל הפירות חייבין בבכורים, אלא געוואקסן איז וואס פרוכט ערשטע יעדע פון נישט בלבד”—אז המינין שבעת ברענגט מען ביכורים, ווייל ביכורים ברענגט מען נאר פון די זיבען סארט פרוכט מיט וואס ארץ ישראל ווערט געלויבט. דער פסוק איז טאקע מרמז אויף דעם, ווייל דאס

ווארט: ”ולקחת” באטרעפט (544) פונקט אזוי ווי ”בשבעה המינין” (544).

(בעל הטורים)

מייןמיין עונג שבת עונג שבתשלום בית אין שבת

די מקובלים ווארענען אז שבת זאל מען נישט אנמאכן מחלוקת, בפרט צווישן מאן און ווייב, און מען לערנט דאס ארויס פון פ סוק (שמות לה:ג) ”לא תבערו אש בכל שטובער אייער אין פייער א אנצינדן נישט זאלסט השבת”—דו ביום מושבותיכם אויב גרינצייג, בלויז פון סעודה א אפילו בעסער שבת. ”ס’איז פון טאג דעם אין עס הערשט א ליבשאפט מיט זיינע בני בית, ווי איידער א געשטאפ טער אקס מיט פיינטשפט”. אויף דעם זאגט דער פ סוק (ישעיה כח:יג) ”וכבדתו מעשות דרכיך”—דו

זאלסט מכבד זיין דעם שבת דורך נישט ארומקריגן זיך.

(ספר חסידים)

כיון ששבת, וי אבדה נפש דער אלשיך הקדוש פרעגט, פארוואס דערמאנט נישט דער פ סוק ענדערש די נאר ערב-שבת, יתירה נשמה א באקומט ער ווען האט מענטש דער וואס שמחה מ’דערמאנט דעם שאדן פון מענטש ווען ער פארלירט די נשמה יתירה מוצאי שבת? נאר מ’קען זאגן, אז דאס קומט צו דערמאנען דעם מענטש אז מוצאי שבת וועט פון אים אוועקגיין די נשמה יתירה, און דורכדעם וועט דער מענטש האבן א גרעסערע אהבה און שמחה אין דעם שבת, וואוסנדיג אז דער טייערער גאסט (די נשמה יתירה)

געפונט זיך ביי אים בלויז איין טאג.

( בעל שם טוב הק’)

די נשמה יתירה פרעגט דעם מענטש ווען די נשמה יתירה קומט אהן פרייטאג צו נאכט’ס, פרעגט זי דעם מענטשנ’ס נשמה, ווי אזוי זי האט זין אויפגעפירט א גאנצע וואך. אויב די נשמה ענטפערט אז זי האט זיך גוט אויפגעפירט, גייט די נשמה אריין מיט א פרייד אין דעם מענטשן’ס גוף. אויב חלילה נישט, קלאגט די נשמה יתירה ”וויי איז צו מיר, וואס איך דארף

אריינגיין אין אזא גוף”. (הרה”ק מרוזשין זצוק”ל)

ג

״יומא דהילולא״״יומא דהילולא״הרה”ק רבי ישראל יעקב

מטשערקאס זצוק”ל -יג אלול תרל”ו-

ואלה תולדות: רבי ישראל יעקב טווערסקי פון טשערקאס איז געבוירן געווארן אין יאר תקנ”ד, אין טשערנאבל צו זיין פאטער רבי מרדכי מטשערנאבל דער זוהן פון הרה”ק רבי נחום דער ”מאור עינים” פון טשערנאבל, און זיין מוטער מרת חיה שרה די טאכטער פון רבי

אהרן הגדול פון קארלין. זכר צדיקים לברכה.דובער רבי פון טאכטער די לאה דבורה הרבנית זוגתו:

מליובאוויטש דער זוהן פונעם בעל ”התניא”. זכר צדיקים לברכה.נחום מנחם רבי דודה אשת פריידא שרה מרת א) תולדותיו: שניאורסאהן מניעזין בן רבי דובער, ”דער מיטעלער רבי” מליובאוויטש ב) מרת שטערנא פייגא אשת רבי משולם זושא אויערבאך מטלומאטש אן אייניקל פון רבי ר’ זושא מאניפולא. ג) מרת אדל אשת רבי משולם יוסף רבי אשת חנה מרת ד) (בזו”ש). מטלומאטש אויערבאך זושא זכר מליובאוויטש. צדק” ה”צמח בן מאווריטש שניאורסאהן יצחק

צדיקים לברכה.דער זיידע זיין מטשערנאבל. מרדכי רבי פאטער זיין רבותיו: בעל התניא. זיין שווער רבי דובער מליובאוויטש, זכר צדיקים לברכה.

מתלמידיו: דער בעל ”דרכי חיים”, נכדו בעל ”עמק שאלה”. זכר צדיקים לברכה.

ספריו: שושנת העמקים, עמק תפלה.על כסא מלכותו: הורנוסטייפול. טשערקאס.

געווארן, נפטר איז טשערקאס פון יעקב ישראל רבי פטירתו: שב”ק בעת רעוא דרעוין, יג אלול תרל”ו, און איז נטמן געווארן אויפן

בית החיים אין טשערקאס.

האיש מקדש ווען הרה”ק רבי יעקב ישראל מטשערקאס איז נאך געווען א פיצל קינד אין וויגעלע איז ער געווארן א חתן רבי הרה”ק פון טאכטער לאה, דבורה רביצין די מיט דובער זצוק”ל ”דער מיטעלער רבי” פון ליובאוויטש, א דער זצוק”ל מליאדי זלמן שניאור רבי הרה”ק פון זון

בעל התניא והשו”ע. דערציילט: אזוי ווערט שידוך פונעם מעשה די מיט’ן בידידות שטארק געווען איז ”התניא”, בעל דער פלעגט ער און זצוק”ל, טשערנאבל פון עינים” ”מאור אים אויך שיקן קוויטלעך להפקד בדבר ישועה ורחמים. איינמאל ווען ער האט באזוכט ביים ”מאור עינים”, האט דער בעל התניא געזעהן דארט א קינד וואס דרייט זיך אין צימער. ווען ער האט זיך נאכגעפרעגט אויפ’ן, האט זיין איז דאס אז געענטפערט עינים מאור דער אים דער מאטאל’י. רבי זוהן זיין פון זון א אהרן. אייניקל מיט’ן זיין משדך געוואלט זיך האט וואס התניא בעל זיך מיר קענען ”אפשר געפרעגט: האט עינים” ”מאור אז געענטפערט עינים” ”מאור דער האט זיין?” משדך אנדערן. אן פאר באשטימט שוין איז אייניקל דער אנדער אן באמערקט התניא בעל דער האט נאכדעם ”מאור דער וועלכן אויף שטוב, אין דרייען זיך קינד עינים האט אים געזאגט אז דאס איז זיין אייניקל משה, שוין איז ער און מאטאל’י, רבי פון זוהן צווייטער דער אויך באשטימט פאר אן אנדערן. דער מאור עינים האט געזעהן ווי שטארק דער בעל התניא וויל זיך מיט אים משדך זיין, האט ער אים צוגעפירט צום קינדער בעטל, געלעגן. דארט איז וואס קינד פיצל דאס געוויזן און דאס איז געווען הרה”ק רבי יעקב ישראל, דער דריטער התניא בעל דער טשערנאבלער. מאטל’י רבי פון זוהן האט באלד מסכים געווען און דער שידוך איז געשלאסן התניא בעל פונעם אייניקל פאר’ן באשטימט געווארן, דער מליובאוויטש. דובער רבי הרה”ק פון טאכטער די

דאס קעפעלע געגלעט דעמאלט אויך האט התניא בעל פונעם קינד.

שבט ו’ דאנערשטאג פארגעקומען איז חתונה די דער כלה די פון זיידע דער ”ליאדי”. אין תקע”א שנת א החתונה סעודת די ביי געזאגט האט התניא” ”בעל סאך תורה וחסידות. נאכדעם וואס דער בעל התניא האט געענדיגט זאגן דברי אלקים חיים, האט ער געבעטן דעם האט תורה, דברי זאגן אויך זאל ער מגיד טשערבאנלער דער מגיד פון טשערנאביל געזאגט: ”יוקח נא מעט מים” מים ווייזט אויף תורה (ב”ק יז.) דער פשט איז אז ביי תורה זאגן איז גענוג אביסל. ”ורחצו רגליכם”, דער עיקר איז זיך אפצואוואשן דאס רגילות, די מדות אין שלעכטע טבעיות וואס מען איז דערין געוואוינט. ”והשענו תחת העץ”, און ביי אנדערע הויכע עבודות און מעלה צו זיין ענינים דארף מען

זיך אנלענען אויפ’ן צדיק. דערציילט, מגיד טריסקער דער האט דעם צו ענליך אסאך געזאגט התניא בעל דער האט חתונה די ביי אז דברי תורה, און דער טאטע דער טשערנאבלער מגיד האט נישט געזאגט. אבער ער האט געטאנצט מיט די כלה אויף אזא מורא’דיגן אופן, אז מיט’ן טאנצן האט ער אויפגעהויבן

אלע ארומיגע אויף גאר א הויכן פארנעם. *

געווען איז מטשערקאס ישראל יעקב רבי הרה”ק פאררעכנט ווי א גרויסער גאון ובעל מח. זיין פאטער הרה”ק אויסגעדרוקט אמאל זיך האט טשערנאבלער מרדכי רבי אויף אים: ”ער איז מיין ספרים שאנק”. זיין ברודער הרה”ק אים: אויף אויסגדריקט זיך האט טאלנע פון דוד’ל רבי

”מלאכים און שרפים האבן פאר אים מורא”.*

די קמיע האט אים באשיצט געהאט האט מטשערקאס ישראל יעקב רבי הרה”ק א שטארק נאנטער חסיד, ר’ זלמן מאלינער, וועלכער איז געווען א גרויסער נגיד און א בעל צדקה וחסד, ווען ער איז געווען ביים רבי’ן האט אים דער רבי געפרעגט, ”מיט וואס זאל איך דיך בענטשן?” זאגט ר’ זלמן, ”דער רבי זאל מיך בענטשן אז דער באשעפער זאל מיך נישט פארלאזן, ער חסדים”. גרויסע זיינע זיין ממשיך ווייטער מיר אויף זאל ער שמירה”. א געבן דיר וועל ”איך רבי, דער אים זאגט האט אים טאקע באלד אנגעשריבן א ”קמיע”, און ער האט די טראגן אלעמאל זאל ער אז זלמן ר’ פאר באפוילען קמיע אינדערוואכן ווען ער ארבעט פון מוצש”ק ביז שב”ק. די פון באדייט דער איז וואס וואונדער א געווען איז עס קמיע, און פארוואס דארף ער שטענדיג גיין מיט די קמיע? אבער ר’ זלמן האט ערליך איינגעהאלטן זיין הייליגן רבי’נס שבת לכבוד זיך טובל’ן נאכ’ן פון שבת ערב און באפעל,

קודש האט ער אוועקגעלייגט די קמיע ביז מוצאי שבת. נאך שבת ערב אז געמאכט, זיך האט איינמאל זיינע פון זיין פלעגט וואס גוי א אנגעקומען איז חצות האלץ. קויפן וויל ער אז געבעטן אים און קונים, גרויסע דעם פאר זאגט איד ערליכער חסיד’ישער אלס זלמן ר’ גוי, אז ער זאל אים אנטשולדיגן ווייל פרייטאג נאך חצות דער גוי האט אבער נישט ער נישט קיין געשעפטן. פירט האלץ האבן דרינגענט געדארפט האט ער נאכגעלאזט, זלמן, ר’ אים זאגט (”בימה”). אלאמאר אן אויפצובויען זיך געפינט עס וואו וואלד אין אריין גיי וואס, ”ווייסטו דארפסט”. דו וויפיל אומזיסט דיר נעם און האלץ, דאס זאגט און צוריק, גוי דער קומט שפעטער מינוט עטליכע זלמן ר’ פארשלאסן. איז וואלד צום טויער דער אז אים פון ריכטונג צום גייט ער און שליסלען בינטל זיין נעמט

וואלד, אים צו עפענען דעם טויער. ר’ זלמן האט אבער זלמן ר’ ווי אזוי ”קמיע”. די צוריק אנצטוען פארגעסן האט נאר איבערגעטרויטן דעם וואלד, האט פאסירט א שרעקליכער אומגליק. א בוים האט זיך אויסגעריסן פון ארט צוזאמען מיט’ן ווארצל, און איז ארויפגעפאלן אויף

ר’ זלמן, און אים ל”ע תיכף גע’הרג’עט... צייט גאנצע די אז געכאפט זיך מען האט יעצט מזיקים די אז זלמן, ר’ אויף געשיצט קמיע דער האט אבער שעדיגן, קענען גארנישט אים זאלען וואלד אין יעצט וויבאלד ער האט נישט געהאט אנגעטוען די קמיע איז אים נעבעך געשעהן אזא אומגליק...ווען מען האט ווי געשריבן איר אויף געווען איז קמיע די געעפענט פאלגענט: ”משביע אני עליכם כל עצי היער וכל מזיקי היער שלא תרעו ולא תשחיתו לרבי זלמן המוכ”ז”, און הייליגע די מיט אונטערגעשריבן געווען איז קמיע די טשערקאסער דער ישראל, יעקב רבי אונטערשריפט

רבי.

רוח הקודשאיינמאל ערב פסח נאכדעם וואס מען האט געהאט שטוב, גאנצע די זיין חמץ בודק גרינטליך געענדיקט אייניקל זיין געפרעגט ישראל יעקב רבי הרה”ק האט אויב מען האט גוט בודק חמץ געווען אין אלע ערטער און ווינקלעך? ווען דאס אייניקל האט געענטפערט אז יא! האט ער געהייסן מען זאל נאכאמאל בודק זיין אין די טיי פושקעס פון די ”ויסוצקי” פירמע וואס ליגן אויף בודק נאכאמאל דארט האט מען ווען פלאץ. יענעם געווען האט מען געפונען אין די פושקא ברעקלעך פון חמץ. האט דאס אייניקל געפרעגט פונעם זיידן צו מען דארף בודק זיין אויף נאך ערטער וואס מען האט אפשר דארף מען אז געענטפערט זיידע דער האט פארגעסן, נישט מער ס’איז ווייל זיין חמץ בודק מער נישט שוין

דא חמץ אין שטוב.*

ס’האט דערציילט ר’ צבי קריניקער וואס ער אליין פון שטיל די אונטער אמאל שטייענדיג בייגעוואוינט א אריינגעקומען ס’איז ווען ישראל, יעקב רבי הרה”ק דאס אויסגעוויינט זיך און קוויטל א מיט פארפאלק הארץ אז זייער בת יחידה איז אנטלאפן פון שטוב מיט א גוי ר”ל. הרה”ק רבי יעקב ישראל האט אריינגעקוקט זיי האט ער און געקרעכטץ שטארק און קוויטל אין צווישן שוין איז זי אידן. צווישן שוין איז ”זי געזאגט: אידן”. ווען זיי האבן געהערט די ווערטער פונעם צדיק פון פאר’חלש’ט ערד די אויף אוועקגעפאלן זיי זענען זיי האבן ערוועקט זיי האט מען ווען פרייד. גרויס געפרעגט דעם צדיק ווי זיי זאלען פארן זיך צו טרעפן געענטפערט: צדיק דער האט טאכטער? זייער מיט ”פארט קיין מיקאלייעוו. פארט קיין מיקאלייעוו”. ר’ צבי האט שפעטער דערציילט אז ווען ער האט דערציילט די

מעשה האט זיך פון אים געגאסן טרערן. *

האט מטשערקאס ישראל יעקב רבי הרה”ק חולם. ופרעה ימים שנתים מקץ ויהי אזוי: געטייטשט ”ויהי”—וויי געשריגן. ”מקץ”—וואס וועט זיין דער סוף פון אונז. ”שנתיים ימים”—מען פארשלאפט די יארן מיט די טעג. ”ופרעה חולם”—און דער יצר הרע שטארקט זיך (מלשון מחלים) אלע מאל מערער. זכר צדיקים לברכה,

”זכותם יגן עלינו ועל כל ישראל. אמן.(מקורות: אור הצפון, עלים לתרופה, תולדות וסיפורי צדיקים, מעשי

אבות, הילולא קדישא, אנציקלופדיה לחכמי גאליציה, ימי זכרון ועוד)

מיין מוסר השכל פוןמיין מוסר השכל פון די פרשה די פרשהושמחת בכל הטוב אשר נתן לך ה׳ וגו’ (כי תבא כו:יא)

ווען א מענטש באקומט א געשאנק פון א קעניג פרייט ער זיך נישט אזוי ווייט מיט’ן ווערד פונעם געשאנק, נאר דאס וואס ער האט דאס באקומען זאגט פרייד. הויפט זיין איז געבער פונעם חשיבות דאס קעניג. פונעם דעריבער די תורה: ”ושמחת בכל הטוב”—דו זאלסט דיך פרייען מיט׳ן גוטס, דער ה׳”—ווייל לך נתן ”אשר הויפטליך, נאר גוט, ס’איז ווייל בלויז נישט

באשעפער האט דאס דיר געגעבן.(תפארת שלמה)

מיין שיינער ווארט מיין שיינער ווארט אויף די פרשהאויף די פרשהובאו עליך כל הברכות והשיגוך וגו’ (כי תבא כו:יא)

אייגענטליך דארף מען פארשטיין. אויב אין פסוק שטייט אז די ברכות ברכות די ”והשיגוך”—אז זיין זיכער דאך וועט דיר, אויף קומען וועלען וועלען דיך דערגרייכן. נאר אפילו די וועסט אנטלויפן פון זיי, וועלן די ברכות

דיר נאכיגן און דערגרייכן.(כ”ק מרן מהרי”ד מבעלזא זי”ע)

שטענדיג זיין פרייליךשטענדיג זיין פרייליך......זיי זענען אינגאנצן עמי הארצים

א בארימטער פראפעסאר האט געפרעגט רבי אייזיל חריף זצ”ל. וואס איז די מעשה, אז אמאליגע אידישע רבנים זענען געווען אויסער גאונים אין לערנען, אויך גרויסע געלערענטע אין וועלט’ליכע וויסענשאפטן, ווי למשל: דער רמב״ם, וועלט’ליכע וויסנשאפטן אינגאנצן זענען אין רלב״ג, און היינטיגע רבנים דער געענטפערט, אייזיל רבי האט קשיא, זעלבע די אויך ארט מיר אומוויסענד? וואס איז די מעשה אז אמאליגע אידישע געלערענטע זענען אויך געווען קלאר היינטיגע און רלב״ג, דער רמב״ם, דער למשל, ווי ירושלמי, בבלי, ש״ס אין

אידישע געלערענטע זענען אין לערנען אינגאנצן עמי הארצים.

ס’ארט אים וואס דער צווייטער פארדינטמען האט געפרעגט דעם רבי׳ן ר׳ יהונתן אייבעשיץ זצוק״ל: ”וואס איז די ס׳איז פסק’נט רב דער און טריפה שאלת א מיט איד א ס’קומט אז אורזאך טריף, האט נישט דער איד קיין טענות, אפילו עס באטרעפט א גרויסער שאדן, מאנט איינער און מענטשן צוויי רב, צום קומען עס אז איז, אבער אנדערש צווייטער דער ווערט צו, איינעם פסק׳נט רב דער אז און געלד. צווייטן ביים צארענ’דיג אויפ׳ן רב, כאטש דער שאדן איז א גאנץ קליינער? דאס איז דערפאר, האט דער רבי ר׳ יהונתן געענטפערט, ווייל דעם מענטש ארט נישט אזוי ווייט

וואס ער האט שאדן, נאר וואס דער צווייטער פארדינט.

אבער די פעדערן מעג מען יא אבפליקן...געפירט האט זצ״ל, טייטעלבוים יוסף משה רבי הגה”צ רב, אוהלער דער א ישיבה וואו עס האבן געלערענט א גרויסע צאל בחורים מופלגים תורה. זיי האבן, ווי דער מנהג איז געווען, געגעסן ”טעג״ ביי די בעלי בתים, אבער נאר ביי אזעלכע בעלי בתים, וואס האבן זיך אנגעהערט צו די ארטאדאקסישע קהלה. אדער געלד, שטיצע ”וואכן” נאר נעמען מען פלעגט בתים בעלי אנדערע ביי

”ראש חודש” געלד, אבער עסן ביי זיי דאס נישט. האבן זיך איינמאל צוזאמענגענומען עטליכע פון די נישט ארטאדאקסישע אידן און זיי זענען געקומען צום רב מיט א טענה: ”פארוואס לאזט איר נישט אייערע בחורים עסן ביי אונז טעג, און געלט לאזט איר יא נעמען פון אונז? ממה נפשך! אויב מיר זענען ביי אייך טריפה, דארף אונזער געלט אויך זיין טריפה? האט דער גאון געענטפערט מים א שמייכל: האט איר אמאהל בעמערקט, ווען איר שיקט פרעגן א שאלה אויף א גאנז און זי ווערט טריפה, טאר מען דאס כאטש אז הייסט דאס נוצן, יא מען מעג פעדערן די אבער עסן, נישט פלייש

דאס עוף איז טריפה, אבער די פעדערן מעג מען דערפון יא אבפליקן...

ער שרייבט אויף אים גאון...רב. א פון שאלה א דערהאלטן אמאהל האט זצוק”ל רב צאנזער דער זעה’ענדיג, אז דער רב ווייסט נישט קיין פשט אין א רש״י, האט דער צאנזער רב געקלערט, וואס פאר א טיטול זאל איך אים שרייבן אויף צוריק? ”גאון” קען איך דאך נישט שרייבן, ווייל ס’וועט דאך זיין א ליגן. האט ער זיך מיישב געווען און יא געשריבן ”גאון״, ווייל אין די גאונים׳ס צייטן האט מען נאך נישט געוואוסט

רש״י’ס פשט...

שבת איז ביי אייך קאלט!דער סאכאטשאווער רבי, דער ”אבני נזר״ זצוק”ל, זייענדיג אמאהל זומער אין אן אויסלענדישן קור-ארט, האט אים א רעפארם ראבינער בעגעגענט אום שבת און געפרעגט: ”רבי, פארוואס טראגט איר אום שבת אזא ווארימן ווינטער

הוט (א שטריימל)”? דער האט קאלט”, אזוי אייך ביי איז שבת דער ווייל דערפאר, איז ”דאס

סאכאטשאווער רבי געענטפערט.

ממיינע מדות ומעלות:״תפלה״יינע מדות ומעלות:״תפלה״הקב”ה איז נאנט צו אידן

”כי מי גוי גדול אשר לו אלוקים קרובים אליו כה’ אלקינו בכל קראינו אליו”.

דער איז וואס ווייט. איז זי אבער נאנט, אויס זעהט זרה עבודה די זאגן: חז”ל פשט? זי איז נאנט מ’קען איר טראגן אויפן אקסל זי געפינט זיך אין הויז פון געצן דינער און ווען ס’קומט אויף אים א צרה, וועט ער שרייען און שרייען צו די עבודה זרה ביז ער וועט שטארבן ,און די עבודה זרה וועט נישט הערן זיין געשריי און אים

נישט העלפן פון זיין צרה. קיין ס’איז נאנט, זייער איז ער אבער ווייט, אויס זעהט באשעפער דער נענטערער פון איהם נישטא. רבי לוי האט געזאגט: פון די ערד ביז צום הימעל איז ווייט 500 יאר גאנג, פון איין הימעל ביז’ן צווייטן איז אויך 500 יאר גאנג די דיק פון רקיע איז אויך 500 יאר גאנג וכו’. דאס הייסט דער באשעפער איז אזוי פיל העכער שטעלט שוהל, אין אריין גייט מענטש א ווען און וועלט די פון ווייטער פיל אזוי זיך אוועק אונטערן עמוד און דאווענט שטילערהייט, הערט דער באשעפער צו זיין

תפלה. ישמע לא וקולה נעות שפתיה רק לבה על מדברת היא ”וחנה ס’שטייט: ווי נאר ארויס, הארצ’ן פון געדאווענט האט תפילתה”.—חנה את הקב”ה והאזין אירע ליפן האבן זיך באוועגט, אבער איר שטימע האט זיך נישט געהערט, און דער באשפער האט געהערט איר געבעט. אזוי הערט דער באשעפער צו די תפלות פון

יעדן מענטש און מענטש ווי ס’שטייט: ”תפלה לעני כי יעטוף” . אזוי ווי א מענטש רעדט אריין אין אויער פון זיין חבר און דער חבר הערט, אזוי נאנט איז דער באשעפער צו זיינע באשעפענישן. צו איז דען דא א נענטערער ג-ט ווי

אונזער באשעפער, וואס ער איז נאנט צו זיין פאלק ווי פון מויל צום אויער?

ה

אבות:פרק ג׳-ד׳אבות:פרק ג׳-ד׳וגו’. הימנו נוחה המקום רוח הימנו, נוחה הבריות שרוח כל אומר, היה הוא

(אבות ג:י)

— ער [רבי חנינא בן דוסא] פלעגט זאגן יעדער וואס די מענטשנ’ס געמיטער זענען צופרידן פון אים [ער איז באליבט און באנעמליך צו מענטש’ן] איז אויך דער גייסט פון דער באשעפער

כביכול, צופרידן מיט אים.

איידעלע זיין מיט גורם איז וואס יעדער הימנו”. נוחה הבריות שרוח ”כל אויפירונג אז מענטשן זאלען אים שעצן, ווי די חז”ל ברענגען אז ווען איינער פירט וואס עלטערן די פאר איז אים ”וואויל אויף יעדער זאגט מעשים שיינע מיט זיך האבן אזא קינד”, און ”וואויל איז פאר די וואס האבן אזוי ערצויגן דאס קינד”. ”רוח חכמים נוחה הימנו” אזא קינד ברענגט א הנאה אויך פאר’ן באשעפער כביכול, ווייל

דורכדעם ווערט געלויבט אויך די הייליגע תורה וואס דאס קינד האט געלערענט.(רבינו יונה)

”כל שרוח הבריות נוחה הימנו רוח המקום נוחה הימנו”. דערפון, וואס מען גיט איינעם אפ כבוד און מען זאגט אים לויב ווערטער אין די אויגן, איז נאך נישט קיין באווייז אז רוח הבריות נוחה הימנו, אז מען האלט אים חשוב, ווייל מערסטענס איז עס נישט מער ווי געווענליכע חנופה, אדער ווייל מען דארף צו אים אנקומען פאר א טובה, אדער ווייל מען האט פאר אים מורא. דער עיקר איז, צו עס איז ”רוח הבריות נוחה הימנו”, וואס מען טראכט, און ווי אזוי מען רעדט וועגן אים אונטער די פלייצעס, (דער ”גייסט” די נשמה איז ”נוחה הימנו”, נישט נאר דאס מויל און חיצוניות’דיגער

גוף).

(מדרש שמואל)

”כל שרוח הבריות נוחה הימנו רוח המקום נוחה הימנו”. הרה”ק רבי נפתלי צבי פון ראפ שיץ זצוק”ל האט געזאגט: דער מענטש וואס מענטשן האבן פון אים הנאה, מען איז מקבל זיינע רייד, און זיינע מוסר רייד לייגט זיך אויפ’ן הארץ, דער וועט זיין בכח מחזיר זיין מענטשן צו תשובה, און ממילא וועט דער באשעפער הנאה

האבן פון אים.

”כל שרוח הבריות נוחה הימנו”. א רביצין האט זיך אמאל באקלאגט פארן ”חפץ חיים” זצ”ל אויף איר מאן דער רב, אז זי ליידט פון זיין גוטהארציגקייט צו גרעניצן קיין פון נישט ווייסט רחמנות און הארץ גוט זיין ווייל מענטשן, אנדערע און ער גיט אלעס אוועק ביז עס בלייבט פאר זיי גארנישט איבער, און דאס מאכט איר שווער דאס לעבן. האט דער חפץ חיים איר געזאגט: א מענטש וואס איז פון זיין טבע א גוטער און בעל רחמנות, ליידט ער פון די צער פון אנדערע מענטשן. א מענטש וואס איז פון זיין טבע אן אכזר, ליידן אנדערע מענטשן פון אים. וואויל איז פאר דעם מענטש וואס ווען ער וועט ארויפקומען אויפן עולם האמת וועט מען זאגן אויף אים ”אט איז ער דער מענטש וואס ליידט פון יעדן”, און מען וועט נישט זאגן

”אט איז דער מענטש וואס יעדער ליידט פון אים”.

***

חברך וכבוד כשלך עליך חביב תלמידך כבוד יהי אומר שמוע בן אליעזר רבי כמורא רבך ומורא רבך כמורא שמים. (אבות ד:יב)

— רבי אלעזר דער זוהן פון שמוע זאגט: דער כבוד פון דיין תלמיד זאל זיין ביי דיר ליעב [טייער] ווי דיין אייגענער כבוד, און דיין חבר’ס כבוד [חבר מיינט מען אן אנדערע מענטש] אזוי ווי די שרעק פאר דיין רבי’ן און די שרעק פאר דיין רבי’ן זאל זיין אזוי ווי די פארכט

פאר’ן באשעפער.

ווייל שמים”, כמורא רבך ”מורא איז דערפאר שמים”. כמורא רבך ”ומורא ווען מען האט מורא פונעם רבי’ן, איז מען מקבל זיינע מוסר רייד, וואס ברענגען צו ”מורא שמים”. א בער אז מען איז נישט מקבל אויף זיך דעם ”מורא רבך”, וועט מען <<<<<<

חודש אלולחודש אלול ברכת השנה כי תבא

אין ”קובץ הבאר” (שנה ט”ו) ווערט געברענגט בשם הגאון החסיד רבי יחיאל פון משה יעקב רבי הרה”ק פון געהערט האט ער וואס קאמרוב אבד”ק זצ”ל געווען מקבל האט וואס מגיד, טריסקער פונעם געהערט האט וואס קאמארנא, פון זיין זיידן הרה”ק רבי נחום משערנאביל וואס האט מקבל געווען פונעם בעש”ט עשר חמשה פון ”אז השילוני: אחיה רבי’ן זיין פון געווען מקבל האט וואס הק’ באב ביז ראש השנה, אזויפיל מאל וואס א איד וואונטשט פאר זיין חבר א ”כתיבה אריבער גייט וועלט גאנצע די און השנה ראש ס’קומט ווען איז טובה”, וחתימה פאר’ן באשעפער כבני מרון, וועלען די זעלבע צאהל מלאכים מלמד זכות זיין אויף דעם איד אויבן אין הימעל”. הרה”ק מקאמארנא האט אויסגעפירט אז ”חמשה עשר

באב” איז בגימטריא ”כתיבה וחתימה טובה”.*

ברוך”, ”ומברכיך פסוק אויפ’ן ברענגט זצ”ל סלאנים פון שמואל” ”דברי דער ער ברכות. גוטע מיט חבר א בענטשן פון וויכטיגקייט די איבער כז:כט) (תולדות שרייבט: ”די הייליגע תורה גיט אונז א גוטע עצה, וויאזוי מיר זאלען אליין געהאלפן ווערן מיט ישועות. אז מען זאל ליעב האבן דעם חבר מיט’ן גאנצן הארץ, און זיך ווייל ברכות, מיט בענטשן אים און הצלחה יענעם’ס מיט מיטפרייען שטענדיג דעמאלט ווערט ער אליין געבענטשט מיט אלע ברכות וואס ער דארף האבן. דאס צו זיך באמיט דבר” ”בעל דער ווייל מברך”. ”ומברכיך פסוק אין מרומז איז אלס ישועה. א דיר פון פארמיידן צו ארום אזוי און חבר, אויפ’ן שנאה קנאה ברענגען דעריבער דארף א מענטש פירן א מלחמה מיט’ן ”בעל דבר”, און אויסרייסן פון זיך שטענדיג אים און הצלחה חבר’ס מיט’ן פרייען זיך און ושנאה, קנאה פון מדה די בענטשן מיט ברכות, ווייל דורכדעם איז ער ממשיך א ישועה אויך אויף זיך”. עכל”ק.<<<<<<

אבות:פרק אבות:פרק ג׳-ד׳ג׳-ד׳<<<<<<

זיך דאך נישט צוהערן צו זיינע שטראף רייד, און דער רבי וועט נישטאמאל וועלען זאגן קיין מוסר רייד, וויסנדיג אז מען הערט אים סיי ווי נישט אויס, און דאס וועט

זיין א דירעקטע סיבה אויף נישט צו האבן קיין ”מורא שמים”. (הגה”ק רבי הילל קאלאמייער זצוק”ל)

לויט רבי’ן זיין צו פארכט א פילט מענטש א שמים”. כמורא רבך ”ומורא וויפיל דער רבי האט מורא שמים, דאס יראת שמים פונעם רבי’ן ברענגט אריין און

איז משפיע אינעם מענטש דעם מורא רבך. (הרה”ק מהרי”א מזידיטשויב זצוק”ל)

”ומורא רבך כמורא שמים”. דער גאלאנטער רב, הגה”צ רבי יהושע בוקסבוים זצ”ל, (ער איז געווען א גרויסער צדיק, מרן מהרי”ד מבעלזא זי”ע האט אויף אים געזאגט א מיט תלמידים זיינע פאר רייד מוסר זאגן פלעגט רב גאלאנטער דער שבחים. גרויסע

געוויין) האט געזאגט א קלוג ווערטל, ”מורא רבך”—דו זאלסט מורא האבן פאר דיין

רבי’ן, ”כמורא שמים”—אזוי ווי דער רבי האט מורא פארן באשעפער.

”ומורא רבך כמורא שמים”. הרה”ק רבי משה מקוברין זצוק”ל האט דערציילט אז נאך די הסתלקות פון הייליג’ן בעש”ט האט זיין תלמיד הרה”ק רבי ר’ דוב בער דער מגיד פון מעזריטש זצוק”ל געפונען אביסל שמעק טאבאק אויפ’ן טיכל פון זיין רבי’ן. ער האט גלייך געחלש’ט פון גרויס פארכט פאר זיין רבי’ן. אזוי גרויס איז ביי אים געווען דער מורא פון זיין רבי’ן, פון דעסטוועגן איז ביי אים געווען דער מורא שמים נאך פיל גרעסער. אמאל איז דער מגיד געזיצן אלס דיין ביי א דין תורה, וואס א קרוב פון בעש”ט איז געווען איינער פון די בעלי דינים. ביים מברר זיין דעם דין

איז דער בעש”ט אדורך געגא נגען איו די שטוב ווי דער בית דין איז געזיצן.

ו

אוצרות פון צדיקים און חסידים...אוצרות פון צדיקים און חסידים...מ’האט קיינמאל נישט קיין צייט...

רבי מענדל’ע רימינאווער זצוק״ל האט געזאגט: אמאליגע צייטן, איידער מ׳האט

אויס געהאקט גלייכע וועגן, פלעגן די מענטשן נעכטיג’ן אין די קרעטשמעס, האט מען

צווייטן. מיט’ן געשמועסט דורך זיך און תהילים געזאגט געלערנט, עפעס דערווייל

היינט, פארט מען בייטאג און ביינאכט און מ’האט קיינמאל נישט קיין צייט...

”וואס האסטו געברענגט מיט דיר?”רבי דוד מיקאלייעווער זצוק׳׳ל איז אמאל געפארן צום יריד אין א געוויסע שטאט,

געפרעגט, און ארומגערינגעלט קינדער זיינע אים האבן געקומען צוריק איז ער ווען

איך ”ווען צו-וויינט, דוד רבי זיך האט געברענגט?” עפעם אונז האסטו וואס ”טאטע

קער זיך אום פון א יריד וואס איז נישט מער ווי איין טאג, פרעגט מען מיך שוין, ״וואס

האסטו געברענגט״ איז וואס וועל איך שוין ענטפערן ווען איך וועל זיך אומקערן פון

דעם גרויס’ן לעבן-יריד, און מ’וועט מיך דארטן פרעגן: ”וואס האסטו געברענגט מיט

דיר?”

זיין עסן און טרינקען איז אויך גוט!בעלי־ פאר תעניתים פון געהאלטן נישט האט זצוק״ל קארלינער שלמה רבי

תשובה. ער האט געזאגט: ממה נפשך, האט נישט קיין ארט דאס פאסטען. איז ער נאך

נישט צוגעקומען צום גלייכן וועג, איז דאס פאסטען אויך נישט גלייך, אויב ער גייט

שוין יא אין גלייכן וועג, איז זיין עסן און טרינקען אויך גוט!

פרייליך נאך די מצוה! רבי משה פשעווארסקער זצוק״ל האט געזאגט: ”וואס איז אן אונטערשייד צווישן

א מצוה און א עבירה? ביי א מצוה איז מען פרייליך נאך די מצוה! ביי אן עבירה אין מען

פרייליך פאר די עבירה.

וכפר על חטאתנו ”למען שמך”ווי שמים״, ״לשם פון ברען א מיט טוהן מענטשן וואס זינד אזעלכע דא ס’איז

מחלוקת לשון הרע, יענעם פארשעמען ברבים, אלס כאילו מיט א כוונת לשם שמים

חטאתינו”— על ”וכפר זאגן מיט’ן מען מיינט דאס אידישקייט. פאר אויפצוטוהן

שמך” ״למען זיי מ׳מאכט וואס עבירות, די אויף פארגעבן אויך אונז טוה באשעפער

לשם שמים.

עם חסיד תתחסד וגו’דער רבי ר׳ מאיר’ל פון פרעמישלאן זצוק”ל האט געטייטשט וואס דוד המלך זאגט

אין תהילים (יח: כו) ”עם חסיד תתחסד, ועם עקש תתפתל”, דאס מיינט אזוי: עס ווענד

זיך מיט וועמען דו חבר’סט זיך. ״עם חסיד״—איז דיין חברותא א חסיד איז ”תתחסד”

עקש” ”עם חלילה אבער חסיד. א ווערן און חסידות אפלערנען זיך אים פון וועסטו

אויב איז דיין חברותא א קרומער וועט דיין ענדע אויך זיין ”תתפתל” דו וועסטו אויך

צוקרימט ווערן. דעריבער איז ”ובחרת בחיים” קלויב זיך אויס דעם גוט’ן וועג.

וענית ואמרת לפני ה׳ אלקיםבשם צדיקים זאגט מען נאך ווען א איד מוז דאווענען זיין פאר’ן באשעפער און

אים עפעס בעטן זאל ער פריער שפירן ווי קליין און ארים ער איז קעגן דעם גרויס’ן און

הייליג’ן באשעפער און דערנאך זאל ער בעטן, דאס איז מרומז אין פסוק: ״וענית”—

אלקיך״ ה׳ לפני ״ואמרת דערנאך און עני) (לשון ארימקייט דיין אויף קוקן זאלסט

זאלסטו בעטן ביים באשעפער.

געלערנט הלכות תשובה מיט הייסע טרערןדער טשעבינער רב זצ”ל האט דערציילט אז זיין פאטער דער ”כוכב מיעקב”, פלעגט לערנען אין חודש אלול, רמב”ם הלכות תשובה, און דרייסיג יאר שפעטער

זענען נאך די בלעטער דורכגעוויקט מיט זיינע הייסע טרערן.(ספר ”בצלו חמדתי”)

חודש אלולחודש אלול<<<<<<

גיין אין בית המדרש מיט אן ערענסטקייטחודש פון טעג די אין דארף איד יעדער אז יושר” ”לקט ספר אין שטייט אלול תשובה טוהן. ער זאל גיין אין בית המדרש אריין מיט אימה ויראה מיט אן ערנסקייט, כאטש אין הארצן איז ער נאכנישט אינגאנצן א בעל תשובה, ער האט נאך נישט חרטה געהאט אין הארץ אויף זיינע שלעכטע מעשים אזוי ווי ס’באדארף צו זיין. און אויב ער וועט גיין אין בית המדרש באימה וביראה וועט דאך דאס נישט זיין אין איינקלאנג מיט זיין הארץ, דאך זאל ער גיין אין שול אריין מיט אן ערנסטקייט און מיט א פארכט, ווייל ווען נישט זעהט ער אויס פאר מענטשן ווי א כופר בפרהסיא. גיין אין שוהל אין די אלול טעג מיט א קלות מיט

א לייכטזיניגקייט, זעט אויס ווי א כפירה ר”ל.

יעדן טאג פון חודש אלול קען מען פארעכטן...יעדן טאג פון חודש אלול קען מען פארעכטן די אלע טעג פון א גאנץ יאר. זונטאג קען מען פארעכטן אלע זונטאג׳ס פון א גאנץ יאר, מאנטאג קען מען

פארעכטן אלע מאנטאג׳ס פון א גאנץ יאר, א.א.וו. אלע טעג פון די וואך.

(בשם הצדיקים זצוק”ל)

אוי, מ׳דערמאנט צו פאררעכטןאין ספר ”זכרון לראשונים” ווערט געברענגט אז אמאל ראש חודש אלול געשטאנען זצוק”ל רב בארדיטשעבער דער לוי”, ”קדושת הייליגער דער איז ביים פענסטער און ס’איז פונקט דעמאלט אריבער געגאנגען א שוסטער א גוי, פאררעכטן צו אנצוטראגן זיך הייזער די איבער ארומדרייען זיך פלעגט וואס שיך. זעהענ’דיג דעם הייליג’ן בארדיטשעבער ביים פענסטער, איז דער שוסטער פאררעכטן? צו וואם גארנישט האט איר געפרעגט, און אים צו צוגעגאנגען הערנ’דיג די דאזיגע ווערטער, האט זיך דער הייליגער בארדיטשעבער רב זייער צעוויינט, ער האט זיך געזעצט אויף דער ערד און געיאמערט, ”וויי איז צו מיר, עס דערנענטערן זיך די ימי הדין, און איך האב נאך גארנישט פארראכטן, נישט אומזיסט האט דער גוי מיך געפרעגט צו איך האב עפעס צו פאררעכטן, ער איז צו וואס אסאך האב איך אז דערמאנען צו מיך הימעל פון שליח א מסתמא

פאררעכטן”.

’מ”ה’ ה’ אלקיך שואל...הרה”צ רבי יוחנן מראחמיטריווקא זצוק”ל האט געזאגט א רמז אויפ’ן פסוק באטרעפט ”מה” וגו’”. ליראה אם כי מעמך שואל אלקיך ה’ ”מה י:יב) (דברים פינף און פערציג. דאס גייט ארויף אויף די פינף און פערציג טעג פון חמשה עשר באב ביז ראש השנה, וואס אין די טעג פארלאנגט דער באשעפער אז מען זאל

ארבעטען אויף זיך צוצוקומען צו ”כי אם ליראה”—די מדת היראה בשלימות.

דער פחד פון צדיקים אין חודש אלולהעכער געווען איז אלול חודש אין צדיקים פריערדיגע די פון עבודה די פון הויך, די הייליגע צדיקים האבן זיך געגרייט צו די הייליגע טעג ווי גלייך זיי וואלטן געווען די גרעסטע בעלי עבירה, יעדע געשעעהניש און יעדן רמז האבן און חסידים ווען טוהן. תשובה דארפן זיי אז באווייז א אלס אויסגענוצט זיי נאנטע מענטשן האבן צוגעקוקט ווי זייערע רבי׳ס גרייטן זיך צו מיט אזעלכע הכנות פלעגט עס מאכן אויף זיי א געוואלדיג’ן איינדרוק, טראכט’נדיג אז אויב אזעלכע צדיקים און קדושי עליון וואס זענען געווארענט בקלה כבחמורה, אויף גרינגע מצות, אזוי ווי אויף הארבע מצות, און זענען באהאפטן צום באשעפער תשובה טוהן זיי און הדין, יום דעם פון שטארק אזוי ציטערן נאכט און טאג אויף יעדן ברעקעלע זינד, איז וויפיל דארפן מיר פשוט׳ע אידן זיך גרייטן צו די

הייליגע טעג, און וויפיל דארפן מיר תשובה טוהן אויף אונזערע זינד.

ïòî ñàåå ùãåç éã'èééðàá 'êéæ

òåáùä úùøô çð úùøô

סיפורי צדיקי�ïòâðåìééöøò òëéìøòä

ìëùä øñåî à èéî øåãä éìåãâå é÷éãö éã ïåô

ò÷àè èàä ïåæ øòã ïåà ãééø òëéìèòîòø ðéùè àåéñâòæòïòðãàî ,øòáìòæ øòãìàîà éåå òìòâðåé .à êàã÷ñðòæéì ïéé÷ ïøàô åö ïñàìùèðà ïòååòâ øòèàô øòã æé

÷éãö íòðåô äëøá íòã ïâéø÷ åö ïééæ äëåæ ïåà .æà èâøàæòâ êéæ øò èàä õøàä ïéà à ïåô æéåìá êéæ èãòø ñò'èéé÷ìàîøàð øòâéìééååèééö ,'ñ æà ïåà'à ïééâëøåã èòåå

ïòðéæ ïåô ïééâôàøà ÷éøåö èòåå ïåæ øòã ïåà èééö. "å úîàáéöé, "ïàîòøà íòã øàô èâàæòâ òèàè øòã èàä ,"øò èòæ øéî êéåà

èðåæòâ íà÷ìåô ñéåà èöòé ,íòã èëàîòâ ïáàä øéî ñàåå íòãëàð øòáà÷ñðòæéì ïåô ïøòéåè éã ééá ïéåù ïòðòæ øéî ïåà âòåå ïòâðàì ,ìàîàèéð æðåà èòåå

ä íòã ïòæ ïìàæ øéî ñàåå íòãðà íééäà ïøò÷åöîåà êéæ ïìàôðééàäøåö ïâéìéé÷éãö íòðåô"!

"éåæà æéà, "èâàæòâ ïàîòøà øòã èàä ,"èâòî øéà ,êéæ èééèùøàô ,ñàåå ïåèèìéåå øéà ,ø éáø ÷éãö øòã êéæ èøéô âòè éã ïéà æà ïñéåå èìàæ øéà øòáà'

èéî ïåà êéæ èéî ïééæ ããåáúî åö êìîéìà'øòôòùàá ï .ïåô âéèëéæøàô ïòðòæ òìàã ïéà ïøòåå èøòèùòââòè òâéæàã é ,ïåà ïòðòùèåî èùéð íéà èìàæ øéà êéåà ïåà

ñéåà èìòô ñò ïòåå ïøòèù .íéà åö èîå÷ øéà ïòåå , øö÷î èééæøòèøòåå òøòééàñéåøà ãìàá èééâ ïåà..."

ïàîòøà íòã ïåô øòèøòåå éã ïåô èðéåèùøò âéãðòééæ ,âðéìöåìô èàä øòëìòååãö íòã øòáéà ãìéá ì÷éèù à ïáòâòâ÷é ,èéî èì÷àùòâ òèàè øòã èàä'ôà÷ ï

íéà ïåô èðâòæòâ êéæ èàä øò ïåà. ïãðàååòâ øòèàô øòëééø øòã êéæ èàä ÷ñðòæéì ïéé÷ ïòîå÷òâðà ïòðòæ ééæ ïòåå

èàèù ïéà àéðñëà íòã åö ïåæ ïééæ èéî .ïåà èöòæòâ÷òååà êéæ øò èàä èøàã ïééæ øåöé÷á ïáéøùòâôàôøàáíòìðåæ ïééæ ïåà 'ïòîàð ñ,òîåñ ïæéø à âéãðìòèùåö

à øàô èìòâ'ùôð ïåéãô '-ìáåø òðòãìàâ óìòååö ! éã èéî ïñòåîù òöøå÷ òðééæ ïéàèðâòâàá øòéøô èàä øò ñàåå íéãéñç ,èàä

ãééø òðééæ èéî èëòøòâ æéà ïàîòøà øòã æà èìòèùòâñéåøà íéà êéæ ,æà ïåà íòã ïøòèù ïòî âòî íéðéðò òâéèëéåå øàâ èéî æéåìáâòè éã ïéà ÷éãö.

éáø íåö ïòâðàâòâåö æéà øò ïòåå'éàáâ ñð'ï ,íééá ïòðàèùòâ æéà øòëìòååøòîéö ïåô ìòååù ,äøö òñéåøâ éã øòáéà èìééöøòã øòéøô íéà òèàè øòã èàä

äçôùî ïééæ ïåà íéà ïôàøèàá èàä ñàåå ,"ìàô øòâéèëéåå à "úåèéù òìà èéåì.åô ïòîàð íòã èâàæòâ êéåà èàä øòèîå÷ øò åàåå ïåô èàèù ïèééåå íòã ï .øò

ïáàä íéà êéæ ìàæ âòåå òøòååù éã æà ïåà âéãééì ïééâîééäà èùéð ìàæ øò æà èòáèðéåìòâ .èùéð êéæ èòåå øò æà èâàæòâåö êéåà øò èàä íòèà ïáìòæ íòðéà

÷éãö íòðéà ïòîéåæ'èåðéî à ïåô øòî øòîéö ñ-ééååö. åö ïèòáòâ íéà èàä éàáâ øòãìñéáà ïèøàåå ,ìà ïòâðàâòâðééøà æéà øò ïåà

äù÷á òìòéöòôñ à óéåà ÷éãö íòðåô äîëñä íòã ïâéø÷ åö äîéðô ùãå÷ä .åöïèàè íòðåô ÷éìâ ïñéåøâ íòã ,ïòîòðåöôéåà ééæ èîéèùòâðééà ÷éãö øòã èàä.

øàô è÷òøèùòâñéåà òèàè øòã èàä ïééâðééøà øòééæ ééá'éáø ï'ø ï 'êìîéìàéåå÷ íòãôéåà èâééìòâôàøà ïåà èééøâòâåö èàä øò ñàåå ìè'óìòååö éã ùéè ï

ìáåø .ïåæ ïééæ ïåà ïèàè íòã óéåà è÷å÷òâ èàä ÷éãö øòã .øò èàä êàðøòãôéåà ïòìáåø éã óéåà ÷éìá ïìòðù à ïáòâòâ'õëòø÷ ïôéè à ïáòâòâ ïåà ùéè ï" .à

èìòåå øòðãàî "...èâàæòâ øò èàä ,"áéâ àéáðä åäéìà øàôøòìàã ïééà ïòî è, êìîéìà øàô ïåà-ïòìáåø óìòååö ...äîéìë äúåàì éåàå äùåá äúåàì éåà".

ïàîòøà øòã æà äòéãé íòã ïòâðéìùòâôàøà èùéðëàð èàä òèàè øòã âòåå ïéà èðâòâàá èàä øò ñàåå- ñò øòëìòåå ïåàïåà ïåæ ïééæ èøéáåøôñéåà èàä

ìàîøàð ÷éøåö æéà øò æà ïòæòâ-ð æéà åäéìà éåå øòøòãðà ïéé÷ ïòååòâ èùéàéáðä ,ïòðòâòæòâ åö êéæ èðàä éã ïáòâòâ íéà ÷éãö øòã èàä ïéåù ïåà .èàä øò

äãåáò òâéìééä ïåà úåããåáúä ïééæ åö èøò÷òâîåà êéæ ïåà ïùèðåàååòâðà ééæ. ïîà ìàøùé ìë ìòå åðéìò ïâé åúåëæ

éðøàùè ïåô íäøáà ìàøùé éáø ÷éãö øòã èìééöøòã èàä äùòî íòã-äàøèñåà ,åô ïåæ øòãï

ø éáø ÷éãö øòã 'éìàôéðà ïåô àùåæ , ïåàèâééìòâåö øò èàä ïàã:" åàåå ïééèùøàô øéà èòåå èöòé

øòèòô øòâéìééä ïééî ïåô äãåáò éã èëééøâøòã èàä ñò èééåå ,ø éáø 'êìîéìà ,æéà ñò áåùç éåå ïåà

ìîéä ïéà ïòååòâ èðëòøøàô .çéøèî ïééìà êéæ èàä áåèì øåëæ àéáðä åäéìà ìééååïòååòâ ,åãåáëá

åîöòáå ,ïééæ ïòðòøàåå åö ïåà ìâðåé ïò÷ðàø÷ íòã ïìééäåöñéåà ìòéöòôñ è÷éùòâ íéà èàä ïòî ïåà

òèàè ,éáø íòã ïøòèù èùéð ìàæ øò éãë'ø ï 'ìåìà ùãåç íåà äãåáò ïééæ ïåô êìîéìà".

ø éáø ÷éãö øòèñåàååàá øòã'÷ñðòæéì ïåô êìîéìàòéæ "åö ïøéô êéæ èâòìô àìîéä ïéà ïòâðàâòâôéåøà æéà åðéáø äùî ñàåå âòè âéöøòô éã ïéà ïééæ ããåáúî,

ñ'øåôéë íåé æéá ìåìà ùãåç ùàø ïåô èñééä. ïéà éãøòîéö ïééæ ïéà èøàôùøàô ïñòæòâ øò æéà âòè ,ïééæ ïéà ïåèøàô

èòáøà òâéìééä .éà ïøàååòâ èáéåìøò èùéð æéà øòðéé÷ñèìàîòã ïøòèù åö í,ãà ùôð çå÷éô ïåô øòìòô ïéà øàð"â .ø éáø èàä ïàã êéåà ïåà 'èâéìéååàá êìîéìà

ïòîòð åö'êòìèéåå÷ 'úåæéøæá ïåà ìòðù úåëøá ïáòâ ïåà. íéãéñç éã ïùéååö èñåàååàá ïòååòâ æéà âäðî øòâéæàã øòã ,ïéåù ïáàä òëìòåå

åà úåìàù òøòééæ èâééìòâ÷òååà äìéçúëìïéà ïèééö òøòãðà øàô ïòîòìáàøô ïøàé .ïéé÷ ïâòåå éã ïáàä øàé òöðàâ à ñàåå èééöøòãðéà æà èøéñàô èàä éåæà

èåùô ïåà íéãéñç ïñàî ïåô ïùèðòî èéî èîàøèùòâ ÷ñðòæéì'òëìòåå èééì ò÷éãö íòã ééá ïùèðåàåå êéæ øòãà úåöò ïâòøô ïòîå÷òâ ïòðòæ ,ïòðòæ øòáà òìà éã

ïòååòâ âéãééì ïâòåå éã ïéà éã ïåô èééöðáéåà âéöøòôâòè òèðàîøòã. ïéà ìàô à èøéñàô èàä øàé ïééà ïåô èééåå èàèù à÷ñðòæéì :øòùéãéà à

òìòâðåé ,áåùç à ïåô ïåæ à'äçôùî ò ,òðãàî øòééæ ïøéô åö ïáéåäòâðà êéæ èàä.äðåùî ïåà òðãàî ïáòâñéåøà ïáéåäòâðà øò èàä âàè ïééà'ïåè ïåà úåìå÷ òâéã

ðãàîïëàæ ò .íéöôç òðòãéùøàô ïëòøáòö ïáéåäòâðà êéåà øò èàä øòèòôù ,ï Èàäáéñ íåù ïéé÷ ,âòåå ïéà ïòðàèùòâ íéà ïòðòæ òëìòåå ïùèðòî êéåà éåæà ïåà.

ïéé÷ åö ïééâ èôøàãòâ èùéð ïáàä ïøòèìò òèîòùøàô ïåà òðòëàøáòö òðééæøòè÷àã , èéî èàä ñëéì÷òøù ñòôò æà ïâééöøòáéà åö êéæãðé÷ øòééè øòééæèøéñàô .èðâòâ ïöðàâ íòðåô íéøéåè÷àã òèñòá éã íéà åö èøéîøàìà ïáàä ééæ,

ïòðéæ íåö ãðé÷ øòééæ ïòâðòøáåö÷éøåö ååéøô à èéî .òðéé÷ èðéåùòâ èùéð ïáàä ééæèìòâ ïéé÷ ïåà ïòâðåâðòøèùðà ,ïåæ ïèáéìàá øòééæ øàô âðåìééä à âéãðëåæ .éã

ïøòèìò òëéì÷éìâîåàøàô øîåù øòìòéöòôñ à ïòâðéã èôøàãòâ êéåà ïáàä ïåæ øòééæ ,ïééìà êéæ øòãà òâéîåøà éã ïôòùè ïåà ïâéãòù èùéð ìàæ øò éãë.

úåçåë òøòééæ èøéáåøô ïáàä íéøéåè÷àã éã ,òøòééæ ïáéøùøàô ïáàä ééæïòâðåìãðàäàá òðòãéùøàô ïâàìùòâøàô ïåà ïèôòöòø ,èàä èùéðøàâ øòáà

ïôìàäòâ .ïåæ íòã ïåô úåðåòâù éã ,à ïòååòâ ÷éøåö âðàì èùéð èéî æéá æéà øòëìòååùèðòî øòìàîøàð ,øòâøò ïåà øòâøò ïøàååòâ ïòðòæ ,éã ïåà ïøòèìò éã ïåà

ïøàååòâ ïëàøáòö øòééæ ïåôøòã ïòðòæ äçôùî éã ïåô øòãéìâèéî òøòãðà. òèàè éã ïåô ïøòéåà éã åö ïòîå÷òâðà æéà èà ïåà-éà òîàîïñéåøâ íòã øòá

÷ñðòæéì ïéà èðéåàåå øòëìòåå ÷éãö ,óéåà ïòåè úåëøá ïåà úåìéôú òðééæ ñàååøòãðåàåå .òâðàì à øòééæ ïòååòâ æéà ÷ñðòæéì ïéé÷ âòåå øòã ùèàë ,øòã èàä

íåö âòåå ïéà èæàìòâ êéæ ééæ ïáàä íòðééàðéà ïåà ïåæ ïééæ êéæ èéî ïòîåðòâ òèàè÷éãö , ééæ ìàæ øò éãëïùèðåàååðà .ìåìà ùãåç ïèéîðéà ïòååòâ æéà ñàã ,øòáà

åô âäðî íòã øòáéà èñåàååòâ èùéð èàä òèàè øòãòðããåáúî åö êéæ ÷éãö íïéà ïééæìåìà ùãåç , íéà ìàæ ïòî èùéð ìéåå øò æà ïåàäãåáò ïééæ ïåô ïøòèù.

ï Çà è÷øòîàá âðéìöåìô ìâðåé øòã èàä ÷ñðòæéì ïéé÷ èðàð âéãðòîå÷ðàâòåå éã ïåô èééæ ïéà ïòâðàâòâ æéà øòëìòåå ïàîòøà ,ïñéìùòâôà ïåà ïñéøåö .èàä

èâàæòâ ïåà ïèàè íåö ïãðàååòâ êéæ ïåæ øòã" :òèàè ,øéã èòá êéà ,íòã øàô áéâäáãð à ïàîòøà ".òèàè øòã ,ïåæ ïééæ ïåô èøòäòâ èùéð âðàì ïéåù èàä øòëìòåå

èøàåå ãàøâ à ,ééæ ïøòä åö ïøàååòâ èùàøòáéà æéàøòìàîøàð à éåå ïãòø ïåæ ïùèðòî ,ïàè òâéàåø à èéî .ôéåà èëàîòâ êéìééøô íéà èàä ñàã'ïñéååòâ ï ,ïåà

ùàè ïééæ ïåô øòìàã òöðàâ à ïòîåðòâñéåøà øò èàä øòáéøòã ,íòã ïôåøòâåöúåôé íéðô øáñá ïò÷ðàùòâ ñàã íéà ïåà ïàîòøà.

"øéà èøàô ïéäåàåå ,ïãéà òøòééè? "îòøà øòã èàäèâòøôòâ ïà. "øéî ïøàô ÷ñðòæéì ïéé÷ ,øàô äàåôø à øàô ÷éãö íòðåô äëøá à ïèòá åö

ïåæ øòøòééè ïééî , øòëìòååæéöèøéî ïáòð àã , "èéî èøòôèðòòâ òèàè øòã èàäòîéèù òâéøòéåøè à.

"äàåôø à ò÷àè øò óøàã éö ?èðåæòâ ïöðàâðéà ñéåà êàã èòæ øò !ãàù àèééö øòééà ,÷éøåö èøàôèñéæîåà èùéð êééà èòùèåî ïåà èàèù øòééà åö "!

úåöò ïáòâòâ ïåà èâòøôòâ ïàîòøà øòã èàä ,ïèòáòâîåà. ïåæ ïééæ ïéà è÷å÷òâðééà êéæ èàä òèàè øòã ,íéà èéî èùéåèøàô èàä øò

יקראו ואני אענהטר� א"אלימל� פו� ליזענסק זיע' רבי ר, ערציילונג איבער דער הייליגער צדיק

ïøàé èéî ,ïøàé òëéìèò èðøòìòâ øò èàä íéà èéî .äðåúç ïééæ êàð

ò÷ååàãéååãàî ìôøòã éã ïéà èöòæàá êéæ øò èàä ,èàä øò åàåå

äøåú ïòðøòì óéåà èâàìôòâ ,øúñðáå äìâðá ,ìà èðéãòâ ïåàãîìî ñ

úå÷åðéú ,èâééìòâôéåøà ïåà èîòùøàô íéà ïáàä èééìñôøàã éã øòáà

èòáøà òâéìéá íéà óéåà .èéî ïòðøòì åö êéæ óéåà ïòîåðòâ èàä øò

øòãðé÷ òëìòæà ,ïòðøòìåöñéåà ïòååòâ çéìöî èùéð èàä øòðéé÷ ïòîòåå

äôöåç ñéåøâ øòééæ áéìåö ,èàä úåðîçø òøòéåäòâîåà ïééæ èéî øò ïåà

âòåå ïèåâ íåö ïøò÷åö÷éøåö ééæ ïòååòâ ìãúùî êéæ .âòè éã ïåô òðééà ïéà

øòååù ïééæ èàä ,óøàã íòã ïéà èçåù à ïòååòâ æéà øòëìòåå ,êéæ

èâàæòâ íéà ïåà íéà åö ïãðàååòâ , éã ïòðøòìñéåà íéà ìéåå øò æàéã

ïåô èòáøàïæééôù ïòðò÷ êéæ øò èòåå éåæà ïåà äèéçù .òöøå÷ à æéá

èééöà ïôøàù ïåà äèéçùä úëàìî éã èðøòìòâñéåà êéæ øò èàä

øòñòî ,øòååù ïééæ èéî ïòîàæåö ïèòáøà ïáéåäòâðà èàä øò ïåà.

èçåù øòðòøàôøò ï Çà éåå ïøàååòâ íñøåôî øò æéà èééö òöøå÷ à æéá,

àèéì ïéé÷ ïòðéåàåå ïòîå÷ åö ïâàìùøàô ïòîå÷òâ íéà æéà ïòî ïåà ,ïåà

åù ñìà èøàã ïòðéãèç .êéæ èàä øò ïåà åöøòã ïòååòâ íéëñî èàä øò

ïèëòù åö èøàã ïáéåäòâðà ïåà àèéì ïéé÷ ïâéåöòâ .èùéð èàä ñò øòáà

âðàì èøòéåãòâ ,øòñéåøâ à óøàã ïééæ ïéà ïòîå÷òâðà æéà âàè ïééà ïåà

èçåù ,äçîåî à ïåà é÷á à ,éã êøåã ïøàååòâ è÷éùòâ æéà øòëìòåå

åö èðâòâ íòðåô íéðáøúåàé÷á øòééæ ïøòäøàô ïåà íéèçåù éã ïééæ ÷ãåá

úåëìä éã ïéà .ïèìàäðééà èðò÷òâ èùéð êéæ èàä äçîåî èçåù øòðòé

èåâ êéæ èàä øò ñàåå íòãëàð ïåà ìàäà÷ìà ïò÷ðéøè ïåô

òâðà'øåëéù'è ,èëàìù ïéà ïòîå÷òâøòáéøà øò æéà-ïééæ ÷ãåá åö æéåä

òãééæ øòìàôù íòðåô øòñòî íòã .ò ïòååøòñòî íòã ïòîåðòâ èàä ø

èðòä òðééæ ïéà ,ïâàæ ïåà ïòééøù ïáéåäòâðà øò èàä" :èçåù àæà

øéî ø Çàô ø Èàô ïòî èìòèù ?øòñòî íòã ìàîàëàð óøàù ,íòãëàð ïåà

ïæééåå íéà øéî åèñìàæ".

øùë æéà øòñòî ïééæ æà èñåàååòâ èàä øòëìòåå òãééæ øòìàôù øòã

èôøàùòâ èåâ ïåà ,èìàååòâ èàäèñàâ íòã ïééæ ÷ãåá ,øò èàä

èâàæòâ ïåà øòñòî íòðéà äîéâô òðééì÷ à èëàîòâ" :êéà áàä èöòé

øòñòî íòã èôøàùòâñéåà èåâ ïéåù ,ïâàæ åö èöòé øéà èàä ñàåå

óéåøòã? "øòñòî íòã ïòååòâ ÷ãåá èàä èñàâ øòã ïòåå ,øò èàä

øàô èâàæòâ'òãééæ øòìàôù ï" :ø øòñòî øòã ò÷àè æéà èöòéïåà éåà

ïèëòù åö èåâ, "ñä à ïáéøùòâôà ãìàá èàä øò ïåàëîíéà øàô ä .ïòåå

éã ïòåè ñò ñàåå ñòìà æà ïòðàèùøàô èàä òãééæ øòìàôù øòã

èùéðøàâ ïòðòæ äèéçù éã óéåà òëéìèøàååèðàøàôåòåãø ,øò èàä

ïèëòù åö èùéð øòî ïòîåðòâøòèðåà êéæ ïåà øòñòî ïééæ ïëàøáòö.

גלות

àôù øòãâòåå úåìâ òâðàì à ïéà èæàìòâñéåøà êéæ èàä òãééæ øòì

ïøàé òëéìèò èøòéåãòâ èàä ñàåå ,ïéà èëåæàá ïàã èàä øò ïåà

øòôøòã ïåà èòèù òèôåèùøàô ,øàô êàñà ïåèòâôéåà èàä øò åàåå

èéé÷ùéãéà .äáåùú åö èâðòøáòâ øò èàä ïãéà òâéìàöîåà ,ïñàî ïåà

éìééä íåö ïòååòâ áø÷î øò èàäøòôòùàá ïâ .ïáàä âòåå øòãðàåå ïééæ åö

íé÷éãö ééååö èìòèùòâåö êéæ ,äøä"òéæ øòæéëùòð òìòèàî éáø ÷"ïåà à

äøä"ååàìñàæî ïæçä éëãøî éáø ÷ .èìééöøòã èøòåå ñò ,øòñéååòâ à æà

áåùòì èàèù ïéà èìééååòâ ééæ ïáàä äôå÷ú ,ñìà èðéãòâ èàä ñò åàåå

ñèàèù-åô ìéãðòî íçðî éáø áø ÷ñðéì ï-äøä ïåô òèàè øòã "éáø ÷

õéùôàø ïåô éìúôð ,êéæ ïåà èðøòìòâ íòðééàðéà ééæ ïáàä èøàã

äøåú óéåà èâàìôòâ.

úåìâ ïéà ïøòãðàåå øòééæ øòáéà-éùäæòá êàåå òâéãðòîå÷ "ú

י� די טעג פו� חודש תשריפארשידענע מנהגי� וואס מע� איז מקיי� א

�זענע� צו מעורר זיי� או� ממתיק זיי� א גוטע יאר פאר די אידישע קינדער

עס זענע� געווע� פו� די רועי החסידות וועלכע האב� זי� געפירט צו רעד�

או� דערמאנע� אי� די טעג די וועלכע האב� זי� געפירט ביי זייער לעב� צו

יינער פו� זיי איז דער סבא רבי אריה ליב פו�א � מלי� יושר זיי� אוי� איד�

תשרי' ס יארצייט איז ו'וועמענ, א"שפאלי זיע

èìàèùòâ øòëéìèòâ øòã ïòååòâ æéà úåãéñçä éòåø òñéåøâ éã ïùéååö

àáñ øòã ïåô ,òéæ éìàôù ïåô áéì äéøà éáø"à ,ìòéöòôñ øàâ ñòôò .éã

úåãéñçä éìåãâéåøâ èéî íéà øòáéà èãòøòâ ïáàääùåã÷ ñ ,ééæ ïåà

ï÷òååøò åö äìåâñ à æéà ïòîàð ïééæ ïòðàîøòã æà èøéôùòâ êéåà ïáàä

ïãéà éã óéåà ïåöø úò ï Çà ,ïééæ áø÷î åö ïòååòâ æéà êøã ïééæ ñàåå èéîøòã

áöî ïãòé ïéà ìàøùé ììë óéåà ïééæ íéîçø øøåòî ïåà .òñéååòâ ééá

éà øòáéà ïãòø åö èøéôòâ êéæ ïòî èàä íé÷éãöèëàðééá øåôéë íåé í

äðùä ùàø øòãà ,àñë ïéá ïáéåäòâðà èééöøàé ïééæ ïéà ìòéöòôñ ïåà

øåùòì ,âðòøá ïåà íéðéãä ú÷úîä èâðàìøàô ñàåå ïîæ øòìòéöòôñ àè

øòãðé÷ òùéãéà óéåà úåëæ à.

ïåô ïèééäìöðééà òìà åö ïééâðééøà èùéð èòåå øîàî øòãðòâìàô øòã

ïøàéñðáòì òðééæ ,ðà øàðïéà ïòæòâ ïáàä íé÷éãö éã èééåå éåå ïòðòëééö

ïåô äðéçá à íéà'íéîçø àìî ï÷æ ,'øøåòî åö ìâåñî æéà ñòëìòåå

ïãéà óéåà ïééæ íéîçø.

ïòîåðòâðà æéà ñò ,êøåã ïøàååòâ ïøéåáòâ æéà òãééæ øòìàôù øòã æà

òéæ áåè íù ìòá øòâéìééä øòã ïåô äëøá à"à ,ø øòèàô ïééæ åö 'ïåà êåøá

ìçø øòèåî ïééæ ,èøàååòâ ïåà èôàäòâ ïáàä ééæ ñàåå âðàì ïøàé êàð

øëæ ïá à óéåà .òèàè ïééæ èùèðòáòâ èàä áåè íù ìòá øòã ,íéà ïåà

èòåå ñàåå úéøá øòã åö ïòîå÷ èòåå øò æà ïòååòâ çéèáî êéåà

ìæîì ïøòåå ïøéåáòâ íéà åö èòåå ñàåå ãðé÷ ñàã øàô ïøòåå ïèëàøòâôà

áåè . ñòèìééöøòã èøòåå ,àøòã åö ïòîå÷òâ æéà áåè íù ìòá øòã ïòåå æ

úéøá , ïáéøùòâ èééèù ñò æà ãðé÷ íòã ïùèðåàååòâðà øò èàä'íäøáàå

ï÷æ ,'ñ'ìàøùé ììë õðàâ ïåô òãééæ øòã ïòååòâ æéà íäøáà æà èñééä ,éåæà

êø øòã èòåå êéåà-ìàøùé ììë ïåô òãééæ øòã ïééæ åö ïééæ äëåæ ãìåðä ,ïåà

ïòîàð øòã èéî ïòîòìà ééá ïøàååòâ ïôåøòâðà øò æéà ïàã èðéæ"òãééæ."

éìàôù ìôøòã éã ïéà øòáà ,òãééæ øòìàôù øòã ïåô èøàðéåàåå øòã

ïáòì ïééæ ïéà øòèòôù ,øòã æà øåãì øåãî ïòîåðòâðà ïòååòâ æéà

ïòîàðåö'òãééæ 'äáéñ øòøòãðà ï Çà áéìåö ïòîå÷òâ æéà .æéà éåæà ïåà

äùòî øòã ïòååòâ :íéà ïåà íéà èéî èöééøòâ íééåâ êéæ ïáàä ìàîà

ïôåøòâðà'ãéã ' èðééî ñàåå'òãééæ ,'èøòôèðòòâ ééæ èàä òãééæ øòã ïåà

ùéðééø÷åà ïéà" :öàæ òð'òîæéå åáøåèå ãéã àá àãéã éàôò) "-èìàæ øéà

ïãééæ íòã ïøéøåö èùéð , èòåå øùôà ìééåå øòééæ èéî ïòîòð÷òååà øéãï

ò÷ùàè.(

ïåà éìàôù ïáòð èàèù à åö ïòîå÷òâ÷éøåö øò æéà òìééåå à êàð

ïåà íéà èéî èôòùèòâ êéæ ïáàä ñàåå òëìòæà ïòååòâ ïòðòæ øòãéåå

ïâàìù èìàååòâ åìéôà íéà èàä øòðééà ,ãìàá æéà èðàä ïééæ øòáà

ïøéø èðò÷òâ èùéð ñò èàä øò ïåà ïøàååòâ èøéæàìàøàô .òãðæòååðà éã

áàäìàæ øò ïèòáòâ ïáàä ïåà ïàî øòâéìééä à æéà øò æà ïòðàèùøàô ï

íòðòé óéåà ïáàä úåðîçø .ïøàååòâ èééøôùøàô ïòîàð ïééæ æéà ïàã èðéæ

úôåî ìòá ñìà , ïòîàð øòã ïåà'ãéã 'íéà èàä ïòî òëìòåå èéî

ïôåøòâðà-úåøåã øàô ïáéìáøàô æéà .

ãéîìú øòã ïòååòâ æéà òãééæ øòìàôù øòãïåô èðééøô øòèåâ ïåà

äøä"ñçðéô éáø ÷'éæ øòöéøà÷ ì"ò ,íéà ïåô øòèìò ïòååòâ æéà øòëìòåå

זק� מלא רחמי� ערשטע פארזעצונג-ט"לכבוד די ימי הרחמי� והרצו� הבעל?????

דער סבא רבי, דער הייליגער צדיקדער , א"אריה ליב פו� שפאלי זיע

איז געווע� פו� די רועי , שפאלער זיידעהחסידות וועלכע פלעג� זי� פיר� צו מלי�יושר זיי� אוי� אידישע קינדער אי� די טעג

Decatar Rd. #201, Spring Valley NY 10977 70 לשלוח להכתובת או . 845.596.8263, ל"להתקשר להמולנדב הגליו נא להשיג או

מירזאג� סליחות או� בלאז� שופר קומט יעדע יאר ווע� מיר הייב� א� שטענדיג זאגט מע� אז ביי תקיעת שופר צומישט מע�. אוי� דער שאלה

או� ווער ווייס וואס מע�, ער מיינט אז משיח איז שוי� געקומע�. דע� שט�- חס וחלילה -אבער אי� מיי� אז אי� אוי� זיי� ארט . וועט אי� יעצט טו�

מיר צומיש�שוי� לאנגע יאר� וואס . וואלט בכלל נישט דערשראק� געוואר�ווייסט ער דע� נישט א חילוק צוויש� א, וואס... אי� מיט די זעלבע שיטה

וויאזוי קע� זיי� אז ער ווערט? געווענליכער שופר או� דער שופר של משיחלעיקוואוד, אפרי� שוכמא� ?יעדע מאל פונדאסניי צומישט

או� דער ענטפער דערוי�, דאס איז זייער א� אינטערעסאנטע שאלה ער ווייסט וואס טוט זי�או�, א מלא�דא� דער שט� איז. גיבט אסא� חיזוק

ווי גרויס ער איז או�, ער ווייסט ווי חשוב או� טייער יעדער איד איז: אי� הימלער ווייסט אז ווע� א איד ערוועקט זי� צו. ווי ריי� זיי� נשמה איז פו� אינווייניג

ווערט אלעס וואס ער- זי� צו טויש� או� ער טוט באמת באשליס�, תשובהאי� א סעקונדע איז ער שוי�. איז געווע� ביז היינט פארוואנדלט פאר שטויב

עס איז גענוג איי� בלאז מיט א שופר וואס. גרייט או� פאסיג צו זיי� משיחע'או� ערוועקט אלע איד� צו א� אמת, הערט זי� אי� אלע בתי כנסיות

אז, יעדעס יאר פונדאסניי, או� ער איז זיכער! משיח או� אט קומט -תשובה וועט דער מל� המשיח, אויב אלע איד� וועל� תשובה טו� מיט א� אמת

או�. או� דער שט� וועט נישט האב� קיי� שו� ערלויבעניש צו רעד�, קומע� .יעדעס מאל פונדאסניי, דאס טוט אי� צומיש� או� דערשרעק�

ווייל מיר דארפ� אוי� גלייב� אי� אונזערע. י�או� דאס טוט אונז מחייב זיאי� אונזער כח צו ברענגע� משיח, אי� אונזער כח תשובה צו טו�. כוחותנישט ווייניגער פו� וויפיל דער, אונז דארפ� גלייב� אי� אונזער כח. צדקנו

?ריכטיג... שט� גלייבט אי� אונז

äùòî òðééì÷'èééì òñéåøâ ïåô êòìíëç úìàù

ïåà úåìàù òöøå÷åö úåáåùúúåòéãé ïøòîøàô

äçîùá ãéîú íùä êéùòî åáø äî úåôåò

וואס , "וולטור"ער גערופ פארהא פייגעלע� וועלכע וו* זייער טאטע ווארפט זיי ארויס פו די נעסט נא� איידער זיי

ווייל דער טאטע איז פו נאטור אויס זייער . קענע פליעא גאנצע טאג איז ער , קארג או א גרויסער בעל תאוה

הונגעריג או די גאנצע שפייז וואס ער פארמאגט דאר� ער ברוי� או די קינדער לאזט ער אייגענע� גע'אלעס פאר

.הונגעראבער דער רבונו של עול� וועלכער האט רחמנות אוי� זיינע באשעפעניש שיקט אונטער די קליינע אפרוחי� א מי

מיט גרויס עו� וואס שפייזט די קינדער או ער ציט זיי אוי� )א"ד� כ' מאמר ו, שער השמי�(. פלאג או פלייס

íúééäå ìåâñ"ä

מושל בכל המעלות

דער דובנער מגיד איז אמאל אנגעקומע צו א קליינע או ארעמע דערפל או ער האט געוואלט דער נאמע פונע� מגיד נאכנישט ארויסגעקומע אוי� דער וועלט אי יענער צייט איז . זאג א דרשה

זי� באצויג צו אי� מיט א האב, וועלכע האב אי� נישט געקענט, או די איינוואוינער פונע� דאר� .או האב אי� נישט ערלויבט צו רעד, זלזול או חוצפה

הכנסת אי� ערלויבט צו זאג בלויז געציילטע -נא� לאנגע בעטעניש האט דער גבאי פו בית .ווערטער

באלעמער או אנגעהויב'דער מגיד איז ארויפגעגאנגע אויפ: אויב אזוי איז דא� . 'תחנוני� ידבר רש ועשיר יענה עזות': לישלמה המל� זאגט אי מש! רבותי"

' ובא לציו גואל'נישטא קיי שו� צוריקהאלט פו אייער זייט אז עס זאל מקויי� ווער דער פסוק .במהרה בימינו אמ

.או א צולייג א ווארט איז דער מגיד אראפגעגאנגע פו די באלעמעראלע האב באלד ארומגענומע . או צומישט אלע צוהערערדי קורצע דרשה האט ערשטוינט

:האט זיי דער מגיד געזאגט. דע� מגיד או געבעט ער זאל זיי ערקלער פשט אי זיינע ווערטערשוי יאר לאנג וואס דער עושר או דער ארעמא קריג זי� צוויש זי� או יעדער פו זיי "

ט צו� עושר די ווערטער פו 'דער ארעמא טענה. די גאולהבאשולדיגט דע� חבר אז ער האלט צוריקאו דער עושר ענטפערט אי� די ווערטער פו ', אי משיח בא עד שתכלה פרוטה מ הכיס': די גמרא

או וויבאלד דער עושר פארמאגט אסא� חוצפה איז ', בעיקבתא דמשיחא חוצפה יסגא': די חכמי�או דאס האב אי� ... וויבאלד ער האט נישט קיי חוצפה, עס דא� דער ארעמא וואס איז שולדיג

ט אז עס האט זי� שוי געענדיגט ביי ' דער ארעמא טענה- ' בתחנוני ידבר רש': געמיינט צו זאג דער עושר - ' עזות: עשיר יענה'אבער , אי� דער פרוטה פו טאש או ער דאר� זי� בעט פאר עס

איינוואוינער , אבער איר. אי� בי שוי גרייט פאר משיח, עזותאי� פארמאג חוצפה או: ענטפערטאיר זענט בלוטיגע , וועלכע איר זענט באשאנקע מיט ביידע מעלות צוזאמע, פו דע� דאר�

."איז נישטא קיי שו� סיבה אז די גאולה זאל קומע, דיגע פארשוינע'ארעמעלייט או אוי� חוצפה

פו סאטמאר ' דברי יואל' דער :�'זיצ� לאנג ביי רביוואס ער , א"ט זיע"א האט דערציילט פונע� קדושת יו"זיע

ל פו 'ק רבי מאיר"האט געהערט מפי קדשו פו הרה איז אזויווי 'אז א חסיד ביי א רבי, א"פרעמישלא זיע

טונקט עס אי 'נעמט א שטריק או מ'מ, מאכט ליכט'מאזוי טוט מע , נעמט עס גליי� ארויס'או מ, הייסע וואקס

.ווערט גאנצע לעכט'אפאר מאל ביז סלאזט מע עס דארט , טינקט דאס איי'אבער אויב ווע מ

ווערט 'ס(ווערט עס דערפו א זשעלאב , ליג א לאנגע צייטנאר . 'זיצט צו לאנג ביי� רבי'אזוי איז אוי� אויב מ, )קאליע

)ח"ד� כ, בטוב צדיקי�(. גיי או קומע,דאר� גיי או קומע'מ

íé÷éãö ìù ïúçéù :ט זאג�פלעגא "י� זיע'ק רבי שלו� יוס� פו� רוז"הרה ..."א חכ ווייסט וואס ער זאגט, א נביא זאגט וואס ער ווייסט; חכ עדי� מנביא"

ççú"ì ì áøä

ñìòæééî íäøáà

עס איז שוי� צו שפעט

:רער�רינע� הייסע טווע� פו� זיינע אויג� , האט אמאל דערציילט" חפ� חיי�"דער

רבי יצחק אלחנ� פו� קובנא האט אי� זיינע יונגע יאר� געלערנט תורה פו� גרויסביי די טיש� פו�" טעג"האט ער געגעס� , אזויווי די בחורי� אי� יענער צייט. ענגשאפט

.די בעלי בתי� אי� שטאט

וועלכער האט יענע� טאג געפירט, געגעס� אי� שטוב פו� א גביראיינמאל האט ער איז רבי יצחק אלחנ� צוגעגאנגע� צו דע� חת� או� אי�. � זו� אונטער די חופהזיי

האפנדיג אז דער חת� וועט ארויסווייז�, געוויז� אז זיינע שי� זענע� צוריס�אבער צו זיי�. גוטהארציגקייט אי� זיי� יו� החופה או� אי� געב� געלט פאר נייע שי�

אי� הא� בקרוב צו עפענע� א: "טפערטגרויס אנטוישונג האט דער חת� אי� געענוואו דו וועסט קענע� ארבעט� או� פארדינע� אפאר דאלער צו קענע�, גרויסע געשעפטער האט. געטו� געוואר� דערפו�- רבי יצחק אלחנ� איז זייער וויי." קויפ� נייע שי�

...נישט קיינע עצות, געהאפט צו קריג� שי�

דער גאו� רבי יצחק אלחנ� איז געפאר� קיי�או�, עס זענע� אריבער עטליכע יארדער גאו� איז שוי� דא� געווע�. ווילנא אריינצוגעב� אי� דרוק איינע פו� זיינע ספרי�

או� מאס� איד� זענע�, באוואוסט איבער דער וועלט מיט זיי� גרויס גאונות או� צדקותאיד איז צוגעקומע�איי� . ארויסגעקומע� אי� מקבל פני� זיי� אינדרויס� פו� שטאט

דער גאו� האט אי�. צו אי� או� אי� פארגעשלאג� אויסצוצאל� דאס דרוק�איר האט זי� צו שפעט: "אריינגעקוקט אי� פני� או� געענטפערט שטילערהייט

,מיט פילע יאר� צוריק וואלט איר מיר געקענט מזכה זיי� מיט א פאר שי�. דערמאנט ." נישט וויל אי�- יעצט ווע� איר ווילט

יש קונה עולמו מיט: "פארענדיגט מיט א געוויי�' חפ� חיי�'או� אזוי האט דער ..."או� עס איז דא ווער נישט, אפאר שי�

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

כי תבאפרשת yyyyנר ההפטרה

כב-ישעי' ס, א

רא אל ל אלק וי בד י טוב וי ין ק ים את האור כ ים ב

ך . ראהו שאינו כדאי (בראשית א, ד) האור ובין החשלהשתמש בו רשעים והבדילו לצדיקים לעתיד לבא

. מיר ווייסן אז די 'אור הגנוז' איז באהאלטן אין (רש"י) די תורה הקדושה ווי אויך אין נרות שבת יו"ט וחנוכה.

פונקט ווי די זוהן און פייער מאכן ליכטיג און 'אור הגנוז' צו הייס, אזוי אויך קענען צדיקים נוצן די

(כדוגמת איינער וואס אזעהן מסוף העולם ועד סופוהאט א שטארקע 'פלעשלייט' וואס מיט דעם זעהט ער

וואס קיינער זעהט).ò"éæ æðàöî ÷"äøä האט זיך אלס קינד באהאלטן

מיטצוהאלטן ò"éæ ïéìáåìî äæåçä ÷"äøäאין שטוב פון

פון די נאהנט, ווי אזוי א 'בשר ודם' פירט זיך ווי די 'אורים

ותומים'. אינמיטן פראווען דעם עולם רופט דער רבי פון

לובלין אריין דעם גבאי און הייסט אים מאכן א פאזע פאר

עטליכע מינוט, און קיינעם אריינלאזן ביז ער וועט הייסן. דער

דער חוזה זאגט פרק 'איזהו צאנזער רב האט באמערקט ווי

מיט א ברען און דערנאך נעמט ער ווייטער (זבחים פ"ה)מקומן'

אויף אידן המצפים לישועה.

דער חוזה האט מסביר געוועהן פאר'ן דברי חיים, אז

דער כח פון לייענען קוויטלעך קומט פון די אור הגנוז בתורה.

ידער אנשעפן ווען די אורות ווערן שוואכער, מוז מען זיך וו

מיט די אורות דורך לימוד התורה.

דער 'אור הגנוז' בתורה ברענט אויך אויס אלע תנא נישט גוטע זאכן וואס דרייען זיך אויף די וועלט. [

אם פגע בך מנוול זה משכהו לבית ,דבי רבי ישמעאל אם ברזל הוא מתפוצץ ,אם אבן הוא נימוח ,המדרש

המאור [אור הגנוז] שבה מחזיר ] ווייל(סוכה נב: וקידושין ל:), ומעט מן האור דוחה הרבה מן (פתיחתא דאיכ"ר ב')למוטב .(לשון ספה"ק)החושך

פארצייטענס פלעגט צו שנייען א גאנצע ווינטער,

איז דעמאלטס געוועהן א שעת הכושר צו ליפערן סחורה,

ווייל די ערד איז געוועהן באדעקט מיט א דיקע שיכט

ילינג האט זיך אנגעהויבן 'הפשרת שלגים', הארטע שניי. פר

די שניי האט זיך צולאזט און אלע וועגן און גאסן זענען

געווארן בלאטע, און פילע וועגענער זענען געבליבן שטעקן

אין די טיפע מאראסט. די חסיד'ישע סוחרים פלעגן אייביג

אנפרעגן ביי זייער רבי וואס האט געהאט שייכות מיט'ן אור

נוז אויב זיי וועלן קענען אניאגן צו דעליווערן די ווארע הג

איידער די שניי וועט זיך אויפלאזן און וועלן האבן היזקות

לרוב.

א איד האט זיך אמאהל באנארישט און האט

. איינער האט געזאגט אז עס íé÷éãö ééååöאנגעפרעגט ביי

לוינט נישט, און דער אנדערע האט פאראויסגעזאגט

נגיד'ישע רווחים... למעשה, האט ער געפירט די סחורה און

איז שטעקן געבליבן אין טיט ורפש, ער האט געזעהן שווארץ

פאר די אויגן, ווייל ער האט דערלייגט זיין גאנצע פארמעגן.

דער איד וואס האט מהרהר געוועהן אחרי רבו האט חרטה

געהאט פאר נישט פאלגען דעם ערשטער רבי...

ווי יעדע ישועה וואס קומט פונעם צרה אזוי

זעלבסט, איז דא אויך געשעהן. אין די געגענט ווי ער איז

שטעקן געבליבן איז געווארן א מאנגעל פון זיין פראדוקט,

און די פרייז איז ארויפגעשאסן עד שמי מרום. ער האט זיך

דערזעהן מיט פארדינסטן למעלה מחלומותיו אין אזא

האט דאן געזעהן אז דער צווייטער רבי איז קורצע צייט. ער

גערעכט...

דער הסבר איז, ביידע צדיקים האבן געהאט רוח

הקודש און געזעהן עתידות מיט'ן אור הגנוז. דער ערשטער

האט נאר געזעהן ביז צום בלאטע, אבער דער צווייטער האט

(נוסח געזעהן נאך ווייטער, שמתוך צרה המצא להם רווחה

ø"åîãà ÷"ë הסיפור וביאורו שמעתי מאת . (סליחות)à"èéìù áåìòìî.(

לויט ווי שטארק און טיעף מ'איז געבינדן מיט די תורה, אזוי שטארק איז די ליכטיגקייט צו זעהן 'רוח הקודש' און אין דעם ווענדט זיך וויפיל די תורה האט אן

השפעה אויפ'ן מענטש.רה, ווי ביי אנשים כערכנו איז די 'אור' פון די תו

קליינע פלעשלייטס, וואס מ'קען קוים זעהן און אפילו נאכ'ן לערנען בלייבט נאך אסאך נישט גוטע מדות, ווייל מ'איז נישט אזוי שטארק מקושר צום פנימיות ונשמת

.בהתורה (זה בא רק ביגיעת התורה)דלביי יציאת מצרים איז געווען ' ובמרא ג

כינה, דברים כו, ח) - (בפרשתנו לוי ש ', די ליכטיגקייט זו ג(קדושה) איז געוועהן אזוי שטארק אז דורך דעם זענען

.גאלע געטשקעס (היפוך הקדושה) צופאלן ïøòèðåà ïéåù èééèù ñàåå äìåàâ éã ééá

øäéè ;הקב"ה מוציא חמה מנרתיקה (האלטער ,

האור הגנוז בגלות יתגלה

67

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

äá ïéàôøúî íé÷éãöåצודעק) רשעים נדונין בה (ע"ז ג:)

.דאון יעצט א ווארט פאר אחינו בני ישראל וואס באקומען אונזער גליון אין דעם 'יד אפרים פעקל': èâéãééìòâñéåà ì Èàèéôù øòã èòåå áåø÷á õðàâ

ìàøùé éìåç ïåô ïøòåå (מיכה ז, טו), ווען עס מקוים ווערן ימי צאתך מארץ מצרים אראנו נפלאות , אזוי ווי עס כ

יז געוועהן ביי קבלת התורה ווען אלע חולי ישראל א, די זעלבע וועט )במד"ר ז, א(זענען אויסגעהיילט געווארן

א יעצט זיין, מש צדקה ומרפ מי ש וזרחה לכם יראי שכנפיה .הפטרת שבת הגדול) -(מלאכי ג, כ ב

קומידער נביא וועט דעמאלטס שרייען

די גאנצע בריאה -לייכטס אויף האורישטייטס אויף י באוואס האט שייכות מיט קדושה וועט אויפלייכטן כ

י בא (בראשית כח, יא)[מלשון עס איז אונטערגעגאנגען כ

מש דיין קליינע פלעשלייט; די קליינע ואורך ]השלעכטעלע פון שבת יו"ט וחנוכה און די אור הגנוז בתורה וואס מיר קענען קוים זעהן וואס זענען געוועהן שטארק נויטיג און וואס האבן אונז דערהאלטן אין די

עס קען גאר עליך זרח ה'וכבוד טונקלע גלות נעכט נישט זיין ליכטיגער.

ך לעומת זה פאר די רשעים: ה החש י הנ כה שטארקע געדעכטע וערפל ,ארץפארדעקן יכס

ים (מצודות)עב הענן -נעפל אן - גוי'שע פעלקער לאמף פלעדערמויז, קען נישט פארנעמען קיין - עטל

ליכטיגקייט, ווייל ער איז געוואוינט צו טונקלע מערות. ן אויף' ביינאכט, ווען ס'איז טונקל און רשעים 'לעב

, וועט די אור ה' זיי זס'איז גרינגער זיך צו באהאלטןועליך פארבלענדן די אויגן (אדער פארברענען), אבער

.וכבודו עליך יראה ה',שיינען יזרחווייל זיי וועלן איינזעהן אז די חוהלכו גוים לאורך

ליכטיגקייט איז ביי די אידעלעך וואס זענען קיינמאהל נתפעל געווארן פון די גוי'שע 'ליכטיגקייט' שדומה

äâä"÷ ל'פייערקרעקערס', שעושה הנאה רק לרגע [ò"éæ íééç õôç ìòá (יארצייט כ"ד אלול) האט געהאט אן

אייניקל וואס האט זיך ליידער געגליטשט, זי האט יליגן זיידן פארוואס לעבט אמאהל געפרעגט איהר הי

קעניגען וועלן ומלכים'ער' אין אזא 'טונקלקייט'...] .שטראלן זרחך צו דער שיין פון לנגה קומען צו לויפן

אידער נביא הייסט פאר ירושלים: הייב אויף שצו ,וראי, עיניך צו אלע זייטן סביב ם נקב ל צוזאם כ

ניך ווער? ,לך צוריק געקומען באו געקומען בווייט אוועק מרחוקפארלוירענע אידישע קינדער

אמנהאויף די זייט ובנתיך על צד ,יבאו געפאלן תוועט געטראגן און געפיעסטשעט ווערן דורך די גוים וואס האבן געטראפן די נשמה'לעך פארווארפן צווישן

.זייווען איהר וועט צוריק זעהן אלע נדחי ראיאז ת (במדבר ו, כה)[מלשון וועסט אויפשיינען ונהרת עמו ישראל

ניו אליך ה'יאר דערשראקן ווערן; א שאק, ופחד ]פ טורחב לבבך אבער איהר וועט זיך שנעל צוריק כאפן

ווייל נישט נאר וועלן מיר צוריקבאקומען אונזערע קינדער, נאר מיר וועלן אויך טרעפן אלע אונזערע עשירות וואס די גוים האבן פון אונז גע'גנב'ט דורכאויס די אלע גלות יאהרן, אריינגערעכנט אלע היינטיגע שטייערן, 'ווייאלעשענס', 'טיקעטס' און 'פענעלטיס'

פאר, אז א אידיש קינד איז [שטעלט אייךלמיניהם

פארלארן געגאנגען אין א ווייטע מדינה (ווי יאפאן) פאר א

לענגערע צייט. איין טאג הערן מיר די בשורה טובה אז דאס

קינד איז צוריקגעברענגט געווארן געזונטערהייט. מ'וועט

קענען טאפן די שמחה אין די לופט... יעצט שטעלט אייך

חור וועט מיטקומען שווערע מיליאנען פאר אז מיט דעם ב

מיר - כסף ושוה כסף פאר נזק צער ריפוי שבת און בושת

י יהפך וועלן 'ארויס פון די כלים'...] דאס רעדל וועט זיך כצו דיר וועט עליך נעמען דרייען אויף צוריק, אז

חילפון מערב זייט, יםפיל רייכקייט המוןאנקומען .גוים יבאו לך פון פארמעגנס

צווישן אלע טויזענטער אנגעלאדענטע וואגאנען מיט טייערע מתנות פאר די פריש

פעתאויסגעלייזטע אידן וועט זיך שטארק אנזעהן: שיםפיל, א שפע פון מל דאס זענען אראבער, וואס ג

ך באנוצן זיך מיט קעמלן צו ליפערן סחורה כס ת(שמות י, [כמו במכת ארבה פארדעקן גאנץ ירושלים עיה"ק

ה את עין הארץ ה) כרי, ]וכס יונגע קעמלן וואס לויפן בה [לאמיר זיך דערמאנען, זייער שנעל כרה קל - (ירמי' ב, כג ב

די צוויי פעלקער האבן מדין ועיפה ]שמעי)- הפטרת מסעיכרהליב די ' (בראשית כה, ד, ודברי הימים א' א, ובני מדין עיפה[ - ' ב

ם ]לג) ל סיי די גמלים וואס האבן די מעלה אז זיי טראגן ככרהשווערע פעק, סיי די וואס האט די מעלה אז זי ב

באאיז זייער פלינק און שנעל גלילות עטיאפיע משען זיי זענ -במדינת אפריקא, שכנים מיט מצרים

בא ['שחורים מיוחסים' (בראשית י, חםבן כוש בן רעמה בן ש

בונה זהב ולבונהקומען זיי, יבאו ]ז)- ו נה והל (נוסח החלב

או הקרבנות) בא יש הב ש ן לו מז ותהלות, (תהלים עב, טו) ויתרו ה'לויב .ייבש

ישמעאל'ס צוויי עלטסטע קינדער האבן געהייסן

מעאל נבית וקדר - קדראון נבית כר יש . (בראשית כה, יג) ב

קדרזייערע קינדער און אייניקלעך וואוינען אין מדבריות, ווי

זענען מומחים אין די פאך פון 'רועה צאן'. זיי זענען די

ן אין דרום ארץ ישראל [ווי 'בעדואינער' וואס מ'קען טרעפ

הפטרה

68

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

אהלי קדר (א, ה)אויך אין שיר השירים האדאוועט נבית]. כ

ל ווידער. די בעסטע צאן ואילים קומען פון זיי.-אויף אילים כבצו 'קדר'צאן 'נביות'אילי ,לך וועלן צוזאם קומען יק

רתונך וועלן זיין פאר אייער באנוץ, זיי וועלן גענוצט ישחי מקריב זיין יעלו ווערן (ישעי' נו, ז)כמו [על רצון מזב

חי י ]לרצון על מזב פארת (נוסח יה"ר אחר תהלים)כמו [ ובית ת

נו נו ותפארת ית מקדש וועל איך באשיינען אפאר ]ותבנה באז די גוים וועלן ווי 'טאטעלעך' ברענגען די שענסטע

און בעסטע.מיר וועלן זעהן ווי די גוים בארעגענען אונז מיט

מי 'גשמי ברכה' ווי די וואלקענעס, וועלן מיר פרעגן: ה עבוואס אל עב הענן (שמות יט, ט)[כמו וואלקן כ ]ב

עופינה יי אהער און לאזן נאך זיך ברכות לרוב, פליען ז תאון פון וואנעט קומען כנסת ישראל שנמשלה ליונה

אל ארבתיהםטויבן וואס פליען צוריק וכיונים (ברכות נג:) ?יא'פייגל הויז' -פענסטערלעך פון זייער שובך

יםדער תירוץ איז: י לי אי גוים וואס וואוינען כהאפן זיי צו באקומען 'א ביינדל' יקוו אויף ווייטע אינזלן

יש שיפן ואניות רש -טוניזיע במדינת אפריקא תרוח שיר ליום שני) - (תהלים מח, ח [כמו הולכים שם עם אניות ב

יש רש ר אניות ת ב ש , ויונה הנביא רצה לברוח קדים ת

ה - לתרשיש יש רש קם יונה לברח ת מפטיר יונה ביוה"כ - (יונה א, ג וי

ראשנה ]במנחה) ווילן זיין די ערשטע אויף די רייע צו בקענען לעקן די שיריים פון ישועות ישראל...

ספ ,להביא בניך מרחוקאיבערדעם וועלן זיי ם כם ברענגן זיי מיט וזהבם ם לש ולקדוש יביך ק אל ה' את

י פארך ראל כ .יש ,בני נכר חמתיך צוריק אויפבויען ובנו

רתונך גוי'שע קעניגען ומלכיהם וועלן אייך יגישבאדינען מיט וואס אימער איהר ווילט [רופט שוין דעם 'ווייסן הויז' צו באשטימען די צייט וואס דער

(דאס איז נאר זאל קומען צו אייך (=ירום הודו)פרעזידענט יר"ה

שיש להם - א טובה געטוהן פאר א איד - אויב ער איז מחסידי אומות העולם

ובה פ"ג ה"ה), אבער אויב נישט וועט ער חלק לעולם הבא (רמב"ם הל' תש

י ] ווערן 'אש און פארעך') י בקצפ יתיך צארןכ געגעבן הכיך מכות יך וברחמים וברצוני רחמת רגע קטן עזבת ב

צך דלים אקב ך , ג י פני רגע ממ רת צף קצף הסת ש ביך אמר גאלך ובח הפטרת כי -ח - (ישעי' נד, זה' סד עולם רחמת

.תצא)חו עריך עס וועלן בלייבן אפן ופת טויערן פון ש

ח וואס זענען געמאכט פון -חומות ירושלים אבני אקדמיד הפטרת ראה) - (ישעי' נד, יב גרו ,ת יומם ולילה לא יס

להביא אליך קיינמאהל פארשפארט ווערן, ווייל גאנצע שיירות -פארמעגענס חילברענגען אן אויפהער

,גויםפון געפאנצערטע 'ברינקס טראקס' פון די וועלן געפירט מיט זייערע ומלכיהם נהוגים

פרעזידענדטליכע קעניגליכע 'מאטארקאדע' און

ן קיין ירושלים [געדענקט: איהר האט אים פראכט, ארייבאשטעלט צו פוצן אייערע שיך כעבדים לפני

.ידאדוניהם]י הגוי זיי וועלן נישט האבן קיין ברירה. כ

ר לא יעבדוך יאבדו מלכה אש והגוים חרב ,והמזיי א חורבן, או מלשון הריגת ס'וועט בלייבן פון יחרבו

.חרבבוד בנון אליך יבואדי בעסטע פון ארזי כ , הל

רוש עצוץ יעלה הפטרת תענית ציבור) - (ישעי' נה, יג כמו [ב חת הנ ת

רוש (נוסח 'מעוז צור' לחנוכה), וכן ברוש רות קומת ב ](עי' מגילה י:)כדהר רוש [ת ה ב ט דהרהדס ש ]דרוד יקרא) -(נוסח זמירות לשב"ק ת

ור - (מלבי"ם ישעי' מא, יט) אילנות טובים ויקריםותאשו (סוכה לז.)שלשה מן העשרה מיני ארזים לפאר ,יחד

י ומקום רגליבאשיינען ש בית המקדש מקום מקדסאי והארץ הדם )הפטרת שבת ר"ח - אישעי' סו, ([כמו מים כ הש

חוו להדם רגליו )בהודו ובקבלת שבת - ה(תהלים צט, , וכן רגלי ת ]והשד .אכב

חוח איינגעבויגען בכפיפה והלכו אליך שיך (מצודות)ובהכנעה ני מענ חוו על פייניגערס ב ת והש

פות ל רמז אז זיי וועלן פוצן אונזערע שיך רגליך כ כ (מצודות)אלע דיינע צערענערס; פארשעמערס מנאציך

די גוים וועלן געבן צוויי צונעמען פאר וקראו לך ראל'און ה''עיר 'ירושלים '.ציון קדוש יש

חת וואס ביסט געוועהן היותך אנשטאט תנואהפארלאזט בגלות בבל זובהע גערופן בגלות וש

קיינער גייט ואין עובר יארצייט כ"א אלול) - (אהבת יונתן אדום יך אייך אדורך אפילו צו באגריסן, מת דיר מאכן וש

נאר דערמאנען דאס משוש שטארקייט לגאון עולם יפה -ווארט 'ירושלים' וועט מאכן אלעמען פריילעך

ל הארץ .אויף אייביג דור ודור (תהלים מח, ג)נוף משוש כ, גויםדי בעסטע פון די חלבוועסט זייגען וינקת

וואס זיי האבן אונז בא'גנב'ט בכל דור ודור מלכים ושדינקי י אני וועט איהר זייגען טות יעך ה'וידעת כ מוש

.יעקבדער שטארקער גאט פון אביר ,אלך וגיעקב אבינו ע"ה איז געוועהן די ערשטע איד צו ליידן פון עשו. ווען ער איז אנטלאפן פון עשו (דאס ערשטע מאהל) האט אים אליפז בן עשו בארויבט מכף

,שרדף אליפז בן עשו במצות אביו אחריו להורגו והשיגו(רגל עד קדקד

,מה אעשה לציווי של אבא מר לו,א ,ולפי שגדל אליפז בחיקו של יצחק משך ידו

. נאך רש"י בראשית כט, יא) - והעני חשוב כמת ,אמר לו יעקב טול מה שבידייעקב איז פטור געווארן פון לבן האט ער געמוזט

ים אוועקגעבן פאר עשו הרשע ים מאתים ותיש עזרים רחלים מ ריםעש ים מיניקות , אתים ואילים עש מל ג

רה אתנת עים ופרים עש רות ארב ים פ לש ובניהם שרה רים ועירם עש . די עוולה ווערט טז)- (שם לב, טו עש

מחמס הפטרת וישלח) - (א, י דערמאנט אין נבואת עובדיה ך כס ה אחיך יעקב ת . די אלע בארויבטע געלט וועט בוש

69

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

צוריקקומען צו אונז לימות המשיח מיט אזעלכע הויכע פראצענטן וואס אפילו די 'קרעדיט קארדס' האבן

.טזנישט די השגות דאס צו רעכענעןחת אנשטאט וואס די גוים האבן צוגענומען ת

ת חש וועל איך זיי מאכן אביאביליג לפי ערך זהב, הנכלומר אתן בלבם לשלם לך כפלים וכפלי זהבברענגען

ותחת , (רד"ק) כפלים מאשר לקחו ממך הם ואבותיהםרזל ותחת העצים זילבער, אביא כסףאייזען הבת רזל ,נחש תך ,ותחת האבנים ב י פקד מת די גוים וש

סטענעס וועס זענען בכח צו רייסן און וואס האבן פא לוםרויבן אידיש געלט פאר גארנישט פיין און איידל ש

יך גש, און (דברים טו, ג)[כמו מאנער ונגש כרי ת (נוסח את הנ

טיילן פאר וועל יזצדקה ובא נוגש והגלני] מעוז צור לחנוכה) .אייך געלט ומתנות לרוב

ארצך שד מע עוד חמס ב בררויב לא יש ושגבוליך פארברעכן מ'וועט רופן מיט די וקראת ,ב

די חומות וואס זענען חומתיך 'ישועה'צונאמען געבויט פאר מלחמה ציייטן, וועלן נאר בלייבן אלס 'מוזיאום שטיקל' פון די תקופת הגלות ווען 'מלחמה'

גלאנציגע -בוך - איז נאך געוועהן אין די ווערטערעריך אפענע חומות צייגן אויף 'ישועה', די אפענע וש

הטויערן וועלן אויסשרייען הל עס איז מער - לויב יחת נישט דא קיין פחדים!

ך עוד עס וועט מער נישט זיין לא יהיה למש לאור יומם רח שיין ולנגה בייטאג, הש לא לבנה הי

לאור ה'והיה לך ווייל ,לך ביילאכטן ביינאכט יאירך ק ואל יטעולם .יך לתפארת

די ליכטיגע צייטן וועלן בלייבן לעולמי עולמים. ך וירחך אונטערגיין לא יבוא מש לא יאסףלבנה עוד ש

י באהאלטן ווערן ך לאור עולם ה'כ למו ,יהיה ל וש .עס וועט מער נישט זיין קיין גלות ימי אבלך ענדיגן

מיט פילע -ווערן די גאנצע בריאה וועט נתעלה 'באנק קאנטערס' איז גרינגער צו דינען דעם

ם. כאייבערשטן ל ך כ יקיםאלע ועמ אויף לעולם ,צדעיא צווייג נצרארץ ישראל יירשו ארץאייביג וואס מט

אראיך האב איינגעפלאנצט ה ידי להתפ .כאמעשפארמערן ברוחניות נישט נאר וועלן מיר זיך

יקים( ם צד ל ך כ טן) נאר אויך בכמות. ועמ דער הקטויזענט מאהל מער, יהיה לאלףקלענסטע שבט

עירובאיכות אני שטארק, לגוי עצום וועט ווערן והצה ה', עת די סקונדע וואס עס קומט די ריכטיגע זמן ב

ה ,"בהישועה ב נ וועל איך עס מאכן קומען פליען אחישלי חיש - א (נוסח זמירות למוצש"ק)[מלשון מיט א שנעלקייט

.]ותמהר ותחיש לגאלנו (נוסח יה"ר אחר תהלים), און גואלי

$ מיר ענדיגן שוין באלד די 'שבעה דנחמתא', און מיר האבן קונה געוועהן פרישע השגות און שטערקערע השתוקקות לגאולה העתידה במהרה

בימינו. øòã ,øòììéî áàæ ïåòîù éáø ö"äâä

ì"öæ áø øòã Çàø Çà איז געוועהן א לעבעדיגער מוסטער פון

éא איד וואס האט געלעבט מיט הויכע השגות פון Äî Âà Çî é Äð Âà ï Ççé ÄL Èn Çä ú Çàé Äá Àa ä Èî Åì ÀL ä Èðeî Áà Æa, תמ י י ש ,המה ואף על פ

ל זה àעם כ ÉåáÈi ÆL í Éåé ì Èë Àa Éål ä Æk Çç Âà.

זיין לעצטע זוממער עלי אדמות, ווען מ'האט זיך

וואו ער פלעגט וויילן געזעגענט פון סאטמאר אינגל קעמפ,

און יעדער איז שוין געוועהן אויפ'ן באס גרייט אלע זומערס,

רטן, און ער אהיימצופארן, האט ער געהייסן דעם באס ווא

איז אריין אין בית המדרש און געשניטן טישטיכער און האט

צוגעדעקט אלע טישן (כדרכו בקודש בכל ערב שבת קודש).

אויף די שטוינונג פון די אומגעדולדיגע קינדער, האט

ער בתמימות מסביר געוועהן, אז משיח וועט קומען נאך פאר'ן

קומענדיגן זוממער, וועט דאך דער בית המדרש אויך פליען

, און עס וועט חלילה זיין א בזיון, (מגילה כט.)קיין ירושלים עיה"ק

ליום שכולו שבת.דעריבער האט ער שוין געגרייט די טישן

דאס לעצטע ביסל צייט וואס מיר ווארטן נאך éאויף Äø Éåà é Äîe÷ וועלן מיר אננעמען די עצה וואס

ò"éæ àæìòáî íåìù øùä ÷"äøä (יארצייט ז"ך אלול) (בנוסח רבון העולמים הנדפס טייטשט אויף די נוסח התפילה

Àa ã בזמירות קודם קידוש ליל שב"ק) Éåò é Äð Åî Âç Çø Àz ÆL Äð Åì Ãà Èâ Àì é Äúeì Èâé .מיר בעטן אז נאך יעצט אין גלות זאל דער אייבערשטער אונז העלפן און משפיע זיין פון די נסים של גאולה העתידה, אז מיר זאלן אויפגעראכטן ווערן שוין היינט פון די שפע וואס מיר וועלן ממילא

ק . (מהר"א מבעלזא, פ' דברים)באקומען מור פ ודיך ואז אשראוי וכנכון ת כ ד ל כ ל לי עצב ואתפ יך ב .וחק

Éåà Àì ä Èø Åä Àî eð Èl Ëë ä Æk Àæ Äð Àå øé Äà Èz ï Éåi Äö ì Çò L Èã Èç ø Éåà Éåø!

סרח העודף ביריעה גנזו לצדיקים לעתיד לבוא. (חגיגה יב.)מפרש כך אומז"ל (פ' בראשית ד"ה ויאמר אלקים) נועם אלימלךבספה"ק .א

ונראה על פי שדרשו חז"ל וירא אלקים . (תמיד לב.)משנה איזהו חכם הרואה את הנולד : (ד"ה משנה) בליקוטי שושנהוזלה"ק יד ת גנז את האור לצדיקים שהם יהיו יכולין לדעת על ידי האור הזה דבר שעת"שהשיי"ל הפירוש ,שגנזו לצדיקים ,את האור כו'

הני (מכות כב:)וזהו שאמרו ,בשם זכר ,והצדיק הלומד תורה לשמה נקרא חכם ,לשון נקיבה ,והנה התורה נקרא חכמה .להיותשעל ידי ,כנ"ל ,בבלאי טפשאי דקיימי מקמי ספר תורה ולא קיימי קמי תלמיד חכם. ואמר התנא איזהו חכם הרואה את הנולד

.האור שבה יכולין לראות את הנולד

70

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

, נתחזק באמונת חכמים שאמרו שהאור הגנוז בתורה מאיר לכל אחד מישראלאע"פ שאין זוכים להרגיש את האור הגנוז .בהרים (דברים כח, כט)עה"פ )תרס"ד(בפרשתנו שנת שפת אמת כיוצא מפורש בספה"ק צ ש ב אפלה והיית ממש ר ב ש העו ר ימש אש , כ

והמצות הם להמשיך אור התורה ,וניתן להם התורה ומצות תורה אור ,נבראו להאיר לכל העולםישראל כי הנה בני כתב וזלה"ק:לכן הכסיל בחושך הולך ,כי הגוף מחשיך אור הנשמה ,י נר מצוה מאיר אור הנשמה בגוףל ידוע ,כי הנשמה אור תורה ,גם בגוף

ך אורך ואפלתך (ישעי' נח, י) ן כתובמאירים את הטבע. וכ בכח התורה ומצות הםישראל ובני ,שהוא חשכת הטבע חש וזרח בהרים צ ה ארץ (בהפטרתנו), וכן כתוב כ ך יכס אבל עתה בגלות הגם שיש לנו התורה והלכו גוים לאורך. ה' וגו',ועליך יזרח וגו' החש

שגם ,אעפ"כ צריכין עכ"פ למשש בתורה ,וממששין בתורה כעור באפלה ,מרגישין האור תורה ועוסקים בתורה ותפלה איןיטה נפלאות מתורתך (תהלים קיט, יח)מבקשין ל זהוע ,העור הממשש באפילה הקב"ה ממציא לו הדרך ל עיני ואב .ג

, (יארצייט כ"ה אלול) הרה"ק רבי יחיאל מיכל המגיד מזלאטשוב זי"עמביא בשם דברים ח, יד) -(פ' עקב באר מים חייםבספה"ק .גולמען הקים את בריתו אשר נשבע ,ש המושל בכל ובידו כח וגבורה ועצה ותושיה לכל דבר"ה וב"ינו בקאמנם אלוזלה"ק: והחשיך וסימא את עיניהם עד שלא יכלו כלל לסבול ניצוצי ,האיר אורו הגדול מול קליפת מצרים בפתע פתאום ,לאבותינו

עד אשר ,ה-ינו נבערו וניערו ברשפי אש שלהבת יקוניצוצי הקדושה בראותם אור אל ,כי מצא מין את מינו ,הקדושה אשר בתוכםלבעור בו מעט שהאור התחיל ,וכן נעשה למטה בפרעה ועמו ,וגרשו אותם בכח גדול וחזק מהם ,לא יכלה הקליפות לסובלם

ושלחם וגרשם מארצו בכח גדול וביד חזקה. ,עד לבסוף שהיתה ההבערה קשה ולא היה יכול לסבול ,והכהו במכות גדולות ,מעטכי המלח ,אבל לפי טבע המקבל המשתנה תשתנה פעולתה ,כי החמה בטבעה חמה ,אמרו בזה הדמיון: (שם) המהרש"אז"ל .ד

י עליון לא תצא הרעות והטוב ,נקרש והשעוה נמס רשעים ,לפי המקבל ברך כי אםולא תשתנה פעולתו ית ,(איכה ג, לח) כן הוא מפנור וגו' הפטרת שבת הגדול) -(מלאכי ג, יט והביא מקרא .נידונין בה וצדיקים מתרפאין בה ת א בער כ ה היום ב התנור הזה עיקר פעולתו ,הנ

כן הענין בזדים וכל עושי רשעה שילהט אותן ,אבל לפי טבע המקבל שהקש מתלהט בו במהרה ,ובת האדם לאפות בו הלחםלט .שעיקרו לטובת הצדיקים שמתרפאין בו ,יום הבא

ם (דברים לב, לה)מפרש הפסוק (פ' האזינו) באור החיים הק' ל אומרם ז"ל שלעתיד לבא יוציא ה' חמה ל דרךע ,לי נקם ושם ל ם שכר ,מנרתקה הרשעים נידונים בה וליהטה אותם והצדיקים מתרפאים בה, והוא אומרו לי נקם וש ל פי' נקם לרשעים וש

.טוב לצדיקיםי בא : (בהפטרתנו) מעגלי צדק להרה"ק רבי מענדל מדעעש זי"עבספה"ק .ה (שה"ש ו, ר״ת אלול'. נראה לי עפ"י אורך כוקומי אורי כ

לח ידו כ (שם ה, ד)על מה שכתוב (יארצייט כ"א אלול) ות דבשהיערתב שכל דרך עו'. י כ'דודי ל 'דודי ו 'ני ל 'א ג) ו', ומעי המו כו' דודי ש אם המו כן עתוכ, בא אורך כו׳ רבכ כיכו', קומי אורי הווז כו'.אני לדודי וזהו, תחלה דלתתא רותאתעא יךרשצ והעיקר. שיי"ע

ויראת שמים חשוב ויקר מאוד. רסמו רידב לשמוע צמןעמ ןריעורתמ ישראל .והוא משל על השמחה והטובה ,את ירושלים קומי והאירי כי בא לך ההארה הראויה לך מפרש: מצודותב .ותפס גונבי לילה, מחמת שהיו עייפים בבוקר, וזהו סימן מובהק שהם עשו 'טונקעלע כ"ה אלול)(יארצייט רבי אלעזר בן רבי שמעון .ז

.(ב"מ פג:)געשעפטן' בלילה : כי מנהג מי שהוא בחושך לראות היושבים באור.באבן עזרא .ח

בא רק על - ונוגה .כמו השמש ואור הנר ,הוא דבר המאיר מצד עצמו -אור .נוגהוההבדל בין אור :י)(ישעי' יג, המלבי"םז"ל .דבר שאין לו אור מצד עצמו רק מקבלו מזולתו, ככדור הירח המקבל אורו מן השמש

.יתרחב לבך בעבור רוב הטובה והשמחה. כי המון עושר העכו"ם השוכנים בפאת המערב יתהפך לבא לךמפרש: במצודות .ט הלות ה'ישראל הוא שיתיחדו בספור ת כי עד אותו הזמן ,הלות ה'בספור ת לפי שיהיו אומות העולם חדשיםמפרש: הרד"ק .י

.וכל מספר חדשות יקרא מבשרמפורש: כי יותר יעופו מהרה בשובם אל קניהם ממה שיעופו בצאתם מהם מפני שממהרות לשוב אל גוזליהם שהניחו ברד"ק .יא

להאכילם מאשר בפיהם. םמפרש: ברד"ק .יב ספ כסף ובזהב וברכוש (עזרא א, ד)בעולי בבל כמו שנאמר ,של העכו"ם ,וזהבם כ י מקמו ב אוהו אנש ינש

ם .ובבהמה .כי ישמעו את שמע כבודו וגדלו שיעשה בהוציאו עמו מהגלות ובעשותו נקמה בשונאיהם ,יך ק אל ה' לש: ונראה לי לפרש לפי זה שקאי על כסף וזהב של אומות (בפרשתנו על ההפטרה) ד מזלאזיץ זי"עתורי זהב להמגיוכתוב בספה"ק

יך צדקה (לקמן פסוק יז)העולם שיביאו לשם ה', הא דכתיב , ר"ל הא דאומות העולם גוזלים לישראל יחשב לנו לצדקה. ונראה לי ונגשדישראל שאבד לו סלע ובא עני ומצאו, יחשב לו לצדקה כמו שהוא פסוק י"ז בסופו)(ה' ליתן טעם לזה על פי דאיתא ברש"י פרשת ויקרא

בעצמו היה נותן לו. ולפי זה כשיביאו לעתיד לבא כספם וזהבם לשם ה', וכל כספם וזהבם הוא מאשר גזלו מישראל, ממילא פיר לצדקה, וק"ל.כשיקדישו ממונם לשם ה', יחשב כאילו ישראל בעצמם הם המקדישים, לכך יחשב לישראל ש

אז כל האומות יעבדו גם כן את השם, וזהו מחמתינו שנעבוד את השם בכל : (פ' לך ד"ה ואעשך לגוי גדול) מאור עינים כתוב בספה"ק .יג . וכל עבודתם שיעבדו את השם לעבודתינו מתחשבדרכיו, גם בארציותינו, והמה משותפים עמנו, ונעלה אותם בעבודתינו,

תעופה, הראה לאחד מנכדיו החשובים שליט"א איך -בשדההגה"צ אבד"ק ראדומישלא לאנדאן שליט"א פעם בהיות .ידשיושבים בני אדם על כסאות גבוהות, ואחרים מצחצחים להם את הנעלים, ואמר לו: כך יהיה בביאת המשיח, שהמלכה

מענגלאנד תצחצח את הנעלים שלנו!

71

"ההפטרה נר" מכון של האדיבה םברשות נדפס

(בינדן) לאסר ח)תהלים קמט, -(פסוקי דזמרה ש מזכרונינו לעולם, כיון שמזכירין אותו בכל יום ' לא ימוומלכיהם נהוגים'ים זק כבלי (קייטן) מלכיהם ב דיהם ב : אחר שהזכיר לעשות נקמה בגוים, ובאבן עזרא(אייזען). ברזל(אנדערע מין קייטן) ונכב

.ומלכיהם נהוגיםהזכיר גם מלכיהם על דרך : הכוונה דשוד מלכים אשר שללו ישראל ושבו אותן והוליכן אהבת יונתןמצינו בספה"ק מליצה ישרה בעד כלל ישראל .טו

במאסר אל ארציהן, זה יינק ישראל, כי בזכות זה יזכו בדין, שהקב"ה מניח את העבירות על שרו של עשו.עתידין אומות העולם להחזירן למלך המשיח ,הדורונות שנתן אבינו יעקב לעשוכל אותן יב)(בר"ר עח, בא וראה מדרש מפורש .טז

העשירות לרוב שיגיע אלינו בלי שום טרחא במהרה בימינו. וז"ל: ואני שמעתי ב'נחמד למראה' ועינינו תראינה , ע"כ.לעתיד לבאלאו דוקא אותן הדורונות לבד שהביא לו הוא מה שעתידין להשיב עובדי כוכבים למלך המשיח, הרב מהר"ש פרימו ז"למשם , כההיא כל מה שפרו ורבו מאותה השעה ששלח יעקב הדורון לעשו עד שיבוא המלך המשיח, חייבים הם להחזיראלא

שעבר על פתח ביתו של רבי חנינא בן דוסא בעזי דרבי חנינא בן דוסא ובתוס' שם, מעשה באדם אחד (כה.)דאמרינן בפ"ב דתענית היו מי שלא רצו לקבל 'ווידערגוטמאכן געלט' מאת והניח שם תרנגולים, והרבו ביצים ותרנגולים, וכשבא נתנם לו בגדולי גדולים, ע"כ.

העמלקים ימ"ש, באמרם כי יותר טוב לקבלו לימות המשיח עם הרבה פראצענט.אצל אסיפה גדולה בוויען, רצה איזה 'עוסק בצרכי ציבור באמונה' ליכנס אל החפץ חיים ם זי"עהגה"ק בעל החפץ חייכשהיה .יז

לשאול על איזה ענין לדעת את המעשה אשר יעשה, כפי אשר יראה החפץ חיים ב'אור הגנוז' שלו. נתנו לו רשות ליכנס ולשבת שיוכל לדבר עם החפץ חיים. ליד השלחן אשר שם סעד ארוחתו, ואחר ברכת המזון יתנו לו חמשה דקות

, ופתח את פיו ושאל כמובא בספרים) - (תהלים כג וגו' רעי לא אחסר ה'מזמור לדוד כשישב ליד השלחן אמר אז החפץ חיים ימה הפשט של ל ימי חי פוני כ , הלא טוב וחסד הם לא 'רודפים'. ותירץ שלפעמים בא היצר הרע אל 'עוסק אך טוב וחסד ירד

בצרכי ציבור' עם 'עצה טובה' שלא טוב להיות נרדף מכל מיני 'פרעשורס', כפי שהוא מנת חלקו של כל עוסק בצרכי ציבור י אדם לעמל יו באמונה, על כן יעץ לנו דוד המלך ע"ה, שרדיפות הללו הם טובים, ד כ , ומן השמים יתנו לו רדיפות אחרות (איוב ה, ז)ל

' יהיו הרודפים שלו, כי ככה יקבל גם שכר גדול.טוב וחסדבמקום הרדיפות של העסקנות שלו. על זה מתפללים שאך 'אחרי ברכת המזון נפרד האיש ההוא מהחפץ חיים בלי לדבר אתו כלל, ולתמהון המשב"ק, הסביר, כי אשתו טוענת

קנות שלו, לוקח ממנו את ה'דם התמצית' שלו, ושלא יהא לו שום עסק עמהם, והפשירו שישאלו החפץ חיים. וכנראה שהעס .(חפץ חיים עה"ת, פ' ראה)ראה ב'אור הגנוז' שלו גם את השאלה שרצה לשאול...

יך ועפי"ז אפשר לפרש אידענ'ס וועגען', ויהא חלקו , ע"י שיעשה טובות 'פארצדקה -, שהלוחצים שלו יהיו רק ונגש ממזכי הרבים שאין חטא בא על ידם.

וכי לאיזה צורך השמיענו שהחומות יקרא בשם ישועה (ליל שב"ק כי תבוא תשמ"ט)הקשה כ"ק אדמו"ר רבי שלמה מבאבוב זי"ע .יח, שבכדי להמשיך ישועה צריכים להאמין (פ' בשלח)בקדושת לוי והשערים בשם תהלה. ופי' על דרך העבודה, עפ"י דאיתא

מע עוד חמס בהשי"ת באמונת אומן שבידו להושיע, ולהודות להשי"ת עוד קודם הישועה על הישועה הקרובה לבוא. וז"פ לא ישגבוליך בר ב ארצך שד וש שתאמין בישועת ה' כחומה שאי אפשר ,וקראת ישועה חומתיך , עצה טובה קמשמע לן הנביאאולם ,ב

ה, לזוז או לבקוע הל עריך ת , שעוד בעמדו אצל השער, דהיינו לפני הישועה, כבר צריכים להודות ולהלל לשמו יתברך.ושת עזב האומות ונתן "השיש ה',ואתכם לקח (דברים ד, יט) עה"פ (יארצייט שב"ק ח"י אלול)גור אריה למהר"ל מפראג זי"ע בספה"ק .יט

להם אור השמש בלבד, שהוא אורם, ועזב אותם אל הטבע בלבד, אבל ישראל לא נתן להם אור השמש בלבד, רק בישראל כתיב כאילו אמר שאור השמש נתן לאומות , , והוא מאיר להם להנהיגם בכל מעשיהםה'לאור עולם. וזהו ואתכם לקח ה'והיה לך

., והוא מתקן הנהגתםה'אבל אתכם לקח , בזה יתקנו הנהגותיהם על ידי אור טבעילהאיר להם, ו, (בריש פרשתנו)ברביד הזהב עפ"י המבואר (ליל שב"ק נצו"י תשמ"ט) כ"ק אדמו"ר רבי שלמה מבאבוב זי"עופסוק זה פי'

ררו בהמשך הזמן, וזהו רק ע"י עסק שצריך בן ישראל להאחז בהתעוררות ובהתלהבות הבאים לו בימים אלו, בכדי שלא יתק(בר"ר ג, שמבואר במדרש ,לאור עולם ה'והיה לך התורה, כיון שהתורה היא נצחיות, וממילא נשארה גם התעוררות לנצחיות. וז"פ

ם צד שאור היינו התורה הק', וזהו אור עולם שהתורה היא נצחיות. ובכח התורה יכול להיות ה) ל ך כ לעולם יירשו , מחמתיקיםועמ , שבכח התורה יורשים הרצון וההתעוררות ונשאר לעולם, ונהיה כולנו צדיקים.(בר"ר ה, ח), ארץ מלשון רצון והתעוררות ארץ

, האוצרותלעתיד יתגלו : לענ"ד אפשר לומר, כי הלא יארצייט כ"ג אלול) - (בהפטרת שופטים, ד"ה חנם נמכרתם ברית אברםבספה"ק .כ, ר"ל כשתכלה ולא בכסף (ישעי' נב, ג), אז ג"כ יסור הקנאה מכל ישראל. וז"ש לא יהיה הכסף נחשב לכלום אצל האדםוכאשר

שלא יצטרכו לחזור אחר הכסף משום שלא יהיה נחשב הכסף אצלו לכלום, אז יסור הקנאה, ואז (סנהדרין צז.)פרוטה מן הכיס אלו ג ן.יהיו נגאלי - ת

עי: ובמהר"י קראמפרש: כדרך בן אדם שישמח במעשיו בהיותם מתוקנים. באבן עזרא .כא , לא יצרתי אותם בעולם כי נצר מטר"ל העם ,הענף אשר נטעתי מעשה ידי הוא ויש מה להתפאר בו: ובמצודותאם לעשות להם נסים וגבורות כדי להתפאר בהם.

.אשר בחרתי אתפאר בו כי יהיו צדיקים ותמימים

72

בשעת מיר גרייטן די נרות פאר חודש תשרי תשע"ד הבעל"ט זענען נאך געבליבן עטליכע בשעת מיר גרייטן די נרות פאר חודש תשרי תשע"ד הבעל"ט זענען נאך געבליבן עטליכע בשעת מיר גרייטן די נרות פאר חודש תשרי תשע"ד הבעל"ט זענען נאך געבליבן עטליכע בשעת מיר גרייטן די נרות פאר חודש תשרי תשע"ד הבעל"ט זענען נאך געבליבן עטליכע (מסוגל לזש"ק (מסוגל לזש"ק (מסוגל לזש"ק (מסוגל לזש"ק ת: שבת סליחות; ראש השנה ת: שבת סליחות; ראש השנה ת: שבת סליחות; ראש השנה ת: שבת סליחות; ראש השנה ווווגעלעגענהייטן מזכה צו זיין די רבים מיט ספאנסארן הפטרגעלעגענהייטן מזכה צו זיין די רבים מיט ספאנסארן הפטרגעלעגענהייטן מזכה צו זיין די רבים מיט ספאנסארן הפטרגעלעגענהייטן מזכה צו זיין די רבים מיט ספאנסארן הפטר

....(מסוגל לשמחה)(מסוגל לשמחה)(מסוגל לשמחה)(מסוגל לשמחה); חג הסוכות ; חג הסוכות ; חג הסוכות ; חג הסוכות (מסוגל לעשירות)(מסוגל לעשירות)(מסוגל לעשירות)(מסוגל לעשירות)יום הקדוש שחרית; מפטיר יונה יום הקדוש שחרית; מפטיר יונה יום הקדוש שחרית; מפטיר יונה יום הקדוש שחרית; מפטיר יונה שבת שובה; שבת שובה; שבת שובה; שבת שובה; ; ; ; ; ולנחת)ולנחת)ולנחת)ולנחת) וכל הקודם זכה!וכל הקודם זכה!וכל הקודם זכה!וכל הקודם זכה!

ובזכות הפצת דברי נביאי האמת וצדק תזכו לרב טוב סלה ושנה טובה ומתוקה.ובזכות הפצת דברי נביאי האמת וצדק תזכו לרב טוב סלה ושנה טובה ומתוקה.ובזכות הפצת דברי נביאי האמת וצדק תזכו לרב טוב סלה ושנה טובה ומתוקה.ובזכות הפצת דברי נביאי האמת וצדק תזכו לרב טוב סלה ושנה טובה ומתוקה.

Ö :ïåôìè 718-871-6846 Ö :ñ÷òô 718-871-6962 Ö:øàåã 1189-44th Street Brooklyn, NY 11219

לוי

פו� די גרויסע חכמי ישראל אינע דור צוויש� די תנאי או�ער איז געווע� אבער אי�, סת" לוי"� נאמע� 'אי� תלמוד בבלי ווערט דערמאנט לוי מיט. אמוראי

".לוי בר סיסי: "� נאמע� פו� זיי� פאטער'מיטתלמוד ירושלמי ווערט ער דערמאנט אוי�

וועלכער האט אי, ער איז געווע� פו� די גרויסע תלמידי פו� רבי יהודה הנשיאער ווערט פאררעכנט צוויש� די חכמי וועלכע האב�. זייער מחשיב או� מכבד געווע�

הערט פו� זייערלויט ווי זיי האב� עס גע, � מסדר זיי� די ברייתות'זי� באשעפטיגט מיטאי� תלמוד ווערט. וועלכער האט מסדר געווע� די משניות, רבי יהודה הנשיא, �'רבי

האט ער מכבד געווע�, רבי שמעו�, אז ווע� רבי האט חתונה געמאכט זיי� זו�, דערציילטאז די איינוואוינער פו� שטאט, אזוי ווערט אוי� דערציילט. לוי מיט די ברכת הנישואי�

וועלכער זאל, האב� געבעט� פו� רבי ער זאל אויפנעמע� איבער זיי א חכסימוניאהאט זיי רבי געשיקט זיי�. מורה משנה או� עוסק בצרכי ציבור, חז�, דינע� אלס דרש�

".לוי"תלמיד

,ווע� רבי אפס האט געדינט אלס ראש ישיבה אי� ציפורי, נא� די פטירה פו� רבי

או� ער האט, ארט אינע הוי� פו� בית המדרשהאט לוי באשטימט זיי� וואוינהאט לוי גענידערט, נא� די פטירה פו� רבי אפס. געלערנט מיט רבי חנינא בר חמא

גרויסע, או� ער איז אויפגענומע� געוואר� מיט גרויס כבוד דור� די ארטיגע, קיי� בבל .דארט האט ער פיל אויפגעטו� צו הייב� די תורה אי� בבל. חכמי

דער טאטע פונע-האט געהאט א ספעציעלע קשר מיט אבא בר אבא לוי זיי ביידע זענע� געזעס� או� געלערנט תורה אינע אלט� בית. אמורא שמואל

עס איז-ש� " (ש� ויתיב"וועלכעס איז אנגערופ� געוואר� , המדרש אי� נהרדעא)ט ערגע� אנדערש או� עס האט זי� באזעצ-ויתיב , אויסגעריס� געוואר� פו� איר ארט

פו� שטיינער או� זאמד וואס ער, וואס איז געבויעט געוואר� דור� יכניה מל� יהודהמגילה(ווע� ער איז אנטלאפ� געוואר� קיי� בבל , האט געברענגט מיט זי� פו� ירושלי

,או� נא�, רב אסי, ווי שמואל, פילע תלמידי האט ער פארמאגט אי� בבל.) כט .רגעגעב� הלכות אי� זיי� נאמע�וועלכע האב� איבע

מספיד געווע� מיט א, אבא בר אבא, האט אי זיי� חבר, ווע� לוי איז נפטר געוואר� .גרויסע הספד

די דור צוויש� די תנאי� או� אמוראי� /די הייליגע תנאי� או� אמוראי�

אבער דאס האט נישט אפגעהאלט,הימל 'איבערא הייסע זי האט געשיינט די גבאי� האב. די געטרייע גבאי צדקה פו זייער טעגליכער ארומגיי

צוזאמגעקליב אאו , ני� בני רחמני�רחמ, אנגעקלאפט אוי� די טיר פו איד .פרוטה נא� א פרוטה פאר פארשידענע צדקה צוועק

אז ווע אימער זיי האב געזע רבי אליעזר, די גבאי� האב געהאט א מנהגאו געווארט אי א באהאלטענע, האב זיי זי� באהאלט פו אי�, איש ברתותא

.פארלאז דאס ארטווינקל ביז ער וועט ?פארוואס האב זיי אזוי געטו

ווייל רבי אליעזר האט פארמאגט א ווייכער האר� או ער איז געווע אער האט באגעגנט די גבאייעדעס מאל וואס או , זעלטענער בעל רחמנות

נישט, מיט זי�פארמאגט האט ער זיי אוועקגעגעב אלעס וואס ער האט , צדקה ! ער האט אלעס געגעב פאר צדקה. פרוטהאפילו א פאר זי� איבערלאזנדיג

יענער טאג איז רבי אליעזר ארויסגעגאנגע מיט א שיינער סומע געלט איאו אט האב די. כדי איינצוהאנדלע נד פאר זיי טאכטער די כלה, זיי האנט

.גבאי� פונדערווייטנס באמערקט רבי אליעזר,אבער רבי אליעזר, ילט זי� צו באהאלטהאב זיי געאי, אזויווי אלעמאל

ער איז זיי. האט זיי נישט אפגעלאזט, וועלכער האט זיי שוי באמערקט .ביז ער האט זיי באגעגנט, נאכגעלאפ

אי� באשווער איי� איר זאלט מיר דערצייל פאר וועלכע צוועק איר גייט"גבאי� האב געזעדי . האט זי� רבי אליעזר געבעט פאר זיי!" יעצט נא� געלט

האב זיי אי� דערציילט אז זיי, אז רבי אליעזר איז אנטשלאס מיט זיי מיינונג .קלייב צוזא� געלט כדי חתונה צו מאכ א יתו� או א יתומה

האט רבי!" אי� בי זיכער אז די יתומי� קומע פריער ווי מיי טאכטער"קיינע עלטער וועלכע זאלזיי האב דא� נישט ", אליעזר אויסגערופ פעסט

."פאר זיי זארגהאט ארויסגענומע פו זיי טאש , אנע קווענקלניש, או רבי אליעזראו מיט גרויס שמחה האט ער , אויסער איי זוז, דאס גאנצע געלט

.אוועקגעשאנקע זיי געלט פאר צדקהר האט רבי אליעז, מיט דע� איינע� זוז וואס איז פארבליב ביי אי�

�מאגאזי -או ער האט עס אריינגעלייגט אי די וויי�, געקויפט אביסל וויי .וואס ער האט געהאט אי זיי הוי�

וועלכע האט מיט א איינגעהאלטענע� אטע� געווארט אוי� , זיי פרויהאט געפרעגט , ס אומקער זי� מיט די נד פאר זייער טאכטער'איר מאנ

האט דיי טאטע געברענגט מיט זי� פו וואס, זאג נאר: "פו די כלה "?מארק

אבער אי� האב ", האט די טאכטער געענטפערט" ,אי� ווייס נישט"האט ער אריינגעלייגט אי , באמערקט אז אלעס וואס ער האט געברענגט

� ."מאגאזי-די ווייזי איז , די מאמע איז באלד געגאנגע זע פו וואס עס רעדט זי�

די מאגאזי איז געווע : או וואונדערלי�, מאגאזי-יי�געקומע צו די וו�אריינגעקוועטשט געוואר שוי אפילו וויי� איז אז , אנגעפולט מיט וויי

או די טיר האט זי� נישט געקענט עפענע פו גרויס , לעכל-די שליסלאי ...געדרענג

די מיידל איז געגאנגע דערצייל פאר איר טאטע איבער דע� נס וואס אז דער באשעפער האט אריינגעברענגט א ברכה , האט מיט אי� פאסירט

רבי אליעזר האט אבער נישט געוואלט הנאה האב פו . אי זיינע אוצרותאז אי� גיב די , אי� מא� א נדר: "האט ער געזאגט פאר זיי טאכטער, נסי�

או דו זאלסט נעמע דיי טייל ווי אלע , אלע וויי� אוועק פאר הקדש ."רעמעלייט וועלכע זענע נהנה פו הקדש געלטא

æç òâéìééä òøòæðåà ïåô ïòâðåìééöøò"ì:

.)תענית כד(זורע צדקות

~ע"זי' פו� צדיקי� הק געדאנק�שארפעאו� ,ווערטער קורצע ,ערצעהלונג� אינטערעסאנטעא וועכענטליכע זאמלונג פו� ~

.'כיתה ה, תלמוד תורה דחסידי בעלזא אנטווערפע- ג"תשע תבואכי פרשת 373. גליו מס' שנה ח כל הזכויות שמורות- וואלקענפעלד י בנציו�"ע

¼õ¼õ¼õ¼õíþî³ ó¼òîõ þ¼¬þ¼îî ñþíþî³ ó¼òîõ þ¼¬þ¼îî ñþíþî³ ó¼òîõ þ¼¬þ¼îî ñþíþî³ ó¼òîõ þ¼¬þ¼îî ñþþ®îê þ®îê þ®îê þ®îê µêîî −ð öîõ í¾þõ −ð ¹−îêµêîî −ð öîõ í¾þõ −ð ¹−îêµêîî −ð öîõ í¾þõ −ð ¹−îêµêîî −ð öîõ í¾þõ −ð ¹−îê

).ב� כו( 'וגו ב�נא ו�מ� �

ז אי" טנא"דאס ווארט : זאגט א רמז" בעל הטורי�"דער אי� די " ס"או� דערפאר איז נישטא אות , 60בגימטריא

איז א רמז " טנא"אז : קע� מע� צולייג��. ביכורי�פרשה פו� ולקחת : " די תורה זאגט�. ס" מסכתות פו� ש60אוי� די

זאלסט נעמע� אלע דיינע , "האדמהמראשית כל פרי , ערדדיגע פארגעניגענס וואס זענע� צוגעגליכ� צו 'גשמיות

או� דו זאלסט זיי אריינלייג� אי� די , "בטנא ושמת: "�או .תורה

)תשואות ח" (

í ).ב�כו( 'וגו האדמה )רי 'ל מרא%ית ולקח� � Èã Èà ã Åø Éåé

Àê Éåz Àì eä Åã ÈN, ä Æà Éåø Àå äÈð Åà Àz ä Èø Àë Äa ÆL, Àê Åø Éåk Èäé Æì Èò é Äî Æâ ï Èîé Äñ Àì, ø Åî Éåà Àå: é ÅøÂä eæ é Äøeké Äaí )י"רש.(

, דהושורד יד� א: איז נוטריקו�" מראשית"דאס ווארט א רמז צו די ווערטער פו� �. סמנהמ, שבכרהאנה תואה ר

.'י הק"רש )השמועה מפי(

í ).ב�כו( 'וגו האדמה )רי 'ל מרא%ית ולקח� � Èã Èà ã Åø Éåé

Àê Éåz Àì eä Åã ÈN, ä Æà Éåø Àå äÈð Åà Àz ä Èø Àë Äa ÆL, k Àê Åø Éå Èäé Æì Èò é Äî Æâ ï Èîé Äñ Àì, ø Åî Éåà Àå: é ÅøÂä eæ íé Äøeké Äa )י"רש.(

ש זעהט טווע� דער מעננאר ? !גמי דווקא א !סווארפאקע� דא# זיי� אז , בליהטו צרוכטדי פ, �סזיי� פעלד צעוואקמיי� כח או� � (! ועוצ� ידוחיכ !:אז, ער וועט טראכט�

, א דאנק זיי� ארבייט�. געמאכטעסאל האב� דאס) שטארקייט מיט דעקטדי פעלדער בא נע�ע ז� ,פלאנצ�, זייע�, אקער� זיי� האר% וועט מיט או�, טפרוכימער מיט י או� די בתבואה

ר די חז!ל געהייס� פאדער האב�. לט ווער�הושטאל% אנגעפאי� בית נא# איידער ער ברענגט זיינע בכורי& ,שטדע& מענתיבות ווי די ראשי, !גמיא ! זאל ער פריער נעמע� ,המקדש

כדי ער זאל באגרייפ� אז די ,!'העשי מדולי� ג !:מאכ� ארבייט זיי"ט פו� שאי� פעלד או� אי� גארט� איז ני ברכה

נדער פו� די אלע געוויקס� איז פו�יאז די וו רנאאו� חכמה .עול�-של-רבונו ברכה פו� רדע

)ובערס סאבי משה לייבר(

).ה�כו(י אר0י אבד .ב �ווייל ער " (לב" הארמי"דער יצר הרע וואס ווערט אנגערופ�

זוכט בלויז איי� , )ווייסלע עבירות זאל� אויסזעה� מאכט אמיר זאל� פארגעס� אז דער אייבערשטער : איינציגער זא#

אזוי �, קינדער או� אז מיר זענע� זיינע פאטעראיז אונזער ג� איבערצורעד� מיר דאר� ער זי# שוי� נישט צופוהל 'לא

ב" " א מענטש וואס ווייסט נישט אז ער איז א �. זאל� זינדיג� דער �" ארמי: " דאס מיינט�. זינדיגט שנעל או� גי#" מל1

וויל מאכ� מאכ� פארליר� פו� אונז די �" אביאבד ", יצר הרע !פאטערגעוויס� אז דער אייבערשטער איז אונזער

)נתיבות שלו�(

).ה� כו(בד .בי ו2רד מצרימה אר0י א �איז נישט ריכטיג או� שיי� אז א פאטער זאל געב� פאר 'ס

ווייל דאס ברענגט צו , פו� די אנדערע קינדערמעראיי� קינד אבער טאמער איינער . צוויש� די ברודערשנאה או� קנאה

ווייל יעדער , דעמאלטס שאדט דאס נישט, בכוראיז א , איז א� אנגענומענער או� נאטורליכער זא#ווייסט אז דאס

. ווי די אנדערע ברודערסמער� בכור 'צו געב� פארווייל ער , האב� די ברודער פיינט געהאטיוס3 הצדיק �

אבער טאמער וואלט ער געווע� . האט באקומע� מער פו� זיי . וואלט� זיי דאס אנגענומע� מיט פארשטאנד, בכורדער

דער זוה� �וגעברענגט אז יוס� הצדיק ווער האט צ, אצינדוואס האט , לב" הארמי: ? זאל נישט זיי� דער בכור� רחלפו�

וואס דאס האט שפעטער . רחל מיט לאהאויפגעטוישט גלות "או� " יוס3 מכירת"צוגעברענגט קנאה או� שנאה מיט

דור# " ארמי אבד אבי: " דאס מיינט די פסוק�". מצרי�וירד "� פגעטוישט לאה מיט רחל דע& וואס לב� האט אוי

".גלות מצרי�"דאס האט שפעטער צוגעברענגט , "מצרימה )האורי� ילקוט(

ויביאנ5 אל ה0קו� הזה וי�" לנ5 את ה.ר4 הזאת �eð - ).ט�כו(' וגו Åàé Äá ÀéÇå ì Æà í Éå÷ Èn Çä äÆæ Çä - äÆæ úé Åa L Èã À÷ Äî Çä, ï Æz ÄéÇå eð Èì ú Æà

Èà Èäõ Æø úà Éæ Çä - Éåò Èî ÀL Çî Àk )י"רש.(

די איד� זענע� דא# צו& ערשט , אייגענטלי# איז שוועראו� דערנא# געבויעט דע& , אר4 ישראלאריינגעקומע� קיי�

דא� פארוואס ווערט אויסגערעכענט דער בית , בית המקדש יונת" ב" עוזיאל: די תירו% איז אזוי�? ערשטהמקדש צו&

אז ווע� די איד� האב� מקריב געווע� אי� , אי� תרגו&זאגטהאט זיי דער אייבערשטער , קרב" פסחמצרי& דע& ערשט�

, געפיהרט מיט וואלקענס קיי� ירושלי& צו& מקו& המקדשאו� דערנא# , געגעס� דע& קרב� פסחדארטאו� זיי האב�

קומט אויס לויט . האט מע� זיי צוריק געקערט קיי� מצרי& איידערענע� געקומע� צו& בית המקדש אז די איד� ז, דע&

...זיי זענע� אריינגעקומע� קיי� אר% ישראל )ע4 חיי�(

).יד�כו(6א עבר�י מ0צותי7 ו6א %כח�י �ימי& נוראי& זאג� : ע זאגט אזוי"זי" קדושת לוי"דער

כי זוכר כל הנשכחות אתה הוא "מיר ביי& דאווענע� אז דער אייבערשטער געדענקט אלעס :דאס מיינט". מעול�

או� ער פארגעסט , פארגעס"וואס דער מענטש פראבירט צו סיי ביי , געדענק"אלעס וואס דער מענטש פראבירט צו

טאמער א מענטש : ביי מצוות. עבירות או� סיי ביי מצוותאו� , פראבירט צו געדענק� די מצוות וואס ער האט געטוה�

דא� � גאוהי� האר% א געפיהל פו� דאס ברענגט אריי� אי� זיטאמער : או� ביי עבירות. פארגעסט דאס דער אייבערשטער

או� ער ווייסט אז ער , זיינע עבירותגעדענקטדער מענטש אוי# דאס וועט דער �דאר� דערוי� תשובה טוה�

טאמער א מענטש : או� פארקערט. פארגעס"אייבערשטער ווייסט אז זיי זענע� פארגעסט פו� זיינע מצוות ווייל ער

. דאס דער אייבערשטערגעדענקט דא� �גארנישט ווערד דאס קע� אוי# זיי� די פשט פו� די ווערטער וואס דער

לא עברתי : "מענטש זאגט ווע� ער ברענגט ביכורי& אייגענטלי# איז שווער צו �". ממצותי1 ולא שכחתי

ירותעבזאגט מע� דא# ווע� מע� טוהט " וידוי", פארשטיי�די רייד וואס דער מענטש ? מצוותאו� נישט ווע� מע� טוהט

קע� " אי1 האב נישט עובר געווע" אוי3 דיינע מצוות: "זאגט ? גאוהדא# צוברענג� צו

אי# �" ולא שכחתי" נאר דער מענטש באקלאגט זי# �אבער אי1 האב ", האב געטוה� מצוות או� געגעב� צדקה

ווייל ווע� מע� טוהט .. ".נעבע1 נישט פארגעס" דערפו" !מצוות דאר� מע� ווי שנעלער פארגעס� פו� זיי

)'ספרי� הק (

ה%קיפה מ0עו" קד7% מ" . 'כל א%ר צ5יתניע�יתי � Èò ÄNeðé Çîä ÆL Èâ Çæ Àø Èz Èò Åìeðé, Âò ÅNä Çà Èzä Çîä ÆL Èò Æì Èêé Çì ÂòN Éåú )טו,יד� כו( 'ה9מי� וגו

åëå'. )י"רש.(

פארוואס ווערט , איז שווער צו פארשטיי�'ס אייגענטלי#נאר ענטפערט ? "גזירה"מצות הפרשת מעשרות אנגערופ� א

, זי1מצות מעשר פאר : ע אזוי" זימענדל קאצקער' ק ר"הרה: נאר דאס זאג� די ווערטער, איז טאקע נישט א גזירה

נישט געווע� א ווע� דאס וואלט � ". צויתני עשיתי ככל אשר"וועלכער איד וואלט דע� געקענט ארויסזאג� , זאג"מצוה צו

? "אלע מצוות אי1 האב געטוה": "אזעלכע ווערטער פו� מוילקע� ' א גזירה דאר� מע� טוה� כאטש מ�? נאר וואס דע��

... נישט

ה%קיפה מ0עו" קד7% מ" ה9מי� 5בר: את ע70 � ).טו�כו( �ראלאת י

איז די " השקיפה: "אז דאס ווארט, די מפרשי& זאג�איז , זאקצו גיי� אנגעקליידעט מיט א �" (יפה-ה�ק: "אותיות

רב ראפשיצער� 'האט אמאהל נאכדערצעהלט פאר' מ�). שיי"וועלכער ווייזט ארו& פאר , ע אז עס געפונט זי# א איד"זי

ערע קליידער גייט ער אנגעטוה� אז אונטער זיינע טיי, יעדע&זאל גלייב� אי� 'או� מיט דע& וויל ער מ, א 'ראסטע זאק

... איה& אז ער איז א דערהויבענער או� הייליגער מענטש ווע� איז �" יפה-השק: "האט דער ראפשיצער געזאגט

צו גיי� אנגעקליידעט מיט א שיי"איז 'געזאגט געוואר� אז ס ווע� נאר דער �" י�ממעו" קדש1 מ" השמ: "זאק

או� נישט ווע� , אייבערשטער אליי� אויב� הימל זעהט דאס ... איינע&יעדע�ער באווייזט זי# פאר

).ו�כח( ;ר5: א�ה ;בא7 5בר5: א�ה ;צאת7 �צו& ערשט : וואלט געדארפט שטיי� פארקערט'ס

" בבוא1"או� דא� , פו� שטובארויסווע� דו גייסט " בצאת1" רביענטפערט דער הייליגער ? צוריק אריי�קומסטווע� דו

ע אז די פסוק איז מרמז אוי� די איד� וועלכע " זילובלי"פו� צו& ערשט דאר� מע� �. פאהר� צו& צדיק אוי� יו& טוב

או� דערנא# זי# , אראפ ווארפ� פו� זי# אלע שלעכטסטע מיט די ערנס. באהעפט� אי� די קדושה פונע& צדיק

קע� די השפעה פונע& צדיק ווירק� אוי� א לאנגע , עבודה דאס �. געפונט זי# שוי� אינדערהיי&'צייט שפעטער ווע� מ

טאמער ווע� דו �" בבוא1 ברו1 אתה: "זאגט די פסוק, "ברו1" צו& צדיק וועסטו זיי� אוי� א מדריגה פו� קומסט

עות או� די השפברכות וועל� די �" ברו1 אתה בצאת1: "דא� אוועקפאהר"טובות די# באגלייט� אפילו ווע� דו וועסט

.פונע& צדיק

ל%מר לע�ות י7א6ק ' 6א ת%מע ;קול ה א� והיה �=תיו א%ר .נכי מצ75 ה2ו� 5בא5 עלי7 'ל את 'ל מצו תיו וח<

).טו�כח( ה=ללות הא@ה וה?יג75 ס! איז דאוהיה !:טיי ס(שטויאיבעראל ו, איז באוויסט'ס

אויב � ! והיה !:זאגט אונז די תורה". השמח" פו�א לשו� #זי וועסטדו , שמחהא זיי� חס וחלילה וועט ביי דיר 'ס

וועסט �, (!בקול ה ! צוהער�טש ני וועסטדוווע� פרייע�, געזעצ�� מצות אובאשעפערס פו� לאכ�או� א' שפעט�א'

!האלה ל הקללותכ 1 עליוובא �: דא� וועט זיי� )רעסאדיגמ אברה� יעקב ביר(

5בAוי� הה� 6א תרAיע ו6א יהיה מנוח לכ3 רגל7 � ).סה�כח(

אז ווע� זיי וועל� זי# , כט�אאויב איד� וועט זי# ד דא�,יי או� זי# אויפפיהר� אזוי ווי ז די גוי& מיטאויסמיש"

סאז אוי# דא, תורה זאגט אונז די� ,מנוחהוועל� זיי האב� אנערקענע� ווי זיי טשנידי גוי& וועל� זיי . ט העלפ�שוועט ני או� וועל� זייווי פריער האב� פיינטזיי וועל� זיי , גלייכ�

. מנוחהי�ט געב� קישני )ערוב סאסרבי משה לייב(

b.wolkenfeld@skynet.be: אונז מיט פארבינד�קענט איהר זי� , אדער באלייכטונג� איבער דע� גליו�, באמערקונג�, קאמענטאר�, איינשרייבונג�פאר

³îëê −šþõ ¹−îê þ¼¬þ¼îî ñþ¼õ³îëê −šþõ ¹−îê þ¼¬þ¼îî ñþ¼õ³îëê −šþõ ¹−îê þ¼¬þ¼îî ñþ¼õ³îëê −šþõ ¹−îê þ¼¬þ¼îî ñþ¼õ) ) ) ) è šþõ’ -ð’((((

אז מע� משפט אוי� די : ינטמי" די" ": אזא פשטזאגט ל" זצגאו" ווילנער דער � .ולפני מי אתה עתיד לית" די" וחשבו"'> משנה א' פרק ג<ווייל אי� די זעלבע צייט האט �. וואס איז פארלויר� געוואר�די צייטאז מע� משפט אוי� : מיינט" חשבו""או� . האט געטוה�' וואס מעבירות

!ירה אליי� שטרא� ווי פו� די עבבאזונדערע אוי� דע& באקומט מע� א �. מצוותמע� געקענט טוה�

נעמט ער , ל זאג� אז ווע� איינער פארשעמט זיי� חבר" חז� .אי" לו חלק בעול� הבא', המלבי" פני חברו ברבי� וכו> א"משנה י' פרק ג<די פארב פו� " ווייס"איז " לב" "�, "המלבי" פני חבירו: "דאס זאגט די משנה. מצוותאו� דער חבר באקומט זיינע , עבירותס 'אוועק זיי� חבר

כאטש ער האט געטוה� �, "אי" לו חלק לעול� הבא", )דור# פארשעמע� יענע&, מצוותזיינע (ווייסקייט גיבט אוועק זיי� דאס מיינט אז ער. מצוות ...ווייל זיי� חבר האט באקומע� אלע זיינע מצוות. באקומט ער נישט קיי� ג� עד�, מצוות

)בגדי משי(

אז א איד וואס , ווערט געברענגט' אי� ספרי& הק� .ובורח מ" העברה, הוי ר4 למצוה קלה כבחמורה, ב" עזאי אומר'> משנה ב' פרק ד<לא "האט סייעתא דשמיא נישט געשטרויכעלט צו ווער� אי� מצוות , דאר� צו זיי�'ווי ס" עשה"איז געווארענט מקיי& צו זיי� די מצוות

איז , לא תעשהנישט עובר צו זיי� אוי� די מצוות , יט� ווער� אז דו ווילסט א'געה�" סור מרע): "ו"ט, ד"ל( דאס שטייט אי� תהלי& �". תעשה אז דו וועסט �" הוי ר4 למצוה: " דערפאר זאגט דער תנא�. דאר� צו זיי�' ווי סעשה זאלסטו טוה� די מצוות � " ועשה טוב: "די עצה דערצו

. � די# קעג� די עבירותווייל די מצוות באשיצ, "ובורח מ" העבירה: "וועסטו ממילא זיי�, לויפ� טוה� מצוות )ראשי בשמי�(

¹þê¾ öîê ±þîš¹þê¾ öîê ±þîš¹þê¾ öîê ±þîš¹þê¾ öîê ±þîš

!פארקוי3 דאס נישט פאר ביליג

� איז אנגעקומע� אשטונד�אמאהל אי� די פריע מארג� ע או� געבעט� " זישפאלער זיידעמא� אי� הויז פו� דע& עאר

אבער ער , הויזעדער צדיק זוכט ארו& אי� זיי� גאנצ. א נדבה .פרוטהאיינציגע קיי� נישטטרעפט

איז געליג� 'ווע� ער האט אויפגעעפענט דאס לעדל ווי סהאט ער באמערקט איהרע טייערע , ס צירונג'זיי� רעבעצי�

או� ער האט באלד , ער פארזוימט זי# נישט. גאלדענע רינגל .אלס נדבהמא� ע� אר'איבערגעגעב� דאס רינגל פאר

י# או� ז, ט דערפו�יסדי רעבעצי� האט זי# דערוו טייערע אזא אנק� פארוואס ער האט אוועק געשגעבייזערט

!?מתנההאט ער זי# גענומע� , ווע� דער צדיק האט דאס געהערט

.מא�ענאכיאג� דע& ארמיינענדיג אז ער לויפט , טד די רעבעצי� האט זי# געפריי�

ווע� דער צדיק האט דערגרייכט . דאס רינגלנעמע"צוריק ס� אז דאס יזאלסט וו: אנגערופ�האט ער זי#, מא�עדע& אר

או� זאלסט דאס נישט פארקויפ� , טייערר עהרינגל איז ז !!ד ווערריכטיגענאר פאר זיי� , פרייזביליגעפאר סת& א

!איהר האט נא1 צייט צו שלאפ"

ל איז געווע� באקאנט " זצשלו� קאמינקער' ק ר"הרה אנצעגווע� ער פלעגט זיצ� , התמדהמיט זיי� געוואלדיגע

נישט בעמערקנדיג ווי די , נעכט או� לערנע� אי� איי� ציהווע� ער האט געפיהלט אז די אויג� . נעכט לויפ� אריבער, פלעגט ער אריינגיס� אי� זיי, מידעקייטפארקלעב� זי# פו�

! אויג" אויג": או� געזאגט, טא;עקשארפע או� צי'עדיגע !! יאהר120 מיינענא1 �, איהר האט נא# צייט צו שלאפ�

...ווי אזוי פטור צו ווער" פו" א נודניק

בדר# געזאגט האט ע"זי רימאנאווער אשרCל ר( רבי פטור מ(קע� וויאזוי אויסוועג אז דער איינציגער, הלצה דברי רעד� מ(זאל אז, איז נודניקהאר%(יש� � ע& א� פו� ווער�פונע� דערוי� גע רמז א...א'טראג� באלד זי# ער וועט, תורה

אלא יפטור אל, מחברו הנפטר! :)ל!א ברכות(ל "מיר אי� חז, לערנע" דערהער� נאר וועט ער וויבאלד�. !הלכה דבר מתו1 ...פיס או� פארלאז� דאס ארט הייב�באלד ער וועט

ñ×−−ô¾ ê ¬−ôñ×−−ô¾ ê ¬−ôñ×−−ô¾ ê ¬−ôñ×−−ô¾ ê ¬−ô............

...לערנע" תורה" אזוי ווי"נאר

ל חרי3' אייזיק'א רייכער סוחר איז אמאהל געקומע� צו ר& עאי# האב א� אייד: או� איה& דערצעהלט, סלאני�פו�

אי# גיב איה& פרנסה או� אלע . קעסטוואס עסט ביי מיר . טאגע או� לערנע� א גאנצזיצ�כדי ער זאל קענע� , באדערפעניש�

� א מגיד נאכזאג� א אבער לעצטענס האב אי# געהערט פו, כל הקורא קריאת שמע שחרית וערבית": זוהר הקדוש

� ("והגית בו יומ� ולילה"מעלה עליו הכתוב כאילו קיי� ווערט , קריאת שמע אינדערפרי או� ביינאכטלייענטיעדער וואס

�).ביינאכט או� בייטאגרנט תורה ע ער וואלט געלאזוי וויגערעכענט ג פו� מפרנס ל/ס דאר� אי# די גאנצע 'צוליב ווא, אויב אזוי

& אז ער זאל קענע� זיצ� או� לערנע� א גאנצע עזיי� מיי� אייד קריאת שמעווע� ער לייענט , וואלט דא# גענוג געווע�'ס. טאג

איבריגע צייט זאל ער גיי� דיאו� אי�, אינדערפרי או� ביינאכט ?!?לאג� פאר זיי� פרנסה או� זי# 'ט"עארב

דער וואס לייענט קריאת , יא יא: ל'אייזיק' רענטפערטער ) אזוי ווינאר � ("אזוי ווי"איז , שמע אינדערפרי או� ביינאכט

אויב� באלוינונג זיי� � ...וואלט געלערנט בייטאג או� ביינאכטאצינד זאג � ". עד"-ג" ווי אזוי"אי� הימל וועט אוי# זיי� בלויז

: סוחראו� געריבענער געשליפענערדו ביזט דא# א , דו אליי�וואלסטו דע� גרייט געווע� אוועק צו געב� סחורה פו� דיי�

...??? באצאהל�"אזוי ווי"זאל נאר 'אז מ, געשעפט

...שאקעלט מיט זיינע לי)"ער

חיי� ' ע& גאו� רנשאלות פופרעג� ווע� מענטש� פלעג� י ער האב� זיי אלעמאהל באמערקט וו, ל" זצוואלאזשינער

. תורהלערנע"� או� הערט נישט אוי� צו זיינע לי'שאקעלטאז ער הערט איבערהויפט , אז די מענטש� פלעג� מיינע�, אזוי

יעדע&האט ער , אבער ענדע ביי& ... זייערע ריידאויסנישט ! תירוצי& או� קלארע זיינע שאלות מיט טרעפליכעגעענטפערט

טש� ננטע מעההל האט איה& איינער פו� זיינע נאאמאאי� , די שאלותצוצוהער"ווי אזוי איז איה& מעגלי# , געפרעגט

?לערנע" צייט וואס ער הערט נישט אוי� צו י זעלבעדאפילו ? נדער איז דאסיוואס פאר א וו: חיי&' ענטפערט ר

�. ביי& דאווענע�,זעלבע� דאס עפשוטע 'ראסטע מענטש� טוהאבער זייער , וערטער זייערע ליפ� או� רעד� ו"עשאקלזיי

... זאכ�פרעמדעהאר% טראכט פו� גאנ%

¬òê−ñ−þë ¼è−ñ−−í¬òê−ñ−þë ¼è−ñ−−í¬òê−ñ−þë ¼è−ñ−−í¬òê−ñ−þë ¼è−ñ−−í¼¼¼¼öööö ó−ò−ò¼ ¼ò¼ð−¾þêõ ¹−îê öšòêð¼è ¼®þîš ¼ò¼ë−ñš¼èó−ò−ò¼ ¼ò¼ð−¾þêõ ¹−îê öšòêð¼è ¼®þîš ¼ò¼ë−ñš¼èó−ò−ò¼ ¼ò¼ð−¾þêõ ¹−îê öšòêð¼è ¼®þîš ¼ò¼ë−ñš¼èó−ò−ò¼ ¼ò¼ð−¾þêõ ¹−îê öšòêð¼è ¼®þîš ¼ò¼ë−ñš¼è

öîõöîõöîõöîõþ þ þ þ íîëíîëíîëíîë"""" š š š šêïñ¼ëôêïñ¼ëôêïñ¼ëôêïñ¼ëô −ï−ï−ï−ï""""−×¼î ¼−×¼î ¼−×¼î ¼−×¼î ¼""""êêêê –òš òš òš òš """"îîîî

)'ב ( תשובה-עניני חודש אלול

נישט אינזינע� האב� די אייגענע פארגעניגענס: וואס דאר� זיי� אי� א בחינה פו�, איז מרמז אוי� די בעסטע עבודה פו� תשובה" אלול" נאמע� פו� חודש דער: ע האט אזוי געזאגט" זיש"מהרמר�

ווייל ווי מער מע� קוקט אוועק פו� די אייגענע . גוטסס'חברנאר בלויז דע� , גוטס או� באקוועמליכקייטאייגענעאינזינע� האב� די נישט ". לו- לא" .קע� מע� בעסער או� לייכטער תשובה טוה�, פארגעניגענס

!איז געווע� איז געווע�'וואס סבאלד ווע� ער , � געזעגענע� זי 'נאכ, או� מוצאי שבת. � אוי� שבת'ע געווע� ביי זיי� רבי" זי רבשינאווער איז א חסיד פונע� ,אמאהל אי� די זומער וואכ�

או� מיט וועלכ� פני� טוה אי זי באווייז� , הייליגע טעגמיר האלט� דא שוי� נאהנט צו די ! אוי וויי: האט ער זי בארעכענט, איז ארויס אינדרויס�האט , אבער ווע� ער איז צוריקגעגאנג�. אויסגיס� זיי� פארזארגט� האר#או�� 'ט באשלאס� צוריק צו גיי� צו� רביאו� ער הא? !?� רבונו של עול�'פאר

ווע� דער רבי , ווארט� ביז אינדערפריוועט האט ער באשלאס� אז ער . אריינגיי� מערקע� נישט'האט שוי� פארשלאס� די טיהר או� מ'ער געזעה� ווי מ .וועט ארויסגיי�

, ווע� מיר זענע� געווע� יונגעלייט: האט ער זי אנגערופ� צו יענע� חסיד מיט די ווערטער, באלד ווע� דער שינאווער רב איז ארויסגעקומע�, ערפריאינד� מיר זי האב, או� באלד מוצאי שבת ביי� געזעגענע�. ע" זיש"מהר ביי מר� בעלזאזענע� מיר אמאהל געווע� אוי� איינער פו� די זומער שבתי� אי�

מיר האב� געוואלט צוריק אריינגיי� - ? !?או� מיט וואס גרייט� מיר זי צו צו� יו� הדי�, הייליגע טעגמיר האלט� דא שוי� אט אט ביי די : בארעכענטע איז "באלד ווע� דער רב זי. אזוי האב� מיר צוגעווארט ביז אינדערפרי. אבער די טיהר איז שוי� געווע� פארשלאס�, זי אויסגיס� דאס האר#, צו� רב

אז ,דער הויפט זא�. איז שוי� געווע�, איז געווע� ביז אצינד'וואס ס! יונגערמא�: "האט ער זי געוואנד� צו מיר מיט די ווערטער, ארויסגעקומע� צו אונז "!פו� היינט או� ווייטער זאל מע� לעב� מיט א חשבו�

?ווער קע� האלט� דרשות פאר אידישע קינדערע האט איה� "או� מר� זי, ע" זיד"מהרימר� ל געקומע� צו פאהר� קיי� בעלזא צו " זצ- רב סערדיהעלער - #"אשר אנשיל כ' צ ר"אמאהל איז הגה

- ע " זיש"מהר מר� -אוי מיי� זיידע : ע האט איה� אזוי דערצעהלט"או� מר� זי? שבת שובהגעפרעגט צו ער האלט א דרשה אי� זיי� בית המדרש אי� גייענדיג צו� בית המדרש , איי� יאהר איז געשעה�. שבת שובה או� שבת הגדול געהאלט� דרשות יעדע בעלזאהאט אי� אנהייב פו� זיי� רבנות אי�

צוריקער זאל או� געווייגערט צו , איז ער פלוצלינג געבליב� שטיי�, )ל" זצז"ישכר דוב רמר' צ ר"הגה(אי� באגלייטונג פו� זיי� שווער , האלט� די דרשהנא עטליכע מינוט זי ארומדרייע� האט ער געענטפערט מיט פארדרוס ? זיי� שווער האט זי געווינדערט או� געפרעגט די באדייט פו� דע�. אריינגיי�

ער איז צוריק ... רשווינד� די גאנצע דרשה וואס ער האט זי צוגעגרייט ווי אוי אלע עניני� או� סימני� זענע� פו� זיי� קאפ פאפארגעס�אז ער האט או� אנגעהויב� געלאס� מיט רוהיגקייט זי צוריק דערמאנע� או� אויפפריש� די , זיי האב� זי צוזאמע� אנידערגעזעצט, אריי� אי� שטוב מיט זיי� שווער

� .י דרשה או� איז געגאנג� אי� בית המדרש צו דדערמאנטאו� לאנגזא� לאנגזא� האט ער צוריק אלעס צוריק . עניני פונע� אנקומענדיג� הייליג� טאג שרעק או� ציטעראז דער , האט ער ערקלערט, ע האט זי בארוהיגט פו� די געשעהעניש"שפעטער ווע� מיי� זיידע זי

!! זיי� גאנצע דרשהפארגעס�האט איה� אזוי שטארק צעמישט אז ער האט , יו$ כיפור !!דער קע� האלט� דרשות פאר אידישע קינדער, וועלכער איז אוי� אזא הויכע מדריגהא מענטש : ע אויסגעפיהרט" זיד"מהרי האט מר� -

צו מצות שופר, חודש אלול געוויינע� מיר זי� צו פו� -נעמע� אי� האנט , ווי אזוי קענע� מיר דע� או� ראש השנה: ע די ווערטער" זיי"מהרמר� , ע האט נאכגעזאגט פו� זיי� פאטער"זיד "מהרימר� , ל האב� איינגעפיהרט א מנהג צו בלאז� שופר א גאנצע חודש פאר ראש השנה"נאר וויבאלד די חז -? שופר דאס -יס ציטערניש פונע� יו� הדי� גרו

!!דיג� עבודה'ינע� צו דע� הייליג� או� מוראויטוהע� מיר זי צוגעו

?פארואס ער פארלענגערט מיט קריאת שמעע זי "האט מר� זי, אמאהל אי� די טעג פו� חודש אלול". שמש-מרדכי גיהנו$ 'ר"האט גערופ� 'אי וואס מהאט געהאט א גבע " זיד"מהרימר�

... תשובה טוה�רביזאל דער , נו: מרדכי געענטפערט מיט תמימות' האט ר!!... אלולסאיז שוי� חודש , טוה�תשובהדאר� 'מ, מרדכי' ר: אנגערופ�, ווע� דער רבי לייענט קריאת שמע ביי� דאווענע�: האט ער געענטפערט? טוה�תשובה אוי� וואס זאל אי :ע צוריק געפרעגט ערענסט"האט מר� זי

צוויש� די מענטש� זענע� דא ... ווע� דער עול� ווארט או� ווארט אומגעדולדיג" טירחא דציבורא"ווערט דור דע� א ' או� סלאנגדויערט דאס זעהר או� דברי$ע ארויסגענומע� א חומש " האט מר� זי-... מעג זיי נישט לאזט ווארט� פאר אומזיסט'או� מ, יגהונגעראזעלכע וועלכע זענע� זעהר

אינזינע�דאס אלעס דאר� אי ? דו זעהסט: או� געזאגט, אוי� די פרשה פו� קריאת שמעס 'י"רש לאנגע או� געוויז� די ואתחנ�אויפגעמישט פרשת ...האב� ביי קריאת שמע

!אל קומע� נא� פאר חודש תשרידי ישועה ז מר� -או� די אחי� הקדושי� , ל איז ער געליג� אי� שפיטאל אי� ירושלי�"זצ) "דמשק אליעזר"דער (ני#'וויז פו� אליעזר' ק ר"אי� די לעצטע טעג פו� הרה

' ק ר"ע נאכגעזאגט א ווארט פו� הרה"אט מר� זיאינמיט� שמועס ה. זענע� איה� געגאנג� מבקר חולה זיי�- ע " זי$ מבילגורייא"מהרע או� " זיא"מהריהא רעוא : "אוי� דע� אופ�, "יהא רעוא קמיה דתשרי על עמיה: "ע אוי� די ווערטער פו� די זמירות פו� פרייטיג צו נאכטס" זימרדכי טשערנאבלער

.תשרידי אידישע קינדער טוה� אי� חודש , פאלק די עבודה וואס זיי� - " על עמיהדתשרי", זאל זיי� באוויליגט ביי� אייבערשט�' ס-" קמיה איידער אז נא -" דתשריקמיה: "זאל זיי� דער רצו� ביי� אייבערשט�' ס-" יהא רעוא: "קע� אוי טייטש�'מ: האט זי דער דמשק אליעזר אנגערופ�

ע האט זעהר " זיא"מהר מר� -! פאר כלל ישראל- " על עמיה: " זאל שוי� אנקומע� רחמי� או� ישועות- אלול אי� חודש -חודש תשרי קומט אה� !די פשט איז א ריכטיגע: או� מיט א שמייכל געזאגט, באוואונדערט די ווערטער

çë

:אי� קורצ� פו� פריערהאט געפונע� או� וויפוהל עס באטרעפט די ' איבער דער אוצר וואס מ ביי� געריכט דערצעהלטעמנואל

ייקענט איבער דע� אוצר איז יעצט געווע� פערנאנדא וואס האט אלעס געל. העלפט טייל פו� פערנאנדאהאט ער , � טיש'פט פו� דער אוצר ביי� איה� אויפהאט אנטדעקט די העל'מווע� . אי� א פראבלע�

� דערמאנט� 'אנגעהויב� צו דערצעהל� א מעשה אז דאס האט איבערהויפט נישט קיי� פארבינדונג מיט די ווערטער האב� .� גלח זייערע' יעדע חגא פארגעלט וואס די קריסט� גיב�" פארגעבונג"נאר , אוצר

געלונג� אויפצודעק� איזמנואל ע.אויפגעוועקט גרויס פארדאכט ביי די ריכטערס איבער זיי� ווארהייט או� אנב גדאס ליגענט או� פאלטשקייט פו� פערנאנדא או� ער האט איבערצייגט די ריכטערס אז ער איז א

:או� אצינד לייענט ווייטער -...ותבעמטע שלטפא� נעזע� אטוק דנעדעאל גדיל ייוו, פאלטשער גלח

.מאמענטן דראמאטישע - ג " נקאפיטל שנעל האט גלחים די פון איינער ...לשטאפ העכסטן דעם דערגרייכט האט זאהל אינעם איבערקערעניש דאס

די .אנטןדיאמ די מיט דוקאטן די פון ווארהייט די אונטערזוכן צו ,זאלב א מיט שטיין-פראבע ספעציעלע א געברענגט

...בליי שווארצע געווארן אויפגעדעקט איז גאלד די אונטער פון און ,אפגעשיילט גרינגערהייט זיך האט גאלד

ווערט שאנדע זיין ווי צוקוקן קענענדיג נישט ,באוואוסטלאז געפאלן ארט ן'אויפ באלד איז גלח הינקעדיגער דער

געמוזט האבן זיי - ,אויסוועג אנדערע קיין געהאט נישט האבן םגלחי די און ריכטערס די ...אלעמען פאר אויפגעדעקט

!!...שולד יעדן פון עמנואל ריינוואשן

:ןוואנזש זיינע אונטער פון שמייכל פרידענעוצ זיין באהאלטן צן געצווינגן זיך האט בירגערמייסטער דער ראובן 'ר

די פון טהענ די פון ךיוא און ,ריכטערס עכקעניגלי די פון נגולייטזעליג באקומען וצ עמנואל פאר נגעןוגעל איז'ס

איבעראשענדע דאזיגן צום גערישט נישט זיך האט ראובן 'ר !!לדיגואומש געקומעןיסרוא ער איז אינקוויזיציע

איהם האט'ס ,שטיל און והיגר געשטאנען איז עמנואל בלויז .גוטן צום ענדערונג דראמאטישע און נגואנטוויקעל

און טהענ זיינע יבןויפגעהוא האט ער .זאהל אין טומעל גרויסן דעם מיטןנאי שטיין וצ איבעראשט נישט יפטואיבערה

צוואה ס'זיידע זיין טראכטן וצ איבער חומ זיין אין נגעבןאריי פאר הארץ גאנצן ן'מיט באשעפער עםד געדאנקט

דיקע די בלויז נישט - ".וב שיש במה אלא בקנקן כלתסת אל" :ל"חז פון ווערטער די ,נאכאמאהל און נאכאמאהל

...פונדרויסן אנגעשמירט בלויז איז גאלד די - :פאלטש איז ייןלא רצוא דער ךיוא נאר ,פאלטשער א איז ילוז רייטעב

קאמפלעט געשווינד ווערט זאהל אין .ווארטצוגע האט און מאהל דריטן צום געשטעלט אנידער זיך האט עמנואל

גרויסן נעםפו גענאד אין - :אהן הייבט עמנואל ןאו .פארלאנגן צו דאצינ האט נגליו ערד וואס הערן וצ ,שטיל

וצ צוריק אצינד ךמי יבטלוער איהר און ,ראצעספ ביים אומשולדיג געקומען יסרוא איך בין ,וועלט דער ןפו באשעפער

!טערןלע מיינע וצ אהיים קערן

םוש קיין אהן עלענד ניעשפא אין דא זיך געפון איך און ,קינד יונג א גאר איך בין ,אלעמען עםד טראץ אבער -

אבער ,אמסטערדאם פון בירגערמייסטער דעם מיט באגלייט ,איך בין ,געקומען אהער - .מענטש באקאנטער

ציטער ...איך און - לאנד ןפרעמד דעם אין ,אליין דא מיר איבערלאזנדיג ,געפאהרן אהיים צוריק שוין ער איז דערווייל

אויף זאכן שעדליכע אלע פון היטן און באגלייטן רמי לזא ער ,מיר מיט מענטש א מיט שיקט - ביטע - !!שטארק זעהר

...ןפריד אין טערןלע מיינע וצ מעןוקמאהיי זאל איך און ,וועג לאנגן דעם

דער אלטוו אפשר - :נאז זיין אונטער פון ארויס שטאמעלט עמנואל און ,קייטלשטי א הערשט זאהל אין

א אין איינמאהל אויף יסוא שיסן עלא - ...?באגלייטן צו אהיים רמי באוויליגט קעראנא-לא פון בירגערמייסטער

סדא בעט - מאסקע זיין אונטער פון גלח- יפטוה דער לאכט ,נו ,ונ - .פארלאנג םמאדנע דעם פון געלעכטער הילכיג

דער געלאכט האט ,לעא זיי פון שטערקער און ...זיך ארקטשט לזאה אינעם געלעכטער די און ...!!אליין איהם פון

פארשטאנען טוג האט ער .געזיכט זיין פון געווישטאפ אנגזאםל זיך האט שמייכל זיין אבער - .אליין בירגערמייסטער

...טייטשאפ זיין און פארלאנג םמאדנע דעם פון טיגקייטכיוו דאס

א גאר זיין דאך וועט עס - מינע ערנסטע אן מיט לאקס זיין ראובן 'ר ציהט - ??נישט אסופארו ,יךלאייגענט -

ךאי סווא יאהרן והלפ שוין .מיטנעמען אהין איך וועל פאמיליע מיין יךוא .צוריק און האלאנד קיין פלוגסיוא געשמאקע

...?אזוי נישט דען ,פטערןויסלוא זיך אמאהל ךדא מוז מענטש א .וגלפסיוא אן אויף פאמיליע מיין מיט יסגעפאהרןרוא נישט בין

...יונגל רדיגןציטע עםד פון פראבלעם צום נגולייז א געטראפן שנעל יואז האט'מ אז ןעלכשמיי אלע

)ה"אי וואך קומענדע דעם פארגעזעצט ווערט(

þ¼ðþ¼ðþ¼ðþ¼ð þ¼¾−òêõ¾þ¼¾−òêõ¾þ¼¾−òêõ¾þ¼¾−òêõ¾ ó−−í¼èó−−í¼èó−−í¼èó−−í¼è þ®îêþ®îêþ®îêþ®îê )ê ¼ðò¼òêõ¾ èòîñí¼®þ¼ ö−ê öèòïþêõ( - 38

. א ש

אשר הארץ אל תבוא כי והיה

.לך נותן אלקיך' ה

אז, מדרש דער באקאנט'ס

דער שטייט'ס וואו איבעראל

לשון א דאס איז והיה לשון

.שמחה פון זיין נאר מעג'מ אז, מרמז איז פסוק דער אז ,זאגן פשט מען קען

ו"ח נישט און, דאס גיבט ה"הקב ווען, ישראל ארץ מיט בשמחה

.צייט די פאר מדינה א אליין זיך נעמט מען עןוו א איז ווען, תבוא כי והיה, פסוק אין מרומז זיין קען דאס

נותן אלקיך' ה אשר, ישראל ארץ אין אריין קומט'מ אז, שמחה

מען ווען נישט, אידן די פאר דאס גיבט ה"הקב אויב נאר, לך

.אליינס דאס נעמט )יואל דברי(

* * *

.צויתני אשר ככל עשיתי' וגו שכחתי ולא יךממצות עברתי לא

אז דער מענטש זאל , אז די תורה שרייבט דא, י איז מפרש"רש

אז ער האט געגעבן תרומה און מעשרות אזוי , זיך מתוודה זיין

.ווי דער דין איז

אנגערופן דאס ווערט פארוואס פארשטיין מען דארף לכאורה

ה"הקב וואס געווען מקיים אלעס האב'דאך כ זאגט ער, ווידוי

אז , פארקערט דאך ווידוי מיינט געווענליך, באפוילן האט

.איז דין דער ווי געטאן נישט האט'מ זאגט אז'מ דעם אויף ,ער'רוזינ הייליגן פונעם טייטש דעם באקאנט'ס נאר

הוא אתה" הנשכחות זוכר כל" כי, השנה ראש זאגט'מ וואס

ה"הקב געדענקט עבירות ייב סיי און מצוות ביי סיי אז, מעולם

מענטש דער וואס דאס

מענטש דער אויב, פארגעסט

, עבירות זיינע פון פארגעסט

תשובה נישט טוט ער און

, ה"הקב זיי געדענקט, דערויף

זיי אויף באקומען וועט ער און

, עבירות זיינע יא געדענקט מענטש דער אויב אבער, עונש אן

כביכול ה"הקב זיי מאכט דעמאלט, דערויף תשובה טוט ער און

.מוחל אים איז ה"הקב און, פארגעסן זיינע געדענקט מענטש א אויב, מצוות ביי איז זעלבע דאס

דאס פארגעסט דעמאלט, זיי מיט גרויס זיך האלט ער, מצוות

אבער, דערויף שכר קיין נישט באקומט ער און ,ה"הקב כביכול

נישט האלט ער, מצוות זיינע פון פארגעסט מענטש דער אויב

דער און ה"הקב זיי געדענקט דעמאלט, זיי מיט גרויס נישט זיך

דאס, הנשכחות כל זוכרמיינט דאס, שכר באקומט מענטש

.ה"הקב דאס געדענקט, פארגעסט מענטש דער וואס עברתי לא ,אז דער מענטש זאגט ווידוי, פשט זיין קען דאס

, מצוות יינעד אויף געווען עובר נישט האב איך ,ממצוותיך

אבער , ה האט באפוילן"האב אלעס געטאן אזוי ווי הקב'כ

האב איך אז פארגעסן נישט האב איך, שכחתי ולא ליידער

איז ,מצוות די נישט פארגעסט'מ אויב און, מצוות די געטאן

זיך דאס איז ער, זיי מיט גרויס זיך האלט'מ ווייל, דאס א פגם

זיך , מצוות די פון עסןפארג געדארפט וואלט ער אז ,מתוודה

.נישט גרויס צו האלטן )יואל דברי(

* * *

'וכיתות-ק"לפג"פרשת כי תבא תשע

ע"דושים מאורי הדורות זידברי תורה וחסידות ועניני מוסר מלוקטים מספרי רבותינו הק

יוצא לאור מדי שבוע בשבוע וליומא דפגרא להתענג בתענוג רוחני במילי דחדוותא

ת"בעזהשי

ה תורות על הפרש

. ב ש

יתגבר) 'א סימן( ערוך שלחן אין שטייט'ס וואס דעם אויף, צדיקים פון נאך זאגט'מ וואס ענין דאס פסוק דעם אין זיין מרמז קען'מ

שטייט אויף דעם , באשעפער הייליגן דעם דינען צו לייב א ווי שטארקן זיך מען זאל צופרי אויפשטיין ביים אז, הבורא לעבודת כארי

.אים נעבן שטייט ה"הקב אז טראכטן זאל'מ, ליגט'מ וועמען פאר וויסן מען זאל שלאפן זיך לייגט'מ ווען אז, א"רמ אין שולחן אין פארדעם שטייט'ס וואס דעם צו - שלאפן לייגן וועגן זיך רעדט וואס - א"רמ פון ווערטער די שייכות האט וואס לכאורה

.ערבית תפלת פון דינים די ביי שטיין געדארפט לכאורה וואלט שלאפן גיין פון הלכה די, אויפשטיין וועגן ערוך ריצופ אויפשטיין וויל'מ אז ממילא, הכנה ריכטיגע א מיט צוגרייטן זיך מען דארף זאך הייליגע יעדע צו אז, פארעענטפערן קען'מ נאר

נאר האבן, איד ערליכער אן ווי לייגן זיך זאל'מ, פריער נאכט א פון צוגרייטן זיך מען מוז, שטארקן קענען זיך זאל'מ, שמים יראת מיט

.מחשבות הייליגע אז אבער, איד א ווי אויף מען שטייט, איד א ווי זיך לייגט'מ אז, ל"זצ שלאןמפרעמי מאיר' ר ק"הרה פון ווארט דאס באקאנט'ס ווי

...א ווי ל"רח אויף מען שטייט ,פערד א ווי זיך לייגט'מ ברוחניות שלעכטס פון ווערן ניצול זאל'מ, וישועה גאולה שנת א צו זיין זוכה וויל'מ אז, אלול חודש אין יעצט האלט'מ, לעניינינו

.זיין צו דארף עס ווי צוגרייטן זיך זאל'מ, הכנה ריכטיגע די האבן מען מוז, וגשמיות, בצאתך אתה ברוך זיין דארף, יאר געבענטשט א זיין זאל יאר קומעדיגע אז דאס כדי, בבואך אתה ברוך, פסוק אין פשט זיין קען דאס

.יאר פונעם ארויסגאנג ביים הכנה ריכטיגע די האבן מען מוז'מ )א"תשכ, ע"זי הקדוש רבינו(

m`e a` ceaik zekld - oxrhlr ic ohl`d aeyg

`. q'n f` beprb hyip fi`'hin oxrhlr ic cakn fi`'ocrx hin xrc` o`h o , iif orn fen ux`d oi` jie` x`p

aeyg oe` rqiexb iee ohk`xh`a'oyhprn r ,lg oe`owewt`x` hyip iif dli.

a. q'rb hxree'wqt'hp ,dpeek zekixv zevn f` ,hpiin q`c ,x`t f`'oa`d oifpi` orn sx`c devn ` o`h o , f`

n'awd h`d ief` liiee devn ` o`h liee"oliet`a d ,m`e a` ceaik oet devn ic yh`k `linn , hiihyx`t

hin orn'lky mrprbii` o ,aehd zxkd ql` ,ie`x`t litief` oreh oxrhlr ic q`ee mrc s'cpiw o ,

awd h`d ief` liiee devn ic o`h ev oa`d oifpi` orn sx`c obreehqrcpet"oliet`a d.

פון די וואךהלכה .דורכאויס די וואך ,ן עסן'זאל בשעת- א האט פארגעלערנט אין עס"וואס דער מנהל שליט

בצאתך אתה ברוך בבואך אתה ברוך

. ג ש

משה איז תורה מתן נאך

אין ארויפגעגאנגען רבינו

, טעג פערציג פאר הימל

דעם געווארן איז'ס ווען

,טאג דרייסיגסטער און ניין

טועה דןאי די זיך האבן

משה אז געמיינט האבן און ,חשבון ן'מיט געווען

זעענדיג און, טאג יענעם אראפקומען דארף רבינו

און, עגל דעם געמאכט זיי האבן ,אז ער קומט נישט

משה ווען - בתמוז עשר שבעה - שפעטער טאג א

געזען האט און בארג פון אראפגעקומען איז רבינו

.לוחות די צובראכען ער האט, עגל דעם

, משה פאר געזאגט ה"הקב האט ,אלול חודש ראש

זאל בלאזן'מ און, בארג ן'אויפ מיר צו ארויף קום

ביסט דו אז וויסן זאלן אידן די אז, מיט א שופר

נישט זיך זאלן און, הימל אין ארויפגעגאנגען

אין געווען איז רבינו משה, זיין טועה נאכאמאל

אז ער, ה"הקב פון געבעטן און טעג פערציג הימל

.ן חטא העגל'אויפ אידן די פאר זיין מוחל זאל

האט, כיפור יום, תשרי חודש אין טאג צענטן דעם

מוחל האב איך, כדבריך סלחתי געזאגט ה"הקב

און, געבעטן האסט דו ווי אזוי, אידן די פאר געווען

די פאר געווען מוחל דעמאלט האט ה"הקב וויבאלד

לדורות אזוי געבליבן ויןש דאס איז, שלם בלב אידן

).עקב פרשת י"רש(, ומחילה סליחה יום אלס

בלאזט'מ פארוואס טעמים די פון דאס איז איינע

דעם צו זכר איז א'ווייל ס, אלול חודש אין שופר

איז רבינו משה ווען שופר געבלאזן האט'מ וואס

א מאכן צו נאכאמאל נישט כדי הימל אין ארויף

.טעות

חודש גאנץ שופר בלאזט'מ רוואספא טעם א נאך

, טאן תשובה דארף מען אז דערמאנען צו איז, אלול

כח ספעציעלע א האט שופר דער ווייל

א אויפצוטרייסלען

שטייט'ס ווי אזוי, מענטש

אם) 'ג עמוס( פסוק אין

לא ועם בעיר שופר יתקע

בלאזט'מ אויב(, יחרדו

און, שטאט אין שופר

.)יטערןצ נישט דען וועט פאלק דאס

צו כדי, בלאזט שופר'טעם פארוואס מ א נאך

איז'ס ווען וויסן נישט זאל ער, שטן דעם פארמישן

.)א"תקפ' סי טור(. השנה ראש

אז, ע"זי מבעלזא יושע' ר ק"הרה פון נאך זאגט'מ

דעם אנכאפן מיר קענען אזוי ווי, געזאגט האט ער

געוואלדיגע א דא דאך איז'ס, השנה ראש שופר אין

מתקן האבן ל"חז וויבאלד נאר, הדין יום פונעם חדפ

האט, אלול חודש גאנץ שופר בלאזט'מ אז געווען

הייליגע די צו צוגעוואוינט אביסל שוין זיך מען

.עבודה

* * *

איז'ס כאטש, אלול חודש פון שופר בלאזן דאס

געוואלדיגע אבער א דאס האט, מנהג א טאקע נאר

גרינג חלילה נישט טאר'מ און, חשיבות און כח

.דערין שעצן

האט ע"זי מפשעווארסק איציקל רבי צ"הרה

הייליגן פון געהערט האט ער וואס, דערציילט

הייליגן פונעם צייטן די אין אז, ע"זי רב שינאווער

חברים צוויי זענען, ע"זי ליזענסק פון אלימלך ר"ר

.בריק א איבער ביינאכט שפעט שפאצירן געגאנגען

איז חבר דער אז, איינער באמערקט, דיגגייענ אזוי

האט, נישטא מער איז ער, געווארן נעלם פלוצלינג

הסתם מן, טראכטנדיג, ווארטן אפגעשטעלט זיך ער

וועט ער און, אפשטעלן געדארפט יענער זיך האט

.צוריקקומען שוין

תקיעת שופר בחודש אלול

. ד ש

איז יענער און, פארצויגן זיך האט צייט די אבער

זוכן גענומען זיך ער האט, געקומען נישט אלץ נאך

ער איז, געפינען נישט אים האט און, זייטן אלע ביי

אז, געוואלד א געמאכט און, שטאט אין אריין

, זוכן אינעם באטייליגן קומען און זיך זאלן מענטשן

מען האט ,טאג ווערן צו אנגעפאנגען האט'ס ווען

שוין אים מען וועט ליכטיגקייט די אין אז געהאפט

וואס וואסער אינעם געזוכט האט'מ, ינעןגעפ זיכער

און, געגאנגען זענען וואו זיי בריקל אינטערן איז

אבער, ארום געגענטער אלע אין האט געזוכט'מ

.געפינען נישט אים האט'מ

זיין, מצב צום צוגעוואוינט זיך מען האט ליידער

צו נישט ווייסט זי ,עגונה מיינט( עגונה יונגע די פרוי

האט, )האבן חתונה נישט קען זי און, בטלע מאן איר

פארשידענע צו געוואנדן צייט צו צייט פון זיך

איר טרעפן זאל זי אז זיין מתפלל זאלן זיי, רבנים

פון שטראל קיין געזען נישט האט זי אבער, מאן

.האפענונג

אירע פון עצה די לויט און, דורכגעלאפן זענען יארן

צום ליזענסק קיין געפארן זי איז, פריינט גוטע

זיך האט זי און, ע"זי אלימלך רבי ן'רבי הייליגן

ר"ר דער ווען, הארץ ביטער איר אויסגעגאסן דארט

ער האט, געשיכטע איר געהערט האט ע"זי אלימלך

צו גיי, געזאגט איר האט און, בריוו א אראפגעשריבן

גרופע א זען וועסט דו ווען און, וואלד יענע און יענע

.בריוו דעם איבערגעבן זיי זאלסטו, מענטשן

צום געפארן פרוי די איז געלעגנהייט ערשטע די ביי

די באגעגענען צו ווארטנדיג אזוי, וואלד דערמאנטן

קומען עס אז זי באמערקט ,מענטשן גרופע ערשטע

, לייט מיליטער און פריצים פון גרופע א אקעגן איר

זיי - פחד דיגן'מורא א אנגעווארפן האבן וועלכע

און - ל"רח אחרא סטרא די פון רוחות געווען זענען

.חלשות געפאלן איז זי

זיך זי האט ,דערמונטערט זיך האט זי וואס נאכדעם

ווי געזען זי האט, נאכגעגאנגען זיי און געשטארקט

זי האט, פאלאץ דערנעבנדיגן א אין אריין גייען זיי

די אויף ווארטן אינדרויסן אראפגעשטעלט זיך

מיטאמאל, בריוו דעם איבערצוגעבן מעגליכקייט

זי וואס פראגע זיין אויף און, ארויס איינער קומט

.בריוו דעם איבערגעגבן אים זי האט, וויל

זיך האט בריוו ן'מיט אריין איז יענער נאר ווי

, מיינונגען פארשידענע ארויסגעהערט קולות און

דיגמיינענ - ער מישט וואס ,געזאגט האט איינער

אין אריין שטענדיג זיך - ע"זי אלימלך ר"ר דעם

צו אונז וואס ער זאגט ווייטער, געשעפטן אונזערע

אים זאל'מ אז געזאגט יא האבן אנדערע און, טאן

.פאלגן

מיר, געזאגט האט זיי צווישן עלטסטער דער ביז

זיין אויספאלגן מוזן מיר, ברירה קיין נישט האבן

.בריוו

זיי און, געעפנט טיר די זיך האט דערנאך תיכף

נישט איז וועלכער, מאן איר ארויסגעווארפן האבן

אינגאנצן געווען איז ער, דערקענען צום געווען

געקענט ניטאמאל האט ער, שמוציג און באוואקסן

.רעדן

אים וואגן און פערד א געדונגען האט זי

, אויסרוען זיך חדשים עטליכע נאך און, אהיימצופירן

סטרא די פון כוחות די אז ,דערציילט רע האט

אים און, פארכאפט ל"רח אים האבן אחרא

חודש אויסער, יסורים שרעקליכע מיט געפייניגט

פלעגן - שופר בלאזן קינדער אידישע ווען - אלול

גרויס פאר, ערד דער אויף ליגן חודש גאנצן א זיי

קול דעם אדאנק נאר און, טויטע ווי ממש, פחד

א ווי מער נישט איז'ס כאטש - חודש דעם פון שופר

געהאט חודש איינעם דעם כאטש איך האב -מנהג

.מנוחה

. ה ש

יארצייט פון די וואך

פאלט אויס די יארצייט פון, אלול ג"כ, טאגקומענדיגן דאנערש

ל"זצ אורי מסטרעליסק רבי ק"הרה

זיין צו און ,פנחס' ר פאטער זיין צו, יאנוב שטאט אין, ז"תקי שנת יאר געווארן אין געבוירן איז ,ל"סטרעליסק זצ פון אורי רבי ק"הרה

וועט זי אז ,מאמע זיין פאר געזאגט ע"זי מגיד מעזריטשער הייליגער דער האט, געווארן עבוירןג איז ער פאר .ה"ע רבקה מרת מוטער

.וועלט גאנצע די באלייכטן וועט וואס קינד א האבן

געשטערט נישט בכלל אים האט מצב זיין אבער, א גרויסער ארימאן געווען ער איז, לעמבערג שטאט די אין געוואוינט האט ער ווען

ווייל, שטוב אין אים ביי ברויט קיין נישטא איז'ס אז געוויסט נישט האבן שכנים זיינע אפילו און, השם עבודת זיין מיט גייןאנצו פון

.פרייליכקייט א מיט געלאכטן אייביג האט צורה זיין

רבי ק"הרה צו עפארןג ער איז קודם, ת"השי עבודת אין וועג א לערנען אים זאל וועלכער רבי א געזוכט ער האט חתונה די נאך

זושא' ר רבי ק"הרה ביי געווען ער איז אויך, ע"זי ייבי רבי ק"הרה ביי אוסטראה אין געווען ער איז שפעטער, ע"זי מליזענסק אלימלך

.ע"זי מבארדיטשוב ק"הרה ביי און ע"זי מהאניפאלי

איז ער ווען, ע"זי קארלין פון שלמה רבי ק"הרה געווען יזא, חכמה זיין פון רוב געווען מקבל האט ער וועמען פון, מובהק רבי זיין

ווייל, רבי זיין איז דאס אז פארשטאנען האט ער וועלכן פון, פארכט דיגע'מורא א געשפירט באלד ער האט קארלין קיין אנגעקומען

.שעפערבא פון ווי אזוי האבן מורא מען דארף ן'רבי א פון אז, שמים כמורא רבך מורא, זאגן דאך ל"חז

ער וואו, צוריקגעפארן תיכף איז און, צייט קורצע א אויף אהיימגעפארן ער איז דאן, הפסק א אן יאר זיבן קארלין אין געבליבן איז ער

.ע"זי מנעשכיז לע'מרדכי רבי ק"הרה צו געפארן ער איז מקארלין ק"הרה פון פטירה די נאך, יאר עטליכע אויף געבליבן ווייטער איז

אין שפעטער און לעמבערג אין ערשט צום, חסידים זיינע פאר רבי א געווארן אליין סטרעליסקער אורי' ר ק"הרה איז ב"תקנ ארי אין

ן'פאר געברענט כסדר האט ער, פייער פלאם א מיט געווען עבודה גאנצע זיין איז, קארלינער הייליגן פונעם תלמיד אלס .סטרעליסק

מסירת מיט, דאווענען אין עבודה פייערדיגע א געהאט ער האט, אים ביי מידעקייט קיין געזען טניש קיינמאל האט'מ, אויבערשטן

ברענעדיגע די, שרפים די פון איינער ווי געווען איז ער ווייל, שרף דער, אנגערופן אים האט וועלט די, התלהבות גרויס און נפש

זייער אויף געהערט זיך האט דאווענען פון קול זיין, באשעפער ן'פאר חדפ גרויס פון ביינאכט און בייטאג געברענט האט ער, מלאכים

דאס האט וואס יעדער אויפגעשאקלט האט וואס, לייב א פון געשריי א ווי ממש, שטימע הויכע א זייער געהאט האט ער ,ווייט

און ניין זייענדיג, ו"תקפ אלול ג"כ ,ארןגעוו נסתלק איז ער - .וואסער ווי צעגאנגען זענען הערצער שטיינערנע אפילו וואס, געהערט

.יאר זעכציג

יעדע שטרוי האט א פונקליכער חשבון

תלמידים צו איינע -געהויבענע חסידים צוויי זענען אמאל

- וועלכער איז דאן נסתלק געווארן, פון די צדיקי הדור

,ע"זי מסטרעליסק אורי' ר ק"הרה, שרף הייליגן צום געפארן

.חסידים פון זיינע ווערן צו און, שרף צום אריין תיכף זיי זענען ,אנגעקומען ןזענע זיי ווען

זאל ער כדי, אים צו זיין מקשר זיך ווילן זיי אז, דערציילט אים

.ת"השי דינען צו אזוי ווי אויסלערנען זיי

ת"השי אז, איר גלייבט צו, געפרעגט אורי' ר ק"הרה זיי האט

זיך געפינט וואס אלעס אויף און וועלט די אויף אכטונג גיט

, געענטפערט זיי האבן, פרטית השגחה א מיט, וועלט די אויף

.יא אז און, פענסטער צום צוגעפירט זיי האט שרף הייליגער דער

, שטרוי מיט אנגעפולט געווען איז וואס וואגן א געוויזן

צו, געפרעגט האט זיי און, דורכגעפארן פונקט איז וועלכע

אויסגעלייגט ליגן וועלכע שטרוי שטיקלעך די אז, איר גלייבט

. ו ש

ת"השי האט, אנדערע די העכער איינע וואגן ן'אויפ

דער אז, באשאפונג וועלט פון טעג זעקס די אין אויסגערופן

און, אונטן פון זיין זאל ,אנדערע די און, אויבן ליגן זאל שטרוי

,אנדערע דאס און, זייט רעכטע די אויף ליגן זאל בינטל די אז

.זייט לינקע די אויף די אז, אויך איר גלייבט צו, געפרעגט ווייטער שרף דער האט

אינמיטן וואגן פון אראפ פאלן וועלכע שטרוי שטיקלעך

ווען, בראשית ימי ששת פון אנגעשריבן שוין איז, פארן

, אראפפאלן עס זאל וועלכע, וועלט די באשאפן האט ת"השי

אויפן אדער אויף די ערד, פאלן זאל דאס ארט וועלכן אויף און

.אלעם דעם אין טאקע איר גלייבט צו, שטענגל א הייליגע די אין פארטראכט טיף זיך האבן חסידים צוויי די

נישט נאך האלט אמונה זייער אז געזען האבן און, ווערטער

מיר, רבי, ניין ,געענטפערט האבן און, דעם אין גלייבן צו דארט

אזא אויף גלייבן צו מדריגה די אין נישט ליידער זענען

פאר חילוק א דען איז וואס ווייל, פרטית השגחה שטארקע

ווען, דארט צו דא, ליגן זאל שטרוי שטיקל דער וואו ת"השי

הויך ער האט, געהערט עס האט שרף הייליגער דער

, שטוב מיין פון ארויס שוין גייט, אפיקורסים, אויסגעשריגן

די ערפילט אסוו, ת"השי אין כפירה פשוט זענען רייד אייערע

.וועלט גאנצע צימער נס'רבי פון ארויסגעגאנגען זענען חסידים צוויי די

יעדער, אוועקגעשטעלט זיך האבן ביידע, צובראכן אינגאנצען

ת"השי אז, דאווענען צו אנגעהויבן און, ווינקל אנדערע אן אין

דערגרייכן צו זיין זוכה זאלן זיי און, אויגן די דערלייכטן זיי זאל

הדרכה הייליגע די זיין מקבל קענען און, אמונה ריכטיגע יד

.ן'רבי פונעם ,די צוויי פון איינעם פאר איז, ווינקל ביים שטייענדיג אזוי

אזוי נישט איז זאך די אז, געדאנק אין מוח א דורכגעלאפן

באגרעניצט איז וואס מענטש א ביי ווייל, פארשטיין צו שווער

א האבן וועט ער און, וויל ער וואס האבן נישט קען און

ווי אפהיטן דאס ער וועט, אדער א שטיקל גאלד, בריליאנט

וואו פונקטליך וויסן וועט ער, אויג פונעם אפעל שווארץ דעם

זייער אים ביי איז'ס ווייל, ליגט עס אזוי ווי און, עס לייגט ער

דערפון באקומען צו דא איז'ס וויבאלד - זילבער אבער ,חשוב

אכטונג שטארק אזוי נישט שוין ער גיט - גאלד ווי מער

, אוועקגעלייגט איז עס, אויף וועלכן אופן, אזוי פונקטליך ווי

.ליגט עס וואו ווייסט ער אז, איז עיקר דער ווייניגער אסאך ער איז ,קופער מיט האנדעלט ער ווידער ווען

אסד און, שטרוי ביי אבער, אוועקגעלייגט איז עס ווי נייגעריג

ביי האט עס און, דערפון אסאך זייער האט ער וואס, גלייכן

צו קיין חילוק נישט בכלל איז, ווערד קיין נישט כמעט אים

. ליגט עס אזוי ווי און ליגט עס וואו וויסן באשאפן דאך האט ער ווייל, אזוי נישט איז ת"השי ביי אבער

קיין נישט זאך שום קיין דאך האט אים ביי איז, וועלטן אלע

גרויסקייט זיין ווייל, שטרוי אונז ביי ווי ווייניגער נאך, ווערד

נישט פארמיטן פון איז זאך שום קיין און, עק קיין נישט האט

טייערסטע די און בריליאנטן גרעסטע די האבן דעריבער, אים

.זאכן ביליגסטע די ווי ווערד זעלבע די וועלט די פון זאכן השגחה אין אמונה ריכטיגע א יטמ גלייבן מיר אויב ממילא

ספעציעלע א מיט זיך פירט וועלט דער אויף אלעס אז פרטית

מענטש א צווישן חילוק א דען איז וואס ,אזוי אויב, השגחה

א דאך איז ת"השי ביי, שטרוי שטיקל א צו לאנד א אדער

זעלבע די פאפיר און שטרוי מיט, בריליאנטן און מענטש

.ווערד נייעם דעם אין פארטיפט שטארק זיך האט חסיד דער

אים האט וואס פרטית השגחה אין אמונה פון געדאנק

גלייבט ער אז, באשלאסן האט און, מוח אין אויפגעבליצט

, געפרעגט פריער האט שרף הייליגער דער וואס דעם אין שוין

איז חבר דער וואו ווינקל צום צוגעלאפן שנעל איז און

שוין גלייבט ער אז, בשורה גוטע יד זאגן צו אים, געשטאנען

.פרטית השגחה אין דיג'אמת קומט חבר דער אז געזען ער האט, חבר צום לויפנדיג אזוי

זיך האבן זיי ווען, שמחה געוואלדיגע א מיט אנטעגן אויך אים

נייע זיין חבר ן'פאר זאגן צו אנגעהויבן האט ער און ,באגעגנט

צו געווארן רשטוינטע ער איז, פרטית השגחה אין געדאנק

אויך אים איז געדאנק זעלבן דעם אט אז, חבר פונעם הערן

.אים פאר זאגן קומען געוואלט עס האט און, בייגעפאלן, זיי צו זיך דערנענטערט שרף דער ווי זיי באמערקן פלוצלינג

און, עליכם שלום ליבליכן א געגעבן ביידע זיי האט שרף דער

צו אריינגענומען זיי און, ןגעווע מקרב שטארק זיי האט

זענען זיי און, ת"השי דינען צו אזוי ווי ווייטער זיי מיט לערנען

.חסידים סטע'חשוב זיינע פון געווארן טאקע רבי הייליגער זייער אז, געווארן געוואויר זיי זענען שפעטער

די באלייכטן זיי זאל ער אז, ת"השי צו געווען מתפלל האט

פון קלארקייט די הערצער זייערע אין שיינען אריין און, אויגן

מינוט זעלבע די אין האט דערפאר, פרטית השגחה אין אמונה

.אמונה הייליגע די פון געדאנק דעם, ביידע ביי אויפגעבליצט

* * *

. ז ש

åðéáø ùåã÷ä íòðéà âàè ñàåå éáø àáé÷ò æéà ÷ìúñð ïøàååòâ ,æéà éáø

äãåäé àéùðä - ùåã÷ä åðéáø - ïøéåáòâ ïøàååòâ. ïééæ òèàè ,ïáø ïåòîù ïá ìàéìîâ ,èàä íéà èëàîòâ à

úéøá ,åìéôà ñ'æéà èìàîòã ïòååòâ à äøéæâ æà î'ìàæ èùéð

ïëàî ïéé÷ úéøá ,ïòåå øòã øñé÷ èàä ñàã èøòäòâ ,èàä

øò óëéú ïìéåôàá æà î'ìàæ íéà ïòâðòøá ñàã ãðé÷ ,ôéåà'ï

âòåå èàä ïòî èùéåèòâôéåà ñàã òâ'ìî'ãðé÷ òè ,èéî à

éåâ'ùéà ãðé÷ ,ñàåå ñàã æéà ïòååòâ ,ñåðéðèðà ,ñàåå æéà

øòèòôù ïøàååòâ øòã øñé÷ ïåô íéåø ,ïåà ïòååòâ æéà øòééæ

èðàð èéî éáø ,ïåà î'èàä ïâàøèòâ ñàã éåâ'ùéà ãðé÷

øàô'ï øñé÷ ,ïåà éåæà æéà éáø èòååòèàøòâ ïøàååòâ. íòãëàð åìéôà øòã ñàåå âéðò÷ ñåðåéøãðà ïáøàèùòâ æéà ,

øòáà ïáàä øòèééåå ïèìàäòâðà éã òøòååù úåøéæâ ,æéá ïòåå

øòã òùø ñåôåøñðøåè æéà ïáøàèùòâ. ïéà òðòé ïèééö ïáàä êéæ éã ïéøãäðñ ïòîåðòâîàæåö íòðéà

õàìô úò÷á ïåîéø ,ïåà ïåô èøàã ïòðòæ ééæ ÷éøåö ïòâðàâòâ

ïéé÷ àùåà ,ïåà êàðøòã ïòðòæ ééæ âòâïòâðà ïéé÷ äðáé ,øòáà

ãìàáéåå ééæ ïáàä ïòæòâ æà éã íééîåø ï÷å÷ ééæ êàð ,ïáàä

ééæ êéæ ïâéåöòâøòáéøà ïéé÷ íòøôù ,ïéà ìéìâ ,ïåà

ñèìàîòã èàä ïòî ïòîåðòâôéåà ïáø ïåòîù ïá ìàéìîâ

ñìà àéùð ,øòã áà úéá ïéã æéà ïòååòâ ïúð éìááä ,ïåà øòã

íëç ãòååä æéà ïòååòâ ø 'øéàî ìòá ñðä. òðòé äôå÷ú æéà ïòååòâ éã òèðà÷àá äùòî ïåô ø 'ïåòîù

ïá éàçåé ,ñàåå èàä êéæ ïèìàäàá ïéà à ìééä ,ìééåå øò

èàä èøòãòâ ñèëòìù óéåà éã íééîåø. øòèòôù èàä ñåðéðåèðà ïòîåðòâøòáéà éã äëåìî ,ïéà

øòðòé èééö æéà ïáø ïåòîù ïá ìàéìîâ øèôð ïøàååòâ ,ïåà

ïééæ ïåæ éáø äãåäé àéùðä - ñàåå èøòåå ïôåøòâðà åðéáø

ùåã÷ä ,éáø øòãà - èàä ïòîåðòâøòáéà éã úåàéùð ,ïåà éã

ïéøãäðñ ïòðòæ øòáéøà ïéé÷ úéá íéøòù. åðéáø ïåô ñåçé øòã ùåã÷ä æéà éåå ãðòâìàô à (ììä ï÷æä .

á (ïåòîù ïá ììä ï÷æä .â (ïáø ìàéìîâ ï÷æä .ã (ïáø ïåòîù

ïá ìàéìîâ øäïåùà .ä (ïáø ìàéìîâ äðáéã .å (ïáø ïåòîù ïá

ìàéìîâ éðùä .æ (éáø äãåäé àéùðä. ñ'èééèù ïéà éã àøîâ ,æà øàôøòã èàä ïòî íéà ïôåøòâðà

åðéáø ùåã÷ä ,ìééåå øò èàä êéæ õìà èøéôòâ èéî à

òëéìðòååòâøòñéåà äùåã÷ äøäèå ,ïåà èàä èùéð ìàîðéé÷

èâééìòâ ïééæ èðàä ôéåà'à óåâ ïïééæ ïåô ôàø ìèøàâ. ùèàë åðéáø ùåã÷ä æéà ïòååòâ øàâ à øòñéåøâ øùåò ,êàã

èàä øò ïáéåäòâôéåà òðééæ ïòö øòâðéô øàô ïééæ äøéèô ïåà

èâàæòâ ,æà øò èàä ìàîðéé÷ èùéð äàðä èàäòâ ïåô øòã

èìòåå. øò èàä èâàæòâ óéåà êéæ ,æà ïòåå òìà íéîé ïèìàåå ïòååòâ

èðéè ,ïåà òìà îéäïì ,èòîøàô ,èìàåå ñàã èùéð ïòååòâ

âåðòâ ,åö ïáééøùôàøà ñòìà ñàåå øò èàä èðøòìòâ ééá

òðééæ éáø'ñ ,ïåà ïâòååèñòãðåô êàã æéà ñàã ,øàð ìéôéåå à

âéìô èîòð íòðåô íé ïòåå éæ è÷ðåè êéæ ïééà ïòðéøòã )ñàã

èðééî ,äøåú éã æà æéà øàâ øàâ ñéåøâ æà ñ'æéà èùéð

êéìâòî ñòìà åö ïâéãðò.( êàð à ÷éèù èééö æéà åðéáø ùåã÷ä - áéìåö ïééæ èðåæòâ -

øòáéøà ïéé÷ éøåôö èéî ïééæ äáéùé. æéá åö éã ïèééö ïåô åðéáø ùåã÷ä ,èâòìô ïòî ïòðøòì, äøåú

ìòáù äô ,ïåô âéðééååðòñéåà ,ìééåå äøåú ìòáù äô )àøîâ( ,

èàä ïòî èùéð èøàèòâ ïáééøùôàøà ,øòáà øòèòôù ïòåå

éã úåøåã ïòðòæ ïøàååòâ øòëàååù ,èàä åðéáø ùåã÷ä

ïòæòâðééà æà ãìàáéåå ììë ìàøùé èééøôùåö êéæ ïéà

òðòãéùøàô øòãðòì ïò÷ äøåú éã äìéìç êòìòñéáåö

ïñòâøàô ïøòåå ïåô ììë ìàøùé ,àìéîî æéà ,úò úåùòì äì '

åøôä êéúøåú ,ìàîà æåî ïòî áéìåö íòã ãåáë ïåô éùä"ú

øòèùåöï à êàæ ïåô éã äøåú ,ïåà øò èàä ïáéøùòâôà éã

òöðàâ äøåú. ãìàáéåå øò èàä ïòæòâ æà ñ'æéà øòééæ à òâéàåø èééö øàô

éã ïãéà ,áéìåö ïééæ òèðàð èôàùèðééøô íåö âéðò÷

ñåðéðåèðà ,èàä øò ïôåøòâðòîàæåö òìà éãéîìú íéîëç ïåô

ïééæ øåã ,éã òâéìééä íéàðú ,ïåà øòãòé èàä áéàïáòâòâøò

ñàåå øò èàä èðøòìòâ ïåô ïééæ éáø'ï ,ïåà êàðøòã èàä

ñàã éáø øãñî ïòååòâ ïåà ïáéøùòâôàøà ,ñàã æéà éã äùù

éøãñ äðùî ,ñàåå øéî ïáàä æéá'ï ïâéèðééä âàè. èéî íòã èàä êéæ èâéãðòòâ éã äôå÷ú ïåô íéàðú.

גאנצע דריי הונדערט רובל וועלכע איך האבדי

נאר וואס פארדינט.

'וואונדערליך איז דאס אידישע פאלק!' האט דער פריץ אויסגערופן

מיט איבעראשונג 'איר זענט דאך גרייט זיך גענצליך אוועק צוגעבן פאר

ט איז דער איד באפרייט געווארן פון טורמע, אוןיענעם!' אויפ'ן אר

צוריק באשטימט געווארן אלס ארענדער אין זיין פריערדיגע ארענדע,

און איהם דערצו באפרייט א גאנץ יאר פון ארענדע געלט!

פון יענעם דארף זענען מיר שוין ביידע אהיים געפארן" האט דער

געלט זיינעיינד האט פון ארימאן פארגעזעצט זיין ערציילונג, "מיין פר

אויפגעשטעלט א שיינעם געשעפט, איך אבער, האב זיך געמוזט צוריק

נעמען צו מיין פריערדיגע ארבעט, געלאטעט קליידער פאר געציילטע

אזגראשן, ביז די לאגע אין מיין הויז איז געווארן אומדערטרעגליך,

און גיין איך האב געמוזט נעמען די טארבע אויף מיינע פלייצעס,

קלייבן נדבות איבער די הייזער פון שטאט.

מיט אמאל האב איך אבער אנגעהויבן צו מערקן ווי עס קומען צו מיר

מענטשן פון אלע זייטן, און בעטן פון מיר ברכות, איך האב אבער

גלייבן אין ברכות פון אזא איינפאכןפארוואס זיי נישט פארשטאנען

וויבאלד מען האט מיר דערפאר גוט ארימאן ווי איך בין... אבער

באצאלט, האב איך זיי געוואונטשן וויפל זיי האבן נאר געוואלט, אבער

הייליגער צדיק, אויב איר זעט איין דערין א פעלער בעט איך אייך

מחילה, און האב זיכער נישט געהאט קיין שלעכטע כוונות דערביי..."

און געזאגט: "זיי וויסןדער בעל שם טוב האט איהם אבער בארוהיגט

ר' איד, דיין זכות איז געוואלדיג גרויס, און צוליב דיין וואונדערבארן

טריט וואס דו האסט געטוהן האסטו זוכה געווען אלע דיינע ברכות

זאלן פונקטליך מקויים ווערן".

מער איז דער ארימאן שוין נישט אהיים געגאנגען, דער בעל שם טוב

נאנטע מען זאל דינגען א מאן וואס זאל לערנעןהאט געהייסן זיינע

מיט איהם אלע וויכטיגע עניינים וואס א איד דארף וויסן, איהם אויך

באזארגן מיט אלע זיינע באדערפענישן, און אזוי איז נישט אריבער

קיין לאנגע תקופה, און דער ארימאן איז געווארן א פייערדיגער חסיד

זכותו יגן עלינו, אמן. פון דעם הייליגן בעל שם טוב!

5עמוד המשך מ

ורל'דיגער טאג", האט דער פלאקס סוחר ר' נחום צו "מארגן איז דער ג

זיך זעלבסט אויסגערופן, "ווער ווייסט צו וועל איך מצליח זיין אדער

נישט?"

מיט אמאל איז צוגעגאנגען צו איהם אן ארימער קבצן, און

אויסגעשטרעקט זיין האנט בעטנדיג א נדבה. אין אנפאנג האט איהם ר'

שענקען א בליק, אבער וויבאלד ער איז נחום נישט געוואלט אפילו

פונקט געווען אזוי דערדריקט, האט ער איהם דערלאנגט א נדבה, און א

פרעג געטוהן:

"וואס וועסטו טוהן מיט די געלט?" "איך וועל זיך קויפן ברויט צו דער

זעט!".

"און וואס וועל איך באקומען פאר מיין נדבה פון דיר?"

רעגט. "א פאר ווארעמע ברכות!" האט דער האט ער איהם צוריק געפ

ארימאן געענטפערט מיט א זיכערן טאן, און האט אנגעהויבן בענטשן

רבי נחום'ן הצלחה אין זיינע געשעפטן.

ר' נחום האט פלוצלונג דערפילט א שטארקע דערלייכטערונג אין זיין

שטימונג, וואס ער האט געדארפט אין יענעם טאג אויספירן א ריזיגן

יינקויף ביי איינעם פון די הויכע מלוכה לייט, פון די גאנצע פלאקס א

וואס ער האט אנגעקליבן דעם גאנצן יאר, און נאך מער, ער האט זייער

מורא געהאט פון דעם געשעפט, וויסנדיג אז דער פארקויפער איז א

מענטש וואס זיין שטימונג טוישט זיך ווי דער וועטער אין דרויסן,

ער זייער צופרידן געווען מיט דעם ארימאנ'ס ברכה. דערפאר איז

אויפצומארגנ'ס האט ר' נחום געשלאסן

דעם געשעפט אן קיין שום שווערקייטן,

ער האט געפילט עפעס א

פארבארגענעם כח אין דעם ארימאנ'ס

ברכה, און ער האט זיין גאנצע הצלחה

אנגעהאנגען אין זכות פון זיינע ברכות.

ווען ר' נחום האט פון דעמאלסט אן

געדארפט שליסן א גרויסן מקח פלעגט

ער אלעמאל נאכזוכן דעם ארימאן, ער

זאל איהם וואונטשן און באגלייטן, און

א פלא פון א זאך, אלע זיינע ברכות

זענען פולקאם מקוים געווארן!

עס האט נישט געדויערט קיין סאך

צייט, ר' נחום דער פלאקס סוחר איז

ווארן אלס גרויסער פארוואנדלט גע

עושר אין דעם גאנצן געגנט ארום.

זייענדיג גליקליך פון זיינע איבעראשנדע פארדינסטן, האט ר' נחום דער

עושר געפראוועט א רייכן מאלצייט פאר זיינע פריינד, און דארטן

פילנדיג זיך זייער צופרידן און גוט אויפגעלייגט, האט ער דערציילט

מיט דעם וואונדערליכן ארימאן וואס האט איהם וועגן דעם גרויסן סוד

באגליקט מיט זיינע ברכות!

דארטן זענען אויך געווען עטליכע תלמידים פון דעם בעל שם טוב און

הערנדיג וועגן דעם מערקווירדיגן ארעמאן האבן זיי עס דערציילט פאר

זייער רבי'ן.

זיינע "דעם קומענדיגן מאל", האט דער בעל שם טוב אנגעזאגט

תלמידים, "ווען איר וועט זיין אין ווילנא, זאלט איר זען צו ברענגען

אהער דעם ארעמאן, איך וויל דערקענען דעם איד וואס פארמאגט אזא

אויסטערלישן כח מיט זיינע ברכות".

עס האט נישט לאנג געדויערט און דער ארימער שניידער איז געברענגט

יל מיר ר' איד, דיינע לעבנ'ס געווארן צום בעל שם טוב. "דערצי

פאסירונגען ביז אהער". האט דער בעל שם טוב איהם געבעטן.

דער ארעמאן האט אנגעהויבן מיט זיין דערציילונג: "פון שטענדיג אן

בין איך געווען אן ארעמער שניידער, מיין פרנסה האט קיינמאל נישט

טוהן, ווען געדעקט מיינע באדערפענישן, אבער וואס האב איך געקענט

די מערהייט פון די ווילנער אידן זענען געווען ארימע לייט, אין א

שיינעם טאג האב איך צוזאמען מיט מיין פריינד באשלאסן אוועק צו

פארן איבער שטעט און דערפער וואו מיר וועלן נייען פאר די דארטיגע

יסל פויערן, און נאר דאן, ווען מיר וועלן האבן אנגעזאמלט א היבש ב

געלט וועלן מיר זיך אומקערן אהיים.

וכך הוה. איינמאל ווען מיר זענען אנגעקומען צו אן אידישן

קרעטשמער, האבן מיר גלייך דערקענט ווי א געוויסע צרה לויערט אויף

איהם, מיר האבן זיך געשאפט מוט, און אנגעהויבן אויס צופרעגן דעם

קרעטשמער וועגן זיין לאגע.

ר'ן בראך פון מיין לעבן!" האט דער קרעטשמער "איך שטיי פא

אויסגעשריגן צו אונז מיט א געוויין "דער פריץ פון דארף האלט ביים

חתונה מאכן זיין טאכטער, און דערפאר האט ער מיר געבעטן צוויי

ספעציעלע שניידערס וואס זאלן איהם צושטעלן די אלע רייך באצירטע

מאניע, און איך יאג זיך ארום פון מונדירן צו דער גרויסארטיגע צערע

איין שטאט צום צווייטן, פון איין עק צום אנדערן, כדי איהם אהער צו

ברענגען די נויטיגע שניידערס, און ער מיט זיין גרויזאמקייט ווארפט

אפ אלע מיינע פארשלאגן, נאכמער, יעצט האט ער מיר געווארנט צום

קיין פאסנדע שניידערס לעצטן מאל, אויב איך ברענג איהם נישט

ווארפט ער מיר ארויס פון קרעטשמע מיט מיין גאנצע פאמיליע!

דערהערנדיג זיינע רייד האבן מיר זיך ביידע אנגעגעבן אלס גרויסע

צושטעלן די נויטיגע מונדירן, מומחים אין שניידעריי, און אז מיר קענען

'ער וועט געלעכטער, ערער א ביט האט זיך צולאכט דער קרעטשמער

אייך דאך נישט לאזן איבער טרעטן

זיין שוועל!'.

'פראביר!' האבן מיר איהם געבעטן

'וואס האסטו דען צו פארלירן?'

-ובכן, מיר האבן אריין געגעבן פראבע

ארבעט, און צו אונזער גרויסע פרייד,

איז דער פריץ געווען שטארק צופרידן

ארבעט דערפון, דא איז די גאנצע

איבער געגעבן געווארן אונטער

אונזער אויפזיכט, מיר זענען געזעצן

איבער דעם טעג און נעכט, ביז ענדליך

אין דעם באשטימטן טאג איז די

גאנצע ארבעט פערטיג געווארן, דער

פריץ האט אונז באלוינט מיט א

ברייטע האנט, און אויך עקסטער

דערפאר קרעטשמער דעם באצאלט

אט איהם געברענגט די וואונדערבארע שניידערס.וואס ער ה

ארויסגייענדיג פון קרעטשמע האבן מיר דערהערט ווי די

קרעטשמערקע זאגט צו איר מאן: "גיב נאר א קוק, די צוויי אידן האבן

דא יעצט אפגעלייזט א שיינע סומע געלט, אפשר וואלטן מיר זיי

?'אין טורמעדא וועגן דעם געפאנגענעם איד וואס ליגט טדערצייל

אונז זיי האבן 'ביסט גערעכט', האט דער קרעטשמער געענטפערט, און

אין תפיסה ליגטגלייך דערציילט וועגן א צווייטן ארענדאר וואס

וואס ער האט נישט געהאט וויילצוזאמען מיט זיין פרוי און קינדער,

דא אין געלט, 'און יעצט פוילט ער -ארענדע נעפון וואו צו באצאלן זיי

תפיסה' האט דער קרעטשמער באטאנט, 'ווער ווייסט ווילאנג נאך?'

דער פריץ האט איהם ערקלערט דאס נאר דער טויט וועט איהם

ער וועט נישט באצאלן זיינע אויבאפשיידן פון זיין תפיסה קאמער,

חובות, וואס באטרעפט דריי הונדערט רובל!'

ויב ער וויל זיך באטייליגן אין די איך האב גלייך געפרעגט מיין פריינד, א

'איך וואלט עס געטוהן מיט מיין גאנצן גרויסע מצוה פון פדיון שבויים.

הארץ', האט ער געענפערט 'אבער איך מוז דאך אלס ערשטע זארגן פאר

מיין פרוי מיט אונזערע זעקס קליינע קינדער!'

אין די מצוה! אויב אזוי, האב איך באשלאסן, וועל איך אליין זוכה זיין

4המשך בעמוד און גלייך אויפ'ן ארט צוריק געגעבן דעם פריץ

ל

דער באוואוסטער גרויסער צדיק ר' לוי יצחק פון בארדיטשוב האט אין א

געוויסן טאג נאכן דאווענען תפילת שחרית, אויסגעקליבן אייניגע פון זיינע

סן רופן דעם בעל עגלה. מ'האט געשפאנט פערד און תלמידים און געהיי

וואגן און דער בארדיטשובער מיט זיינע חסידים האבן זיך געלאזט אין

וועג אריין, צום ריכטונג וואו דער צדיק האט באפוילן.

אזוי איז מען געפארן כמעט דעם גאנצן טאג. די תלמידים האבן נישט

יטשובער איז געזעצן אין א געוואוסט וואו מען פארט, און דער בארד

ווינקל פאר'דביקה'ט. פארנאכט האבן די תלמידים זיך געוואלט

אפשטעלן דאווענען מנחה, אבער דער בארדיטשובער האט געזאגט אז

מ'וועט באלד אנקומען אין א ישוב און דארט וועט מען דאווענען.

ערווייטנס ס'איז נישט אריבער קיין פערטל שעה און זיי האבן געזעהן פון ד

א ישוב.

דער בארדיטשובער האט געהייסן אפשטעלן דעם וואגן נעבן א געוויסע

הבית, בעטן -הויז, דעם בעל עגלה האט ער באפוילן צו אריינגיין צום בעל

ערלויבעניש פארן בארדיטשובער מיט זיינע תלמידים צו דאווענען מנחה

ביי אים אין הויז.

ביז דער בעל עגלה האט זיך א

-געגעבן, האט דער בעל ריר

הבית געהערט אנקומען דעם

וואגן מיט די חסידים און ער איז

ארויס געלאפן קעגן זיי. ער איז

געווען א הויכער יונג פעסט

געבויעט, מיט שווארצע

וואנז'עס, מונדירן פון א רוסישן

אפיציר, א רעוואלווער אין

האנט, מיט שיכור'ע רוצחיש'ע

ן שרייען אויגן. ער האט גענומע

אויף זיי מיט אזא שרעקעדיגע

שטימע אז די ערד האט

געציטערט.

גלייכצייטיג איז ארויסגעקומען א הויכער שווארצער הונט און זיך גענומען

ווארפן ווילד אויף די פערד, דער בעל עגלה איז געבליבן שטיין ווי

פארגליווערט און נישט געוואוסט וואס דא טוהט זיך.

בער האט גענומען געלאסן אראפגיין פון וואגן. דער בעל דער בארדיטשו

הבית איז אריין אין א געוואלדיגע רציחה און גענומען שיסן אין וואגן

אריין. האט זיך אבער דער רעוואלווער פארהאקט און בשום אופן נישט

געקענט שיסן, האט ער גענומען שאקלען דעם רעוואלווער און אזוי

געפלויגן א קויל און דערשאסן זיין באליבטן הונט.שאקלענדיג איז ארויס

דער בעל הבית איז פארטומלט געווארן און גענומען אריינטראכטן אין

דעם מאדנעם פאסירונג. איינער פון די תלמידים איז אראפ צו איהם און

איהם אריינגעזאגט אין אויער, אז דא פארט דער בארדיטשובער צדיק און

ו דאווענען מנחה אין זיין הויז. דערהערנדיג דעם ער בעט ערלויבעניש צ

נאמען "בארדיטשובער" וועלכער איז געווען באקאנט אין דעם גאנצן

געגנט און איז אויך געווען געשעצט ביי די גוים, איז ער פארציטערט

געווארן און זיך געענדערט אינגאנצן, ער האט זיך אנגערופן הכנעה'דיג אז

צו איהם דאוונען מנחה. מען קען אריין קומען

ווען די אידן פון געגנט האבן געהערט פון דעם בארדיטשובער'ס קומען,

האבן זיי אנגעהויבן שטראמען מאסן ווייז מיט שבת'דיגע קליידער, דער

בעל הבית וועלכער איז געווען דער פריץ פון געגנט, האט אלעמען פיין

. דער עולם האט דערווייל אויפגענומען, מכבד געווען מיט ביר און משקה

געדאוונט מנחה צוזאמען מיטן בארדיטשובער און אלע האבן זיך געפילט

אין א דערהויבענע שטימונג.

צו מעריב איז דער בארדיטשובער אליין צוגעגאנגען צום עמוד, ביי והוא

רחום יכפר עון וכו' האט ער זיך שטארק פאר'דביקה'ט און דאן אנגעהויבן

אן אויסערגעוויינליך הארציגער ניגון מיט ברען און דאווענען מיט

התלהבות מיט תחנונים און טרערן, אז ס'האט אלעמענס הערצער

צוטרייסלט, פיל האבן געגאסן טרערן און ס'האט דערוועקט די

באהאלטנסטע סטרונעס פון די נשמה.

מער פון אלעמען איז געווען גערירט דער פריץ. דער בארדיטשובער'ס

, האט איהם אזוי צונומען און צוטרייסלט אז ער האט מער נישט תפלה

געקענט אריבער טראגן.

דאן האבן שוין די חסידים פארשטאנען דעם צוועק פון זייער רבינ'ס

נסיעה.

נאך מעריב האט דער פריץ אויסגעבראכן אין א געוויין, און דערציילט די

חסידים מיט א צובראכן געמיט

ענער איד, אז ער איז א געבאר

און א שלעכטער חבר האט

איהם פארפירט פון דעם

אידישן וועג. ער האט געדינט

אין מיליטער און דארט

צוגעקומען צו א הויכן אמט.

אזוי איז ער אינגאנצן אוועק פון

אידישקייט, ביז ער האט כמעט

פארגעסן זיין אפשטאם און

באקומען א שנאה צו אידן, אז

ן א ס'איז ביי איהם געווע

פארגעניגן צו פייניגן א איד.

אבער יעצט, געפינענדיג זיך

גרויסן דעם מיט אידן צווישן

צדיק איז אין איהם ערוועקט געווארן דער אידישער פונקט. ער האט

נישט קיין רוה ביז ער וועט ווערן צוריק א ערליכער.

ים דער פריץ האט געוויינט און געבעטן די תלמידים זיי זאלן פועל'ן בי

רבי'ן ער זאל איהם מחזיר בתשובה זיין.

אבער א גאנצע נאכט איז דער בארדיטשובער געווען פארשלאסן אין א

נישט געוואגט אריינצוגיין צו איהם.זיך צימער און קיינער האט

צו מארגנס נאכן דאוונען שחרית איז דער פריץ אריין צום בארדיטשובער

און פארברענגט דארט א לענגערע צייט.

טאג צייט האט דער בארדיטשובער געהייסן שפאנען דעם וואגן און ער מי

געפארן.-מיט די תלמידים זענען אהיים

נאר דער בארדיטשובער מיט די געציילטע א קורצע צייט שפעטער האבן

ער דגעוואוסט אז תלמידים, וועלכע זענען מיט געפארן אויף יענע נסיעה,

געבויעטער חסיד, וואס קומט אלעמאל אין -הויכער פעסט

רדיטשובער קלויז און וואלגערט זיך אין די שטויב פונעם'ס צדיק'ס בא

איז נישט קיין -פיס און טרינקט מיט דארשט זיינע הייליגע ווערטער

אנדערער ווי דער געוועזענער פריץ. ער האט אינמיטן א העלן טאג

פארקויפט זיינע גיטער און וועלדער און פארשוואונדן געווארן פון זיין

ון זיך צוריק געקערט צום אידישן פאלק...דארף, א

4403 16 Ave Brooklyn, NY 11204 USA 718 438 8414 718 633 5500 T/f Hours are 11-7:30

3718.705.7174

$180

proj

ect:

YH

KSE

RV

ICES

.CO

M

Lua

ch H

atz

ibu

r |

Frid

ay,

Au

gu

st 3

1 |

20

12

6

To Advertise Or To Place Your Simcha Please Call: 718-303-4300

Lua

ch H

atz

ibu

r |

Frid

ay,

Au

gu

st 3

1 |

20

12

8

To Advertise Or To Place Your Simcha Please Call: 718-303-4300

3 718.303.4300

YHKSERVICES718 819 3005

“ ‘

“

”‘

“

“

““

” ‘“

“

““ ‘

““ ”

“

“ ” “ ”

” “ ‘

“‘ “ “ ”

‘

”“ “

‘

‘ ‘” “

“

“ ”

‘

“ ‘

“ ”

“”

“

“

“ ”

‘

‘

““ ”

“ ”

‘

” “

“ “

“ ”

“ “”

“

“ “ “” “

”

‘

‘

““ ‘

“ ”‘

‘

“ ““ ‘

““

צום יארצייט פון הגאון הצדיק ראב"ד העדה החרדית

רבי יעקב יהודה לייב לעווי זצ"לי"א אלול תרמ"ט

אין יאר תקע"ג איז ר' יעקב לייב געבוירן געווארן צו זיינע חשוב'ע עלטערן אינ'ם באקאנטן אידישן שטאט פויזן, ווען ער פארוויילט זיינע יונגע יארן ביי זיין טאטן וועלכער לערנט איהם אויס תורה און יראת

שמים.זיינע חשוב'ע עלטערן האבן זוכה געווען צו פינף זיהן וועלכע זענען תורה אין ריזן און גאונים תורה", חומשי "חמשה געווארן אנגערופן

וועלכע האבן באלויכטן די וועלט מיט זייער תורה,

די מוטער'ס מסירות-נפש!אלט זייענדיג בלויז אכט-ניין יאר, איז ער פאר'יתומ'ט געווארן פון איהרע פאר איבערגעגעבן זייער געווען איז וועלכע ע"ה, מוטער זיין קינדער, און זי פלעגט אוועקגעבן אפטמאל איהרע עסן פאר ארימעלייט, זאגנדיג אז דורכדעם וועט זי זוכה זיין אז זי וועט האבן זיהן תלמידי חכמים און יראי-שמים, אבער ליידער האט זי נישט זוכה געווען דערצו

ביים לעבן.

דעם חלום פון די דריי ברידער!ער איז האבן, חתונה פון עלטער דעם צו אנגעקומען איז ער ווען פאר'שדכנ'ט געווארן מיט'ן טאכטער פון הגאון רבי אליעזר לייזער זצ"ל דער רב פונ'ם שטאט סאמפעלאנע, און ער האט אויפגעשטעלט א שיינע פאמיליע פון זיבן זיהן און איין בת יחידה, וועלכע זענען אויפגעוואקסן

און געגאנגען אין זיינע אויסדערוועלטע וועגן.נאך זייענדיג גאנץ יונג, איז ער אויסגעקליבן געווארן צו דינען אלס רב אינ'ם פוילישן שטאט סעלשין, וואו ער האט געפיהרט דעם געמיינדע שטארק איהם טוהן אלע ווען קלוגשאפט, און פארשטאנד פיהל מיט

פארעהרן און מכבד זיין.שיינעם אינ'ם געצויגן נישט לאנג אבער זיך האט רוהיגקייט דאס פאמיליע, און פלוצלונג איז אנגעקומען דעם שרעקליכן מעלדונג אז רבי יעקב לייב'ס עלטסטער ברודער רבי שלמה זלמן איז נפטר געווארן אין און שטאט, זיין אין רח"ל געווארן פארשפרייט איז וועלכע מגיפה א אז שמועה שרעקליכן דעם דערהאלטן זיי האבן צייט קורצער א נאך איינציגן אן איבערלאזנדיג געווארן נפטר אויך איז שוועסטער זייער

טאכטער.דעם אנגעקומען איז טרייסטן, געקענט זיך האט ער איידער נאך איז וועלכער ישראל רבי ברודער יונגערן זיין אז מעלדונג שרעקליכן געווארן נפטר איז יאהר, צוואנציג און פינף געווען אלט נישט נאך

פלוצלונג.געמאכט, זיך ביי האט לייב יעקב ר' וואס הנפש חשבון שטיקל א האט איהם געברענגט צום באשלוס אז דאס איז אלעס דערפאר וואס מ'וויל איהם ווייזן פון הימל אז ער זאל אוועקפארן פון חוץ-לארץ און קומען וואוינען אינ'ם הייליגן לאנד. ווען דערנאך איז איהם געקומען אין חלום אן אלטער מאן אנגעטוהן אין ווייסן און איהם ערוועקט דערויף גענומען ער האט ישראל, ארץ קיין ארויפגיין נאכנישט טוט ער וואס ארויפצוגיין גרייטן גענומען זיך און הויז-געזינד, זיין פון ערלויבעניש

קיין ארץ ישראל.פארנדיג, איז ער אנגעקומען קיין גאלין, דער שטאט וואו זיין ברודער רבי אשר לעמיל האט געדינט אלס רב, און צו זיין וואונדער האט ער דארט אויך באגעגנט זיין אנדערן ברודער הגאון רבי נחום שאדיק'ער, און באשלוס מיט'ן זיינער, צו ענדליך גאנץ איז דערציילונג זייער ווען דעם חלום. דאן האבן זיך אלע פאראייניגט און זיך גענומען פארן צום

הייליגן לאנד.

די לייבן קומען ארויף צום הייליגן לאנד..דעם פון פסח יום-טוב פונ'ם טעג די נאך זיי זענען ארויסגעפארן יאהר תר"ג, און אנגעקומען זענען זיי צו די ברעגעס פונ'ם הייליגן לאנד

נאר איבער א יאהר דערויף, אנהייב פונ'ם חודש תמוז אינ'ם יאהר תר"ד. ווי נאר דער שיף האט דערגרייכט דעם יפו'ער פארט, איז רבי יעקב לייב אזוי און באדן הייליגן פונ'ם פיס זיינע אויפגעהויבן אויפגעשפרינגען,

האט ער געזאגט:דיר ווערד נישט זענען פיס מיינע אז ווייס איך ערד, הייליגע "דו זאל שטויב דיין אז דערצו ווערד נישט אפילו בין איך באטרעטן, צו דער האט אזוי נאר דערונטער, זיין זאל איך און מיר איבער באדעקן אייבערשטער געוואלט אז זיינע קינדער זאלן קומען טרעטן אויף דיין דערצו האב איך אז איז מיין טייל וואויל און מיר איז וואויל באדן -

זוכה געווען"...

ראש בית דין!זיינע במשך געליטן האט לייב יעקב רבי וואס יסורים פיהלע די לעבנס-טעג אויף אן אומבאשרייבליכן אופן, האבן איהם אבער נישט צוריקגעהאלטן פון אויספיהרן זיין הייליגן און וואונדערליכן אויפגאבע

אויף דער וועלט.אונגעהויער געווען איז תורה אין גרויסקייט און גאונות זיין געוואלדיג, אזוי אז ער האט פשוט אלעס געקענט און געוואוסט. זיינע יסורים זענען געווען אזוי גרויס, ביז וואנען די גרויסע לייט פון ירושלם האבן נישט געקענט צו זיך קומען פון זיין גרויסן אמונה און בטחון אינ'ם אייבערשטן, וויאזוי ער גייט שטענדיג ארום מיט שמחה און טוט נאך אלעס דאס און ארויס, זיי העלפט און הערצער צובראכענע שטארקן טוט נישט דאס מינדעסטע שטערן זיין לאנגן סדר אין לערנען און זיין

וואונדערליכן אומבאשרייבליכן התמדה.ווי אויך ווערט פארציילט אז ער האט כמעט אלע זיינע טעג געפאסט, ווען ער טוט פארטיילן זיינע עסן פאר ארימעלייט, און זיינע הויז-געזינד - וועלכע האבן איהם געשיקט דאס עסן - מיינען אז ער האט עס געגעסן

און דערמיט געשטילט זיין הונגער.און שעות לאנגע די מיט הונגער זיין געשטילט ער האט ווירקליך זיך האט ער וועלכע אין השם, עבודת און תורה פון בלעטער פיהלע די מיט אויך ווי און אויפהער, אן כמעט נאכט און טאג געווייקט שיעורים אין קבלה אין וועלכע ער האט זיך וואונדערליך אויסגעצייכנט

ביז וואנען ער איז געווען "ראש ישיבת המקובלים - בית א-ל"פיהלע יאהרן האט רבי יעקב לייב געדינט אלס ראב"ד - ראש בית דין - פונ'ם הייליגן שטאט, ווען אויסער דעם טוט ער אויך אוועקשטעלן פוילן קיין ארויספארן אויך טוט און ווארשא" - פולין "כולל דעם די פאר און כולל פאר'ן הילף צו שטיין צו לדעה אחים ערוועקן צו

פילצאליגע אידן וועלכע ווערן געשטיצט דורך דעם כולל.אויסגערופן האט וועלכער דער געווען אויך איז לייב יעקב רבי דעם באקאנטן גזירה קעגן כלי-זמר ביי חתונות אינ'ם הייליגן שטאט ירושלם, און אויסגערופן האט ער דאס כדי אפצושרייען דעם שרעקליכן מגיפה וואס האט דאן געהערשט - נישט מער געדאכט - אינ'ם הייליגן שטאט ירושלם, און דאס לויט א פארכטיגן אנטפלעקונג צו זיין רבי'ן איבערגעגעבן דאס האט וועלכער זצ"ל אבולעפיא ידידי' רפאל רבי

פאר'ן קאליש'ער רב רבי מאיר אויערבאך זצ"ל.פיהל האט אויך רבי יעקב לייב געטוהן פאר די אידן פונ'ם הייליגן שטאט, נאר דאס פלאץ איז קורץ, און מיר האבן בלויז בארירט אייניגע

פונקטן פון זיין גייסטרייכן לעבן. זכותו יגן עלינו.

*

א נעמען זיך לאמיר אלול-טעג, דערהויבענע די אין שטייענדיג וואונדערליכע זיינע און צדיק און גאון הייליגן דעם אט פון מוסטער וועגן, און זאל טאקע זיין זכות ביישטיין פאר אונז און פאר אלע אידישע קינדער, און זאלן מיר זוכה זיין צו א כתיבה וחתימה טובה און א גוט

געבענטשט יאהר, אמן כן יהי רצון.

באוואוסטער און צדיק און גאון דער איז זצ"ל, שלום" "שר דער רב בעלזער געווען אויך א תלמיד פון דעם גרויסן שרף

רבי אורי פון סטרעליסק זצ"ל. איידעם, א שרף'ס סטרעליסקער דעם די נאך איז געהייסן, ער האט יצחק רבי צום געפארן שווער זיין פון הסתלקות בעלזער רב. ר' יצחק איז געווען א גרויסער ארעמאן, זיין שווער'ס חסידים פלעגן איהם פון מאל צו מאל שטיצן און כאטש דאס איז נישט געווען פיהל, האבן ר' יצחק מיט זיינע הויז געזינד זיך מסתפק געווען במועט און אויך באקלאגט, נישט קיינמאל זיך האבן נישט ער האט רב, בעלזער דעם רבין זיין געוואלט שטערן מיט אזעלכע קלייניגקייטן

ווי פרנסה.האבן קינדער יצחק'ס ר' ווען ביז צוויי פאר און אונטערצוואקסן אנגעהויבן טראכטן געמוזט שוין מען האט מיידלאך צוגיין נישט דאך קען מען תכלית, וועגן נדן, געהעריגן קיין אן שידוך שום קיין צו דעמאלטס האט ר' יצחק'ס שוין איינגעזעהן אז מעהר קען ער זיך נישט קיין עצה געבן, ווען ער איז געפאהרן קיין בעלז האט ער זיך אויסגעגאסן זיין ביטער הארץ און געבעטן א עצה, ווי ער זאל קענען חתונה מאכן זיינע

צוויי טעכטער בכבוד. גרויס געהאט האט רב בעלזער דער עגמת נפש פון די געדריקטע לאגע ביי זיין אוועק איהם וואלט ער חסיד, געליבטן איהם ביי און נאר, האט ער וואס געגעבן שמאל, זייער אויך איז הויף אין אליין זיך זאל ער פארגעלייגט איהם ער האט שטעטלאך און שטעט איבער לאזן ארויס צו זאמלען געלד פאר הכנסת כלה, אזוי ווי אנדערע שיינע אידן. דער בעלזער רב האט איהם אויך געוואלט געבן א בריוו, מען זאל איהם מקרב זיין ווי עס פאסט פארן איידעם

פון דעם גרויסן רבין פון סטרעליסק.געוואלט נישט האט יצחק ר' אבער הערן דערפון; איך האב נאך קיינמאל נישט געבעטן קיינעם אז מען זאל מיר געבן געלד. אויב עס האט זיך געטראפן אז איינער פון געוואלט מיר האט חסידים שווער'ס מיין מיט עפעס מהנה געווען, האב איך גענומען, דאס פארלאנגען? גאר אדער בעטן אבער קען איך נישט און וועל עס קיינמאל נישט

קענען טהון!זאל ער געזאגט אים האט רב דער נאהנטע די אין ארומפאהרן ווייניגסטנס שווער'ס זיין וואוינען עס וואו שטעטלאך חסידים, ווען זיי וועלן נאר הערן אז ער איז דארף ער אז און שטאט, אין זיי ביי דא חתונה מאכן זייער רבינ'ס צוויי אייניקלאך, וועלן זיי איהם זיכער אויפנעמען מיט גרויס כבוד, און געבן געלד נישט געבעטענערהייט.

נישט יצחק ר' האט דאס אויך אבער קומען נישט קען ער אופן, בשום געוואלט נאהנטע שווער'ס זיין פון אפילו געלד נאך

מקורבים. מינוט א געזעסן איז רב בעלזער דער איהם ער האט דאן און פארטראכט געזאגט, איך וועל דיר שיקן צו איין מענטש אז ער זאל דיר דעקן אלע הוצאות וואס דו דארפסט האבן, דו וועסט איהם בכלל נישט

דארפן בעטן, ווילסטו פאהרן צו איהם?...יצחק ר' האט געוויס, אוודאי ער אז געדאנק מיטן צופרידן געענטפערט געלד קיין פארלאנגען דארפן נישט וועט

ביי אומצאהליגע מענטשן. נו אויב אזוי - זאגט דער בעלזער רב מיט

א שמייכל - פאר קיין 'יאס', דארט איז דא אויס שוין קוקט וועלכער גביר גרויסער א און אויפנעמען שיין דיר וועט ער דיר, צו ער וועט דיר אויך געבן די גאנצע צו חתונה מאכן ביידע טעכטער, וויפל דו וועסט איהם

נאר זאגן אז דו דארפסט.דאס געווארן ערשטוינט איז יצחק ר זיך ער האט שמחה גרויס מיט הערן, צו ווי פרעגנדיג און רבי'ן, זיין פון געזעגנט אין גביר וואונדערליכער יענער ער הייסט אנגעגרייטן מיטן שוין ווארט וואס יאס נדן פאר זיינע צוויי טעכטער, האט דער רב געענטפערט אז ער דארף עס נישט וויסן, דו וועסט איהם ממילא נישט דארפן זוכן, ער

אליין וועט שוין שיקן דיר אויפזוכן.

ף

עם, די צום סער הם איז יינע און אויך שט יטן

אבן וויי כטן

מיט א רפואה א ישועה

ר' יצחק האט פארשטאנען, אז דאס איז געווען איז ער זאך, פשוטע קיין גארנישט זייער נייגעריג צו וויסן ווער איז עס דער גביר

און וועלכע אורזאכן זענען דא פארבארגן. ביי געהערשט האט שמחה גרויסע א סטרעליסק אין הייז'קע ארימע יצחק'ס ר' אט וועט ישועה זייער אז זיכער זייענדיג אט פארווירקליכט ווערן. ר' יצחק האט זיך גלייך ארויסגעלאזט צו די ווייטע נסיעה ביז נאכט שפעטע א אין ענדליך שוין איז ער פרעמדע גרויסע די אין געשטאנען שעה

שטאט 'יאס'.אידישע א צו אנגעקליבן זיך האט ער אויסגערוהט זיך האט ער אוואו אכסניה איז עס ווי רייזע, שווערע די פון ביינאכט שטאט עטליכע זענען טאג, געווארן נאר מענטשן אנגעקומען צו די אכסניה און זיך געקומען אפשר איז עס צו נאכגעפרעגט א יצחק, ר' נאמען מיטן איד א פאהרן צו די שרף. סטרעליסקער דעם פון איידעם ר' דארט געטראפן טאקע האבן מענטשן געקומען איז דערנאך באלד און יצחק'ן, גרויסע יאס'ער די פון איינער פאהרן צו גבירים, ער איז אריין צו ר' יצחק'ן און איהם געפרעגט ווער ער איז און צו וועלכן צוועק

ער איז געקומען קיין יאס. ער ווער פארגעשטעלט האט יצחק ר' אויך ווייס אליין ער אז געזאגט און איז, נישט פונקט צו וועלכן צוועק ער איז אהער האט רב בעלזער דער רבי מיין געקומען, מיר געזאגט אז דא וועט מיר דער באשעפער וואס מענטש וואונדערליכער א צושיקן וועט מיר געבן אויף צו חתונה מאכן מיינע

צוויי טעכטער. פון אויפגעשטראלט האט גביר דער פרייד און זיך געבעטן ביי ר' יצחק'ן אז ער זאל שוין מיטפאהרן מיט איהם און קומען טאקע און גאסט, אלס הויז אין איהם צו זיך איהר דארפט טעכטער אייערע וועגן נישט זארגן, איך האף צו אייך העלפן מיט

אלעס וואס איהר וועט נאר דארפן... *

דער געווען ער איז איד פיינער א יאסי'ער גביר, איין איינציגע טאכטער האט די אין אז פארשטענדליך און געהאט, ער געהעריגע צייט האט מען שוין גערעדט פאר

איהר די פיינסטע און שענסטע שידוכים. אבער א גרויסער אומגליק איז פלוצלינג טאג, העלן א אין האט מיידל די געשעהן, זייענדיג אלט אכטצן יאהר, פארלוירן איהר קלארער זינען, לא עלינו, איר צושטאנד איז

געווארן אלס ערגער אין דעם געביט. וואס פארשטעלן לייכט זיך קען מען זיך האט עס געווען, איז דאס צרה א פאר א הויז גביר'ס דעם אויף אראפגעלאזט די גערופן האט מען טרויער, שרעקליכער

בעסטע דאקטוירים פון גאנצן ארום, אבער צו מ'קען אז ערקלעהרט אלע האבן זיי איז עס העלפן, נישט גאר פראבלעם דעם בלייבן אזוי שוין וועט זי אז מעגליך גאר איר גאנצער לעבן... די צובראכענע עלטערן זענען זיי וועלטן, איבערגעקערט האבן געווען אויף אלעס גרייט כדי צו ראטעווען

זייער איינציג קינד.איז יצחק ר' ווען נאכט יענע אין גביר דער איז יאס, קיין אנגעקומען ער ווען בעט, טאכטער'ס זיין נעבן געזעצן א געזעהן ער האט איינגעדרימלט האט

וואונדערליכן חלום: אט שטייט ער אין הימל... פלוצלינג זעהט ער ווי אסאך מענטשן באגלייטן א אלטער צדיק מיט א שיינענדע צורה, צו זיין פראגע באגלייט, מען וועמען דער דאס איז ווער האט מען אים געענטפערט אז דאס איז דער דער סטרעליסקער. אורי ר' רבי גרויסער צרה די אין דערמאנט דאן זיך האט גביר פון זיין טאכטער, ער האט פארשטאנען אז ער קען דא בעטן ביים צדיק אז ער זאל איר העלפן. האט ער זיך אריין געשטופט צווישן די מענטשן ביז צום סטרעליסקער און איז איהם געפאלן צו די פיס, מיט הייסע טרערן אומגליקליכע זיין פאר געוויינט ער האט

טאכטער. אבער דער צדיק האט אים געענטפערט מיט מיטלייד: איך בין שוין צו ווייט אוועק קענען עפעס זאל איך אז עולם יענעם פון איז אונטן אייך ביי אבער דיר, פאר טהון קען ער רב. בעלזער דער תלמיד, מיין דא

דיר געוויס העלפן...- אבער ווי קען איך גיין אזא ווייטע וועג

ביז בעלז?קום מיט מיר - האט דער סטרעליסקער געענטפערט - מיר גייען פונקט יעצט אהין, איך וויל מעלדן פאר מיין געליבטן תלמיד

א אין היינט פון געפינען זיך וועל איך אז אויגנבליק א אין היכל... העכערן אנדער זיינען שוין אלע געווען אין בעלז, רבי אורי האט פארגעשטעלט פאר זיין תלמיד, דעם גביר פון יאס און געבעטן אז ער זאל פאר

איהם עפעס טהון.איך וועל טהון אלעס - האט דער בעלזער רב געענטפערט - וואס איך וועל נאר קענען, אינגאנצן איהר האט פארוואס רבי, אבער פארגעסן אז איהר האט דא איבערגעלאזט אייער טאכטער מיט איהר מאן ר' יצחק, זיי דארפן חתונה מאכן צוויי קינדער און האבן

נישט מיט וואס?עולמות די אין הויך אזוי אויבן מיר סטרעליסקער דער האט - העליונים קיין נישט מעהר האבן - געענטפערט געשעפטן מיט אזעלכע זאכן, איך אליין קען איך אבער טהון, נישט גאר יעצט זיי פאר האב א עצה, זאל דער גביר געבן פאר מיין זיין וועט דארף, ער וואס אלעס איידעם

טאכטער זיכער האבן א רפואה שלימה... דאן האט זיך דער בעלזער רב געוואנדן דאס אז מיינען נישט זאלסט גביר: צום אלעס איז בלויז א חלום, היינט נאכט איז אורי'ס רבי יצחק, ר' יאס קיין אנגעקומען איידעם, זאלסט איהם שנעל אויפזוכן, און זאלסט איהם העלפן מיט א ברייטע האנט, דיין טאכטער וועט געוויס האבן אין גיכן א

רפואה שלימה... האט שווייס קאלטן א מיט אפגעגאסן האט ער אויפגעכאפט. גביר דער זיך ער ביז זוכן מענטשן זיינע געשיקט גלייך איהם און יצחק'ן ר' געטראפן טאקע האט

געברענגט צו זיך אין דערהיים.די צו אנגעקומען איז יצחק ר' נאר ווי ענדערונג א געשעהן איז גביר, פון שטוב עס טאכטער, קראנקע די ביי גוטן צום האט נישט גענומען קיין איינצעלנע טעג ביז מ'האט אנגעהויבן צו זעהן ווי זי כאפט זיך

צוריק און ווערט צוריק נארמאל. דאן האט סטרעליסקער יצחק ר' זיין מיט פאהרן צו גביר דעם געברענגט טאכטער קיין בעלז, ווי נאר דער גביר איז ער איז צימער, אין רב בעלזער צום אריין נישט האט ער אז געווארן געפלעפט אזוי גלייך האט ער ווארט, קיין רעדן געקענט האט ער וואס צורה זעלבע די דערקענט

געזעהן אין יענעם חלום. געווען איז גביר דעם פון פרייד די אנגעצווינגען האט ער גרויס, אומגעהויער ר' יצחק'ן צו נעמען פון איהם נאך און נאך פאר הוצאות חתונה אלע די פון אויסער זיינע צויי טעכטער, גענוג און איבעריג אויף געזעהן דאן האט יצחק ר' ארום. יאהרן האט טאכטער גביר'ס דער און ישועה, א

געהאט א גאנצע רפואה.

מען קען זיך לייכט פארשטעלן וואס פאר א צרה

דאס איז געווען, עס האט זיך אראפגעלאזט אויף דעם גביר'ס הויז א שרעקליכער

טרויער, מען האט גערופן די בעסטע דאקטוירים פון גאנצן

ארום, אבער זיי האבן אלע ערקלעהרט אז מ'קען צו דעם

פראבלעם גאר נישט העלפן

s‰xc ,ca dbug c"ga, tm, hf ,arp

/isht gkt ,ca yudwv hf" ltuu hs vru, gdhkhhv hs iht yhhya xgtku ause lhbjn vhvu lhbpk lhcht ,,ku lkhmvk lbjn crec lkv,n lhektiup vjkmv hs zt ,"hav zbut ydtz euxp ogs yhn "/wudu rcs ,urg lc vtrh

/,ughbm iup vshn hs iht huk, zht ektp igahsht ogsausev v"ka rgs ydtz ?,ughbm ybhhn xtuu hbpc ahhc,ha"

wm ,ut Î ,uh,utv rga) /ihhkt lhz rtp ignga lhz ;rts ign "/unmgignga rgfhz lhz rg yguu 'ihhkt lhz rtp lhz ynga rgbhht chut (s ,ughbm

/grgsbt iupktrahk van ovk rnt :arsn rgs ydtz ?,ughbm zht xhurd huuinzc tkt lhekt treb tuva ktrahc una sjhhn v"cev ihta ihgsuh uuvof,t khmn tuvu ofhbhc u,bhfa vran tuv vga v,utu wause lhbjn vhvuw'v"s (z inhx y varp rcsnc vcr arsn) "/ofhtbua rxunu ofhchut shnyguugytr rg iut isht hs ;hut igntb igdhkhhv ihhz yur rgyargchht rgst ikhhmrgs ymgh rhntk /,ughbm iyhv isht iguu rtb xyfgka gkt iup isht

/,ughbm iup jf ogs ;hut yzhhuu xtuu vagn gdhstrunirtuugd sbtkayhhs iht isht idge vtba hs zht 'y"mr, iuaj ihtzhc ichhvbt kghmhpt yahb yguu vnjkn ykguu gyhhuum hs /ertya rtd/ihkup iht igdbtdgdbhhrt igbgz a"nh igayhhs hs iguu rgygpa rth t ygnfihua sbtkayhhs iht isht idge vnjkn hs ytv y"mr, chhvbt iht 'rgctigdbtpgdbt ohgar hs ictv lgkxhcum /ichuvgdbt ehrum dbtkignubgdeguut lhut hhz ictv lgkxhcum /irgdtk hs um isht igehaumeguutzht cmn hs zt lhz yhhyartp /sbtkayhhs iht isht hs iup iyhhvhhrp gkt

/dty igsgh yhn rgrguua iut rgrguua irtuugdybhutuugd ictv rgsbhe rhp iut imhcr ihhz yhn ivf hcm sus wrhuu huzt /ihkrgc iup ybgdgd igahsht rgs iht (xtd) gxtrya ighbhk ;hutiahsht rgs zht ',ukd iht irth gkt lrus rgdhhya hs iguugd zht xg

/rgzhhv iut iypgagd igahsht iut ikua yhn khp iguugd ktyrtue'ihbc t iup etya igyhhuum iphut ybhutuugd ictv xtuu xbvf hsvjpan gayhhs t ohbfa grghhz yhn ,ufhha gfhkybhhrp t ytvgd ictvhurp zht 'iuaj z"h 'hrprgsbht dtyargbts ihht "/itnbhhr" igntb iyhngxhurd t ihhz yhhdwx zt rgv lht" 'ydtzgd iut ivf /xrn um ignuegd itnbhhr/ybhhv ukhpt ignuertp ige xg iut 'sbtkayhhs iht isht hs idge otrdtpehya t ;hut ybgdgd hs iztkrtp um lhht rtp rgfhz rgn ltxt ihhz yguu xg

"///yhhmhhz rgct 'otrdtp t idguu ,uguna yrgvgd lhut ictv xbvf hsitnbhhr hurp /yahb rgst ,nt iguugd zht xg chut yxutuugd yahb ictv/otrdtp t ihhz yguu xg iut ',nt gety zht xg zt yrgfhzrtp hhz ytvogbup yphuv rgdhs,ugar rgs zt yxutuugd yahb ytv hhz iup rgbhhegkt um ipurgdxhut dty ogbht rghrp ytv (hhmhktp gayhhs hs) uptyxgdiup iftn curj ogs irgya yahb ktz ign zt xrgagkrghhp iut hhmhktp

/dty ickgz ogs ignuertp yguu xtuu 'idgnrtp igahshtlhhkd ictv hhz iut itnbhhr hurp ychhkdgd xbvf hs ictv ;ux oumictv xtuu irgykg xbvf /xrn um iphukumeguut rgsbhe rghhz igngb ignubgdxtuu ihkrgc iht ybgdgd igrgsbt it iht 'gxtrya rgxtxkg ;hut ybhutuugdrgs yguu ybgdgd gbgh iht yrts /ybgdgd igahsht tzt iguugd yahb zht

/ifhhrdrgs yahb vrutfk otrdtpytv xtuu '"r,xt" rgyfty gdhrgh 12 t ytvgd ictv xbvf hskuex rht igdhsbg um hsf ohhvrgsbht yhhm ehya t ltb ichhkc yktuugdhs utuu zhuv xbgshhz iut tctc rht um ignue hz yguu ogsftb iut 'ygcrt/zhuv xbgshhz rht um dguu ogs ybgegd ytv hz /ihhz yguu vjpan gmbtdiht ohhvrgsbht xbhhkt iztkrtp rht yktuugd yahb ytv gntn rht ukhptrht gntn rht ytv ;ux oum /ybaeggd lhz kshhn hs ytv 'vbfx ,ga tztogbht zhuv xbshhz oum ignue yguu hz rtp 'kxhct ohhvrgsbht ichhkc yztkgdigdbtdgdxhurt xbvf hs igbgz ltbrgs sktc /ytya ogbup ybgdgd irgsbtxbhhkt rgyfty rghhz ehsbgztk 'rgsbhe grghhz iup hhrs yhn cuya ogbup

/ohhvrgsbhtgdhsvbuan ighhra yrgvgd rgyfty hs ytv 'vga t rgybhtixhurs iht yguugskhuugd lhz ytv xtuu gayhhs gpurd gxhurd t iup ,ukueytv xtuu igz um rgyxbgp ogbup yeuegdxhurt ytv hz /xtd hs ;hut

ifgrcgm xtd hs lrus irhartn ,uhj gskhuu gybgzhuy t huu yeuegdxhut/isht hs igdge ighhra iut iypgagd igahsht it igsbhm iut xrgyxbgp

/sjp xhurd yhn etya igyhhuum ogbup yeuegdbt xgkt ytv hzhs /otrdtp gfhkegra t iguugd zht xg 'yfgrgd iguugd zht itnbhhr hurprht /ihbc ogs iht ichhkc ybgegd yahb ytv hz zt yxutuugd ytv rgyftyiut 'ihbc ogbgh iup etya igyarg iphut iguugd zht ypgagd xgshhz

/yrts ignuebt sktc gayhhs hs yguu vrutfkhz /yhhm ltxt ytvgd yahb ytv hz ?iuy ybgegd hz ytv xtuurht ktz rgyargchht rgs zt iygcgd iut ehbhhuubxhut ohkv, ydtzgd ytv

/yrts iup iphukeguut igbge um huzt huu vmg it icgdhz ytv "'ahsht" ertya yeuegdxhut yahb ytv hz zt sktchuurgbhhe iut xtd hs ;hut ihhdxhurt o,x igbge hz yguu rapt zt yftrygdlts rapt zt yftrygd ytv hz 'rgct /sht t xkt ihhz sauj yahb rht yguurht iguugd rsxn hz ytv its /sbhe ahsht xkt igbgergs rht hhz ikguuyahb xg ytv hz /a"nh rgyfgy gayhhs hs huu rgn ihhz ktz xg hsf igzxhutt iguugd zht xg 'rgct /ohud hs iftnftb yahb izun isht khhuu iuy yktuugdiut .ktya xtd hs ;hut ihhd um ybtkpgd ytv hz !apb juep iup cmn'sht t xkt ihhz sauj yahb rht yguu rgbhhe zt dhsbgptv 'yhhvrgdhvur!cmn tzt iht xtd hs ;hut irguu igbhpgd lhz yguu sht gfkguu khhuuhs yauegd ytv hz /vrhs rgs iup igdbtdgdxhurt hz zht ohkv, ehsbgdtz

"!gyhc lhn guugytr 'okug ka ubucr" iygcgd iut vzuznigyhhuum ogbup lgkpgry hs iphut igdbtdgdptrt ht hz ,gacrgyrguu xgntn rht idguu ybtnrgs dbhkmukp hz ytv 'xtd rgs um etyayrgyhmgd lhz ytv hz "/ignga lhz ign ;rts 'ybguu rhp hs rtp ukhpt"iguugd zht xg ukhpt /rgyrguu xgntn rht idguu yftrygd ytv hz iguurgyrguu xgntn rht ;hut ihhz um rcug yahb ixtkatc hz ytv 'apb jueprsxn ktntftb hz ytv ogs idguu /huzt ihhdxhurt lrus vru, hs ;hut iutrgyfty gahsht t huu huzt 'iput gahsht rgn t ;hut 'igzxhut rht iguugd

/xtd hs ;hut igdbtdgdxhurt hz zht yktngs rtb /ihhz um ;rtsigbgz hhz !lhkegra iguugd zht ohgar hs iup hhragd xts

/iptrygd ictv hhz xtuu ahsht xgkt iftn curj igdbtdgdnurtirgyhhuurgs um lhz 'xtd hs iyhn iht yhhvrgdhvur igdbtdgd zht hzv"c /ogbhhe iup trun yahb ytv hz zt izhhuu um iut ztkd gbgftrcum hs iupihua hz zht yubhn 10 lrgc ltb /yrgyagd yahb rht ytv rgbhhe ztogs iptkgd hz zht its /gayhhs gskhuu iup iInv ogbup igdbtdgdeguut'rht ;hut yrtuugd ictv irgykg grht utuu 'zhuv xbgshhz rht um dguu imbtdrht yhn vagn hs ikhhmrgs ydhsbggd ytv hz iguu /xgekhpa ;hut imhzlrus zt ydtzgd gntn rht ytv ',uadr,v xhurd iup irgry yhn khp idhutytv r,xt 'khhuu /icgk rht yguugytrgd lhz hz ytv 'dhs,ughbm ihhdxhurt/xg ;hut wsus idnw t yhn kyhhe gbgsktd t idtrygd ytv hz zt ixgdrtpyktuu 'a"nh rgyfgy gayhhs hs huu huzt igdbtdgdxhurt yktuu hz rgnty

/wsus idnw ogs igz lrus 'sht t zht hz zt ybgergs lhhkd ohgar hsogs chkum "yftbktyxhre" irtuugd ipurgdbt zht yftb hs/yftngd curj ictv hhz xtuu idgnrtp igahsht gkt iup ztkd igbgftrcum/vnjkn hs ycgkgdrgcht yahb vjpan ivf rgs iup cur ictv rgshhkogs lrus irtuugd yguugytrgd th wv lurc rgct zht rgyfty rghhz'irth gfhkyg sbtkdbg iht ybhutuugd ytv hz /yrtpxbtryrgsbhe igybtetcgrghhz /u"hv rgkkhc cegh inke wr yhn ytvgd vbu,j hz ytv yrts iutign xtuu vnjkn hs ltb sbtkdbg iht vbu,j gyarg hs iguugd zht vbu,jiht igbhutuu ignuegd hhz igbgz ogsftb "/xdhahhkp" ixg um icgdgd ytvigbgz hhz rtp kygya iht irth gfhkyg ybhutuugd ictv hhz /gehrgnths ignubgd ictv hhz /ybhhv igbhutuu hhz utuu hxbtn iht igbhutuu igdbtdgdgbhha t ikgyaphut lrus 'a"nh ktrah htbua hs idge vneb gyxergyaiut lgkehbhht gahshxj gfhkrg gyrgsbuv r"vgkc yhn vjpan gahsht

/yhhvrgybuzgd ipkgv rgyhhuu ktz rgyargchht rgs 'lgkehbhhtrutignga lhz ;rts ign" v"ka ogbup rgyrguu hs igebgsgd rhntkogbup rgyrguu hs iut vagn ogs igebgsgd lhut rhntk "/ihhkt lhz rtpvhvuw inzc tkt lhekt treb tuva ktrahc una sjhhn v"cev ihta" 'arsn

"w/ause lhbjn/isht gkt ,ca yud

m"nuygac uhxurht ,jna kdrk u"hv iuana sgkd i,jk cuy kznv"g hk,pb wr ic cegh wr b"gk

:: khafvk tku ,ufzk hsf 'gmntc tku vkhp,v rjt ,ubuhkdc ihhgk tb(845) 362-3234 drgcpktuu ‡h,,nk rae,vk tb 'rjt gurht ut vjna kdrk vz iuhkd csbk

שנת תשע"ג לפ"קתבוא | פרשת יגליון

קציעה מ

עס זענען דא צוויי שיטות וואס קציעה איז: ס'זענען דא וואס לערנען אז 'קציעה' אז א מין גראז מיט גאר

א גוטע גערוך (רש"י שמות ל, כד), אבער רוב ראשונים ערקלערן אז 'קציעה' איז א געוויסע בשמים וועלכער

רמב"ם כלאים א, ח; ברטנורא שם; ועוד).וואקסט אויף א בוים (פיה"מ לה

ביימער -עס איז געווען א לענגערע פראצעדור ביז מען האט געהאט די בשמים פון 'קציעה', די קציעה

זענען גאר גרויסע און דיקע, און מיט ספעציעלע גרויסע כלים האט מען דאס אפגעשניטן. מען האט

ערד פאר א גאנצע יאר, כדי איר שלאכץ זאל פארשימלט ווערן געשניטן צווייגן, און עס אריינגעלייגט אין די

און אראפפאלן.

נאך א יאר ליגן אין די ערד, איז איבערגעבליבן די האלץ אנ'ע שלאכץ, דערנאך האט מען עס צומאלן און

עס האט געהאט גאר א גוטע גערוך (שלטי הגיבורים, פרק פג).

נרד-שיבולת מ

ויך נישט בפירוש אין די תורה, נאר חז"ל לערנען עס ארויס פון א דרש שטייט אשיבולת נרד סממן דער

(כריתות ו.), רש"י עקלערט (שמות שם) אז דער אמת'ער נאמען פון דעם געווירץ איז "נרד", נאר מען רופט

ווי א עס 'שיבולת נרד', וויבאלד עס זעט אויס ווי זאנגען, און עס זענען דא וואס לייגן צו אז עס איז אויך דין

זאנג! (דרישה או"ח קלג, י; אבודרהם השלם, עמ' קכה; ועוד). דער קאליר דערפון איז רויט, און מען באנוצט

זיך שטארק דערמיט אין דער וועלט צו מאכן בשמים (שלטי הגיבורים סו"פ פג).

" וועלכע ווערט דערמאנט אין חז"ל, פון די שיבולת נרד פלעגט מען אויך מאכן די "צלוחית של פלייטון

ר ווארצלען אין אויל, דאן פלעגט דער אויל דאס האט מען געמאכט דורך ווייקן אירע בלעטער אדע

.(תוספתא שבת ה, י)פלעגט באזונדער פארקויפט ווערן ערוך, אוןגבאקומען גאר א גוטע

כרכום מ

ון פסוק (שם), און דער געלערנט פון א דרש פווי די פריערדיגע צוויי, ווערט אויך דער סממן כרכום ארויס

) ערקלערט אז דער געווירץ נוצט מען נישט ועי' במפרשים שם שני ז, ט ; מעשררמב"ם (כלי המקדש ב, ד

.בלויז פאר'ן גערוך, נאר דאס איז אויך גוט צו עסן, און עס האט א שיינעם אויסזען

וטע גערוך, האט זי גאר א שיינעם אויסער איר גפאר גאר א טייערן פרייז, ווייל פארקויפט האט זיך עס

ה) שילדערט אין ספר הברית (חלק א מאמר יג, סו"פ ,אויסזען (בתי כנסיות בית אבטינס בית יט, דף מה:)

א אינמיטן האט עס שיינע בלומען,קליינע הארעלעך און פארמאגן ער דער אויסזען פון כרכום, וועלכע

איז אינטערעסאנט אז די בלומען פון די כרכום עפענען עס עט אויס ווי א קליין קרוין!שפיץ זדער לאך, און

פארמאכט ווען עס פאלט דער נאכט. זיך יעדן אינדעפרי, עס ווערט אבער

עס זענען דא אסאך אסאך מיני 'כרכום', און די שיינקייט דערפון ווענדט זיך וואו עס וואקסט (שלטי

" נתכרכמו פניוין חז"ל טרעפן מיר דעם אויסדרוק "א .וואקסט בעיקר אין ארץ ישראל, עס הגיבורים פרק פד)

דער באדייט דערפון אז דער מענטש איז פארשעמט געווארן, און זיין ית רבה צט, ב; ועוד), (זע בראש

רויטליכער קאליר!געזיכט האט באקומען אן

מסוגל אויף 'שמחה'

"קטורת" איז מסוגל אויף שמחה, עס טוט

פרייליך מאכן דער הארץ פונעם מענטש, ווי

עס שטייט אין פסוק 'שמן וקטורת ישמח לב',

און מיט דעם קומט מען צו צו שלימות הנפש.

משלי מי השילוח

רפואה

עט ווערן "קטורת" איז א סגולה צו געראטעוו

פון דינים און עס איז מסוגל צו ממשיך זיין

רפואות, עס איז אויך ספעציעל מסוגל צו

געראטעוועט ווערן פון חולי מעיים.

פינחס; ועודעטרת ישועה

עס פארטרייבט גוטע כוחות- די נישט

סממנים, 11אין די קטורת זענען געווען

וויבאלד די קטורת איז געווען געמאכט צו

יגן דעם וועלט, און מיט די רויעך פון די ריינ

קטורת איז פארטריבן געווארן די סטרא אחרא

11צום טיעפן אפגרונד, דעריבער איז געווען

בחינות פון 11סממנים כדי צו אוועקשטופן די

די סטרא אחרא.

רמזי פוריםמאור ושמש

הרה"ק רבי פינחס קאריצער אין חלום!

זי"ע האט הרה"ק רבי רפאל בערשידער

דערציילט: כ'האב אמאל גע'חלומ'ט ווי מיין רבי

הרה"ק רבי פינחס קאריצער זי"ע זאגט מיר אז

איך זאל שטארק אינזין האבן די כוונות פון

קטורת, האב איך אים געפרעגט וואס זאל איך

אינזין האבן, איך קען דאך נישט די אלע שרשי

? כוונות, האט ער מיר געזאגט: "נו, וואס איז

האב אינזין דאס וואס עס שטייט אין סידור!"

סדר היום ועניני תפלה, אות צז אמרי פינחס

רבי שמעון בן יוחאי איז מעיד איבער די געוואלדיגע סגולה פון אמירת קטורת בכוונה! אויף אמירת קטורת בכוונה! רופט אריין אין אפיס פון "מפעל הקטורת", און זייט זוכה לישועות ורפואות דורך נעמען א טייל אין מעורר זיין רבבות אלפי ישראל

גאלד וואס וואקסט מיט תבואה!מענטש, - איך האב געהערט פון א באגלייבטער

וואס ער האט דאס אליין געהערט פון הרה"ק רבי

בונם מפרשיסחא זי"ע: ער איז אמאל געווען ביים

עניג, און צווישן די אוצרות שאצקאמער פון דער ק

האט ער געזען א וואונדערליכע זאך, זאנגען וועלכע

זענען געשניטן געווארן פון פעלד, עס האט אין זיך

פיל קערלעך, וועלכע קוקן אויס ממש ווי 'תבואה',

אבער באמת איז עס פול מיט גאלד.

ער האט געזאגט אז דאס וואקסט פונעם ערד,

לובליך, ער האט געזאגט אז און עס איז ממש אומג

ער וואלט דאס נישט איבערדערציילט ווען נישט

ער זעט עס מיט די אייגענע אויגן!

אות יגתפארת היהודי

שבת טרעפט מען גארנישט!ס'געפונט זיך א בארג, וואס א גאנצע וואך קען

מען גראבן און מ'געפונט דארט זילבער, אבער שבת

קען דארט גארנישט געפונען חוץ ערד!

ערך שבתקהלת יעקב

צענדליגער טויזענטער מלאכים ממונה אויף די "רעגן"

דער אמורא רב יהודה בר יחזקאל פלעגט זאגן

נט דאנקען און יעדעס מאל ווען עס האט גערעג

לויבן דעם אויבערשטן, זאגנדיג: געלויבט איז דער

באשעפער וועלכער האט ממנה געווען צענדליגע

טויזענטער מלאכים אויף יעדעס טראפ רעגן וואס

קומט אראפ פון אויבן. פארוואס? ווייל פון דער

יאר, און 500ערד ביז דער הימל איז א מהלך פון

ן איין טראפ נישט אן דעם ווען עס רעגנט, רירט קיי

דברים ז, ומדרש רבה אנדערן!

דער חילוק קולות! 400,000צווישן

גאר גרויס איז דער וואונדער פון השי"ת אין דעם

חוש השמיעה: א געווענליכער אויער קען הערן א

פארשידענע קולות, 400,000צווישנשייד צווישן

די דאזיגע כח האט ער אויך ווען ער שלאפט!

אוזן שומעת, מבוא סדרת נפלאות הבורא

יעדן דור זיצן פראפעסארן דערויף!

גאר גרויס איז די חכמה און וואונדער וואס דער

באשעפער האט אריינגעלייגט אין די אויגן פון א

מענטש, יעדן דור זיצן פראפעסארן וועלכע

שטודירן פילע יארן צו דערגיין די כוחות און

חכמה וואס עס ליגט אין אוצרות פון באהאלטענע

די אויגן, אבער קיינער האט נאכנישט דערגרייכט

אמונה ובטחוןחזון איש דאס צו דערגיין!

מכה אשר לא כתובה... ___________________________

רבי ישעי' פיק מען האט אמאל געפרעגט דעם גאון גם כל חלי וכל מכה אשר לא כתוב בספר התורה הזאת.

ווען באקאנט אלס געוואלדיגע בקי אין ש"ס: וואו איז דער מאמר בעל 'מסורת הש"ס', וועלכער איז גע –זצ"ל

חז"ל וואס דער וועלט זאגט נאך: "מכה אשר לא כתובה זו מיתת צדיקים"? האט ער באלד געענטפערט:

"דאס אליין איז די מכה אשר לא כתובה! ווייל עס איז נישטא אזא מאמר חז"ל..."

ער זאל בלייבן דער זעלבער! _______________________

הרה"ק רבי מרדכי יוסף פון איזביצע זי"ע האט געטייטשט: מען זעט אסאך כל הברכות והשיגך. ובאו עליך

מאל אז ווען מען ווערט נתעשר ווערט מען פלוצלינג אן אנדערער מענטש, זאגט אונז די תורה אז די ברכה

"דיר" דערגרייכן, דו זאלן זיי –והשיגך ווען עס וועלן קומען די אלע ברכות, –ובאו עליך כל הברכות איז:

זאלסט בלייבן דער זעלבער, עס זאל נישט אנקומען צו אן אנדערער!...

ער רבי איז גערעכט!ד ____________________________

הפלאה זי"ע און דער הרה"ק ר"ר שמעלקא זי"ע ווען די הייליגע ברידער והלכת אל המקום אשר יבחר.

דער גרויסער מגיד געפרעגט מיט , האט זייגרויסער מגיד זי"ע רדעזענען געקומען צום ערשטן מאל צו

וואונדער: "איר זענט דאך אליין גדולים, צדיקים און לומדים, פארוואס האט איר געדארפט פארן צו מיר?"

מיר וואלטן טאקע נישט געדארפט פארן, צום רבי'ן –האבן זיי באלד געענטפערט –"דער רבי איז גערעכט

וואלטן מיר געדארפט קומען צופיס..."

ויט פאר בושה...ר _______________________________

הרה"ק רבי חנוך העניך מאלכסנדר זי"ע האט תחת אשר לא עבדת את ה' אלקיך בשמחה ובטוב לבב.

ערקלערט דער פסוק מיט א מעשה וואס האט פאסירט ביי א דארפסמאן, ער האט פארמאגט א קינד

צורת האות.אופן נישט געוואלט לערנען, און ער האט ניטאמאל געקענט קיין - וועלכער האט בשום

דער דארפסמאן איז אמאל געפארן צום שטאט, האט ער געטראפן דארט א מלמד, וועלכער האט זיך

פארגעשטעלט אלס גאר א טאלאנטפולער מלמד, זאגנדיג אז ער איז מצליח מיט יעדן קינד! דער

ן דארף, אז ער דארפסמאן האט אים באלד אנגעבאטן א טייערן פרייז, און ער האט אים געברענגט צו זיך אי

זאל לערנען מיט זיין קינד, מיט'ן האפענונג אז אצינד וועט ער זוכה זיין צו שעפן פון אים נחת.

עס האט געדויערט א לענגערע צייט, און ענדליך האט דער מלמד ערצייגט צו אויסלערנען פאר'ן

גרעניץ, הערנדיג אז ענדליך האט דארפישן קינד א"ב מיט נקודות. צום פרייד פון טאטן איז נישט געווען קיין

זיך זיין קינד אויסגעלערנט א"ב, ער איז געקומען צוזאמען מיט'ן מלמד, וועלנדיג פארהערן זיין קינד און

שניידן פירות פון די הארעוואניע.

דער מלמד ווייזט מיט'ן פינגער אויפ'ן טאוול וואו עס זיין געשטאנען די גרויסע א"ב בוכשטאבן, און דאס

ינד האט געזאגט אויפ'ן יעדן אות וואס דאס איז, דער טאטע שטייט אינדערזייט ווען טרערן פון שמחה ק

שנירלען זיך אויף זיינע באקן. דערנאך האט דער מלמד אנגעהויבן פארהערן די נקודות: "קינד מיינ'ס, וואס

אבער ווען ער איז געקומען איז אונטער די א?" און דאס קינד ענטפערט, אזוי האט ער ווייטער געפרעגט,

אופן נישט געוואלט ענטפערן.-צום אות ה', האט דאס קינד בשום

דער מלמד פרעגט איבער איין מאל און נאכאמאל: "וואס איז אונטער די ה'?" אבער דאס קינד איז ווי

" פארשטומט, ער וויל נישט ענטפערן. דער טאטע זאגט פאר'ן קינד: "נו, פארוואס זאגסטו נישט?

פרעגט דאס קינד פון טאטן מיט א תמימות: "דו לאזט מיר זאגן?"

"אוודאי זאלסטו זאגן, וואס איז די שאלה?"

"איך האב נישט געוואלט אויסזאגן ווייל כ'האב פארשטאנען אז דו ווילסט אז קיינער זאל נישט וויסן

אל] ליגט דעם גע'גנב'טן קאלב..."דערפון, אבער אויב הייסטו וועל איך זאגן, אז אונטער די היי [אין שט

דער דארפסמאן איז געבליבן רויט פאר בושה, אכן נודע הדבר, דאס קינד האט בשום אופן נישט געוואלט

זאגן, און דא האט זיך אזוי אומוועלנדיג אנטפלעקט וועגן דעם קאלב וואס ער האט גע'גנב'עט...

ערקלערט דער פסוק, וואס לכאורה איז דאך שווער הרה"ק רבי חנוך העניך מאלכסנדר זי"עמיט דעם האט

פארוואס קומט זיך אזא עונש פארדעם וואס מען האט נישט קיין שמחה, נאר דער אמת איז אז עס איז

נישט אזוי ווייט די שמחה, ווי דאס וואס ליגט אונטער דעם, 'תחת' אשר לא עבדת את ה' אלקיך בשמחה,

בשמחה, מיינט אז אונטער דעם ליגט פיל ערגער'ס, וואס צוליב דעם אויב דינט מען נישט דעם באשעפער

דינט ער נישט בשמחה...

לעורר שגב מעלת אמירת הקטורת בכוונה - "מפעל הקטורת"

290 Larkin Drive Suite #228 Monroe NY 10950 Tel. 845.204.8288 Fax. 845.388.1064 E-mail. hacktores@gmail.com

_____________________

'המש על עמוד ג

ג \לקראת שבת

ïåô èééöøàé íåö

äøä" ìëéî ìàéçé éáø ÷ - ÷åöæ ãéâî øòáåùèàìæ øòã"ì ë"î÷ú ìåìà ä"à

òåå øàé ïééàäøä ÷éãö øòâéìééä øòã ïåô æéåä øòã ïéà æéà çñô áøò íòã èøòèðòðøòã êéæ èàä ñò ï" éáø ÷ ìëéî ìàéçé - éôà ïòðåôòâ åö ïòååòâ èùéð ãéâî øòáåùèàìæ øòã ' êéæ øòãðé÷ éã øàô ïáòâ åö èéåøá ì÷éèù à

ïâéèòæ åö ñàååèò ,èàä ÷éãö øòã æà ïòâðàâòâ ñàã æéà èééåå éåæà óéåà ïåà óéåà ïáàä åö èéåøá ïâøàá èæåîòâõîç ú÷éãá ïåô êòì÷òøá ïòö éã , ïìàæ ééæ êòìøòãðé÷ òðééæ øàô ïáòâ åö èàäòâ ïéåù øò èàä ñâòååðééàðéà ïåà

âéøòâðåä ïòâðàâòâîåøà ïòðòæ ééæ ñàåå âòè òëéìèò êàð õøàä ñàã ïôàëøòã èéîøòã êéæ. ðéà ïåà èéåøá òöðàâ éã ïñâòâôéåà èàä ïòî ïéà ÷éãö íééá ïñò åö ñàåå ïòååòâ èùéð øòèééåå æéà éøôøòã

áåèù .ìëéî éáø' èàä øò ñàåå ùèðòî íåù ïéé÷ ééá ïèòá åö èùéð âòåå ïâéìééä ïééæ èàäòâ øòáà èàä òïáàä èôøàãòâ ,õîç ú÷éãá øàô èéåøá êòì÷éèù ïòö éã óéåà ïáàä åö ïèòáòâ àé èàä øò ñàåå õåç. î åàåå ïåô' èòååäöî øàô ïáàä ,ïèëàøè èðò÷òâ èùéðøàâ ïòî èàä , èùéðøàâ êàð ïòî èàä áåèù ïéà ìééåå

áåè íåé óéåà èééøâòâðà èàäòâ .ãéâî íòã' òøòééæ ïåô áöî òøòååù éã ïèìàäàáåöñéåà èøéáåøô ïáàä øòãðé÷ ñíéðéëù ,ôéåà èæàìøàô ïòöðàâðéà êéæ èàä øò ïåà ïìéåôàá ééæ èàä ãéâî øòã éåå'ï èòåå øò æà øòôòùàá ïñéåøâ

ïëàî åö áåè íåé óéåà ï÷éùåö ïéåù ééæ . èòåå ñð øòã âðåèëéø ïëìòåå ïåô ïòæ åö ïèøàåå ïáéìáòâ ééæ ïòðòæ àæìàïòîå÷ðà.

âàè ïáìàä êàð äòù òëéìèò ïòååòâ ïéåù æéà ñò ïåà è÷éøòâ ìòðù øàâ øòáà êéæ ïáàä úåòù éã . âðåìöåìôàôåö ïòîå÷òâ ïòðòæïâàåå ïìåôèëàøô à óéåà íéøéáâ ééååö èàèù ïéà ïø. åàåå ïâòøôëàð ïòîåðòâ êéæ ïáàä ééæ ïåà

çñô òìà ïéà èðøàååòâ øòééæ æéà øòëìòåå íéîù àøé ïåà ãéñç à èðéåàåå ñò'úåøîåç òâéã . ïáàä èééìèàèù éãòâàøôëàð øòééæ óéåà ïåà íéøéùò ééååö éã øòáéà èøòãðåàååòâ øòééæ êéæ , ïåô æéåä íòã ïæéååòâåö ééæ ïáàä ïåà

î ìééåå ãéâî øòã'÷éãö øòñéåøâ à æéà øò æà èñåàååòâ èàä. ø åö ïòîå÷òâðà ïòðòæ íéøéùò éã ïòåå 'ìëéî'íééäøòãðéà ïòðåôòâ èùéð íéà ééæ ïáàä æéåä ñò , ïéöéáø ïééæ øàð

äòåùé øòã óéåà èøàååòâ ïåà ïöéæòâ æéà òëìòåå .àøô øòééæ óéåà ïéöéáø éã èàä æéà ïàî øéà åàåå òâèøòôèðòòâ,"ìäåù ïéà èðøòì ïåà èöéæ øò .ïôìòä êééà êéà ïò÷ ñàåå èéî ïåà? "èâòøôòâ éæ èàä.

"èàèù òèééåå à ïåô ïòðòæ øéî, "èøòôèðòòâ ééæ ïáàä , " ïæåî øéî æà èøéôòâåö èàä øòèùøòáéåà øòã ïåàñðâòååøòèðåà ïáééìáøàô àã . æðåà ééá àã ïìéåå øéî ïåà úåøîåç òìà ïéà èðøàååòâ øòééæ ïòî æéà íééäøòãðéà

íééäøòãðéà æðåà ééá éåå úåøîåç òìà èéî çñô áåè íåé ïòöðàâ íòã ïèëòøôà. "íéîù àøé òñéåøâ à æéà øò æà ïàî øòééà óéåà èøòäòâ ïáàä øéî ãìàáéåå ïåà , ééá ïééæ øéî ïìéåå øàôøòã

íåé óéåà íéà úåøîåç òìà èéî íéäøòãðéà êééà ééá èðøàååòâ ïòî æéà àîúñî ìééåå áåè ". ïåô õëòø÷ à èéîèøòôèðòòâ ïéöéáø éã èàä ïöøàä ïéà óéè ,âéãðâàæ ,"ë'î æà úîà ïòöðàâ íòã ïâàæ êééà ìòåå' èùéðëàð èàäáåè íåé óéåà èùéðøàâ øéî ééá èééøâòâðà"!

" ïâøàæ èùéð ììëá êéæ èôøàã øéàóéåøòã, "ëøåã âéãðæééåå èâéàåøàá øéà èééì òëééø éã ïáàä' éåå øòèðñòô ïìèñò÷ ïñéåøâ à èééèù ïâàåå øòééæ óéåà ïñéåøãðéà .æéåä ïéà ìèñò÷ íòã èâðòøáòâðééøà ïòî èàä ãìàá , ïòî

èðòôòòâ øéà èàä ,ñèåâ ñòìà ïåô ïâéìòâ æéà âéðééååòðéà ;úåöî ,ïééåå ,ùééìô ,òìà ïåà ùéô ïòî ñàåå âééöðéøâôéåà ïáàä óøàã'øãñ ï .áåùç òðéåæà øàô êéæ èñàô ñò éåå ùéè íòã ïèééøâ ïòîåðòâ èàä ïòî'èééì ò.

äçðî ïòðååàã ïééâ åö èééö ïòååòâ ïéåù æéà è÷òãòâ ïòååòâ æéà ùéè øãñ øòã ïòåå , ïòâðàâòâ èñòâ éã ïòðòæìëéî éáø åàåå ùøãîä úéá íåö'èðååàãòâ èàäò ,áéøòî ïåà äçðî èðååàãòâ èøàã ïáàä ïåà.

ëàð'ø åö ïòâðàâòâåö èñòâ éã ïòðòæ ïòðååàã ï 'ìëéî' íåé èåâ ïòîòøàåå à èéî èñéøâòâ íéà ïáàä ïåà òáåè,ìëéî éáø'èìééöøòã íéà ïáàä ééæ ïåà íåìù ïáòâòâ ééæ èàä ò ,"èàèù òèééåå à ïåô ïòðòæ æðåà , æðåà ñò

à ïòîå÷òâøòèðåà ñòôòáåè íåé óéåà íééäà ïòîå÷ðà èðò÷òâ èùéð ïáàä øéî æ . íééäøòãðéà ãìàáéåå øòáàéôà èðøàååòâ øòééæ øéî ïòðòæ 'èéî'àøîåç ïèñðòì÷ ï ,çñô òìà èéî ïøéô êéæ êéåà àã øéî ïìéåå' úåøîåç òâéã

ãéà øòëéìøò ïà ééá ,ëéìøò ïà øàâ èðòæ øéà æà êééà óéåà ïâàæ èøòäòâ ïáàä øéî ïåà øéî ïáàä ãéà øòøòáéà êééà ééá ïìééåå åö ïñàìùàá'áåè íåé ï".

"áåè íåé óéåà èñòâ òðéåæà ïáàä åö íéëñî êéà ïéá éàãååà, "ìëéî éáø èàä'èøòôèðòòâ ò ," ìàæ ñàåå øòáàçñô áåè íåé ïñéåøâ óéåà èééøâòâðà èùéðøàâ áàä êéà æà ïåè êéà!?"

èøòôèðòòâ ïáàä èñòâ éã ,âéãðâàæ ,"ïñò åö ñàåå ïééæ èùéð èòåå áéåà ,ïñò èùéð øéî ïìòåå"! ïáàä êàðøòãìëéî éáø åö èæàìòâñéåøà íòðééàðéà êéæ ééæ'íééäà ò . ééæ èéé÷âéèëòì à æéà æéåä ïéà ïòîå÷òâðééøà ïòðòæ ééæ éåå

ïòîå÷òâ ïâò÷èðà ,ô êéæ èñàô ñò éåå ïèåâ íòìà ïåô èééøâòâðà ùéè éã ïôàøèòâ ïáàä ïåà øãñ ïëéìâéðò÷ à øàùéè.

ìëéî éáø'èøòãðåàååøàô ïééèù ïáéìáòâ æéà ò ,"ñàã åèñàä åàåå ïåô? "ïéöéáø éã ïåèòâ âòøô à øò èàä" . éãæðåà øàô èâðòøáòâ ñàã ïáàä èñòâ, "èøòôèðòòâ õøå÷ éæ èàä .ìëéî éáø èàä ãìàá' íòã ï÷ðàã ïòîåðòâ ò

øò æà íéñéð òñéåøâ éã óéåà ïèùøòáéåàáåè íåé ïòöðàâ íòã è÷éùòâåö êéìøòãðåàåå éåæà íéà èàä , êéåà éååíùä éàøé ïåà íéîëç éãéîìú òñéåøâ ïòðòæ ééæ æà ïòæòâ èàä øò ìééåå èñòâ éã èéî èãééøôòâ êéæ øò èàä.

èéî èâðòøáøàô èëàð òöðàâà ïáàä ïåà ãééøô ñéåøâ èéî øãñ íòã ïèëòøôà ïòîåðòâ ïáàä ééæ' ïìééöøòã ïíéøöî úàéöé øåôéñ íòã .òâøòáéà êéæ èàä òáìòæ ñàã'øæç'èëàð øãñ ïèééååö íòã êéåà è . ïáàä èñòâ éã ïåà

è÷ðàãàá íòøàåå êéæ. ïøàååòâ ïãðåàååùøàô ïòðòæ ïåà ïñéåøãðéà ïòâðàâòâñéåøà èñòâ ééååö éã ïòðòæ äìãáä êàð áåè íåé éàöåî -

- - ïòæòâ èàä ïòî ñàåå äòù òëéìèò êàð øòáéà ïëåæ ïòâðàâòâ ééæ ïòî æéà ÷éøåö èùéð ïòîå÷ ééæ æà' ïòöðàâ ï

èàèù ,ïòðåôòâ èùéð ééæ èàä ïòî øòáà , ïòðòæ ééæ ïéäà åàåå ïèëàøè åö ñàåå èñåàååòâ èùéð èàä ïòî ïåàïøàååòâ íìòð ,èåùô ïéé÷ èùéð æéà ñàã æà ïòðàèùøàô øòáà ïòî èàä ìéôéåæà'êàæ øò.

ø èàä èëàðééáìëéî éá'äøä òèàè ïééæ ïåà íåìç úìàù à èëàîòâ ò" ïòîå÷òâ æéà ùèéáàøã ïåô ÷çöé éáø ÷èâàæòâ íéà èàä ïåà íéà åö ,"íéëàìî òùéìîéä ïòååòâ ïòðòæ èñòâ òâéæàã éã æà åèñìàæ ïñåàåå , æéà ìéåàåå

åöøòã ïòååòâ äëåæ èñàä åã æà øéã ,àá ïåà ïòðééùôéåà åèñòåå ïà èöòé ïåô ïåàôéåà ïøòåå èñåàåå'èìòåå ï.

ïîà ìàøùé ìë ìòå åðéìò ïâé åúåëæ ùãå÷á éëìî

סיפורי צדיקי� על יומא דהילולא

ג \לקראת שבת

'המש� על עמוד ד

ïåô èééöøàé íåö äâä"öæ õéùòáééà ïúðåé éáø ÷"ì

ë"ìåìà à

êàñà ïáàä èâòìô õéùòáééà ïúðåé éáø ùåã÷ ïåà ïåàâ øòñéåøâ øòã æà èðà÷àá æéà ñòéåâ èéî íéçåëéåå'ïåà ïøàä òùéà íéçìâ , òùéøàð òøòééæ èéî ïâéæàá åö èøéáåøô íéà ïáàä òëìòåå

òèúåð äøåú ïééæ ÷ðàãà øòâéæ øòã ñéåøà âéãðòèù æéà ïúðåé éáø øòáà'èôàùâåì÷ ïâéã . ìàîðééà øòèñééîøòâøéá øòã èðâòâàá èàä ïúðåé éáø æà èøéñàô èàä)- øàéàî ( ñò ïåà èàèù ïåô

ééæ ïùéååö èì÷éååøàô êéæ èàä ñòåîù à ïòðòæ òëìòååøòâåì÷ , ïãéà ìéãáäì øòãàíéåâ , éåå éã éåå øòâåì÷ ìéô ñéåà øåèàð ïåô ïòðòæ ïãéà éã æà èâàæòâ óééèù ïúðåé éáø èàä êéìãðòèùøàô

òâ êéæ èàä ïâò÷àã øòèñééîøòâøéá øòã ïåà íéåâ òèñàøô'ðù÷ò' éã øòáéà ïâééèù íéåâ éã æà èïãéà éã ïåô äîëç.

éæ éååãøòô à ïáòð ïòðàèùòâ æéà ñàåå ãéà à éåå ééæ ïøòä ñàâ ïéà éåæà ïòééâ é , ñéåà èôåøêéåä ,"âéìéá øàô ãøòô à ïôéå÷ ìéåå øòåå? " íéà ïáòð èìòèùòâôà êéæ ééæ ïáàäïèìàäåöèéî øòåå

ïôéå÷ øéà èòåå ñò .òáà ãøòô íòã ïôéå÷ ìéåå øò æà èâàæòâ èàä ïåà ùèðòî à ïòîå÷òâåö æéà øêéæ èðéôòâ éæ ãðàèùåö àøàôñàåå ïéà ïòæ åö ïøéáåøôñéåà ñò øò ìéåå èùøòåö.

ïòîåðòâ èàä ùèðòî øòã ïåà ïòååòâ íéëñî ïøòâ èàä ãéà øòã òëéìèò øàô ãøòô íòã ïøéôèéøè ,ñåô à óéåà è÷ðéä ãøòô ñàã æà è÷øòîàá øòáà øò èàä ãìàá , ãìàá ñò øò èàä

òôéå÷øàô íåö èøéôòâ÷éøåöïòâðàâòâ÷òååà êéæ æéà ïåà ø . èàä øòëìòåå éåâ à ïòîå÷òâåö æéàãøòô ñàã èøéôòâ èàä ïòâðàâòâ÷òååà ñàååøàð æéà ñàåå ùèðòî øòã éåå ïòæòâåö , èàä ïåà

ãøòô íòã èôéå÷òâôà ãðéååùòâ , æà ïáééøùøòèðåà èøàôàæ ïìàæ òãééá æà èâðàìøàô èàä øò ïåàö èùéð ïòðò÷ ééæ ïåô øòðéé÷ç÷î íòðåô ïòéö÷éøå .ôéåà ò÷àè ïáàä ééæ ïåà' õàìô ï

ïáéøùòâøòèðåà. íéðô ïéà øòèñééîøòâøéá íòã è÷å÷òâ âéñàôù èàä ïúðåé éáø , ïâàæ åö éåå' íéåâ éã éåå øàð òæ

íéèåù òñéåøâ ïòðòæ ,ãøòô øòâéãðò÷ðéä à èôéå÷òâôà éåâ øòã êàã èàä èà' . øòã èàäðà ãìàá êéæ øòèñééîøòâøéáíéà åö ïôåøòâ ,"øàô àã èîå÷ ñò ñàåå èåùô éåæà èùéð æéà ñò .

ãðéìá ïòã æéà éåâ øòã ?ééáøòã ïåáùç à øò èàä ñéååòâ ". íéà èàä ïåà éåâ íòã ïôåøòâåö èàä øòèâòøôòâ ,"øàð âàæ , èôéå÷øàô ñò èøòåå øàôøòã ïåà è÷ðéä ãøòô øòã éåå ïòæòâ êàã èñàä åã

æééøô ïâéìéá àæà øàô , à åèñôéå÷ ñàååøàô æéàïâéãðò÷ðéä ãøòô?" "ùôéè à æéà ãøòô øòã ïåô øòîåèðâééà øòã æéà øòëìòåå ãéà øòã, " ïòîåðòâ éåâ øòã èàä

ïøòôèðò ," ãøòô øòã ïåô ñéô éã ïåô òðééà ïéà è÷òèùòâðééøà æéà ìâàð à éåå èùéð ïòã èòæ øòøòèðåà øò è÷ðéä íòã ïâòåå ïåà ?åøà ñò ìòåå êéà ïìééäøàô êéæ èòåå ñåô øòã ïòåå ïåà ïòéöñé

ãøòô øòèðåæòâ à éåå ïééâ ïòðò÷ øò èòåå . êéà áàä øòáéøòã ïåàãìàá íéà ïåô èâðàìøàô ïòðò÷ èùéð ìàæ øò æà èôòùòâ øòã ïåô ïòéö÷éøåö èùéð ïò÷ øòðéé÷ æà ïáééøùåöøòèðåà

äðòè' øò ïòåå äèøç èàä øò æà ïò èòååà ïøòåå øéåàååòâ à ïòååòâ æéà ï÷ðéä øéà ïåô äáñ éã æïâéåöòâñéåøà ñò áàä êéà ïåà ñåô øéà ïåà è÷òèùòâðééøà ïòååòâ æéà ñàåå ìâàð , ãøòô øòã ïåà

÷øàèù ïåà èðåæòâ æéà". éáø èâéæàá èìàåå øò éåå øòèëòìòâ øòâéëìéä à ïéà ïëàøáòâñéåà èàä øòèñééîøòâøéá øòã

ïúðåé ,øòâñéåà êéåä èàä ïåàíéà åö ïôå ,"ïéåù åèñòæ ,èåùô à æéà ìãéà øòã' ïâò÷àã äèåù øòäîëç ñéåøâ èéî èìãðàäòâ èàä éåâ øòã"!

íéà åö èâàæòâ ìòðù èàä øàð ïøàååòâ ïøéåìøàô èùéð æéà ïúðåé éáø ," åèñòåå ñéåà øàð èøàååïéåù øòâåì÷ úîàá æéà ñò øòåå ïòæ ".èàä ïåà ãéà øòã åö ïòâðàâòâåö æéà øò èâòøôòâ íéà ,

" øéà èñàä åã øòãééà è÷ðéä éæ ñàååøàô ïòæ åö ãøòô ñàã èëåæòâøòèðåà èùéð åèñàä ñàååøàôæééøô ïâéìéá àæà øàô èôéå÷øàô , æà ïòæòâ åèñìàåå è÷å÷òâøòáéà øòéøô ïåô ñò èñìàåå åã áéåà

ãøòô øòã ïåô ñéô éã ïåô òðééà ïéà è÷òèùòâðééøà ìâàð à ïàøàô æéà ñò ,à ñò èéö ïòî æà ïåâéøòäòâ éåå ïééâ ãøòô øòã ïò÷ ñéåøà!?"

ïøòéåà ïéà ïúðåé éáø øàô èîéåøòâðééøà ãéà øòã èàä ,èâàæòâ èàä ïåà ," è÷ðéä ãøòô ñàãàìéîî .ïùèðòî æà èìàååòâ øàð áàä êéà ,ïôéå÷ôà ïìéåå êàã øéà ïìàæ éåâ øòã éååéåæà , êéà áàä

ìâàð à è÷òèùòâðééøà øòáéøòã ñàã æà ïòðééî ïùèðòî ïìàæ íåøà éåæà ñéô òøéà ïåô øòðééà ïéà ïòî æà ïãòøðééà êéæ ïìàæ ééæ ïåà ïò÷ðéä øéà ïåô êàæøåà øòã æéàïò÷ ìàæ éæ æà ïòîòðñéåøà ñàã

âéøòäòâ ïééâ ,âéìéá øàô ïôéå÷ åö øéà ïòâðåøôù ìòðù ééæ ïìòåå". òåå òâåì÷ éã èìééöøòãøòáéà èàä ïúðåé éáøøçåñ øòùéãéà øòã ïåô øòèø , øòã øàô

øòèñééîøòâøéá ãéà ïâåì÷ íòã èøòãðåàååàá èàä øòëìòåå' èàä ïåà ìàôðééà ïøòèéë ñøòèøòèñééâàá à ïôåøòâñéåà ,"äãåî ïéá êéà ,øòâåì÷ ò÷àè ïòðòæ ïãéà"...!

úåëæå ïîà ìàøùé ìë ìòå åðéìò ïâé

� על יומא דהילולאסיפורי צדיקי

qqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqq"""""""""""""""""""""""""""""cccccccccccccccccccccccccccccxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxtttttttttttttttttttttttttttttdddddddddddddddddddddddddddddccccccccccccccccccccccccccccceeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeedddddddddddddddddddddddddddddiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitc, hf ,arp

:ia` ca` inx`(wv uwwf) irea t zht xtuu rgbhht chut [hnrt]'iaybgn pt yrtb iut /,uct ,ufz ihhz irhkrtp yuy rg 'hct scut zht rg(o"hrv haushjv oac vsuvh hyuehk)

zn` x`p obil ob`f hyip obree dyrn ` - 'd iia qe`in fi` xwy :ia` ca` inx`(wv uwwf) 'pt yrtb rg ybhhn hnrt irea t zht rg ,iht yhhya ohkv,)

(twwerpx iht iut :hbhg sdbk iufh tk ohrea rcs hbhgc vgr thv reav yhhya .guh tkpyahb ige rgyargchut rgs /fwwg 'xtnbu vzcb tuv irea tuva hn hf 'ostu ohvktyahb oht rg khuu iyargchut ogs iup xgpg ;rts irea t iguu iut irea t ishhkrtp/ohbreav ,f hs zht vbhfav hbp kcen yahb igbgz xtuu ,u,f hs iup gbhht khhuu ipkgviht iyty ihhz yrhkrtp rg vkhkj 'hct scut 'irea rgs 'hnrt :euxp hs ybhhn xts'rea isgr lrus 'rea rcsn euxp iphut yrgvgd xts ctv lht zt ihhz ige xg /knhv

/iyargchut iup yrgyhhuurgs ign yrguu 'ejr,(iukucz jna)

awri zeldw xrc oe`b xrltiihq xrbiliid xrc q`ee `ltp dyrn `c fi` mrc obreef` hpiin orn q`ee avn ` oi` elit` f` mi` iia hxiq`t h`d q`ee ,hliivxrc h`d

.zn` mrc ob`f orn sx`c hreerh`xrb oxree orn hree obil ` ob`f jxec x`p

oht ytv ign iguu 'vfux t iht iptka um iguugd shpen ytv iutd rgkphhyx rgsrg ytv iyktvumxhut iguugd yahb zht ykge hs xtuu 'hhnrt gahxur hs iht ignubgdoht ytv xtuu vumn ka vjna t yhn itygd xts ytv rg 'vfux iht iptkagd lhutiyhv yprtsgd rg ytv ,ufux ktnbhht /ykge hs ykhpgd yahb ytv iut 'yngrtuurgsrgs 'iyhvgd rg ytv huzt iut vfux ihhke t yftngd lhz ytv rg iut ktyhpa t ;hutihhz yhn khue t ixha rg ;rts 'ynue tbua rgs huu ygz rnua rgs chut 'iguugd zht rsxytv shn rghhz iguugd zht rgkphhyx rgs huu huzt /iyhhrdum lhz ign yguu huzt iut xehciut knuy t irtuugd zht xg iut 'ixtagd xehc ihhz ytv ,ugyc iut yknhrsgdbhht rgign yeha tbua ihhe yahb ygz ign iut dhvur irtuugd zht cmn rgs iguu /lhz yhhrd ignrg yftry rgkphhyx rgs ?ixtagd rg ytv xtuurtp dhsbdgrp 'rgkphhyx ogs ipurytv rg zt idhk t idtz yhn ihbg imbtd ogs iup ighhrsxhurt yuap ybgegd lhz yktuu'yhhrsgd xhurt lhz rg yktuu ogs yhn iut 'ynue tbua rgs zt ybhhngd iut igzgd xgpg

/;trya yhuy oht ynue ',nt ogs idtz yguu rg chut yhhz iyhhuum iupidtz um yftrytc iht yahb ynue tkhnn 'ejr, rea rcsn :iucaj t iutd rgs yftniptkagd lts ytv rg yftrygd rg ytv 'abug t oht ;hut ytrs ,nt iyhn hht 'idhkrgyargchut rgs zt rgfhz rg zht tkhnn 'gr rcs gsh tk vumn rnuau iut 'vfux t ihtydhhk ign iut rgkphhyx ogs yngb ign !,nt ogs ydtz rg iut 'iguugytr oht yguu/igdbgv um ;hut k"r oht ypan ign iut ohgaup gyxgrd hs yhn vxhp, iht ihhrt ohtidtz iut 'vfux ,uumn iup ,ufz iht zt rgfhz zht iut 'iujyc ihhz yahb yrhkrtp iutd rgsouh ogs iguugd zht yhhm gbgh huu huzt 'ipkgv rgyargchut rgs oht yguu ',nt ogsaybgn rgs chut ';trya rghhz iaybgn rtp icgdrtp rg ydgkp 'rxhe iup ,skuvohhc vxhp, oum igdbtdgd lhut rxhe rgs zht huzt iut 'oht ohhc ij iptrygd ytvrxhe rgs ytv ostu ohekt hbhgc ij igbupgd ytv rgkphhyx rgs iut 'rgkphhyx !,nt idtz lrus yhuy iup irtuugd yguugytrgd zht iutd rgs 'rgkphhyx ogs icgdrtp

dxeqn ic ohl`dp` :ia` ca` inx` (wv uwwf)hwwar ydbgrc kfv ,t ruegk aec ick :ign ;rts

rtb 'hct scut iup whtr rgs zht xtuu iut 'kfv ,t ruegk aec iup ihbg ogs ihhyartphs zht 'ohcmn gbgshartp iht ,urus gkt ktrah kkf yktv xtuu xts zt idtz ige igngrghhhz 'idtz ohkhfan hs rgct 'vru, i,n zhc irgykg grghhz iup ictv hhz xtuu vruxnhhz irguu huzt iut 'ykguu ghhb t ts zht ybhhv iut ahstn ykt iguugd igbgz irgykgihhz lhut ige /vruxn iup yhhedhyfhuu hs ign yvgz 'yhheahsht iup ixhrgdpt imbtdbht:euxp iht yhhya ?itygd xts rg yktuu huzt huu :kfv ,t ruegk aec ick :ts yapidtz iut 'iyty iup 'hct iup vruxn hs ixgdrtp iftn yktuugd ytv rg 'hct scut hnrt

) /ykguu ghhb t zht ybhhv zt(jxp ka vsdv kg vsuvh xwwsrp

hiiwyixt ` hin zeevn o`h :'ebe zeyrl jevn jiwl` 'd dfd meid(zwwy -u"f)uhvh ouh kfc :hwwar ydtz

/ovhkg ,huymb ouhc uc ukhtf ohasjf lhbhgc (wt tnujb, arsn)kt :ydtz lknv susktz dty isgh rtb 'ykt ihhz yahb ktz vsucg ihhn zt ybhhn xts 'vbez ,gk hbfhka,ouhv" ybhhn xts :ikhuptc xts ign ytv ybhhv huu huzt /,uzhrz t iut yhheahrp t ihhztkhnn ',uumn hs ity ',uagk 'ikhuptc rhs ytv "lumn lhekt wv" dty idhybhhv "vzv

/etnagd t yhn ity xts ign yguu (ywwagcv oac uvhkt ruzt)

rahd jxca miqp hin jnr z` jxae'ebe dnc`d z`e l`xyi z` jnr z` jxae ..jycw oernn dtiwyd

:yace alg zaf ux` epiza`l zrayp xy`k(uwwy uwwf) gkt idgrpratf ybhhn xtuu rguua zht lhut ?vnstv ,tu euxp rgs khuu xtuu oharpn

?acsu ckj ,cz .rt ubh,uctk ,gcab trnd hs rtb (:dwwb ;s ,ca)wr iup ydbgrc;rts gcyv lrsf tka xb t ;hut ybhhn xts !vzf xb uk vagba vz ost kusd vnf ;xuh/,ufz ixhurd tzt yahb ign ;rts gcyv lrsc xb t rtp rgct 'oh,ufz gxhurd ign

/tuvv vbac tuvv .rtc .rtc ejmh grzhu :ign ypgry ubhct ejmh hhc ymgh,hatrc)

(c"h u"fohrga vtn tmnhu yhhya idguuyxgsbup :vae vbavu vae .rtv :h"ar ydtz tka xb t iguugd zht xts zt yahb ign ybtnrgs xtuurtp vrutfk zht /wv uvfrchu,ufz ixhurd tzt yahb ign ;rts 'acsu ckj ,cz zht h"t iup srg hs rtb ?gcyv lrsfxb t iguugd xts zht ejmh hhc rgchrgs /gcyv lrsf tka ,urhp icgdxhurt ktz xg ztckj ,cz gcyc zht xtuu 'vnstv // lase iugnn vpheav :ign ygc xts 'gcyv lrsc'ejmh hhc ubh,uctk ,gcab ratf 'rgct oh,ufz ltxt yahb ictv rhn ukhpt zht 'acsu

oh,ufz ltx t yahb ;rts ign xtuu 'gcyv lrsc ohxb zbut rtp ltn iut/ (rpux o"rvn)

'd ev hxrdbev hq`d ec liiee hkiixbxrc ehq`d dkxa ic :jiwl` 'd lewa rnyz ik jbiyde dl`d zekxad lk jilr e`ae(wc jwwf)

zht 'ignuegd igbgz hhz utcu chut 'ludhavu yrtuu ogs iup euhs ogs oharpn gkt idgrp idtz k"zj rtb ?yfhhrdrgs rhs xg ytv ludhavu htsuut(d"h t ,kve arsn),n ost iht

ukhpt zt ign ygz /zuz ;kt aecn oh,tn 'oh,tn aecn vbn uk ah ushc u,uut, hmjukhhuu 'yfhhrdrgs yahb xts ytv rg rgct vfrc t aybgn ogs yhd rgyargchut rgsyuy iut iyargchut ogs iup kue oum lhz yrgv xtuu rgs rgct 'rgn ktn gkt khuu rgoht ytv yhd rgyargchut rgs xtuu 'ludhavu zht xyktngs 'ihhz um ;rts xg huu ,umn

'rgn yahb ydbtkrtp ign khhuu yfhhrdrgs]yuy ign zt khhuu 'ihhz rhcxn xts ige ignyhd rgyargchut rgs xtuu ishrpum ign zht tkhnn wv um ybtb ign yrguu ,uumn [xts

/lhekt wv kuec gna, hf ybhhn (rpux o"rvn)

`hg `la mlerd on jz`ivi `dzy:jz`va dz` jexae j`aa dz` jexa(wu j"f) in l,thmh tv,a h"ar ydtz

tkc okugv iht ydtz trnd hs !ihhyartp um xts hsf /okugk l,thcf tyj(d"h ihcurhg)

/irguu irhucgd yahb ktz aybgn t zt rgxgc zht xg /trcban trcb tka ostk uk jubrg xtuu 'urus hratu 'uk hrat zht ehsm t hhc rgct sht rgyuap t hhc rtb zht xtsihhs ybhukgd ytv xg :ltucc v,t lurc euxp hs ybhhn xts 'xyktngs irhucgd yrguu

/,urhcg it eguut yhhd ign l,tmc v,t lurc chut rtb 'ykguu hs ;hut ignue (rpux o,j)

mipir zxiny obree mixcb ok`n:d`xz xy` jipir d`xnn rbyn ziide (swwk jwwf) idhut hs iyhv ;rts ign

:ohbhg ,rhna idguu ohrsd iftn um lhz ign ynga ktnt iut 'xtd iht yhhd ign iguuyxhc idtz ikguu iaybgn khhuu 'idhut hs iftnrtp rgst xtd iyhn iht ihhd kankrgshht 'gduan yzhc idtz ign ktz rgxgc 'gduan ,hhvu :euxp hs ydtz rgchrgs ?gduan

/yahb rty ign utuu ieue iup :lhbhg vtrnitpaeuc ehzhht van wr jwwvrv hshsh iup yrgvgd)(/uhkg ubrzj yrtuuv ,cjku irth rtp yeursgd /vruvyv u,nab ukhgk tv,u ,cy z"f gwwckb kwwz

dgny hin zay bper :dgnya jiwl` 'd z` zcar `l xy` zgz (zwwn jwwf)rgs zt idtz ige ign

zht xts iut 'vjna yhn ,ca ogs iguugd dbgn yahb ytv ign khhuu ignuegd zht abug euxp iht znurnrat ,j, ltb ,uh,ut hs 'rat zht ,ca [a-r ',-a 'c-t]) (vkfs trdt

(u"pe,) kukt dwwf tkukhvs tnuh kwweumz exhkgryxn ;rav hrut hcr e"vrvvbu,j ytv rg 'xjbp wr iyty idhkhhv ihhz um zwwhe, ,ba irtuugd irhucgd zht hrut wr ewwvrvthhnukue iup shxj khpte cegh wr ewwvrv iup rgyfty hs tnukc ,rn ,hbcrv yhn ytvgdum irtpgd zht rg 'cuxten ouka ,cvt idhkhhv iup gyty rgs -wev ywagcv hshnk, hs iup-hrut wr ewwvrv iguugd jcan hhz ictv okuf sjh iut igngkt yhn ybtb iguugd iut ohehsm ltxt;hut ydtzgd ytv shdn rgdhkhhv rgs ',ukusd ,udhrsn iht iut wv ,sucg iht yhhexhurd ihhz yhnrgs zht rg zt ydtzgd ytv rgbhzhr rgdhkhhv rgs iut 'unt ojrn ause t zht rg zt ohtvhjt iup zt oht ;hut ychhra shnk, ihhz zkgc iup ouka ra rgs /jhan iup ybtv gyfgrihhz iup lhut iut 'sht t iup vnab hs ybgergs iut yxhhuu xtuu aybgn t iguugd yahb zht hbukav,sucg ihhz /ihkrten vnka wr ewwvrv iguugd zht evcun ucr ihhz rgct 'asuev jur gw,nt

/apbv ,ukf sg iguugd zht vkhp,v

oiax oet `xen h`d xra xrc ictv dguu iyhnbht 'sktuu t lrus idtuu t iht ohshxj gbhhz yhn igdbtdgd hrut hcr zht ktnbhhtiut igdbtdgd xhurt zht vkdg kgc rgs !rgyhhuu ihhd yahb ikhuu iut ykgyagdpt srgp hs lhzrgs ytv 'ighhra ichuvgdbt rg ytv 'srgp hs ;hut igdbhrpa khuu iut yhhya rgc t huu igzgdrgc oum igdbtdgdum zht hcr rgs iut ictv trun yahb ktz rg vkdg kgc irtp ydtzgd hcrydtzgd hcr rgs ytv 'iptkybt lhhkd zht rgc hs iut irgya ihhz iup yuv ihhz ichuvgdphut iutvru, hs iht yhhya xg rtb ',pun t zht xts zt igbhhn yahb yktz rht ohshxj gbhhz rtp

:vsav ,hj kf kg vhvh of,ju oftrunu(wc wy ,hatrc)ihhz ;hut dbuyft yhd aybgn t chut vban iut yhhya xts iut 'vhj oua ihhe iup ictv trun yahb rg ;rts ohekt okm(wh wd ,uct)

hs chut zht ',uhj lhut ohhj hkgc gkt ayhhy rgs zht ',uhrc 'ubnhv vjub ,uhrcv jura kf'ubnhv vjub ouenv jur zt inhx t zht 'rhs yhn yud igbgz ,uhj(c"h erp okug rut)

jqp oii oet oiax mrc hid ornytv iaybgc iwrtp zt dvbn t iguugd zht xg :ykhhmrgs ihcr iup ana rgs ytv kvtnbhhtt iguugd zht rgebga rgs 'ebga gahsht t iup ihcr irtp ihhuu rgagkp hhuum ydbgrcgd ignytv !ihcr iup ikhhmrgs ydgkp ign xtuu ,uhagn gkt hs iht ychukdgd yahb ytv iut sdb,nigngb ignuegd zht ana rgs iguu iut 'ihcr ogs irhctrpxhut yhhd rg zt lhz hhc yftrygd rgiut rgagkp hs yngb ana rgs !kwwjr lxb ihh rgagkp hhuum icgdgd oht rg ytv 'ihhuuana rgs 'iftrcum lhz ictv iut iktpgdptrt dbhkmukp rgagkp hhuum hs igbgz dguu iwyhnbht

'yrhxtp yahb ktnbhhe ytv xts khhuu tkp rcs t zht xts zt ivgzgd ytvikhhmrgs ihhd rgst 'ebga iup rgagkp hhuum ltb igngb ihhd rg ktz lhz hhc yftrygd rg ytv'rgagkp hhuum ltb igdbgrc yhhd rg zt iguugd yhkjn rg ytv !yrhxtp ytv xtuu ihcr irtprgs ytv ?rgagkp hhuum ltb ybhhv uyxprts xtuurtp ydgrpgd rgebga rgs oht ytvt yhn rg ydtz 'igagd zht xtuu igbtyartp ihua ytv rgebga rgs /idtz yktuugd yahb anaoht ytv 'ihhuu ihhe yahb rhs lht chd ,nt ogs yahb rhn yxkhhmrgs us chut :yhhedbgryayebup xtuu vchx hs ana irtp ydtzgd rgebga rgs ytv ',nt ogs ykhhmrgs ana rgsrgs !lxb ihh icgdgd rhs ctv lht khhuu !iftrcum lhz iut rgagkp hs iktpgdptrt zht ybhhviygcgd rgcht rg ytv 'ehsm t zht hcr rgs iut runah uhshxj hkdru zt igzgd ytv rgebga

/rexhkgryx idhkhhv iup shxj t irtuugd rg zht it xyktngs iup iut ihcr ogs) (37 ;s okug rut

bicrarl cpiw mrc ot`xhrbytv iut whmhktd iht igksbtv ignuegd zht 'vru, ic t iut rhcd t 'txgst ytya iup sht trg zht huzt iut ivgz oht yhhd rg zt iguugd yhkjn rg ytv !rgexhkgryx idhkhhv iup yrgvgdhs idguu ykhhmrgs rg ytv txgst ihhe ignuegd ehrum zht rg iguu 'oht um isbucgdum irtuugdt xtuu sbhe ihhke t ytvgd ytv rhcd rgs shxj rgs 'rgexhkgryx idhkhhv iup asuev ,sucgytv hz /tyahb zht sbhe rgs huu igzgd hz ytv dty ihht /icgdgd dbuyft oht ;hut ytv ,,ranykhhmrgs iut rhcd oum iptkgd hz zht 'vbug ihtu kue iht rgct 'sbhe oum ighhra um ichuvgdbtogs ifuz ihhd ihua ktz ign zt ixhhvgd rhcd rgs ytv 'irtuugd isbutuuartp zht sbhe rgs zt

/sbhe ogs iptrygd yahb ytv ign rgct ifuz igdbtdgd lhut zht rg iut sbheiut 'iypgagd gbhhz yztkgdpt rg ytv 'lhz hhc iftrcum ertya iguugd zht rhcd rgs sktchuu zht xg /rgexhkgryx oum irtpgd yahb lhut rg zht 'whmhktd iht igksbtv irtpgd yahbathhn rhcd rgs ihua lhz ytv sbhe ogs iptrygd yahb .kt ltb ytv ign iut rth t rgchrtexhkgryx iht iwhcr oum ihhrt ihua rg zht 'whmhktd iht igksbtv igdbtdgd ehrum zht iut 'iguugdixgdrtp uyxtv xtuurtp hcr rgs oht ydgrp 'iwhcr iwrtp iuhsp t icgdgd iut 'kyhuue t yhnykhhmrgs ytv iut igbhhuu um ichuvgdbt rhcd rgs ytv ?sbhe ihht iup igntb ogs ichhra umihua sbhe rgs zht iptrygd yahb oht iut ktrgcht yfuzgd ytv ign iut igagd zht xtuu

!ltb ycgk sbhe ihhs :ydtzgd rg ytv :yrgvgd xts ytv hcr rgs iguu !tyahb'ehxkgryx ihhe ignuegd zht rhcd rgs iguu iut /vagn hs iup rth dhmbtuum rgchrt zht xgiyrts khuu rg khhuu txgst iht cuya t oht rtp iyhhrdbt ktz rg :ydtzgd hcr rgs oht ytv

ihcr irtp yhhrdgdum ictv iut'ihcr iyhn igbgetc lhz yktuugd ictv iaybgn ytya hs !ignue/vrhs gbhha t iaybgn gbhhz iut

igntrya iaybgn iut ignuegdbt zht hcr t zt yrgvgd xts ytv dburhdgr gahxur hs huu huzt khuu rg zt isngrp isgh iguugd sauj ictv hhz khhuu 'idhumgdbt rghhz irtuugd hhz igbgz 'oht umkgptc t ignuegdbt zht xg iut dbtk yahb yrghusgd xg iut 'dburhdgr hs rtp xyfgka ityrgct 'ytvgd trun rghhz ictv txgst iup isht hs !rgvrtp t ;hut ihcr ogs ypur ign zt

!irhxtp yahbrtd yguu xg ictv trun yahb ;rts ign zt ipurgdbt lhz ytv hcr rgsytv ra rgs iut ra oum igdbtdgd hcr rgs zht yhhm gynhyatc hs ignuegdbt zht xg iguu ogs ydgrpgdxhut ytv ra rgs 'oht rtp ichragd ytv xtuu 'rujc rgdbuh t 'rpux t ytvgdxgkt oht ytv hcr rgs iut 'txgst ihhe ignuegd zht rg xtuurtp iut ,ukta gbhhz ihcriygcgd ytv hcr rgs /ohhvt ihhd ige rg zt lhksbhhrp ydtzgd ytv ra rgs iut yrgkegrgs iut !iguugd ohfxn ra rgs ytv ?rpux ihhz yhn ixguna kxhct ige rg chut ra iup ,uarrgs ytv 'isgr vga t ltb 'oht yhn ysgrgd iut iyrtd iht rpux iyhn igdbtdgdxhurt zht hcr'yrgyhmgd ytv ;ud ihhz iut xtkc irtuugd zht rpux rgs 'otyapt ihhz rpux ogs ydtzgd hcrxtuu sbhe gahsht t zht xts zt ra irtp ydtz hcr rgs iut' ra oum ihhrt hhz igbgz ogsftboht ktz ign khuu rg iut 'ehrum rth dhmbtuum iup rgn irgykg gbhhz iup ignubgdum ytv ignchut ihcr irtp ydtzgd ytv iut 'yknuyum irtuugd zht ra rgs 'irgykg gbhhz um ieha ehrumzht xg chut rgct 'rpux ogs icgd rhs lht kguu ',nt zht xts zt izhhuuphut rhn yxbge us

!icgk ihhs yhn yxkhpa us zt ixhuu uyxktz ,nt yahbhs iht yfuzgd ltb ytv ign iut ,nt ogs izhhuutc oht yguu rg zt :ra ogs ydtz hcr rgsytv ign xtuu sbhe ahsht t iguugd zht rpux rgs zt iptrygd ytv ign iut rgfhc gyktgfhkygd t zht ts zt ygz rg zt ydtzgd ytv ra rgs !irgykg gbhhz iup ignubgd eguutohhvt ktz ign zt ixhhvgd ytv rg iut 'iguugd scfn ertya rghhz oht ytv rg iut 'aybgnihhz yhn ehrum iptrygd lhz ytv rhcd rgs iut /irgykg gbhhz um rpux ogs igngbhcr rgs iguu !!!ltb ycgk sbhe ihhs zt ydtzgd ytv hcr rgs huu huzt iut 'sbhe ogbgrhukrtp

/ykhhmrgs xgkt xts rg ytv exhkgryx ihhe ehrum zht (/wj erp okug rut)oht ytv shdn rgs iut shdn rgkhcubray iyhn iptrygd ktnt lhz ytv rexhkgryx rgsxg chut zt yrgpybggd ;ra rgs ytv ?ohhjk yebhry ign xtuu ihbg rgs zht xtuu ydgrpgdwnhdc zht xtuu ohhjk ign yebhry 'ifgrcum hhz ;rts ign iut 'aybgn t ;hut ohbhs vrua zht

/ihs t yfgrcum dvbn t iut 'dvbn yhhya vcmn ihhz ;hut 'uwwpe, kukt dwwf irtuugd ek,xb zht rg

d"t t"eg `yicw `pivea l`ivawn milrt ax ig yi` l`xyi xe`n lecbd axd p"tixe` d"en `ed yecw midl` yi` oern aiyd miaxe izn`d wicv oeilr yecw d"r

.d"avpz qgpt d"enairtuugd ek,xb zht xtuu vnka wr ewwvrv iuz t yztkgdrgcht ytv rg /zwwpe, ,cy cwwf rgygpa ohasj 4

,uscugv rusnipktvgd irguu gshhc iut ihcr oum igntzum ignue rhcd iyhn itnhrt rgs

wr ihcr idhkhhv ohhckthnjrhjnah kgc rgs rsbxfkt iup ejmh ktrah ktrah[g"r, ,cyc y"f rypb]rgxhurd rtd t gha wr shxj t iguugd zht

yktuugd yahb rg ytv icgd vesm iup iut 'rgdrte t rgct rhcdkchya rsbxfkt ogs iht kygya ihhz iht ybguutsgd ytv rg /ixhuuytv kygya iht oht hhc /ihcr oum irtp ktnt lhut ydgkp iutlhut zht rg /itnhrt t iguugd zht xtuu ojurh wr snkn t ybhutuugdytv rg xtuu rgyfgy rhp ytvgd ytv rg /ihcr iup shxj t iguugdiftn um vbu,j hhz ;hut dguu ihhe rgct /iftn vbu,j yprtsgd hhz'yehrsgd ihua oht ytv xg iguu dty ihht /iptrygd yahb rg ytvum zht iut .ktya ignubgd lhz hhc ojurh wr snkn rgnhrt rgs ytvrsbxfkt gshhc igbgz rhn ,uhv ydtzgd iut rhcd oum igdbtdgdzt lht ygc 'iftn vbu,j um rgyfgy rhp ctv lht iut ohshxjxts ygc lht rtb vb,n .kt yahb xg khuu lht iut ipkgv rhn yxktzighhra um it ychuv iut snkn ogs it yeue rhcd rgs /vtukv ,ru,ciygc um oht vpmuj t ytv rg xtuu 'xhut oht ykgshz iut oht ;hutiut ,ukgp,v ihhe yahb yptj sht gahshxj t snkn rgs /ykgd

/eguut yhhd iut rhcd ogs yebts iut yahb lhz ydgrknhv iht duryhe t irtuugd zht xg iut oaur t yftngd ytv xts zht ign 'ybuzgd yahb irtuugd rhcd iup chhuu rgs zht dty gbgh iutiut rgdrg ubhkg tk yrguu vkjn hs rgct ohrhuyets um igdbtdgd'cmn ogs hhc rhcd rgs /yrhcurp xgkt ictv ohrhuyets hs zhc rgdrgiut iyxte yztkgd lhz iut ykgd ihhe ;hut ydrtegd yahb ihua ytvt ipgry ign yguu rapt ihrtxgptrp gyxgrd hs um irtpgd zht;rts ign zt iguugd yhkjn rg ytv /tuak zht xgkt rgct 'vtuprvjdav hs /irvtp lhz yngb iut vguah t iygc ihcr oum irvtp ihuaiguugd yhkjn ytv rhcd rgs rgshht dty t zt yrhpgd ytv ,hyrpsnkn rgs /ihcr oum irtpgd lhut ojurh wr snkn rgs zht irvtp umiftrcgdxhut lhz rg ytv ihcr iup rgnhm oum ihhrt rtb zht rg iguurg zhc idhvurtc um oht yrhcurp hcr rgs /ihhuugd gfhknrth t ihthuzt ybhhuu rg zt ivgagd zht xtuu hcr rgs oht ydgrp /lhz um ynue'iftn um vbu,j rgyfgy rhp ytv rg zt ydtzgd rg ytv ?ertyat yftry hcr rgs !rgykg irguu hhz iut 'ykgd ihhe yahb ytv rg iutrgs iut yfhk hs igz sktc yxguu oht ydtz iut yubhn rtphhd iut khhuurgs ytya iht ts chhkc /ipkgv rhs yguu rgyargchut

/igbrgk kua iht ihhrtoum ihhrt yhhd iut rsbxfkt iht ignuegdbt rhcd rgs zht dty gbgh iut ihhuugd t iut xhut rg yfgrc ihcr ogs yvgzrgs rg iguu iut ihcrhuzt ybhhuu rg xtuurtp oht ydgrp iut ovht ydhvurtc hcr rgs'hurp ihhz iup cmn rgs 'ihcr irtp ydtzgd rhcd rgs ytv ?ertyaZt ygc rg iut 'rht iup athhn lhz igbgz orhuyets gkt zt lhut iutrg um hcr rgs oht ydgrp /vnhka vtupr t yhn ipkgv ktz hcr rgsoht ytv !th zt yrpybggd rg ytv ?,hrja ybguutsgd ybhhv ytvytv ?rjav ,ufrc ydtzgd ytv rg um ydgrpgd hcr rgs rgyhhuuyhhya vguah ihhs zt ydtzgd hcr rgs oht ytv !th zt yrpybggd rg

xtuu lhz yrgsbutuu iut ihcr iphut yeue gha wr /igbguuts iht lts,ufrc ydtzgd yxtv us iguu :xhut yrhp hcr rgs ?hcr rgs ybhhnovk ihta ohrcs ukt vtp ,fxn iup vban hs iyrts yhhya vru,vohkuj ruehcu" vban hs ;hut ;hxun ign zht jxub rgzbut iut rughaynue huu ihhyartp ign ;rts vrutfk xtuu ",nv ,huku vkf ,xbfvu,huk iut ohkuj ruehc iup vumn hs iahuum vkf ,xbfv iup vumn hs ihhrtvkuj t ts zht vkhkj chut 'hcr rgs ydtz 'zht .urh, rgs rtb ?,nvk"zj zbut icgd ohkuj ruehc ,umn hs ihhz ohhen ;rts ign iut cuya ihths vkuj ogs hhc ihhz ohhen iprts yahb vkhkj ktz ign zt vmg truehc iup vumn hs ltb ihhz ohhen um 'zht vmg hs !,nv ,hukv iup vumn'vkf ,xbfv iup vumn hs lrus iut 'vkf ,xbfv iup vumn hs 'ohkuj',nv ,huk iup vumn hs vkuj rgs hhc ihhz ohhen um ihhz gbun ign yguu

/vtupr t ictv yguu vkuj rgs iutt rsbxfkt iht ts lhz ybhpgd xg ,uhv zt :hcr rgs xhut yrvhp yhn ybguuts rg iut ytya ihhs iup lhut zht rg iut itnhrt t snkn'iftn vbu,j hhz ;rts iut rgyfgy rhp ytv rg !kchya ihhs iht rhsus zt lht khuu rgchrgs 'ogs ;hut yahb rg ytv ykgd ihhe rgctyhn iut 'rgyfgy rhp hs iftn um vbu,j igngbrgybut lhz yxktzruehc iup vumn hs ltb vkf ,xbfv iup vumn hs ihhz ohhen uyxguu ogsxts iut vtupr t ictv yguu chhuu ihhs zt um rhs dtz lht iut 'ohkuj

!,nv ,hukv ihhz ohhen iprts iup iyhvpt yguuogs ydtzgdum iut yptadrte ihhz iftrcgd ihua its ytv rhcd rgs vbu,j rtp ;rts rg xtuu xgkt snkn irtp icgd yguu rg zt ihcrt ictv ktz chhuu ihhn zt ykguu rgs iht ity xgkt kguu lht /iftnktz rg htcd ihhz yeha iut iyrtuu rhcd rgs yxhhv hcr rgs /vtuprybrgk iut yrts ymhz xtuu ojurh wr snkn rgs ipur iut kua iht ihhdlhz iut ihcr oum ignuegd lhhkd zht snkn rgs /ignue ihua ktz rg ztiguugd zht tkp ltb tkp iut !oht iup khuu hcr rgs xtuu yrgsbutuugdirtuugd yahb zht rhcd rgs /ihcr ohhc rhcd ogs igzgd ytv rg iguuovht ytv rg khhuu 'ojurh wr rtp yngagd lhz ytv iut ignubgdbhhtihhz chkum zt igbtyartp ymgh ytv rg iut 'kua iht ykshzgdxhutzht igngartp iut ikshzxhut oht iut itnhrt rgs ipkgv ikguu yahb

!vrm ihhz oht ;hut ignuegdlhz ytv rhcd rgs zt 'ojurh wr snkn irtp ydtzgd ytv hcr rgs zht snkn rgs iut 'rgyfgy 4 gbhhz iftn vbu,j ignubgdrgybutlhz ictv hhz iut rhcd rgs yebtsgd iut ltkhhrp rghhz irtuugdgrghhz rtp ihcr ogs yebtsgd ictv ohshxj gshhc /vkhjn iygcgdhubha t igagd zht xg zt vghsh t ignuetc ytv rhcd rgs /vguahytv iut dtzum ihhz iyktvgdbhht ytv rhcd rgs /chhuu ihhz hhc vcuykyguutrpgd ytv hcr rgs /snkn ogs iup rgyfgy hs yftngd vbu,jvguah t iut rhcd irtp vtupr t yguutrpgd iut rgsbutuu gdhstrun tka thknp iup uhnurnc ouka vaug yftngd ytv iut 'snkn irtp

/ohshxj hhuum iahuum iut vkgn

igbguuts um yhhm t iut igbrgk um yhhm t ts zht xg igbguuts iyhn iht iuhkd iht ieue yahb��������������.i''p�w`ll`t�xfril`�'x�g''dxd�icici�`aqdle�,�i''p�dgny�'xd�icici�eia`le�ei`eyip�lbxl�i''p�uiee`lxrt�jexa�ozgd�icicil�aeh�lfnicici�eingle�i''p�ryedi�l`eny�x''xd�xrepn�icici�eia`le�oad�zcledl�i''p�mieal`�dyn�'xl��i''p�oxd`�sqei�'x�a''y�oa�i''p�yxid�lld�dyn�miig�devn�xad�xegadl

��i''p�xa`dcleb�opgei�x''xd�xrepn��l`ifx�p''irle���i''p�xrxrcrl�zex�oa�dcedi�dyn�'x�icici�z`etxl�oeilbd�zekf(Bob Stoff)`''ryz�fenz�'d��l`kin�oa�

" hwwg rutk tmuvohrpxv okug "owwhrunstu ohbcr ka sh hc,fku ohehsmk lhha uhva od oheh,g ohrpxku tmnbc obhta ohrpxk hnkugv zfrnvsh c,fc vru, haushju

4403 16 Ave Brooklyn, NY 11204 USA 718 438 8414 718 633 5500 t/f 10:30 - 7:30

אויף אראפגעלאזט זיך האט טרויער "א די הויז פון פאמיליע שבדרון – דערציילט ר' סענדער – די פינעף יעריגע חיה'לע ליגט אין בעט אן צו אראפטרעטן א פוס אויף דער ערד. דער דאקטער וועלכער האט יעצט פארלאזט זיין געזאגט קלאר נאכאמאל האט הויז, די דיאגנאז: "זי וועט קיינמאל נישט קענען גיין אויף אירע פיס! זי האט א ערנסטן פראבלעם איבער האקט וואס השדרה עמוד דעם אין צו מח דעם פון דורכגאנג וויכטיגן דעם צו רפואה שום קיין נישטא איז עס פיס, די דעם וואס זאל עס קענען אויסהיילן, עס איז נישטא קיין שום אויסזיכט פון א האפענונג די קינד זאל אמאל קענען גיין". די ערשיטערטע עלטערן האבן נישט געקענט צו זיך קומען פון שרעקליכער דער ווערטער. דאקטער'ס דעם זיי צושטאנד פון זייער קליין טאכטער האט מאמע צובראכענע די געלאזט. צורוה נישט נישט און בעט קינד'ס ביים געשטאנען איז קענענדיג איר העלפן, האט זי נאר געטאן איין געווען מתפלל און געוויינט יאמערליך זאך: זעלבער דער אז בעטנדיג באשעפער, צום טאטע אין הימל וואס האט איר געגעבן דאס די קינד פארן געבן אויך זאל קינד, טייער פיס אירע אויף גיין קענען צו מעגליכקייט

געזונטערהייט. הערן נאכן צייט קורצע א עס איז געווען דאקטער, דעם פון דיאגנאז שרעקליכן דעם דעם צו געוואנדן זיך האט מאמע די ווען אים און שבדרון שלום ר' מגיד דער טאטן וויל גיין צום זוועהיל'ער רבי'ן געזאגט: "איך אז ברכה א בעטן אים און שלמה'קע, רבי אירע אויף גיין קענען זאל חיה'לע אונזער אייגענע פיס". ער האט פארשטייט זיך מסכים גלייך צו צוגעשטופט געווען דערצו, און איר זיין גרויסן צדיק, האפנדיג אז מיט גיין צום

גרויסן כח וועט ער פועל'ן א גאנצע רפואה.פון וועג די געווען איז שווער זייער די וואו חסד' 'שערי געגנד ווייטן גאנץ דעם

צו ביז געוואוינט, האט שבדרון פאמיליע 'בית אין רבי'ן זוועהיל'ער דעם פון הויז די ישראל' געגנד. אבער די געטרייע מאמע האט נישט געקוקט אויף גארנישט, די שוועריקייט זיך האט זי אפגעהאלטן, נישט איר האט וועג, שווערע גאנצע די צופוס געשלעפט רבינ'ס צום דערגרייכט ענדליך האט זי ביז הויז. דארט האט זי אויסגעגאסן איר ביטער הארץ פארן רבי'ן, וועלכער פלעגט אויסהערן און אינטערעס גרויס מיט צרה איד'ס יעדן

מיטלייד. דער זיך האט – טאן?" איך קען "וואס אבער צער. גרויס מיט צוקרעכצעט רבי אידענע, קלוגע א געווען איז שבדרון פרוי ניצן צו לוינט עס וואו פארשטאנען האט זי און געלאזט, נישט זיך האט זי עקשנות... זייער רב'ין "איך בעט דעם געבעטן: ווייטער שטארק, עס איז זיכער אז דער רבי קען עפעס

טאן דא!". א לענגערע צייט איז ר' שלמה'קע געזעצן געדאנקען, הייליגע זיינע אין פארטראכט עס איז אים געווען שווער צו פארנעמען דעם צובראכענע די פון צער גרויסן אומגעהויער טראכטן לענגערן א נאך ענדליך און מאמע

האט ער זיך אנגערופן:גיין כאפן א מקווה, ווארט דא וועל "איך מען וועט דאן קומען, צוריק וועל איך ביז

זעהן וואס מען קען טא!". געווען איז דאס אז באקאנט איז עס זיך מזכיר ווען מען האט זיין הייליגער דרך, געווען ביי אים פלעגט ער גיין אין מקווה און עבודה, העכערע א דארט אראפלייגן נאכן פיל זייער ענטפער. א געבן דאן ער פלעגט אויף גע'פועל'ט ער האט ישועות גרויסע איז רבי דער ווען וועג. דערהויבענעם דעם געהאט ער האט מקווה, פון געקומען צוריק "דו ענטפער: גרייטן א שבדרון פרוי פאר דארפסט גיין צום כותל המערבי פערציג טעג טאג יעדן דארט זיין און מתפלל נאכאנאנד

פאר דיין טאכטער'ס רפואה".שוין דעמאלט'ס איז באקאנט געווארן די רבי זוועהיל'ער הייליגער דער וואס סגולה דריי פאר יארן, יענע אין געזאגט, איר האט די פאר אסאך נאך צוריק, יאר זיבעציג אין

ציונים האבן עס איינגענומען. געווארן, דערציטערט איז שבדרון פרוי אין יענע צייט איז דער גיין צום כותל געווען געווען וועג צווישן אראבער, עס איז דורך א גיין, צו אליין פרוי א פאר שרעקעדיג זייער געווען איז אראבער די מיט מצב דער דען זי אז דערזעהן זיך האט זי אנגעצויגן. זייער האט נישט קיין ברירה און מיט א ציטערדיגע צו שרעק איר רבי'ן פארן ערקלערט שטימע פארשטאנען האט רבי דער כותל. צום גיין איר שרעק, ער האט געוואוסט ווי שרעקעדיג זיך ער האט אמאל ווידער זיין. קען עס זיך צייט קורצע א נאך און פארטראכט

אנגערופן: "איך וועל גיין אנשטאט דיר!". נישט אזא ערשיטערט, געווארן איז זי שווערע אזא מיט אונטערנעמונג גרינגע אויף נעמען צו גרייט רבי דער איז טירחה, זיך פאר א פרעמדן איד? יעדן טאג, ערב שבת און שבת, אין היצן און אין קעלטן, וועט דער פארנומענעם אזא האט וואס רבי הייליגער 'בית זיין הויז אין זיך שלעפן פון סדר היום, ישראל' געגנד, ביז צום אלט-שטאט אויף צו מתפלל זיין פאר איר טאכטער?! זי האט פון גרויס איבעראשונג נישט געקענט ארויסרעדן באדאנקט קוים האט זי מויל. פון ווארט א פון שטילערהייט ארויסגעשלייכט זיך און

רבינ'ס הויז.טעגליך טאג איז רבי הייליגער דער פון און מקדשנו, בית שריד צום געגאנגען א נאך צוגעלייגט ער האט אן טאג יענעם ספעציעלע תפילה פאר די רפואה פון חיה'לע. פערציג די אין האבן עלטערן אירע אויך טעג מתפלל געווען פון דערהיים. די תפילות געווען איז עס הימלען, געשפאלטן האבן

ר' סענדער דערצייילטאויף ירושלים

דער כח פון ערליכע תפילות

געהאנדלט זיך האט עס מצב, קריטישער א דא פון א אונטערשייד צווישן א באגרעניצטן גיין, בכלל קענען צו אן ליצלן רחמנא לעבן אדער א געהעריגער לעבן ווי יעדער געזונטער

מענטש בעזר ה'.עס איז געווען דער פערציגסטער טאג, ווען מאן איר פאר דערמאנט האט שבדרון פרוי אז אצינד זענען די פערציג טעג פון ווען דער רבי האט אנגעהויבן מתפלל זיין פארן געזונט מיט פול אריבער. שוין מיידאלע, די פון צו געווארט עלטערן די האבן ערווארטונג זעהן וואס עס וועט דא פאסירן. צו וועט מען זוכה זיין צו זעהן מיט די אויגן ווי די ישועה פערציג פון תפילות די פון זכות אין קומט

טעג נאכאנאנד? – טייסטער זיין גענומען האט שלום ר' זענען יארן יענע אין וואס דעם אנשטאט שפילצייגן, ערנסטע קיין געווען נאכנישט שטארק אויף געהעריג גענוג זענען וועלכע אויפצורייצן א קינד – און מיטן טייסטער אין קינדער פון טיר ביים געשטעלט זיך האנט צימער וואו אין אנדערן עק צימער איז חיה'לע

געלעגן אויף איר בעט."חיה'לע! – האט ער זיך אנגערופן צו איר – הער מיר גוט אויס חיה'לע, דו זעהסט דעם אין מיינע הענט? וואס איך האלט טייסטער די גאנצע געלד וואס ליגט אין דעם וועט זיין דיינע, אויב דו וועסט קענען צוקומען צו מיר

און עס אליין נעמען פון מיינע הענט!".דעם אין אז געוואוסט האט שלום ר' איינציגע נאר פארהאן זענען טייסטער יעריגע פינעף זיין פאר אבער מטבעות, איר צו אויף זיין גענוג עס וועט טאכטער'ל מאכן זייער שטארק וועלן דערגרייכן דערצו, איר מיט צוזאמען קענען זי וועט דערנאך טאטן אדער מאמע'ן זיך קויפן דערמיט עפעס

א קלייניקייט. וועלנדיג צולויפן, געקומען איז די מאמע

סצענע, די זעהן און מיטהאלטן חיה'לע האט זיי ביידן אנגעקוקט

אומפארשטענדליכע מיט נישט ווייסט זי ווי בליקן איר, פון וויל מען וואס

זי איז ביז יעצט נאך קיינמאל אין איר לעבן נישט געגאנגען אויף אירע פיס, ווי אזוי זאל

זי גיין? און טייסטער דעם שאקלט טאטע דער צו איר רייצט מטבעות די פון קלאנג דער אויף זיך זעצט זי אים. צו אנקומען וועלן פאמעליך און שטעלט אראפ א טרייסלדיגער פוס אויפן ערד, זי קוקט אויף אירע עלטערן זייערע אין זעהט און דערשראקן עטוואס מאמע'ס איר זעהט זי ליבשאפט, פיל אויגן נאר וויל און ארעמ'ס אויסגעשפרייטע זי שטעלט דאן שויס, איר אין אריינפאלן זי שטייט אצינד פוס, צווייטע איר אראפ זיך וואגט זי אבער פיס, ביידע אויף פעסט נאכנישט צו שטעלן א טריט, זי שרעקט זיך אז זי וועט פאלן חלילה, אזוי ווי זי ווייסט פון ביז היינט אז עס קען איר געשעהן, מיט די יארן

האט זיך איר ענטוויקלט א שרעק צו גיין. "קום חיה'לע! – איז איר דער טאטע מעודד – איך מיין אז פון היינט אן קענסטו שוין יא

גיין אן פאלן, קום צו מיר! אוי, נאר קום!". זיינע געבעטן האבן ענדליך איבערגעוואויגן ערשטע איר געשטעלט האט זי שרעק, איר צווייטע די דערנאך און ציטערדיג טריט געזעהן זי האט ווען נאך עטוואס אומזיכער. האט פאלן צו אן געווען מצליח האט זי אז נאך עטליכע צו שטעלן צוגעשטופט איר עס צו אנגעפאנגען זי האט דערנאך טריט, מאמע'ס איר אין אריינגעפאלן און לויפן

אויסגעשפרייטע ארעמ'ס. פינעף די האט – געקענט!" האב "איך א מיט אויסגעשריגן מיידאלע יעריגע פרייליכן געלעכטער, עס איז געווען פאר איר איר אין מאל ערשטן א איבערלעבעניש, א א איר פאר זיך ענטפלעקט עס וואס לעבן נייע וועלט, זי קען גיין און אנקומען צו וואו

זי דארף!... נישט האבן עלטערן איבעראשטע די געקענט גלויבן וואס זייערע אויגן זעהען. פרוי שבדרון האט ארומגענומען איר צו צוגעדריקט איר און טאכטער'ל לענגערע א איבעראשונג, מיט זיך געקלאמערט איר זי האט מינוט

אויסגעבראכן דאן און ארעמ'ס אירע אין אין א געוויין פון פרייד און געענטפערט: "יא, געקענט!". טאקע האסט דו מיינ'ס, חיה'לע איר האט טאטע איבעראשטער דער אויסגעשטרעקט דעם טייסטער, אויסרופנדיג צו איר מיט איבעראשונג: "דא האסטו, עס איז דיינ'ס, עס קומט זיך דיר טאקע איך זאל דיר געבן וואס איך האב דיר צוגעזאגט!". חיה'לע איר לויט גליק, מיט צושמייכלט זיך האט דערגרייכט זי האט פארשטאנד קינדערישן אלץ לעבן איר אבער מטבעות. עטליכע די

געזונטע איז געראטעוועט געווארן.חיה'לע דרייט זיך ארום, ווי זי וואלט ווען פריידט זי אלעמאל. פיס געזונטע געהאט אפילו פארשטייט און ארומצולויפן זיך אזוי זענען ארומיגע אלע פארוואס נישט עסק גרויסן אזא מאכן און איבעראשט אירע אויף שטעלט זי וואס טריט יעדן פון א ביז טרייסלען. צו אפילו אן פיס געזונטע אויף געגאנגען חסד' 'שערי איז צייט קורצע זיך פארשפרייט פון דארט האט און רעדער, נישט האט מען שטאט. גאנץ אין ידיעה די געקענט גלויבן דעם וואונדער, עס איז געווען

א אפענער נס איבער דעם דרך הטבע. – געגלויבט נישט עס וואלטן אונז "אויך פירט אויס ר' סענדער זיין מעשה – ווען נישט דאס וועמען מיט קלאר ווייסט מען וואס האט פאסירט און אז די מעשה איז ווירקליך ווי געוויזן געשעהן. דער באשעפער האט דא אידישע פון תפילות ליב האט ער שטארק העלפט. און אויס עס הערט ער אז קינדער, גרויסן א פון תפילות געווען איז עס טאקע צדיק. אבער אויך די תפילות פון די עלטערן מען ווייסט דא פון צוגעגעבן. אוודאי האבן טאקע אז פערציג טעג נאכאנאנד האט א כח, מעגליך אז פון דא איז דער מקור צו די סגולה. נישט קיין חילוק פון וואו מען דאוונט, האט

אבער די רציפות א מעכטיגן כח צו פועל'ן. – טעג 'אלול' העכערע יעצט זענען "עס – אויגן ר' סענדער'ס אין זיך א טרער זעהט ניצט עס אויס טייערע קינדערלאך, ווייל דער פועל'ט און תפילה אייער הערט באשעפער אויס פאר אלע אידן א גוט געבענטשט יאר".

בזכותהאמהות

וויל דיר אביסל צוריק האקלען..."האנט די אויף, שטראלן בליקן מיידל'ס די גלויבן, זיך קוים זי קען צוריק, און ארבעט קומט די ביי נישט זי שטייט שוין זי האלט שוין ערגעץ, ערשטע שורות, יעצט, ווען עס איז שוין אפגעהאקלט

א שטיק געבט עס א חשק, מען קען גיין ווייטער.נישט איין מיידל וועט פארדאנקען די "לערערין לאנא" פאר דעם וואס זי קען היינט גוט האקלען און נייען, זי איז געווען די וועלכע האט איר געוואוסט ווי צו לערנען, ווען אינאיינעם דערמיט געבט זי איר אריין אזויפיל יראת שמים, מיט גוטע מידות, וואס

באגלייט איר אויפ'ן גאנצן לעבן.גיי איך געגנד? יענעם פון עפעס דארפסט "דו סייווי דארט!" דאס איז געווען א געווענליכער זאץ ביי די חשובע פרוי, אלעמאל האט זי געהאט די צייט צושפרייטנדיג ארויסצוהעלפן, יעדן געדולד און

ארום זיך אזא אנגענעמער אטמאספער.די פון איז אורחים, הכנסת און חסד וויפיל א איד, צוקלאפטער א נאר וואו ארויס, שטוב אין זיך נויטיגט איינע משפחה, פארווייטאגטע זיך קען מען אהין וואו געוואוסט זי האט חיזוק, זי וועט עס ווייל צו יעדער צייט ווענדן נאך הילף, און דערפאר אנשטרענגען זיך וועט זי באקומען, טאן וואס נאר מעגליך ארויס צו העלפן יענעם פון

זיין קלעם.זיך, פאר פרק א ווערד איז הצניעות מידת די געוויסע אין איינפירן אנגעפאנגען האט מען ווען זי איז טאנץ, מצוה א ביי פארהאנג דעם קרייזן געשטאנען איר חשוב'ן מאן איז וועלכע די געווען ווערן, אויסגעפירט קענען זאל זאך די צוהילף ארומגעפארן, כח, און געלט, צייט, אוועקגעגעבן אויפזוכן די פאסיגע סחורה, אליין גענייט, געוואשן, פרייענדיג זיך יעדן מאל ווען נאך איינער קומט עס לייען, און נאך איינער גייט עס ניצן. אזוי אז אפט האט מען ביים לייען געפילט פיל מער אז מען טוט א טובה פאר די חשובע פרוי, מער וויפיל מען גייט

אליין נהנה זיין דערפון.זאל זי זיין א מליץ יושר פאר אלעמען.

א פריינדין.

מרת חי' מערא גולדמן ע"ה )אשת הרה"ח ר' צבי אלימלך גולדמן זצ"ל(

אונזער ליבע באבע, צו איז מעגליך איבער איר צו שרייבן אין איינצעלנע שטריכן?

אין געווען נישט קיינמאל איז ליבע באבע, די צענטער, קינמאל נישט געטאן גרויסארטיגע זאכן, אין איינגעוויקלט געווען איז לעבן גאנצער איר פשטות, אבער דערפאר האט זי באהאלטן אין זיך א אומשאצבארן אוצר, עפעס אזוי וואס וויפיל מיר ארויסגעבן נישט מיר וועלן שרייבן, דערפון וועלן

ריכטיג ווער אונזער ליבע באבע איז געווען.זי האט קיינמאל גארנישט געדארפט, אלעס איז איר געווען גוט, און פון דעם 'גארנישט' האט זי עס צוזאמען געשטעלט די בעסטע דעליקאטעסן, אבער די געדארפט עס זי האט איר פאר דווקא נישט געשמאקע עסנ'ס, נאר שטענדיג האט זי געוואוסט שטילערהייט עס און דערין, זיך נויטיגט עס ווער

אריבערגעשיקט.א שווערע מחלה איז ענטפלעקט געווארן ביי די באבע ל"ע, די דאקטוירים הייבן הענט, ווייזן אן אז די רפואה וועלט אין חוץ לארץ וועט גיכער טרעפן

א היילונג פאר די מחלה.דארט זיך געפינט זי ארויס, פארט באבע די שרעקליכע ליידט סביבה, היימישע א פון ווייט ח"ו זי אויך דארט, זארג האט יסורים, אבער איין נישט אריינצונעמען אין מויל קיין עסן וועלכע איז נישט זיכער הונדערט פראצענט כשר. זי איז אפילו גרייט געווען דערויף איינצושטעלן איר לעבן, אבער

ח"ו איר מויל זאל נישט פאראומרייניגט ווערן.קיינמאל האט מען די באבע נישט געהערט זיך באקלאגן, אלעס איז איר געווען זיס און געשמאק, אלעמאל, ווי נאר עס איז געגאנגען איז עס זיכער אז אזוי וויל דאך דער באשעפער עס זאל גיין, איז ווי קען מען טראכטן אנדערש ווי אז עס איז זיכער גוט? באדינען מיטן אפגעגעבן זיך האט באבע די זי זכיה די געהאט ווער עס האט פרויען, עלטערע זאל איר באדינען, האט זיך פשוט געפילט גליקליך, פרויען עלטערע די וועלכע מיט שמייכל דער בעסטער דער געווען איז אויפגענומען, איר האבן די האט וואס ימים אריכות דעם איבער עדות

אריינגעקומענע פרוי געבט זיי אריין.די באבע'ס תפילות זענען ווערד א פרק פאר זיך,

מיט וויפל הארץ, ליבשאפט און זיסקייט איז יעדער נאר האט עס ווער ארומגענומען, געווען געבעט פון תפילה די זאגט באבע די ווי געהערט אמאל וויפיל מיט דערקענען געקענט גלייך האט "כתר" געפיל ווערט די תפילה געבעטן, דעם באשעפער'ס

כבוד זאל שוין אנטפלעקט ווערן.אירע אין גיין צו זיין זוכה מיר זאלן אויסגעטראטענע וועגן, און זאל זי דינען פאר אונז

פאר א גוטער מליץ יושר.אריינגעשיקט דורך אן אייניקל, ג. גולדמאן.

ר' הרה"ח יבלח"ט )אשת ע"ה ווייס לאנא מרת יהושע ווייס שליט"א(

שטייט די מיידעלע, מיט די שפיזלען אין האנט, באטראכט דאס געהאקלטע שטיקל אין איר האנט, שלאגנדיג זיך מיט אירע טרערן אין די ווינקלען פון

די אויגן.זי אפגעהאקלט די שטיקל, עס איז קוים האט זיך זענען ווידער און שווער, אזוי אנגעקומען איר זיכער אונטן. אראפגעטאנצט צולאפן, אויגלען די מוז מען אז זאגן לערערין די ווייטער יעצט וועט און גאנצע, די איבערמאכן נאכאמאל אפטרענען, זי וויל שוין אזוי שטארק זעהן, עפעס ווי עס קומט

ארויס פון איר האנט ארבעט.די לערערין נעמט איבער די שפיזלען אין האנט, מוז מען צוגעטראפן, גוט נעבעך האט קינד דאס נאך זעט לערערין די אבער אפטרענען, ווייטער עפעס, זי זעהט די קינד'ס געפילן וואס ליגט אונטער נאכאמאל דיר וועל איך "קום, באהאלטן. דעם יא בעז"ה יעצט וועסטו איין, גוט זיך קוק ווייזן,

קענען..."די מיידל שטייט, עס זעהט איר אויס אז יעצט האט זי שוין יא אויפגעכאפט ווי אזוי צו האלטן די שפיזלען, די וואל אויף איר פינגער, יעצט וועט עס

שוין בעז"ה זיין גוט.דער שיעור ענדיגט זיך, די לערערין שטעלט זיך אויף פון פלאץ ארויסצוגיין, אבער פריער רופט זי דיין האנט "געב מיר צו איר טיש. די מיידעלע צו ארבעט, איך זעה אז דו קענסט שוין אזוי גוט ב"ה, אבער איך האב דיר אסאך געטרענט די שעה, איך

___________________

'המש על עמוד ה

יתו כבונה בית המדרשמי שמיחד חדר ללמוד תורה בב •

חסידי� בצוואת רבי יהו' בעני� בית חדש במקו� שלא נבנה בו מעול� שבס. )ח, כב(כי תבנה בית חדש

ידוע תדע

פו� לעצטע יאר

בפרשת השבועלקט ידיעות ומדרשי� נפלאי�

___________________

המש על עמוד ה

על הפרשה לקראת שבת/ ב

על פרשת השבוע נאמרי�, נבחרי� מפז, אוצר מאמרי� יקרי�

.)ב, כח(ובאו עלי� כל הברכות האלה והשיגו�

לכאורה היה ראוי לומר להיפ� , הבי זה שאי לו ביאורצרי� לא� העני הוא , שהוא ישיג את הברכות ולא שהברכות ישיגו אותו

', א� טוב וחסד ירדפוני וגו )'ו, ג"תהלי� כ(ה "כמו שהתפלל דוד המל� עוהיינו כי לפעמי� אד� בורח מ הטוב מחמת קוצר דעתו שאינו יודע

' א� טוב וחסד ירדפוני'ה "דוד המל� עולכ� התפלל , א� הוא טובוהוא , שה� ירדפו אחרי וישיגו אותי א שאיני יודע לרדו אחריה�

דגל מחנה אפרי� .ובאו עלי� כל הברכות והשיגו�שמרמז

.)מז, כח(' אלקי� בשמחה וגו' תחת אשר לא עבדת את ה

ו "שאל פע� היתכ א� ח, ל"ק רבי ברו� ממעזיבוז זצוק"הרהרק לא יוכל , או איזו מצוה אחרת שיקיי�, די בלא שמחהיתפלל יהו

הא� בעד זה כבר נתחייב בנפשו לכ� עד , להיות אותה שעה בשמחהתחת , ואמר שכ� פירוש הפסוק. ו תגיע לו כל הקללה שבתוכחה"שח

אלא שעוד היתה , ולא די שלא עבדת ,אלקי�' אשר לא עבדת את הולא יתכ ששארית , חמורוזה וודאי רע מאד וענשו , ל� מזה שמחה

.רק התוכחה נאמרה על דר� האזהרה, ישראל יעשו עוולה כזאתליקוטי יהושע

פניני� יקרי�

אוצר אגדות מנושא מיוחד בפרשת�

די גרויסע שטיינער וואס מע� האט אויפגעשטעלט

אי� אר� ישראל

והקמת ל� אבני� גדולות ••••

, ווע כלל ישראל האט זי� שוי געגרייט צו די געהויבענע מאמענט, עס איז געווע אי די תקופה

משה רבינו האט דא באפויל פאר די . אריינצוגיי או באטרעט דע� הייליג באד פו אר� ישראל

אז אי דע� טאג וואס זיי וועל אריבערגיי דע� ירד או אריינקומע אי אר� , אידישע קינדער

זאל מע אפשרייב די תורה אוי� גרויסע שטיינער אז די איד זאל געדענקע אז זיי באקומע , ישראל

)א.אר� דאס שטענדיג איינהאלטד'או מ, אר� ישראל ווייל זיי האב די תורה

האט זי� דער ירד געשפאלט פאר כלל ישראל וועלכע זענע אריבער . ח"אלפי� תפ' ב, ניס' י

האט זי� , דערנא� ווע דער וואסער האט אנגעהויב געהעריג צו פליס, פונע� מדבר צו אר� ישראל

או עס איז אריבער בדר� , יר געטראגדער ארו אויפגעהויב צוזאמע מיט די כהני� וועלכע האב א

.נס קיי אר� ישראל

יהושע ב נו האט דא אוועקגעשטעלט צוועל� שטיינער אוי� דע� פלא� אז מע זאל אלעמאל

באלד דערנא� האט ער געהייס פו יעדע שבט זאל איינער ארויסגענומע . געדענקע די גרויסע נסי�

ע די צוועל� שטיינער וואס משה רבינו האט באפויל צו דאס זענע געוו. פו ירד א שטיי

האט געטראג די שטיינער די גאנצע וועג 'מ. סאה 40יעדע שטיי פאר זי� האט געוואויג . אויפשטעל

מקריב צו זיי דערוי� , ביז הר גריזי� והר עיבל או אויפגעשטעלט נעב דע� בארג עיבל פאר א מזבח

)ב.קרבנות

600,000אקעג די , מיל 60איז געווע א וועג פו , ירד ביז הר גריזי� או הר עיבלדי וועג פו

�דיגע נס מיט אט די ' וועג האט פאסירט א הפלא'אויפ. אותיות התורה וואס מע גייט שרייב דערוי

או , טראג'איז עס געוואר קלענער בעת, כדי מע זאל עס קענע האלט אזא לאנגע וועג: שטיינער

אזוי גרויס אז מע זאל ! ווע מע איז אנגעקומע צו� ריכטיג פלא� איז עס צוריק געוואר גרויס

)ג.קענע שרייב דערוי� די תורה אוי� זיבעציג שפראכ

זיי , ווייל דארט זענע דא� געשטאנע די שעלטערס, האט עס געשטעלט ביי די זייט פו הר עיבל'מ

)ד.יז דארט או כדי זיי צו בארואיג האט מע דארט געשטעלט די מזבחצו ווייז אז די שכינה א

וכתבת את הדברי� ••••

או , מע האט דארט אפגעשריב די גאנצע תורה פו בראשית ביז לעיני כל ישראל מיט אלע תגי

אבער רוב ראשוני� לערנע אז עס )ה. גאנצ תורה'פאר' תגי'פו דארט האט מע ארויסגעלערנט די

.)וג מצוות''יז נאר געשטאנע ראשי פרקי� פו די תריא

באר היטב ••••

, אז די גוי� זאל קענע זע די תורה, האט דארט געשריב די תורה אוי� אלע זיבעציג שפראכ'מ

ע איז ארומגעגאנגע צו אלע פעלקער ''כאטש דער רבוש. זאל זיי עס מקבל זיי, או אויב זיי וויל

מיט דע� אלע� האט מע דא געגעב נא� א , צו זיי וויל נעמע די תורהפאר מת תורה פרעג

די גוי� האב אפילו יעצט נישט . האט זיי געוויז די גאנצע תורה אפגעשריב'אז מ, געלעגענהייט

)ז.או וועג דע� זענע זיי טאקע באשטראפט געוואר, געוואלט נעמע די תורה

וסדת אותו בסיד ••••

או די רעג זאל עס , כדי עס זאל זי� האלט לאנג, ע געקאלעכט מיט קאל�די שטיינער האט מ

, עס זענע דא וואס זאג אז דער קאל� האט געדינט צו צוזאמהאלט די שטיינער. )חנישט אפוויש

רבי : זענע דא צוויי שיטות? ווי אזוי דאס איז געווע געשריב. )טאזויווי מע טוט ווע מע בויט א בני

או דערנא� האט מע געקאלעכט אוי� , ודה זאגט אז מע האט עס געשריב גראד אוי� די שטיינעריה

אפגעשריב די , או די גוי� זענע געקומע או מיט גרויס חכמה אראפגענומע די קאלע�. די שריפט

רבי . או דארט האב זיי דאס געקענט לערנע, או עס גענומע יעדער פאלק צו זי� אהיי�, תורה

או די גוי� זענע געקומע אהי דארט עס , האט געשריב די תורה אוי� די קאלע�'שמעו זאגט אז מ

די מזבח האט מע דערנא� צונומע או געטראג ווייטער ביז גלגל דארט האט מע עס )י.אפלערנע

.אראפגעשטעלט

אז דער ' א. י יסודות פו אידישקייטדי דריי סארט שטיינער זענע געווע מרמז צו זיי אוי� די דרי

אז די תורה איז ' ב. או ער פירט די גאנצע וועלט ווי אזוי ער וויל, באשעפער האט באשאפ די וועלט

אליק� ' גלייב אי שכר ועונש על הכל יביא� ד' ג. אייבערשטע אליי'געגעב פו הימל דורכ

די שטיינער פו משה וואס האט אראפגעברענגט : וויזאוי� די דריי זאכ האב די שטיינער גע. במשפט

די שטיינער אי ירד האט געוויז אז דער באשעפער איז א . האט געוויז אז תורה מ השמי�, די תורה

דאס זענע דא� די שטיינער וואס זענע , די שטיינער פו גלגל. כל יכול אשר הוביש את מי הירד

ר גריזי� והר עיבל וואס דארט האט מע אויסגעשמועסט די ברכות געווע בשעת כריתת ברית ביי ה

)יא.שכר ועונש. ה.ד, או די קללות

______________________________

י שנראי קצת כסתירה להגמרא "י בפרשת ובהאחרוני� שנתקשו על דברי רש"ע ברש"וע: סוטה לה )ב ''רמב) א

. ועוד''רמב )ה. חזקוני )ד. ת"� עה"ש )ג. ש"יעו, וד יישבו היטב הקושיאל וע"למהר' ח ובגור ארי"אבל בשפ, ל"הנ

סוטה ש� )י. חזקוני )ט. רבינו בחיי; אב עזרא )ח. סוטה ש� )ז. הראשוני� בפרשת בש� רב סעדיה גאו )ו

א סוטה''מהרש )יא

'האמרת היו� להיות ל� לאלקי� וגו' את ה

!"חהטאנצ� פאר שמ"

היה ] ל"משגיח ביח[ד "ל הי"ליחוב זצ'צ רבי שמעו מז"הגהמעורר תמיד ללמוד ולזכור תמיד פרשה קצרה של שלישי בפרשת כי

האמיר� היו� ' וה' האמרת היו� להיות ל� לאלקי� וגו' את ה, 'תבואוהוסי א� אפילו בתו� כל ', להיות לו לע� סגולה כאשר דבר ל�

רי� ארבע פסוקי� הלו היה העול� הטירדות והדחקות היו זוכווע יודע פאהר אוי� די פיער צו ": ואמר בלשו זו, י זה"מתטהר ע

ווע זיי וואלטע זי� , מיט דעה� גאנצע דחקות, די ירידי�וכ ."וואלט אלעס אנדערש אויסגעזעה , צוגעזונגע די פיר פסוקי�

די פיער מע דאר� טאנצע פו שמחה אז מע פארשטייט ": אמראות פב, קנו' עמ נהרי אש ."פסוקי�

.)כא, כח(' ב� את הדבר וכו' ידבק ה

מענה האב לבנו הקדוש

כד : ע אמר פע� בזה הלשו"ק רבי מרדכי מנדבורנא זי"הרהר "ושאלתי את אאמו, הוינא טליא והתחלתי ללמוד גמרא בעיו

' הע אי� אוכל לקיי� שויתי "ק רבי ישכר בער מנדבורנא זי"הרהא על פי : והשיב לי אבא מורי, כיו שאני טרוד בגירסא, לנגדי תמיד

כי היה בעיני , ולא הבינותי דבריו הקדושי�, כ חיובא רמיא לקיי�כשאד� מבטל עצמו רק , וכד נהירנא עיני הבינותי, כבלתי אפשרי

, ה"ה ב"זוכה להיות לנגד עיניו ש� הוי, ה"לעשות נחת רוח להבורא ב, טירוד עיו בלימוד התורה הקדושה בעמקי מחשבתוא ג� בעת

דבר צוה לאל )ח, תהלי� קה(כמו דכתיב , והנה התורה נקראת דבר' היינו שתוכל להיות הש� הוי ,ב�' ידבק הוזהו פירוש הפסוק , דור

, היינו אפילו בעת עיו רב בלימוד שנקרא דבר, את הדבר, לנגד עיני�ולא תחשוב , תבטל עצמ� מכל וכלפירוש באופ ש ,עד כלותו אות�

ת יזכנו לבוא למדרגה הזאת בזכות אבותינו "השי, כלל להנאת עצמ�מאמר מרדכי .הקדושי�

.)י, כח(נקרא עלי� ויראו ממ� ' וראו כל עמי האר& כי ש� ה

?מדוע נתייראו הגוי�

באו , ק בעל התניא תפלי נתפחדו ממנו הגוי�"פע� כשהניח הרהוראו כל עמי ואמר שאי זה חידוש כלל שהרי כתיב , �וסיפרו לו על כ

ל אלו תפילי "ודרשו חז, נקרא עלי� ויראו ממ�' האר" כי ש� המדוע אי ה� מפחדי� מהנחת , הוסיפו לשאול, א� כ, שבראש

ל אלו תפילי "וכי אמרו חז, על זה ענה לה�, תפילי של כל יהודי ".שבראש" הלא דייקו בלשונ� אלו תפילי, "שעל הראש"

קטז' עמ, אמשינאוו -ימות עול�

נוע� שיח

_____________________

' על עמוד דהמש

_____________________

'המש על עמוד ה

ג \לקראת שבת יקי� ועל החסידי�על הצד

ðáòì ñàã'ãéñçä ïåàâä ïåô ïôàù ñ öæ ãìòôðáéåè à÷ìòîù éáø"ì íéáéùçä íéàøå÷î íéðå÷éúå úåôñåä

ל האט דערציילט אז "חיי� פריעד ז' ח ר"ר הרה"מיי פאטער אאמוק מר "ווע הגאו רבי שמעלקא טויבנפעלד האט חתונה געהאט האט כ

שי שלומינו געשיקט זי� משתת� ע אי� געשיקט צוזאמע מיט נא� אנ"זידער בחור : ק מר האט אי� דעמאלטס געזאגט"כ. צו זיי ביי� חתונה

!האט געבענטשע זכרו

או אלס האט ער , פלעגט אי� טאקע קענע פרעג סיי וועלכע עני'מגעדענק אז אלס קינד האב אי� געליינט 'כ, גענוי צוגעוויז וואו עס שטייט

מחזור אוי� פסח וואס עס שטייט דארט אי א אלט אידיש איינס פו די נסי� איז געווע אז ' עשרה נסי� על הי�'אויסגערעכנט די

דת ועביר� זענע געבליב אי מצרי� ווע אלע איד זענע ארויס נישט האט געשפאלט דער י� זענע 'או ווע מ, ו"גלייבנדיג אי אייבערשט ח

האט פאר זיי נא� אמאל געשפאלט דער 'או מ, זיי נישט דארט געווע� .י� סו

האט ? האב אי� געפרעגט רבי שמעלקא וואו איז דער מקור פו דע�עס איז נישט דא . עס האט נישט קיי מקור: ער מיר באלד געענטפערט

!קיי מדרש וואו דאס שטייט

, ס'אי� האב טאקע ארומגעפרעגט אסא� תלמידי חכמי� או קענער. נער האט מיר נישט געקענט צו ווייז דע� מקוראו קיי

יחיאל שמואל פריעד

ע " זי'אונז פלעג פו מאנסי אסא� זמני� אריי קומע צופיס צו� רבי' ח ר"אוי� פלעגט הגה, א" שליט'א צו� רבי"או שפעטער אוי� יבלחט

געדענק איז איינמאל האט ער 'כ, א זיי איינער פו די חבריאשמעלקזעט 'גערעדט מיט איבעראשונג איבער דע� התרגשות דקדושה וועלכע מ

ממש עס דערקענט זי� ווי , ט סעודה"ס פני� ביי� בעש'ע" זי'אויפ רבי ...ט"ע איז זי� דא מקשר ביז בעש"ק מר זי"כ

� מיי חתונה ווע אי� האב אוי� געדענק אי� פו די תקופה נא' ח ר"אינע� כולל אינאיינע� מיט הגה, געלערנט אי בית מדרש עליו

רבי שמעלקא איז דאס מערסטנס פו דע� טאג געזעס אליינס , שמעלקאהאט אי� געזע דור� לערנע אלע 'מ, ג שעות"או געלערנט שעות ע

, או פיל נא�, או אפלו קבלה, ירושלמי, ס בבלי"ש, מקצועות שבתורהאוי� פלעגט ער האב א סדר מיט ראש הכולל הגאו רבי שמחה

שלמה גרינבוי . ל"שוסטעל ז

אז ווע עס איז געווע די , ע"האב געהערט פו א מקורב ביי� רבי זי'כס שטוב גערעדט 'הכנות צו� חנוכת הבית פו ישיבה האט מע אי רבינ

, או נעב ווע�, ק מר זאל זיצ" וואו כוויאזוי אויסצושטעל די אויב אוו איינער האט "רבני� אא, נגידי�, עס גייע דא� קומע אנשי� מכובדי�

געזאגט אז דער גלייכסטער זא� איז אז דער נגיד זאל זיצ נעב דע� ' אי�'נעב ! עה: ק מר האט דאס באלד אוועק געמאכט"אבער כ, 'רבי

ט ימ, מיט אי� קע אי� זיצ, 'אנעב שמעלקאי� קע זיצ ? זאל אי� זיצפ"ב, יחזקאל הערמא� !...אי� קע מע דא� רעד

חסידי� מספרי�

סיפורי צדיקי� על יומא דהילולא

ïåô èééöøàé íåö

äøä"éæ ÷ñéìòøèñî éøåà éáø ÷ò"à ë" ìåìà â– ò÷ú úðù"è

ø éáø øòã ïåô èéé÷âéèëéì òâéìééä éã êàð õøå÷ ïòååòâ æéà ñò 'èðééùòâôéåà èàä ÷ñéìòøèñ ïåô éøåà . ïééæèìòåå éã øòáéà ïèééøôùåö ïòâðàôòâðà êòìñéáåö êéæ èàä ïòîàð .ïòîå÷òâ ïùèðòî ïòðòæ ìàøòáéà ïåô ,

äãåáò ïééæ ïòæ åö òñéååòâ ,òøòãðà ïåà ïéðò òñéååòâ à ïéà äòåùé à ïäòæ øòãà äëøá à ïòîå÷àá åö . ïåà äùåã÷ òâéãìàååòâ ïééæ èðò÷øòðà ïáàä ñàåå íéãéñç øòî ïåà øòî íéà åö ïèôàäàá êéæ ïáàä êòìñéáåö

èééö åö èééö ïåô íéà åö ïøàô åö ïòîå÷ ïâòìô. åø èâòìô ïòî ïòîòåå øéáâ à ïòååòâ æéà íéãéñç òðééæ ïùéååöø ïô 'àñòãà ïåô ìùøòä , èàä øò ïòã

ãðàìñåø ïéà êéæ èðéôòâ ñàåå àñòãà èàèù íòã ïéà èðéåàååòâ .ïàîñòðæéá òëééø à ïòååòâ æéà øò , øòáàâàè ïãòé ïòðøòì åö ïééæ íéúò òáå÷ èâòìô ñàåå íëç ãéîìú òëéìøò ïà êéåà . åö ïøàô åö ïòîå÷ èâòìô øò

øàô èééö åö èééö ïåô òéöéìàâïèôòùòâ òðééæ .èøàã âéãðòééæ , èéî ïãòø ïùèðòî èøòäòâ ìàîðééà øò èàäø éáø øòã ÷éãö íòã ïâòåå úåìòôúä '÷ñéìòøèñ ïåô éøåà .ïòååòâ èøàã ïéåù àìéîá êàã æéà øò , øò èàä

æéà øò øòåå ïòæ ïåà ïôàëåö øòáéøà êéæ ïñàìùàá . àååòâ êééìâ øò æéà ïéäà ïòîå÷òâðà æéà øò ïòåå èðééùòâñéåøà èàä ñàåå äùåã÷ éã ïåô ïòîåðòâøòáéà ïø

÷éãö íòðåô'äøåö òâéìééä ñ .ø øàô èåðéî øàôà øàð èøòéåãòâ èàä ñò ' ïééæ æéà ñàã æà ïñéìùàá åö ìùøòäéáø ,øòèééåå ïåà èðééä ïåô ãéñç ïééæ æéà øò ïåà .

øò èàä àñòãà èàèù ïééæ åö íééäà ïòîå÷òâðà æéà øò øàð éåå øàð íéà èàä ñò øòåå øàô èìééöøòãïøòäñéåà èìàååòâ ,÷ñéìòøèñ ïåô ÷éãö ïñéåøâ íòã ïâòåå , åö ïòîå÷òâ æéà øò ñàåå ìàî òãòé ïàã èðéæ ïåà

ïèôòùòâ òðééæ øàô òéöéìàâ ,éáø íåö ïééøà æéà ïåà ÷ñéìòøèñ åö ïøàôòâåö øò æéà'ï . ïòååòâ øéëæî èàä øòäçôùî ïééæ ïåà êéæ , ïåàøàô ïåéãô íòðééù à èæàìòâøòáéà êéæ èééèùøàô'éáø ï'ï.

ø åö èøéñàô äùòî òëéìøòãéåù à èàä âàè ïééà 'ìùøòä . ïééæ ïòîåðòâñéåøà èàä ïèñðéã òðééæ ïåô òðééàøéöàôù à óéåà ìâðéà òðééì÷ . ïåà ïôéåìîåøà åö èàäòâ áéì èàä ñàåå ãðé÷ ãìéåå à ïòååòâ æéà øò

ïòâðéøôùîåøà .æàâéãðøéöàôù éå ,èåðéî à øàô ïòîåðøàô ïøàååòâ èñðéã øòã æéà . ééøã à ïáòâòâ êéæ èàä éæàèùéð æéà ãðé÷ ñàã ïåà !øòäà èëåæòâ èàä éæ ,ïéäà èëåæòâ ,ïòîàð ïééæ ïâéøùòâ èàä éæ , ãðé÷ ñàã øòáà

ïòðéôòâ íåö ïòååòâ èùéð æéà .øùåò íåö ïôàìòâ÷éøåö éæ æéà ùéøòèñéä'å æéåä ñ èàä éæ åàåèøéñàô èàä ñò ñàåå âéãðìééöøòã ïééååòâ à ïéà ïëàøáòâñéåà ïåà èîòøåèùòâðééøà . èåðéî òëéìèò æéá

ø èàä 'ïèñðéã ïåà ñøòèòáøà òìà òðééæ èøéæéðàâøà ìùøòä ,ïâàøèòâðà êéæ èàä ñò êàð øòåå ïåà , ïëåæ åöèàèù ïåô ïñàâ òìà ïéà ãðé÷ ñàã .ìáòâ èùéð æéà èééö éãïòâðàâòâøòèðéà ïéåù æéà ïåæ øòã ïåà ïééèù ïáé ,

àèùéð æéà ãðé÷ íòðåô øåôù ïéé÷ øòáà .ïëåæ ïôàìòâîåøà æéà èðò÷òâ øàð èàä ñò øòåå ,âìàôøò ïà øòáà .ïìàôòâåö æéà èëàð éã ,ïáòâôéåà åö ïòâðàôòâðà ïùèðòî éã ïáàä êòìñéáåö ïåà .ëàð øòðééà' ïòðòæ ïèééååö ï

ö íééäà ééæøòæééä òøòééæ å ,ø ïåà 'íééäà êéåà æéà ïåà äøéøá ïéé÷ èàäòâ èùéð èàä ìùøòä . æéà íòãòé øàôèëàð ïøàååòâ ,ïôàìù ïééâ ïåô øòì÷ ïéé÷ ïòååòâ åìéôà èùéð æéà æéåä ïééæ ïéà øòáà.

èðééùòâôéåà êéìãðò èàä ïåæ øòã ïòåå ,èééðàá ÷éøåö ïòééøòëåæ éã êéæ ïáàä , õìàëàð øòáà ïéé÷ ïàïèàèìåæòø .ïòâðéìùòâðééà íéà èìàåå ãøò éã éåå ïøàååòâ ïãðåàååùøàô æéà ãðé÷ ñàã . ïøòèìò òðòëàøáåö éã

øòö ñéåøâ øàô ïåèðéäà åö êéæ åàåå èñåàååòâ èùéð ïáàä . éã ïåà èìòèùòâôà êéæ èàä ïáòì øòééæ èëàøèòâ ïåà èãòøòâ ïáàä ééæ ñàåå êàæ òèñâéöðééà ïéàðàâ éããðé÷ òðòøéåìøàô øòééæ ïòååòâ æéà âàè òö .

ëàð òðééà ïòâðàâòâ ïòðòæ âòè éã ïòåå'ïèééååö ï , ñò æà ï÷øòîôéåà åö èøéáåøô èééäøòìòãééà ïùèðòî ïáàäïáòâôéåà åö èééö ïéåù æéà ø"ì . åö íéà ïñðàù éã æà ïééæ äãåî èæåîòâ ïééìà ïéåù ééæ ïáàä ïëàåå òëéìèò êàð

áòì à ïôòøèêàååù øòééæ ïòðòæ òâéãò .êøåãà ïéåù ïòðòæ íéùãç øàôà ïòåå , ùàééî êéìöðòâ êéæ ééæ ïáàäïôòøè ìàîà íéà ïåô ïòååòâ .íééçä ïéá èùéð ïéåù æéà ãðé÷ ñàã æà êéæ ééá èëàîòâôà ïáàä ééæ ñàåå ùèàë ,

òì øòééæ èéî ïééâ øòèééåå ïåà ïòîòðîàæåö èðò÷òâ èùéð øòáà êéæ ééæ ïáàäïá .ø 'ïèôòùòâ òðééæ èæàìòâôà èàä øò ïåà ïáøàù òðòëàøáåö à éåå ïòâðàâòâîåøà æéà ìùøòä . èàä øòïøéô øòèééåå ñò øòèòáøà òééøèòâ òðééæ èæàìòâ ,òéöéìàâ åö ïøàôòâ èùéð øò æéà øàé íòðòé ïéà ïåà .

êòìñéáåö ïåà ïôàìòâ ïòðòæ íéùãç éã ,ø èàä êòìñéáåö 'áéåäòâðà ìùøòäêéæ åö ïòîå÷ ìñéáà ï .òâéðééæ ñàã ïåèòâ êéæ èàä èééö éã , íòðòé ïåô øàé à ïøàååòâ æéà ñò ïòåå ïåàïøàååòâ èì÷ðåèøàô æéà ïáòì ïééæ òëìòåå ïéà âàè ïëéì÷òøù ,èæàìòâôà âðéìöåìô éåæà èàä øò òëìòåå ïèôòùòâ òðééæ ïòîòðøòáéà åö ÷éøåö èééøâ èìéôòâ ïéåù øò èàä .àä ñò íéà è

èééö ïòîåðòâ ,èòâðééøà ÷éøåö êéæ øò èàä øòèòáøà òðééæ ïåô óìéä òééøèòâ éã èéî øòáàåñò ïéà ï . òéöéìàâ åö ïøàô øàé ïãòé èâòìô øò ñàåå èééö éã ïòîå÷òâ æéà ñò ,äòéñð ïééæ èðàìôòâ øòãéåå øò èàä øàé ñàã ïïà .øò èàä ïéäà âéãðòîå÷ðà ,ìàîòìà éååéåæà , èëàîòâ øòëéæ

éáø ïâéìééä íåö ïòîå÷åöðà'ø ï '÷ñéìòøèñ ïåô éøåà .ãðé÷ íòðòøéåìøàô ïééæ ïåô ïòîàð éã èæàìòâñéåà øò èàä ìèéåå÷ éã ïáééøù íééá ,ééáøòã õëòø÷ ïôéè à âéãðáòâ . èàä øò ïòååøàô ìèéåå÷ ïééæ ïáòâòâøòáéà'åå äìàù éã èâòøôòâ ïàã ïåà è÷å÷òâ éáø øòã ñò èàä ÷éãö ïø ñà 'ïèøàååøò åö èñåàååòâ èàä ìùøòä.

"ïòîàð ïééà èæàìòâñéåà øéà èàä ñàååøàô?" ø èàä ïøòøè èéî 'øàô èìééöøòã ìùøòä'éáø ï'ïøéöàôù ãðé÷ ñàã ïòîåðòâ èàä èñðéã ïééæ ïòåå ïåô èééö øàé òèöòì éã ïéà êøåãà íéà óéåà æéà ñàåå ñìà ï , ïøéåìøàô æéà øò ïåà

ïøàååòâ , æéáèöòé .êéìãðò ïéåù èàä øò æà èìééöøòã èàä øò ,òâéãòáòì à ãðé÷ ïééæ ïôòøè èùéð ìàîðéé÷ øòî ïéåù èòåå øò æà úåàéöî éã èéî ïòååòâ íéìùî èééö òâðàì àæà êàð .ãøò ìå÷ ïìéèù à èéî èâàæòâ íéà øò èàä ïàã ïåà èøòäòâñéåà íéà èàä éáø" :òì ãðé÷ ñàã æà øéî èâàæ õøàä ïééîêàð èá "! ïáéåäòâôéåà èàä ïåà òîéèù ïééæ èøòëòäòâ øò èàä ïàã ïåà

èâàæòâ ïåà èðòä òâéìééä òðééæ ,"íìåò ìù åðåáø íåö ïôàä øàð óøàã ïòî."! ø ïòåå 'éáø ïåô ñéåøà æéà ìùøòä'èùéîåö øòééæ ïòååòâ øò æéà øòîéö ñð .òôàä øòã íéà ïéà è÷òååøò ÷éøåö êéæ èàä èééæ ïééà ïåô íòðòøéåìøàô ïééæ ïôòøè ìàîà êàð èòåå øò æà âðåð

èééäøòâéãòáòì ãðé÷ ,ôéåà èâééìòâ èùéð èåùô ñò êéæ èàä èééæ òèééååö éã ïåô øòáà'ìëù ï .ñèìàîòã ïåô øàé òöðàâ à êøåãà ïéåù æéà ñò .êàð øò èáòì áéåà ,øò æéà åàåå ïàã ? øòðåîà ïééæ ïéà è÷øàèùòâ êééìâ øòáà êéæ èàäíé÷éãö ú ,ïôàä óøàã ïòî æà èâàæòâ èàä éáø øòã áéåà æà âéãðøòì÷ ,ïôàä åö ñàåå óéåà àã øòëéæ êàð æéà ïàã.

ïééèù ïáéìáòâ èùéð æéà èééö éã ,ø ùèàë ïåà 'ãðé÷ ïééæ ïåô ïñòâøàô èùéð ìàîðéé÷ èàä ìùøòä ,èôà éåæà íéà ïåô èëàøèòâ èùéð ïéåù øòáà øò èàä .óéè ,æ ïéà óéè èàä õøàä ïééïôòøè âàè ïééà íéà èòåå øò æà âðåðòôàä ïåô ïééù òëàååù à èòéìèòâ êàð ,èëàìòâñéåà øàð íéà èìàåå ïòî ìééåå íòðéé÷ øàô èìééöøòã èùéð ñò èàä øò øòáà . æéà éåæà

ø æà ïñòâøàô åìéôà ïéåù ïáàä ïùèðòî áåø òëìòåå ïéà øàé âéöðàååö øòáéà ïôàìòâëøåãà 'ìùøòä ãðé÷ à êàð èàäòâ ìàîà èàä øéáâ øòã. ïòåå òéöéìàâ åö ñòæééø òðééæ ïåô òðééà ééá ñò æéà ïòååòâ ,éáø íééá âéãðòééæ'ï , èàä íéàòâ ÷éãö øòãèâàæ àñòãà åö âòè éã ïåô òðééà ïòîå÷ åö èðàìô øò æà ,

_____________________

המש על עמוד ה

_____________________________

שנות דור ודור לקראת שבת/ ד

תולדות גדולי הראשוני�

ראטגעבער-דער הויפט ••••

די, אידישע געמיינדע-אוי� גאר גרויס געוואר� ביי די נישט� "רמבער דמיט די צייט איז �וואוסענדיג זיי� שטארקע , אלגעמיינע מצרישע גאס האט געהאט א שטארקע רעספעקט צו אי

זיי� , או� איבער אלע�, זיי� פאסט� אינע� קעניגליכ� פאלא&, קענסטעניס אי� דאקטעריי .געוואלדיגע צוגעלאזנקייט צו יעדער וואס איז געקומע� צו אי� בעט� א רפואה אדער א� עצה

צוערשט האט ער נאר געהאט דער . � פאלא& איז ער אוי� געשטיג� צוביסלע�אינע� קעניגליכא דאנק זיי� טיעפע חכמה זענע� זיינע אקטיוועטעיט� אי� ', דאקטאר-דער הויפט'פאסט� אל&

.פאלא& פארברייטערט געוואר� אויסער די גרעניצ� פונע� דאקטעריי פעלד

ט זי� צו באראט� מיט אי� אי� אסא� דער כאלי� האט צוערשט אנגעהויב� נאר שטילערהיוויבאלד ער האט אבער געזע� זיי� געוואלדיגע קלארע , ענייני� וואס זענע� נוגע דע� קעניגריי�

האט ער שוי� –אוי� די וואס האב� גארנישט מיט דאקטעריי –געדאנקנגאנג אי� אלע הינזיכט� .אנגעהויב� אפציעל אי� צו נוצ� אל& א ראטגעבער

ער האט נישט אוועקגעשטעלט , נישט ארויסגעגעב� קיי� שו� באפעל פאר� לאנדער האט או� נישט נאר . � איבער דע�"בעפאר ער האט זי� באראט� מיט� רמב, קיי� שו� זא� פאר� פאלק

ס מיינונג איז '�"נאר יעדע מאל האט ער באזונדער איינגעזע� אז דער רמב, געהערט זיי� מיינונגטרא& דאס איז פיל מאל געווע� פארקערט –האט אנגענומע� נאר זיינע עצות או� ער, גאר ריכטיג

.טגעבער אי� די מלוכהאיעריגע ר-ווי די מיינונג פו� די אנדערע לאנג

די ראטגעבער העצ� ••••

טגעבער דארט אי� פאלא& דאס נישט געקענט אווי פארשטענדלי� האב� די אנדערע רער , דע� געהאלפ� או� קיינע� קיינמאל געטשעפעט� האט יע"טרא& וואס דער רמב. פארנעמע�

מיט דע� אלע� האב� זיי נישט געקענט צוקוק� ווי דער , האט בלויז געטו� זיי� תפקיד בנאמנות .נא� העכער ווי זיי, אריינגעקומענע אידישע דאקטאר איז אזוי שנעל דערהויב� געוואר�- ניי

או� , �"נאה או� שנאה אויפ� הייליג� רמבדאס האט אריינגעברענגט ביי זיי א געוואלדיגע קאזוי ווי יעדע גוי וואס ווערט אויפגערעגט אוי� א איד האב� זיי אוי� אנגעהויב� צו וועב� פלענער

� מיט "וויאזוי איבערצורעד� דע� כאלי� אז ער זאל נישט אזוי בלינדערהייט נאכגיי� דע� רמב .זיינע עצות

עטליכע . פני� צו פארקלענער� זיי� השפעה אויפ� כאלי�זיי האב� פראבירט אוי� עטליכע אואו� זיינע עצות , ווייז� אז ער ווייסט נישט אייביג וואס ער רעדטאמאל האב� זיי פראבירט אויפצוווי , אוי� פראבירט מיט אנדערע וועג�זיי עטליכע מאל האב� , אדער דעות זענע� נישט ריכטיג

פארשידענארטיגע , או� אזוי ווייטער, ו� קעניגריי�באשולדיג� אז ער איז נישט געטריי צטאקטיק� מיט� ציל אי� אונטערצוברענגע� או� אראפזעצ� פו� דע� הויעכ� פאסט� וואס ער האט

.אינע� קעניגריי�

ספעציעל האב� די ארומיגע פונע� קעניג געזוכט תחבולות מיט עצות אונטערצולייג� אזוי ארו� , י� טועה זיי� דווקא אי� די מעדעצינישע פעלד� אז ער זאל ז"שטרויכלונגע� פאר� רמב

או� ער קע� זי� אוי� , ווייז� פאר� כאלי� אז ער איז בכלל נישט דער גרעסטער דאקטאר-אויפצו .טועה זיי� אי� דאקטעריי

אי� די פלענער האב� אוי� אנטייל גענומע� די אנדערע קלענערע דאקטורי� וועלכע האב� זי� או� זיי האב� אוי� נישט געקענט , � איז אפירגעקומע�"אי� פאלא& בעפאר דער רמב אוי� געפינע�

.דאקטאר-אז ער איז גאר געוואר� דער הויפט אקטאראפשלינגע� דע� פ

איבערגעקליגט דע� שונא ••••

אי� יענע צייט� האב� די דאקטוירישע פארשער ערפינד� אז ווע� א מענטש טרינקט ס� המות דורכדע� וואס ער טרינקט א שטערקערע , קייט זי� צו ראטעווע� פו� טויטהאט ער נא� א מעגליכ

או� , או� דאס שטארקט זי� אוי� די ס�, ס� פו� דאס וואס ער האט געטרינק� צו� ערשטע מאל .ער לעבט דאס דור�

� "ווע� דער כאלי� האט זי� דערוואוסט פו� די נייע ערפינדונג האט ער געלאזט רופ� דע� רמבמיט די אנדערע דאקטאר צו� פאלא& או� ער האט זיי געבעט� אי� אהערצושטעל� די צוזאמע�

כדי אז אי� פאל ער , שטערקסטע ס� וואס איז נאר מעגלי� אז ער זאל דאס קענע� האב� נעב� זי� !ט זאל ער דאס קענע� גליי� טרינק� געראטעוועט צו ווער� פו� טויט'ס�'וועט פאר

גענומע� אז זיי גייע� צושטעל� די שטערקסטע ס� וואס איז אי� די צוויי האב� זי� אונטעראויפ� וועג .ונג'סמ'זייער מעגליכקייט צו פארזיכער� דאס לעב� פונע� כאלי� נא� א פאר

� מיט דער "ריי צוויש� דער רמב'ארויסגייענדיג פונע� פאלא& האט אויסגעבראכ� א הייסע טענהדאס צו , גע� וועלכע ס� עס איז אי� פאקט די שטערקסטעזיי האב� זי� געדינ. צווייטער דאקטאר

.ברענגע� פאר� כאלי�

האט ער זיי געלאזט רופ� או� , � זי� הייס'דער כאלי� האט אויפגעכאפט אז זיי טענההאט דער אנדערער דאקטאר געכאפט די געלענהייט , אנגעפרעגט איבער וואס דער וויכוח איז

, אדוני המל�: "ל או� ער האט זי� געגעב� א רו� א� צו� כאלי�� אי� פעק"אריינצולייג� דע� רמבאו� ער האט געוואלט ברענגע� א ס� וואס , � איז דא אונטערגעשטעלט פו� די פיינט"דער רמב

אזוי ארו� זיכער צו מאכ� אז דער כאלי� ווערט נישט , איז אי� פאקט נישט די שטערקסטע� איז אויפגעשפרינג� פו� דע� בייזוויליג� "ר רמבדע ".ט'ס�'געראטעוועט אויב ווערט ער פאר

ער איז דער וואס האט געוואלט , ט אז דאס איז א הוילע שקר'טענה'או� ער האט גליי� גע, פלא� .ברענגע� די ריכטיגע או� די אנדערע דאקטאר האט אי� געוואלט אפהאלט�

יל אויסקלאר� ווער עס או� ער האט אפגעמאכט אז ער וו, דער כאלי� איז געוואר� אומזיכער .האט אי� געוואלט דא אויסשפיל�

דער כאלי� איז אויפגעקומע� אוי� א בייפאל וויאזוי ער וועט קענע� מברר זיי� ווער עס האט ער האט באפויל� אז ביידע זאל� צומארגנס ברענגע� א פלעשל פו� די . אי� געוואלט אויסשפיל�

או� יעדער וועט דארפ� צוערשט טרינק� די , נגע�שטארקסטע ס� וואס זיי האב� געוואלט ברעאו� דערנא� טרינק� די ס� וואס מע� האט אליי� , ס� וואס דער צווייטער האט געברענגט

.געברענגט

אזוי וועט אויסקומע� אוטאמאטיש אז דער וואס זיי� ס� איז שטערקער וועט געראטעוועט ארקסטע ס� וואס האט די כוח וויבאלד ער האט דא� געהאט צו� לעצט די שט, ווער�

או� דער וואס זיי� ס� איז פאקטיש . �עאויסצוברענע� די ערשטע ס� וואס ער האט געטרינק �שוואכער פו� זיי� קעגגנערס וועט באקומע� זיי� פארדינט� שטרא� פאר� וועל� אויסשפיל� דע

ואכער� ס� וואס וויבאלד ער האט צו� לעצט געטרינק� דע� שו, או� ער וועט שטארב�, כאלי�האט נישט די כוח אויסצוברענע� די שטארקע ס� וואס זיי� קעגנער האט אי� געגעב� צו

.טרינק�

דער ? או� ער האט געקלערט צו זי� וואס איז דא פשט, � איז אנגעקומע� אהיי�"דער רמב�ס אויב אזוי אוי� ווא, אנדערער דאקטאר ווייסט דא� אז ער קע� בעסער דאקטעריי פו� אי

?פארלאזט ער זי� איינצושטעל� זיי� לעב�

אז ער וועט . ס פלא� איז דא'� געכאפט וואס זיי� שונא"נאכ� קלער� אביסל האט דער רמבמיטברענגע� א פשוטע פלעשל וואסער מיט עטליכע סמי� דערינע� וואס קענע� בכלל נישט

פאר� אריבער קומע� צו� גליי� בע. או� ער וועט זאג� אז דאס איז די שטערקסטע ס�, שעדיג��אזוי וועט , פאלא& וועט ער טרינק� ביי זי� אינדערהיי� א פלעשל מיט שוואכערע ס

� וועט דאס ווירק� "אויסקומע� אז ווע� ער וועט צוערשט טרינק� די שטארקע ס� פונע� רמב �רנא� או� דע, זאל אי� נישט שאט� -וואס ער האט געטרינק� אינדערהיי� –אז זיי� ערשטע ס

� .וועט ער ארויסגיי� א לעבעדיגעראזוי וועט ער טרינק� זיי� פאלשע ס

, וואס איז פשוטע וואסער –� וואס וועט צוערשט טרינק� די פאלשע ס� "דאקעג� דער רמב� !דאס נישט איבערלעב�ער וועט או� דערנא� וועט ער טרינק� זיי� אייגענע גאר שטארקע ס

ט אט דע� כיטער� פלא� וואס יענער וויל אי� דא אפטו� � האט געכאפ"ווי נאר דער רמב .האט ער געטראפ� א� עצה צו ראטעווע� זיי� לעב�

וואס האט -צומארגנס ווע� ער איז אנגעקומע� צו� קעניגליכ� פאלא& מיט זיי� פלעשל �האט ער באגעגנט -באמת געהאט אי� זי� אוי� נאר פשוטע וואסער מיט אומשעדליכע סמי

� "זיכערערהייט אז ער גייט צוזע� ווי דער רמב, נא זיינע מיט א שמייכל אוי� זיינע ליפ�דע� שו .געמאכטע ס�-פו� זיי� אייג� ל"ר פאלט אוועק

� איז אריי� צו"דער רמב�או� דער כאלי� האט באפויל� אז זיי זאל� , כאלי� מיט זיי� פלעשל .דע� צווייטענס ס� זי� טויש� פלעשער או� יעדער זאל צוערשט טרינק� פו�

� או� ער "דער אנדערער דאקטאר האט מיט א פעסטקייט גענומע� די פלעשל פונע� רמבזיכערערהייט אז דאס גייט אי� ראטעווע� פו� די ס� וואס ער האט נארוואס , האט געטרינק�

�וואס –או� דערנא� האט ער אויסגעטרינק� זיי� אייגענע פאלשע ס� , געטרינק� אינדערהיי .יז געווע� פשוטע וואסערא

� האט צוערשט געטרינק� די וואסער וואס זיי� שונא האט אי� אהינגעגעב� אל& "דער רמב .� פו� זיי� אייגענע פלעשלעאו� דערנא� האט ער געטרינק, שטע ס�'מכלומר

האט זי� ארויסגעשטעלט אז נא� עטליכע מינוט איז דער שונא געפאל� א טויטער פו� די וויבאלד ער האט נישט געהאט געטרינק� קיי� , האט גענומע� ביי זי� אינדערהיי� ס� וואס ער

�� איז געראטעוועט געוואר� "או� דער רמב, שטארקע ס� וואס זאל אי� אויסברענע� יענע ס .או� צוגעזע� אי� די מפלה פו� זיי� שונא, פו� דע� בייזוויליג� פלא�

)ט( � "דער הייליגער רמב - רבינו משה ב� מימו�

י בעיר לאס אנדזשעלעס"אב -ו "הי ר יעקב יוס� לונגער"מוהי ידידנו הנכבד "מדור זה נתנדב ע

ו "לרגל שמחת הנחת תפלי� של בנו כמר יצחק אייזיק ני ח במדה מרובה וגדושה"יזכה לרוות רוב נחת ותענוג דקדושה מכל יו

____________________

'דהמש על עמוד

ה \לקראת שבת שנות דור ודור

דער פייגל אונטער� חופה ••••

געהאט א ' תולדות'ווי מיר האב� שוי� געשריב� האט דער

אבער זיי� , געוואלדיגע תשוקה צו ארוי� פאר� קיי� אר� ישראל

ט הקדוש האט אי� דאס נישט "גרויסער הייליגער רבי דער בעש

ק "זיי� זו� הרה', תולדות'פונע� דער ב� יחיד. געלאזט אויספיר�

.האט יא זוכה געווע� דערצו, ע"רבי אברה� שמשו� מראשקוב זי

, ווערט דערציילט אז ביי� חופה פו� רבי אברה� שמשו�'ס

�דער ? א קלייניגקייט, זענע� געווע� אנוועזנד גאר אסא צדיקי

ט "אוי דער בעש. ל'פירט אונטער� חופה זיי� ב� יחיד' תולדות'

זענע� געקומע� זי מיטפרייע� ' חבריא קדישא'� 'וזאמע� מיטצ

.ביי דע� שמחה פונע� צדיק

ט הקדוש זי אנגערופ� צו "אונטער� חופה האט דער בעש

דו הערסט וואס דער פייגל : "ע"ק רבי פינחס קאריצער זי"הרה

דער פייגל וואס פליט ארו� נעב� דע� חופה זינגט , שעפשעט דא

..."'לאלה תחלק האר�') נג, כובמדבר (דע� פסוק

רבי פינחס קאריצער האט נישט געקענט פארשטיי� וואס

טראכטנדיג דערביי פארשידענע חשבונות או� , דער רמז באדייט

�ט אז ער וועט "אז אפשר איז דע� כוונה פו� דע� בעש, רמזי

...זוכה זיי� צו ברענגע� משיח

ט געהאט א יאר� זענע� פארלאפ� או� רבי אברה� שמשו� הא

אבער ער , געוואלדיגע תשוקה ארויפצופאר� קיי� אר� ישראל

בית האט בשו� - זיי� בני, האט געהאט איי� געוואלדיגע שטער

וועלכע סארט ערקלערונג או� . אופ� נישט מסכי� געווע� דערצו

פארגיטיגונג ער האט פראבירט איר אויפצואווייז� דאס

זיי� רעביצי� , עווירקטגרויסקייט פו� אר� ישראל האט נישט ג

.האט נישט נאכגעגעב� זיי� פארלאנג פאר קיי� שו� פרייז

זענע� , גייט פרעג� דעת תורה'האב� זיי מחליט געווע� מ

אריבער געפאר� צו גרויס� צדיק רבי פינחס קאריצער ער זאל

ווע� זיי האב� פארגעלייגט די . האט דא צו טו�'מכריע זיי� וואס מ

�אויפגעטאנצ� אי� זיי� מוח די הייליגע ווערטער איז באלד , צדדי

ט הקדוש האט שוי� געזאגט אונטער� חופה "וואס דער בעש

, ער האט שוי� געהאט א גרייט� ענטפער". לאלה תחלק האר�"

כדי רבי אברה� שמשו� זאל , זאגנדיג אז זיי דארפ� זי צוטייל�

י� ט האט שו"ווי דער בעש, קענע� ארוי� גיי� צו אר� ישראל

.פאראויס געזע� אז דאס וועט פאסיר�

ק רבי אברה� שמשו� איז געווע� דער סאמער ערשטער "הרה

ט וואס איז ארויפגעפאר� קיי� אר� ישראל "תלמיד פו� דע� בעש

איז אבער נישט באקאנט קיי� 'ס, ק"שוי� אזוי פרי ווי אי� יאר ת

פרטי� וואו ער האט זי דארט אויפגעהאלט� או� וואס או�

ב איז ער צוריק "אי� יאר תק. ילאנג ער איז דארט געווע�וו

געפאר� קיי� חו� לאר� וואו ער האט איבערגענומע� דע� רבנות

אי� ' תולדות יעקב יוס�'פאסט� פו� זיי� הייליג� טאט� דער בעל

וואס דא� איז ער געוואר� רב אי� שטאט , דע� שטאט ראשקוב

איז אויפגענומע� ' ותתולד'ל וואס דער "ביז יאר תק[נעמירוב

].געוואר� אי� פולנאה

מיט יאר� שפעטער איז ער נאכאמאל ארוי� קיי� אר�

ת אויספירלי באשרייב� אי� די "ווי מיר וועל� בעזהשי, ישראל

זכותו יג� , או� דארט איז מנוחת כבודו, שפעטערדיגע קאפיטלע�

ט ל וואס ער הא"י ז"אי� דע� סידור האר. [עלינו ועל כל ישראל

האט מע� עטליכע יאר צוריק געפונע� דע� , ק"געשריב� בכתי

שטארק� געשריבענע� מקור אז דער יומא דהילולא פונע� אור

ע געפאלט דע� ערשט� "ט הקדוש זי"שבעת הימי� דער בעש

ווי ער , איז געווע� מקובל ביי אונז'טאג שבועות אזוי ווי ס

� ממורי בלתיוק: "שרייבט בכתב יד קדשו אי� סדר הטבת החלו

שנת ד( יו� שהוא דשבועות א( שנפטר יו� זלה)ה ב)ש מהר)י

"].לפ)ק תק) ה"פארזעצונג קומט אי

)ז(דער פלא� פו� חסידות אינע� הייליג לאנד

מאורעות ותקופות בתולדות ימי החסידות, פרשיות

íéøëæ àìá íìåòì øùôà éàúåá÷ð àìáå , åéðáù éî éøùà

úåá÷ð åéðáù éî åì éåà íéøëæ . äñ óã.

"éåà "äøåú ìù äðåáìòî úåéøáì íäì

éîì øîéîì äéì éåäã äù÷ äøåàëìùåòøæ ù éî àìå úåáé÷ðåéðá úåáé÷ð , àìà

ù éî ìò éà÷ã øîåì êéøöíéøëæ åéðá åìùåîë íä ïéáäì íéìåëé íðéàù úåáé÷ðä úøåúá 'äøåúá íé÷ñåò íðéàå , éà÷ äæ ìò

ä"éåà", åðéà úåáé÷ð åì ãìåðù éî ìáàä äæ ììëá"éåà."

àøåäðã àðéöåáäøåú êøò, çë úåà

ò àìù íéùîùîä íéãáòë åéä"ñøô ìá÷ì î

æç øîàî ùøôì øùôà"à ì" íìåòì à åéðáù éî éøùà úåá÷ð àìáå íéøëæ àìá

éøëæúåá÷ð åéðáù éîì éåà í ,àáåè äù÷å , åððçù éî ìò åì éåà øîåì ïëúé êéàä

éùä"úåðáá ú , àøîâá àúéà àä åúå) úåëøáæé( á÷ä çéèáäù äçèáä äìåãâ" íéùðì ä

íéùðàä ïî øúåé, é íðîà"ã ì åéðáùòîå úååöî ìò éà÷" è

íãà ìù ,æçàãë" ìù íäéúåãìåú ø÷éò ìùòîå úåöî íé÷éãö"è ,ìëã òåãéå òéôùî

úðéçá àåäøëæ éçá àåä ìá÷î ìëå 'äá÷ð , äåöî äùåò íãàùëåò àìù"ñøô ìá÷ì î

éçáá àåä ' øëæòéôùî úðéçá , åúðååë ìëùçð úåùòì ÷ø àåä"úé åéðôì ø"ù , äùåòùëå

ò"ñøô ìá÷ì î éçáá àåä 'äáé÷ð éçá 'ìá÷î ,åîöò úáåèì àåä åúðååë ìëã.

æç úðååë äæå"ì ,à"éøëæ àìá íìåòì à íúåá÷ð àìáå, éúù úåéäì êéøö íìåòáù

úåðéçáä ,æç åøîàù åîë"ì ÷åñòé íìåòìéôà äøåúá íãà ' àìù êåúîù äîùì àìù

ôòà ìáà äîùì àá äîùì"ë , éî éøùàíéøëæ åéðáù çàã"éçáì àá ë ' äîùì

éçáá íä åéúååöîå 'øëæ, åéðáù éîì åì éåàúåá÷ð àìù úâéøãîá íìåòì øàùðùäîùì ,éçáá øàùðå 'ìá÷î.

íùåáä úâåøò òéøæú

ïîæì ïîæî úåðùì àìù

æç åøîà äðä" ìà" íéøëæ àìá íìåòì à éîì éåà íéøëæ åéðáù éî éøùà úåá÷ð àìáå

úåá÷ð åéðáù, öå"à úîàáã á" íìåòì àúåá÷ð àìë íéé÷úäì , øîåì êééù êéàäå

ãéåà úåá÷ð åéðáù äæì åì ,ïåùì äù÷ ãåòå åéðá øçù åì ïéàù úåá÷ð ,àøðå äæá åæîøã ä

ìëùä øñåî , ïéá ÷åìéç ùé äðäãíéøëæ ìúåáé÷ð úåöîá áåéç ïéðòì ,ìùíéøëæ ïéà

ïéá ÷åìéç ïîæïîæì , ìëá íéáéåçî íìåòìùéøúä"úååöî â ,àùî" ëúåáé÷ð ÷åìéç ùé ïéáïîæ ïîæì ,îáù" àîøâ ïîæä ïéàù ò

îáå íéáéåçî"úåøåèô àîøâ ïîæäù ò, éôìå"æçàîä ùøôì ùé æ" ì éåà éîì

úåá÷ð åéðáù åì ùéù éî ìòíéðá åðéàåùòîìå äøåúì ïìãâî" øåãî åðì äøåñîë è

øåã ,åììä úåøåãì òâåð äæ ïéàù åøîàá , íéðîæäå íéúòä åôìçúðùàîøâ ïîæä ïéàå

äæì ,ïîæä çåø éôì íäéðá ìãâì íéöåøå ,à" ëíäéðá éçáá íä 'úåá÷ð , úååöîä íåé÷ù

éåìú íäìùàîøâ ïîæá àì åà ,ìòå íäé úåëáì ùé éàãååáéåà éåáàå , éî éøùàå

íéøëæ åéðáù , íéðîæî íåìë íéðùî íðéàùåøáòù úåøåãîå ,éøùà í÷ìç éøùàå íäì.

íùåáä úâåøò çìùéå

"ד� היומי"פניני חסידות על הנלמד ב

èâòøôòâ ïåàïééèùðééà åö åàåå æéåä à ïèééøâåö íéà ïò÷ øò áéåà . èéî øàô èìééöøòã øò èàä äçîù ñéåøâ ïåô øòðéåàååðééà éã èàèùèà èòåå ÷éãö øòñéåøâ øòã æà ,èàèù ïéà ééæ åö ïòîå÷ èà . øòëéæ ïëàî åö úåðëä òâéèôàäøòáéô èéî èééøâòâåö êéæ ïáàä ééæ

êåæàá øòâéèøàñéåøâ øòã øàô ïôàì÷ ìàæ ñòìà æà. ø éáø øòã æéà êéìãðò '÷ñéìòøèñ ïåô éøåà ãðàìñåø ïèééåå íòã ïéà àñòãà èàèù éã åö ïòîå÷òâðà . èìáøéååòâ èàä èàèù éã

ã óéåà ÷éìá à ïôàë ïòîå÷òâ ïòðòæ ñàåå ïùèðòî èéîíò ñéåøâï ÷éãö .âéøòéåøè éã øàô -âðåøéâòø òùéñåø òèîéøàá , èàä òëìòååðùèðòî ïåô èðòåå øéô éã ïùéååö åìéôà êéæ èåè ñàåå ñòìà èñåàååòâ' ñøòæééä ,êåæàá òöðàâ øòã è÷òîùòâ èùéð ììëá èàä . ééæ

ãðàáàøèðà÷ ïéà ïòååòâ ãùåç êééìâ íéà ïáàä ,ã.î .âðåøéâòø éã ïâò÷ ïöòä , øéèøàåå÷èôéåä øòã ïéà ïòîå÷ åö ïôåøòâ íéà ïáàä ïåàèàèù ïåô .èâøàæàá ïåà ï÷àøùøòã øàâ ïøàååòâ ïòðòæ ïãéà éã ,øàá ééæ èàä ÷éãö øòã øòáàåàèâàæòâ ïåà èâé" : åö ïôàä øéîàì

éùä"èðééä ïëàæ òñéåøâ ïòæ åö ïééæ äëåæ ïìòåå øéî ïåà ú". ééöéìàô øòã èøàååòâôà íéà ïáàä ñò åàåå øéèøàåå÷èôéåä íòðéà ïæéååàá éáø øòã êéæ èàä èééö òèîéèùàá éã åö êéìè÷ðåô

òâðåé ïééæ ïåà èôéåäø éã øàô ïáééøù èâòìô ñàåå øòáééøù ïøàååòâ èâàæòâ æéà ñàåå ñìà ñãøà÷òø . èâòøôòâñéåà âðòøèù èàä øòéáø íòã'ï ,åø èøòôèðòòâ ñìà èàä ñàååàèééäøòâé .ø éáø øòã èàä ïàã 'èéî ïãòø ìéåå øò æà øéãðàîà÷ íòðåô ïèòáòâ éøåà' ï

ïâéåà øéô ïùéååö øòáééøù .øàô'øòãðåàåå à ïòååòâ ñò æéà øéöéôà ï , èàä øò øòáàïòååòâ íéëñî. áåèù ïøòèñ÷ò ïà ïéà ïééøà ïòðòæ ééæ ,øòáééøù øòã ïåà éáø øòã øàð .èøàôùòâðééà èøàã ïòååòâ ééæ ïòðòæ èééö äòù à øàô .

ãùç èéî ìåô ïåà âéãìåãòâîåà èøàååòâ èàä øéöéôà øòã òëìòåå ïéà äòù òâðàì à êàð ,ñéåøà ééæ ïòðòæ .øòáééøù øòã' ïòðòæ ïâéåà ñååòâïòðééåå ïåô ïìàååùòâ ïåà èéåø ïò ,úåùâøúä ïåà ãçô øàô ïôøàååòâ êéæ èàä øòôøò÷ òöðàâ ïééæ ïåà . øéãðàîà÷ øòã øàô êàð

èøòðåãòâ éáø øòã èàä èøàåå à ïâàæ èðò÷òâ èàä" : ïåô äçôùî ïééæ åö èøò÷òâîåà ïøòåå ìàæ àã ùèðòî øòã æà âðàìøàô êéàâ÷òååà ïøàååòâ æéà øò òëìòååãðé÷ âðåé ñìà ïñéøò "!èðéåèùøò ïòååòâ æéà øéöéôà øòã . ï÷å÷ëàð ñàã ìàæ ïòî ïìéåôàá êééìâ èàä øò

úîà ò÷àè ñò æéà áéåà ïååéëøà éã ïéà .ïôàøèòâ èøàã ò÷àè ñò èàä ïòî . æéà ïåà ãðé÷ ñìà èôàëòâ÷òååà ïøàååòâ æéà øòééæ ééá ïøàååòâ ïâéåöøò .êéæ åö èðò÷òâ èùéð èàä øò ïôåøòâñéåà èàä ïåà èñåàååòâ ñàã èàä éáø øòã æà ïòîå÷" :â à æéà øòã -

è'ùèðòî øòëéì "!ïøòèìò òðééæ åö ï÷éùîééäà íéà ïåà øòáééøù øòã ïæàì ééøô ìàæ ïòî ïìéåôàá êééìâ èàä øò . æà êéæ èééèùøàôòøäò ïåà ãåáë ñéåøâ èéî èééìâàáñéåøà ééæ ïáàä éáø øòã.

èù ïéà äçîù øòãøòùì ïéà ïòååòâ æéà èà ø ééá ìòéöòôñ 'ãðé÷ øòééè ïééæ ïæìàä åö ïòååòâ äëåæ èàä øòëìòåå ìùøòä . ïèéîðéàïøàôåöîééäà êéæ èééøâ ïåà ÷òô êéæ è÷àô éáø øòã éåå è÷øòîàá ïùèðòî ïáàä ìîåè òöðàâ éã .èøòãðåàååòâ ÷øàèù êéæ ïáàä ééæ ,

ïòîå÷òâðà íéå÷ êàã æéà éáø øòã ?øòáà ø éáø øòâéìééä øòã 'èøòì÷øò ééæ èàä ÷ñéìòøèñ ïåô éøåà" : ñàåå ïåèòâôéåà ïéåù áàä êéàèôøàãòâ áàä êéà ,íééäà ïéåù êéà ïò÷ èöòé! ]íìåò øåà ñøèðå÷[

ïîà ìàøùé ìë ìòå åðéìò ïâé åúåëæ

ä ùåã÷ì 'ãáåëî /êùîä