25 33 358ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΛΑΖΑΡΟΣΜΑΛΟΥΤΑΣ

ANAΠΤΥΞΗΑΕΙΦΟΡΙΚΗΓΕΩΡΓΙΚΗΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΠΟΨΕΙΣΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣΕΚΛΟΓΕΣ

ΑΠΟΨΕΙΣΚΤΙΣΤΟ ΚΑΙ ΑΚΤΙΣΤΟ

17

10ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά

ΑΝΑΠΤΥΞΗΠρόγραμμα Μετοικώ 2009 >13

Εξοικονόμηση κατ’ οίκον >14

Περίπτωση Ανάβρας >26

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΈρευνα της ΕΚΤ >4

Ερωτήματα προς τους νεοεκλεγέντες >5

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΛάζαρος Μαλούτας >8

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ>36

ΑΠΟΨΕΙΣΚαλοκαιρινέςαυθαιρεσίες >31

Επιχειρηματίες, αυτοί οι ήρωες >32

Οι εθνικές εκλογές >33

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Ι.Π.Α.Δ.Μ.Π. Χαρίση 36, 50100, ΚοζάνηΤηλ.: 2461026622Fax: 2461026625e-mail: info@e-pili.gr

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Βίκας Κωνσταντίνοςvikas@e-pili.gr

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣΒίκας Κωνσταντίνοςvikas@e-pili.gr

DESIGN & ART DIRECTORΟσταδάκης ΑλέξανδροςΤηλ.: 6974068812ostadakis@e-pili.gr

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑΒίκας ΚωνσταντίνοςΚαραγιάννης ΓιώργοςΚώστας Μετίσογλου

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗΚαραγιάννης Γιώργοςkaragiannis@e-pili.gr

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΧατζηπαύλου Βούλαxatzipavlou@e-pili.gr

ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗΦίλιος Νίκοςfilios@e-pili.gr

ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΦΙΛΙΠΠΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.

© Όλα τα δικαιώματα του παρόντος εντύπου ανήκουν στο Ι.Π.Α.Δ.Μ. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του υλικού με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο χωρίς την έγκριση του εκδότη ή την αναφορά στην πηγή. Τέτοιες ενέργειες διώκονται από το νόμο ν. 2121/93 περί πνευματικών δικαιωμάτων και τους κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Αναμφισβήτητα, η προεκλο-γική περίοδος ανέδειξε την χρόνια παθογένεια της ελ-ληνικής οικονομίας. Μία πα-θογένεια η οποία έχει τις ρί-

ζες της στη δεκαετία του ’80 και που συν το χρόνο, επιδεινώνονταν χωρίς καμία σοβαρή αντίσταση στην κατρακύλα. Τα μέτρα που κα-τά καιρούς παίρνονταν ήταν αποσπασματικά και υπόκειντο στους περιορισμούς και τις δε-σμεύσεις της πολιτικής επιβίωσης της κάθε κυβέρνησης. Εξαιτίας του περιβόητου «πο-λιτικού κόστους» οι διάφορες αναπτυξιακές πολιτικές εφαρμόζονταν μέχρι του σημείου που δεν θίγονταν κεκτημένα. Έτσι λοιπόν οι διάφορες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες προχωρούσαν όχι με βάση το τι είναι ωφέ-λιμο και χρήσιμο για τη χώρα και τους πολί-τες, αλλά με βάση το βαθμό δυσφορίας και δυσαρέσκειας που εκδηλώνονταν από τους πολίτες στις διάφορες δημοσκοπήσεις. Αλ-λά μπορεί να γίνει αναπτυξιακή πολιτική με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα;

Αποτέλεσμα αυτής της συνεχούς ανα-βλητικότητας ήταν να χαθεί πολύτιμος χρό-νος, να επιδεινωθεί στο έπακρο η οικονομική κατάσταση και να απαιτείται η λήψη σκλη-ρών και επώδυνων μέτρων αφού δεν υπήρ-χε άλλο χρονικό περιθώριο για αναβολές. Η ήπια προσαρμογή που υιοθετήθηκε από τις αρχές της δεκαετίας ήταν απλώς μία προ-σπάθεια διαχείρισης της κατάστασης αυτής η οποία επέτρεπε την παραμονή στην εξου-σία και καλλιεργούσε την ελπίδα ότι το πρό-βλημα θα λυθεί με κάποιο μαγικό τρόπο. Δυ-στυχώς στις οικονομίες μαγικοί τρόποι δεν υπάρχουν.

Η χρηματοπιστωτική κρίση δεν έκανε τί-

ποτε άλλο από το να αναδείξει το μέγεθος της παθογένειας της ελληνικής οικονομίας αλλά και να θέσει προ των ευθυνών της την κυβέρνηση και τη φιλόδοξη αντιπολίτευση. Είναι βέβαιο πως όλοι γνώριζαν τι έπρεπε να γίνει, αλλά κανείς δεν ήταν διατεθειμέ-νος να παραχωρήσει μέρος των κεκτημένων του. Υπό το πρίσμα αυτό η πρόσφατη προ-εκλογική περίοδος ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη και ωφέλιμη διότι ανέδειξε με τον πιο κατη-γορηματικό τρόπο το τεράστιο διαρθρωτικό πρόβλημα της Ελλάδας αφαιρώντας πια από όλους τη δικαιολογία της «άγνοιας». Τώρα πια και επισήμως, όλοι γνωρίζουν!

Αφού λοιπόν όλοι γνωρίζουν και ιδίως αυτοί που θα κυβερνήσουν τούτο τον τόπο για την επόμενη τετραετία(;) θα πρέπει, ανα-γκαστικά, να λάβουν πια μέτρα. Αυτά που δεν έλαβαν τα προηγούμενα 20 χρόνια. Μέτρα για τη φοροδιαφυγή και τη εισφοροδιαφυγή, μέτρα για το τεράστιο και αδηφάγο δημόσιο, μέτρα για το νοικοκύρεμα των εξόδων και τον περιορισμό της σπατάλης αλλά και διαρθρω-τικά οικονομικά μέτρα για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας. Κατά τεκμήριο μέ-τρα σκληρά και επώδυνα. Το ερώτημα είναι αν οι Έλληνες πολίτες είναι πια έτοιμοι να δεχθούν τέτοιου είδους μέτρα και να θυσιά-σουν μέρος των κεκτημένων τους για το μέλ-λον των παιδιών τους. Και από την άλλη αν οι κυβερνώντες είναι έτοιμοι να διαχειριστούν με υπευθυνότητα αυτή τη θυσία των Ελλήνων πολιτών σκεπτόμενοι μόνο το εθνικό και όχι το ατομικό συμφέρον; Το επόμενο διάστη-μα θα δείξει. Το ενθαρρυντικό είναι πως πι-άσαμε πάτο και από ότι φαίνεται πιο κάτω δεν μπορούμε να πάμε ή μήπως μπορούμε;

Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα

Ο καπιταλισμός χωρίς χρεοκοπία είναι σαν τον χριστιανισμό χωρίς την κόλαση.

Frank Borman

3

Η Ελλάδα και η Πολωνία ήταν οι χώρες μέλη της ΕΕ που επωφελήθηκαν σε απόλυτους αριθμούς

περισσότερο από τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ το 2008, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε σή-μερα στη δημοσιότητα στις Βρυξέλ-λες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε, σήμε-ρα 22 Σεπτεμβρίου 2009 η Κομισιόν, η Ελλάδα έλαβε το 2008 από την ΕΕ 6,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί το 2,7% του ΑΕΠ της, περισσότερα από αυτά που έδωσε.

Δεύτερη έρχεται η Πολωνία με καθαρά έσοδα 4,4 δισ.ευρώ ή 1,3 % του ΑΕΠ της. Ειδικότερα, το 2008 η Ελλάδα έλαβε καθαρά από τον κοι-νοτικό προϋπολογισμό 6,187 δισ. ευ-ρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,65% του ΑΕΠ, ενώ η Πολωνία έλαβε καθα-ρά 4,3 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 1,24% του ΑΕΠ της.

Σε ότι αφορά αναλυτικότερα την εκτέλεση του κοινοτικού προϋπολο-γισμού στους δύο μεγαλύτερους το-

μείς της ευρωπαϊκής πολιτικής που είναι η συνοχή και η γεωργία και με-ταφραζόμενα σε δις ευρώ, η Γαλλία είναι ο μεγάλος «εισπράκτορας» των αγροτικών επιδοτήσεων αφού έλαβε 10 δις €, προηγούμενη έτσι της Ισπα-νίας που έλαβε 7,1 δις € και της Γερ-μανίας που εισέπραξε 6,6δις €. Στον τομέα της πολιτικής για τη Συνοχή η Ελλάδα πήρε το μεγαλύτερο «κομ-μάτι» με 4,7δις € και 3,4 δισ. ευρώ για τις αγροτικές δαπάνες, ακολου-θούμενη από την Πολωνία με 4,6 δις €, την Ισπανία με 4,3 δις € και την Ιταλία με 3,7 δις €. Η συνεισφορά της χώρας μας στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2008 ανήλθε σε 2,327 δις. ευρώ.

Το «γκρουπ» των μεγαλύτερων εισπράξεων κοινοτικών πόρων κλεί-νει το Ηνωμένο Βασίλειο αφού έλα-βε 3,8 δις για αγροτικές επιδοτήσεις και 2,1 δις € για τη συνοχή ενώ ταυ-τόχρονα ωφελήθηκε από τη μείω-ση της εισφοράς του στον κοινοτικό προϋπολογισμό κατά 6,3 δις €.

Αναφορικά με την χώρα μας η Ελλάδα έλαβε 8,514 δις. ευρώ δηλ.

4,7 δισ. ευρώ από τις δαπάνες που προορίζονται για την πολιτική της Συνοχής και 3,4 δισ. ευρώ από τις αγροτικές δαπάνες, ενώ η συνει-σφορά της χώρας μας στον προϋπο-λογισμό της ΕΕ για το 2008 ανήλθε σε 2,327 δις. ευρώ.

Το 2008 οι μεγαλύτεροι καθα-ροί συνεισφορείς (δηλαδή οι χώρες στις οποίες οι εισροές από τα κοινο-τικά ταμεία είναι μικρότερες από τις εκροές προς αυτά) στον προϋπολο-γισμό της ΕΕ που έφτασε τα 116, 5 δισ. ευρώ ήταν η Γερμανία με 7,8 δισ. ευρώ, η Ιταλία με 4,6 δισ. ευρώ , η Γαλλία με 4,4 δισ. ευρώ , η Ολλανδία με 1,5 δισ. ευρώ, η Σουηδία με 1 δισ. ευρώ και η Μεγάλη Βρετανία με 993 εκατ. ευρώ.

Από τα στοιχεία της Επιτροπής προκύπτει ακόμη πως σε ότι αφορά τις υπόλοιπες χώρες της Συνοχής η Ισπανία έλαβε καθαρά 2,4 δισ. ευ-ρώ (0,23% του ΑΕΠ), η Πορτογαλία 2,6 δισ. ευρώ (1,66% του ΑΕΠ) και η Ιρλανδία 512 εκατ. ευρώ (0,33% του ΑΕΠ).

Ιδιαίτερα ωφελημένη η Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό το 2008

4

Η έρευνα κατέδειξε ότι το πιο «πιεστικό» πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ της

Ευρωζώνης (απάντησαν σε ποσοστό 27%) είναι η «εξεύρεση» πελατών το οποίο καταδεικνύει την μείωση της κατανάλωσης και την γενικότερα «νωθρή» ζήτηση. Το επόμενο πιο ση-μαντικό πρόβλημα που αναφέρθη-κε στην έρευνα σε ποσοστό 17% εί-ναι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και κυρίως των μικρότερων επιχειρή-σεων. Αμέσως μετά ο ανταγωνισμός (ποσοστό 14%) και το κόστος εργα-σίας / παραγωγής (σε ποσοστό 9%) ενώ ένα ποσοστό επίσης 9% απά-ντηση πως η εξεύρεση εξειδικευμέ-νου προσωπικού αποτελεί σημαντι-κό πρόβλημα επίσης.

Στην έρευνα αποτυπώνεται επί-σης βαρύ κλίμα απαισιοδοξίας, κα-θώς η πλειονότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων είτε δεν πε-ριμένει καμία βελτίωση, είτε - ακόμη χειρότερα - προβλέπει επιδείνωση των συνθηκών στην πιστωτική αγορά έως το τέλος του χρόνου. «Ως γενικό συμπέρασμα και σε ό,τι αφορά τους επόμενους έξι μήνες, η πλειονότη-τα των μικρών και μεσαίων επιχει-ρήσεων δεν αναμένει βελτίωση και εκτιμά πως η δυνατότητα άντλησης νέων δανείων θα παραμείνει αμετά-βλητη», σημειώνεται στην έκθεση ενώ παράλληλα σημειώνεται πως το ποσοστό των επιχειρήσεων που ανα-μένει επιδείνωση είναι κατά τι υψη-λότερο σε σχέση με το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναμένουν βελτί-ωση», προστίθεται. Στα σχετικά εν-θαρρυντικά της στοιχεία, δε, πρέ-πει να καταγραφεί ότι, αν και το 33% των επιχειρήσεων διαμαρτύρονται πως ο τραπεζικός δανεισμός έγινε πιο δύσκολος στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς, τα συνολικά ευρήματα της έρευνας δεν οδηγούν σε εικόνα γενικευμένου πιστωτικού κραχ.

Τραπεζικός ΔανεισμόςΑπό όλες τις επιχειρήσεις που έκα-ναν αίτηση για τραπεζικό δάνειο στο πρώτο εξάμηνο του 2009, το 77% κατάφερε να λάβει είτε όλο το ποσό που επιθυμούσε ή τουλάχιστον ένα μέρος αυτού. Το σύνολο του ποσού που ζήτησαν έλαβε το 60% των επι-χειρήσεων. Στον αντίποδα, το 12% των επιχειρήσεων που ζήτησαν τρα-πεζικό δάνειο στο ίδιο διάστημα εί-δαν την αίτησή τους να απορρίπτε-ται.

Στο ερώτημα «πού βασίζουν τις εκτιμήσεις τους», περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις που μετείχαν στην έρευνα απέδωσαν τα πιστωτικά

προβλήματα στις δυσμενείς οικονο-μικές συνθήκες. Το ένα τρίτο, όμως, απάντησε πως οι τράπεζες έχουν αυ-ξήσει τα κόστη των δανείων που δεν σχετίζονται με τα επιτόκια και έχουν υιοθετήσει αυστηρότερες προϋπο-θέσεις για τη χορήγηση επιχειρημα-τικών πιστώσεων.

Ένα στοιχείο, επίσης, που προ-φανώς θα προβληματίσει την ΕΚΤ εί-ναι πως οι εμπορικές τράπεζες δεν φαίνονται να έχουν μετακυλήσει στην αγορά τις άκρως επιθετικές μειώσεις των βασικών επιτοκίων που είχαμε τον τελευταίο χρόνο. Το 34% των επιχειρήσεων που μετείχαν στην έρευνα ανέφερε ότι οι τράπεζες αντί να μειώσουν έχουν αυξήσει τα επιτό-κια των δανείων που χορηγούν, ενώ το 31% απάντησε πως έχουν διατη-ρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα.

Παρ’ ότι δεν υπήρξε αναλυτική επεξεργασία των στοιχείων ανά χώ-ρα, οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ έχουν καταλήξει σε κάποια γενικά συμπε-ράσματα και για την επί μέρους κα-τάσταση της πιστωτικής αγοράς σε κάθε κράτος - συμπεράσματα, όπως το ότι το πιστωτικό περιβάλλον στην Ισπανία είναι σαφώς χειρότερο σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώ-νης, ενώ αντιθέτως στη Γερμανία εί-ναι ελαφρώς καλύτερο.

Πτώση Οικονομικών ΜεγεθώνΠέραν των πιστωτικών δυσχερει-ών, από την έρευνα προκύπτει επί-σης πως η παγκόσμια κρίση έχει κα-ταφέρει ισχυρότερα πλήγματα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις απ’ ό,τι στις μεγάλες: Περίπου οι μισές από τις μικρές και μεσαίες επιχειρή-σεις δηλώνουν πως στο πρώτο εξά-μηνο της χρονιάς γνώρισαν πτώση τόσο του τζίρου όσο και των κερδών τους. Επιπροσθέτως, ένα 40% κατέ-γραψε το ίδιο διάστημα και αύξηση του κόστους παραγωγής. Και οι δύο αυτοί αρνητικοί παράγοντες, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της ΕΚΤ, εμφανίζονται σε υψηλότερους δεί-κτες στις μικρές και μεσαίες επιχει-ρήσεις απ’ ό,τι, αντίστοιχα, στις με-γάλες.

Πρόκειται για την πρώτη έρευ-να της ΕΚΤ σε μικρομεσαίες επιχει-ρήσεις, και τα πορίσματά της αναμέ-νεται να τροφοδοτήσουν συζητήσεις για τους κανονισμούς αποθεματικών των τραπεζών κατά τη σύνοδο της ομάδας G20, στο Πίτσμπουργκ. Ένα από τα ερωτήματα που τίθενται είναι εάν οι εμπορικές τράπεζες που έλα-βαν δημόσια ενίσχυση έχουν όντως στηρίξει στην οικονομική δραστη-ριότητα.

Στις 18 Σεπτεμβρίου άνοιξε τις πύλες της η 25η Εμπορι-κή, Βιοτεχνική & Γεωργική

έκθεση Δυτικής Μακεδονίας. Η επί 25 έτη πραγματοποίηση της έκθεσης σημαίνει οπωσδήποτε κάτι και είναι η μεγαλύτερη έκθεση σε ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία συγκεντρώνο-ντας το ενδιαφέρον αρκετών επιχει-ρηματιών. Φέτος έλαβαν μέρος συ-νολικά 123 εκθέτες μεταξύ αυτών και διάφοροι φορείς.

Με αφορμή την πραγματοποίη-ση της 25ης Εμπορικής, Βιοτεχνικής και Γεωργικής Έκθεσης, το Ι.Π.Α.Δ.Μ. καταθέτει για μία ακόμη φορά την πρόταση του αναφορικά με τον φο-ρέα διοργάνωσης αντίστοιχων εκ-θέσεων αλλά και το είδος των εκθέ-σεων που μπορούν να λάβουν χώρα στην περιοχή.

Σε ότι αφορά τον φορέα διορ-γάνωσης εκθέσεων προτείνεται να είναι το Εκθεσιακό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας με έδρα τα Κοίλα Κοζά-νης και το οποίο θα πρέπει να ανα-βαθμιστεί σε ανώνυμη, μη κερδο-σκοπική, εταιρία με τη συμμετοχή όλων των παραγωγικών φορέων της Δυτικής Μακεδονίας. Στο μετοχικό κεφάλαιο της Ανώνυμης πια Εταιρί-ας θα συμμετέχουν για παράδειγμα τα επιμελητήρια της περιοχής, οι εμπορικοί σύλλογοι καθώς και άλλοι αναπτυξιακοί φορείς. Έτσι θα δημι-ουργηθεί ένας ενιαίος φορέας διορ-γάνωσης εκθέσεων ο οποίος θα αντι-προσωπεύει όλες τις παραγωγικές δυνάμεις της περιοχής. Το Εκθεσια-κό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. πλέον θα μελετήσει και θα σχεδιάσει τις εκθέσεις που πρέπει να γίνουν στα πλαίσια της Δυτικής Μακεδονί-ας αλλά και της ευρύτερης βαλκα-νικής προσελκύοντας επιχειρήσεις από τα νοτιοδυτικά Βαλκάνια και εξάγοντας τεχνογνωσία προς αυτά. Το εκθεσιακό κέντρο Δυτικής Μακε-δονίας Α.Ε. εκτός από τη διοργάνω-

ση εκθέσεων θα έχει τη δυνατότη-τα να καταρτίζει σχέδια προβολής & προώθησης των τοπικών προϊόντων υποβάλλοντας προτάσεις προς τον Ο.Π.Ε. και αναλαμβάνοντας το ίδιο την υλοποίησή τους. Με την διοικη-τική αναδιάρθρωση της χώρας (Κα-ποδίστριας ΙΙ) το Εκθεσιακό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. θα μπορέ-σει να αποτελέσει βασικό αναπτυ-ξιακό μοχλό των επιχειρήσεων της περιοχής αντλώντας πόρους από την κεντρική διοίκηση του Νομού πλέον Δυτικής Μακεδονίας για την υλοποί-ηση των σχεδίων του.

Σε ότι αφορά το είδος των εκθέ-σεων θα πρέπει να γίνει ένας ολο-κληρωμένος σχεδιασμός, κλαδικός και γεωγραφικός, ώστε να καλύπτο-νται όλες οι πρωτεύουσες της Δυτι-κής Μακεδονίας. Το είδος των εκθέ-σεων αλλά και οι πόλεις στις οποίες θα πραγματοποιούνται θα πρέπει να αναδειχθούν μέσα από μία ολοκλη-ρωμένη μελέτη για το σκοπό αυτό.

Με αυτό τον τρόπο πιστεύουμε ότι θα μπορέσει το Εκθεσιακό Κέ-ντρο Δυτικής Μακεδονίας να αποτε-λέσει αναπτυξιακό μοχλό στηρίζο-ντας της τοπική επιχειρηματικότητα και θέτοντας τις βάσεις για κυριαρ-χία στα νοτιοδυτικά Βαλκάνια. Δεν γίνεται πια να συντηρούμε φεου-δαρχικές λογικές. Ή κάνουμε την υπέρβαση και βλέπουμε μπροστά ή απλώνουμε συρματοπλέγματα και περιχαρακώνουμε τα σύνορά μας όπως ο Χότζας.

Ερευνα της ΕΚΤ & ΕΕ για την πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

τουΧΡΗΣΤΟΥ ΤΡΑΝΤΗ

Προέδρου Ι.Π.Α.Δ.Μ.

25η Εμπορική, Βιοτεχνική & Γεωργική Έκθεση Δυτικής Μακεδονίας

5

Οι εκλογές τελείωσαν και οι Έλληνες πολίτες αποφάσισαν. Αποφά-σισαν τόσο για το κόμ-

μα όσο και για τους εκπροσώπους τους. Όμως δεν γίναμε σοφότεροι για τα προγράμματα και τις δεσμεύ-σεις τους. Ίσως σε κεντρικό επίπε-δο και εξαιτίας της αντιπαράθεσης των δύο μεγάλων κομμάτων να δια-σαφηνίστηκαν ορισμένες πτυχές της οικονομίας και του κοινωνικού κρά-τους αλλά σε τοπικό επίπεδο καμία αναφορά η δέσμευση υπήρξε για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετω-πίζει ολόκληρη η Δυτική Μακεδονία.

Τα προεκλογικά έντυπα των υπο-ψηφίων ήταν γεμάτα από συνθήματα και φωτογραφίες αλλά δεν έλεγαν τίποτε για το τι θα κάνουν όταν εκλε-γούν. Οπωσδήποτε ορισμένα θέματα είναι υπεράνω των βουλευτών και οι αποφάσεις παίρνονται στο κέντρο αλλά οπωσδήποτε μία αίσθηση για την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθούν οι υποψήφιοι ασφαλώς θα έπρεπε να υπάρχει. Άλλωστε δεν συ-νήθισαν οι υποψήφιοι να δεσμεύο-νται για συγκεκριμένα έργα και δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση να δε-σμευτούν τώρα.

Γιατί λοιπόν να ψηφιστεί κάποι-ος τοπικός βουλευτής, πέρα από την προσδοκία να εκλεγεί; Αν σε τοπικό επίπεδο δεν υπάρχουν δεσμεύσεις για σημαντικά προβλήματα τα οποία ταλανίζουν την περιοχή με πιο κριτή-ριο θα αξιολογηθεί η προσφορά του ώστε να ξαναψηφιστεί ή όχι; Τελικά μοναδικό κριτήριο για την επιλογή ενός υποψηφίου μήπως είναι το προ-σωπικό ρουσφέτι;

Καλόπιστα πάντα, συνομίλησα με αρκετούς από αυτούς και διάβασα τα προεκλογικά φυλλάδια τους αλ-λά πουθενά δεν βρήκα απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις τις οποί-

ες θεωρώ καίριες στην αναπτυξιακή προοπτική ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας.

Αναφορικά με την Τριτοβάθμια Εκ-παίδευση:

Τι προτίθενται να κάνουν με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδο-νίας; Επιθυμούν να αναπτυχθεί σε ολόκληρη την περιφέρεια ή να δη-μιουργηθεί μία πανεπιστημιούπο-λη (campus) όπως γίνεται σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο και πότε; Τι στήριξη προτίθενται να προσφέ-ρουν στην Διοικούσα Επιτροπή; Με ποιες συγκεκριμένες ενέργειες θα πιέσουν την κεντρική εξουσία;

Τι σκέπτονται να πράξουν για το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας; Θα συμ-βάλλουν με τις δυνάμεις τους για ένα σύγχρονο τεχνολογικό ίδρυμα με αναδιάρθρωση των αντικειμένων και κατάργηση όσων δεν χρειάζονται ή θα υποκύψουν στα τοπικά οικονο-μικά συμφέροντα;

Επιθυμούν τη σύνδεση της Τρι-τοβάθμιας Εκπαίδευσης με την αγο-ρά και τη δημιουργία δορυφορικών επιχειρήσεων ή όχι και πως θα πιέ-σουν προς αυτή την κατεύθυνση;

Αναφορικά με τις μεταφορικέςυποδομές:

Τι προτίθενται να πράξουν για

το αεροδρόμιο της Κοζάνης και αντι-στοίχως για το αεροδρόμιο του Άρ-γους Ορεστικού; Ο καθένας θα διεκ-δικήσει κονδύλια για την ανάπτυξη και των δύο αεροδρομίων ή θα υπάρ-ξει άλλη πρόταση και ποια θα είναι αυτή; Με ποιο τρόπο θα συμβάλλουν στην βιώσιμη ύπαρξη αερομεταφο-ρικών υποδομών στη Δυτική Μακε-δονία;

Τι σκέπτονται για τον σιδηρό-δρομο; Επιθυμούν την ύπαρξη του και με ποιες προοπτικές; Είναι ενα-ντίον του και αν όχι ποιος θα χρημα-τοδοτεί το κόστος του;

Τι προτίθενται να πράξουν για το εμπορευματικό κέντρο; Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους θα διεκδι-κήσουν την δημιουργία του και πότε;

Αναφορικά με την ενέργεια:Τι προτίθενται να κάνουν για το

ΕΚΕΔΜ και πως θα ανατρέψουν την ειλημμένη απόφαση για ακύρωση της δημιουργίας του; Με ποιο τρόπο θα στηρίξουν το ΙΤΕΣΚ σε ότι αφο-ρά την έρευνα; Πως σκέπτονται να πιέσουν την κεντρική εξουσία για επιτάχυνση των νέων μονάδων της ΔΕΗ; Να δημιουργηθεί ιδιωτική μο-νάδα άνθρακα στο Αμύνταιο ή όχι; Πως σκέπτονται να προασπίσουν το χαρακτηρισμό της περιοχής ως ενεργειακό κέντρο της χώρας; Προ-τείνουν κάτι διαφορετικό αναφορικά με το Ειδικό Αναπτυξιακό Τέλος (το-πικός πόρος ανάπτυξης) ή όχι; Συμ-φωνούν για τη διανομή κατά 50% στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και κατά 50% στους ενεργειακούς Δήμους; Υπάρχουν προτάσεις για τη μεταλιγνιτική περίοδο και ποιες εί-ναι αυτές;

Αναφορικά με την επιχειρηματικό-τητα:

Υπάρχουν προτάσεις για την

ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομί-ας; Προς ποια κατεύθυνση και με ποιους τρόπους; Ποιες κρίσιμες καλ-λιέργειες επιθυμούν να στηρίξουν και πως βλέπουν την τοπική αγροτι-κή οικονομία; Υπάρχουν προτάσεις για την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού; Πως θα αξιοποιηθεί το τεράστιο φυσικό, ιστορικό και πολι-τιστικό απόθεμα για την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού στην περιοχή; Ποια χιονοδρομικά κέντρα θα στηριχθούν; Με ποιο τρόπο και προς ποια κατεύθυνση; Υπάρχει πρό-ταση για το χιονοδρομικό της βασιλί-τσας και του Βελβεντού; Ποιο ρόλο θα παίξουν τα άλλα δύο χιονοδρομι-κά; Τι σκέπτονται να κάνουν και με ποιο τρόπο θα στηρίξουν κρίσιμους τομείς της τοπικής οικονομίας όπως η γούνα και το μάρμαρο;

Τι σκέπτονται να κάνουν με τη διοικητική αναδιάρθρωση; Θα τη στηρίξουν; Επιθυμούν αλλαγή του διοικητικού χάρτη της χώρας και τι προτείνουν για τη Δυτική Μακεδο-νία;

Σε όλη τη μέχρι τώρα διαδρο-μή της η «Πύλη Ανάπτυξης» έλαβε απλή, ξεκάθαρη και συγκεκριμένη θέση για όλα τα παραπάνω ερωτή-ματα. Οι βουλευτές τι λένε; Έχουν άποψη ή όχι; Μήπως γνωρίζουν επί-σης αν έχουν συγκεκριμένες προτά-σεις για τα παραπάνω ερωτήματα τα κόμματα στα οποία ανήκουν; Ποτέ δεν είδα, πέρα από τις γενικές προ-τάσεις των κομμάτων, στοχευμένες προτάσεις ανά περιφέρεια.

Θα χαρούμε ιδιαίτερα να φιλο-ξενήσουμε στις σελίδες της «Πύ-λης Ανάπτυξης» τις απαντήσεις των εκλεγμένων βουλευτών στα παρα-πάνω ερωτήματα ώστε να ξέρουμε πως προτίθενται να αξιοποιήσουν τη δύναμη που τους έδωσαν οι πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας. Οψόμεθα.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ετοιμο να λειτουργήσει είναι το Ειρηνοδικείο Σερβίων κα-θώς ολοκληρώθηκαν και οι

τελευταίες εργασίες που απαιτού-νταν σε σχέση με την τοποθέτηση του απαραίτητου εξοπλισμού. Πρό-κειται για ένα σύγχρονο κτιριακό συγκρότημα που χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επεν-δύσεων με τη δαπάνη κατασκευής του να ξεπερνά τις 490.000€. Το κτί-ριο του Ειρηνοδικείου έχει ανεγερ-θεί σε οικόπεδο επιφάνειας 625μ2 που παραχωρήθηκε από το Δήμο Σερβίων στο Υπουργείο Δικαιοσύ-νης εντός της πόλης των Σερβίων.

Αποτελείται από υπόγειο επι-φάνειας 220μ2 ισόγειο 205μ2 και όροφο 165μ2 περιλαμβάνει αίθου-

σα ακροατηρίου, χώρο αναμονής για το κοινό, γραφεία Ειρηνοδίκη, γραμματέα, και υπαλλήλων καθώς και βοηθητικούς χώρους. Η συμ-βατική δαπάνη του έργου ανήλθε στο ποσό των 430.755,44 Ευρώ, επιπλέον 60.252,34€ δόθηκαν για την προμήθεια και την εγκατάστα-ση του απαιτούμενου γραφειακού και σταθερού εξοπλισμού ενώ έχει γίνει και η σύνδεση με τα κοινωφε-λή δίκτυα.

Με την ολοκλήρωση κατασκευ-ής του Ειρηνοδικείου τα Σέρβια απο-κτούν άλλη μία σύγχρονη κτιριακή υποδομή που στην προκειμένη πε-

ρίπτωση θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Το Ειρηνο-δικείο Σερβίων αποτελεί τη συνέ-χεια στο συνολικό πρόγραμμα της Πολιτείας για κατασκευή νέων υπο-δομών της Δικαιοσύνης που στόχο έχουν την αναβάθμιση και βελτίωση της εργασίας δικαστών, δικηγόρων, υπαλλήλων και βέβαια την άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών. Προτε-ραιότητα αποτελεί πλέον – και προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες από πλευ-ράς Δημοτικής Αρχής Σερβίων – η κάλυψη της οργανικής θέσης Ειρη-νοδίκη.

Ερωτήματα προς τους νεοεκλεγέντες βουλευτές

τουΧΡΗΣΤΟΥ ΤΡΑΝΤΗ

Προέδρου Ι.Π.Α.Δ.Μ.

Ειρηνοδικείο Σερβίων

6

Για τρίτη συνεχή χρονιά πραγ-ματοποιήθηκε το συνέδριο της Ένωσης Πολιτιστικών Φορέων

Ν. Κοζάνης το οποίο, όπως προβλέ-πει το καταστατικό της Ένωσης, ανα-τίθεται δια ψηφοφορίας σε κάποιον από τους συλλόγους μέλη της. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο γυ-μνάσιο Καπνοχωρίου στις 19 και 20 Σεπτεμβρίου 2009. Φέτος τη διοργά-νωση κληρώθηκε να αναλάβει ο Πο-λιτιστικός Σύλλογος Θρακιωτών και Μικρασιατών Δήμου Ελλησπόντου, ο οποίος και πραγματοποίησε το συνέ-δριο με συνδιοργανωτές τη Νομαρχι-ακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης - ΕΠΤΑΚ και τον Δήμο Ελλησπόντου κάτω από την Υποστήριξη του Υπουργείου Πε-ριβάλλοντος, Χωροταξίας και Δη-μοσίων ΄Εργων. Χορηγοί του συνε-δρίου ήταν η ΔΕΗ, H COSMOTE και το Ι.Π.Α.Δ.Μ., ενώ την τεχνική υπο-στήριξη ανέλαβε η «ΙΤ Τεχνολογίες».

Κατά την διάρκεια του συνεδρί-ου τους συνέδρους εξέπληξαν τα πα-ραδοσιακά εδέσματα που ετοίμασε ο πολιτιστικός σύλλογος Θρακιωτών και Μικρασιατών Δήμου Ελλησπό-ντου καθώς και η χορωδία η οποία έκλεισε την πρώτη μέρα του συνε-δρίου με τραγούδια από το νέο cd με ανέκδοτα τραγούδια από τις αλη-σμόνητες πατρίδες «Από την Πόλη στην Καλλίπολη Νο 2». Στο χώρο της διεξαγωγής του συνεδρίου φιλοξε-

νήθηκε έκθεση φωτογραφίας της Ορειβατικής Λέσχης Εορδαίας ΟΛΕ η οποία έκλεψε την προσοχή των επι-σκεπτών της με το φυσικό κάλλος που εξέθετε.

Με το πέρας του συνεδρίου κα-τατέθηκαν υποψηφιότητες για την ανάληψη του επομένου Συνεδρίου και με ψηφοφορία η οποία διεξήχθη μεταξύ των συνέδρων που παρευρί-σκοντο στην αίθουσα ανατέθηκε η διοργάνωση του 4ου Συνεδρίου στον Πολιτιστικό Σύλλογο των Πετρανών του Δήμου Κοζάνης με αναπληρωμα-τικό τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ερμα-κιάς «Το Φρούριο»

Σύνθημα του συνεδρίου ήταν η ρήση του Καζαντζάκη « …Να λες εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώ-σω τη γη. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω» με σκοπό να αναδειχθεί ο ρόλος της προσωπικής ευθύνης ως ατομική μο-νάδα αλλά και ως εκπρόσωπος –δη-μιουργός-εμπνευστής- εφαρμοστής σχεδίων και δράσεων ερευνών και αποτελεσμάτων φορέων δραστηρι-οποίησης των ατόμων.

Το συνέδριο τίμησαν με την πα-ρουσία τους ο Βουλευτής και υπο-ψήφιος Γ. Βλατής από το ΠΑΣΟΚ , Κασαπίδης Γιώργος από τη Νέα Δημο-κρατία και πολιτευτές του νομού μας Φώτης Κεχαγιάς από τη Νέα Δημο-κρατία, Μπούρτζου και Κωνσταντό-πουλος Βασίλειος από το ΠΑΣΟΚ. Τίμησαν το συνέδριο με την παρου-σία τους ο Γενικός Γραμματέας της Νομαρχίας κ. Κ. Κουρούμαλος, ο πρώην πολιτευτής Γιώργος Κετογλί-δης και οι αντινομάρχες Μαργαρίτης και Σόκουτης.

Στο συνέδριο παρευρέθηκαν οι Δ/ντές ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου κ. Πα-παδέλης και Πτολεμαϊδας κ. Παπα-βραμίδης. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Γενικός Διευθυντής Ορυχείων ΔΕΗ Α.Ε κ. Δημήτριος Λάππας και ακολού-θησε η εκπρόσωπος της Περιφέρει-ας Δυτικής Μακεδονίας κ. Ξ. Σαββο-πούλου.

3ο Συνέδριο της Ένωσης Πολιτιστικών Φορέων Ν. Κοζάνης

«Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη & Περιβάλλον»

Σημαντικές Επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, που δημοσιεύτηκαν σήμερα, περισσότερα από 5.500 μικρά φω-τοβολταϊκά έχουν πάρει τον δρόμο της εγκατάστασης σε όλη τη χώρα μετά την έγκριση της Ρυθμιστικής Αρχής, ενώ επιπλέον 200 μεγάλες επενδύσεις στον συγκεκριμένο το-μέα, που αντιστοιχούν σε περίπου 320 MW, βρίσκονται σε προχωρη-μένο στάδιο υλοποίησης.

Επίσης σύμφωνα με την ΡΑΕ 37 μεγάλες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά πάνελ ισχύος 4,10 MW ήδη λει-τουργούν, ενώ επιπλέον 163, ισχύ-ος 317 MW, βρίσκονται σε προχω-ρημένο στάδιο υλοποίησης αφού 30 από αυτά έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης, 16 έχουν έγκρι-ση περιβαλλοντικών όρων, ενώ 117 έχουν άδεια παραγωγής. Επί-σης από τις υπόλοιπες 1.517 αιτή-σεις που διαχειρίζεται η ΡΑΕ έχουν θετική γνωμοδότηση 49 και ανα-μένουν άδεια παραγωγής από το Yπουργείο Ανάπτυξης, 391 έχουν θετική γνωμοδότηση της ΡΑΕ για να λάβουν περιβαλλοντική αδειο-δότηση και εν συνεχεία άδεια πα-ραγωγής, ενώ 313 ισχύος 506,02 MW έχουν απορριφθεί από τη ΡΑΕ. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αιτήσεις αυτές έχουν υποβληθεί στον κύκλο του Αυγούστου 2007.

Oσον αφορά τα μικρά φωτο-βολταϊκά (ισχύος μέχρι 150 KW), που λαμβάνουν απόφασης εξαίρε-σης από τη λήψη άδειας παραγω-γής, από το σύνολο των 6.840 αι-τήσεων που έχουν υποβληθεί για όλη τη χώρα η εικόνα σύμφωνα με τη ΡΑΕ έχει ως εξής:

• Από τις 3.005 αιτήσεις που αφορούν Φ/Β σταθμούς στα Μη Δι-ασυνδεδεμένα Νησιά έχουν εξετα-στεί 2.856 και έχουν εκδοθεί 2.770 αποφάσεις εξαίρεσης. Εκκρεμεί η έκδοση των υπόλοιπων 149 αποφά-σεων καθώς αναμένονται ή εξετά-ζονται συμπληρωματικά στοιχεία που έχουν ζητηθεί.

• Για την ηπειρωτική Ελλάδα, από το σύνολο των 3.835 αιτήσε-ων, έχουν εκδοθεί 2.586 αποφά-σεις, ενώ αποστέλλονται άμεσα επιπλέον 165. Επίσης έχουν ήδη ζητηθεί με επιστολή συμπληρω-ματικά στοιχεία για περίπου 800 αιτήσεις από τις υπόλοιπες 1.084.

Oσον αφορά τις άλλες τεχνο-λογίες ανανεώσιμων πηγών ενέρ-γειας η εικόνα έχει ως εξής:

• Για αιολικούς σταθμούς: Eχουν εκδοθεί άδειες παραγωγής

ή θετική γνώμη της ΡΑΕ για 527 έργα ισχύος 7.297 MW. Επιπλέ-ον έχουν αξιολογηθεί από τη ΡΑΕ 115 αιτήσεις 3.510 ΜW και έχουν διαβιβαστεί στις αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση υπη-ρεσίες για την τήρηση της διαδικα-σίας Προκαταρκτικής Περιβαλλο-ντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ). Στην παρούσα φάση εξετά-ζονται από τη ΡΑΕ αιτήσεις με πλή-ρη φάκελο που υποβλήθηκαν στον κύκλο του Απριλίου του 2009.

• Για μικρούς υδροηλεκτρι-κούς σταθμούς: Eχουν εκδοθεί άδειες παραγωγής ή θετική γνώ-μη της ΡΑΕ για 301 έργα ισχύος 671,5 MW. Επιπλέον έχουν αξιολο-γηθεί από τη ΡΑΕ 99 αιτήσεις ισχύ-ος 246,3 MW και έχουν διαβιβαστεί στις αρμόδιες για την περιβαλλο-ντική αδειοδότηση υπηρεσίες για την τήρηση της διαδικασίας ΠΠΕΑ. Στην παρούσα φάση εξετάζονται από τη ΡΑΕ αιτήσεις με πλήρη φά-κελο που υποβλήθηκαν στον κύκλο του Ιουνίου του 2009.

• Για σταθμούς βιομάζας: Eχουν εκδοθεί άδειες παραγωγής ή θετική γνώμη της ΡΑΕ για 24 έργα ισχύος 110,3 MW. Επιπλέον έχουν αξιολογηθεί από τη ΡΑΕ 5 αιτήσεις ισχύος 64 MW και έχουν διαβιβα-στεί στις αρμόδιες για την περι-βαλλοντική αδειοδότηση υπηρεσί-ες για την τήρηση της διαδικασίας ΠΠΕΑ. Στην παρούσα φάση εξετά-ζονται από τη ΡΑΕ αιτήσεις με πλή-ρη φάκελο που υποβλήθηκαν στον κύκλο του Αυγούστου του 2009.Πηγή: Enterprise Europe Network –

Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε.

7

Η ψυχική υγεία δεν είναι μό-νο η απουσία της ψυχικής διαταραχής. Ορίζεται ως

η κατάσταση της υγείας κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, δύναται να αντε-πεξέρχεται στις δυσκολίες που προ-κύπτουν από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και μπορεί να συ-νεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο. Η προστασία και προαγωγή της καλής ψυχικής υγείας αποτελούν σημαντι-κές προτεραιότητες της παγκόσμιας κοινότητας, η οποία μελετά στρατη-γικές για την ψυχική υγεία. Φέτος, η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Ψυ-χική Υγεία (WFMH) γιορτάζει τη Πα-γκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας με τον επιμέρους τίτλο: «Καθιστώντας την Ψυχική Υγεία Παγκόσμια Προτε-ραιότητα. Αναβαθμίζοντας τις Υπη-ρεσίες Υγείας μέσω της Υπεράσπι-σης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Δράσης», έχοντας σαν στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού αλ-λά και των δημόσιων φορέων απένα-ντι στα προβλήματα που αντιμετωπί-ζουν οι ψυχικά ασθενείς.

Οι ψυχικές, νευρολογικές και οι σχετιζόμενες με τη συμπεριφο-ρά διαταραχές απαντώνται συχνά σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα άτομα που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές

είναι συχνά κοινωνικά απομονωμέ-να, έχουν μειωμένη ποιότητα ζωής και αυξημένη θνησιμότητα. Οι δια-ταραχές αυτές προκαλούν μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές, νευρο-λογικές και συμπεριφορικές διατα-ραχές ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια. Σύμφωνα με τις εκτι-μήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα άτομα που έπασχαν από κατάθλιψη το 2002 ήταν 154 εκατομ-μύρια, τα άτομα με σχιζοφρένεια 25 εκατομμύρια, ενώ 95 εκατομμύρια έπασχαν από διαταραχές σχετιζόμε-νες με κατάχρηση αλκοόλ.

Σύμφωνα πάντα με την ίδια πηγή, υπολογίζεται ότι περίπου 877.000 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο και 1 στους 4 ασθενείς που επισκέπτονται κάποια υπηρεσία υγείας πάσχει από τουλάχιστον 1 ψυ-χική, νευρολογική ή σχετιζόμενη με τη συμπεριφορά διαταραχή. Οι πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές στην Ε.Ε. είναι οι φοβίες και η κατά-θλιψη, η αντιμετώπιση των οποίων παρουσιάζει σημαντικές διαφορές τόσο μεταξύ των κρατών μελών όσο και στο εσωτερικό της κάθε χώρας, ενώ οι πρωτοβουλίες που αναλαμ-βάνονται είναι συχνά μεμονωμένες.

Η κατάθλιψη είναι η συχνότε-ρη ψυχική διαταραχή και αναμένε-ται κατά τα επόμενα 20 χρόνια να έχει αυξητικές τάσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανι-σμού Υγείας, η κατάθλιψη παγκοσμί-ως κατέχει σήμερα την 4η θέση, από πλευράς απώλειας ετών ζωής, απαλ-λαγμένων από αναπηρία και κοινωνι-κή δυσλειτουργία, ενώ το 2020, θα

καταλάβει τη 2η θέση στις δυτικές κοινωνίες και την 1η ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Μία στις πέντε γυναίκες και ένας στους οκτώ άν-δρες αναπτύσσουν κατάθλιψη κά-ποια στιγμή της ζωής τους σύμφω-να με τα υπάρχοντα διεθνή στοιχεία, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 25% των ανδρών (περίπου 850.000 Έλληνες) και το 33% των γυναικών (περίπου 1,1 εκ Ελληνίδες) πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη.

Αίτια Τα πρωτογενή αίτια των ψυχικών διαταραχών

διαφέρουν ανάλογα με την πάθηση, όμως μια σει-ρά από κοινούς παράγοντες επιβαρύνει σημαντι-κά τους ασθενείς και καθυστερεί ή και αναστέλλει την ανάρρωσή τους: Έλλειψη πληροφόρησης και εκπαίδευσης για τις διαταραχές και τις επιπτώσεις στην περίπτωση «μη διάγνωσης» και «μη κατάλ-ληλης θεραπείας». Προκαταλήψεις και στιγματι-σμός σαν αποτέλεσμα άγνοιας και φόβου γι’ αυ-τούς που πάσχουν. Έλλειψη πολιτικής κατανόησης και βούλησης που θα βοηθήσει στην αποτελεσμα-τική αντιμετώπιση των διαταραχών. Έλλειψη κα-τάλληλων πόρων ώστε να υπάρξει αποτελεσμα-τική βοήθεια για πάσχοντες και οικογένειες μέσα στην κοινότητα. Οι ψυχικές νόσοι επηρεάζουν αλ-λά και επηρεάζονται αρνητικά από τις χρόνιες νό-σους, όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές και καρδιαγ-γειακές νόσοι, ο διαβήτης και το AIDS.

ΕπιπτώσειςΗ ψυχική υγεία επηρεάζει σημαντικά την

καθημερινότητα στην οικογένεια, στο σχολείο, στους χώρους εργασίας και αναψυχής. Η καλή ψυχική υγεία συμβάλλει στην κοινωνική και οι-κονομική ανάπτυξη καθώς και στην ευημερία του ανθρώπου. Η κακή ψυχική υγεία μπορεί να υπο-βαθμίσει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους.

Η κατάσταση αυτή όχι μόνον αποτελεί πρό-βλημα για τον τομέα της υγείας, αλλά συγκατα-λέγεται ανάμεσα στους τρεις κυριότερους λόγους απουσίας από την εργασία, ενώ αποτελεί σημα-ντική αιτία για πρόωρη συνταξιοδότηση ή ανα-πηρική σύνταξη. Δημιουργεί επίσης σημαντικές δαπάνες που επιβαρύνουν την κοινωνία και το οι-κονομικό, εκπαιδευτικό, ασφαλιστικό, ποινικό και δικαστικό σύστημα.

Για την Ευρώπη το οικονομικό κόστος από τη μη έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση ψυχικών ασθενειών είναι της τάξης των 240 δις ευρώ ανά έτος. Επιπροσθέτως, υπολογίζεται ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι πολυδιάστατες επι-πτώσεις των ψυχικών διαταραχών στοιχίζουν πε-ρίπου το 3 με το 4% του ΑΕΠ. Επίσης, οι ψυχικές διαταραχές στο σύνολό τους αποτελούν την κύ-ρια αιτία της πρόωρης συνταξιοδότησης και των συντάξεων αναπηρίας, ενώ το κοινωνικό κόστος (διάλυση οικογενειών, απώλεια εργασίας, ανερ-γία, αυτοκτονίες, πράξεις βίας κ.λπ.) δεν μπορεί να υπολογισθεί. Παρ’ όλα αυτά, η ψυχική νόσος παραμένει ο φτωχός συγγενής των διαφόρων συ-στημάτων υγείας, έτσι ώστε να μην ικανοποιού-νται ούτε στοιχειωδώς οι ανάγκες των πασχόντων και των οικογενειών τους.

ΑντιμετώπισηΟι ψυχικές διαταραχές είναι στην πλειοψη-

φία τους αντιμετωπίσιμες, εφόσον γίνεται σω-στή χρήση των διαθέσιμων θεραπειών. Ωστόσο, η αντιμετώπιση καθίσταται δύσκολη στις περι-πτώσεις κατά τις οποίες είτε δεν γίνεται σωστή διάγνωση της σοβαρότητας της διαταραχής, είτε δεν κατανοούνται σωστά τα οφέλη που προκύ-πτουν από τις υπηρεσίες θεραπείας των ψυχικών ασθενειών. Έτσι, αν και αποτελούν αρκετά συχνό πρόβλημα (27% των ενηλίκων ευρωπαίων πολιτών μια φορά τουλάχιστον στη ζωή τους υπέφεραν από κακή ψυχική υγεία), 60 -65% απ’ αυτούς που υποφέρουν δεν λαμβάνουν ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία.

Στις περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα σε εκεί-νες μέσου - χαμηλού εισοδήματος, οι υπηρεσίες υγείας υστερούν σε πόρους - τόσο ανθρώπινους όσο και οικονομικούς. Οι περισσότεροι από τους πόρους ξοδεύονται στη στοχευμένη αντιμετώπι-ση και φροντίδα των ψυχικά ασθενών, και σε μι-κρότερο βαθμό στην εγκαθίδρυση ενός ολοκλη-ρωμένου συστήματος ψυχικής υγείας.

Δυστυχώς, οι περισσότερες από τις χώρες αυ-τές επενδύουν μόνο το 1% του προϋπολογισμού τους για την υγεία στην αντιμετώπιση των ψυχι-κών διαταραχών. Κατά συνέπεια, δεν δίδεται προ-τεραιότητα στις πολιτικές για την ψυχική υγεία, τη σχετιζόμενη νομοθεσία και τις μονάδες κοινοτι-κής φροντίδας και αντιμετώπισης των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Αίτια, επιπτώσεις και αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών

Οι πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές στην Ε.Ε. είναι οι φοβίες και η κατάθλιψη

Κατάθλιψη

8 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μετά από 18 χρόνια Δήμαρ-χος ο κ. Κουκουλόπουλος παραιτήθηκε και αναλάβα-τε εσείς. Πως αισθάνεστε;

ΑΠ.: Μετά από 19 σχεδόν χρόνια ο Πάρις Κουκουλόπουλος πήρε την απόφα-ση να υπηρετήσει τον τόπο μας από μια άλλη θέση. Του εύχομαι καλή επιτυχία, αν και είμαι σίγουρος για αυτό, και καλή συνεργασία για το καλό του Δήμου μας και της περιοχής μας γενικότερα. Βρι-σκόμαστε στο τέλος του τρίτου έτους της Δημοτικής περιόδου και ο τόπος μας βρίσκεται σε μια παρατεταμένη κρίση. Πέρα από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση η περιοχή μας μαστίζεται για χρό-νια από παρατεταμένα και δομικά οικο-νομικά προβλήματα. Η συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της περιοχής, το ξε-κίνημα της μεταλιγνιτικής περιόδου, που σηματοδοτείται από την κάμψη της πα-ραγωγής, τα παρατεταμένα για χρόνια υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδίως των νέ-ων, σκιαγραφούν ένα τοπίο ιδιαίτερα ζο-φερό. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια μια σειρά από κυβερνητικές αποφάσεις (π.χ. βάση του 10 στην τριτοβάθμια εκπαίδευ-ση) επιδείνωσαν την κατάσταση στην πε-ριοχή. Τα γεγονότα αυτά σε συνδυασμό με την ανυπαρξία κάποιου μεγάλου έρ-γου στην περιοχή της Κοζάνης, δημιουρ-γούν ένα τοπίο ιδιαίτερα απαιτητικό για το Δήμαρχο Κοζάνης. Ένα αυξημένο αί-σθημα ευθύνης, λοιπόν, είναι αυτό που με διακατέχει, και για το λόγο αυτό θα εργαστώ σκληρά να ανταποκριθώ στις προσδοκίες των συμπολιτών μου και να αντιμετωπίσω τα οξυμένα προβλήματα.

ΕΡ.: Γιατί αποφάσισαν οι συνάδελφοι σας να ανακηρύξουν εσάς ως αντικαταστάτη του κ. Κουκουλόπουλου. Τι πιστεύετε ότι μέτρησε στην απόφασή τους αυτή;

ΑΠ.: Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση της περιοχής, στο Δήμο Κοζάνης, έχω μια μακρά πορεία, σχεδόν 19 ετών. Είχα την ευκαιρία μέσα στην πορεία αυτή, να δι-αχειριστώ σημαντικά έργα και πρωτο-βουλίες. Θεωρώ πως οι συνάδελφοί μου εκτίμησαν την εμπειρία και την αποτελε-

σματικότητά μου και με εμπιστεύτηκαν εκλέγοντάς με Δήμαρχο. Τους ευχαριστώ θερμά όλους. Με τη στενή συνεργασία όλων μας, θα αγωνιστούμε για το καλό του τόπου, για την προκοπή όλων των συ-μπολιτών μας.

ΕΡ.: Είστε έτοιμος να διοικήσετε τον με-γαλύτερο Δήμο της Δυτικής Μακεδονί-ας και πως;

ΑΠ.: Όπως ανέφερα και πριν έχω αποκτήσει μια σημαντική εμπειρία στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στο χώρο του Δήμου Κοζάνης. Στις εκλογές για την ανάδειξη Δημάρχου, έκρινα τον εαυτό μου κατάλληλο και ικανό να δια-χειριστώ τις τύχες του Δήμου μας και για το λόγο αυτό έθεσα υποψηφιότητα. Τα προβλήματα του τόπου μας είναι πολλά. Πολλοί φορείς σχετίζονται με την αντιμε-τώπισή τους. Κανένας άνθρωπος από μό-νος του δεν μπορεί να τα αντιμετωπίσει. Αυτό που φιλοδοξώ να κάνω είναι να ερ-γαστώ σκληρά, να συνεργαστώ με όλους ανεξαιρέτως, δημοτικούς συμβούλους, προέδρους τοπικών συμβουλίων, στελέ-

χη του Δήμου, φορείς και πολίτες, ώστε να δρομολογήσουμε ένα καλύτερο αύριο.

ΕΡ.: Ακούγεται κατά καιρούς ότι ο Δήμος Κοζάνης είναι υπερχρεωμένος. Αν είναι αλήθεια αυτό πως θα το αντιμετωπίσε-τε; Τι σημαίνει για εσάς νοικοκυρεμένος Δήμος;

ΑΠ.: Είναι γνωστά τα οικονομικά προ-βλήματα που αντιμετωπίζει η αυτοδιοίκη-ση. Για χρόνια ολόκληρα οι κεντρικές κυ-βερνήσεις παρακρατούσαν πόρους, από του θεσμοθετημένους, της Τοπικής Αυτο-διοίκησης. Επανειλημμένα στο δημοτικό μας συμβούλιο είχαμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε και να αναδείξουμε το πρό-βλημα αυτό. Πρόβλημα βέβαια που δεν αφορά μόνο το Δήμο Κοζάνης, αλλά την Αυτοδιοίκηση στο σύνολό της. Όσον αφο-ρά την κατάσταση του Δήμου Κοζάνης, εί-χα την ευκαιρία να επισημάνω πρόσφα-τα, στη συζήτηση για τον ισολογισμό του Δήμου Κοζάνης, πως τα χρέη του Δήμου δεν ξεπερνούν αυτά που η ίδια η πολιτεία έχει αναγνωρίσει πως οφείλει, πως έχει παρακρατήσει από το Δήμο μας. Συνεπώς

Ένα αυξημένο αίσθημα ευθύνης, λοιπόν, είναι αυτό που με διακατέχει, και για το λόγο αυτό θα εργαστώ σκληρά να ανταποκριθώ στις προσδοκίες των συμπολιτών μου και να αντιμετωπίσω τα οξυμένα προβλήματα

Συνέντευξη

Λάζου Μαλούτα

Δημάρχου Κοζάνης

9ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

δεν υφίσταται θέμα υπερχρέωσης. Από κει και πέρα η διεκδίκηση όσων το δυνα-τόν περισσότερων πόρων για το Δήμο, η καλύτερη αξιοποίηση του κάθε ευρώ που εισρέει στα ταμεία, ο δημόσιος απολο-γισμός, συνιστούν απαραίτητα στοιχεία ενός νοικοκυρεμένου Δήμου.

ΕΡ.: Σε ποια έργα θα δώσετε προτεραιό-τητα και γιατί;

ΑΠ.: Με δεδομένη την κατάσταση του τόπου μας που περιέγραψα πιο πά-νω η λίστα των έργων που χρειάζεται να ξεκινήσουν είναι πολλά. Όμως το μεγά-λο έλλειμμα της πόλης, της περιοχής εί-ναι ειδικότερα στον Αναπτυξιακό Τομέα. Έτσι μια σειρά από έργα που συμβάλλουν στην Ανάπτυξη είναι αυτά που απαιτείται να ξεκινήσουν. Τον Οκτώβρη του 2006 ο λαός της Κοζάνης ανανέωσε την εντο-λή προς τον Πάρι Κουκουλόπουλο και την Κοζανίτικη Ενότητα να διαχειριστούμε το παρόν και το μάλλον της πόλης μας έως το Δεκέμβρη του 2010. Ο λαός της Κο-ζάνης επιβράβευσε ένα συγκροτημένο πρόγραμμα που έδινε απαντήσεις στα

προβλήματα και προοπτική στον τόπο. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό της διεκδίκησης-υλοποίησης αυτού του προγράμματος, η προσπάθεια να ξεκινήσουν οι υποδομές του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας, να ξεκολλήσει και να λειτουργήσει η ΒΙΠΕ Κοζάνης να ψηφιστεί επιτέλους η ρύθ-μιση που επιτρέπει την ολοκλήρωση του νέου ΓΠΣ του Δήμου, να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για τη μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης, είναι μερικά από τα έργα που είναι αναγκαίο να ξεκινήσουν άμεσα.

ΕΡ.: Για εσάς ο πολιτισμός σταματά στις απόκριες και τους φανούς ή όχι; Έχετε σκεφτεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα πολιτισμού, πέρα από αυτό των Λασσα-νείων;

ΑΠ.: Ο πολιτισμός ως τρόπος ζωής και σκέψης συνδέεται κατ εξοχήν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο Δήμος Κοζάνης επενδύει ένα σημαντικό ποσοστό του ετήσιου προυπολογισμού του στον πο-λιτισμό αποδεικνύοντας ότι δεν αποτε-λεί «πολυτέλεια», αλλά αναγκαιότητα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη του τό-που και την έννοια της ευζωίας των πολι-τών. Μέσα από αυτή την προσέγγιση και πρακτική προκύπτουν πολλαπλά οφέλη. Πρώτα από όλα η αυτονόητη ανάγκη ενί-σχυσης της ταυτότητάς μας, ως απάντη-ση στην ισοπέδωση της παγκοσμιοποίη-σης. Δεύτερον, η συστηματική απόδειξη του πλούτου μας ενισχύει το τουριστικό προϊόν που είναι ιδιαίτερα ασθενές στον τόπο μας. Τρίτον συμβάλλει στην αναβάθ-μιση του ανθρώπινου δυναμικού, ενισχύ-οντας την κοινωνία των ενεργών πολιτών. Με την έννοια αυτή ο πολιτισμός στην Κοζάνη δεν σταματά στις απόκριες και τους φανούς. Η Κοζανίτικη Αποκριά απο-τελεί πλέον μια εκδήλωση με τεράστια απήχηση που αναδεικνύει τον λαϊκό μας πολιτισμό και δίνει τη δυνατότητα σε χι-λιάδες συμπολίτες να επισκεφθούν την Κοζάνη. Όμως η ανάδειξη του πλούτου της Δημοτικής μας Βιβλιοθήκης, του μο-ναδικού αυτού πολιτισμικού αποθέματος της Κοζάνης, η λειτουργία της Χαρτοθή-κης μας, το Δημοτικό μας Ωδείο, το ΔΗ-ΠΕΘΕ μας, το Μουσείο Σύγχρονης Ιστορί-ας, οι δεκάδες δράσεις πολιτισμού που υλοποιούνται κατ’ έτος στο πλαίσιο των Λασσανείων, και όχι μόνο, συνθέτουν το πολιτιστικό πανόραμα της Κοζάνης. Συν-θέτουν το πλούσιο πολιτισμικό μας υπό-βαθρο. Μια αναγκαιότητα που προκύπτει κατά τη γνώμη μου, είναι να αναδείξουμε και άλλες δράσεις, όπως τις αποκριές, σε πολιτιστικά γεγονότα με ευρύτερη απή-χηση, ώστε να αποτελούν πόλο έλξης, μι-ας ευρύτερης περιοχής, για το Δήμο μας.

ΕΡ.: Είστε αποφασισμένος να συγκρου-στείτε με τοπικά συμφέροντα; Διότι ομε-λέτα χωρίς σπάσιμο αυγών δεν γίνεται.

ΑΠ.: Πριν φτάσουμε στη σύγκρου-ση υπάρχουν μια σειρά από άλλα στάδια που πρέπει να προηγηθούν. Η ενημέρω-ση, η επιχειρηματολογία, ο διάλογος, η συναίνεση είναι βήματα που πρέπει να

προηγούνται σημαντικών αποφάσεων, καθοριστικών για το μέλλον του Δήμου. Εάν μετά από όλα αυτά είναι απαραίτητη η σύγκρουση, τότε ναι. Γιατί ένα πράγμα είναι καθαρό. Ο λαός της Κοζάνης επέλε-ξε την Κοζανίτικη Ενότητα να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα. Όπως αντιλαμβάνεστε η εντολή αυτή σε κάθε περίπτωση είναι αδιαπραγμάτευτη. Εξ άλλου η μακρά πο-ρεία μου στα αυτοδιοικητικά πράγματα και σε σημαντικούς τομείς λειτουργίας του Δήμου Κοζάνης περιλαμβάνει έμπρα-κτες αποδείξεις της στάσης μου απέναντι στα προβλήματα και την εμμονή μου για την εφαρμογή του προγράμματός μας.

ΕΡ.: Είστε υπέρ ή κατά της αυτοδιοικητι-κής μεταρρύθμισης και πως βλέπετε τον Δήμο Κοζάνης μετά από μία τέτοια με-ταρρύθμιση;

ΑΠ.: Είμαι σταθερά και αταλάντευ-τα υπέρ της διοικητικής μεταρρύθμισης που ενισχύει την Αυτοδιοίκηση και την Αποκέντρωση. Μεγάλοι και ισχυροί Δή-μοι ικανοί να αποτελέσουν αυτόνομες και αυτοτελείς διοικητικές και προγραμματι-κές μονάδες. Περιφερειακή αυτοδιοίκη-ση με αιρετό περιφερειάρχη και βασική μας αποστολή την ανάπτυξη. Σύγχρονο επιτελικό κράτος ικανό να εγγυηθεί το μέλλον της χώρας. Έλεγχος και διαφά-νεια παντού. Συμμετοχή του πολίτη στις αποφάσεις που τον αφορούν. Είναι αυτο-νόητο, λοιπόν, ότι μέσα στο πλαίσιο αυτό, είμαι υπέρ και της αυτοδιοικητικής με-ταρρύθμισης. Το ποιος θα είναι όμως ο νέος Δήμος Κοζάνης, όταν θα ανοίξει το θέμα της μεταρρύθμισης, αυτό εξαρτάται σημαντικά από το πλαίσιο που θα τεθεί από την κυβέρνηση που θα ανοίξει το δι-άλογο και θα θέσει τους όρους. Σε κάθε περίπτωση όμως και μιλώντας με όρους ανάπτυξης, τόσο του Δήμου όσο και του Νομού γενικότερα, θεωρώ πως είναι ανα-γκαία η συνεργασία με τους παραλίμνι-ους ΟΤΑ που μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο Δήμο ικανό να αναδείξει τη λίμνη Πο-λυφύτου σε αναπτυξιακό πόλο του Νο-μού. Εξ άλλου σε αυτή την αναπτυξιακή προοπτική είχαμε συμφωνήσει με τους συναδέλφους του Δήμου Ελίμειας στην πρωτοβουλία, για συνένωση των δυο Δή-μων που είχαμε πάρει το 2006.

ΕΡ.: Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στους πολίτες της Κοζάνης και τι πρέπει να ανα-μένουν από τη δημαρχιακή σας θητεία;

ΑΠ.: Δεν μου αρέσει ο όρος «μήνυμα στους πολίτες της Κοζάνης». Να το θέσω αλλιώς. Αυτό που θα ήθελα να απευθύ-νω στους συμπολίτες μου είναι ένα κά-λεσμα, είναι μια πρόσκληση προς όλους τους συμπολίτες, είτε μεμονωμένα, εί-τε μέσα από τους συλλογικούς τους φο-ρείς. Ελάτε να συνεργαστούμε. Ελάτε να συμπαραταχτούμε. Τα προβλήματα είναι μεγάλα. Τα προβλήματα είναι πολλά. Μό-νον όλοι μαζί μπορούμε να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάπτυξης.

Σας ευχαριστώ πολύ.

10 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Η 16η Οκτωβρίου έχει χα-ρακτηριστεί από τον Πα-γκόσμιο Οργανισμό Υγεί-ας (Π.Ο.Υ.) ως Παγκόσμια

Ημέρα Διατροφής. Δεν είναι τυχαίο που ο Π.Ο.Υ. δημιούργησε την ημέρα αυτή. Δυο από τα μεγαλύτερα προβλήματα που ταλαιπωρούν την παγκόσμια κοινό-τητα σήμερα είναι ο υποσιτισμός και η παχυσαρκία.

Σήμερα ο υποσιτισμός απειλεί πε-ρισσότερο από 850 εκατομμύρια αν-θρώπων στον πλανήτη, 2 δις. άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια έλλειψη θρεπτι-κών ουσιών, 40 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την πείνα. Ο υποσιτισμός, όμως, δεν ορίζεται απαραί-τητα από την έλλειψη τροφίμων αλλά από την έλλειψη βασικών θρεπτικών συστα-τικών που θέτουν άμεσα σε κίνδυνο την ανάπτυξη, την υγεία αλλά και την ίδια τη ζωή. Το 55% των παιδικών θανάτων στον αναπτυσσόμενο κόσμο οφείλεται στον υποσιτισμό. Αυτά τα παιδιά δεν πεθαί-νουν από την πείνα. Πεθαίνουν από κα-κή, ανεπαρκή σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά διατροφή.

Σε όλο τον κόσμο 300 εκατομμύρια ενήλικοι πάσχουν από παχυσαρκία. Όμως και στην χώρα μας η ζυγαριά μας βγάζει «κόκκινους». Στην χώρα μας το πρόβλη-μα του υποσιτισμού δεν είναι έντονο σε αντίθεση με το πρόβλημα της παχυσαρ-κίας. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 39,7% των ελλήνων έχουν αυξημένο βάρος. Μά-λιστα το 30,1% από αυτούς είναι υπέρβα-ροι και το 8,7% παχύσαρκοι. Η κατάσταση είναι το ίδιο δραματική και στα ελληνό-πουλα. Το 1 στα 4 παιδιά και εφήβους (3-18 ετών) είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Πιο συγκεκριμένα το 16% των ατόμων της ηλικίας αυτής είναι υπέρβαρα και το 9% παχύσαρκα.

Η παχυσαρκία είναι ασθένεια και συνδέεται με μια σειρά σοβαρών επι-πτώσεων στην υγεία όπως:

• καρδιαγγειακά νοσήματα, (μαζί με

Ο πληθυσμός της γης αυξά-νεται μέσα αυτού του αιώ-να θα φθάσει τα 9 ή 10 δι-

σεκατομμύρια. Ανάλογα αυξάνεται η ανάγκη σε τρόφιμα και νερό. Τε-ράστιες ποσότητες όμως χάνονται.

Οι μικρές επιστημονικές μελέ-τες έχουν ενίοτε τεράστια απήχη-ση. Αυτό συνέβη πρόσφατα με μια έρευνα, η οποία διαπιστώνει πόσο σπάταλα συμπεριφέρονται οι βιο-μηχανικά αναπτυγμένες χώρες με τα τρόφιμα που παράγουν. Ο Αυ-στραλός επιστήμονας Μπράντλει Ριντού από την ερευνητική οργά-

νωση CSIRO μαζί με άλλους συνα-δέλφους του παρακολούθησαν την πορεία που ακολουθούν τα μάνγκο που παράγονται στην Αυστραλία. Πόσα από αυτά που καλλιεργούνται στη βόρεια Αυστραλία φθάνουν τε-λικά στο πιάτο του καταναλωτή;

«Κατά μέσο όρο παράγονται 44.000 τόνοι μάνγκο το χρόνο. Δι-απιστώσαμε ότι περίπου 14.000 τόνοι πάνε χαμένοι. Αυτό αντιστοι-χεί στο 30 έως 40% του συνολικού όγκου. Δεν πρόκειται μόνο για τις φλούδες ή τους σπόρους αλλά για το κύριο μέρος του φρούτου. Πρό-

κειται για τεράστιες ποσότητες σκουπιδιών».

Απίστευτη σπατάλη και από τους ιδιώτες. Τα φρούτα χάνονται είτε κατά την αποθήκευσή τους ή κατά τη μεταφορά τους. Πολλές φο-ρές πετιούνται από τα σούπερ μάρ-κετ απλά και μόνο γιατί η εμφάνισή τους δεν είναι τέλεια. Συχνά οι ίδιοι οι καταναλωτές τα αγοράζουν, αλ-λά τελικά δεν τα τρώνε και τα πε-τάνε στα σκουπίδια. Τα μάνγκο από την Αυστραλία είναι μόνο ένα παρά-δειγμα. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ευρώπη.

Ο Γιαν Λούντγβλιστ, καθηγητής για θέματα περιβάλλοντος και νε-ρού στο πανεπιστήμιο του Λίνγκκέ-πινγκ, λέει σχετικά: «Μόνο λίγοι άνθρωποι συνειδητοποιούν πραγ-ματικά τι πετάνε. Η πιο λεπτομερής έρευνα μέχρι σήμερα έγινε στη Με-γάλη Βρετανία. Σε μια έρευνα που ρωτήθηκαν 2.000 νοικοκυριά διαπι-στώθηκε ότι το 30% της ποσότητας τροφίμων που αγοράζεται πετιέται στα σκουπίδια, παρόλο που το 60% αυτών είναι μια χαρά και μπορούν να καταναλωθούν.»

Πηγή: Deutsche Welle

Παγκόσμια ημέρα Διατροφής

τουΝΙΚΟΥ ΠΑΠΑΣΠΑΝΟΥ

ΚΛΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΤΟΛΟΓΟΥ

Καλό θα ήταν να μην

βλέπουμε την υγεία

σαν ευλογία, την οποία

απλά θα ευχόμαστε,

αλλά σαν ανθρώπινο

δικαίωμα για το οποίο

αξίζει να αγωνιστούμε.

Το 30 – 40% των τροφίμων που παράγονται πάνε στα σκουπίδια

τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι η συχνό-τερη αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως, με 17,5 εκατομμύρια ζωές να χάνονται κά-θε χρόνο)

• διαβήτη (εκτιμάται ότι ο αριθμός των διαβητικών θα ξεπεράσει τα 350 εκα-τομμύρια το 2025), ενώ «κάθε 10 δευτε-ρόλεπτα ένα άτομο πεθαίνει από διαβή-τη. Τα ίδια 10 δευτερόλεπτα, δύο άτομα εμφανίζουν διαβήτη».

• καρκινογενέσεις, (η τροφή υπεύ-θυνη για το 30% των κρουσμάτων καρ-κίνου)

• αυξημένη χοληστερίνη από την παιδική ηλικία κλπ.

Οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια αντι-καταστήσαμε την μεσογειακή διατροφή με μια διατροφή «δυτικού τύπου». Έτσι λοιπόν μια διατροφή πλούσια σε ελαιόλα-δο, φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ψάρια αντικαταστάθηκε με μια διατροφή πλού-σια σε κρέας και έτοιμο φαγητό. Επίσης

έχουμε χάσει την έννοια του μέτρου στην διατροφή και περάσαμε στο άλλο άκρο την υπερφαγία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα ποσο-στά των παχύσαρκων Ελλήνων να αυξά-νονται συνεχώς. Αν συνεχίσουμε με αυ-τό το ρυθμό μέχρι το 2020, η παχυσαρκία και οι επιπλοκές που δημιουργεί (καρδι-αγγειακά νοσήματα, διαβήτης και ορι-σμένοι τύποι καρκίνου) θα ευθύνονται για το 72% των θανάτων.

Επομένως είναι επιτακτική η ανάγκη για την λήψη αμέσων μέτρων. Θα πρέ-πει να συνειδητοποιήσει τόσο η πολιτεία όσο και ο καθένας ατομικά, τι προβλήμα-τα μπορεί να δημιουργήσει η παχυσαρ-κία. Είναι απαραίτητα προγράμματα δι-ατροφικής επιμόρφωσης τόσο σε παιδιά όσο και σε ενηλίκους. Σε ατομικό επίπεδο θα πρέπει να επανέλθει το «μέτρο» στο φαγητό και να υιοθετηθεί ξανά ο μεσο-γειακός τρόπος διατροφής.

11ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Σήμερα, λόγω της παρα-πληροφόρησης και της πλύσης εγκεφάλου που γίνεται από τα Μ.Μ.Ε. με

ακριβοπληρωμένες διαφημίσεις και εκπομπές σκοπιμότητας, που σχετί-ζονται άμεσα με τα συμφέροντα δι-αφόρων διατροφικών βιομηχανικών μονάδων, των αντιστοίχων εμπορι-κών αλλά και φαρμακευτικών, κα-ταναλώνουμε άχρηστες επεξερ-γασμένες τροφές, πολλά ζωικά, κεκορεσμένα λιπαρά και άφθονα χη-μικά (αντιβιοτικά, ορμόνες, συντη-ρητικά, χρωστικές ουσίες κ.ά.) κά-νοντας μια κακή -και πολλές φορές επικίνδυνη, αλλά και άχρηστη για τον οργανισμό- διατροφή, με απο-τέλεσμα την ολίσθηση προς την πά-χυνση, την νοσηρότητα και την πρό-ωρη γήρανση.

Φυσικά συνυπεύθυνοι είναι η Οικογένεια (ιδίως η άγνοια των γο-νέων) και η Πολιτεία. Στην πρώτη πε-ρίπτωση, πόσοι γνωρίζουν τις επι-πτώσεις της τηγανιτής πατάτας, στα νήπια και στα παιδιά; Και ποιοι ξέ-ρουν, ότι η συχνή βρώση αλλαντι-κών στη νηπιακή και παιδική ηλικία -εκτός των άλλων επιπτώσεων- εί-ναι και ένα από τα βασικά αίτια (ιδί-ως στα κορίτσια) εμφάνισης και δη-μιουργίας της κυτταρίτιδας; Εδώ οι ερωτήσεις είναι πάμπολλες… Στη δεύτερη, η Πολιτεία σχεδόν αδια-φορεί (δε θέλει; δε μπορεί; άγνω-στο). Επ’ αυτού θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά… αλλά εκφράζου-με -μόνον- την ευχή (ας γίνει απαί-τηση απ’ όλους μας), η Υγιεινή Δι-ατροφή να καθιερωθεί σαν βασικό μάθημα στην Πρωτοβάθμια και Δευ-τεροβάθμια Εκπαίδευση (εκεί που δίνονται πάμπολλες αχρείαστες και χαλκευμένες γνώσεις). Επίσης στην «προνηπιακή» και νηπιακή ηλικία, η Υγιεινή Διατροφή, να αναφέρεται -καθημερινά- συμβουλευτικά και με τον αρμόζοντα τρόπο. Μέσα στις τό-σες φθοροποιούς πλύσεις εγκεφά-λου, ας γίνει και μια υγιεινή. Αυτό, ας το καταλάβει και η Οικογένεια…

Όλες οι ανθρώπινες δραστηρι-ότητες συγκλίνουν σ’ ένα κέντρο, στην επιδίωξη της ευδαιμονίας. Ο ευδαιμονισμός -δηλαδή η ηδονή με την ευρεία του όρου έννοια- είναι ο σκοπός της ζωής μας. Και οποια-δήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα, επιδιώκει και υπηρετεί το σκοπό αυ-τό. Φυσικά στις ηδονές μετέχουμε με όλες τις αισθήσεις.

Με την όραση λ.χ. βλέπουμε τα πάντα, αλλά και απολαμβάνουμε ένα τοπίο, τις εικαστικές τέχνες κ.ά. Με την ακοή ακούμε, αλλά και απο-λαμβάνουμε τη μουσική κ.ά. Η αφή, εκτός των άλλων, συμβάλλει τα μέ-γιστα στον Έρωτα. Η τελευταία είναι

μια πράξη που αποτελεί κορυφαία βιολογική ανάγκη, που συνέπειά της είναι η τεκνοποιία.

Όμως, η βιολογική αυτή ανάγκη -της αναπαραγωγής- εκφράζεται και σε ηδονή της καθημερινότητας που σχετίζεται άμεσα με μια πρόσκαιρη, αλλά ακατανίκητη επιθυμία. Μ’ αυ-τές τις -τρεις- αισθήσεις μπορούμε να μετέχουμε, όπου και όπως θέλουμε.

Η όσφρηση και η γεύση σχετί-ζονται άμεσα με μια άλλη -υπέρτα-τη- βιολογική ανάγκη, τη Διατροφή. Εδώ η ηδονή πρέπει να περιορίζεται το δυνατόν περισσότερο. Η δε πο-σότητα, να αντικατασταθεί από την ποιότητα τροφής. Ας προσέξουμε τα παρακάτω και ας τα αξιολογήσουμε με γνώμονα την υγεία μας.

1. Το 50% - 60% των γευμάτων μας πρέπει να αποτελείται από ωμές τροφές (φρούτα, λαχανικά, ανεπε-ξέργαστα δημητριακά και άψητους ξηρούς καρπούς).

2. Το ελαιόλαδο είναι βασικό εί-δος διατροφής. Πρέπει να είναι κα-λής ποιότητας και να τρώγεται ωμό. Στα βραστά (όσπρια κ. ά.) και στα ψη-τά (λαχανικά κ.λπ.) φαγητά πρέπει να το βάζουμε όπως στη σαλάτα. Λί-γα δευτερόλεπτα πριν αρχίσουμε να τρώμε. Αλλιώς δεν κάνουμε τίποτα. Η γευστική ηδονή των τηγανιτών φα-γητών, μόνο ζημιά κάνει στον οργα-νισμό, Αν δεν μπορούμε να τα απο-κλείσουμε από τη διατροφή μας, ας τα μειώσουμε -σταδιακά- στο ελά-χιστο.

3. Ο ζωικές πρωτεΐνες (κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια): Εδώ υπάρχει μεγάλο μπέρδεμα. Η ουσία

είναι, ότι χρειαζόμαστε πολύ πιο λί-γες πρωτεΐνες απ’ όσες νομίζουμε. Όταν καταναλώνουμε μεγαλύτερη ποσότητα (αυτό συμβαίνει συχνά και μάλιστα σε υπέρμετρη βάση), ταλαι-πωρούμε σημαντικά τον οργανισμό, αφού τον αναγκάζουμε να αποβά-λει τις περίσσειες, με μια τρομερή σπατάλη πολύτιμης ενέργειας την οποία χρειαζόμαστε τόσο πολύ για το αδυνάτισμα. Το πλεόνασμα των πρωτεϊνών, όχι μόνον μας στερεί ενέργεια, αλλά αποθηκεύεται μέ-σα στο σώμα μας με μορφή τοξικών αποβλήτων, προσθέτοντας νέο βά-ρος. Όμως, την άλλη μέρα -ο οργα-νισμός- θα αντιμετωπίσει μια ακόμη περιττή ποσότητα, πριν απαλλαχθεί από την προηγούμενη. Ένα φαγητό από ζωικές πρωτεΐνες, δεν πρέπει να συνδυάζεται με αμυλώδεις τροφές (ψωμί, πατάτες, ρύζι κ. ά. ) παρά μό-νο με ωμά λαχανικά. Όταν φάμε μια μπριζόλα, η συμπυκνωμένη πρωτεΐ-νη της -που θα βρεθεί στο στομάχι- θα διασπαστεί με ένα όξινο πεπτικό υγρό. Αντίθετα η αμυλώδης διασπά-ται με αλκαλικό. Από τη χημεία γνω-ρίζουμε, ότι όταν έρχονται σ’ επαφή οξέα και αλκάλια (βάσεις), αλληλο-εξουδετερώνονται. Δεν πρέπει να συνδυάζουμε την πρωτεΐνη με άλ-λη πρωτεΐνη π.χ. κρέας με τυρί, ψά-ρι με τυρί κ.λπ. να τρώμε πάντα -μό-νο- ένα είδος τροφής ανά γεύμα και για συμπλήρωμα άφθονα λαχανικά. Έξι με επτά -λιτά- γεύματα το μήνα με ζωικές πρωτεΐνες, είναι αρκετά. Αν μπορούμε να επιλέξουμε ας προ-τιμήσουμε ψάρια, ή λευκά κρέατα (κότα). Αυτά να τα κάνουμε βραστά ή ψητά (όχι όμως στα κάρβουνα).Τα κόκκινα (μοσχάρι) πρέπει να περι-ορισθούν το δυνατόν περισσότερο. Το γιατί, ας το ψάξουμε. Η πρωτεΐνη που βρίσκεται στο ασπράδι του αυ-γού, είναι υψηλής βιολογικής αξίας. Γι’ αυτό προτιμάται από τους αθλη-τές.

4. Τα φρούτα πρέπει να τα τρώ-με 50 με 40 λεπτά πριν το φαγητό, ή στο ενδιάμεσο των γευμάτων όταν το στομάχι είναι άδειο. Αν τα ανακατέ-ψουμε με πρωτεΐνες κ.ά. οι ευεργετι-κές τους ιδιότητες πάνε χαμένες. Το ίδιο ισχύει για τους φυσικούς χυμούς και για αυτούς των λαχανικών. Τους ξηρούς καρπούς πρέπει να τους τρώ-με με άδειο στομάχι συνδυάζοντάς τους μόνο με λαχανικά (πλήρες γεύ-μα). Τότε δεν παχαίνουν. Αντίθετα ωφελούν πολύ.

5. Η διατροφική αξία των γαλα-κτοκομικών είναι ένας μύθος. Ουσι-αστικά τα τρώμε για γευστική ηδονή και ποικιλία εδεσμάτων και μάλιστα με ψωμί (υδατάνθρακες)! Να τα αντι-καταστήσουμε με ελιές. Όσο για το ασβέστιο που περιέχουν, ας προσέ-

ξουμε λίγο τα παρακάτω: το αμυγδα-λόγαλα (σουμάδα), είναι πολύ θρε-πτικό και εύπεπτο φυτικό γάλα, που περιέχει 50% περισσότερο ασβέστιο από τα ζωικά γάλατα με μεγαλύτερη απορρόφηση και καθόλου τοξίνες. Παρόμοια συμβαίνει με τα καρύδια, φουντούκια και ιδίως με το σουσάμι και λιναρόσπορο.

6. Το νερό πρέπει να το πίνουμε, 30 με 40 λεπτά πριν από το γεύμα. Να μην πίνουμε νερό, ή να πίνουμε ελάχιστο, κατά την διάρκεια του φα-γητού. Αραιώνει τα υγρά της πέψης. Μετά τη χώνεψη ας πιούμε όσο θέ-λουμε. Ένας συνδυασμός φίλτρων (2-3) στην ύδρευση του σπιτιού μας, θα μας δώσει πολύ πιο καλό από το εμ-φιαλωμένο και μάλιστα με λιγότε-ρο κόστος.

7. Η χρήση των τριών λευκών «δηλητηρίων» (αλάτι, βούτυρο, ζά-χαρη) πρέπει να γίνεται με μέτρο και σε φθίνουσα πορεία. Στην περίπτω-ση της ζάχαρης, ας προτιμήσουμε τη μαύρη, ή ένα καλό μέλι.

8. Σε τελική ανάλυση πρέπει να απομακρυνθούμε τελείως, από τον αμερικάνικο τρόπο διατροφής (τύ-που φάστ-φούντ) και να αποφεύγου-με -παντελώς- τις ραφιναρισμένες επεξεργασμένες τροφές-σκουπίδια που εξαπλώνονται με γρήγορους ρυθμούς σ’ όλον τον πλανήτη. Κι ας προβληματιστούμε… Γιατί η από-κτηση και διατήρηση της Υγείας εί-ναι αποκλειστικά και μόνον δική μας υπόθεση.

Αρχίσαμε και τελειώνουμε με τον Ιπποκράτη: «…μόνη της η σωστή διατροφή δεν αρκεί, για να συντη-ρήσει τον άνθρωπο σε καλή υγεία, αν δεν την συνδυάσει με την γυμνα-στική. Η τροφή και η άθληση επειδή έχουν αντίθετες ιδιότητες, συμβά-λουν αμοιβαία στην διατήρηση της υγείας» («Περί Διαίτης» παρ.2).

Ευχαριστούμε το ¨ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ¨ Πλιάκης Εμ-μανουήλ RD, MSc,Ι. Μικρού 2-Κοζά-νη, για τη συμβουλευτική του συμ-μετοχή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΙπποκράτης, «Περί Διαίτης», «Αφορι-σμοί», «Περί Παθών».Πλούταρχος, «Περί Σαρκοφαγίας».Βασίλειος Μαυρομάτης, «Μακροζωία, η ιπποκράτεια δίαιτα κατά της γήρανσης» Δαυλός 286/2004.Μαρία Χασαπίδου-Άννα Φαχαντίδου , «Διατροφή για Υγεία, Άσκηση & Αθλη-τισμό», ¨Ιπποκράτειο Ινστιτούτο Υγείας¨ Βοστώ-νη Η.Π.Α: Αν Γουίγκμορ «Γίνε γιατρός του εαυτού σου».Χάρβεϊ και Μέριλιν Ντάιαμοντ «ΦΟΡΜΑ ΖΩΗΣ» Εκδόσεις ̈ Αλκυών .̈ Το συνιστού-με ανεπιφύλακτα. Donald Low, «Είμαστε όπως τρώμε». Dombrowski D.A. «Η φιλοσοφία της χορ-τοφαγίας» κ.ά.

Διατροφή - Η βιολογική ανάγκη που έγινε απειλήτου

ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΑΔΑΜΟΓΙΑΓΙΑ ΤΟΝ ΗΡΙΔΑΝΟ

«Όλες οι αιτίες των ασθενειών ανάγονται ουσιαστικά σε μία: η

κακή διατροφή βλάπτει πάρα πολύ τον άνθρωπο

-με τον χειρότερο τρόπο- είτε αυτός είναι

άρρωστος, είτε είναι υγιής»

Ιπποκράτης «Περί Αρχαίης Ιατρικής»

12

Τι είναι ο υποσιτισμός;

Το νόημα του υπο-σιτισμού συχνά χάνε-ται σε συζητήσεις γύ-ρω από το θέμα της

πείνας, ειδικά στο πλαίσιο του αιτή-ματος για «εξάλειψη της παγκόσμι-ας πείνας» ή για «να ταΐσουμε τον κόσμο». Αυτοί οι ασαφείς ορισμοί συμβάλλουν στη διαιώνιση της ανε-παρκούς αντιμετώπισης του υπο-σιτισμού. Είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίσουμε τον υποσιτισμό από την πείνα, καθώς ο τελευταίος απαι-τεί μία αντιμετώπιση που υπερβαί-νει κατά πολύ την απλή επισιτιστική βοήθεια.

Η πείνα ορίζεται συνήθως ως έλλειψη θερμιδικής πρόσληψης – κάθε άνθρωπος που δε λαμβάνει το κατώτατο όριο των 2.100kcal από την ημερήσια διατροφή του, θεωρείται ότι υποφέρει από πείνα ή ελλιπή διατροφή. Η συνηθισμένη αντιμε-τώπιση στην πείνα είναι η επισιτι-στική βοήθεια με τρόφιμα που να συμπληρώνουν την ημερήσια θερ-μιδική πρόσληψη.

Ο υποσιτισμός ωστόσο δεν εί-ναι απλώς το αποτέλεσμα έλλειψης τροφής. Είναι μια παθολογία που προκαλείται κυρίως από την έλλει-ψη βασικών θρεπτικών ουσιών. Το μεγαλύτερο μέρος της επισιτιστικής βοήθειας αποτελεί ανεπαρκή αντι-μετώπιση του υποσιτισμού, καθώς είτε προσφέρει μη επαρκείς ποσό-τητες των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών είτε τα προσφέρει με τρόπο που καταστρέφονται κατά το μαγείρεμα ή δεν απορροφώνται σω-στά από τον οργανισμό.

Ποια άτομα κινδυνεύουν περισσό-τερο;

Ο υποσιτισμός πλήττει πρώτα και κύρια τα παιδιά κάτω των δύο ετών. Αλλά και τα μικρά παιδιά κάτω

των πέντε ετών, οι έφηβοι, οι έγκυοι ή οι γυναίκες που θηλάζουν, οι ηλι-κιωμένοι και άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις (συμπεριλαμβανομένων και όσων πάσχουν από AIDS/HIV και φυματίωση) είναι επίσης ευπαθείς. Τα παιδιά κινδυνεύουν ιδιαίτερα να παρουσιάσουν ελλιπή ανάπτυξη όταν το μητρικό γάλα πρέπει να συ-μπληρωθεί από άλλα τρόφιμα κατά τον πρώτο και δεύτερο χρόνο της ζω-ής τους. Η απίσχνανση και οι άλλες μορφές οξέος υποσιτισμού συχνά παρουσιάζονται στα παιδιά σε επο-χικούς κύκλους, κυρίως κατά τη δι-άρκεια της «εποχής του λιμού» ανά-μεσα στις σοδειές.

Πώς αναγνωρίζεται ο υποσιτισμός; Ο υποσιτισμός αναγνωρίζεται

ανθρωπομετρικά με τρεις τρόπους: με βάση ένα δείκτη αναλογίας βά-ρους προς ύψος σε σχέση με έναν πληθυσμό αναφοράς, με την εξέ-ταση MUAC (μέτρηση της περιμέ-τρου της μυϊκής μάζας του άνω μέ-σου βραχίονα), ή με την εμφάνιση οιδήματος (πρησμένη όψη των ποδι-ών και του προσώπου). Αν οι διατρο-φικές ελλείψεις είναι μακροχρόνιες, τα παιδιά σταματούν να αναπτύσσο-νται και παρουσιάζουν νανισμό (χα-μηλό ύψος αναλογικά με την ηλικία τους). Αυτό ορίζεται ως χρόνιος υπο-σιτισμός. Αν παρουσιάσουν απώλεια βάρους ή «απίσχνανση» (χαμηλό βά-ρος αναλογικά με το ύψος τους) η κατάστασή τους περιγράφεται ως οξύς υποσιτισμός. Και οι δύο αυτές εκφάνσεις του υποσιτισμού κατηγο-ριοποιούνται περαιτέρω ως μέτριες ή σοβαρές.

Ο σοβαρός υποσιτισμός οξεί-ας μορφής περιλαμβάνει δύο κύρι-ες κλινικές μορφές – σοβαρή απί-

σχνανση (που λέγεται μαρασμός) και οίδημα πείνας (γνωστό ως νόσος Κwashiorkor). Η κλινική ανάλυση κα-θορίζει εάν η θεραπεία θα γίνει σε νοσοκομείο ή με έτοιμα διατροφικά θεραπευτικά σκευάσματα στο σπίτι (RUF). Η εμπειρία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Νίγηρα έχει δείξει ότι τα περισσότερα παιδιά δεν παρουσιά-ζουν επιπλοκές και μπορούν επομέ-νως να ακολουθήσουν τη θεραπεία με RUF στο σπίτι. Ο σοβαρός υπο-σιτισμός οξείας μορφής παρουσιά-ζει ποσοστό θνησιμότητας έως και 21% αν δεν υπάρξει αποτελεσματι-κή παρέμβαση. Αλλά οποιοδήποτε παιδί με υποσιτισμό έχει αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης επιπλοκών που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβα-ρή ασθένεια ή θάνατο.

Ποιες είναι οι συνέπειες του υποσι-τισμού;

Ο υποσιτισμός συνδέεται με τους μισούς θανάτους των παιδιών κάτω των 5 ετών ετησίως. Ο κίνδυνος θανάτου είναι ιδιαίτερα υψηλός σε παιδιά με σοβαρό οξύ υποσιτισμό, έως και 20 φορές υψηλότερος από ότι σε ένα υγιές παιδί.

Ποιος είναι ο παγκόσμιος απολογι-σμός του υποσιτισμού;

Στις αναπτυσσόμενες χώρες 146 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών είναι ελλιποβαρή, σύμφω-να με τη σχέση βάρους προς ηλικί-ας (ένα στα τέσσερα παιδιά.) Εξήντα εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών παρουσιάζουν απίσχνανση (πε-ρίπου ένα στα δέκα). Η Νότιος Ασία, η υποσαχάρια Αφρική και το Κέρας της Αφρικής είναι οι πιο ανησυχητι-κές περιοχές παιδικού υποσιτισμού και θνησιμότητας. Οι μισοί από τους θανάτους παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών λαμβάνουν χώρα σε αυτές τις περιοχές.

Οι κλιματικές αλλαγές θέτουν σε κίν-δυνο την ανθρώπινη υγεία και επιβί-ωση. Δράστε τώρα!

Όπου κι αν ζείτε, οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν με κάποιο τρόπο την ζωή και την υγεία σας: απλά σκεφτείτε ότι το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη επηρεάζει άμε-σα την ποιότητα του αέρα, την τροφή και το νερό που καταναλώνετε... Οι κλιματικές αλλαγές επη-ρεάζουν ήδη την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων: 150.000 θάνατοι και περίπου 5,5 εκατομμύρια έτη ζωής χάνονται κάθε χρόνο από τραυματισμούς και ασθένειες σχετικές με την αλλαγή κλίματος.

Εάν η κατάσταση δεν αντιστραφεί, τα πράγ-ματα θα γίνουν πολύ χειρότερα: ακραία καιρικά φαινόμενα και ασθένειες ευαίσθητες στις κλιμα-

τικές αλλαγές θα στοιχίσουν τη ζωή σε εκατομ-μύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι κίνδυνοι δεν μοιράζονται δίκαια ανάμεσα στους ανθρώπους: τα αέρια του θερμοκηπίου παράγο-νται στο μεγαλύτερο μέρος τους στις βιομηχανι-κά ανεπτυγμένες χώρες, όμως οι συνέπειές τους επηρεάζουν περισσότερο τις φτωχότερες χώρες όπου οι υποδομές είναι ελάχιστες ή και ανύπαρ-κτες και ο υποσιτισμός ήδη επιδρά αρνητικά στην υγεία των πληθυσμών.

Όμως η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί: με την ανάληψη δράσης από όλους μας, σε ατο-μικό και συλλογικό επίπεδο, οι κλιματικές αλλα-γές μπορούν να σταματήσουν. Μάλιστα, η μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο στην υγεία

όλων αλλά και στην οικονομία των χωρών του πλα-νήτη, καθώς το κόστος για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υπερθέρμανσης είναι ήδη μεγάλο και αυξάνεται.

Τι μπορείτε να κάνετε:Ενημερωθείτε, ενημερώστε άλλους με τη σει-

ρά σας και αναλάβετε δράση: αλλάξτε τις ενερ-γοβόρες συνήθειές σας μειώνοντας την κατανά-λωση ηλεκτρικού ρεύματος και την χρήση του αυτοκινήτου. Υποστηρίξτε πολιτικές και δράσεις που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλο-ντος. Φροντίστε να ενημερωθείτε για τους κινδύ-νους από τις κλιματικές αλλαγές που πιθανόν να σας απειλούν άμεσα (πχ πλημμύρες, καύσωνες κλπ) και προετοιμαστείτε κατάλληλα εγκαίρως.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Κατανοώντας τον υποσιτισμόΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΟ

ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ

Δράστε τώρα

Παγκόσμιες Ημέρες Υγείας

• 4 Φεβρουαρίουκατά του Καρκίνου

• 21 ΜαρτίουΠαγκόσμια Ημέρα Ύπνου

• 7 ΑπριλίουΠαγκόσμια Ημέρα Υγείας

• 6 Μαΐουκατά του Άσθματος

• 17 Μαΐουκατά της Υπέρτασης

• 31 Μαΐουκατά του Καπνίσματος

• 15 Σεπτεμβρίουκατά του καρκίνου του Προ-στάτη

• 21 Σεπτεμβρίουκατά της νόσου Alzheimer

• 28 ΣεπτεμβρίουΠαγκόσμια ημέρα της Καρδιάς

• 1 Οκτωβρίουκατά της Ηπατίτιδας

• 10 ΟκτωβρίουΠαγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

• 16 ΟκτωβρίουΠαγκόσμια Ημέρα Διατροφής

• 20 Οκτωβρίουκατά της Οστεοπόρωσης

• 24 ΟκτωβρίουΠαγκόσμια Ημέρα Παχυσαρ-κίας

• 14 Νοεμβρίου κατά του Διαβήτη

13

Στόχος του προγράμμα-τος είναι η αύξηση της κινητικότητας του αν-θρώπινου δυναμικού, η ενίσχυση της ανά-

πτυξης των περιφερειακών / τοπι-κών οικονομιών μέσω της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων, η αποκέντρωση επιχειρηματικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων και η βελτίωση του περιβάλλοντος μέσω της μετεγκατά-στασης υφισταμένων επιχειρήσεων από τα μεγάλα αστικά κέντρα Αθη-νών και Θεσσαλονίκης, στην περι-φέρεια.

Ανοιχτή προκήρυξη από την άνω ημερομηνία μέχρι εξαντλήσε-ως προϋπολογισμού, αλλά όχι αρ-γότερα από την 31/12/2013. Οι αξι-ολογήσεις των προτάσεων και οι αντίστοιχες υπαγωγές θα πραγμα-τοποιούνται δύο φορές κάθε έτος:

• από 02/05 έως 30/06 και• από 23/09 έως 20/11

Όροι και προϋποθέσεις:1. Για την ίδρυση νέων Επιχει-

ρήσεων• Δικαίωμα συμμετοχής έχουν

όλα τα φυσικά πρόσωπα που γεν-νήθηκαν από το 1954 μέχρι και το 1991 και διαμένουν μόνιμα στους νομούς Αττικής (πλην των Δήμων, Κυθήρων, Αντικυθήρων, Μεθάνων, Ύδρας, Πόρου, Σπετσών και Τροιζή-νας) και Θεσσαλονίκης (πλην επαρ-χίας Λαγκαδά) και είναι άνεργοι, μι-σθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν ασκούσαν επιχειρηματική δραστηριότητα κατά την ημερομηνία προδημοσίευσης του προγράμματος (15/7/2009)

• Επιθυμούν να ξεκινήσουν σε ΟΤΑ μεγαλύτερο από 3.000 κατοί-κους, στο υπόλοιπο τμήμα της χώ-ρας, καθώς και στις εξαιρούμενες περιοχές του νομού Αττικής και στην επαρχία Λαγκαδά του νομού Θεσσα-λονίκης, επιχειρηματική δραστηρι-ότητα από αυτές που αναφέρονται στο συνημμένο Παράρτημα 1 του Οδηγού Προδημοσίευσης.

Ως άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας νοείται η έναρξη ατομικής επιχείρησης από τον ενδι-αφερόμενο ή η συμμετοχή του ως εταίρος σε νομικό πρόσωπο οποιασ-δήποτε μορφής (Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Μον. Ε.Π.Ε.). Δεν θεω-ρείται ότι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, για τις ανάγκες του προγράμματος, οι επιτηδευματίες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα, δηλώνουν τα εισοδήματα τους στην κατηγορία ελεύθερα επαγγέλματα (έντυπο φορολογίας Ε3) και αμείβο-νται με δελτίο παροχής υπηρεσιών. Δεν είναι επιλέξιμα φυσικά πρόσω-

πα τα οποία δηλώνουν εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες.

2. Για την μετεγκατάσταση υφι-στάμενων επιχειρήσεων.

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλα τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστη-ριότητα στους νομούς Αττικής (πλην των Δήμων, Κυθήρων, Αντικυθήρων, Μεθάνων, Ύδρας, Πόρου, Σπετσών και Τροιζήνας) και Θεσσαλονίκης, από αυτές που αναφέρονται στο συνημμένο Παράρτημα 1 και επι-θυμούν να διακόψουν την εκεί λει-τουργία της επιχείρησης τους και να την μεταφέρουν σε ΟΤΑ μεγαλύτε-ρο από 3.000 κατοίκους, στο υπόλοι-πο τμήμα της χώρας καθώς και στις εξαιρούμενες περιοχές του νομού Αττικής. Η ως άνω μετεγκατάσταση μπορεί να συνδυάζεται με εκσυγ-χρονισμό της επιχείρησης.

Επιπλέον προϋποθέσεις σε αμ-φότερες τις προαναφερόμενες κα-τηγορίες είναι κατά περίπτωση και τα ακόλουθα:

• ο ενδιαφερόμενος να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα (αποκλείονται δηλαδή τα πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα π.χ. σωματεία, σύλλογοι, κ.α.)

• δεν βρίσκεται υπό πτώχευση, εκκαθάριση ή αναγκαστική διαχείρι-ση, δεν αποτελεί προβληματική επι-χείρηση, δεν εκκρεμεί σε βάρος του ανάκτηση ενίσχυσης

• να τηρεί βιβλία Α ,́ Β’ ή Γ΄ κα-τηγορίας του Κ.Β.Σ., να είναι φορο-λογικά και ασφαλιστικά ενήμερος.

Το μέγεθος των επιλέξιμων φο-ρέων πρέπει να είναι πολύ μικρές, μι-κρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στη Σύσταση της Επιτρο-πής της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των μικρών και μικρομε-σαίων επιχειρήσεων (2003/361/ΕΚ) και τον Κανονισμό 800/2008 και το παράρτημά του.

Εξαιρούνται και συνεπώς εί-ναι μη επιλέξιμες, επιχειρήσεις που αναπτύσσονται ή δραστηριο-ποιούνται στο πλαίσιο σύμβασης franchising (δικαιόχρησης).

Στο πρόγραμμα εντάσσονται επιχειρήσεις με νομική μορφή που θα πρέπει να είναι ατομική επιχεί-ρηση ή εταιρεία (Ομόρρυθμη, Ετε-ρόρρυθμη, Μον.ΕΠΕ, ΕΠΕ ή Ανώνυ-μη), η οποία, για τις περιπτώσεις της παρ. 4.1, θα συσταθεί μετά την ημε-ρομηνία προδημοσίευσης του προ-γράμματος.

Κάθε επιλέξιμο φυσικό πρό-σωπο έχει δικαίωμα συμμετοχής σε μία (1) μόνο πρόταση. Σε περίπτω-ση συμμετοχής σε περισσότερες από μία προτάσεις στο πρόγραμμα, οι προτάσεις στις οποίες το φυσικό

πρόσωπο συμμετέχει, θα απορρίπτο-νται όλες, ανεξαρτήτως της συμμε-τοχής άλλων προσώπων.

Επιλέξιμες Δαπάνες:Ο παρακάτω πίνακας περιγρά-

φει τις επιλέξιμες δαπάνες καθώς και το μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό στον προϋπολογισμό του έργου.

1. Εξοπλισμός και ειδικές εγκα-ταστάσεις, Μέχρι το 100% του προ-ϋπολογισμού της πρότασης.

2. Δαπάνες κτιριακές & διαμόρ-φωσης χώρων. Μέχρι το 40% του προϋπολογισμού της πρότασης.

3. Δαπάνες προβολής - προώθη-σης, άλλες δαπάνες. Μέχρι το 10% του προϋπολογισμού της πρότασης

4. Σύνταξη πρότασης και φακέ-λου υποβολής. Μέχρι 2.000€

5. Επίβλεψη υλοποίησης του έρ-γου. Μέχρι 1.000€

Δικαιολογητικά:• Έντυπο Υποβολής Πρότασης• Δικαιολογητικά καταρχήν

επιλεξιμότητας φορέων. Για φυσικά πρόσωπα: Επικυρωμένο αντίγραφο της Δήλωσης Φόρου Εισοδήματος – Ε1 ή του αντίστοιχου εκκαθαρι-στικού του φυσικού προσώπου. Σε περίπτωση μη ύπαρξης των προη-γούμενων, βεβαίωση της οικείας ΔΟΥ για απόδοση ΑΦΜ. Υπεύθυνη Δήλωση του φυσικού προσώπου ότι δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηρι-ότητα. Φωτοαντίγραφο της ταυτότη-τας του φυσικού προσώπου. Για φο-ρείς: Αντίγραφο της Δήλωσης Φόρου Εισοδήματος – Ε3 της προς μετεγκα-τάσταση επιχείρησης.

• Δικαιολογητικά φυσικών προ-σώπων: Αντίγραφα των τίτλων σπου-δών, Αντίγραφα ενσήμων ή βεβαίω-ση του οικείου ασφαλιστικού φορέα, Βεβαίωση εργοδότη για το είδος της απασχόλησης ή, εάν δεν υπάρχει, αντίστοιχη Υπεύθυνη Δήλωση του φυσικού προσώπου, Αντίγραφο της Δήλωσης Φόρου Εισοδήματος – Ε3 της οικογενειακής επιχείρησης και Υπεύθυνη Δήλωση του νόμιμου εκ-προσώπου της επιχείρησης για το εί-δος της απασχόλησης (όπου εφαρ-μόζεται).

• Οικονομικά στοιχεία του φο-ρέα της επένδυσης, για φορείς: Δημοσιευμένες οικονομικές κατα-στάσεις για Α.Ε. και Ε.Π.Ε. ή επικυ-ρωμένα αντίγραφα αυτών. Αντίγρα-φο των εντύπων Ε3 και Ε7 των τριών τελευταίων κλεισμένων οικονομικών χρήσεων ή εφόσον δεν υπάρχουν των δύο τελευταίων κλεισμένων οι-κονομικών χρήσεων.

• Στοιχεία τεκμηρίωσης της δυ-νατότητας κάλυψης, από τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, της ίδιας

συμμετοχής στην επένδυση, καθώς και του απαιτούμενου κεφαλαίου κί-νησης αυτής.

• Υπεύθυνη Δήλωση μεγέθους επιχείρησης (ΜΜΕ) βάσει του ορι-σμού της ΕΕ.

• Προσφορές/Προτιμολόγια με αναλυτική περιγραφή δαπανών ανά είδος και αναγωγή κόστους ανά με-τρική μονάδα. Οι σχετικές προσφο-ρές θα πρέπει να έχουν ληφθεί εντός τριμήνου μέχρι την υποβολή της επενδυτικής πρότασης.

• Κωδικοποιημένο καταστατικό για τις επιχειρήσεις της παρ. 4.2

• Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 το Ν.1599/86 (μία για κάθε ένα φυ-σικό πρόσωπο που συμμετέχει στην πρόταση),

• Ειδικά Δικαιολογητικά: Βεβαί-ωση χρήσης γης, εάν το επενδυτικό σχέδιο αναφέρεται σε εγκατάσταση σε συγκεκριμένη θέση.

Ποσοστό Επιδότησης:Το ποσοστό δημόσιας χρηματο-

δότησης ανέρχεται σε• 50% για όλη την επικράτεια • 60% σε νησιά κάτω των 5.000

κατοίκων (απογραφή 2001), πυρό-πληκτες και σεισμόπληκτες περιο-χές.

Ύψος Επένδυσης: Ανώτατο και κατώτατο όριο συ-

νολικού επιχορηγούμενου προϋπο-λογισμού της πρότασης:

• Για τις επιχειρήσεις του τομέα μεταποίησης και του τομέα Ανακύ-κλωσης και περιορισμού της ρύπαν-σης : 30.000€ - 200.000€

• Για τις επιχειρήσεις τουρι-σμού: 30.000€ - 100.000€

• Για τις εμπορικές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις παροχής υπηρε-σιών: 20.000€ - 100.000€

Η διάρκεια υλοποίησης του έρ-γου ανέρχεται σε 18 μήνες.

Προϋπολογισμός δράσης:20.000.000,00€ (για το σύνολο

της χώρας)

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Πρόγραμμα «Μετοικώ 2009»

Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας (Ι.Π.Α.Δ.Μ.)Δ/νση Περιφερειακής ΑνάπτυξηςΠ. Χαρίση 36, 50100, ΚοζάνηΤηλ.: 24610-26622 Fax.: 24610-26625 Υπεύθ.: Πατσώνα Δώρα.

14

Ενίσχυση παρεμβάσεων για να βελτιωθεί η ενεργεια-κή αποδοτικότητα των κα-τοικιών και να αναβαθμι-

στούν ενεργειακά

Όροι και προϋποθέσεις:Η δράση απευθύνεται στους ιδι-

οκτήτες νομίμως υφισταμένων μο-νοκατοικιών και τους εκπρόσωπους των ιδιοκτητών νομίμως υφισταμέ-νων κτιρίων με κύρια χρήση κατοι-κίας. Οι κατοικίες θα πρέπει είτε να φέρουν οικοδομική άδεια που έχει εκδοθεί πριν την 1.1.1980 είτε να έχουν κατασκευαστεί πριν την ανω-τέρω ημερομηνία, να έχουν κύρια χρήση κατοικίας και να βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότε-ρη του ποσού των 1.500€/τ.μ.

Επιλέξιμες Δαπάνες:• Θερμομόνωση στο δώμα του

κτιρίου (υποχρεωτική παρέμβαση) • Τοποθέτηση διπλών θερμο-

μονωτικών πλαισίων - κουφωμάτων (υποχρεωτική παρέμβαση για τις ιδι-οκτησίες που δεν έχουν ήδη)

• Αντικατάσταση παλαιού συ-στήματος καυστήρα / λέβητα με νέο υψηλής απόδοσης ή με σύστημα φυ-σικού αερίου ή με σύστημα που κά-νει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέρ-γειας (υποχρεωτική παρέμβαση για τα κτίρια που δεν έχουν ήδη)

• Εγκατάσταση ηλιακών θερμο-σιφώνων (προαιρετική παρέμβαση σε επίπεδο κτιρίου ή ανά ιδιοκτησία)

• Θερμομόνωση στο λοιπό κέλυ-φος του κτιρίου (προαιρετική παρέμ-βαση σε επίπεδο κτιρίου)

Δικαιολογητικά:Ακριβής προσδιορισμός των δι-

καιολογητικών θα γίνει στον Οδηγό του Προγράμματος. Η προετοιμα-σία της Πρότασης γίνεται με βάση προτυποποιημένα έντυπα - δικαιο-λογητικά (απόφαση γενικής συνέ-λευσης, αίτηση χρηματοδότησης, οι-κονομική προσφορά, κ.λπ.), καθώς και συμπληρωματικό υλικό (πολεο-δομική άδεια ακινήτου, υπεύθυνες δηλώσεις ιδιοκτησίας, λογαριασμοί καταναλώσεων, φωτογραφίες όψε-ων ακινήτου κ.λπ.). Ο αριθμός των δικαιολογητικών ανέρχεται σε περί-που 10.

Η διαδικασία υποβολής – έγκρισης των προτάσεων είναι η εξής:

• Η Αίτηση υποβάλλεται στα ΚΕΠ από τον Ωφελούμενο. Κατά την υποβολή ελέγχεται η πληρότη-τα του φακέλου της Αίτησης (μέσω checklist), το έργο εισάγεται σε ηλε-κτρονική εφαρμογή που διενεργεί έλεγχο συμβατότητας των τεχνικών

στοιχείων και εκτυπώνεται αυτόμα-τα Προέγκριση (με μοναδικό κωδικό αριθμό Έργου), στην οποία εμφανί-ζεται το επιλέξιμο ποσό για επιχο-ρήγηση. Η Προέγκριση αυτή συνι-στά έγκριση εκκίνησης εργασιών. Στη συνέχεια, το ΚΕΠ διαβιβάζει τον φάκελο της αίτησης στην αρμόδια Υπηρεσία Περιφέρειας.

• Η αρμόδια Υπηρεσία της Περι-φέρειας (Δικαιούχος ΕΣΠΑ) εξετάζει τη συμβατότητα των στοιχείων του φακέλου της αίτησης με τα στοιχεία που έχουν καταχωρηθεί ηλεκτρονι-κά από το ΚΕΠ, επαληθεύει το επιλέ-ξιμο ποσό και εισηγείται στον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας την έκδοση Απόφασης Υπαγωγής, η οποία κοινο-ποιείται στον Ωφελούμενο.

• Με την έκδοση της Απόφασης Υπαγωγής (ή την Προέγκριση με ευ-θύνη του Ωφελούμενου) και με βά-ση το συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής, ο Ωφελούμενος δίδει εντολή στον Εργολάβο για την έναρ-ξη των εργασιών, αφού υπογραφεί σχετική Σύμβαση.

• Ο Εργολάβος υποβάλλει στην αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας, τόσο τη Σύμβαση, όσο και τη Δήλωση Έναρξης Εργασιών.

• Η Υπηρεσία της Περιφέρειας εισάγει στο ΟΠΣ τις Νομικές Δεσμεύ-σεις και την έναρξη υλοποίησης του Έργου (προγραμματισμός πληρω-μών, κ.λπ

Εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν μέσω των παρεμβάσεων περίπου 100.000 νοικοκυριά και 400.000 πολίτες.

Ποσοστό Επιδότησης:Η επιδότηση ανέρχεται από

30% έως και 50%, ανάλογα με το αν πρόκειται για μονοκατοικία ή πο-λυκατοικία και το είδος των δράσε-ων. Όπου επιλέγονται ολοκληρωμέ-νες δράσεις το ποσοστό ανεβαίνει.

Στα κτίρια που ανήκουν σε περι-οχή με τιμή ζώνης μεγαλύτερη του ορίου των 1.500€/τ.μ. θα υπάρξουν φορολογικά κίνητρα, ισοδύναμου αποτελέσματος με την επιχορήγη-ση, τα οποία θα εξειδικευτούν από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικο-νομικών.

Ύψος Επένδυσης: Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπο-

λογισμός δεν θα μπορεί να υπερβαί-νει το ποσό των 120.000€ ανά κτί-ριο. Ο ΦΠΑ είναι επιλέξιμη δαπάνη. Η διάρκεια υλοποίησης της πρότα-σης ανέρχεται σε 12 μήνες.

Προϋπολογισμός δράσης:400.000.000,00€ (για το σύνο-

λο της χώρας)

Σκοπιμότητα της ΔράσηςΤα ελληνικά κτίρια κατοικίας πα-

ρουσιάζουν υψηλή ενεργειακή κα-τανάλωση (περίπου 36% της συνο-λικής κατανάλωσης της χώρας) που πολλές φορές υπερβαίνει και αυτή των βόρειων χωρών. Η υψηλή κατα-νάλωση εμφανίζεται κυρίως στα κτί-ρια που είχαν κατασκευαστεί πριν την εφαρμογή του κανονισμού θερ-μομόνωσης.

Έτσι, οι Έλληνες πολίτες δαπα-νούν σημαντικά κεφάλαια για την αγορά ενέργειας με συνέπεια: 1) την επιβάρυνση του οικογενειακού οικονομικού προγραμματισμού, 2) την επιδείνωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από ορυκτά καύσιμα, 3) την αύξηση της ρύπαν-σης και αερίων του θερμοκηπίου και 4) την αύξηση του ηλεκτρικού φορ-τίου αιχμής.

Επιπλέον, η τροποποίηση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 397/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινο-βουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Μαΐου 2009, επέτρεψε την ενί-σχυση κατοικιών για δαπάνες ενερ-γειακής απόδοσης προκειμένου να προωθήσει την κοινωνική συνοχή.

Με βάση τα παραπάνω και δε-δομένων τόσο των διεθνών υποχρε-ώσεων της χώρας αλλά και της ανά-γκης για ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής αναλήφθηκε η πρωτοβου-λία δημιουργίας ενός εθνικού προ-γράμματος ανακαίνισης του κτιρι-ακού αποθέματος της χώρας με έμφαση στα παλαιά κτίρια που χρη-σιμοποιούνται κυρίως για κατοικία σε περιοχές με χαμηλή τιμή ζώνης.

Στόχος του Προγράμματος – οφέλη

Στόχος του Προγράμματος εί-ναι η μείωση των ενεργειακών ανα-γκών των παλαιών κτιρίων που χρη-σιμοποιούνται για κατοικία, καθώς και η μείωση των εκπομπών ρύπων οι οποίοι συμβάλλουν στην επιδεί-νωση του φαινομένου του θερμο-κηπίου.

Τα οφέλη από το πρόγραμμα συ-νοψίζονται στα εξής:

• Εξοικονόμηση ενέργειας• Μείωση εκπομπών CO2 ως

αποτέλεσμα της εξοικονόμησης ενέργειας

• η ευαισθητοποίηση και αλλα-γή της συμπεριφοράς των πολιτών για την αποδοτική χρήση της ενέρ-γειας και την προστασία του περι-βάλλοντος

• η αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης στα κτίρια και στις πόλεις και η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη

• η δημιουργία ευνοϊκού αστι-κού περιβάλλοντος

• η κινητοποίηση των δυνάμεων της αγοράς προς όφελος της ανά-πτυξης βιώσιμων κοινωνιών

• Ανακουφίζονται οικονομικά οι πολίτες, οι ποίοι πλέον θα έχουν πολύ μικρότερο ενεργειακό φόρ-

το. Έτσι, επιδοτούμε μια φορά και για πάντα την βελτίωση των κτιρίων τους δημιουργώντας μόνιμες συν-θήκες οικονομικής ανάκαμψης και βελτιώνοντας μόνιμα την ποιότητα ζωής τους.

• Μειώνεται έως και 70 % την κατανάλωση ενέργειας σε περίπου 15-20 χιλιάδες κατοικίες. Υπολογί-ζεται ότι θα εξοικονομηθούν περί τις 1.500GHz τον χρόνο. Έτσι, εξυπη-ρετούνται τοι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, προστατεύεται το περι-βάλλον, μειώνονται οι εκπομπές δι-οξειδίου του άνθρακα και μειώνεται η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας.

• Τονώνεται ο κατασκευαστικός κλάδος και προσφέρεται οξυγόνο στην οικοδομή σε μια τόσο δύσκο-λη στιγμή. Με το πρόγραμμα αυτό στηρίζεται η μεταποίηση, η απασχό-ληση των εργαζομένων στον κλάδο της οικοδομής καθώς και την βιομη-χανική απασχόληση

• Βελτιώνονται τα πρότυπα εφαρμογής των ενεργειακών συ-στημάτων στην αγορά καθώς και η απόδοση των ενεργειακών υπηρεσι-ών. Παρασύρεται η ελληνική βιομη-χανία και το εμπόριο σε υψηλότερες αποδόσεις και αυξάνεται η ανταγω-νιστικότητα του σε διεθνές επίπεδο.

Πως θα γίνονται οι πληρωμέςΓια λόγους απλοποίησης των δι-

αδικασιών και περιορισμού της τα-λαιπωρίας των πολιτών, οι πληρωμές θα γίνονται προς του Αναδόχους-Ερ-γολάβους. Ο Ωφελούμενος πληρώ-νει στον Εργολάβο μόνο το ποσό που του αναλογεί.

Ποια θα είναι η διαδικασία για τις πληρωμές

Με την ολοκλήρωση των εργα-σιών, ο Ωφελούμενος, ο Εργολάβος και ο Μηχανικός συνυπογράφουν τη Δήλωση Περαίωσης Εργασιών και ο εργολάβος υπογράφει Βεβαίωση εξόφλησης στον Ωφελούμενο για το ποσό που αντιστοιχεί. Ο Εργολά-βος για την αποπληρωμή του έργου, υποβάλλει στην αρμόδια Υπηρεσία Περιφέρειας:

• Δήλωση Περαίωσης Εργασι-ών.

• Βεβαίωση εξόφλησης και πα-ραστατικά πληρωμής του συμβατι-κού ποσού που αντιστοιχεί στον Ωφελούμενο.

• Τιμολόγια, δελτία αποστολής των βασικών υλικών και εξοπλισμού που αντιστοιχούν στις επιμέρους εργασίες, αποδείξεις πληρωμής υπεργολάβων.

• Φωτογραφίες του ακινήτου μετά την παρέμβαση.

• Η αρμόδια Υπηρεσία Περιφέ-ρειας, ενεργεί έλεγχο οικονομικού αντικειμένου και:

• Εισηγείται στον Γενικό Γραμ-ματέα Περιφέρειας την έκδοση από-φασης και εντολής πληρωμής και προωθεί τον Φάκελο του υποέργου για πληρωμή και ειδοποιεί τον εργο-λάβο για την πληρωμή.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ερωτήσεις – Απαντήσειςγια το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον»

Πρόγραμμα «Εξοικονόμιση κατ’ Οίκον»

15ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Το πρόγραμμα «ΠΡΩΤΟ-ΤΥΠΩ 2009 - Νέοι Επιχει-ρηματίες» έχει στόχο την ενίσχυση της δημιουργί-

ας/ίδρυσης μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων από φυσικά πρόσω-πα τα οποία επιδιώκουν να μετατρέ-ψουν μία πρωτότυπη ιδέα ή/και μία κατοχυρωμένη αλλά μη εμπορικά αξιοποιημένη τεχνογνωσία σε επι-χειρηματική καινοτομία.

ΑποδέκτεςΦυσικά πρόσωπα ανεξαρτήτως

φύλου τα οποία έχουν γεννηθεί πριν το 1970, είναι άνεργοι ή μισθωτοί ή ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν ασκούσαν επιχειρηματική δραστη-ριότητα από 01-01-2008 μέχρι και την ημερομηνία προδημοσίευσης του προγράμματος (15/7/2009), τα οποία επιθυμούν να ιδρύσουν μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Τα επιλέξιμα επενδυτικά σχέ-δια, εντελώς ενδεικτικά περιγράφο-νται παρακάτω: Εφαρμογές Βιομηχα-νικών Τεχνολογιών (Manufacturing / Processing), Τεχνολογίες Πληρο-φορικής και Επικοινωνιών, Ενέργεια, Περιβάλλον, Εμπορικές Εφαρμογές στον κλάδο «Υγεία» - «Βιοτεχνολο-γία», Μεταφορές, Πολιτιστική Κλη-ρονομιά / Κοινωνική διάσταση της ανάπτυξης: Έμφαση θα δοθεί σε έρ-γα βελτίωσης της επιχειρηματικής αξιοποίησης του πολιτιστικού εθνι-κού αποθέματος, Υπηρεσίες / Λοιπές (Άλλες) εφαρμογές.

Όροι και προϋποθέσεις:• Δικαίωμα συμμετοχής στο

Πρόγραμμα έχουν δημιουργικές ομάδες του πληθυσμού, ήτοι φυσι-κά πρόσωπα ανεξαρτήτως φύλου τα οποία έχουν γεννηθεί πριν το 1970, τα οποία επιθυμούν να ιδρύσουν μι-κρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες θα συσταθούν μετά την ημερομηνία προδημοσίευσης του προγράμματος, με σκοπό τη διάθε-ση / εμπορευματοποίηση καινοτό-μων / πρωτότυπων ή μη αξιοποιη-μένης υπό την εμπειρίας / γνώσης υπό τη μορφή: α)νέων ή βελτιωμέ-νων προϊόντων ή υπηρεσιών ή, β) την εφαρμογή καινοτόμων / πρωτό-τυπων μεθόδων και διεργασιών σε παραγωγικές διαδικασίες ή διαδικα-σίες παροχής υπηρεσιών.

• Στο πρόγραμμα εντάσσονται επιχειρηματικές δραστηριότητες οι οποίες δραστηριοποιούνται σε όλους σχεδόν τους τομείς οικονο-μικής δραστηριότητας εκτός των περιπτώσεων που ρητά αναφέρο-νται ότι εξαιρούνται στο Παράρτη-μα Ι του Οδηγού Προδημοσίευσης. Εξαιρούνται και συνεπώς είναι μη επιλέξιμες, επιχειρήσεις που ανα-

πτύσσονται ή δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο σύμβασης franchising (δικαιόχρησης).

• Στο πρόγραμμα εντάσσονται φυσικά πρόσωπα με την προϋπόθε-ση ότι θα συστήσουν εμπορική εται-ρεία (Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε.), το αρ-γότερο μέχρι την πρώτη εκταμίευση της αναλογούσας επιχορήγησης.

• Οι υπό ίδρυση επιχειρήσεις θα πρέπει να ιδρύονται από φυσικά πρόσωπα τα οποία είναι άνεργα ή μι-σθωτοί ή ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν ασκούσαν επιχειρηματική δραστηριότητα από 01-01-2008 μέ-χρι και την ημερομηνία προδημοσί-ευσης του προγράμματος.

• Ως έναρξη άσκησης επιχει-ρηματικής δραστηριότητας νοείται η ημερομηνία έναρξης επιτηδεύμα-τος ατομικής επιχείρησης ή η συμμε-τοχή σε επιχείρηση ως εταίρος. Δεν θεωρείται ότι ασκούν επιχειρηματι-κή δραστηριότητα, για τις ανάγκες του προγράμματος, οι επιτηδευμα-τίες που ασκούν ελεύθερο επάγγελ-μα και δηλώνουν τα εισοδήματα τους στην κατηγορία ελεύθερα επαγ-γέλματα (έντυπο φορολογίας Ε3), καθώς επίσης και όσοι δηλώνουν εισοδήματα από αγροτικές δραστη-ριότητες που φορολογούνται απο-κλειστικά με βάση το αντικειμενικό σύστημα. Στις περιπτώσεις αυτές, το επενδυτικό σχέδιο των ελευθέ-ρων επαγγελματιών, δεν πρέπει να αποτελεί συνέχεια, εκσυγχρονισμό ή επέκταση της υφιστάμενης δρα-στηριότητας τους.

• Επιλέξιμα εταιρικά σχήμα-τα είναι εκείνα στα οποία το φυσι-κό πρόσωπο /α συμμετέχει/ ουν με ποσοστό τουλάχιστον 75% στο εται-ρικό κεφάλαιο και η διαχείριση της εταιρείας ασκείται αποκλειστικά από τα φυσικά πρόσωπα (επιλέξι-μοι εταίροι).

• Επιτρέπεται η συμμετοχή Εται-ρειών Παροχής Επιχειρηματικών Κε-φαλαίων (Venture Capitals) με πο-σοστό μέχρι 25% του μετοχικού / εταιρικού κεφαλαίου.

Επιλέξιμες Δαπάνες:Ο παρακάτω πίνακας περιγρά-

φει τις επιλέξιμες δαπάνες καθώς και το μέγιστο επιλέξιμο ποσοστό στον προϋπολογισμό του έργου.

Δικαιολογητικά:• Έντυπο Υποβολής – Αίτηση

Συμμετοχής• Φωτοαντίγραφο και των δύο

όψεων της Αστυνομικής Ταυτότητας κάθε συμμετέχοντος δικαιούχου

• Στοιχεία των εταίρων-μετόχων (Έντυπο Ε1 ή Υ.Δ. ότι δεν είναι υπό-χρεος υποβολής Φορολογικής Δή-λωσης)

• Επιστολή Τραπέζης (Προέγκρι-ση ή Έγκριση δανείου ή εκδήλωση πρόθεσης κατά περίπτωση).

• Προσφορές / Προτιμολόγια με αναλυτική περιγραφή δαπανών ανά είδος και αναγωγή κόστους ανά με-τρική μονάδα για όλες τις δαπάνες και prospectus για τον εξοπλισμό. Για τις δαπάνες των εγκαταστάσεων, των λοιπών δαπανών και των πάσης φύσεως κτιριακών εργασιών και ιδι-οκατασκευών αρκεί η υποβολή τεκ-μηριωμένου προϋπολογισμού και προσφορών ανά περίπτωση.

• Βεβαίωση έναρξης δραστη-ριότητας / εργασιών ή κωδικοποι-ημένο καταστατικό ή Καταστατικό σύστασης εταιρείας νομίμως συντε-

ταγμένο ενώπιον Συμβολαιογράφου, στο οποίο θα ορίζεται ρητά ο εξου-σιοδοτημένος εκπρόσωπος της υπό σύσταση εταιρείας.

• Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου

8 το Ν.1599/86 (μία για κάθε ένα φυ-σικό πρόσωπο που συμμετέχει στην πρόταση),

• Βεβαίωση χρήσης γης για την προβλεπόμενη θέση εγκατάστασης (όπου απαιτείται).

• Βεβαιώσεις για τα προσόντα των υποψήφιων επιχειρηματιών.

Ποσοστό Επιδότησης:Το ποσοστό δημόσιας χρηματο-

δότησης ανέρχεται σε• 50% για όλη την επικράτεια

και • 60% σε νησιά κάτω των 5.000

κατοίκων (απογραφή 2001), πυρό-πληκτες και σεισμόπληκτες περιο-χές.

Ύψος Επένδυσης: Τα όρια του προϋπολογισμού

των προτάσεων είναι 30.000€ - 200.000€.

Η διάρκεια υλοποίησης του έρ-γου ανέρχεται σε 18 μήνες.

Πρόγραμμα «Πρωτοτυπώ 2009 – Νέοι Επιχειρηματίες»

Νέα Προγράμματαστα μέτρα σου!

ενημέρωση και υποστήριξη επενδυτικών σχεδίων

16

Ενίσχυση φορέων & εργαστηρίων για δο-κιμές για την αρχική διαπίστευσή τους ή επέκταση του πεδίου διαπίστευσής τους.

Εκτιμώμενη ημερομηνία προκήρυξης: 15/10/2009-.

Οι προτάσεις υποβάλλονται συνεχώς από την ημερομηνία ενάρξεως του προγράμματος, δηλ. από 15-10-2009, μέχρις εξαντλήσεως του προϋπο-λογισμού. Υποβολή προτάσεων δεν γίνεται δεκτή κατά τις περιόδους που διαρκεί η αξιολόγηση και ένταξη των προτάσεων, που έχουν ήδη υποβληθεί. Οι περίοδοι αυτές (κύκλοι αξιολόγησης) είναι :

• από 15/11 έως 15/01 του επομένου έτους • από 15/05 έως 15/07

Προϋποθέσεις Συμμετοχής:• Να λειτουργούν με τη μορφή ατομικής επι-

χείρησης, ή Ο.Ε., ή Ε.Ε, ή αστικής μη κερδοσκο-πικού χαρακτήρα, ή Ε.Π.Ε, ή Α.Ε. και να τηρούν βιβλία Β’ ή Γ’ κατηγορίας του Κ.Β.Σ.

• Να έχουν καταστατική έδρα στην Ελλάδα • Να έχουν συμπληρώσει ένα τουλάχιστο

κλεισμένο έτος διαχειριστικής χρήσης. • Να διαθέτουν άδεια λειτουργίας εν ισχύ

(εφόσον απαιτείται) ή βεβαίωση της οικείας Νο-μαρχίας ότι δεν απαιτείται

• Η υποψήφια προς ένταξη επιχείρηση να εμ-φανίζει στο καταστατικό της ή στο έντυπο έναρ-ξης επιτηδεύματος της Εφορίας, δραστηριότητα/ες που να είναι συναφείς με το αντικείμενο του προγράμματος (εργαστήρια δοκιμών και διακρι-βώσεων, φορείς Ελέγχου, Φορείς Πιστοποίησης Προϊόντων, Φορείς Πιστοποίησης Προσώπων, Φο-ρείς Πιστοποίησης Συστημάτων Διαχείρισης)

• Ο μέσος όρος κερδοφορίας προ φόρων και αποσβέσεων της τελευταίας 3ετίας να είναι θετι-κός. (Σε περίπτωση λειτουργίας της επιχείρησης για διάστημα μικρότερο των 3 ετών λαμβάνονται υπόψη μόνο οι διαθέσιμες χρήσεις)

Επιπλέον, όσον αφορά τις προϋποθέσεις συμμετοχής, το πρόγραμμα δεν χρηματοδοτεί δραστηριότητες που εμπίπτουν στα κριτήρια δι-αχωρισμού πράξεων των Ταμείων ΕΤΠΑ, ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυ-ξης) και ΕΤΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας), όπως αυτά συμπεριλαμβάνονται στο ΕΠ «Ανταγωνιστι-κότητα και Επιχειρηματικότητα» (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV). Επιχειρήσεις εμπίπτουσες στα κριτήρια αυτά χρηματοδοτούνται, στην παρούσα φάση, αποκλει-στικά από το ΕΓΤΑΑ και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση που διαπιστωθεί κατά την υλοποίηση ότι εντάχθη-κε στο παρόν Πρόγραμμα επιχείρηση εμπίπτουσα στα ως άνω Κριτήρια Διαχωρισμού, το έργο απε-ντάσσεται και η τυχόν χορηγηθείσα Δημόσια Χρη-ματοδότηση επιστρέφεται εντόκως.

Επιλέξιμες Δαπάνες:ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΑΓΙΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑ 1.1 Εξοπλισμός (έως 70.000,00€)ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1.2 Λογισμικό (έως 15.000,00€)ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1.3 Υποστηρικτική βιβλιογραφία

(έως 5.000,00€)ΑΫΛΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.1 Διεξαγωγή διεργαστηρι-

ακών συγκριτικών δοκιμών ικανότητας (έως

20.000,00€)ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.2 Αρχική διακρίβωση προτύπων

εργαστηρίου (έως 3.000€ ανά πρότυπο αναφο-ράς)

ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.3 Υπηρεσίες συμβούλου & φορέα διαπίστευσης (έως 20.000,00€). Υπηρεσίες συμ-βούλου, αποκλειστικά για την ανάπτυξη του συ-στήματος και έως του ποσού των 12.000 ευρώ. Ο Σύμβουλος πρέπει να πληροί τις «προϋποθέσεις επάρκειας συμβούλου» που περιγράφονται στο παράρτημα ΙΙΙ του οδηγού. Δεν θεωρείται επιλέ-ξιμη οποιαδήποτε δαπάνη που πραγματοποιήθηκε πριν από την ημερομηνία προδημοσίευσης του προγράμματος (10/7/2009).

Δικαιολογητικά:Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν,

μαζί με την αίτηση και το έντυπο υποβολής πρό-τασης, τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

1. ΦΕΚ δημοσίευσης σύστασης και τροποποι-ήσεων που αφορούν σε αλλαγή επωνυμίας, έδρας και διάρκειας

2. ΦΕΚ εκπροσώπησης (για ΑΕ και ΕΠΕ). 3. Ιδιωτικό συμφωνητικό σύστασης και τυχόν

τροποποιήσεων νόμιμα δημοσιευμένο και υπεύθυ-νη δήλωση διαχειριστή περί ισχύος της αναγραφό-μενης εταιρικής σύνθεσης (για ΟΕ, ΕΕ και αστικές μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα)

4. Έναρξη επιτηδεύματος και μεταβολές (για ατομικές)

5. Αντίγραφο Ισολογισμών-Αποτελεσμάτων Χρήσης (μόνο για όσες επιχειρήσεις είναι υποχρε-ωμένες να συντάσσουν) για τα τελευταία κλεισμέ-να τρία έτη διαχειριστικής χρήσης. (Σε περίπτωση λειτουργίας της επιχείρησης για διάστημα μικρό-τερο των 3 ετών υποβάλλονται τα στοιχεία μόνο για τις διαθέσιμες χρήσεις).

6. Αντίγραφο φορολογικής δήλωσης και εντύ-που Ε3, για τα τελευταία κλεισμένα τρία έτη δια-χειριστικής χρήσης. (Σε περίπτωση λειτουργίας της επιχείρησης για διάστημα μικρότερο των 3 ετών υποβάλλονται τα στοιχεία μόνο για τις δια-θέσιμες χρήσεις).

7. Αντίγραφα αναλυτικών προσφορών από ένα τουλάχιστον προμηθευτή για τις δαπάνες που περιλαμβάνονται στην πρόταση. Γίνονται δεκτές και προσφορές, που προκύπτουν από επίσημες ιστοσελίδες προμηθευτών (π.χ. για ΕΣΥΔ, ΕΛΟΤ).

8. Αντίγραφα πιστοποιητικών διαπίστευσης, μαζί με τα ΕΠΕΔ τους, στην περίπτωση που το ερ-γαστήριο ή ο φορέας διαθέτει σχετικά πιστοποιη-τικά κατά το χρόνο υποβολής της πρότασης

9. Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 υπογεγραμ-μένη από το νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρείας.

10. Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 με το γνή-σιο της υπογραφής από το νόμιμο εκπρόσωπο της εταιρείας όπου θα δηλώνεται: α) η μη γεωργική ιδιότητα του επενδυτή, β) ότι δεν αποτελεί μέλος αγροτικής οικογένειας, γ) ανήκει ή δεν ανήκει σε οικισμό Ο.Π.Α.Α.Χ. (Παράρτημα V του οδηγού προ-δημοσίευσης).ΣΗΜ.: Υπάρχουν και δικαιολογητικά για το σύμ-βουλο τα οποία προσδιορίζουν την επάρκειά του.

Ποσοστά επιδότησης50% του συνολικού εγκεκριμένου προϋπολο-

γισμού της πρότασης

Προϋπολογισμός Πρότασης:

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα όρια του προϋπολογισμού των προτάσεων (μη περιλαμβα-νομένου του Φ.Π.Α.), καθώς επίσης και το ποσοστό της Δημόσιας Χρηματοδότησης.

Κατά την υποβολή της πρότασης ένταξης, τυ-χόν υπέρβαση του ανωτέρω ανωτάτου ορίου του συνολικού προϋπολογισμού, γίνεται δεκτή και δεν αποτελεί λόγο μη εξέτασης της πρότασης. Σε κα-μία περίπτωση όμως ο επιχορηγούμενος προϋπο-λογισμός δεν μπορεί να υπερβαίνει το παραπάνω όριο. Η διάρκεια υλοποίησης των εγκεκριμένων προτάσεων ορίζεται σε 18 μήνες.

Πρόγραμμα «ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΤΕΙΤΕ»

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΕΝΕΡΓΕΙΑΕΝΘΕΤΟ

17

Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά

Η Δυτική Μακεδονία θεωρείται ως μία από τις καλύτερες περιοχές της Ελλά-δας για την καλλιέργεια Φαρμακευτι-κών και Αρωματικών Φυτών. Σε αυτό

συντελούν οι κλιματολογικές συνθήκες της περι-οχής και το υπέδαφος της.

Στις μέρες μας που οι συμβατικές γεωργικές καλλιέργειες τείνουν να αποβούν ασύμφορες η καλλιέργεια ορισμένων αρωματικών και φαρμα-κευτικών φυτών αποτελεί μονόδρομο και διέξοδο στο ομολογουμένως εμφανές αδιέξοδο των γεωρ-γών της περιοχής μας.

Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης σε συ-νεργασία με το ΕΘΙΑΓΕ προωθεί την πιλοτική καλ-λιέργεια ορισμένων αρωματικών και φαρμακευ-τικών φυτών με σκοπό την εξάπλωσή τους και τη συστηματική καλλιέργειά τους. Ήδη λειτουργεί μονάδα επεξεργασίας αρωματικών και φαρμα-κευτικών φυτών η οποία μπορεί άμεσα να απορρο-φήσει τη διαθέσιμη σοδειά με σκοπό την παραγω-

γή σκευασμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν και οι ίδιοι οι γεωργοί ώστε να βελτιώσουν το εισόδημά τους και μέσα από κατάλ-ληλη προετοιμασία να προβούν σε αναδιάρθρω-ση των καλλιεργειών τους. Πιστεύω πως με τη βοήθεια της Ν.Α. Κοζάνης και της ΑΝ.ΚΟ. μπορεί να σχεδιαστεί ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό πρόγραμμα νομαρχιακής εμβέλειας το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ειδικό Αναπτυξιακό Τέ-λος και θα συμβάλλει στην επέκταση των καλλι-εργειών, όχι με τη μορφή επιδοτήσεων αλλά πα-ροχής τεχνογνωσίας και επιστημονικής στήριξης των καλλιεργητών ώστε να κάνουν τη μετάβαση στις νέες καλλιέργειες.

Η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμα-κευτικών φυτών αποτελεί τη μοναδική, ίσως, ελ-πίδα βελτίωσης του εισοδήματος των γεωργών που ασχολούνται με δημητριακές καλλιέργειες. Το μόνο που χρειάζεται από ότι φαίνεται είναι να το θέλουν και οι ίδιοι οι γεωργοί.

18

• Αλόη βέρα: για έκζεμα, ζά-χαρο, δυνάμωμα μαλλιών.• Αρχαγγελική: τονωτική αναιμία, ευστόμαχη, συκώ-

τι, εντερίτιδα, ρευματισμούς, αρ-θριτικά.• Αγριάδα: πέτρες νεφρών, προστά-τη, χολή, πολύ διουρητική.• Άγριο τριαντάφυλλο: χοληστερίνη, ζάχαρο, άμυνα οργανισμού, περιέ-χει βιταμίνη C.• Αγριμόνιο: ζαχαροδιαβήτη, φα-ρυγγίτιδα, πόνοι λαιμού, διάρροια.• Αλεξανδρινά φύλλα: δυσκοιλιό-τητα.• Αλθαία: μαλακτική, λαρυγγίτιδα, βήχα, φαρυγγίτιδα.• Αχιλλέα: Αιμορροΐδες, κιρσούς, γρίπη, άσθμα, λιποδιάλυση, κυττα-ρίτιδα.• Αψιθιά: ζάχαρο, διαταραχές έμμη-νων, χωνευτική, εμετούς.• Βασιλικός: για καλή μνήμη, πο-νoκεφάλους, στομαχόπονους.• Βαλεριάνα: ηρεμιστική, νεύρα, αϋ-πνίες, υστερία.• Βάτος: ζαχαροδιαβήτη, διάρροια, πέτρες στα νεφρά, αρθριτικά, ρευ-ματισμούς.• Γλυκάνισο: κολικούς, αεροφαγία, χώνεψη, λιποδιάλυση, κοιλόπονους.• Γλυκόριζα: αντιφλεγμονώδης, βή-χα, κρυολόγημα, άσθμα, γαστρικά έλκη.• Γκίνσενγκ: αφροδισιακό, τονωτικό, δίνει μακροζωία.• Δάφνη: διαλύει τα άλατα του σώ-ματος, για πυρετό.• Δενδρολίβανο: Ελιξίριο νεότητας, τριχόπτωση, πιτυρίδα, καρδιά, συ-κώτι.• Δίκταμο Κρήτης: στομαχοπαθή-σεις, αφροδισιακό, τονωτικό, ζάχα-ρο.• Εκουιζέτο: προστάτης, κυστίτιδα, πέτρες στα νεφρά, ρευματικά.• Ευκάλυπτος: βήχα, άσθμα, καλή λειτουργία αναπνευστικού, βακτη-ριοκτόνο.• Εχινάτσεα: άμυνα οργανισμού, δι-εγερτικό του ανοσοποιητικού, αντι-αλλεργικό.• Θυμάρι: Συκώτι, τονωτικό, χω-νευ-τικό, στομάχι, καρδιά, ρευμα-τισμούς.• Καλαμπόκι (φούντα): πέτρες νε-φρών, κύστη χολής, ουρικό οξύ, προστάτη.• Καλέντουλα: εμμηναγωγική, κατά εκζέματος και ακμής.• Κάρδαμο/κακουλέ: αφαιρεί φακί-δες και πανάδες, καρδιοτονωτικό, περιέχει βιταμίνη C.• Κύμινο: αεροφαγία, ορχίτιδα, χιο-νίστρες, δυσπεψία.• Κυπαρισσάκι: προστάτη, κυστίτι-δα, πέτρες νεφρών, ζάχαρο, διου-ρητικό.• Λεβάντα: γενικό παυσίπονο, καρ-

διά, πονοκέφαλο, ιλίγγους, αϋπνία, σκόρο.• Λιναρόσπορος: βήχα, δυσκοιλιότη-τα, αιμορροΐδες, πέτρες χολής.• Λουΐζα: αδυνάτισμα, αέρια εντέ-ρου, δυσκοιλιότητα, τυμπανισμούς, καλή διάθεση.• Λυκίσκος: ζάχαρο, χοληστερίνη, ηρεμιστικό, αναφροδισιακό.• Μάραθο: πέτρες νεφρών, αδυνάτι-σμα, λιποδιαλύτης.• Μαντζουράνα: στομαχόπονους, αέρια, αϋπνίες, κοιλόπονο.• Μαστίχα Χίου: ζάχαρο, χοληστερί-νη, διουρητική, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική.• Μελισσόχορτο: ηρεμιστικό, αϋπνί-ες, διαλύει ουρικό οξύ, ταχυκαρδίες, υπέρταση.• Μέντα: Στομαχικές διαταραχές, γρίπη, ξηρόβηχα.• Μολόχα: μαλακτική για το λαιμό, βήχα, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, γα-στρίτιδα, άσθμα.• Πράσινο τσάι Κίνας: χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, συκώτι, χολή, καρκί-νο στομάχου.• Πικρόξυλο: ζάχαρο, χοληστερίνη.• Πασιφλώρα: ηρεμιστική, αϋπνίες, στρες, νεύρα.• Πιπερόριζα: τονωτική, αφροδισι-ακή.

• Πολυκόμπι: πέτρες νεφρών, προ-στάτη, κύστη, ζάχαρο, αιμορροΐδες, σκώλικες εντέρου.• Πολυτρίχι: βρογχίτιδες, τραχειίτι-δες, κρυολόγημα, φλεγμονές ουρι-κών οδών, άσθμα.• Σαπουνόχορτο: χολαγωγικό, κα-θαρτικό, έκζεμα, δερματίτιδα, νε-φρά.• Σαλέπι: πονόλαιμο, γρίπη.• Σιναμική: δυσκοιλιότητα.• Σινάπι: βρογχίτιδα, ρευματισμούς, πλευρίτιδα, νευραλγίες, καρδιά.• Σπαθόχορτο: στομαχόπονους, ρευ-ματισμούς, πληγές και κρεατοελιές (λάδι με σπαθόχορτο).• Σαμπούκο: γρίπη, φαρυγγίτιδα, κρυολόγημα, βρογχικά, αλλεργικό άσθμα, βήχα.• Σκορπιδόχορτο: πέτρες νεφρών, προστάτη, κυστίτιδα.• Τανατσέτο: παράσιτα, χαλαρώνει αιμοφόρα αγγεία, ανακουφίζει πό-νους περιόδου.• Ταραξάκο: ίκτερο, ρευματισμούς, αιμορροΐδες, ζαχαροδιαβήτη.• Τσάι βουνού: θερμαντικό, γρίπη, βήχα, ηρεμιστικό, αϋπνίες, αναιμία.• Τσουκνίδα: αιμοκαθαρτικό, συκώ-τι, πέτρες νεφρών, διαλύει ουρικό οξύ, αφροδισιακό, περιέχει βιταμί-νες A, B, C και μέταλλα.• Ύσσωπος: ζάχαρο, άσθμα, χολη-στερίνη, βρογχικά, υπέρταση.• Φασκόμηλο: ζάχαρο, υπόταση, αναιμία, δυναμωτικό, στομάχι, μυϊ-κούς πόνους, γρίπη.

• Χαμομήλι: Ηρεμιστικό, αϋπνίες, χωνευτικό, διουρητικό, ρευματι-σμούς.

Πολλά από τα φυτά είναι πολύ χρήσιμα όχι μόνο για τις θεραπευ-τικές τους ιδιότητες, αλλά και επει-δή μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη μαγειρική και στη ζαχαροπλα-στική δίνοντας ιδιαίτερη γεύση και άρωμα και αντικαθιστώντας κάποια στοιχεία που είναι βλαβερά για τον οργανισμό. Μπορούμε να χρησιμο-ποιήσουμε:

Στις κόκκινες σάλτσες: Άνηθο, βασιλικό, γαρύφαλλο, γλυκάνισο, δυόσμο, κανέλα, κύμινο, μαϊντανό, πάπρικα, πράσινη πιπεριά, ρίγανη, σκόρδο, φασκόμηλο.

Στις άσπρες σάλτσες: Άνηθο, λε-μόνι, μαϊντανό, ρίγανη.

Στις σαλάτες: Δεντρολίβανο τριμμένο, καρότο, κρεμμύδι, λεμό-νι, μαϊντανό, μάραθο, πάπρικα, πρά-σινη πιπεριά.

Στα όσπρια: Σέλινο, κρεμμύδι, μαϊντανό, κόκκινη πιπεριά.

Στα κρέατα: Σε βραστά, δεντρο-λίβανο, σέλινο, δυόσμο, σε ψητά, θυμάρι, λεμόνι, ρίγανη, σε φρικα-σέ, σέλινο, σε κεφτέδες και μπιφτέ-κια, δυόσμο, μάραθο, πράσινη πιπε-ριά, ρίγανη.

Σε ψάρια: Στα βραστά, σέλινο, στα τηγανητά, δεντρολίβανο στη σάλτσα που τα συνοδεύει, στα ψη-τά, θυμάρι, λεμόνι, ρίγανη.

Σε όλα τα φαγητά: Κρεμμύδι (μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όσο θέλουμε, αρκεί να μην το κα-βουρδίζουμε υπερβολικά).

Αντί για αλάτι: Θρούμπι (σε κόκ-κινες σάλτσες κι ομελέτες), σέλινο (σε σκόνη στις σαλάτες), σκόρδο (σε όλες τις σαλάτες).

Αντί για μαύρο πιπέρι: Άνηθος (σε σκόνη για σούπες και βραστές σαλάτες), γαρύφαλλο (στις κόκκι-νες σάλτσες), μουστάρδα (σε σκό-νη), κόκκινη πιπεριά.

Αντί για ζάχαρη: Κολιάντρο, μο-σχοκάρυδο, κάρδαμο (σε γλυκά και στον καφέ), μάραθο (σε κέικ, κου-λουράκια και πίτες).

Σε γλυκά: Γαρύφαλλο, γλυκάνι-σο και μοσχοκάρυδο (στα γλυκά τα-ψιού), κανέλα, λεμόνι (σε φέτες ή φλούδα).

Όσο αφορά τη χρήση των βο-τάνων στη μαγειρική, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν πρέπει να βράζουν σε δυνατή φωτιά, γιατί έτσι χάνουν πολλές από τις ιδιότητές τους. Αν όμως, το φαγητό μας χρειά-ζεται δυνατή φωτιά, μπορούμε να τα προσθέσουμε προς το τέλος. Επίσης, είναι καλύτερο να χρησιμοποιούμε στο ίδιο φαγητό πολλά αρωματικά και σε μικρές ποσότητες παρά ένα ή δύο σε μεγάλες ποσότητες.

ΕΝΘΕΤΟ

Ιδιότητες και χρήσεις ορισμένων Αρωματικών και φαρμακευτικών Φυτών

τoυΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

ΓΕΩΠΟΝΟΥ

19ΕΝΘΕΤΟ

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑΓ Ι Ο Κ Λ Η -ΜΑ: Αει-θαλής θά-μνος, που φτάνει σε ύψος 1,5-2 μέτρα πε-

ρίπου. Αυτοφύεται σε θαμνότοπους και χέρσα ασβεστώδη μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε ημιορει-νές περιοχές και σε χωράφια μέτρι-ας γονιμότητας, ξηρικά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται με καταβολάδες και παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 1-1,20 επί 1,40-1,60 μ. Η περίοδος ανθοφορίας του είναι Ιούνιο-Αύγουστο. Τα άνθη του, που έχουν χρώμα κιτρινόασπρο και μυ-ρίζουν πολύ έντονα, συλλέγονται όταν αρχίσουν να ανοίγουν, ενώ τα φύλλα σε όλη τη διάρκεια της βλά-στησης. Είναι φυτό καλλωπιστικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό.

ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ: Πολυετής πόα, που φτάνει σε ύψος 50-100 εκ. Τα άνθη του έχουν χρώμα χρυσοκίτρι-νο. Αυτοφύεται σε φτωχά και εγκα-ταλειμμένα μέρη σε όλη την Ελλά-δα, όπου καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές και πεδινές προσήλιες περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτρια, ξηρικά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται απευθείας στο χωράφι και με κονδύλους. Η σπορά και η μεταφύτευση γίνεται το φθι-νόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Το υπέρ-γειο τμήμα του συλλέγεται σε πλήρη άνθηση, ενώ οι κόνδυλοι το φθινό-πωρο. Είναι φυτό εδώδιμο, φαρμα-κευτικό και μελισσοτροφικό.

ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ: Πολυετής πόα, που φτάνει σε ύψος 1-1,30 μ. Τα άνθη του είναι ρόδινα ή άσπρα. Αυτοφύεται σε αραιά δάση ή υγρές περιοχές της Θεσσαλίας και της Βόρειας Ελλάδας. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά ή ποτι-στικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με πα-ραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-στάσεις 50-60 επί 70-80 εκ. Ανθίζει το Μάιο και τον Ιούνιο. Οι ρίζες του συλλέγονται το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, αν τα φυτά προέρχονται από παραφυάδες και τον επόμενο χρόνο, αν ο πολλαπλασιασμός έγινε με σπό-ρο. Είναι φυτό φαρμακευτικό και με-λισσοτροφικό.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Μονοετές φυτό, ύψους 20-80 εκ. και άνθη άσπρα ή ασπροκόκκινα. Δεν αυτοφύεται αλ-λά μόνο καλλιεργείται. Ευδοκιμεί σε περιοχές με εύκρατο κλίμα, ήπιο και

βραχύ χειμώνα και δροσερό καλο-καίρι και σε χωράφια μέσης σύστα-σης- πλούσια, ποτιστικά και στραγ-γερά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο νωρίς την άνοιξη. Η μεταφύτευση γίνεται τον Απρίλιο-Μάιο σε αποστάσεις 30-40 επί 40-50 εκ. Ο σπόρος σπέρνεται και απευθείας στο χωράφι την ίδια εποχή. Ανθίζει Ιούνιο με Αύγουστο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση, 2-3 φορές το χρόνο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευ-τικό, μελισσοτροφικό και εδώδιμο.

ΒΕΡΒΕΝΑ ή στραυρόχορτο: Πο-λυετής πόα, ύψους 40-80 εκ. και άνθη μικρά κυανά ή ιώδη. Αυτοφύ-εται σε χέρσα μέρη και κατά μήκος των δρόμων σε όλη την Ελλάδα. Ευ-δοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρι-κά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με παρα-φυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστά-σεις 50-60 επί 70-80 εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλή-ρη άνθηση. Είναι φυτό φαρμακευτι-κό και μελισσοτροφικό.

ΒΙΟΛΑ ή πανσές: Μονοετές φυ-τό, ύψους 10-30 εκ. και άνθη κίτρι-να, άσπρα ή ιώδη. Δεν αυτοφύεται στην Ελλάδα, αλλά καλλιεργείται ως καλλωπιστικό σε κήπους και πάρκα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια πλούσια, ξηρικά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιά-ζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο νωρίς το φθινόπωρο. Η με-ταφύτευση γίνεται το χειμώνα ή την άνοιξη σε αποστάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ανθίζει από το Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Εί-ναι φυτό καλλωπιστικό και φαρμα-κευτικό.

ΓΕΡΑΝΙ: Πολυετές φυτό, ύψους 60-80 εκ. και άνθη ροδόχρωμα. Δεν αυτοφύεται στην Ελλάδα, αλλά καλ-λιεργείται ως καλλωπιστικό σε πολ-λές περιοχές. Ευδοκιμεί σε θερμές νησιώτικες ή παραθαλάσσιες περιο-χές και σε χωράφια μέσης γονιμότη-τας-πλούσια, ποτιστικά. Πολλαπλα-σιάζεται κυρίως με μοσχεύματα. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 70-80 επί 80-90 εκ. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθη-ση, δύο φορές το χρόνο. Είναι φυτό αρωματικό και καλλωπιστικό.

ΓΙΑΣΕΜΙ: Αειθαλής θάμνος με άσπρα άνθη. Ευδοκιμεί σε θερμές νησιώτικες ή παραθαλάσσιες περι-οχές και σε χωράφια μέσης σύστα-σης, ποτιστικά, στραγγερά. Πολλα-

πλασιάζεται κυρίως με μοσχεύματα. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 1-1,5 επί 1,5-2 μ. Επίσης, πολλαπλασιάζε-ται με καταβολάδες όταν οι βλαστοί έχουν μεγάλο μήκος. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο. Τα άνθη συλλέγονται σε όλη τη διάρκεια της άνθησης τις πρωινές ώρες. Είναι φυ-τό αρωματικό, καλλωπιστικό και με-λισσοτροφικό.

ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ: Πολυετής πόα, με άνθη κυανά ή ιόχρωμα. Αυτοφύε-ται κυρίως σε μέρη με υγρασία. Ευ-δοκιμεί σε πεδινές περιοχές και σε χωράφια μέσης σύστασης, ξηρικά ή ποτιστικά, στραγγερά. Πολλαπλα-σιάζεται με τμήματα ριζών. Η με-ταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 60-80 επί 1-1,20 εκ. Ανθίζει τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Οι ρίζες του συλλέγονται μετά τον τρίτο ή τέταρτο χρόνο από τη φύτευση, με βαθιά οργώματα ή εργάτες, το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Είναι φυτό φαρμακευτικό και στην αυτοφυή μορφή του δυσε-ξόντοτο ζιζάνιο.

ΔΑΦΝΗ: Μικρό αειθαλές δέ-ντρο, ύψους 3-5 μ. και άνθη άσπρα ή κιτρινοπράσινα. Καλλιεργείται σε πάρκα και κήπους. Ευδοκιμεί σε δρο-σερές παραθαλάσσιες περιοχές και σε χωράφια φτωχά, πλούσια, ξηρι-κά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται κυρίως με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο. Η μεταφύτευση γίνεται την άνοιξη ή το φθινόπωρο σε αποστά-σεις 2-2,5 επί 3-4 μ. Ανθίζει Απρίλιο-Μάιο. Τα δαφνόφυλλα συλλέγονται Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και με-λισσοτροφικό.

ΔΕΝΔΡΟΛΙΒΑΝΟ: Μικρός αειθα-λής θάμνος, που φτάνει σε ύψος 0,5-1,20 μ. και έχει άνθη ασπρογάλαζα. Αυτοφύεται σε μερικά μέρη της Ελ-λάδας και καλλιεργείται σε διάφο-ρες περιοχές ως καλλωπιστικό. Ευ-δοκιμεί σε δροσερές πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-πλούσια, ξηρικά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 0,80-1 επί 1-1,20. Η περίοδος ανθοφορίας του καλύπτει σχεδόν ολόκληρο το χρόνο. Το υπέρ-γειο τμήμα του συλλέγεται την άνοι-ξη μέχρι το φθινόπωρο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό, αρτυμα-τικό και μελισσοτροφικό.

ΔΙΚΤΑΜΟΣ: Μικρό αειθαλές φρύγανο. Τα άνθη του είναι ανοιχτά ρόδινα. Αυτοφύεται μόνο στα βουνά της Κρήτης. Ευδοκιμεί σε δροσερές ημιορεινές και πεδινές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμό-τητας ξηρικά ή ποτιστικά. Πολλαπλα-

σιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο, με μοσχεύματα και με πα-ραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-στάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ανθίζει τους μήνες Μάιο-Ιούνιο. Το υπέργειο τμήμα του συλλέγεται σε πλήρη άν-θηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμα-κευτικό και μελισσοτροφικό.

ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ: Αειθαλές δέ-ντρο, ύψους πάνω από 10 μ. και άνθη ασπροπράσινα. Ευδοκιμεί σε περιο-χές με ζεστό κλίμα και σε χωράφια φτωχά-πλούσια, ξηρικά ή ποτιστικά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται κυρί-ως με σπόρο που σπέρνεται σε σπο-ρείο και λιγότερο με μοσχεύματα. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 4-6 μ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Οι κορυφές των βλαστών και τα φύλλα συλλέγονται από τον Απρίλιο μέχρι τον Αύγουστο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό.

ΘΥΜΑΡΙ: Πολυετής πόα, που φτάνει σε ύψος 15-25 εκ. κι έχει άν-θη μικρά ροδόχρωμα. Αυτοφύεται σε λιβάδια και χέρσα εδάφη της Βό-ρειας Ελλάδας. Ευδοκιμεί σε ημιο-ρεινές δροσερές περιοχές και σε χω-ράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με πα-ραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο και την άνοιξη σε απο-στάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει το Μάιο και τον Ιούνιο. Το υπέργειο τμήμα του συλλέγεται σε πλήρη άν-θηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμα-κευτικό και μελισσοτροφικό.

ΚΡΟΚΟΣ ή σαφράν: Είναι πολυε-τές φυτό, που φτάνει σε ύψος 15-20 εκ. κι έχει άνθη ιώδη. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια αμμουδερά, λίγο ασβεστούχα, ξηρι-κά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται με βολβούς που φυτεύονται Μάιο-Ιούνιο σε αποστάσεις 10-15 επί 20-25 εκ. Ανθίζει τους μήνες Οκτώβριο-Νοέμβριο. Τα άνθη του συλλέγονται σε πλήρη άνθηση, τις πρωινές ώρες. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτι-κό, βαφικό και αρτυματικό.

ΛΕΒΑΝΤΑ: Υπάρχει η γνήσια λε-βάντα και η λεβάντα στοιχάς. Από τη διασταύρωση αυτών των δύο προέρ-χεται η λεβάντα υβρίδιο, που είναι αυτή που έχουμε φυτέψει κι εμείς. Η λεβάντα υβρίδιο είναι μικρός αει-θαλής θάμνος, που φτάνει σε ύψος 30-80 εκ. κι έχει άνθη σκούρα κυα-νά ή κυανότεφρα. Ευδοκιμεί σε ημι-ορεινές περιοχές με υψόμετρο 400-700 μ. και σε χωράφια ασβεστούχα, μάλλον φτωχά, ξηρι-κά. Πολλαπλασιάζε-ται με μοσχεύματα και με παραφυάδες.

20

Η μεταφύτευση γί-νεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-στάσεις 1-1,20 επί

1,50-1,80 μ. Ανθίζει τον Ιούλιο. Οι ανθοφόροι βλαστοί συλλέγονται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματι-κό, φαρμακευτικό, μελισσοτροφικό και καλλωπιστικό.

ΜΑΪΝΤΑΝΟΣ: Διετής πόα, ύψους 40-80 εκ. και άνθη πρασινοκίτρινα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια πλούσια, ποτιστικά, στραγγερά. Πολλαπλα-σιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο ή απευθείας στο χωρά-φι. Η μεταφύτευση γίνεται το φθι-νόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέρ-γειο τμήμα συλλέγεται όλο το χρό-νο, ενώ οι ρίζες το φθινόπωρο και οι καρποί όταν ωριμάσουν καλά. Είναι φυτό εδώδιμο, αρωματικό, φαρμα-κευτικό και μελισσοτροφικό.

ΜΑΡΑΘΟΣ: Μονοετές, διετές ή πολυετές φυτό, ύψους 1-1,5 μ. και άνθη μικρά κίτρινα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές με ήπιο κλίμα και σε χωράφια φτωχά-πλούσια, ξηρικά ή ποτιστικά. Πολ-λαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρ-νεται το Φεβρουάριο ή Μάρτιο απευθείας στο χωράφι σε γραμμές που απέχουν 40-60 εκ. Ανθίζει Ιού-νιο με Ιούλιο. Οι καρποί συλλέγονται όταν ωριμάσουν και πάρουν χρώμα γκριζοπράσινο. Είναι φυτό αρωμα-τικό, φαρμακευτικό, αρτυματικό και μελισσοτροφικό.

ΜΑΤΘΙΟΛΑ ή βιόλα: Είναι διετές ή πολυετές φυτό, ύψους 30-80 εκ. και άνθη κόκκινα, ιώδη ή άσπρα. Αυ-τοφύεται σε ερείπια και σε πετρώδη μέρη κυρίως σε παραλιακές περιο-χές της Ελλάδας. Ευδοκιμεί σε δρο-σερές παραλιακές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότη-τας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο σε αποστάσεις 40-50 επί 50-60 εκ. Ανθίζει από το Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούλιο. Το υπέργειο τμήμα συλ-λέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυ-τό αρωματικό.

ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ: Είναι πολυετές φυτό, ύψους 20-40 εκ. και με άνθη μικρά ασπροπράσινα. Καλλιεργεί-ται ως καλλωπιστικό σε γλάστρες και κήπους σε όλη την Ελλάδα. Ευ-δοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές πε-ριοχές με ήπιο κλίμα και σε χωράφια πλούσια, ξηρικά ή ποτιστικά, στραγ-γερά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με πα-ραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-

στάσεις 30-40 επί 40-50 εκ. Ανθο-φορεί τους μήνες Ιούνιο-Αύγουστο. Το υπέργειο τμήμα του συλλέγεται στην αρχή της άνθησης, δύο φορές το χρόνο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό, αρτυματικό και με-λισσοτροφικό.

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ ή μελισσοβότα-νο ή κιτροβάλσαμο: Πολυετής πόα, ύψους 40-80 εκ. και άνθη άσπρα ή ροδίζοντα. Αυτοφύεται σε δασώδη και χέρσα μέρη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Ευδοκιμεί σε ημιορει-νές και πεδινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια πλούσια, ποτιστικά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο, με παραφυάδες και με μοσχεύματα. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει στο διάστη-μα Ιουνίου-Αυγούστου. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση, δύο φορές το χρόνο. Είναι φυτό αρω-ματικό, φαρμακευτικό και θαυμάσιο μελισσοτροφικό.

ΜΕΝΤΑ: Υπάρχουν διάφορα εί-δη μέντας: η μακρόφυλλη, η πιπε-ρώδης, η πουλέγιος (φλισκούνι), η στρογγυλόφυλλη (αγριοδυόσμος). Είναι πολυετές φυτό. Το ύψος της, ανάλογα με το είδος, φτάνει από 40 έως 90 εκ. Επίσης, ανάλογα με το είδος, τα άνθη της έχουν χρώμα, άσπρο, ρόδινο ή ιώδες. Ευδοκιμεί σε πεδινές κυρίως περιοχές, με εξαίρε-ση το φλισκούνι που ευδοκιμεί και σε ημιορεινές περιοχές, και σε χω-ράφια φτωχά-πλούσια, ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται με ριζώματα ή παραφυάδες που φυτεύονται το φθι-νόπωρο ή την άνοιξη σε αυλάκια που απέχουν μεταξύ τους 60-70 εκ. Ανά-λογα με το είδος, ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό.

ΜΗΚΩΝ, παπαρούνα: Μονοετές φυτό, με ύψος 30-60 εκ. και άνθη κόκκινα μεγάλα. Αυτοφύεται σε καλ-λιεργημένα και ακαλλιέργητα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε ημι-ορεινές και πεδινές περιοχές και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονιμότη-τας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο. Η μεταφύτευση γίνεται νωρίς την άνοι-ξη σε αποστάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ο σπόρος μπορεί να σπαρεί και απευθείας στο χωράφι, αν αραιωθεί με αμμόχωμα. Ανθίζει στο διάστημα από Απρίλιο μέχρι Αύγουστο. Συλ-λέγεται το υπέργειο τμήμα, ως εδώ-διμο, πριν την άνθηση και ως φαρ-μακευτικό σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό εδώδιμο, ζιζάνιο, φαρμακευ-τικό και μελισσοτροφικό.

ΜΙΚΡΟΜΕΡΙΑ, άγριο τσάι, τρα-γορίγανη: Είναι πολυετές φυτό, ύψους 10-15 εκ. και άνθη κοκκινοϊ-ώδη. Αυτοφύεται σε ξηρά και άγονα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια ξηρικά, φτωχά. Πολλα-πλασιάζεται με σπόρο που σπέρνε-ται σε σπορείο και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ανθίζει στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό.

ΜΟΛΟΧΑ, αγριομολόχα: Πολυε-τές φυτό, ύψους 60-100 εκ. και άνθη κοκκινωπά μεγάλα. Αυτοφύεται σε καλλιεργούμενα και χέρσα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδι-νές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια μέσης γονιμότητας, ξηρι-κά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο

και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι τον Οκτώ-βριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση για φαρμακευτι-κούς λόγους, ενώ τα φύλλα, όταν εί-ναι τρυφερά, ως εδώδιμα. Είναι φυ-τό φαρμακευτικό, μελισσοτροφικό και εδώδιμο.

ΟΙΝΟΘΗΡΑ: Διετής πόα, ύψους 0,60-1,20 μ. και άνθη κίτρινα. Αυτο-φύεται σε αμμώδεις και πετρώδεις τοποθεσίες σε πολλά μέρη της Ελλά-δας. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσε-ρές περιοχές και σε χωράφια μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιά-ζεται με σπόρο που σπέρνεται απευ-θείας στο χωράφι την άνοιξη σε απο-στάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση και η ρίζα το φθινό-πωρο. Είναι φυτό φαρμακευτικό, καλλωπιστικό και μελισσοτροφικό.

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΕΝΘΕΤΟ

21

ΟΝΩΝΙΔΑ: Μικρός θάμνος, ύψους 25-60 εκ. και άνθη ροδίζο-ντα. Αυτοφύεται σε βοσκότοπους και χέρσα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια φτωχά και ξηρικά. Πολλαπλασιάζε-ται με σπόρο που σπέρνεται σε σπο-ρείο και με παραφυάδες. Η μεταφύ-τευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 50-60 επί 60-70 εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση, ενώ οι ρίζες την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Εί-ναι φυτό φαρμακευτικό και ζιζάνιο.

ΠΕΝΤΑΝΕΥΡΟ: Πολυετές φυτό, ύψους 10-15 εκ. και άνθη μικρά στα-χτιά. Αυτοφύεται σε χέρσα ή καλλι-εργημένα υγρά μέρη και λιβάδια σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε ημι-ορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια μέτριας γονιμότητας, ξη-ρικά ή ποτιστικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται από Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Τα φύλλα συλ-

λέγονται στη διάρκεια της άνθησης. Είναι φυτό φαρμακευτικό, καλλωπι-στικό και δηλητηριώδες.

ΠΥΡΑΚΑΝΘΟΣ: Θάμνος ύψους 2-4 μ. με άνθη λευκά και καρπούς κόκκινους. Ανθίζει Απρίλιο-Μάιο και καρποφορεί το χειμώνα. Φυτεύεται σε απόσταση 1,50-2,50 μ. και για φράχτες 1-1,50 μ. Είναι φυτό καλ-λωπιστικό.

ΡΙΓΑΝΗ: Πολυετής πόα, με ύψος 30-80 εκ. και άνθη άσπρα. Αυτοφύ-εται σε θαμνώδη και χέρσα μέρη σε όλη την Ελλάδα και καλλιεργείται σε μικρή έκταση. Ευδοκιμεί σε ημι-ορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα, φτωχά-πλού-σια, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 60-70 εκ. Ανθίζει από τον Ιού-νιο μέχρι τον Αύγουστο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτι-

κό, αρτυματικό και μελισσοτροφικό. ΣΑΜΠΟΥΚΟΣ ή φροξυλάνθη:

Φυλλοβόλος θάμνος με μικρά λευκά άνθη. Υπάρχει αυτοφυής και καλλι-εργημένος σχεδόν παντού, ιδιαίτερα στα ορεινά χωριά του νότου και στα πεδινά του βορρά. Τα φύλλα μαζεύ-ονται όλο το καλοκαίρι, ενώ τα άν-θη στις αρχές του καλοκαιριού. Είναι φαρμακευτικό φυτό.

ΣΑΛΒΙΑ ή φασκομηλιά ή αλι-σφακιά: Υπάρχουν διάφορα είδη: η ερυδρανθής, η λιβαδική, η μηλο-φόρος, η τρίλοβη και η φαρμακευ-τική. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις πρόκειται για πολυετή πόα, ενώ στις τρεις τελευταίες για μικρό αειθαλή θάμνο. Ανάλογα με το είδος, έχει ύψος από 30 μέχρι 100 εκ. Τα άνθη πάλι, ανάλογα με το είδος, μπορεί να είναι ασπροκόκκινα, κυανοϊώδη, κοκκινοϊώδη ή ιώδη. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα, μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασι-άζεται με σπόρο που σπέρνεται στο σπορείο ή απευθείας στο χωράφι, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η σπορά και η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-στάσεις 50-60 επί 60-80 εκ. Ανθί-ζει από το Μάιο μέχρι τον Αύγουστο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται από Μάιο μέχρι Σεπτέμβριο. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισ-σοτροφικό.

ΣΕΛΙΝΟ: Διετής πόα, ύψους 30-80 εκ. και άνθη μικρά άσπρα. Αυτο-φύεται σε έλη και αλμυρά εδάφη σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, ενώ καλλιεργείται σχεδόν παντού. Ευ-δοκιμεί σε πεδινές περιοχές και σε χωράφια μέτρια-πλούσια, ποτιστι-κά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο ή απευθείας στο χωράφι. Η σπορά ή η μεταφύτευση γίνεται την άνοι-ξη ή το φθινόπωρο σε αποστάσεις 30-40 επί 50-60 εκ. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Ως εδώ-διμο συλλέγεται το υπέργειο τμήμα όλο το χρόνο, ενώ τα σπέρματα όταν ωριμάσουν καλά. Είναι φυτό αρωμα-τικό, φαρμακευτικό, εδώδιμο και με-λισσοτροφικό.

ΣΙΝΑΠΙ: Μονοετές φυτό, ύψους 40-100 εκ. και άνθη κίτρινα. Ευδο-κιμεί σε πεδινές περιοχές και σε χω-ράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπό-ρο που σπέρνεται απευθείας στο χωράφι το Νοέμβριο-Φεβρουάριο σε γραμμές που απέχουν 50-60 εκ. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι τον Αύ-γουστο. Τα σπέρματα, από τα οποία παρασκευάζεται η μουστάρδα, συλ-λέγονται όταν ξηραθούν καλά και πάρουν το κίτρινο χρώμα. Είναι φυ-τό εδώδιμο, φαρμακευτικό και με-

λισσοτροφικό. ΣΚΟΡΔΟ: Το ύψος του φτάνει

τα 60 εκ. Τα άνθη του έχουν χρώμα άσπρο ή μοβ. Φυτρώνει σχεδόν σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αγαπάει τα σχετικά ξερά και ηλιόλουστα ση-μεία και τα καλά αλλά όχι υπερβο-λικά καλλιεργημένα εδάφη. Πολλα-πλασιάζεται με βολβούς. Φυτεύουμε τις σκελίδες με την κορυφή προς τα πάνω και σε βάθος 5 εκ. Πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση 20-25 εκ. η μια από την άλλη, με 30 εκ. ανά-μεσα στις σειρές. Πρέπει να φυτεύ-εται προς το τέλος του φθινοπώρου, ώστε να είναι έτοιμη η σοδειά στις αρχές του επόμενου χρόνου. Μπο-ρεί να φυτευτεί και την άνοιξη για μια σοδειά πιο αργά μέσα στο χρό-νο. Μπορούμε να το φυτέψουμε μό-νο του, αλλά είναι καλύτερα να το φυτέψουμε μαζί με άλλα φυτά. Κα-θώς το φυτό ωριμάζει, το κοτσάνι, τα φύλλα και οι ρίζες εξασθενούν και τότε είναι έτοιμο να κοπεί. Αυτό πρέπει να γίνεται όταν ο καιρός είναι καλός. Το σκόρδο έχει πολλές φαρ-μακευτικές ιδιότητες.

ΣΥΡΙΓΓΑ ή πασχαλιά: Θάμνος ή δέντρο φυλλοβόλο, ύψους 1-6 μ., με άνθη μπλε, ιώδη ή άσπρα. Καλ-λιεργείται ως καλλωπιστικό σε κή-πους και πάρκα σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές, αλλά και ημι-ορεινές περιοχές και σε χωράφια κυ-ρίως ποτιστικά, μέτριας γονιμότη-τας-πλούσια. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 2 επί 3 μ. Ανθίζει τους μήνες Απρίλιο, Μάιο. Τα άνθη συλλέγονται όταν ανοίξουν. Εί-ναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό, μελισσοτροφικό και καλλωπιστικό.

ΤΑΝΑΚΗΤΟ ή αθανασία: Πολυ-ετής πόα, ύψους 60-120 εκ., με άν-θη κίτρινα. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές δροσερές περιοχές και σε χωράφια ξηρικά υγρά ή ποτιστικά μέτριας γονιμότητας. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με παραφυάδες. Η μεταφύτευ-ση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοι-ξη σε αποστάσεις 50-60 επί 70-80 εκ. Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το υπέργειο τμήμα του συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό.

ΤΙΛΙΟ ή φλαμουριά ή σφεντάμι: Είναι φυλλοβόλο δέντρο, ύψους 15-25 μ., με άνθη κιτρινόασπρα. Αυτο-φύεται σε δάση κοντά σε υγρά μέρη, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα. Ευδοκι-μεί σε ημιορεινές και πεδινές δροσερές πε-ριοχές και σε χωράφια μέτριας γονιμότητας-

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΕΝΘΕΤΟ

22 ΕΝΘΕΤΟ

Τα αρωματικά φυτά και τα βότανα είχαν μια ιδιαίτερη θέση σε όλους τους αρχαί-

ους λαούς. Πάντα θεωρήθηκαν σαν η έκφραση της γενναιοδωρίας της μητέρας Φύσης καθώς και η έκφρα-ση της ομορφιάς. Και είναι γνωστό ότι, αν τα φυτά είναι παιδιά της Γης, είναι επίσης και παιδιά του Ουρα-νού, καθώς δέχονται επιδράσεις όχι μόνο από τον ήλιο αλλά και από τους πλανήτες. Έτσι, τα φυτά παίρ-νουν τις μορφές τους, ανάλογα με το στοιχείο (γη, νερό, αέρας, φω-τιά) που επικρατεί σε καθένα από αυτά και ανάλογα με τις πλανητικές επιδράσεις που δέχονται. Λέγεται επίσης ότι τα λουλούδια είναι αστέ-ρια που έπεσαν στη γη. Τα φυτά μάς

προσφέρουν τροφή, οξυγόνο, άρω-μα, ομορφιά και γενικότερα υγεία σε όλα τα επίπεδα.

Οι θεραπευτικές ιδιότητές τους ήταν γνωστές από πολύ πα-λιά. Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπ-ποκράτης, είχε μιλήσει αρκετά για τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυ-τών. Με το ίδιο θέμα ασχολήθηκαν και ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρί-δης αργότερα. Αυτή η αναγνώριση της θεραπευτικής αξίας των φυτών δεν απαντάται μονάχα στην Ελλά-δα. Οι Κινέζοι, οι Σουμέριοι, οι Βα-βυλώνιοι, οι Αιγύπτιοι αναγνώριζαν επίσης την αξία τους.

Σημαντική ήταν και η συμβολή του Παράκελσου σ’ αυτό το θέμα. Αυτός ο μεγάλος αλχημιστής και γι-

ατρός πρέσβευε τη χρήση του με-γάλου φαρμακείου της φύσης και υποστήριζε ότι η μορφή των φυ-τών είναι ενδεικτική των ασθενει-ών που θεραπεύουν .

Με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη της επιστήμης, αυ-τές οι απόψεις ξεχάστηκαν ή περι-φρονήθηκαν. Είναι γνωστό βέβαια ότι πολλά φάρμακα χρησιμοποιούν σαν πρώτη ύλη τα φυτά. Το ίδιο γί-νεται με τα καλλυντικά και τα αρώ-ματα. Στην εποχή μας, οι άνθρωποι αρχίζουν να ενδιαφέρονται ξανά για αυτά τα θέματα, στην προσπά-θειά τους να ζήσουν πιο φυσικά. Έτσι, η βοτανοθεραπεία, η αρωμα-τοθεραπεία ή η θεραπεία με τα αν-θοϊάματα αρχίζουν να κερδίζουν

ξανά έδαφος. Αλλά, ακόμη κι αν κάποιες φορές περιφρονήθηκαν οι θεραπευτικές ιδιότητες των φυ-τών, όμως ποτέ τα λουλούδια δε σταμάτησαν να συνοδεύουν τον άνθρωπο, από τις πιο καθημερινές μέχρι τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής του. Όλοι αναγνωρίζουν ότι τα λουλούδια αποτελούν έκ-φραση της ομορφιάς και είναι ικα-νά να εκφράσουν ένα πλήθος συ-ναισθημάτων.

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε φα-ντάζει σημαντική ευκαιρία για τους γεωργούς της Δυτικής Μακεδονίας να ασχοληθούν σοβαρά με την καλ-λιέργεια των αρωματικών φυτών σε μία προσπάθεια συμπλήρωσης του γεωργικού εισοδήματος τους.

Αρωματικά & Φαρμακευτικά Φυτά από την Αρχαία Ελλάδα ως σήμερα

πλούσια, ποτιστικά. Πολ-λαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπο-

ρείο αμέσως μετά τη συλλογή του, με παραφυάδες και με φυτά που αναπτύσσονται κάτω από μεγάλα δέ-ντρα. Η φύτευση γίνεται το φθινόπω-ρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 6-8 μ. Ανθίζει τους μήνες Ιούνιο-Ιούλιο. Τα άνθη μαζί ή χωρίς τα παράνθια φύλ-λα συλλέγονται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευ-τικό και μελισσοτροφικό.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ: Φυλλοβόλος θάμνος, ύψους 1-2 μ., με άνθη ρό-δινα. Ευδοκιμεί σε ημιορεινές περι-οχές και σε χωράφια μέσης σύστα-σης-πλούσια, ποτιστικά, στραγγερά. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η μεταφύτευ-ση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοι-ξη σε αποστάσεις περίπου 1,20 επί 2 μ. Ανθίζει Απρίλιο με Μάιο. Τα τρι-αντάφυλλα συλλέγονται λίγο πριν ανοίξουν τις πρωινές ώρες. Είναι φυ-τό αρωματικό, φαρμακευτικό και με-λισσοτροφικό.

ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ: Πολυετής πόα, με άνθη έντονα κίτρινα. Αυτο-φύεται σε βραχώδη μέρη και σε υψό-μετρο πάνω από 1000 μ. Ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα, πετρώδη, μέτριας γονι-μότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο και με παραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 50-60 εκ. Ανθίζει τους μήνες Ιούλιο, Αύγου-στο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό αρω-ματικό, φαρμακευτικό και μελισσο-τροφικό.

ΥΠΕΡΙΚΟ ή βάλσαμο: Πολυε-τής πόα, ύψους 30-40 εκ. και άνθη κιτρινόχρυσα. Αυτοφύεται σε χέρ-σα και καλλιεργημένα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χω-ράφια φτωχά-μέτριας γονιμότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπορ που σπέρνεται σε σπορείο και με πα-ραφυάδες. Η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε απο-στάσεις 40-50 επί 50-60 εκ. Ανθί-ζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμ-βριο. Το υπέργειο τμήμα συλλέγεται σε πλήρη άνθηση. Είναι φυτό φαρ-μακευτικό.

ΧΑΜΟΜΗΛΙ: Μονοετές φυτό, ύψους 10-35 εκ. και άνθη ασπροκί-τρινα. Αυτοφύεται σε χέρσα και καλ-λιεργημένα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο κλίμα και σε χωράφια φτωχά-μέτριας γονι-μότητας, ξηρικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται απευθείας στο χωράφι στα πεταχτά ή σε γραμ-μές που απέχουν 40-50 εκ. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Τα άνθη συλλέγονται όταν ανοίξουν κα-λά. Είναι φυτό αρωματικό, φαρμα-κευτικό και μελισσοτροφικό.

ΧΡΥΣΟΧΟΡΤΟ: Πολυετής πόα χωρίς βλαστό και άνθη. Έχει φύλ-λα στενόμακρα και ύψος 10-15 εκ. Αυτοφύεται σε βράχους και ερείπια κτισμάτων σε όλη την Ελλάδα. Ευ-δοκιμεί σε πετρώδεις ή βραχώδεις τοποθεσίες από τα χαμηλά μέχρι τα υποαλπικά υψόμετρα. Πολλαπλασι-άζεται με σπόρια που στην αυτοφυή κατάσταση διασκορπίζονται μόνα τους και με παραφυάδες.

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

23

Τα αρωματικά και φαρμακευ-τικά φυτά καλλιεργούνται εί-τε για τα αιθέρια έλαια είτε

για τις ξηρές δρόγες τους. Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην αρωματοποιία, την σαπωνοποι-εία, τη ζαχαροπλαστική, την οδο-ντοκρεμοποιία, τη βιομηχανία τρο-φίμων, τη βιομηχανία ζωοτροφών (ριγανέλαιο), τη φαρμακευτική κα. Αντίθετα οι ξηρές δρόγες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρα-σκευή ροφημάτων και για την λήψη ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών όπως είναι τα αλκαλοειδή, τα φλα-βονοειδή οι γλυκοζίτες κλπ.

Σύγχρονες έρευνες απέδειξαν, ότι η δράση των φαρμακευτικών φυ-τών, οφείλεται σε ένα σχετικά μικρό αριθμό συστατικών, τα ονομαζόμενα δραστικά συστατικά, που παράγο-νται από τα φυτά. Όλες οι άλλες ου-σίες του φυτού που δεν είναι ενεργά στοιχεία, θεωρήθηκαν από ορισμέ-νους μελετητές σαν αδρανείς ουσίες ή σαν μη χρήσιμες.

Τα ενεργά στοιχεία ενός σημα-ντικού αριθμού βοτάνων, είναι ακό-μη άγνωστα, γιατί τα χημικά συστα-τικά δεν έχουν ακόμη απομονωθεί και ορισθεί, ή γνωρίζουμε μόνο ένα μέρος της δραστικότητας του φυ-σικού φαρμάκου. Σ: αυτές τις περι-πτώσεις, πρέπει να καταφύγουμε σε γνώσεις που κατέχουμε για να παρα-σκευάσουμε ένα ενεργό φάρμακο ή εκχύλισμα.

Η φαρμακευτική δράση των βο-τάνων, είναι κατά καιρούς κάτω του αναμενόμενου. Σε πολλές περιπτώ-σεις αυτό, γιατί έχουν υποβληθεί σε λανθασμένη πορεία εξαγωγής, που ολικά ή μερικά καταστρέφει την δρα-στικότητα τους. Από την άλλη πλευ-ρά στην «λαϊκή ιατρική» υπάρχει μια τάση να ενισχύεται η δράση των φαρμακευτικών φυτών ή να τους αποδίδονται ιδιότητες που δεν μπο-ρούν να δικαιολογηθούν από τα χη-

μικά συστατικά του φυτού. Κανείς δεν μπορεί να θεραπεύει τη φυ-ματίωση, τα αφροδίσια νοσήματα ή ορισμένες ηπατικές διαταραχές με φαρμακευτικά φυτά. Σ’ αυτές τις πε-ριπτώσεις παρέχουν μια βοηθητική θεραπεία.

Για ήπιες ασθένειες, εν τούτοις, όπως ρίγανη, φλεγμονή του βλεννο-γόνου του στόματος και του λάρυγ-γα, για πεπτικές διαταραχές, διάρ-ροιες κ.τ.λ., τα φαρμακευτικά φυτά μπορούν να αποδειχθούν αποτελε-σματικά, ακόμα και αν χρησιμοποι-ούνται από μη αρμόδιους. Επίσης, για σοβαρότερες ασθένειες, όπως για παράδειγμα ορισμένα δερμα-τικά εξανθήματα, ή ασθένειες των πνευμόνων, η θεραπεία με φαρμα-κευτικά φυτά μπορεί να ενισχύσει την θεραπεία που γίνεται με ιατρική συμβουλή. Σε εμφανείς περιπτώσεις σοβαρής ασθένειας. είναι απόλυτα σημαντικό να ζητηθεί η συμβουλή του ιατρού, ο οποίος λόγω της επι-στημονικής του κατάρτισης, μπο-ρεί να διαγνώσει και να δώσει την αρμόζουσα θεραπεία. Όταν καλείται ο ιατρός, δεν πρέπει να χρησιμοποι-είται και ένα φαρμακευτικό φυτό. χωρίς την καθοδήγηση του ή την συγκατάθεση του. Η συμπλη-ρωματική θεραπεία που λαμβάνεται από τον ασθενή, μπορεί να είναι ενά-ντια στη θεραπεία που επιθυμεί ο ια-τρός και μπορεί να την εμποδίσει εξ’ ολοκλήρου.

Παρασκευάσματα Φαρμακευτικών Φυτών

Εγχύματα, Αφεψήματα, Βάμ-ματα, Κάψουλες και σκόνες, Τονω-τικά κρασιά, Σιρόπια, Έλαια με έγ-χυση, Αλοιφές, Κρέμες, Κομπρέσες και λοσιόν.

ΕΓΧΥΜΑΤΑΤο έγχυμα είναι ο απλούστερος

τρόπος επεξεργασίας για τα πλέον ντελικάτα υπέργεια μέρη των φυ-

τών, ειδικότερα δε των φύλλων και των ανθέων είτε για την παρασκευή γιατρικών, είτε αναζωογονητικών και χαλαρωτικών ποτών. Γίνονται με τρόπο παρόμοιο όπως το τσάι, χρη-σιμοποιώντας είτε ένα βότανο μόνο του, είτε διάφορα βότανα σε συνδυ-ασμό, μπορεί να το πιει κανείς κρύο ή ζεστό.

ΑΦΕΨΗΜΑΤΑΟι ρίζες, ο φλοιός κλωνάρια και

οι καρποί, συνήθως απαιτούν μια πιο ισχυρή επεξεργασία από τα φύλλα ή τα λουλούδια για να επιτευχθεί η εξαγωγή των φαρμακευτικών τους συστατικών. Το αφέψημα περιλαμ-βάνει το σιγανό βρασμό αυτών των ανθεκτικότερων μερών σε νερό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί νωπό ή αποξηραμένο υλικό από τα φυτά, το οποίο θα πρέπει να έχει κοπεί ή να έχει σπαστεί σε μικρά κομμάτια, πριν από την αφέψηση. Όπως και τα εγχύματα, τα αφεψήματα μπορούν να ληφθούν είτε ζεστά είτε κρύα.

ΒΑΜΜΑΤΑΤα βάμματα γίνονται με την εμ-

βάπτιση του βοτάνου σε αλκοόλ. Αυ-τό βοηθάει την διάλυση των ενεργών συστατικών του φυτού, παρέχοντας στα βάμματα μια κάπως εντονότερη δραστικότητα από τα εγχύματα ή τα αφεψήματα. Μπορούν να χρησιμο-ποιηθούν και μετά από δύο χρόνια από την παρασκευή τους.

ΚΑΨΟΥΛΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΝΕΣΤα βότανα σε σκόνη μπορούν

να ληφθούν εύκολα με την μορφή κάψουλας, αλλά μπορούν επίσης να πασπαλιστούν πάνω σε τροφή ή να χορηγηθούν με νερό. Εξωτερι-κά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πούδρα ή να αναμειχθούν με βάμμα-τα και να χρησιμοποιηθούν με την μορφή καταπλάσματος.

ΤΟΝΩΤΙΚΑ ΚΡΑΣΙΑΤα τονωτικά κρασιά είναι ένας

ευχαρίστως τρόπος για την λήψη δυ-ναμωτικών και τονωτικών βοτάνων, με στόχο την ενίσχυση της ζωτικό-τητας και την βελτίωση της πέψης. Χωρίς να έχουν αυστηρά φαρμακευ-τική χρήση και χωρίς να είναι μόνον ένας τρόπος ικανοποίησης του ου-ρανίσκου. Τα τονωτικά κρασιά παρα-

σκευάζονται με την εμβάπτιση το-νωτικών βοτάνων, όπως η κινέζικη αγγελική, ή πικρών στη γεύση βοτά-νων, όπως ο πικροθάμνος, σε λευκά ή κόκκινα κρασιά για χρονικό διά-στημα μερικών εβδομάδων.

ΣΙΡΟΠΙΑΤο μέλι και η αραφινάριστη ζά-

χαρη, είναι αποτελεσματικά συντη-ρητικά μέσα και μπορούν να αναμει-χθούν με εγχύματα και αφεψήματα για την παρασκευή σιροπιών και καρ-διοτονωτικών ποτών. Το σιρόπι γίνε-ται με την ανάμειξη, σε ίσες αναλο-γίες ενός εγχύματος ή αφεψήματος από τη μία, και μελιού ή ανανούρι-στης ζάχαρης από την άλλη. Στο σιρόπι αφού κρυώσει, μπορούν να προστεθούν μικρές ποσότητες κα-θαρού βάμματος.

ΈΛΑΙΑ ΜΕ ΕΓΧΥΣΗΗ έγχυση ενός βοτάνου σε

έλαιο, επιτρέπει στα ενεργά λιπο-διαλυτά συστατικά του να εκχειλι-στούν. Τα εν θερμώ εγχεόμενα βότα-να σε έλαια, βράζονται σιγανά ενώ τα εν ψυχρώ εγχεόμενα, θερμαίνο-νται με φυσικό τρόπο υπό την επή-ρεια της ηλιακής ακτινοβολίας.

ΑΛΟΙΦΕΣΟι αλοιφές περιέχουν έλαια και

λίπη και αντίθετα από τις κρέμες, δεν περιέχουν νερό. Κατά συνέπεια οι αλοιφές σχηματίζουν ένα λεπτό ξεχωριστό στρώμα στην επιφάνεια του δέρματος.

ΚΡΕΜΕΣΗ παρασκευή κρέμας περιλαμ-

βάνει το συνδυασμό ελαίου ή λίπους και νερού σε γαλάκτωμα. Αντίθετα με τις αλοιφές, οι κρέμες απορρο-φούνται από το δέρμα και έχουν το πλεονέκτημα να δροσίζουν και να καταπραΰνουν το δέρμα, ενώ ταυτό-χρονα του επιτρέπουν να αναπνέει και να ιδρώνει φυσιολογικά.

ΚΟΜΠΡΕΣΕΣ ΚΑΙ ΛΟΣΙΟΝΟι λοσιόν είναι βοτανικά παρα-

σκευάσματα με υδατική βάση, όπως εγχύματα, αφεψήματα, ή αραιωμέ-να βάμματα, που χρησιμοποιούνται για πλύσεις σε ερεθισμούς ή φλεγ-μονές του δέρματος. Οι κομπρέσες είναι πανιά εμβαπτισμένα σε λοσιόν και τοποθετούνται πάνω στο δέρμα.

ΕΝΘΕΤΟ

Η χρήση των φαρμακευτικών φυτών

τoυΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

ΓΕΩΠΟΝΟΥ

24 ΕΝΘΕΤΟ

Η χλωρίδα της Ελλάδας αποτελείται από περισ-σότερα από 6000 είδη ανώτερων φυτών από τα

οποία 500-600 χαρακτηρίζονται ως αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (Παπαναγίωτου κα 2001, Σκρουμπής 1998). Πολλά από τα είδη των φυτών που δεν αναφέρονται ως αρωματικά και φαρμακευτικά δεν έχουν ερευ-νηθεί ως προς τις φαρμακευτικές ιδι-ότητες των συστατικών τους.

Η πλούσια χλωρίδα της Ελλάδας σε αρωματικά και φαρμακευτικά φυ-τά την κάνει ένα ιδανικό μέρος για την καλλιέργεια πολλών από τα πα-ραπάνω φυτά. Παρόλα αυτά η εξά-πλωση της καλλιέργειας τους στην Ελλάδα είναι περιορισμένη και έχει περισσότερο τοπική σημασία. Τα ση-μαντικότερα αρωματικά και φαρμα-κευτικά φυτά που καλλιεργούνται σήμερα στην Ελλάδα είναι 8: βασι-λικός, γλυκάνισος, δίκταμος, κρό-κος, μάραθος, μέντα, ρίγανη, τσάι του βουνού.

Οικονομική σημασία των αρωματι-κών και φαρμακευτικών φυτών.

Το παγκόσμιο εμπόριο αρωματι-κών φυτών ως πρώτη ύλη ανέρχεται στους 440.000 τόνους με συνολική αξία 1,3 δις δολαρίων (ΗΠΑ), το 25 % του οποίου διακινείται στην Ευ-ρώπη. Οι κυριότερες χώρες που πα-ράγουν και εξάγουν αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά είναι: η Βουλ-γαρία, Τουρκία, Αλβανία Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Κροατία. Αντίθετα οι κυριότερες χώρες που εισάγουν αρωματικά φυτά είναι η Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Αγγλία, Ελ-βετία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο (Παπαναγίωτου κα 2001, Παπανα-γίωτου και Παπανικολάου 2004).

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση καλλιερ-γούνται 650.000 στρέμματα με κύ-ριες χώρες παραγωγής τους την Γαλ-λία (250.000 στρ.), Ισπανία (190.000 στρ.), Γερμανία (57.000 στρ.) Αυ-στρία (43.000 στρ.). Στην Ελλάδα η καλλιεργούμενη έκταση το 2003 ανερχόταν στα 23.000 στρ. με πα-ραγωγή 3000 τόνων.

Η συνολική καλλιεργούμενη έκταση στην Ελλάδα ανέρχεται στα 40 εκατομμύρια στρέμματα, από αυτά το 67 % αποτελείται από φυ-τά μεγάλης καλλιέργειας (συμπερι-λαμβανομένων και των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών), το 24 % είναι δενδρώδεις καλλιέργειες, το 5 % είναι αμπέλια και το 4 % είναι λα-χανοκομικές καλλιέργειες (Σχήμα 1).

Από τα φυτά μεγάλης καλλιέρ-γειας το μεγαλύτερο μέρος κατέ-χουν τα σιτηρά (χειμερινά και εαρινά σιτηρά) με το 60 % της καλλιεργού-μενης έκτασης ακολουθούν τα βιο-

μηχανικά φυτά (ζαχαρότευτλα, κα-πνός, βαμβάκι, ελαιοδοτικά) με 25 %, τα κτηνοτροφικά φυτά 13,70 %, τα βρώσιμα όσπρια με 1,28 % και τέ-λος τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά με 0,02 % (Σχήμα 2).

Οι διεθνείς τιμές των αρωματι-κών και φαρμακευτικών φυτών είναι ιδιαίτερα υψηλές όπως φαίνεται και από τον πίνακα 1. Η τιμή τους κυμαί-νεται από 2,2 € /kg μέχρι και 12 € /kg που είναι από τις υψηλότερες τι-

μές που παρατηρούνται σε αγροτικά προϊόντα. Η καλλιεργούμενη έκτα-ση με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στην Ελλάδα παρουσίασε αυ-ξομείωση. Το 1981 κυμαινόταν στα 38.791 στρέμματα, ενώ το 1991 ήταν 17.860 και το 2002 έφτασε τα 23.074 στρέμματα.

Παρόμοια τάση ακολούθησε και η συνολική παραγωγή η οποία ήταν το 1981 στους 3.116 τόνους,

το 1991 έφτασε στους 1.182 και το 2002 στους 3.186 τόνους. Ακόμη, η μέση στρεμματική απόδοση του προ-ϊόντος κυμαίνεται ευρέως από 0,7 kg /στρ. (στην περίπτωση του κρόκου) μέχρι και 738 kg (στην περίπτωση του δυόσμου).

Η ακαθάριστη πρόσοδος είναι επίσης αξιόλογη και κυμαίνεται από 152 €/στρ. στην περίπτωση του γλυ-κάνισου και του μάραθου και μπορεί να φτάσει μέχρι και 2935 €/στρ στην

περίπτωση του λυκίσκου.

Μεταποίηση και συσκευασία των αρωματικών φυτών στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα υπάρχουν 20-25 μονάδες ξήρανσης και συσκευασί-ας αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών που βρίσκονται στην Αθήνα (4), Αργολίδα (3), Ηράκλειο (5), Κιλ-κίς (1), Κοζάνη (1), Χίος (1), Σάμος (1), Λακωνία (1), Μαγνησία (1), Πειραι-

άς (2), Ροδόπη (1). Οι μονάδες αυτές επεξεργάζονται τα βασικά αρωματι-κά φυτά που προέρχονται από καλλι-έργεια ή από εισαγωγή της πρώτης ύλης. Ακόμη υπάρχουν τρεις βιοτε-χνίες παραγωγής ριγανέλαιου (Καρ-δίτσα, Κιλκίς και Κομοτηνή).

Εμπορία αρωματικών φυτών στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα εισάγονται περί-που 3000 τόνοι αρωματικά και φαρ-μακευτικά φυτά συνολικής αξίας 5 εκατομμυρίων ευρώ (τσάι, ρίγανη, μάραθος, γλυκάνισος) και εξάγονται περίπου 1100 τόνοι (ρίγανη, φασκό-μηλο, ρίζες γλυκόριζας, κρόκος, μα-στίχα Χίου και αιθέρια έλαια) συνο-λικής αξίας 12 εκατομμυρίων ευρώ.

Κίνητρα για την προώθηση των αρωματικών φυτών

Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινή-σει μια εκστρατεία από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αύξηση των καλλιεργούμε-νων εκτάσεων με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στα 100.000 στρέμματα μέχρι το έτος 2010.

Στην Δυτική Μακεδονία από τα 1100 είδη Α.Φ.Φ. που χρησιμοποί-ει η ιατρική τα 450 είδη είναι αυτο-φυή. Γίνονται συστηματικές προ-σπάθειες για την προστασία της αυτοφυούς χλωρίδας, την ίδρυση μονάδων μεταποίησης,(π.χ η εταιρία DIOSCURIDES OE στον δήμο Μου-ρικίου) τον εκσυγχρονισμό των υφι-σταμένων μονάδων μεταποίησης και την προώθηση των προϊόντων αυτών

Σπουδαιότητα των αρωματικών φυτών για την ελληνική οικονομία

Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά άρχισαν να αποκτούν ενδιαφέ-ρον λόγω της αλλαγής στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθει-ες, του ενδιαφέροντος για το περι-βάλλον, της ανάγκης διατήρησης τροφίμων (έχουν αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες), της εκτεταμένης χρήσης αρωμάτων και των πολυάριθμων φαρμακευτικών τους χρήσεων (πχ. βότανα, αρωμα-τοθεραπεία).

Η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών μπορεί να συμβάλει στην:1. Αναδιάρθρωση καλλιεργειών2. Εκμετάλλευση φτωχών και εγκα-ταλειμμένων χωραφιών. 3. Αύξηση γεωργικού εισοδήματος 4. Δημιουργία μικρών βιομηχανικών μονάδων5. Αξιοποίηση γυναικείων, παιδικών και μεγάλης ηλικίας χεριών.6. Ανάπτυξη της μελισσοκομίας7. Τουριστική αξιοποίηση διαφόρων περιοχών8. Εξοικονόμηση συναλλάγματος 9. Προστασία της χλωρίδας

Σημασία των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών

 

 

 

Πίνακας 1. Διεθνείς τιμές ορισμένων αρωματικών φυτών στην αγορά της Μεγάλης Βρετανίας (Πηγή Π«παναγνώτου 2002).

Σχήμα 2. Κατανομή των φυτών μεγάλης καλλιέργειας στην Ελλάδα.

25

Η νέα θεώρηση, από τη δεκαε-τία του 1970, διεκδικεί ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο στην προ-βληματική της ανάπτυξης του γεωρ-γικού τομέα και ευρύτερα κάθε το-μέα της οικονομίας.

Η ανάλυση βέβαια δε μπορεί να είναι εξαντλητική, όχι μόνον εξαι-τίας του περιορισμένου φιλόξενου χώρου, αλλά και εξαιτίας της αδυνα-μίας πραγματοποίησης ειδικής επι-τόπιας έρευνας σε κάθε Νομό της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία απαι-τεί περισσότερο χρόνο και πόρους. Ελπίζουμε πως, αν κατανοηθεί η ση-μασία της αειφορικής θεώρησης των αναπτυξιακών θεμάτων της γεωργί-ας, να πάρει και την πρέπουσα θέση στα αναπτυξιακά θέματα της Δυτι-κής Μακεδονίας και της χώρας μας, γενικότερα.

Από πολλά χρόνια δηλώνεται κατηγορηματικά ότι όσες γεωργίες πρασινίσουν θα είναι και αυτές οι οποίες θα ευημερήσουν τα επόμε-να χρόνια. Η διαπίστωση αυτή απο-κτά μεγαλύτερη αξία στη σημερινή εποχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της ανόδου των τιμών των τροφίμων στα επόμενα έτη ως απο-τέλεσμα των κλιματικών αλλαγών, της αύξησης του παγκόσμιου πλη-θυσμού και της στροφής προς την παραγωγή βιοκαυσίμων.

Η αειφορική γεωργία ήρθε ως απάντηση στα αδιέξοδα της συμβα-τικής ή σύγχρονης ή χημικής γεωργί-ας την οποία ασκούμε σήμερα. Είναι μια προσπάθεια να διασφαλίσουμε την ικανότητα των γεωργικών πόρων να συνεχίσουν να παράγουν τρόφιμα και άλλες ύλες απαραίτητες για την επιβίωση των ανθρώπων, όχι μόνο για μερικές ακόμα δεκαετίες αλλά εσαεί.

Η αειφορική γεωργία προσεγγί-ζει τα θέματα της γεωργικής παρα-γωγής εξετάζοντας το σύνολο του γεωργικού συστήματος. Προσπαθεί να εξισορροπήσει την προστασία του περιβάλ¬λοντος, την κοινωνική ισό-τητα και την οικονομική βιωσιμότη-τα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Παράλληλα, φροντίζει για τη διαγε-νεακή ασφάλεια στη διαθεσιμότητα της τροφής και των άλλων προϊόντων που παράγει η γεωργία.

Η αειφορική γεωργία για να κα-ταστεί πραγματικότητα πρέπει να στηριχθεί στις παρακάτω τέσσερις βασικές αρχές: 1. διατήρηση των φυ-σικών πόρων που στηρίζουν τη γεωρ-γία, 2. ελαχιστοποίηση των εισροών που προέρχονται εκτός της γεωργι-κής εκμετάλ¬λευσης, 3. διαχείρι-ση και όχι έλεγχος των εχθρών και παρασίτων μέσα από εσωτερι¬κούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς, 4. επα-νάκαμψη του γεωργικού συστήματος

από τις διαταραχές που προκαλεί η καλλιέργεια και η συγκομιδή. Οι αρ-χές αυτές συνοψίζονται στον παρα-κάτω απλό ορισμό για την αειφορική γεωργία: «Αειφορική είναι η γεωρ-γία η οποία παράγει τρόφιμα, ζωο-τροφές και φυτικές ίνες σήμερα με τρόπους (γεωργικές πρακτικές) που εξασφαλίζουν τη δυνατότητά μας να παράγουμε τα ίδια προϊόντα και στο μέλλον».

Η πορεία προς την αειφορική γεωργία πρέπει σύντομα να κατα-στεί μια συνειδητή επιλογή όλων των εμπλεκομένων φορέων οι οποί-οι οφείλουν να ενσωματώσουν τις αρχές της στις κοινωνικές αξίες και πρακτικές της καθημερινής ζωής, στην εκπαίδευση και στην τοπική οι-κονομία. Η μετάβαση δεν είναι δύ-σκολη αν αναλογιστούμε ότι ο Μα-κεδονικός χώρος είναι γεμάτος από αειφορικές πρακτικές που μας κλη-ρονόμησαν οι προηγούμενες γενιές και τις οποίες εμείς απεμπολήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Να αναφέ-ρουμε μερικά απλά και χαρακτηρι-στικά παραδείγματα.

Η Μακεδονική αρχιτεκτονική με τη χρήση ωμών πλιθιών δημιουργού-σε κατοικίες με εξαιρετική θερμική άνεση για τους ενοίκους της χειμώ-να και καλοκαίρι. Παράλληλα οι ημι-υπαίθριοι χώροι της, άριστα προσαρ-μοσμένοι στις κλιματικές συνθήκες του τόπου, παρείχαν προστασία, χώ-ρο εργασίας και αποθήκευσης τρο-φίμων. Κατασκευασμένοι από τοπι-κά υλικά, απολύτως ανακυκλώσιμα και χαμηλών ενεργειακών εισροών δεν δημιουργούσαν ρύπους στο πε-ριβάλλον όταν κάποια στιγμή η κα-τοικία έπρεπε να κατεδαφιστεί (βλ. εικόνα 1).

Ο συνδυασμός γεωργίας και κτηνοτροφίας οδηγούσε σε συμπλή-ρωση του ενός κλάδου από τον άλλο και αξιοποιούσε όλα τα γεννήματα

της γης. Στο παραδοσιακό Μακεδονι-κό νοικοκυριό δεν υπήρχαν υπολείμ-ματα ή απορρίμματα και τα θρεπτι-κά στοιχεία ανακυκλώνονταν μεταξύ φυτών, ζώων με παρεμβολή του εδά-φους. Η αμειψισπορά και το πολυ-καλλιεργητικό σύστημα μέσα στο οποίο κυρίαρχη ήταν η θέση των ψυ-χανθών βελτίωνε τη γονιμότητα των καλλιεργούμενων εδαφών.

Τέλος, ο συνδυασμός της συ-γκαλλιέργειας φασολιών με καλα-μπόκι ήταν μια άριστη επιλογή αφού έδινε τη δυνατότητα στο καλαμπόκι να εκμεταλλευθεί την ικανότητα των ψυχανθών να δεσμεύουν το άζωτο της ατμόσφαιρας του οποίου είχαν ιδιαίτερη ανάγκη, και στα ψυχανθή τη χρησιμοποίηση του στελέχους των καλαμποκιών για στήριξη.

Οι παραπάνω πρακτικές προκα-λούν εντύπωση στους σημερινούς μελετητές της αειφορικής γεωργίας γιατί δημιουργήθηκαν από ανθρώ-πους χωρίς επιστημονική κατάρτιση αλλά με μόνο εφόδιο την παρατήρη-ση και την επιθυμία να δημιουργή-σουν μια συμβιωτική σχέση με τον φυσικό κόσμο που τους περιέβαλε. Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να στραφεί το ενδιαφέρον της σύγχρο-νης γεωργικής έρευνας και πρακτι-κής και πρέπει να αναζητηθούν λύ-σεις αειφορικές, προσαρμοσμένες

στις ιδιαιτερότητες της κάθε γωνιάς του Ελλαδικού χώρου.

Μετά από αυτή τη σύντομη ει-σαγωγή, εύλογα οδηγούμαστε στο ερώτημα για το πόσο αειφορική εί-ναι η γεωργία στη Δυτική Μακεδονία και ποια διορθωτικά μέτρα είναι απα-ραίτητο να ληφθούν για να ενισχυθεί ο αειφορικός της χαρακτήρας. Λέ-γουμε να ενισχυθεί γιατί όπως ένας καλός και ενάρετος Χριστιανός δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, έτσι και η αειφορική γεωργία δεν μπορεί να οικοδομηθεί από τη μια καλλιεργητική περίοδο στην άλλη. Θα απαιτηθούν μακρο¬χρόνιες προ-σπάθειες για να απεξαρτηθούμε από τη χημική γεωργία και να βαδίσουμε σε μια γεωργία όπου δεν θα μετρού-νε τα βραχυχρόνια αλλά τα μακρο-χρόνια οφέλη που μπορεί να προ-σπορίσει στον άνθρωπο η γη και τα αγρο-οικοσυστήματά της.

Οι συντάκτες του παρόντος άρ-θρου είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια πρώτη αποτύπωση για τη γενέ-θλια γη των πατέρων τους, το Νομό Καστοριάς και ελπίζουν σε επόμενα τεύχη να έχουν την ευκαιρία να την παρουσιάσουν για να δείξουν στους σκεπτικιστές ότι τα όσα αναφέρουν δεν είναι θεωρητικά κατασκευάσμα-τα αλλά έχουν εφαρμογή στην απτή πραγματικότητα.

Αειφορική Γεωργική Ανάπτυξη στη Δυτική Μακεδονίατων

ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ. ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΣΤΟ Α.Π.Θ.

ΜΥΡΤΩΣ-ΔΟΜΝΑΣ Χ. ΠΥΡΟΒΕΤΣΗΤ. ΑΝ. ΚΑΘ. ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Εικόνα 1. Λαμπρό δείγμα αειφορικής αρχι-τεκτονικής δημιούργημα των ανθρώπων του Μακεδονικού χώρου

Γιατί η αλλαγή μπορεί να αποτύχειΟι λόγοι για τους οποίους μια αλλαγή μπορεί να αποτύχει είναι πολλοί, αλλά οι περισσότεροι προέρχονται μέσα από την ίδια την επιχείρηση.Ποιοι είναι οι πιo συνηθισμένοι:• Μη κατανόηση της φύσης της αλλαγής: Η αλλαγή είναι μια πορεία και όχι ο τελικός σταθμός.• Έλλειψη προγραμματισμού και προετοιμασίας: να κοιτάμε το τελικό αποτέλεσμα και να μη βλέπουμε τα ενδιάμεσα βήματα.• Η παράλειψη παρουσίασης και ανάλυσης ενός ξεκάθαρου οράματος στο προσωπικό.• Μπαίνουν στόχοι, αλλά πολύ μακριά στ μέλλον: Εξανεμίζεται εύκο-λα ο ενθουσιασμός, αν δεν υπάρχουν βραχυπρόθεσμες επιτυχίες και αντίστοιχη αναγνώριση.• Η λογική να γίνουν όλα γρήγορα: Η αλλαγή είναι κάτι περισσότερο από σεμινάρια μισής ημέρας, ανακοινώσεις ή πανό. • Κακή επικοινωνία: Δίνοντας πληροφορίες για την αλλαγή με δόσεις, δίνουμε στο περιβάλλον την αφορμή να αρχίσουν και να δυναμώσουν οι ψίθυροι. • Ο φόβος της αποτυχίας: Τι θα πρέπει να συμβεί, τι θα χαθεί, που θα βρεθώ, που θα καταλήξω, μήπως δεν ταιριάζουν σε μένα όλα αυτά τα καινούργια;• Κακή προηγούμενη εμπειρία από παρόμοιες εξαγγελίες, που φαίνε-ται να επαναλαμβάνεται.• Αντίσταση του προσωπικού, κυρίως από μεσαία στελέχη με περισσό-τερα από 15 χρόνια στην επιχείρηση.• Αλλαγή με παράλειψη θέσπισης κινήτρων σ’ αυτούς που θα τραβή-ξουν το φορτίο• Μη προετοιμασμένοι εργαζόμενοι, δηλαδή χωρίς την απαραίτητη συ-νεχή εκπαίδευση και ενημέρωση για το τι θα συμβεί.

Πηγή: Περιοδικό manager

26

Πρόκειται για ένα απομα-κρυσμένο ορεινό χωριό που κατάφερε μετά από συστηματική προ-

σπάθεια, όχι μόνο να σταθεί όρθιο, αλλά να γίνει πρότυπο ανάπτυξης. Για τη μεγάλη ανατροπή που έρχεται από την Ανάβρατου νομού Μαγνησί-ας. Στις δυτικές πλαγιές της Οθρυος, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων και σε απόσταση 40 xιλιομέτρων από την κοντινότερη κωμόπολη (τον Αλμυ-ρό), οι 700 κάτοικοι, όλοι τους κτη-νοτρόφοι, απολαμβάνουν εισοδή-ματα από 30 έως 100 χιλιάδες ευρώ και μια ποιότητα ζωής που μπορεί να συγκριθεί μόνο με την πλούσια Ελ-βετία.

Εδώ ο κόσμος δεν φεύγει προς τα αστικά κέντρα, αλλά επιστρέφει στο χωριό του. Με ποσοστό ανεργίας στο μηδέν και με μέσο όρο ηλικίας τα 40 έτη, ο πληθυσμός διπλασιάστηκε μέσα στα τελευταία 15 χρόνια.

Οι υποδομές του υποδειγμα-τικές: Το αιολικό πάρκο, που δίνει έσοδα 100.000 ευρώ ετησίως στην κοινότητα, τα τρία υπερσύγχρονα κτηνοτροφικά πάρκα που στεγάζουν το χειμώνα (όταν η Ανάβρα αποκλεί-εται από τα χιόνια) 25.000 ζώα, το πρότυπο σφαγείο, που θυμίζει χει-ρουργείο, το διώροφο πάρκινγκ των 60 θέσεων, το γυμναστήριο με τα τε-λευταίας τεχνολογίας μηχανήματα, τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπά-σκετ, το λαογραφικό μουσείο και φυ-σικά το περιβαλλοντικό-πολιτιστικό πάρκο, έκτασης 240 στρεμμάτων.

Η κοινωνική μέριμνα κατέ-χει πρώτιστη θέση: νηπιαγω-γείο και δημοτικό του «κουτι-ού», αγροτικό ιατρείο (πάντοτε στελεχωμένο),δωρεάν στέγαση για τους δασκάλους και τους γιατρούς, «Βοήθεια στο σπίτι», σχεδιασμός για γηροκομείο, ακόμα και για πισίνα!

Πoιο είναι άραγε το μυστικό της επιτυχίας; Πώς μια μειονεκτική περι-οχή κατάφερε το «θαύμα»; Η μάχη με τη μιζέρια άρχισε τις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν τα ηνία της κοινότητας πήρε ο Δημήτρης Τσου-καλάς, ένας άνθρωπος που άφησε την Αθήνα για να γυρίσει στο χωριό του και να προσφέρει στη γενέτει-ρά του. Με ένα διάλειμμα 4 χρόνων, είναι από τότε κοινοτάρχης της Ανά-βρας.

Η κατάσταση που συνάντησε ήταν απελπιστική. Τα γελάδια, οι χοίροι και τα πρόβατα κυκλοφορού-σαν ελεύθερα στο χωριό. Στους χω-ματόδρομους.

Δεν υπήρχε πουθενά άσφαλ-τος. Το χειμώνα περπατούσες μέσα στη λάσπη, το καλοκαίρι η σκόνη σε έπνιγε.

«Προτεραιότητά μας ήταν η κα-

τασκευή κτηνοτροφικών πάρκων για να μπει τέλος στην αναρχία που επι-κρατούσε. Με φως, νερό και σωστή δόμηση, σταβλίζουν τα ζώα τους το χειμώνα. Τους υπόλοιπους μήνες βό-σκουν ελεύθερα στα βουνά. Αυτός είναι και ο λόγος που το κρέας τους φημίζεται για την ξεχωριστή γεύση του. Η κτηνοτροφία είναι η πηγή των εισοδημάτων στην Ανάβρα», λέει ο πρόεδρος της κοινότητας. «Ισως εγώ είμαι ο πιο φτωχός του χωριού, αφού η σύνταξη που παίρνω από τη ΔΕΗ, όπου έφυγα με το βαθμό του επιθε-ωρητή, κυμαίνεται στα 2.500 ευρώ».

Βάσεις ανάπτυξης Η πρόοδος συνεχίστηκε με την κατασκευή του σφαγείου βιολογικής γραμμής, το μοναδικό δημόσιο στην Ελλάδα, με πιστοποίηση από τη ΔΗΩ. Ετσι μπήκε τάξη και δημιουργήθηκε η βάση για την ανάπτυξη της βιοκτηνοτροφίας, με συνέπεια οι παραγωγοί να κερδί-ζουν σημαντικά ποσά από τις επιδο-τήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με χρήματα της οποίας έγιναν οι παρα-πάνω υποδομές.

Ξύπνιος, σχολαστικός και με όραμα ο πρόεδρος παρακολουθεί ανελλιπώς κάθε κοινοτικό πρόγραμ-μα και το εκμεταλλεύεται δεόντως. Το μεγαλύτερο επίτευγμά του, όπως λέει ο ίδιος, είναι ότι κατάφερε να αλλάξει τη νοοτροπία των συγχωρι-ανών του. Στην αρχή έφεραν αντιρ-ρήσεις στα σχέδιά του, αλλά με επι-μονή και υπομονή τούς έπεισε. Τώρα τους καλεί να δημιουργήσουν τυ-ποποιητήρια για τα προϊόντα τους, ώστε να ολοκληρωθεί το φάσμα της βιολογικής παραγωγής. Η Ανάβρα δεν βάσισε την ανάπτυξή της στο κράτος. Ηθελε έσοδα δικά της. Ετσι, πριν από τρία χρόνια ολοκλήρωσε

το έργο του αιολικού πάρκου, με τις 20 ανεμογεννήτριες και ανάδοχο την ισπανική εταιρία Gamesa.

Το ρεύμα το αγοράζει η ΔΕΗ, ενώ η κοινότητα για τη χρήση του χώρου, που της ανήκει, εισπράττει έως και 100.000 ευρώ το χρόνο. Υπό δημοπράτηση βρίσκεται και η ανά-πτυξη υδροηλεκτρικού εργοστασί-ου, από το νερό των πηγών της Ανά-βρας. Από εκεί θα εισπράττονται άλλες 100.000 ευρώ. Η επιστροφή στις ρίζες είναι μια σταθερή πολιτι-κή για τον κ. Τσουκαλά. Για να ενι-σχυθεί κι άλλο ο πληθυσμός, έκανε επέκταση του οικισμού και δίνει οι-κόπεδα σε άστεγους δημότες στο μι-σό της αντικειμενικής τους αξίας και με αποπληρωμή σε 5 δόσεις.

Μετανάστες σε... ορεινό παρά-δεισο «Δεν μας λείπει τίποτα. Εγώ, παρόλο που γεννήθηκα στην Αθή-να, ήρθα στο χωριό των γονιών μου, μόλις γνώρισα εδώ, κατά τη διάρκεια των διακοπών, το σύζυγό μου τον Πα-ναγιώτη. Κάναμε τρία παιδιά. Δου-λεύουμε με τον άνδρα μου φροντί-ζοντας τα 100 γελάδια που έχουμε. Πηγαίνουμε γυμναστήριο, πίνουμε τα τσιπουράκια μας στις 5 ταβέρ-νες του χωριού και αν θέλουμε νυ-χτερινή ζωή πεταγόμαστε μέχρι τον Δομοκό ή τον Αλμυρό», λέει η Νίκη Μηλιώνη.

Οι ηλικιωμένοι αισθάνονται ασφάλεια με τη μόνιμη παρουσία της αγροτικής γιατρού. Η Ελένη Τρι-ανταφύλλου δέχεται 8 με 9 άτομα καθημερινά στο ιατρείο. Πήγε στην Ανάβρα στις 5 Αυγούστου και για τους επόμενους 9 μήνες που θα μείνει εκεί νιώθει τυχερή που βρέ-θηκε σε ένα τόσο φιλικό περιβάλ-λον. Μάλιστα, δεν επιβαρύνεται από

την τσέπη της, γιατί μένει σε διαμέ-ρισμα που της παραχώρησε η κοινό-τητα (όπως και οι τρεις δάσκαλοι). Ο Αποστόλης Καπέλος και ο Πολύζος Κανατούλης είναι δυο νέοι κτηνο-τρόφοι. Παίκτες στην ποδοσφαιρι-κή ομάδα του χωριού (Α.Ο. ΟΘΡΥΣ), κάθονται στο καφενείο και συζητούν πώς θα αντιμετωπίσουν τον ΔΟΜΟ-ΚΟ, την ισχυρότερη ομάδα της περι-οχής. Περηφανεύονται για την προα-γωγή στην Α’ Ερασιτεχνική, αλλά και για τα επιτεύγματα του χωριού τους. «Να πάτε να δείτε το περιβαλλοντικό πάρκο», μας λένε. Συναντάμε έναν παράδεισο. Αιωνόβια πλατάνια, σε μια διαδρομή πέντε χιλιομέτρων, με γεφύρια, παιδικές χαρές, πετρόκτι-στη διακόσμηση και με τους λαγούς και τα ελάφια να ξεπετάγονται μέσα από τα ξέφωτα, με φόντο τον υδάτι-νο κόσμο του Ενιππέα (παραπόταμου του Πηνειού).

Εδώ κρατάει ακόμα το έθιμο της δρυστέλας, όπου οι νοικοκυ-ραίοι πλένουν ρούχα και χαλιά με τα ορμητικά νερά των πηγών. Μια περιφραγμένη έκταση, συνολι-κού εμβαδού 240 στρεμμάτων, που αποτελεί ταυτόχρονα και μουσείο παράδοσης. Αλλη μια ευκαιρία για να εισπράττει η κοινότητα έσοδα, καθώς πολλά σχολεία εκδηλώνουν ενδιαφέρον για επίσκεψη και ανα-μένεται να μπει συμβολικό εισιτή-ριο για τα έξοδα συντήρησής του. Το πλέον μεγαλόπνοο σχέδιο, αυτή την περίοδο, είναι η επικείμενη εγκατά-σταση συστήματος τηλεθέρμανσης. Με προϋπολογισμό 1.700.000€ (από ευρωπαϊκά κονδύλια) και με μελέτη από το ΤΕΙ Κοζάνης η Περιφέρεια έχει πει ήδη το «ναι». Ένας κεντρι-κός λέβητας θα τοποθετηθεί στο πά-νω μέρος του χωριού και από εκεί θα διοχετεύονται υπόγειοι αγωγοί από τους δρόμους της Ανάβρας με καυ-τό νερό. Το κάθε σπίτι θα συνδέεται με το σύστημα και θα έχει ολόκλη-ρο το χειμώνα ζεστό νερό και θέρ-μανση, με μια ελάχιστη επιβάρυνση. Θα λειτουργεί με την καύση βιομά-ζας (κοπριές των ζώων, ξερά φύλλα, άχυρο κ.ά).Σχόλιο: μπορεί να συμβεί κάτι ανά-λογο και στην περιοχή μας; Ποιος ξέ-ρει, ο Θεός είναι μεγάλος.

Η περίπτωση της Ανάβρας

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

27

Παρακάτω περιγράφονται 22 επιτυχημένες πρακτικές για εξοικο-νόμηση ενέργειας σε μία κατοικία. Το πρόγραμμα «εξοικονόμηση κατ’ οίκον» αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κατοικιών και την ενεργειακή τους αναβάθμιση.

1. Περιοδική συντήρηση λεβή-των/καυστήρων και μέτρηση εσωτε-ρικού βαθμού απόδοσης καύσης από αδειούχους συντηρητές.

2. Εγκατάσταση αντισταθμιστι-κών θερμοστατών, που επιτρέπουν τη συνεχή λειτουργία του συστήμα-τος θέρμανσης στις πολυκατοικίες, αντί της διακοπτόμενης λειτουργί-ας του λέβητα, που αντενδείκνυται.

3. Αν το σπίτι έχει αυτόνομη θέρμανση, ρύθμιση του θερμοστάτη στους 20οC. Για κάθε βαθμό μείωσης (το χειμώνα) ή αύξησης (το καλοκαί-ρι) του θερμοστάτη επιτυγχάνεται 7-10% εξοικονόμηση ενέργειας.

4. Σωστή διάταξη και θέση των θερμαντικών σωμάτων (πχ. κάτω από παράθυρα), με τοποθέτηση θερμο-μονωτικών πλακών στη ράχη τους, ώστε να μειώνονται οι απώλειες από την υπερθέρμανση των τοίχων.

5. Αποφυγή χρήσης ηλεκτρικών θερμαστρών κατά τη διάρκεια της ημέρας, επειδή το ημερήσιο ρεύμα που είναι πιο ακριβό δεν πρέπει να καταναλώνεται για θέρμανση. Είναι πολύ προτιμότερο να χρησιμοποιή-σουμε θερμάστρες υγραερίου ή θερ-μοσυσσωρευτές.

6. Ρύθμιση της θερμοκρασίας αέρα των χώρων στους 19-20 βαθ-μούς Κελσίου τον χειμώνα και 26 βαθμούς το καλοκαίρι (κλιματισμός). Στην Αθήνα, η μείωση της θερμοκρα-σίας χώρου κατά 1 βαθμό, επιφέρει ΕΞΕ της τάξεως του 10%.

7. Οι χώροι στους οποίους ζού-με πρέπει να αερίζονται επαρκώς για λόγους δροσισμού και υγιεινής, με προτίμηση τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες. Οι τέντες ή οι περσί-δες πρέπει να είναι κατεβασμένες τη θερινή περίοδο κυρίως σε νότιο και δυτικό προσανατολισμό.

8. Η θέρμανση νερού χρήσης με ηλεκτρικό θερμοσίφωνα είναι καθα-ρή σπατάλη. Είναι πολύ προτιμότερο να εγκαταστήσουμε ένα μπόϊλερ με εναλλάκτη στο λεβητοστάσιο, που να ζεσταίνεται από τον λέβητα (πε-τρελαίου ή φυσικού αερίου) ή από τον ηλιακό θερμοσίφωνα.

9. Αν επιμείνουμε στον ηλε-κτρικό θερμοσίφωνα (Θ/Σ), πρέπει να διαλέξουμε έναν Θ/Σ κατακόρυ-φου τύπου, να μειώσουμε την θερ-μοκρασία του θερμοστάτη του στους

50 βαθμούς (αντί για τους 60οC), να εγκαταστήσουμε περισσοτέρους αποκεντρωμένους Θ/Σ αντί ενός κεντρικού Θ/Σ ώστε να αποφύγου-με την κατασκευή ενός εκτεταμένου και πολλές φορές μη μονωμένου δι-κτύου διανομής ζεστού νερού που τροφοδοτεί κουζίνα, μπάνια, κλπ.

10. Ένας ηλιακός θερμοσίφωνας καλής ποιότητος, τοποθετημένος σε σωστή θέση, μπορεί να λύσει το πρό-βλημα του ζεστού νερού χρήσης για 6 μήνες τουλάχιστον (Μάιος-Οκτώ-βριος). Μπορεί επίσης να τροφοδο-τεί το πλυντήριο ρούχων και πιάτων με ζεστό νερό, εφόσον τα πλυντήρια αυτά είναι του τύπου Hot Fill (διπλής παροχής, για ζεστό και κρύο νερό)

11. Να επιλέγουμε να κάνου-με ντους αντί για μπάνιο σε γεμάτη μπανιέρα.

12. Να πλένουμε τα πιάτα σε μια μικρή λεκάνη και όχι με ανοιχτή τη βρύση του ζεστού νερού.

13. Οι κουζίνες φυσικού αερίου ή υγραερίου καταναλώνουν λιγότε-ρο καύσιμο για το ίδιο αποτέλεσμα, αρκεί να χρησιμοποιούνται σωστά.

14. Όταν το φαγητό «πάρει βράση», πρέπει να χαμηλώνουμε τη φωτιά ώστε απλά να συντηρείται ο βρασμός. Η υπερβολική ατμοποίη-ση (φυσαλίδες), είναι σπατάλη για-τί, έτσι κι’ αλλιώς, η θερμοκρασία του νερού παραμένει στους 100 βαθ-μούς Κελσίου.

15. Οι φούρνοι νέας γενιάς έχουν πολύ καλύτερη θερμική μό-νωση (και στις 5 πλευρές τους) και καλύτερη απόδοση στην μεταφορά της θερμότητας λόγω του ανεμιστή-

ρα που κυκλοφορεί καυτό αέρα. Εί-ναι προτιμότερο να χρησιμοποιού-με σκεύη εμαγιέ ή μαυρισμένου χάλυβα που απορροφούν καλύτερα τη θερμότητα. Δεν ανοιγοκλείνου-με την πόρτα του φούρνου την ώρα που ψήνει. Δεν τον χρησιμοποιούμε για να ζεστάνουμε μικρή ποσότητα, γιατί ένα «ανεπαρκές γέμισμα» επη-ρεάζει αρνητικά την ειδική του κα-τανάλωση.

16. Γενικά, επιλέγουμε συ-σκευές (κλιματιστικά, ψυγείο, κα-ταψύκτη, πλυντήρια, κλπ) με υψη-λή ενεργειακή απόδοση (Α++,Α+,Α), διαβάζοντας προσεκτικά τις «ενερ-γειακές ετικέτες» τους πριν αγορά-σουμε.

17. Επιβάλλεται κάθε 2-3 χρόνια να κάνουμε πλήρη συντήρηση των κλιματιστικών μας, περιλαμβανομέ-νης και της εξωτερικής μονάδας. Κα-λό είναι να ελέγχουμε και το συνημ α (κατανάλωση αέργου ισχύος).

18. Όπου είναι δυνατόν, να αντικαθιστούμε τους λαμπτήρες πυ-ρακτώσεως στους χώρους του σπι-τιού μας, με λαμπτήρες φθορισμού (στην κουζίνα, σε διαδρόμους, απο-θήκες, βοηθητικούς χώρους, μπά-νια) ή με σύγχρονους λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης (Economy lamps) που έχουν 10-15 φόρες με-γαλύτερη διάρκεια ζωής και 80% λι-γότερη κατανάλωση από τους αντί-στοιχους λαμπτήρες πυρακτώσεως.

19. Να προτιμούμε φυσικό φω-τισμό έναντι του τεχνητού όπου εί-ναι εφικτό, τοπικό φωτισμό αντί του έντονου διάχυτου, ανοιχτούς χρω-ματισμούς στους τοίχους για να μην απορροφάται η φωτιστική ακτινοβο-λία και, βέβαια, να κλείνουμε τους διακόπτες όταν βγαίνουμε από τα δωμάτια.

20. Οι ανεμιστήρες οροφής εί-ναι μια αποτελεσματική λύση που μας επιτρέπει να αισθανόμαστε άνε-

τα το καλοκαίρι μέχρι τους 30 βαθ-μούς Κελσίου. Είναι ιδιαίτερα οικο-νομικοί (αναδεύουν τον αέρα) και υγιεινοί.

21. Είναι σωστό να κλείνουμε τις συσκευές μας από τον κεντρικό διακόπτη (ON/OFF) και όχι από το τηλεχειριστήριο (Stand-by). Για με-γαλύτερη ευκολία μπορούμε να συν-δέουμε τις συσκευές σε πολύμπριζο με διακόπτη ώστε με μία κίνηση να κλείνουμε μαζί τηλεοράσεις, υπο-λογιστές, βίντεο, στερεοφωνικά, κλπ. Όταν οι συσκευές αυτές είναι σε Standby mode (αναμονή), κατα-ναλώνουν 10% περίπου της ονομα-στικής τους κατανάλωσης.

22. Τα ψυγεία και οι καταψύκτες καταναλώνουν σημαντικές ποσότη-τες ενέργειας (περίπου 18% της συ-νολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών) γιατί λειτουργούν σχεδόν σε συνεχή βά-ση. Πρέπει λοιπόν να προσέχουμε πως τα χρησιμοποιούμε : Πχ. Να ρυθ-μίζουμε το ψυγείο στους 7οC, ενώ τον καταψύκτη στους -18οC (αν δεν έχουν βαθμονόμηση σε βαθμούς Κελσίου, να τα ρυθμίζουμε στη δεύ-τερη σκάλα ψύξης και όχι στο μέ-γιστο), να προτιμούμε ψυγεία με υψηλή ενεργειακή απόδοση (βλ. ενεργειακή ετικέτα) και με χωρι-στές πόρτες για ψύξη και κατάψυ-ξη. Να μην χαμηλώνουμε υπερβολι-κά το θερμοστάτη του ψυγείου ή της κατάψυξης. Να μην τοποθετούμε το ψυγείο κοντά σε ηλεκτρική κουζίνα, καλοριφέρ ή άλλη πηγή θερμότατος και να φροντίζουμε να αερίζεται κα-λά η πλάτη του. Να μην βάζουμε στο ψυγείο ζεστά φαγητά, να μην ανοί-γουμε συχνά την πόρτα του και να μην την κρατούμε ανοιχτή για πολλή ώρα. Να ελέγχουμε την στεγανότητα της πόρτας (λάστιχο) και να κάνου-με απόψυξη όταν πιάνει πολύ πάγο (εκτός αν είναι No frost).

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Εξοικονόμηση Ενέργειας 22 επιτυχημένες πρακτικές και τεχνικές παρεμβάσεις στον οικιακό τομέα

28

Τα «Οικολογικά σχολεία» είναι ένα Θεματικό Δί-κτυο Π.Ε., εγκεκριμένο από το Υπουργείο Εθνι-

κής Παιδείας και Θρησκευμάτων με την Υπουργική Απόφαση με αρ. πρ. 39271/Γ7/17-04-2006, με συντονι-στικό φορέα τη Διεύθυνση Β’/Βάθ-μιας Εκπαίδευσης Πειραιά και εθνι-κό χειριστή και ιδρυτή, από το 1994, την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ).

Στόχος του Προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση, η εκπαίδευση και η αλλαγή στάσης των μαθητών σε θέματα που αφορούν στο περι-βάλλον. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στην λήψη απο-φάσεων, στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή δράσεων που σχετίζονται με το περιβάλλον και την προστα-σία του. Το Πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία» απευθύνεται σε ολόκληρη την σχολική κοινότητα (μαθητές, εκ-παιδευτικούς, γονείς, εργαζόμενους στις σχολικές μονάδες) και έχει σχε-διαστεί ώστε να ενθαρρύνει όλο το σχολείο να κινητοποιηθεί και να ανα-λάβει δράση για το περιβάλλον. Εν-θαρρύνει, επίσης, την συνεργασία μεταξύ μαθητών, καθηγητών, γονέ-ων και της τοπικής κοινωνίας για την επίτευξη αποτελεσματικότερης πε-ριβαλλοντικής δράσης.

Οι 5 βασικές θεματικές ενό-τητες με τις οποίες ασχολείται το Πρόγραμμα είναι: Νερό, Ενέργεια, Απορρίμματα, Αειφόρο Σχολείο και Σχολική Αυλή. Το εκπαιδευτικό υλι-κό που προσφέρεται από την ΕΕΠΦ για το Πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 5 – 18 (σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες Νηπιαγω-γείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο και ΤΕΕ), το οποίο προσαρμόζεται στην αντίστοιχη ηλικία και στα ενδιαφέ-ροντα των μαθητών από τους υπεύ-θυνους εκπαιδευτικούς. Δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να συνδυά-σουν την θεωρία με την πράξη, δη-λαδή να συνδυάσουν την παραδοσι-ακή εκπαίδευση μέσα στην τάξη με δραστηριότητες και έρευνα σε χώ-ρους εντός και εκτός σχολικού κτι-ρίου. Μέσα από τις διάφορες προτει-νόμενες δραστηριότητες τα παιδιά αποκτούν μία ολοκληρωμένη εικόνα για τα διάφορα θέματα και προβλή-ματα που αφορούν στο περιβάλλον.

Τα σχολεία που συμμετέχουν πρέπει να υιοθετήσουν ως μεθοδο-λογία τους άξονες του προγράμμα-τος:

1. Δημιουργία Περιβαλλοντι-κής Επιτροπής στο σχολείο, η οποία αποτελείται από τον διευθυντή ή τον υπεύθυνο εκπαίδευσης για το Πρόγραμμα, μαθητές και από έναν εκπρόσωπο του συλλόγου γονέων,

της Δημοτικής Αρχής και του τεχνι-κού προσωπικού. Η επιτροπή ασχο-λείται με:

2. Έρευνα του σχολικού χώρου σε σχέση με τα θέματα Νερό, Ενέρ-γεια, Απορρίμματα, Σχολική Αυλή, Καταναλωτισμός.

3. Διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης με βάση την έρευνα που έγινε στο σχολικό χώρο.

4. Παρακολούθηση Εφαρμογής Σχεδίου Δράσης.

5. Δημιουργία ΟΙΚΟΚΩΔΙΚΑ: οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί συ-ντάσσουν ένα σύνολο κανόνων πε-ριβαλλοντικής συμπεριφοράς στο σπίτι και στο σχολείο.

6. Σύνδεση του Προγράμματος

με το αναλυτικό πρόγραμμα του σχο-λείου. Δίνονται συμβουλές ώστε η περιβαλλοντική εκπαίδευση να συν-δυάζεται με το σχολικό πρόγραμμα.

7. Ενημέρωση Σχολικής κοινό-τητας και τοπικής κοινωνίας για τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων.

Το Διεθνές Δίκτυο «Οικολογικά Σχολεία» είναι ένα διαχρονικό πρό-γραμμα. Προτείνεται η επεξεργασία μίας μόνο θεματικής ενότητας κάθε χρόνο ώστε τα παιδιά να κατανοούν τα διάφορα προβλήματα και θέματα σχετικά με το περιβάλλον.

Είναι απαραίτητο η Συντονιστι-κή Επιτροπή του Δικτύου να ενημε-ρώνεται τακτικά για τα βήματα που ακολουθούνται από τα σχολεία και για τις δράσεις τους, και να παραλαμ-βάνει στο τέλος του χρόνου εργασί-ες των μαθητών, ενδεικτικές των πε-ριβαλλοντικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν, κατά τη διάρ-κεια του χρόνου. Το παραγόμενο από το σχολείο εκπαιδευτικό υλικό πρέ-πει να φέρει το σήμα και τον τίτλο του Δικτύου «Οικολογικά Σχολεία». Σας υπενθυμίζουμε ότι θα πρέπει να υποβάλετε το πρόγραμμά σας στον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαί-δευσης του Νομού σας.

Όταν το σχολείο ολοκληρώσει

ένα σημαντικό τμήμα των προβλε-πομένων δραστηριοτήτων του Σχε-δίου Δράσης και αφού αξιολογηθεί από την Παιδαγωγική Ομάδα του Δικτύου, ονομάζεται «Οικολογικό Σχολείο» και επιβραβεύεται με τη Σημαία του Δικτύου. Μετά από δύο χρόνια από την βράβευσή του, επα-ναξιολογείται, ώστε να μπορεί να συνεχίζει να φέρνει επάξια τον τίτ-λο του.

Πληροφορίες για το Δίκτυο υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΕΕΠΦ, www.eepf.gr καθώς και. στη Διεθνή ιστοσελίδα www.eco-schools.org. Κάθε μήνα, η Διεθνής Συντονιστική Επιτροπή παρουσιάζει στα newsletter της τα νέα του Προ-γράμματος στο διεθνή χώρο καθώς και εργασίες σχολείων από διαφορε-τικές συμμετέχουσες χώρες μέλη. Τα σχολεία που συμμετέχουν στο Πρό-γραμμα μπορούν να ενημερωθούν για τις δραστηριότητες άλλων σχο-λείων και να τις υιοθετήσουν.

Για συμμετοχή στο Δίκτυο, τα ενδιαφερόμενα σχολεία θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τη γραμμα-τεία της Ελληνικής Εταιρίας Προστα-σίας της Φύσης, στο τηλέφωνο 210 3224944, στο φαξ 210 3225285, στο e-mail: education@eepf.gr.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Οικολογικά σχολεία, από τη θεωρία στην πράξηΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ (ΕΕΠΦ)Νίκης 20, Αθήνα, 10557

Τηλ: 210-3224-944, Fax: 210-3225-285

29

Η έννοια «πράσινη» ενέργεια αποκτά κυριολε-κτική σημασία, όταν πρόκειται τα δέντρα να γίνουν πηγές τροφοδοσίας ηλεκτρικού ρεύματος. Όσο κι αν ακούγεται αδιανόητο, αυτό ακριβώς είναι το όραμα ορισμένων επιστημόνων, που φιλοδοξούν να μετα-τρέψουν σε γεννήτριες τα δέντρα γύρω μας. Η «τρε-λή» ιδέα κερδίζει έδαφος και, αν κάποτε υλοποιηθεί, όχι μόνο θα μπορεί κάποιος να συνδέει μια ηλεκτρο-νική συσκευή για φόρτιση στον κορμό ενός δέντρου, αλλά τα ίδια τα δάση θα μπορούν να παρέχουν ηλε-κτρισμό σε τεράστια δίκτυα αισθητήρων, που θα προ-ειδοποιούν έγκαιρα για πυρκαγιές, σύμφωνα με το New Scientist.

Είναι ήδη γνωστό ότι αν κάποιος βάλει ηλεκτρό-δια από δύο διαφορετικά μέταλλα (συνήθως χαλκό και ψευδάργυρο) σε ένα φυτό (π.χ. πατάτα), μπορεί να παραχθεί μια μικρή ποσότητα ηλεκτρισμού - κάτι που έχει αξιοποιηθεί δεόντως και σε παιδικά πειρά-ματα. Πέρυσι, μια ομάδα ερευνητών του πανεπιστη-μίου ΜΙΤ των ΗΠΑ, υπ;o τον Αντρέας Μερσίν, έβαλε ηλεκτρόδια από το ίδιο μέταλλο στον κορμό ενός δέντρου και στο γειτονικό χώμα και απέδειξε ότι επί-σης παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα, πιθανώς από τη δι-αφορά του pH ανάμεσα στο δέντρο και το χώμα, μια χημική ανισορροπία που διατηρείται από τις μεταβο-λικές διαδικασίες του δέντρου. Η σχετική επιστημο-νική εργασία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PloS ONE.

Το ερώτημα είναι αν μπορεί να παραχθεί ρεύμα υψηλότερης τάσης, ώστε να είναι χρήσιμο. Τα δέντρα φαίνεται να μπορούν να παράγουν ένα συνεχές βολ-τάζ ανάμεσα στα 20 και σε λίγες εκατοντάδες μιλι-βόλτ (ένα millivolt είναι το ένα χιλιοστό του βολτ), δηλαδή πολύ λιγότερο από το ρεύμα τάσης 1,5 βολτ που παράγει μια συμβατική μπαταρία ΑΑ.

Ο ηλεκτρολόγος μηχανολόγος Μπάμπακ Πάρ-βιτς του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ και οι συνεργάτες του, κάνοντας πειράματα με σφε-ντάμια, κατάφεραν να αυξήσουν την τάση που πα-ρήγαγε το δέντρο, προσθέτοντας στον κορμό μια συσκευή ενίσχυσης της τάσης. Ο μετατροπέας αυ-τός για αρκετή ώρα βρίσκεται σε φάση αναμονής

(stand-by), καθώς αποθηκεύει ηλεκτρική ενέργεια από το δέντρο και κατά περιοδικά διαστήματα την απελευθερώνει με τάση 1,1 βολτ. Η περιοδικότητα της μετατροπής-ενίσχυσης του ρεύματος ελέγχε-ται από ένα συνδεδεμένο ρολόι (που τροφοδοτείται με ηλεκτρισμό επίσης από το δέντρο), το οποίο λει-τουργεί στα 350 μιλιβόλτ και καταναλώνει ένα να-νοβάτ ενέργειας. Η σχετική επιστημονική εργασία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΙΕΕΕ Transactions on Nanotechnology».

Ο Πάρβιτς πιστεύει ότι στο μέλλον, με την περαι-τέρω βελτίωση της σχετικής τεχνολογίας, τα δέντρα θα μπορούν να τροφοδοτούν με ενέργεια ηλεκτρονι-κές συσκευές, που θα είναι πάνω στον κορμό τους και οι οποίες θα παρακολουθούν είτε την υγεία του ίδιου του φυτού είτε την κατάσταση του γύρω περιβάλλο-ντος. Καθώς οι φορητές ηλεκτρονικές συσκευές γί-νονται όλο και πιο μικρές και λιγότερο απαιτητικές σε ενέργεια, ο Πάρβιτς οραματίζεται πιο τολμηρές χρήσεις στο μέλλον, του τύπου…βάλε το κινητό στο δέντρο για φόρτιση!

Μια άλλη ερευνητική ομάδα της αμερικανικής εταιρίας Voltree Power έχει ήδη κατοχυρώσει μια εμπορική πατέντα για ένα κύκλωμα που τροφοδο-τείται με ηλεκτρισμό δέντρου. Η εταιρία ήδη χρη-σιμοποιεί αυτά τα κυκλώματα σε καινοτομικούς αισθητήρες που βρίσκονται πάνω σε δέντρα και κα-ταγράφουν τη θερμοκρασία και την υγρασία των δα-σών. Φέτος η εταιρία δοκίμασε πιλοτικά ένα ασύρ-ματο δίκτυο αισθητήρων που ανιχνεύουν δασικές πυρκαγιές.

Μια άλλη αμερικανική επιστημονική ομάδα, υπό τον Μισέλ Μαχαρμπίζ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Μπέρκλεϊ, έδειξε πρόσφατα, με σχε-τικά πειράματα, ότι η διαδικασία της διαπνοής των φύλλων (εξάτμισης του νερού) μπορεί να δράσει ως μηχανική αντλία, συνεπώς μπορεί να αξιοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η σχετική επιστημονική εργασία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό φυσικής «Applied Physics Letters».

Πηγή: Green Business

Οι φτωχές χώρεςκαι το περιβάλλον

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει σε 100 δις. € ετησίως το ποσό που θα χρειαστούν πι-θανώς οι φτωχές χώρες ως το 2020 προκειμέ-νου να πολεμήσουν τις κλιματικές αλλαγές και στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται περίπου 15 δις. € σε ευρωπαϊκά κρατικά κονδύλια.

«Καθώς μας απομένουν λιγότερες από 70 ημέρες ως τη διάσκεψη της Κοπεγχάγης, είναι ανάγκη να σημειώσουμε σοβαρές προόδους σ’ αυτές τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο πρόε-δρος της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

«Να γιατί η Επιτροπή βάζει στο τραπέζι την πρώτη σημαντική πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε να χρηματοδοτήσου-με (τον αγώνα κατά) των κλιματικών αλλαγών», αναφέρει σε ανακοίνωσή του.

Η διάσκεψη κορυφής της Κοπεγχάγης (7-18 Δεκεμβρίου) θα κληθεί να χαράξει την «με-τά Κιότο» παγκόσμια στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαι-νόμενο του θερμοκηπίου, ώστε να αναχαιτίσει την παρατηρούμενη αύξηση των θερμοκρασι-ών στον πλανήτη.

Το σημαντικότερο κεφάλαιο αφορά τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που θα αναλάβουν οι βιομηχανικές χώρες για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ένα δεύτερο κρίσιμο κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων αφορά τη βοήθεια που πρέπει να παράσχουν οι πλούσιες χώρες στις φτωχές, ώστε αυτές να αναπτύξουν οικονομίες που θα περιορίσουν τις εκπομπές άνθρακα.

Ο αναπτυσσόμενος κόσμος θα αντιμετω-πίσει έξοδα της τάξης των 100 δις. € ετησίως ως το 2020 για να μπορέσει να περιορίσει τις βιομηχανικές εκπομπές αερίων και να αντιμε-τωπίσει την ξηρασία, τις ασθένειες και τη μείω-ση της αγροτικής παραγωγής, φαινόμενα που όπως προβλέπεται θα επιδεινωθούν από τις κλιματικές αλλαγές.

Τα δέντρα πηγές ηλεκτρισμού;

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

30 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η νέα έκθεση του WWF Ελ-λάς και του Εθνικού Αστε-ροσκοπείου, με τίτλο «Το αύριο της Ελλάδας: επι-

πτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα κατά το άμεσο μέλλον» κατα-λήγει στο συμπέρασμα ότι το μέλλον αρκετών περιοχών της χώρας μας είναι δυσοίωνο και μέχρι το 2050 πολλές κα-ταστροφές θα συντελεστούν εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.

Αντικείμενο της έκθεσης είναι η πρόβλεψη των επιπτώσεων της κλι-ματικής αλλαγής στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2021-2050. Είναι η πρώ-τη φορά που μια έρευνα επικεντρώ-νεται στην επιρροή της κλιματικής αλ-λαγής σε συγκεκριμένες περιοχές που έχουν σημασία για την οικονομία και τον φυσικό πλούτο της χώρας. Σύμφω-να με τα αποτελέσματα της έρευνας, η ήδη υπάρχουσα δυσφορία των κατοί-κων στις πόλεις πρόκειται να ενταθεί.

Οι κάτοικοι πόλεων όπως η Θεσ-σαλονίκη, η Πάτρα, η Λαμία και η Λά-ρισα θα υπόκεινται μέχρι και σε 20 περισσότερες ημέρες καύσωνα. Πα-ράλληλα, σε Λαμία, Λάρισα, Βόλο, Θεσσαλονίκη και Αθήνα, η συνολική βροχόπτωση θα μειωθεί, αλλά ανα-μένεται να αυξηθούν κατά 10-20% οι ακραίες βροχοπτώσεις. Με άλλα λόγια φαίνεται πως αυξάνεται ο κίνδυνος τό-σο για πλημμυρικά επεισόδια όσο και για εξάπλωση πυρκαγιών στα περια-στικά δάση.

Σημαντικά θα επηρεαστούν και οι τουριστικοί προορισμοί της χώρας μας. Από 5 έως και 15 περισσότερες θα είναι οι μέρες με καύσωνα στους υπό εξέταση τουριστικούς νομούς, ενώ θα αυξηθούν περαιτέρω και οι νύχτες όπου η θερμοκρασία δεν θα πέφτει κά-τω από τους 20οC, κυρίως στις νησιω-τικές περιοχές, όπως η Ρόδος και τα Χανιά. Κάτι τέτοιο, σε συνδυασμό με

υψηλά επίπεδα υγρασίας, μπορεί να επιδεινώσει τις συνθήκες δυσφορίας.

Από την άλλη, η έρευνα δείχνει πως θα αυξηθούν, κατά σχεδόν ένα μή-να, οι ημέρες με θερμοκρασία άνω των 25οC, γεγονός που ενδέχεται να οδη-γήσει σε επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Οι δέκα μεγαλύτεροι αγροτικοί νομοί της χώρας θα δεχθούν μεγάλη πίεση από την κλιματική αλλαγή, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι μέρες καύσωνα, οι συνεχόμενες ημέρες χω-ρίς βροχή, να μειωθούν οι χειμερινές βροχοπτώσεις και συνεπώς να αυξη-θεί κατά πολύ ο κίνδυνος πυρκαγιάς.

Για παράδειγμα, στην Εύβοια ανα-μένονται περισσότερες από 25 επιπλέ-ον ξηρές ημέρες σε σχέση με σήμε-ρα, οι Σέρρες και η Λάρισα θα ζήσουν 20 περισσότερες μέρες καύσωνα, ενώ στο Ηράκλειο και την Πέλλα οι βροχο-πτώσεις το χειμώνα θα μειωθούν κα-τά 15%.

Οποιαδήποτε πρόβλεψη για πιθα-νές βλάβες στις καλλιέργειες είναι πα-ρακινδυνευμένη αλλά τα γενικά ευρή-ματα φανερώνουν αυξημένο κίνδυνο για ερημοποίηση νέων εκτάσεων και μείωση στη διαθεσιμότητα νερού.

Η κλιματική αλλαγή θα θέσει σε τρομερή δοκιμασία και τους Εθνικούς Δρυμούς, καθώς προβλέπεται αύξηση των ημερών με υψηλό ρίσκο εμφάνι-σης πυρκαγιάς σε όλους τους Δρυμούς της χώρας.

«Οι προβλέψεις για την Ελλάδα δεν είναι ευοίωνες, γεγονός που κά-νει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη άμεσης αξιοποίησης της έρευνας από το σύνολο των αρμόδιων δημόσιων φο-ρέων και την υλοποίηση ενός ολοκλη-ρωμένου προγράμματος προσαρμογής της χώρας στις επιπτώσεις της κλιμα-τικής αλλαγής».

Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά και νέους (από 6-16 ετών), καθώς επί-σης και σε φορείς και πολίτες που επι-θυμούν να προστατεύσουν τα μικρά

καταφύγια ζωής στη γειτονιά τους. Είναι εγκε-κριμένο από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων(Απόφαση ΥΠΕΠΘ, αρ. πρωτ. 39271/Γ7/17-04-2006, Θέμα: «Εθνικά – Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης).

Σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν. Προσφέ-ρεται εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις θεματικές ενό-τητες του Δικτύου. Για συμμετοχή στο Δίκτυο τα ενδι-αφερόμενα σχολεία επικοινωνούν με τη Γραμματεία της Ε.Ε.Π.Φ. Σκοπός είναι η ανάδειξη των «πράσινων γωνιών» μέσα από την παρατήρηση των φυτών, των

ζώων και των πετρωμάτων και την ανακάλυψη των αλληλεπιδράσεων τους και του ρόλου τους στα οικο-συστήματα. Με τη βοήθεια εκπαιδευτικού επιστημο-νικού υλικού, καθώς και με μια σειρά από προτεινό-μενες δραστηριότητες, οι Περιβαλλοντικές Ομάδες που υλοποιούν το Πρόγραμμα υιοθετούν, εξερευ-νούν και προστατεύουν την «πράσινη γωνιά» τους. Παράλληλα, επιδιώκουν συνεργασία με την Υπηρε-σία Πράσινου του Δήμου τους και άλλους σχετικούς φορείς, π.χ. τη Δασική Υπηρεσία. Οι Περιβαλλοντι-κές Ομάδες παρουσιάζουν κάθε χρόνο τα αποτελέ-σματα της δράσης τους. Οι καλύτερες βραβεύονται και παρουσιάζονται στο διαδίκτυο. Συμμετέχουν 260 Σχολεία μέχρι στιγμής. Συντονιστές του προγράμμα-τος αυτού είναι η Ε.Ε.Π.Φ. και η Δ/νση Β/θμιας Εκπ/σης Ν. Κιλκίς.

Το Πρόγραμμα «Φύση χω-ρίς σκουπίδια» σχεδιάστη-κε και ξεκίνησε το 1996 από την Ελληνική Εταιρία

Προστασίας της Φύσης (Ε.Ε.Π.Φ.) και αποσκοπεί όχι απλά στο μάζεμα των σκουπιδιών αλλά, κυρίως, την ευαι-σθητοποίηση του Έλληνα για μια φύση χωρίς σκουπίδια, για ένα καθαρό, νοι-κοκυρεμένο περιβάλλον. Είναι εγκε-κριμένο από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων(Απόφαση ΥΠΕΠΘ, αρ. πρωτ. 39271/Γ7/ 17-04-2006, Θέμα: «Εθνικά – Θεματικά Δί-κτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης). Σχολεία όλων των εκπαιδευτικών βαθ-μίδων έχουν τη δυνατότητα να συμμε-τάσχουν. Προσφέρεται εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις θεματικές ενότητες του Δικτύου. Για συμμετοχή στο Δίκτυο τα ενδιαφερόμενα σχολεία επικοινω-νούν με τη Γραμματεία της Ε.Ε.Π.Φ.

Σήμερα η ιδέα του «Φύση χωρίς Σκουπίδια» απλώνεται σ’ όλη την Ελ-λάδα. Συμμετέχουν 400 Εθελοντικές Ομάδες (2/2/2009). Οι συνισταμένες του «Φύση χωρίς Σκουπίδια» είναι η εθελοντική προσφορά, η ευαισθητο-ποίηση για τη Φύση και το Περιβάλλον και η καλή συνεργασία ανάμεσα στους εθελοντές, τα σχολεία, τους Φορείς και τις Τοπικές Αρχές, και τους πολίτες.

Η Ε.Ε.Π.Φ. καλεί τις τοπικές κοινω-νίες, τους Δήμους και τους Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αξιοποιή-

σουν την ευκαιρία που δίνει το «Φύση χωρίς Σκουπίδια», συμμετέχοντας με τη δημιουργία και την υποστήριξη Εθε-λοντικών Ομάδων, με στόχο να απαλ-λαγεί η όμορφη και πολύτιμη Ελληνική Φύση από τα απορρίμματα και να ευ-αισθητοποιηθεί η τοπική κοινή γνώμη.

Σημαντικό ρόλο θα έχουν οι νέοι και νέες της χώρας κάθε ηλικίας που θα εκπαιδευθούν και θα ευαισθητοποιη-θούν αντιμετωπίζοντας το ζήτημα των απορριμμάτων μέσα από μια άλλη σκο-πιά., συμβάλλοντας στην προσπάθεια του “Φύση χωρίς Σκουπίδια” με τον εν-θουσιασμό και το δυναμισμό τους.

Οι Εθελοντικές Ομάδες που θα συμμετάσχουν θα εφοδιασθούν με το έντυπο υλικό ευαισθητοποίησης του Προγράμματος και θα έχουν τη δυνα-τότητα να επιλέξουν μια σειρά από δράσεις όπως:

• υιοθεσία, εξερεύνηση και προ-στασία αλσυλίου ή μικρού δάσους

• παρουσίαση θεατρικού έργου για την ευαισθητοποίηση

της σχολικής και τοπικής κοινό-τητας

• έρευνα του βαθμού ευαισθητο-ποίησης των πολιτών στο θέμα

των απορριμμάτων, με τη χρήση ερωτηματολογίου

• έρευνα-αξιολόγηση της καθαρι-ότητας της πόλης με βάση

απαντήσεις των κατοίκων• δημιουργίες και κατασκευές

από ανακυκλώσιμα υλικά• δημιουργία μηνύματος/ φυλλα-

δίου ευαισθητοποίησης (σλόγκαν) κ.ά.Έπαινοι και Βραβεία απονέμονται

σε Εθελοντικές Ομάδες που υλοποιούν πρωτότυπες δράσεις για την ευαισθη-τοποίηση των τοπικών κοινωνιών.

Για περισσότερες πληροφορίες:ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ (Ε.Ε.Π.Φ.)Νίκης 20, Αθήνα, 10557Τηλ: 210-3224-944, Fax: 210-3225-285

Δυσοίωνο το μέλλον για την Ελλάδα

Φύση χωρίς Σκουπίδια

Οι Πράσινες Γωνιές της Γειτονιάς μου

31

Επιστολή στον μέλλοντα πρωθυπουργό όποιος και αν είναι όποτε και αν εί-ναι).

Κύριε Πρωθυπουργέ, Η Ελληνική κοινωνία έχει αξιολο-

γήσει πλέον ποιος θα κυβερνήσει την Ελλάδα. Πρέπει να αισιοδοξούμε ή να απαισιοδοξούμε με το πλεονέκτημα που μας δίδει η πραγματικότητα για το μέλλον σε μια προσπάθεια τελι-κής ελπίδας; Το δημόσιο χρέος δεν είναι γνωστό. Ορισμένοι το υπολογί-ζουν ότι είναι λίγο μεγαλύτερο από το μέγεθος του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος δηλ. περίπου 112%, άλλοι υπολογίζουν ότι είναι 140%. Για να το εξοφλήσουμε χρειαζόμαστε περί-που 50 χρόνια ξοδεύοντας κάθε χρό-νο 2,5% του ΑΕΠ. Άρα οδηγούμαστε μαθηματικά αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα σε πτώχευση του Κράτους.

Θα αποφύγουμε άραγε την πτώ-χευση του Κράτους με παράγωγες ετικέτες όπως: Αριστερά – Κέντρο – Δεξιά – ή με κενές λέξεις όπως: - Σο-σιαλισμός – Φιλελευθερισμός – Νε-οφιλελευθερισμός – Ριζοσπαστισμός – όταν ζούμε στην εποχή της εγωκε-ντρικής φιλοδοξίας;

Ακούσαμε προεκλογικά «όμορ-φες» και «άσχημες» διαχειριστικές πολιτικές. Καταδείξατε όμως με πει-στικότητα την μορφή της πολιτικής για την ανθρώπινη καλλιέργεια και την ποιότητα ζωής; Καταδείξατε με πειστικότητα ένα εκπαιδευτικό σχεδι-

ασμό που το κοινωνικό σώμα θα αντι-ληφθεί την κοινωνική αντίσταση στο τζόγο του «θεάματος»; Δημιουργήσα-τε στο ελάχιστο την προσδοκία στη λογική της νεκρανάστασης σαν άμυ-να του νοήμονος πολίτη; Γιατί ακόμα πιστεύουμε ότι και με την νέα εντολή έχουμε να κάνουμε με διαχειριστές της εξουσίας στο δίλημμα φταίει η δεν φταίει – Για όλα ο Κολοκοτρώ-νης -.

Ας εισχωρήσουμε όμως στην αο-ριστία της αντίθεσης. Πόσο επαγγελ-ματίας της πολιτικής πρέπει να είναι κάποιος που χειροκροτεί με μανία τον πρόεδρό του όταν λέει. – Έκανα λά-θος. – Δεν γνώριζα. Και πόσο εμπο-ρεύσιμη είναι η δημοσιογραφία όταν δείχνει τον επαγγελματία της πολι-

τικής να χειροκροτεί τα λάθη και την λησμονιά. Ζήσαμε δε κατά την διάρ-κεια της προεκλογικής εκστρατείας συντροφικά μαχαιρώματα και εσω-κομματικές ίντριγκες που φοβίζουν «εν τη γεννήσει» τις πλειοψηφίες και νοηματοδοτούν διαιώνιση της ανε-πάρκειας.

Στο ανέλπιδο υπάρχει άραγε ελ-πίδα; Θα δούμε από την Νέα Κυβέρ-νηση μείωση των δημόσιων δαπανών; Θα δούμε ένα Νέο και Δίκαιο Φορολο-γικό Σύστημα; Θα καταφέρετε κ. Πρω-θυπουργέ τον Κρατικό προϋπολογι-σμό να τον κάνετε πλεονασματικό; Θα καταφέρετε να οργανώσετε την εξω-τερική πολιτική στις καίριες ανάγκες; Θα καταφέρετε να λειτουργήσετε το μικρομάγαζο με ελπίδα πρότασης; Θα προκύψει πραγματική «αλλαγή» στην παιδεία και στην υγεία με «ειρηνική επανάσταση»; Υπάρχουν οι αγαθότε-ρες προθέσεις να χρησιμοποιηθούν τα αξιότερα στελέχη ή θα δούμε πά-λη την χοάνη της φθοράς, με βακτη-ρίες και παγιωμένες νοοτροπίες και αναφορές; Θα κατορθώσετε να απο-τινάξετε τον ψεύτικο στόμφο και την νηπιώδη λογική της αυτοδιαφήμισης με λόγο πολιτικό και αγαθές αληθινές προθέσεις; Θα χρησιμοποιήσετε το πλεονέκτημα των 100 πρώτων ημε-ρών για να μας βγάλετε από το τέλ-

μα που ζούμε σήμερα με όποιο πολι-τικό κόστος;

Οι πολίτες έχουν κουραστεί αρ-κετά. Η κατάσταση είναι άκρως σο-βαρή. Ας ασκηθεί μια ριζοσπαστική πολιτική αναδιάρθρωσης του κρά-τους και όχι μια διαχειριστική πολιτι-κή «πολιτικής εξαπάτησης».

Ως νέος Πρωθυπουργός πρέπει να έχετε επαφή με την πραγματικό-τητα. Να μην απομονώνεστε και να μην αφήνετε να στηθούν γύρο σας συρματοπλέγματα από γλοιώδεις οσφιοκάμπτες. Να έχετε ευαισθη-σία στο γνήσιο και ουσιώδες. Να ξέ-ρετε να ξεχωρίζετε την ανθρώπινη ποιότητα και να την χρησιμοποιείτε κατάλληλα. Να ζείτε στον πραγμα-τικό κόσμο και όχι στον τεχνικό και ψεύτικο. Να διαθέτετε: - τόλμη – ρε-αλισμό – ηθική – αξιοπιστία – τεκ-μηριωμένο λόγο – δυναμική σκέψη – εκσυγχρονιστική άποψη – εμμονή στην μεταρρύθμιση – συγκεκριμέ-νη εγρήγορση – ουσιώδη ευφυΐα και ωριμότητα – δημιουργικές προτάσεις – αισιοδοξία – προτεραιότητα στην νοηματοδότηση του κοινωνικού βί-ου – αποτελεσματικότητα στην απο-κέντρωση – αχρήστευση των πανί-σχυρων γραναζιών με κάθε πολιτικό κόστος.

Σαν εκφραστής της πολιτικής πρότασης πρέπει να κυβερνήσετε χω-ρίς παραμύθια και παθογένεια τολμώ-ντας τη ρήξη με κάθε συμπλεγματι-κή έκφραση.

τουΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΟΥ

Καθ. Ιατρικής του Α.Π.Θ.Επίτιμο Μέλος Ι.Π.Α.Δ.Μ.

τoυΚΩΣΤΑ ΒΙΚΑ

Αντιπροέδρου Ι.Π.Α.Δ.Μ.vikas@e-pili.gr

ΑΠΟΨΕΙΣ

Πέρασε και ο Δεκαπενταύγου-στος για μια ακόμη φορά, με ένα περίεργο μισό Αύγουστο εφέτος, με ανέμους, βροχές,

μπουρίνια, σύννεφα… Χαίρομαι γιατί περ-νώντας τα χρόνια αρχίζω να βρίσκω τον τρό-πο και το… κουράγιο να κάνω μακρύτερες διακοπές. Ίσως στοιχεία ωρίμανσης!

Σκέφθηκα να γράψω κάτι «βαθυστό-χαστο», «εμπεριστατωμένο», «τεκμηριω-μένο» για θέματα «καυτά» του χώρου μου την υγεία, ή την παιδεία, εν όψει της και-νούργιας χρονιάς.

Μα φύσηξε το θαλασσινό αεράκι το Κυ-ριακάτικο πρωινό στην Άθυτο, σκόρπισε τα χαρτιά μου και μου σιγοψιθύρισε στ’ αυ-τί… «νομίζεις ότι ενδιαφέρεται κανείς γι’ αυτά; Ενδιαφέρεται κανείς για την κρίση, τη διαφθορά που έγινε στοιχείο της ζωής και τη συνηθίσαμε;». Ή μήπως ενδιαφέ-ρεται κανείς πραγματικά για τα όσα ασή-μαντα τα ΜΜΕ καθημερινά μας βομβαρδί-ζουν, στην προσπάθεια να βρουν δουλειά, να κρατήσουν ψηλά τους δείκτες τους, για τη Siemens και το Χριστοφοράκο, τις κο-κορομαχίες των πολιτικών και τις αγωνίες καταϊδρωμένων «παρατρεχάμενών» τους, τα όσα έρχονται ή εκείνα τα όμορφα που γλίστρησαν και ξέφυγαν ανάμεσα απ’ τα

Καλοκαιρινές αυθαιρεσίεςδάκτυλά μας ανεπιστρεπτί. …Γύρισα σελί-δα. Το καλοκαίρι δεν σηκώνει σοβαρότητα.

Αλήθεια πού πήγαν, πού σκόρπισαν οι Έλληνες οι δικοί μας άνθρωποι τούτο το κα-λοκαίρι; τι τους ενδιαφέρει, τι τους απα-σχολεί; Φοβάμαι πως σχεδόν τίποτε στην ουσία. Όλα τα παραπάνω μόνον για πετα-χτές κουβέντες στην παραλία κάτω απ’ την ομπρέλα ή στα «σουαρέ» πριν το «χάρτινο το φεγγαράκι». Φοβάμαι πως τούτο το υπό-κωφο καλοκαίρι που μας χαιρετά έλειψαν τα πάντα. Η φωτιά και το νερό του νου και της ψυχής. Είναι η αναμονή; Είναι ο φόβος; Είναι το θράσος; Πού είναι ο Ελύτης να ορ-γώσει τα πέλαγα;

Χθες στο μικρό ξωκλήσι της Παναγι-άς, φρεσκοασπρισμένο, σημαιοστολισμέ-νο, μεσ’ στις ελιές, δίπλα στην άμμο με τα μοσχομυριστά κρίνα, έβλεπα στα πρόσωπα των ανθρώπων που στριμώχνονταν γύρω απ’ την εικόνα της αυτή τη σκοτούρα, το σκυθρωπό πρόσωπο, το φόβο και την αδι-αφορία μαζί. Και θυμήθηκα τις κουβέντες του Σκιαθίτη κοσμοκαλόγερου, «…εις έρη-μον τόπον, απόκρημνον ακτήν προς μίαν παραλίαν βορειοδυτικήν της νήσου είδω-λα ψυχών κουρασμένων» και του Ματθαί-ου Μουντέ με τη δέηση στην Παναγιά «…να ξανανθίσει μια τρυφερότητα νησιώτικης

ακρογιαλιάς…» ο γλυκασμός του Δεκαπε-νταύγουστου!

Δεν ξέρω τι έγινε εφέτος στη μικρή Βενετία και στο Paradise Beach της Μυ-κόνου, στην Καλντέρα της Σαντορίνης και στην Πάρο, μα μου φάνηκε πως στα τρα-πέζια της Χαλκιδικής τα άδεια μπουκάλια μπύρας και τα κοψίδια ήταν λιγότερα εφέ-τος απ’ ότι άλλες χρονιές, μου φάνηκε πως είδα να τρέχουν και να περπατούν στις επτά το πρωί περισσότερος κόσμος, είδα περισ-σότερα βιβλία στην παραλία, στην Παναγιά της Αθύτου ο κόσμος ήταν πιο ήσυχος πιο συνειδητός. Λέτε -λέω- να πιάσαμε πάτο;

Αυτό ήταν, δεν πάει άλλο; Να αρχίσει η ανάκαμψη; Του νου και της ψυχής εννοώ ασφαλώς. Ή μήπως ζούμε τον μικρόκοσμό μας, την απομόνωσή μας και δεν ξέρουμε τι μας γίνεται; Όπως και να ‘χει χρωστάμε στον εαυτό μας ψήγματα αισιοδοξίας, όρα-μα, προοπτική. Μας περιμένει από αύριο πολύ δουλειά.

Έχουμε εφεδρείες την Αυγουστιάτικη Πανσέληνο, τα κρινάκια της Παναγιάς, το λόφο στη Σάνη, το ακορντεόν του φίλου στη βεράντα, τον τρελό τζίτζικα στο για-σεμί μου, το αρμένισμα στο Ιόνιο. Δόξα τω Θεώ, ζήσαμε κι αυτό το καλοκαίρι. Καλό φθινόπωρο.

Η πρόκληση

32

Η δεκαετία του ’80, εκτιμώ, ότι θα καταγραφεί ως η μαύρη δεκαετία για το επιχειρείν στην Ελλάδα

όχι μόνο για το γεγονός ότι φορτώθηκε το κράτος πάσης φύσεως προβλημα-τικές επιχειρήσεις με σκοπό την εξυ-γίανση τους που ποτέ δεν έγινε αλλά και διότι τέθηκαν οι βάσεις για το στιγ-ματισμό της επιχειρηματικότητας και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αφού το κράτος μεριμνά για όλους και για όλα ποιος ο λόγος να αναλαμβάνει κάποιος πρωτοβουλίες και δη επιχειρηματικές;

Εκείνη την εποχή ο κρατισμός διέ-πρεπε σε όλο του το μεγαλείο και δημι-ουργούσε αθέμιτο ανταγωνισμό. Ήταν αδύνατο να ανταγωνιστούν οι ιδιωτι-κές επιχειρήσεις τις αντίστοιχες κρατι-κοποιημένες προβληματικές οι οποίες λυμαίνονταν το δημόσιο χρήμα με το πρόσχημα της εξυγίανσης τους. Ποτέ το κράτος δεν μπόρεσε να επιχειρήσει όπως οι ιδιώτες και ούτε θα το καταφέ-ρει ποτέ, διότι απλούστατα δεν είναι αυτός ο ρόλος του.

Η διασπάθιση του δημοσίου χρή-ματος τη δεκαετία του ’80 και η έξαρ-ση καταναλωτισμού προκάλεσε ρα-γδαίο πληθωρισμό ο οποίος με τη σειρά του επέφερε αύξηση των επι-τοκίων των τραπεζών με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα να μην μπορούν να δανειστούν αφού το χρήμα ακρίβυνε υπερβολικά. Εξαιτίας αυτής της ανεξέλεγκτης κατάστασης οι επιχειρήσεις δεν είχαν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα το οποίο ση-μειωτέον ήταν και αυτό κρατικό. Ακό-μη και όταν κάποιες τράπεζες άρχισαν να ιδιωτικοποιούνται η νοοτροπία πα-ρέμεινε ως έχει σε πολλές πρώην κρα-τικές τράπεζες με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα να μην λειτουργούν όπως θα έπρεπε.

Από την άλλη πλευρά η διόγκωση του δημόσιου τομέα με αθρόες προ-σλήψεις σε διάφορες ΔΕΚΟ, οδήγησαν σε μαρασμό του ανθρώπινου δυναμι-κού των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Για-τί να δουλέψει κάποιος στον ιδιωτικό τομέα αφού μπορούσε να προσληφθεί στον δημόσιο με το ίδια και περισσότε-

ρα χρήματα και να αποδίδει περίπου το μισό από ότι στον ιδιωτικό τομέα; Έτσι ο ιδιωτικός τομέας στερήθηκε ανθρώ-πινου δυναμικού απαραίτητου για να λειτουργήσει δυναμικά.

Εκείνο όμως που κυριολεκτικά τσάκισε τον ιδιωτικό τομέα ήταν η δη-μοσιοϋπαλληλίστικη νοοτροπία που καλλιεργήθηκε και διαπνέει την ελλη-νική κοινωνία ακόμη και σήμερα. Κα-νείς δεν ενδιαφέρεται να επιχειρήσει ή τουλάχιστον να εργαστεί στον ιδιω-τικό τομέα αφού η νοοτροπία εκείνης της εποχής καλλιέργησε το σλόγκαν «..δημόσιο να ‘ναι και ότι να ‘ναι…». Πώς να επιχειρήσει κάποιος σε ένα τέ-τοιο επιχειρηματικό περιβάλλον;

Η διόγκωση του δημόσιου τομέα προκάλεσε αύξηση των δαπανών, μεί-ωση της παραγωγικότητας, δυσκαμψία στην εξυπηρέτηση και γέννησε δια-πλοκή και διαφθορά, αφού για να επι-σπευσθεί μία δουλειά έπρεπε να «λα-δωθεί» ο υπάλληλος ώστε να δώσει προτεραιότητα στον συγκεκριμένο φάκελο. Απίστευτη ταλαιπωρία μέχρι και σήμερα βιώνουν οι επιχειρηματίες που έρχονται καθημερινά σε επαφή με το δημόσιο τομέα και τις διάφορες υπηρεσίες του.

Οι αυξημένες κρατικές δαπάνες εξαιτίας των αθρόων προσλήψεων και της κατασπατάλησης του δημοσί-ου χρήματος καλύπτονταν κάθε φορά με έκτακτα φοροεισπρακτικά μέτρα τα οποία εφαρμόζονται μέχρι και σή-μερα. Από την άλλη, εδώ και τριάντα χρόνια έγιναν πάνω από 20 φορολο-γικές μεταρρυθμίσεις προκαλώντας απόλυτη σύγχυση στον επιχειρηματι-κό κόσμο. Αλλά και στον ασφαλιστικό τομέα τα πράγματα δεν είναι καλύτε-ρα. Στενάζουν οι επιχειρήσεις εξαιτίας των υπέρογκων ασφαλιστικών εισφο-ρών και των διαφόρων συνδικάτων που λίγο-πολύ θεωρούν αυτονόητη τη συν-διαχείριση της επιχείρησης.

Μέσα σε όλα αυτά οι Έλληνες επι-χειρηματίες καλούνται να αναδείξουν το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο και να ανταγωνιστούν άλλες επιχειρήσεις στο παγκόσμιο πια στερέωμα. Αλλά πώς; Γίνεται με όλα αυτά που αναφέρ-θηκαν πιο πάνω να τα καταφέρουν; Γί-νεται να πάψει πια αυτή η καχυποψία από όλους τους τεμπέληδες η οποία συμπυκνώνεται στη φράση «… επιχει-ρηματίας είναι αυτός τα ‘κονομάει…». Ως πότε το θεμιτό κέρδος θα αποτελεί θανάσιμο αμάρτημα από μία μερίδα άεργων δημοσίων υπαλλήλων; Ως πό-τε τα διάφορα καρτέλ που δημιουργή-θηκαν εξαιτίας των στρεβλώσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω θα διαστρε-βλώνουν τον υγιή ανταγωνισμό;

Αν δεν είναι τελικά ήρωες οι Έλ-ληνες επιχειρηματίες που διατηρούν ακόμη και σήμερα επιχειρήσεις στην Ελλάδα τότε ποιος είναι σε αυτό τον τόπο;

Το τηλέφωνο χτυπούσε μανιωδώς καθώς πλη-σίαζα στην πόρτα του γραφείου. Άνοιξα βια-

στικά, πέταξα την τσάντα στην πο-λυθρόνα και έσπευσα να το προ-λάβω. Καλημέρα, κύριε καθηγητά, ακούω τη γνώριμη φωνή ενός φοι-τητή μου από την Κοζάνη και τώρα πτυχιούχου Γεωπονίας από την κα-τεύθυνση της Τεχνολογίας και Επι-στήμης των Τροφίμων. Πήρα την υποτροφία Βουγιούκου για το Πο-λιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίτσι-γκαν. Μια αύρα χαράς άρχισε να με κυριεύει. Συγχαρητήρια, Γιώργη. Είναι το καλύτερο νέο που ακούω εδώ και πολύ καιρό. Σε περιμένω στο γραφείο.

Ο αείμνηστος καθηγητής Βου-γιούκος ήταν απόφοιτος του Τμή-ματος Γεωπονίας. Έκανε μεταπτυ-χιακές σπουδές στην Αμερική και αργότερα καριέρα ως Καθηγητής Εδαφολογίας για πολλές δεκαε-τίες στο Πολιτειακό Πανεπιστή-μιο του Μίτσιγκαν (Michigan State University). Πριν πεθάνει άφησε ένα κληροδότημα στο πανεπιστή-μιό με σκοπό να χορηγείται κάθε 3 χρόνια μια υποτροφία σε έναν απόφοιτο της πρώην Γεωπονοδα-σολογικής Σχολής για μεταπτυχια-κές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν. Χάρις στην υποτροφία του αποκτήσαμε αξιόλογα στελέχη τόσο στη Γεωπονοδασολογική Σχο-λή όσο και στον ευρύτερο τομέα της οικονομίας.

Ο Γιώργος ήρθε και με βρήκε πριν από λίγες ημέρες ενόψει της αναχώρησής του και μου ξύπνησε μνήμες 28 ετών όταν και εγώ ανα-χωρούσα για σπουδές στο ίδιο πα-νεπιστήμιο. Με διαφορετικά συναι-σθήματα. Αυτός ήταν ήρεμος και αισιόδοξος. Είχε ήδη μάθει πολλά για το Πανεπιστήμιο μέσα από το διαδίκτυο. Είχε κλείσει και το σπίτι που θα έμενε και αγόρασε και την επίπλωσή του! Εγώ έφευγα σαστι-

σμένος. Αφήνοντας πίσω την οικο-γένεια. Με λεφτά κρυμμένα μέσα σε μπισκότα, επιπλέον του μίζερου συναλλάγματος που δικαιούμουν, για να αντιμετωπίσω τα πρώτα έξο-δα σε ένα χώρο που δεν τον είχα δει ούτε σε φωτογραφία.

Πήγαινα για να πάρω το μετα-πτυχιακό μου δίπλωμα με σκοπό να γυρίσω και να κάνω εδώ το διδακτο-ρικό. Οι πρώτοι 6 μήνες ομολογώ πως ήταν ιδιαίτερα δύσκολοι. Μέ-σα σε 3 μήνες έπρεπε να διαβάσεις 2.500 σελίδες στην Αγγλική γλώσ-σα, να κρίνεις αυτά που διαβάζεις, να συμμετέχεις στα μαθήματα και να ετοιμάζεις γραπτές εκθέσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εκεί άκουσα για πρώτη φορά τη λέξη deadline (καταληκτική ημερομη-νία). Όλα είχαν καταληκτικές ημε-ρομηνίες. Τα μαθήματα, η παράδο-ση των εργασιών και η παράδοση των βαθμών από τους καθηγητές. Όλα διαφανή λειτουργούσαν άψο-γα και προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν έκανα την αναγκαία σύγκριση με το εδώ, αποφάσισα να κάνω εκεί και το διδακτορικό μου. Και δεν το μετάνιωσα παρόλο που μου κόστι-σε ένα διαζύγιο.

Η Πανεπιστημιούπολη, ένα απέραντο καλοδιατηρημένο πάρ-κο, πνιγμένη στο πράσινο και στα λουλούδια. Με ποτάμι να την δι-ασχίζει και αιωνόβια δένδρα να εμποδίζουν το φως να φτάσει στο έδαφος. Με χώρους στάθμευσης για φοιτητές και καθηγητές, αστι-κά λεωφορεία και ποδήλατα. Χιλι-άδες ποδήλατα ένωναν τα κτίρια μεταφέροντας τους φοιτητές στα διαλείμματα από το ένα κτίριο στο άλλο.

Καλό ταξίδι Γιώργη και Καλές Σπουδές. Ελπίζω να γυρίσεις στην πατρίδα για να συνεχίσεις το έργο των αλλαγών που εμείς αφήσαμε στη μέση. Αν ακούς: «Αυτά δε γίνο-νται εδώ» να πεισμώνεις περισσό-τερο και να επιμένεις. Γίνονται και παραγίνονται. Μερικοί απλά δεν θέλουν να χαλάσουν τη βολή τους.

Επιχειρηματίες – αυτοί οι ήρωες!

ΑΠΟΨΕΙΣ

τουΧΡΗΣΤΟΥ ΤΡΑΝΤΗ

Προέδρου Ι.Π.Α.Δ.Μ.

Σε ένα νέο μεταπτυχιακό φοιτητή

τουΓΕΩΡΓIΟΥ

Α. ΔΑΟΥΤΟΠΟYΛΟΥΚΑΘ. ΓΕΩΠΟΝIΑΣ ΣΤΟ Α.Π.Θ.

DAOUTOP@AGRO.AUTH.GR

33

Την ώρα που γράφονται αυ-τές οι γραμμές τα πράγμα-τα δείχνουν προς κάποια κατεύθυνση, χωρίς όμως

να αποσαφηνιστεί το εύρος της επι-κράτησης του κόμματος που κερδίζει τις εκλογές. Όπως και να χει το πράγ-μα η επομένη των εκλογών είναι και η στιγμή που η νέα κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με τα μεγάλα προβλήμα-τα αυτού του τόπου. Δεν θα ήθελα να κάνω καμία αποτίμηση των προεκλο-γικών εξαγγελιών και των ρητορικών σχημάτων, στο κάτω-κάτω εκλογές εί-ναι και συνηθίζονται τα ταξίματα και οι μεγαλοστομίες. Η αλήθεια είναι ότι τούτη τη φορά έχει δοθεί μια πιο ξε-κάθαρη εικόνα για την κατάσταση της χώρας. Αυτό γίνονταν πιο ευδιάκριτο στις προεκλογικές συζητήσεις και τις συνεντεύξεις που έδιναν οι αρχηγοί των κομμάτων. Έτσι κι αλλιώς τα πράγ-ματα έχουν φτάσει στο μη περαιτέρω έτσι που η απόκρυψη της αλήθειας να ισοδυναμεί με έγκλημα καθοσιώσεως. Βέβαια μέσα σ΄ έναν ορυμαγδό αντε-γκλήσεων και κραυγών δεν είναι πά-ντοτε εύκολο να γίνει πλήρως ορατή η αλήθεια, η οποία αποκτά την πλήρη διάστασή της την επομένη των εκλο-γών. Λοιπόν ας προσπαθήσουμε να δούμε την πραγματικότητα της επό-μενης μέρας.

Αυτό που αντιμετωπίζει η κυβέρ-νηση είναι η δομική αδυναμία της οι-κονομίας μας να παράγει. Για ένα με-γάλο διάστημα ζήσαμε πολυτελώς με

επιδόματα και δανεικά! Τώρα αυτή η ιστορία παίρνει οριστικά τέλος. Ο του-ρισμός που για χρόνια μας κράτησε σ΄ ένα καλό επίπεδο εισροής χρήματος, παρουσιάζει έντονη κάμψη. Η οικοδο-μή που στήριξε μια πληθώρα επαγγελ-μάτων και ύστερα από μια περίοδο φο-ρολογικής στοχοποίησης παρουσίασε έντονη κόπωση (όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο). Ο κρατικός τομέας πα-ραμένει στο 70% του ΑΕΠ με όλα τα προβλήματα που παρουσιάζει σε σπα-τάλη, ενέργεια, διαφθορά και περιμέ-νει να συντηρηθεί από το 30% που εί-ναι ο ιδιωτικός τομέας. Η πληθυσμιακή κατανομή είναι ό,τι πιο στρεβλό υπάρ-χει σε παγκόσμια κλίμακα δηλαδή ο μισός πληθυσμός στο λεκανοπέδιο Ατ-τικής, ένα εξ ίσου μεγάλο κομμάτι σε τρεις-τέσσερις πόλεις και το υπόλοιπο του πληθυσμού να προσπαθεί να γεμί-σει όλον τον γεωγραφικό χώρο. Αυτή η κατάσταση είναι ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να γίνει στην κατανομή του πληθυσμού και ευθύνεται για πλείστα όσα δεινά συσσωρεύονται σε τούτον τον τόπο.

Άλλο μεγάλο θέμα είναι η εισπρα-κτική πολιτική. Η απελθούσα κυβέρ-

νηση λίγο-πολύ είχε αποδεχθεί την κατάρρευση του εισπρακτικού μηχα-νισμού. Όχι γιατί δεν λειτουργούσε αλλά γιατί δεν είχε τι να εισπράξει! Προεκλογικά ακούσαμε για οφειλό-μενους φόρους και δριμύτατα κατη-γορώ για την ολιγωρία της εφορίας να επισπεύσει την είσπραξή τους. Μα κα-νένας δεν διερωτήθηκε αν υπάρχουν αυτά τα χρήματα στα χέρια των οφει-λετών για να εισπραχθούν; Δεν κατα-λαβαίνουν ότι σε ενδεχόμενα οριακή πίεση της εφορίας για την είσπραξή τους θα μετέτρεπε την χώρα σε μια απέραντη φυλακή, πέρα από φρενο-κομείο όπως έλεγε και ο αείμνηστος Κ. Καραμανλής.

Η εκλεγμένη κυβέρνηση πρέπει να πάρει τώρα μια μεγάλη απόφαση: Ή θα απορροφήσει και το τελευταίο δια-θέσιμο ρευστό ή θα προχωρήσει σε νέ-ες παραγωγικές στοχεύσεις που απο-δίδουν πλούτο. Η πρώτη λύση είναι το εύκολο που όμως θα κάνει την χώρα να καταρρεύσει με πάταγο. Η δεύτερη είναι ο δύσκολος δρόμος που απαιτεί ιδέες, ορθούς στόχους, δημιουργική φαντασία, επιχειρηματικό πνεύμα, κα-λή γνώση των σύγχρονων απαιτήσεων και παν’ απ’ όλα τα όποια νέα αντικεί-μενα υπάρξουν να μη σημάνουν εγκα-τάλειψη αυτών των πηγών που μας δί-νουν σήμερα το μεροκάματο. Αυτή η τελευταία είναι μια παλιά μας συνή-θεια. Ξεκινάμε μια νέα δραστηριότητα με τους όποιους λογαριασμούς έχου-με στο νου μας και πάνω στον ενθου-

σιασμό εγκαταλείπουμε τις μέχρι τώ-ρα σίγουρες δουλειές μας. Στο τέλος δεν μας βγαίνουν οι λογαριασμοί, το καινούριο κοσκινάκι πάει περίπατο και έχουμε χάσει και τα σίγουρα.

Ανακεφαλαιώνοντας μπορού-με να βάλουμε σαν βασικούς άξονες τις νέας κυβέρνησης τους παρακάτω: Πρώτο απ’ όλα να σταματήσει άμεσα αυτή η τρέλα με τα κίνητρα για αγορά νέων αυτοκινήτων, πριν διαρρεύσει και το τελευταίο ρευστό που μας απέμεινε εκτός χώρας. Αύξηση του παραγόμε-νου πλούτου και επαναπροσδιορισμός του προσανατολισμού του προϊόντος της χώρας. Ενίσχυση των αποδοτικών τομέων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε κατάσταση στάσης. Να δοθεί άμε-ση προτεραιότητα στην πληθυσμιακή ανακατανομή, γιατί αν συνεχίσουμε με τα ίδια χάλια όποια πρωτοβουλία κι αν υπάρξει είναι εκ των προτέρων καταδι-κασμένη σε αποτυχία. Άμεση ελάττω-ση του δημόσιου τομέα! Ισοκατανομή των επιδοματικών χρημάτων μεταξύ μεγάλων οικονομικών μονάδων και μι-κρών επιχειρήσεων, έτσι που η κυκλο-φορία του χρήματος να γίνεται όμοια σε όλη την κοινωνική διαστρωμάτωση, γιατί αν εξακολουθήσουμε να δίνουμε γη και ύδωρ στις μεγάλες επιχειρήσεις το μόνο βέβαιο είναι ότι το χρήμα θα εξακολουθήσει να διαρρέει εκτός χώ-ρας ενώ θα βλέπουμε όλο και πιο συ-χνά τα φαινόμενα της διαφθοράς, του μαύρου χρήματος και τις τεχνικές αυ-ξήσεις των τιμών από τα καρτέλ.

Διανύω αισίως την τέταρ-τη δεκαετία της ζωής μου και είχα την χαρά να συμ-μετάσχω ως ψηφοφόρος

σε αρκετές εκλογικές διαδικασίες ανά-δειξης εθνικών αντιπροσώπων. Κατά ένα περίεργο τρόπο, όλες μα όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις χαρακτηρι-ζότανε ως «ιδιαίτερα κρίσιμες». Πάντα υπήρχε ένας λόγος, λιγότερο ή περισ-σότερο υπαρκτός, ώστε στα μάτια των περισσότερων ψηφοφόρων, οι εκλο-γικές αναμετρήσεις να παρουσιάζο-νται ως πανάκεια που μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να αλλάξει την πορεία της Χώρας.

Οι εκλογές μου θυμίζουν λίγο την Πρωτοχρονιά. Κάθε Δεκέμβριο, λίγες μέρες πριν το τέλος του Χρόνου, απο-φασίζω να κόψω το κάπνισμα, να γυ-μνάζομαι περισσότερο, να δω φίλους που έχω χάσει, να κάνω γενικά ένα σωρό πράγματα που δεν έκανα τον

προηγούμενο χρόνο. Συνήθως, στα μέσα του Γενάρη, ξαναγυρίζω στα πα-λιά…, περιμένοντας την καινούργια Πρωτοχρονιά για καινούργιες βαρύ-γδουπες δηλώσεις και δεσμεύσεις.

Γράφω το κείμενο που διαβάζετε αρκετές ημέρες πριν τις εκλογές του

Οκτωβρίου και δεν μπορώ να γνωρί-ζω το αποτέλεσμα. Το πιο πιθανό εί-ναι να έχουμε αλλάξει προπονητή. Να έχουμε αποδεσμεύσει τον μέχρι πρό-τινος «καταλληλότερο» και να έχουμε προσλάβει τον «ας δούμε τι θα κάνει και αυτός».

Τα πρωταθλήματα όμως δεν κερ-δίζονται μόνον από τους προπονητές, αλλά πρωτίστως από τις Ομάδες. Αν έχεις στην ομάδα Ronaldo και Messi, ακόμη και ένας τελειόφοιτος φοιτητής της γυμναστικής ακαδημίας μπορεί να αναδειχθεί σε κορυφαίο προπονητή. Το αντίθετο βεβαίως, σπάνια ισχύει.

Αναλώνομαι ενδεχομένως στα αυτονόητα, αλλά είμαστε η χώρα στην οποία δεν κατανοούμε και δεν αποδε-χόμαστε τα αυτονόητα και τα προφα-νή. Σκεφτείτε απλά το ότι εδώ και 100 χρόνια έχουμε αλλάξει δεκάδες προ-πονητές-Πρωθυπουργούς αλλά παρα-μένουμε μια Χώρα-Ομάδα με προβλή-

ματα στην ανάπτυξη του «παιγνιδιού» και με σοβαρές δυσκολίες στο να πά-ρουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε.

Το ρουσφέτι υπάρχει γιατί το θέ-λουμε εμείς, η φοροδιαφυγή οργιάζει γιατί τη συντηρούμε εμείς, η διαφθο-ρά κλιμακώνεται γιατί κάπου, κάποτε ευελπιστούμε να «αγγίξει» και μας.

Οι εκλογές στις αστικές δημοκρα-τίες παραμένουν όντως ένα κορυφαίο γεγονός στο μέτρο και στην έκταση που οι ψηφοφόροι δεν χαρίζουν εν λευκώ δικαιώματα αλλά συνειδητά εκ-χωρούν κομμάτι των ευθυνών τους.

Εν κατακλείδι, οι πολιτικοί και οι προπονητές είναι σαν τα πούρα. Όσο ακριβότερα είναι, τόσο δυσκολότερα ανάβουν και τόσο ευκολότερα σβή-νουν. Αν εμείς δεν αποφασίσουμε να γίνουμε ΠΟΛΙΤΕΣ και συνεχίζουμε να παραμένουμε αυστηρά ΙΔΙΩΤΕΣ, κα-νείς «καταλληλότερος» δεν μπορεί να αλλάξει την πορεία της Χώρας μας.

ΑΠΟΨΕΙΣ

τουΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΚΥΠΡΑΙΟΥ

Πρόεδρου Σωματείου ΥγρώνΚαυσίμων Ν. Κοζάνης

Λίγο πριν τις κάλπες – λίγο πριν την αλήθεια

Oι εθνικές εκλογές αλλάζουν το προπονητικό team, δεν αλλάζουν την Ομάδα των 11 εκατομμυρίων παικτών

τουΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΚΑΡΛΟΠΟΥΛΟΥ

M.Sc. Χημικός ΜηχανικόςΣυνεργάτης Ι.Π.Α.Δ.Μ.

34

Ολα αυτά τα χρόνια ξέραμε για κάτι προγράμματα εργασια-κής εμπειρίας τα οποία ονο-μάζονταν στέιτζ (STAGE).

Έπρεπε να έρθουν οι εκλογές για να μάθου-με ότι το πρόγραμμα δεν λέγεται Στέιτζ αλ-λά Σταζ. Πάντως όπως και να λέγεται δεν αλλάζει τίποτε αφού πρόκειται για το ίδιο πράγμα. Αλλά τι είναι αυτό το πρόγραμμα και γιατί τόσος λόγος γι’ αυτό προεκλογικά;

Το πρόγραμμα STAGE είναι ένα επιδο-τούμενο πρόγραμμα της Ε.Ε. που έχει ως στόχο την απόκτηση εργασιακής εμπειρί-ας των ανέργων σε διάφορους τομείς του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα, ώστε να γίνει γρηγορότερη και πιο στοχευμένη επα-ναπροώθηση τους στην αγορά εργασίας με επιπλέον εφόδιο την εργασιακή εμπειρία. Όσοι εντάσσονται σε αυτό το πρόγραμμα αμείβονται από 400€ - 600€ ως κίνητρο συμμετοχής και κάλυψης των αναγκαίων εξόδων τους. Όλες οι χώρες της Ε.Ε. υλο-ποιούν προγράμματα STAGE, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Μόνο που στην Ελλάδα, τόσο η άκρα-τη δημοσιοϋποαλληλίστικη νοοτροπία όσο και η απροκάλυπτη κομματική εκμετάλλευ-ση του προγράμματος κάτω από την πίεση των ανέργων για μία θέση στο δημόσιο με την ελπίδα της μονιμοποίησης οδήγησαν στο πλήρες ξεχείλωμα του προγράμματος.

Ορδές ανέργων επισκέπτονται καθη-μερινά τα βουλευτικά γραφεία και τους κομματικούς μηχανισμούς πιέζοντας ασφυ-κτικά για μία «προσωρινή» θέση μέσω του STAGE σε κάποια δημόσια υπηρεσία με την ελπίδα να γίνει κάποτε αυτή η θέση μόνι-μη μέσω νομοθετικής ρύθμισης όπως έγι-νε με τη ρύθμιση Παυλόπουλου. Δεν υπάρ-χει άνεργος πια που να μην πιστεύει ότι το STAGE είναι το πολυπόθητο «παραθυράκι» για το δημόσιο, συνεπικουρούμενοι κατά καιρούς από τους πολιτευτές, τους βουλευ-τές και τους κομματικούς μηχανισμούς.

Η εκπομπή του Ευαγγελάτου στον ΑΝΤ1 ήταν αποκαλυπτική, όχι τόσο για τον τρόπο με τον οποίο εκμεταλλεύτηκαν το πρόγραμμα τα δύο μεγάλα κόμματα, αλ-λά για την ελπίδα που καλλιεργήθηκε σε όλους όσους δούλευαν σε αυτά και κατά την εκτίμησή τους, επειδή έτυχε να εργάζονται στην ίδια θέση για μερικά συναπτά έτη, κά-λυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Και τι δεν ακούστηκε σε αυτή την εκπομπή. Μη-τέρες με δύο παιδιά να δουλεύουν μερικά

χρόνια στην ίδια θέση μέσω STAGE και να απαιτούν μονιμοποίηση, λες και δεν ήταν γνωστοί οι περιορισμοί του προγράμματος εκ’ των προτέρων. Εκπρόσωπος της μεί-ζονος αντιπολίτευσης να χύνει κροκοδεί-λια δάκρυα για τα «καημένα» τα παιδιά τα οποία «αδικούνται» και «υποφέρουν» από τον εμπαιγμό και την αναλγησία της κυβέρ-νησης, ξεχνώντας τι γίνονταν στο πρόσφα-το παρελθόν καθώς και ποιος ξεκίνησε το ξεχείλωμα του προγράμματος. Και φυσικά τους διάφορους δημοσιογράφους οι οποί-οι «έπεφταν» από τα σύννεφα από τις «συ-γκλονιστικές» αποκαλύψεις της τελευταίας 10ετίας τουλάχιστον. Δεν έχει πάτο αυτή η ψωροκώσταινα δυστυχώς.

Κι ενώ σε όλες, σχεδόν, τις άλλες ευ-ρωπαϊκές χώρες το πρόγραμμα STAGE απο-τέλεσε και αποτελεί βασικό μοχλό επα-ναπροώθησης των ανέργων στην αγορά εργασίας μέσα από στοχευμένες παρεμβά-σεις εργασιακής εμπειρίας, προσδίδοντας πραγματικά εφόδια στους προσωρινά εργα-ζόμενους του προγράμματος, στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ προγραμματισμός για το είδος και τη μορφή της εργασιακής αυτής εμπειρίας ώστε να αποτελέσει προσόν στην αγορά εργασίας. Το πρόγραμμα STAGE απο-

τελεί το αποκορύφωμα της φαυλότητας και των πελατειακών σχέσεων της εξουσίας με τους ψηφοφόρους οι οποίοι εκμεταλλευό-μενοι την ψήφο τους εκβιάζουν μία θέση στο δημόσιο μέσω αντίστοιχων προγραμμά-των. Άλλωστε τα ίδια δεν γίνονται και με τα προγράμματα των ΚΕΚ;

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να μην υπάρχει ενδιαφέρον για το πρόγραμμα «Ενί-σχυση επιχειρηματικότητας νέων & γυναι-κών» του ΕΣΠΑ, αφού οι περισσότεροι νέοι και νέες αποφάσισαν να εγγραφούν στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ διεκδικώντας μία θέση μέσω STAGE, διάρκειας 36 μηνών με ασφάλιση, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ακούγοντας κάποιες σειρήνες οι οποίες, λόγω των εκλογών, τους έταζαν μονιμο-ποιήσεις.

Τελικά όσο ένοχο είναι το κράτος με τους λειτουργούς του άλλο τόσο ένοχοι εί-ναι και οι ίδιοι οι πολίτες οι οποίοι αναζη-τούν ευφάνταστους τρόπους και «παραθυ-ράκια» για μία θέση στο δημόσιο το οποίο αντί να προσλάβει και άλλους «άεργους» θα πρέπει να απολύσει τουλάχιστον το 1/3 των υπαλλήλων του αν θέλει να λειτουρ-γήσει αξιοπρεπώς. Ζητείται κάποιος να μας βγάλει από αυτή τη σήψη και τη δυσοσμία.

Δεν ήταν χριστιανή, δεν ήταν εβραία. Ήταν μονάχα γυναίκα, μετανά-στρια, μουσουλμάνα!

Η Marwa El-Sherbini, 31 ετών, έφτα-σε στη Γερμανία πριν τρία χρόνια, συνο-δεύοντας τον σύζυγό της Ali El-Sherbini, που ολοκλήρωνε τη διδακτορική του δια-τριβή στη φαρμακολογία, στο Ινστιτούτο Max Planck της Δρέσδης. Η Marwa ήταν φαρμακοποιός και μέλος της εθνικής

ομάδας handball της Αιγύπτου. Τις σπου-δές του συζύγου της χρηματοδοτούσε το Αιγυπτιακό κράτος και η διατριβή επρό-κειτο να υποστηριχτεί σε λίγους μήνες. Η μικρή οικογένεια επρόκειτο να επιστρέ-ψει στην Αίγυπτο πριν το τέλος του 2009.

Ένα χρόνο πριν, ο Alex W., Γερμανός ρωσικής καταγωγής, 28 ετών, άνεργος, την βρήκε να παίζει με το 2 ετών παι-δί της σε μια παιδική χαρά. Εκείνη, φο-ρούσε μαντίλα, κι αυτός την προσέβαλε: ισλαμίστρια, βρωμιάρα, τρομοκράτισσα, της επιτέθηκε δε κάποιες φορές, προ-σπαθώντας να της βγάλει την μαντίλα. Εκείνη του έκανε μήνυση για ρατσιστι-κή προσβολή και ρατσιστική βία. Ο Alex W. καταδικάστηκε σε πρώτο βαθμό, σε πρόστιμο 780€ . Η ποινή του κρίθηκε μι-

κρή και ο εισαγγελέας άσκησε έφεση, με την προοπτική μιας ενδεχόμενης φυ-λάκισης. Πολύ περισσότερο, που ο Alex W. είπε στην απολογία του, πως δεν θα προσέβαλε ποτέ κάποιον, παρά μόνο αν ήταν ίσος του.

Η υπόθεση έφτασε στο ακροατή-ριο, στο εφετείο της Δρέσδης, την Τε-τάρτη 1η Ιουλίου 2009, παρόντος του συζύγου της Ali El-Sherbini και του τρί-χρονου πλέον παιδιού της. Την ώρα που κατέθετε η Marwa, έγγυος στο δεύτερο παιδί τους, ο κατηγορούμενος της επε-τέθη με στιλέτο, της κατάφερε 18 πλήγ-ματα, από τα οποία και υπέκυψε, μέσα στην αίθουσα του εφετείου. Ο Ali, που έσπευσε σε βοήθειά της, μαχαιρώθη-κε και αυτός και.. κρατηθείτε: οι αστυ-νομικοί που κλήθηκαν να βοηθήσουν, θεώρησαν ότι ο Ali ήταν ο επιτιθέμενος (αφού είχε αράβικη φάτσα) και τον πυ-ροβόλησαν. Βρίσκεται σε κώμα σε νο-σοκομείο της Δρέσδης. Το παιδί είναι επίσης τραυματισμένο και παρακολου-θείται από ψυχολόγους. Ο εισαγγελέ-ας είπε, πως επρόκειτο για μία πράξη ξενόφοβη ίσως, αλλά για μεμονωμένο περιστατικό από ανισόρροπο δράστη.

Η οικογένεια της Marwa ήρθε να παραλάβει τη σορό της, για να την κη-δέψει στην στην Αλεξάνδρεια της Αιγύ-πτου. Την ίδια μέρα έγινε διαδήλωση στη Δρέσδη, διαδήλωση, που μεταξύ άλλων καταδίκαζε τη σιωπή των γερμα-νικών και ευρωπαϊκών ΜΜΕ αλλά και την άθλια ρατσιστική αντίληψη και ξενοφο-βία που καλλιεργείται, ίσως και σκόπι-μα από την ίδια την κοινωνία και τους θεσμούς της.

ΑΠΟΨΕΙΣ

Όταν τα Στέιτζ (STAGE) έγιναν Σταζ

τουΚΩΣΤΑ ΜΕΤΙΣΟΓΛΟΥ

ΟικονομολόγουΙδρυτικού μέλους

και Μέλους Δ.Σ. Ι.Π.Α.Δ.Μ.

Η μούγκα των ευρωπαϊκών ΜΜΕ

όποιος λέει ότι αγαπά το Θεό και μισεί τους ανθρώπους εί-ναι ψεύτης! Γιατί πώς μπορείς να αγαπάς το Θεό, που δεν τον βλέπεις και να μισείς τον άν-θρωπο που τον βλέπεις; (Ιωάννης

ο Θεολόγος, ευαγγελιστής της Αγάπης)

35

Μετά και την παρέμβαση Κοροβέση, ουδένα πο-λιτικό κόμμα σε τούτο τον τόπο είναι άμοιρο

ευθύνης και.. αμύρωτο από τα αμαρτω-λά έλαια της SIEMENS και όπως είναι γνωστό σε όλους, άπαντες φέρουν την πολιτική ευθύνη αλλ΄ ουδείς την ποινι-κή. Ίσως τελικά αυτό είναι που φταίει για το μαύρο μας το χάλι.

Γιατί ενόσω η νομοθεσία μας υπε-ρεπαρκεί να καλύψει κάθε αδίκημα, που πιθανά θα διαπράξει ένας πολί-της, με αποτέλεσμα να βλάπτεται η πο-λιτεία και μάλιστα με περιθώριο δε-καετίας για την δίωξη των επίμαχων ενεργειών, ο πολιτικός αντίθετα έχει ευθύνη για μια βουλευτική περίοδο. Και ενώ ο πολίτης που θα εμπλακεί στην περιπέτεια της αντιπαράθεσης με το κράτος, θα καταλήξει να τιμωρηθεί με παράλογα αυστηρό τρόπο (μιλώ εξ ιδίας πείρας) ο πολιτικός «νόμιμα και ηθικά» θα χαίρεται τους καρπούς της παράβασης του όρκου του εις υγείαν των εξεπατηθέντων ψηφοφόρων του.

Εδώ μπορούμε να πούμε ότι πιά-σαμε ταβάνι στην υποκρισία! Πάντες

οι υπήκοοι υπόλογοι επί πάντων και οι «αφεντάδες» στο απυρόβλητο. Με άλλα λόγια νομοθετούν για να απαλ-λάσσουν τον εαυτό τους!! Έλεος κύ-ριοι. Δεν βλέπετε τα εκτινασσόμενα ζαρζαβατικά; Αυτό που πέφτει επάνω σας δεν είναι πρωινή βροχούλα. Είναι παλλαϊκό φτύσιμο! Συνέλθετε τώρα!

Ο πολιτικός που συμμετέχει σε κυβερνητικό σχήμα πρέπει να έχει ισό-βια ευθύνη των πράξεών του καθ΄ όλον τον χρόνο της συμμετοχής του σ΄ αυτό. Ας διαχωρίσουμε, επί τέλους κάποια πράγματα. Η είσοδος στην Βουλή κα-θώς και η συμμετοχή στην κυβέρνηση γίνεται ύστερ΄ από βαρύτατο όρκο στο όνομα του Θεού και του Λαού. Σκαν-δαλώδεις νόμοι σαν αυτόν που απαλ-λάσσει των ευθυνών τους υπουργούς που έχουν πέσει σε παραπτώματα που έβλαψαν τον τόπο μας, υποβιβάζει και

τους Έλληνες σαν λαό και την θέση της χώρας μας στα μάτια των εταίρων μας στην Ε.Ε. καθώς ανοίγει τα στόματα όλων αυτών που θέλουν να μας κατα-τάξουν σε επίπεδο τριτοκοσμικής μπα-νανίας. Και το χειρότερο όλων είναι ότι ο κόσμος άρχισε να συνηθίζει αυτήν την πρόδηλα αρρωστημένη κατάστα-ση θεωρώντας, περίπου, φυσικό ένας υπουργός να χρηματίζεται.

Θεωρώ περιττό να τονίσω ότι αυ-τή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχί-ζεται επ΄ αόριστο. Πρέπει σε σύντομο χρονικό διάστημα να γίνουν ενέργει-ες που θ΄ αποκαταστήσουν την εμπι-στοσύνη του λαού προς τον πολιτικό κόσμο, όσο οδυνηρές κι αν είναι αυ-τές. Μια καλή ιδέα είναι να υπάρξει πα-ράκαμψη του αμαρτωλού νόμου περί ευθύνης των υπουργών και επέκταση της ευθύνης σε όσους βουλευτές συμ-μετέχουν σε διάφορες επιτροπές κλπ. Παράλληλα τα κόμματα ν΄ απομονώ-σουν όλους όσους βαρύνονται έστω και με υπόνοιες για λαθροκαταδύσεις σε δημόσιο χρήμα και προ πάντων να ανασκευαστεί εκ βάθρων αυτός ο γε-λοίος νόμος για το «πόθεν έσχες» των

πολιτικών. Αυτά σαν μια έμπρακτη έκ-φραση συγγνώμης προς ένα λαό που τους τίμησε με την ψήφο του κι αυτοί τον ατίμασαν με τις πράξεις τους.

Οταν θρησκειοποιείς το εκκλησιαστικό κτίσμα στην ανάγκη της σημα-ντικής εκδοχής, οριο-

θετείς κακή ερμηνεία και αναπόφευ-κτο συνακόλουθο. Ξενίζει η εφήμερος σκοπιμότητα στην αδυσώπητη προτε-ραιότητα του κτιστού(1) με απήχηση του Άκτιστου. Όταν επιλέγουμε την ευ-λογημένη τροφή, πρέπει να βιώνουμε την έμπρακτη παραίτηση των κτιστών και να επιδιώκουμε την αυτοπαράδοσή μας στην αγάπη του ΠΑΤΕΡΑ.

Ακτημοσύνη υπόσχεται ο μονα-χός σαν τρόπο ακολουθίας στην αμοι-βή της ελπίδας και στην βεβαιότητα στο έμπρακτο αμήν. Όταν όμως ο μο-ναχός αυτονομεί το εγώ του σε μία δυναμική αυτάρκειας συναυξάνει τα ζιζάνια από το σιτάρι. -Που είναι το -σπέρμα καλόν-.

Αμφιβολία και αμφισβήτηση μας δίδει ο ρεαλιστικός στόχος με δυνα-μική πρόσβαση από στόχο, σε στόχο στην προτεραιότητα εξασφάλισης μι-ας οποιασδήποτε μπετοποίησης από την προτεραιότητα στην αγάπη, στην άσκηση, στην ελπίδα, στην μεγαλο-ψυχία, στην επιθυμία ζωής-Ανάσταση.

Στην εκκλησιαστική πορεία μέσα στο χρόνο κατάντησε εμμονή το κτι-

στό(1) σε πολλούς εκκλησιαστικούς ηγέτες σαν εξασφάλιση «σταθερότη-τας» και έμπρακτης αυτοπροσφοράς πέρα από την πνευματική και ασκητική πρακτική. Έτσι πιστεύουν ότι τεκμερι-ώνουν τον ζωτικό τους στόχο της πί-στης – εμπιστοσύνης με κώδικα εντο-πισμού – Δώστε να σωθείτε – όπως η αποσχισμένη Δυτική εκκλησία. Πι-στεύουν δε ότι η κοινή ωφελιμότητα των πιστών καθορίζεται από την λάμψη και προσδιορίζεται στην ωφελιμότητα «νοήματος» μιας κτιστής πληρότητας – μάρμαρα – μανουάλια – υφάσματα – μεγάφωνα – λουλούδια – κ. α.

Μπορούμε ακόμη να διακρίνουμε την ευθύνη σε μία ελευθερία τρόπων που κορυφώνεται με αλογία, σε προϊόν όμως θελήματος και προσφοράς. Έτσι οι χριστιανοί απέχουν ουσία ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

Ο ΛΟΓΟΣ και τα Ευαγγέλια κυριο-λεκτικά πρέπει να δεσπόζουν στην ίδια εκκλησιαστική εμπειρία. Η εμπειρία του εκκλησιαστικού σώματος πρέπει να εκφράζει προτεραιότητες στην ευ-αγγελική έκφραση. Ο χριστιανός πρέ-πει να παραδοθεί απόλυτα στην αγάπη ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Η αιτία και ο σκοπός στην πρωτοβουλία σχέσης με αρχές ΠΝΕΥ-ΜΑΤΙΚΕΣ δημιουργούν γνώση στην κοι-νή δόξα του Ευαγγελίου.

Η σχέση ανθρώπου και Θεού εξω-ραΐζεται στην υπαρκτική λατρευτική εμπειρία πέρα από ανταποδοτική επι-φάνεια. Η ζωή και το έργο του Ιησού Χριστού εκπλήσσει πραγματικά με θεμελιώδες μαρτυρίες (τα πάντα όσα εποίησε) σε κλήση και στάση ζωής οδηγώντας μας στην πραγματική ελ-πίδα - ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΗ, στην αγάπη , στο νόημα του θέλειν και του ενεργείν σαν αγαθό ελευθερίας.

Η φύση του κτιστού1 είναι τόσο φθαρτή και θνητή που δεν μπορώ να καταλάβω την ερωτική σχέση των εκ-κλησιαστικών (μερικών) ηγετόρων

στην «απλήρωτη πληρότητα» και την ένταση στο τίμημα μπετοποιημένης ανεπάρκειας. Που η αγαπητική σχέ-ση; Που η ταπεινότητα; Που η φανέ-ρωσης; Που η ελευθερία; Που το επι-θυμητό; Που το νόημα; Που ο σκοπός; Που η Αιτιώδης αρχή; Που η αθανασία της ψυχής; Που το φωτεινό; Που το ση-μαινόμενο;

Ανάγκη λοιπόν να επιμείνου-με στην οριοθέτηση του τρόπου σαν ενέργημα στο αποκαλυπτικό (το όντως αγαθό) της αγάπης του. Γίνου κήρυξ της αγαθότητας του Θεού. Γίνου κή-ρυξ της δικαιοσύνης του Θεού. Γίνου κήρυξ της ειρήνης και της αγάπης του Θεού. Γίνου κήρυξ στην αναγκαιότη-τα του Θεού. Γίνου κήρυξ της ΠΙΣΤΗΣ.

Όλα τα άλλα είναι παραδοχή αλο-γίας και κοσμικό γίγνεσθαι. Προσδι-ορίζουν τεμαχισμένη τροφή και αιχ-μαλωσία σε συμβατικές θεωρίες. Έτσι υπάρχουν πάντα αναλογικοί συσχετι-σμοί με αντιπαλότητες και κοινωνικές ανταρσίες του πληρώματος. Επίσης ρή-ξεις με αιτία τον μαμωνά στην υλική τάχα δημιουργία.

1 κτιστό παράγεται από το ρήμα κτίζω. Πολλές φορές «κτίζω, οικοδομώ» και σπανιότερα «επινοώ, εφευρίσκω»

ΑΠΟΨΕΙΣ

Κτιστό και Άκτιστο

Πολιτικό Ανάστηματου

ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΚΥΠΡΑΙΟΥΠρόεδρου Σωματείου Υγρών

Καυσίμων Ν. Κοζάνης

WERNER VON SIEMENS

τoυΚΩΣΤΑ ΒΙΚΑ

Αντιπροέδρου Ι.Π.Α.Δ.Μ.vikas@e-pili.gr

36 ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Μια φορά κι ένα καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα συναισθήματα. Εκεί

ζούσαν η ευτυχία, η λύπη, η γνώ-ση, η αγάπη και όλα τα άλλα συναι-σθήματα. Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρ-χισαν να φεύγουν. Η αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ηθελε να αντέξει μέχρι την τελευταία στιγμή. Όταν το νησί άρ-χισε να βυθίζεται, η αγάπη αποφά-σισε να ζητήσει βοήθεια. Βλέπει τον πλούτο που περνούσε με μια λαμπρή θαλαμηγό.

Η αγάπη τον ρωτάει: «πλούτε μπορείς να με πάρεις μαζί σου;» «Όχι, δεν μπορώ» απάντησε ο πλού-τος. «έχω ασήμι και χρυσάφι στο σκάφος μου

και δεν υπάρχει χώρος για σέ-να». Η αγάπη τότε αποφάσισε να ζη-τήσει βοήθεια από την αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος. «σε παρακαλώ βοήθησέ με» είπε η αγάπη. «Δεν μπορώ να σε βοηθή-σω αγάπη. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος

μου» της απάντησε η αλαζονεία. Η λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η αγά-πη αποφάσισε να ζητήσει από αυ-τήν βοήθεια.

«Λύπη άφησέ με να έρθω μαζί σου», «ω αγάπη, είμαι τόσο λυπημέ-νη που θέλω να μείνω μόνη μου» εί-πε η λύπη. Η ευτυχία πέρασε μπρο-στά από την αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία. Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την αγάπη να ζητά βοήθεια.

Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή. «Αγάπη, έλα προς τα εδώ. θα σε πάρω εγώ μαζί μου». Ήταν ένας πο-λύ ηλικιωμένος κύριος που η αγά-πη δεν γνώριζε, αλλά ήταν γεμάτη από τέτοια ευγνωμοσύνη, που ξέ-χασε να ρωτήσει το όνομά του. Όταν έφτασαν στην στεριά ο κύριος έφυ-γε και πήγε στο δρόμο του.

Η αγάπη γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο που τη βο-ήθησε, ρώτησε τη γνώση: «γνώση, ποιος με βοήθησε;» «ο χρόνος» της απάντησε η γνώση. «ο χρόνος;» ρώ-τησε η αγάπη. «γιατί με βοήθησε ο χρόνος;» τότε η γνώση χαμογέλασε και με βαθιά σοφία της είπε: «μόνο ο χρόνος μπορεί να καταλάβει πό-σο μεγάλη σημασία έχει η αγάπη».

Έστω ένας κουλουρτζής ο οποί-ος αγοράζει 80 κουλούρια x 0,14€ = 11,20€, με 2,8€ συνολική έκπτωση και 9% Φ.Π.Α. επί της τελικής τιμής (0,756€) που τελικά του στοιχίζουν 9,156€.

Τα πουλάει προς 0,50€ το ένα, δηλαδή σύνολο 80x0,50€ = 40,00€. Τα 80 κουλούρια πωλού-νται καθημερινά σε ένα κτίριο μιας μεγάλης εταιρείας, και αν υποθέ-σουμε ότι ο ίδιος κουλουρτζής που-λάει κουλούρια σε τουλάχιστον 5 τέτοια κτίρια καθημερινά (σημειώ-στε ότι ο κουλουρτζής αφήνει τις σακούλες με τα κουλούρια το πρωί και περνάει το μεσημέρι γα να πά-ρει τα χρήματα που αφήνουν οι πε-λάτες σε ένα ποτηράκι), έχουμε σε μηνιαία βάση έσοδα 5 εταιρείες) x (25 εργάσιμες ημέρες) x (40,00€) = 5.000€ (Ω ΝΑΙ!!!) και έξοδα 5 x 25 x 9,156 = 1.144,5€, δηλαδή ΚΑΘΑΡΑ μηνιαία έσοδα = 3.855,50€. Φυσικά ο κουλουρτζής δεν εκδίδει απόδει-ξη για κανένα από τα κουλούρια που πουλάει, ούτε έχει μαγαζί δηλαδή λειτουργικά έξοδα, διαθέτει μόνο

(??) ένα τρίκυκλο μηχανάκι. Σας φαίνεται τρελό; Και όμως,

πρόκειται για τον κουλουρτζή του κτιρίου μας, του οποίου τα κουλού-ρια γίνονται ανάρπαστα και ο οποί-ος είναι ένας κακομοίρης (στην εμ-φάνιση) αλλοδαπός που αγοράζει με τιμολόγια και διαθέτει ΑΦΜ. Ο εν λόγω κύριος ξέχασε ένα τιμολό-γιο μέσα στην σακούλα με τα κου-λούρια κι έτσι μάθαμε πως ζει. Ένα μικρό, πραγματικό, παράδειγμα για το τι σημαίνει φοροδιαφυγή στην Ελλάδα.

Αμ’ το άλλο! Προεκλογικά φυλλάδια από εδώ, προ-εκλογικά φυλλάδια από

εκεί, γέμισαν οι δρόμοι και οι πολυ-κατοικίες. Γιατί ρε παιδιά τόσα πολ-λά. Και δεν είναι μόνο η ποσότητα που σου προκαλεί απορία αλλά και το περιεχόμενό τους. Αφήστε τον σχεδιασμό. Ελάχιστα ήταν αξιόλο-γα, αισθητικά. Τα περισσότερα ήταν κακόγουστα και θα μπορούσαν να αποτελέσουν παραδείγματα προς αποφυγή για τους φοιτητές της επι-

κοινωνίας και διαφήμισης. Τέτοια προχειρότητα!! Τόσο

«κιτς». Πως άραγε να βλέπουν τους υποψηφίους βουλευτές οι διαφημι-στές και οι εταιρίες τους για να πα-ράγουν τόσο κακάσχημα έντυπα; Την επόμενη φορά πάντως θα συ-στήσω πενταμελής επιτροπή από ειδικούς οι οποίοι θα ψηφίσουν το χειρότερο προεκλογικό έντυπο, καλώντας τον υποψήφιο να μας πει πως μπόρεσε να σκεφτεί κάτι τέ-τοιο.

Η ανακοίνωση του γρα-φείου της Πολιτικής Κί-νησης του ΣΥΝ Κοζάνης έχει ως εξής:

«Μετά την αποχώρηση του επί 19 έτη Δημάρχου Κοζάνης κ. Π. Κου-κουλόπουλου και την πιθανή μετα-πήδηση του στην κεντρική πολιτική σκηνή, είναι φανερό ότι αλλάζουν άρδην τα αυτοδιοικητικά δεδομένα της πόλης μας. Όλα αυτά τα χρόνια ο ΣΥΝ Κοζάνης στήριξε τον συνδυα-σμό «Κοζανίτικη Ενότητα» τόσο πο-λιτικά όσο και με την ιδιαίτερη προ-σφορά των μελών του από θέσεις ευθύνης στη διοίκηση του δήμου. Προσφορά που αναγνωρίστηκε από τους συμπολίτες μας, κατατάσσο-ντάς τους στις πρώτες θέσεις σε κά-θε εκλογική αναμέτρηση.

Αυτή τη συνεργασία την τιμή-σαμε έως σήμερα, παρά τις δυσκο-λίες που στη διαδρομή της συνάντη-σε. Στο ίδιο πνεύμα επιδιώξαμε να βρεθούμε με τον απελθόντα Δήμαρ-χο προκειμένου να συζητήσουμε τα της επόμενης ημέρας. Η συνάντηση δεν έγινε ποτέ διότι ο κ. Κουκουλό-πουλος δεν βρήκε χρόνο! λόγω του προεκλογικό του αγώνα. Απόδειξη ότι δρομολόγησε ο ίδιος την πορεία της διαδοχής του και δείγμα του πώς αντιλαμβάνονται, τόσο ο ίδιος όσο

και το ΠΑΣΟΚ, την ενότητα και τις συνεργασίες. Αντί του διαλόγου και της διαβούλευσης επικράτησε η λο-γική της κομματικής αλαζονείας.

Έπειτα από τα παραπάνω, το γραφείο της Πολιτικής Κίνησης του ΣΥΝ Κοζάνης πρότεινε στην Πρόε-δρο του Δημοτικού Συμβουλίου και μέλος του ΣΥΝ σ. Τ. Σιώμου να διεκ-δικήσει το αξίωμα του Δημάρχου, αναγνωρίζοντας έτσι την πολυετή προσφορά της, την εμπειρία της στο δήμο και την ευρύτατη αποδο-χή της στην τοπική κοινωνία, πέρα από κομματικούς σχηματισμούς. Η σ. Τ. Σιώμου αποδέχθηκε την πρό-ταση με το γνωστό αποτέλεσμα. Η όλη μεθόδευση με την προδιαγε-γραμμένη εκλογή του νέου Δημάρ-χου θέτουν υπό αίρεση τη συνέχεια της συνεργασίας μας στον συνδυ-ασμό της «Κοζανίτικης ενότητας».

Υ.Γ. Συγχαίρουμε τον «Θαρρα-λέο» που στο φύλλο της 14ης Σε-πτεμβρίου του «Θάρρους» πέτυχε διάνα στην καταμέτρηση των δημο-τικών συμβούλων του ΣΥΝ και τους έβγαλε δύο. Αυτός κάτι ήξερε… Τώ-ρα ξέρουμε και εμείς για τους καιρο-σκόπους των συνεργασιών.

Πηγή «ΠΡΩΪΝΟΣ ΛΟΓΟΣ»

ένα παραμυθάκι... για την αγάπη!

Υπό αίρεση η συνεργασία στο Δήμο Κοζάνης

Προεκλογικά φυλλάδια

Πόσα βγάζει ένας κουλουρτζής

37

Στις Νομαρχιακές Εκλογές του 2006 ο ΣΥΝ Κοζάνης στο Δήμο Κοζάνης έλαβε 1.587 ψήφους. Στις Βου-

λευτικές εκλογές του 2007 ο ΣΥΡΙΖΑ (όχι ο ΣΥΝ Κοζάνης) Κοζάνης στον Δή-μο Κοζάνης έλαβε 1.024 ψήφους. Στις Ευρωεκλογές του 2009 ο ΣΥΡΙΖΑ στον Δήμο Κοζάνης έλαβε 918 ψήφους. Στο Δήμο Κοζάνης οι τρεις υποψήφιοι του ΣΥΝ Κοζάνης που συμμετείχαν στις Δη-μοτικές εκλογές του 2006 με τον συν-δυασμό της «ΚΟΖΑΝΙΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ» έλαβαν 3.399 ψήφους. Τις αναγωγές στις μονοσταυρίες και διπλοσταυρίες τις αφήνω στους αναλυτές του ΣΥΝ - ΣΥΡΙΖΑ.

Τέσσερις ερωτήσεις στα τρία μέλη του ΣΥΝ – ΣΥΡΙΖΑ που (συμμετέχουν ή συμμετείχαν) στον συνδυασμό του Δή-μου Κοζάνης «ΚΟΖΑΝΙΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ»:

1. Πιστεύουν ότι στις δημοτικές εκλο-γές τους ψήφισαν μόνο τα μέλη του ΣΥΝ – ΣΥΡΙΖΑ; 2. Πστεύουν ότι οι Δη-μότες του Δήμου Κοζάνης γνώριζαν ότι στις εκλογές κατέβαιναν με την κομ-ματική τους ταυτότητα; 3. Πιστεύουν ότι αν κατέβουν σαν ΣΥΝ θα μπορέ-σουν να εκλέξουν έστω και ένα Δη-μοτικό Σύμβουλο; 4. Τι θα πουν σ’ αυ-τούς που τους έδωσαν τους επιπλέον 2.481 ψήφους;

Αφορμή των παραπάνω και παρα-κάτω σκέψεων μας έδωσε η ανακοίνω-ση του ΣΥΝ Κοζάνης μετά την καθ’ όλα δημοκρατική εκλογή του Νέου Δημάρ-χου Κοζάνης στο πρόσωπο του Λάζα-ρου Μαλούτα. Νοοτροπίες και τακτικές αυτού του είδους μας θυμίζουν τελικά τον ανθρωπολογικό τύπο του σημερι-νού Έλληνα που ορθώθηκε σε δημο-κρατική διαδικασία για να αναμετρη-

θεί με εκ των υστέρων απειλή και με οπίσθια κελεύσματα αποχώρησης δί-χως αιδώ κυριολεκτικά έρμαιο σε μία «ατομοκεντρική ψυχολογία».

Δηλαδή οι 918 ψήφοι του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ Κοζάνης (βλ Ευρωεκλογές 2009) εξ απαλών ονύχων, σήμερα αρχίζουν να ζητούν «προγραμματικές συγκλήσεις» στον δήμο Κοζάνης λες και το ωφέλιμο βρίσκεται στο κομμα-τικό σημείωμα. Λέτε τα προβλήματα του δήμου Κοζάνης να είναι άλλα πέ-ρα από μια ευφυή ΤΟΛΜΗ. Δεκαοχτώ (18) χρόνια η συλλογικότητα των δημο-τικών συμβούλων για τετριμμένα και καθημερινά χρειαζόταν «σύγκληση»; Πώς είναι δυνατόν τα στελέχη του ΣΥΝ που είχαν πάντα στο δήμο Κοζάνης ζη-λευτούς ρόλους να λογαριάζουν σή-μερα με τραύλισμα ύστερα από τον χορό, σαν εύπιστα παιδιά την «εκσυγ-

χρονιστική» τους κατάκτηση;Δεν πε-ριμέναμε σήμερα από καταξιωμένους συνδημότες μας με περγαμηνές «δη-μοκρατίας και ήθους» να γίνουν κε-κράχτες του λαϊκισμού με νηπιώδες δικαιολογίες και συντροφικά αλληλο-μαχαιρώματα.

Η πρώτη δεν βλέπει το ολοφά-νερο σε καίριες ανάγκες διαχείρισης του Δήμου Κοζάνης στην εκτίμηση της πραγματικότητας και όχι σε ψευτοδί-λημμα «ελπίδας» ότι οι πλειοψηφίες κυβερνούν στην δημοκρατία. Ο Δεύ-τερος δεν βλέπει την ανάγκη εμπιστο-σύνης στην ευθύνη του ελάχιστου για το μικρομάγαζο αυτού του τόπου σε αποδεδειγμένα πειστήρια σάρκωσης σε μία ζωτική ελπίδα. Ποιος ορθολο-γισμός αχρηστεύει και ανατρέπει το εκπληκτικό στην «ψυχολογική προτί-μηση»;

Ο Καραμανλής με έχει απογοητεύ-σει. Κι ο Παπανδρέου δεν με έχει κερ-δίσει… Τα μικρότερα κόμματα ούτε που τα σκέπτομαι. Όχι γιατί έχω κάτι ενα-ντίον των μικρών κομμάτων. Αλλά γιατί δεν πιστεύω στην ψήφο διαμαρτυρίας. Η ψήφος δεν είναι για να διαμαρτύρο-μαι. Είναι για να αποφασίζω το μέλλον του τόπου μου. Δεν είναι για να «τιμω-ρώ» εκείνο ή τον άλλο ηγέτη. Δεν είναι «δικαστήριο» οι εκλογές…

Ίσως έχω κάθε λόγο να είμαι οργι-σμένος με τον ένα ή τον άλλο από τους ηγέτες των μεγάλων κομμάτων. Για να είμαι ειλικρινής, και με τους δύο… Αλ-λά αν «τιμωρήσω» αυτόν που με έχει

ενοχλήσει περισσότερο – ας πούμε γι-ατί «πρόδωσε» τις προσδοκίες μου – και βοηθήσω έτσι να βγει ο άλλος, που δεν με έπεισε ποτέ, τότε δεν «τιμωρώ» εκείνον που θα ηττηθεί. Μάλλον τιμω-ρώ τον εαυτό μου.

Δεν μου αρέσει η προσπάθεια που γίνεται από τα ΜΜΕ, να πειστούν οι αφελέστεροι ότι ο Γιώργος Παπανδρέ-ου «κέρδισε» τα «ντιμπέϊτ»… Όλοι όσοι έχουν στοιχειώδη κρίση γνωρίζουν, κατάλαβαν, ένιωσαν ότι ο Γιώργος ΔΕΝ κέρδισε. Ούτε στις εντυπώσεις. Ούτε «στα σημεία». Ούτε πουθενά. Αυτό δεν σημαίνει, ασφαλώς, ότι δεν θα ήταν καλός Πρωθυπουργός. Δεν σημαίνει

ότι θα χάσει τις εκλογές. Ίσως δεν ση-μαίνει τίποτε…

Αλλά όταν κάποιοι προσπαθούν να με πείσουν να μην πιστεύω στ’ αυ-τιά μου, να μην πιστεύω στα μάτια μου, να μην πιστεύω στην κρίση μου, και στην κρίση όλων γύρω μου, ότι ο Κώ-στας Καραμανλής κέρδισε «στα ση-μεία» την πρώτη τηλεμαχία των 6 αρ-χηγών, και «κατά κράτος» τη δεύτερη, τότε ξέρω ότι κάποιοι προσπαθούν να μου κάνουν πλύση εγκεφάλου! Κι αυ-τούς ίσως θελήσω να τους τιμωρήσω…

Ίσως λοιπόν, αυτοί με ωθούν να ψηφίσω Καραμανλή, όχι γιατί έπαψα να είμαι απογοητευμένος μαζί του, όχι

γιατί ήταν καλύτερος στις τηλεμαχίες (που ήταν, αλλά δεν είναι εκεί το ζήτη-μα), αλλά διότι για να τον βαράνε έτσι όλα τα συγκροτήματα κι όλα τα κανά-λια, δεν μπορεί κάτι καλό θα έχει. Για να είναι τόσο άδικοι μαζί του όλοι οι υποτιθέμενοι «αντικειμενικοί διαμορ-φωτές γνώμης», δεν μπορεί, κάτι καλό κρύβει μέσα του.

Αν τον «παίζανε» πιο δίκαια, αν δεν προσπαθούσαν να βγάλουν «το μαύρο άσπρο» εναντίον του συνεχώς, ίσως να ήμουν πολύ πιο αυστηρός με τον Κώστα Καραμανλή.

Ν.Ζ.

Πρωτοφανές στα εκλογικά χρονι-κά να ανακοινώνουν την αποχώρησή τους από τα ψηφοδέλτια του κόμμα-τος στελέχη που είχαν συμπεριληφθεί εκφράζοντας διαμαρτυρίες με την στε-ρεότυπη φράση: -Θα μιλήσουμε μετά τις εκλογές.

Η «αφαιρετική» πρόταση θαυμά-ζεται ως κατόρθωμα και επίτευγμα πο-λιτικής «συνέπειας» στην αυτοκρατο-ρική εξουσία. Μετά τις εκλογές: Γιατί τα επιπόλαια συντροφικά μαχαιρώ-ματα χρειάζονται νηπιώδεις δικαιο-λογίες. Μετά τις εκλογές: Γιατί η θε-ατρική έκρηξη αυτής της στιγμής «αν μιλήσεις» θα χαρακτηριστείς προδό-της της παράταξης. Μετά της εκλογές: Γιατί το τόλμημα στην αναγκαιότητα

είναι αίτημα σε ρητορικό ευχολόγιο. Μετά τις εκλογές: Γιατί η φαντασία και η έμπνευση υπογραμμίζουν ανι-κανότητα.

Αλήθεια τι περιμένουμε από ευ-γενείς κομματικούς ευπατρίδες που θα μιλήσουν μετά τις εκλογές; Γύμνια γλώσσας και λογική «ντιρεκτίβας» για συντροφική δήθεν ευγένεια σε μία δειλή απόπειρα να κερδίσουν τις εντυπώσεις της στιγμής. Σ’ αυτό το πε-νιχρό κράτος της «απόλυτης δημοκρα-τίας» και των πελατειακών σχέσεων – Το μετά τις εκλογές- Το αργότερα- Το μετά- Θεμελιώνουν απόλυτα το πρότυ-πο της μιζέριας και τις κατάντιας στο καύχημα της Ευγένειας.

Μία φορά κι έναν καιρό, ένας πα-ράνομος στάβλος με ζώα βρίσκονταν δίπλα σε ένα σχολείο. Για αρκετά χρό-νια η συμβίωση με την ανοχή των γο-νέων ήταν αποδεκτή, μέχρι που κάποια παιδιά αρρώστησαν. Τότε, κάποιοι γο-νείς αντέδρασαν και απαίτησαν την απομάκρυνση του στάβλου. Σκηνές απείρου κάλλους εκτυλίχθηκαν τό-τε… όλο το κογκλάβιο της καγκελαρίας του νομού επιδόθηκε σε έναν αγώνα δρόμου να κατευναστούν τα πνεύμα-τα ώστε να βρεθεί συμβιβαστική λύση. Μπλέχτηκαν τα κανάλια, ανακατεύτη-

κε ο Εισαγγελέας και η πρόταση από τον «Πάπα» του Νομού ήταν να κλείσει «προσωρινά» το σχολείο μέχρι να απο-φασίσει ο κτηνοτρόφος να απομακρύ-νει τον στάβλο του.

Ερώτηση: Τι θα έκαναν αυτοί οι «κύριοι», υπεύθυνοι και ανεύθυνοι, αν επρόκειτο για τα δικά τους παιδιά; Τι είναι τα άλλα, αποπαίδια; Είναι δυ-νατόν να προτείνει κανείς το κλείσιμο ενός σχολείου για να μην απομακρυν-θεί ένας παράνομος στάβλος με αγε-λάδες για δύο ψήφους; Τόσο πια;

Τρεις λαλούν και δύο χορεύουν

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Προεκλογικά διλήμματα ενός … δικομματικού

Μετά τις εκλογές Στάβλος εναντίον Σχολείου σημειώσατε «1»

Απίστευτο κι όμως αληθινό

38 ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Ο πολιτικός δεν κρίνε-ται από αυτά που πα-ραλαμβάνει αλλά από αυτά που παραδίδει. Γι-

ατί ήρθε ο Ζήσης; Για τους (αντίθε-τους) λόγους που φεύγει η Βίβιαν. Όταν έρχεσαι στην εξουσία απροε-τοίμαστος φεύγεις ανικανοποίητος.

Κατάλαβες γιατρέ ότι η σταθε-ρή πορεία είναι δηλωτική των μα-ζών. Οι λιλιπούτειες προεκλογικές υποσχέσεις που ακούστηκαν είναι σαν το έγκλημα και τιμωρία. Είχε το εκλογικό σώμα την δυνατότητα ακούγοντας τους υποψηφίους να επιλέξουν και να κρίνουν τον ΤΟΛ-ΜΗΡΟ.

Όλοι ήλπιζαν σε μια αξιοπρε-πή ήτα κανένας δεν πίστευε σε συ-ντριβή. Δεν θα χαρίσουμε κάστα-να στην Νέα Κυβέρνηση μας είπαν φίλοι της στήλης. Ούτε εμείς. Νέο ήθος εξουσίας σημαίνει διαφάνεια

και λογοδοσία παντού. ( Γ. Παπαν-δρέου)

Ντιμπέιτ και πράσινα άλογα. Αν ο λαός θέλει ρίχνει και τον μονόλο-γό του.

Τα παιδιά του Internet κινούνται στη δική τους κοινότητα, στην δική τους αυλή, με τις δικές τους ταχύτη-τες. Καταλάβατε.

Όταν χάνεις το ηθικό πλεονέ-κτημα σημαίνει ότι δεν αντέδρασες έγκυρα.

Τον Οκτώβριο το 1993 ο Ανδρέ-ας Παπανδρέου είχε πει: «Το χρέος ή θα το αφανίσουμε ή θα αφανίσει το Έθνος». Θυμάσαι Γιώργο;

Η απάντηση του Λαού : ΠΑΣΟΚ 43,93% . Ν.Δ. 33,48%. ΩΧ.

Να καταλάβουν πλέον όλοι (οι πολιτικοί) ότι ο Ελληνικός λαός εί-ναι πολύ αυστηρός κριτής. Δεν θα χαριστεί και δεν θα δώσει την ανοχή του σε κανέναν και για κανένα λόγο.

Αν μόνο για μία ημέρα οι ιδε-ολογίες μεταμορφωθούν σε απλές δικαιολογίες, θα μείνουμε έκπλη-κτοι για το πόσοι σκέφτονται μόνον τον εαυτό τους! Και στο τέλος της ημέρας θα υπάρχουν μόνον δύο κα-

τηγορίες ανθρώπων: Αυτοί που θέ-λουν να επιβάλουν τα όνειρά τους στους άλλους και αυτοί που θέ-λουν να κάνουν τα όνειρα των άλ-λων πραγματικότητα!

Με το μάτι του παραπολιτικού

Κοινωνία των ΠολιτώνΦίλε Λάκη.Πιστεύεις ακόμα ότι η έκρηξη μπορεί να είναι ελεγχόμενη.

39

Η προεκλογική περίοδος τα εί-χε όλα. Είχε πάθος, ενθουσιασμό, ορμή και πολλά SMS. Τρελάθηκαν τα κινητά από τα SMS των υποψη-φίων και των κομμάτων. Αναμφίβο-λα το καινοτόμο στοιχείο αυτών των εκλογών ήταν τα SMS. Δεν μπορεί-τε να φανταστείτε πόση ευρηματι-κότητα είχαν τα μηνύματα. Μικρά, σύντομα, περιεκτικά και στοχευ-μένα. Είχαν τέτοια στόχευση που απορούσε κανείς γι’ αυτό. Και τι δεν έλαβα. Μηνύματα από υποψηφίους στην Α΄ & Β’ Αθήνας, στην Αρκαδία, στη Θεσσαλονίκη, στην Πιερία αλ-λά και στην Αιτωλοακαρνανία. Πολύ SMS σας λέω, αλλά εγώ στην Κοζά-νη ψηφίζω.

Πολύ θα ήθελα να βοηθήσω τον

φίλο μου στην Αρκαδία αλλά πως; Μετά από τόσα SMS ένιωσα ότι έγι-να φιλαράκι του. Από την άλλη αυτά τα SMS είχαν και κοινωνική αποστο-λή. Οι μοναχικοί τύποι ένιωσαν ότι κάποιος τους σκέπτεται και έπαιρ-ναν θάρρος να συνεχίσουν τη ζωή τους. Δεν έχει γι’ αυτούς τόσο με-γάλη σημασία το περιεχόμενο όσο το γεγονός αυτό καθ’ αυτό. Κάποι-ος τους έστειλε μήνυμα και κουδού-νισε το κινητό τους. Μεγάλη υπό-θεση!! Ρε, τι κάνει κανείς για λίγη δόση ματαιοδοξίας. Τόσο πολύ πια. Πολύ θα ήθελα όμως να μάθω πόσοι από αυτούς που έλαβαν τόσα πολ-λά SMS δεν θα τους ψηφίσουν διότι εκνευρίστηκαν από όλες αυτές τις χαζομάρες. Goodbye Παρασκευή

Goodbye Φώτης Goodbye Χρήστος………………….

Η φάπα που εισπράττει η πονη-ρή γατούλα μας δίδει κίνηση και αί-σθηση στα στερνά που ήταν πρώτα.

Βροχή τα τηλέφωνα στα γρα-φεία μας για πληροφόρηση όχι για τους νικητές αλλά για τους ηττημέ-νους. Άλλοι καιροί φαίνεται.

Όταν ένας - μία βουλευτής εί-ναι αλαζών και οπαδός στο επίπεδο αφισοκολλητή καλά είναι να μένει στο σπίτι και να μαγειρεύει κεφτέ-δες ή να ποτίζει γκαζόν.

Όταν ένας βουλευτής είναι χει-ροκροτητής άνευ λόγω τότε καλύτε-ρα να πάει σπίτι του.

Όταν ένας βουλευτής δεν εί-

ναι ταπεινός καλλίτερα να πάει σπί-τι του.

Well come ΠάρηWell come ΓιάννηWell come Ζήση………………….

Στο κρανίο τα πήρε πρώτος σε ψήφους βουλευτής γιατί δεν πήρε παραπάνω ψήφους.

Όταν ένας βουλευτής έχει συ-γκροτημένο λόγο και άποψη πρέπει να πάει στη βουλή.

Όταν ένας βουλευτής έχει γνώ-ση των τοπικών προβλημάτων πρέ-πει να πάει στην βουλή.

Όταν ένας βουλευτής είναι τα-πεινός και καλλιεργημένος πρέπει να πάει στη βουλή.

Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, ο άνθρωπος κάνει έξι βασικά λάθη, τα οποία εμποδίζουν ή καθυστερούν την προσωπική του ανάπτυξη:

1. Η ψευδαίσθηση ότι η επιτυ-χία στη ζωή έρχεται με το να κατα-στρέφετε τους άλλους.

2. Η τάση να ανησυχείτε συνε-χώς για καταστάσεις, οι οποίες δεν μπορούν, πράγματι, να αλλάξουν.

3. Η παραμέληση της προσω-πικής σας ανάπτυξης και η μη από-

κτηση της συνήθειας της μελέτης. 4. Η συστηματική άρνηση να

απαλλαγείτε από φθηνές προτιμή-σεις.

5. Η επιμονή ότι ένα πράγμα εί-ναι αδύνατον να γίνει, μόνο και μόνο επειδή μέχρι τώρα δεν καταφέρατε να το πραγματοποιήσετε.

6. Η προσπάθεια να κάνετε και τους άλλους να πιστεύουν ό,τι και εσείς και να ζουν σαν κι εσάς.

Τα πάντα πλάνη και ψευτιά και... λόγια, λόγια, λόγια!

Μα οι τρελοί κι οι φρόνιμοι τα δένουν... κομπολόγια!

...Νομίζω πως ευρίσκομαι εις κόσμον... εξ’ αγγέλων,

Kαι θλίβομαι για το παρόν, μα ελπίζω για το μέλλον!... (1)

Το δικαίωμά μας της μετεκλο-γικής έκφρασης προβάλλει με έμ-φαση και λίγες φορές με σατυρική υπερβολή. Η αντοχή μας στα όσα ακούσαμε προεκλογικά αποδείχτη-κε θηριώδης. Οι σωτήρες καθόρισαν την ιδιαιτερότητα μας περισσότερο ή λιγότερο με αμερόληπτες κραυ-γές και αναγνώσεις. Εννοείται ότι τα τραβάει και μας ο κ…… μας.

Οι πολιτικές θεωρίες πιστοποι-ούν για άλλη μια φορά την αντίληψη στο «διάλογο».

Τα κανάλια πήραν φωτιά με «ΕΙ-ΔΙΚΕΣ» συνεντεύξεις. Οι εφημερί-δες πρόσθεσαν σελίδες τιμολογώ-ντας τον πολιτικό λόγο σε έκφραση σύγκρουσης και κατασκευής. Τα φυλλάδια των υποψηφίων – βιογρα-φικά και με ενότητες-. Φτωχή Ελλά-δα. Το δικαίωμα στο «ρομαντισμό» μόνο εξωπραγματικό φαντάζει.

Η προπαγανδιστική υστερία, υποψήφια ανέφερε σε φυλλάδιο ότι συμμετείχε σε 48 συμβούλια σαν μέλος, σαν πρόεδρος, σαν αντιπρό-εδρος, σαν, σαν, σαν… - πραγματώ-νει και χαράζει εγωκεντρικές ψη-

λαφήσεις στο άσωτο χαρτομάνι. Οι σχηματοποιημένες «θωρακίσεις» - όπως υποψήφιος σε κανάλι προ-παγάνδιζε ποίημα και αυτό λάθος – είναι φαινόμενο προχειρότητας των κομμάτων σε μια υποταγή διάσωσης του εθισμού σε «καθυστερημένη» κοινωνία.

Ο άβουλος μιμητισμός σαν πρό-ταση εκτίμησης σε αναγωγή συνθη-ματολογίας και «ψυχολογικής φόρ-τισης» των δημοσίων ανδρών και γυναικών προκαλεί αμηχανία στον έχοντα έστω και λίγο την ψευδαί-σθηση στο υποκατάστατο φορτίο της συμμετοχής του στην λαϊκή πρά-ξη των εκλογών.

Στην καλόπιστη σύνθεση αφι-ερώνουμε σ’ όλους τους υποψή-φιους τους παρακάτω σατυρικούς στοίχους

Με χαιρετάς στον δρόμο,Και με χτυπάς στον ώμο,Μα εγώ θα σε μαυρίσω,Στο λέω μπρος και πίσω!Και αν άμαξα μου δώσεις Με ολόχρυσο λακέ,Κι αν όλον με χρυσώσεις,Θα φας τον ... τενεκέ.Μαύρο λοιπόν κι ο μασκαράς,Ο ... τάδε και ο ....δείνας! (2)

Ειλικρινά ημέτερος (1),(2)Γ. Σουρής

τα SMS των εκλογών

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Μικροεκλογικά και παραπολιτικά

Παρά την πλάνη και τη ζάλη...

Τα έξι λάθη του ανθρώπου

40