2018
.336.7 (075.8) 65.9 (4 ) 26 73
: ..., . . .  (; 1, 2); ..., . . .  ( 12, 13); ..., . . .  ( 3, 4); ..., . . .  ( 14, 15, 16); ..., . . .  ( 5); ..., . . .  ( 7, 8); ..., . . .  .  ( 10); ..., . .  .  ( 6); ..., . . .  ( 9, 11)
: ..., . . . , ; ..., . . . , , ; ..., . . . ’, ; ..., . . . , -

( 12 27 2017 .)
89 : / . ..., . . . . – : , 2018. – 892 .
ISBN 978-966-654-469-1
, - , . , , . - - , ’ , , , ’ , .
, , , , , , .
ISBN 978-966-654-469-1 .336.7 (075.8) 65.9 (4 ) 26 73
© . . , 2018 © , 2018
......................................................................................................................... 7
. 1. 1.1. ................. 12 1.2. ................................................ 20 1.3. ................................ 28 1.4. , .................................. 43 1.5. ............................................ 67 2. 2.1. ............................................................. 78 2.2. ......................................................... 88 2.3. ................................................... 101 2.4. ..................... 108 2.5. ........................................................... 117 2.6. .......................................... 126 3. 3.1. ’ .......................................... 140 3.2. ’ ............... 147 3.3. .............. 156 3.4. ............................................................. 164 3.5. .......................................... 171 3.6. , .................. 178 3.7. ................................................................... 185 4. 4.1. , ........................ 194 4.2.
.......................................................................... 201 4.3. , ........................ 211 4.4. ............................ 221 4.5. .................. 228 5. 5.1. , ................ 240 5.2. ................................................ 248 5.3. ................... 256 5.4.
........................................................... 270 5.5.
............................................................. 283
4
6. 6.1. , ..................................... 296 6.2. ............... 305 6.3. ................................. 313 6.4. ................................... 320 6.5. .................................................................. 328 6.6. ......................................... 337 6.7. .............. 345 6.8. ......................... 355
II. 7. 7.1. ............................................ 366 7.2. ........ 376 7.3. ............................................. 384 7.4. ............................... 391 7.5. ...................................... 399 7.6. ............................................. 408 8. , 8.1. ................................ 418 8.2. .................................................. 424 8.3. ............................................................... 437 8.4. ....................................... 445 8.5. .................................... 458 8.6. ................................... 467 8.7. ............................ 473 9. 9.1. ...................................... 486 9.2. ........................................................... 492 9.3. ............................................. 503 9.4. ............................ 511 9.5. ...................................... 519 9.6. ........................................ 527 9.7. .................................... 533
III. 10. 10.1. , ............... 546 10.2. .............. 556 10.3. , ........ 561 10.4. - ,
....................................................................... 571
5
11. 11.1. ........................... 586 11.2. ,
............................................................. 592 11.3. ................................................ 600 11.4. .......... 611 11.5. ................... 622 11.6. ......................... 628 11.7. ................... 635 11.8. .............................. 644 11.9. ..................... 655 12. 12.1. , ..... 664 12.2. ......... 673 12.3. , ............................. 680 12.4. - , , ....................... 689 12.5. . ....699 12.6. ............. 707 13. - 13.1.
................................................................... 718 13.2.
............................................................... 724 13.3. - ....................... 727 13.4. -
..................................................................... 740 13.5. - - ......748 13.6. - ....... 755
IV.
14. 14.1. ......... 762 14.2. , , ........... 771 14.3. . ................................................. 778 14.4. , ........................... 785 14.5. ............................ 792 14.6. .................................. 799
6
15. 15.1. ........................................ 808 15.2. ..................................... 816 15.3. , .............. 823 15.4. ,
........................................................... 830 15.5.
................................................................................ 839
- ................................................. 857 16.3. ................................................ 863 16.4. - .................. 870 16.5. -
............................................................... 878
. ’ , , - . , ’ , , - , , - , , - – , - - .
- , - . , - - - , . , - - , , – - , ’ .
’ , ’ - . , - . « », -
8
’, , - . , , ’ - , - - , , , - , .
, , - - . - ’ .
, . , - , . - ’ - , -- . , , - .
’ - - , , , - .
, - .
9
, , , - , , , - , - , , , - .
- , , , , - , - . - .
, - , - . , , , , . - .
- , ’ . , , , - - , - .
, - , - , , - , , , . ’ - , -
10
. , , .
: . . ., . .  .  – (; 1, 2); ..., . . .  ( 12, 13); ..., . . .  (- 3, 4); ..., . . .  ( 14, 15, 16); ..., . . .  ( 5); ..., . . .  ( 7, 8); ..., . . . .  ( 10); ..., . . .  ( 6); ..., . . .  ( 9, 11).

: ; ; ,
; ; -
; , -
;
;
.
1.1.
– ’ ’ - . , - , , . , - , , , .
, , - . - . , , , . , . , , .
, , . , - ’ – – VIII– III . . ., , , . - , .
- , , . , - , . , .
, , , , , - . , , - , , , , - , - ,
13 1.
. , .
, : – -,
, - , ;
– -, , - , , -;
– -, ( - ) , , , .
, , . - - – . – .
- , - , , - , . , , - .
, - , - , , , . .
-, - . , - , , - . , - , .
. 14
-, - . - , - . , 6, ’ – 10, – 45, – 4950, 1000 – 4995001. , , , .
-, , . , - ’ . - , . , , ? , , , , - , ’ . .
-, , - . ’ , , , , – - , , , - , . , - , .
, - , - - . , .
’ - , - , . ’ , , , .
1 . , - N ,
2 )1–N(N
15 1.
, - , , - - . :
– - , ’ - -;
– - , - ;
– , , , , , .
, , . , , : ; ; ; ; - ; .
, - , . - .
, , - , . , . .
- : .
- . , - - .
. 16
- , , , , , - . , , . . , , , - . : « , ’ , , ’ , – »2. «» «» , . - . , - , .
  . , , . . .
, ’ . - .
- , ’ - - . - . , - ’ , .
- – , , . - , , , . 2 . / . – . . – . : , 2005. – . 26.
17 1.
, , ( ) . , - :
1. , , - , , - . :
=
- , , . , ( ), . , (  ), . -, - , , - . , - . - () , - . , , – .
2. , - , , , - – . , . , . , -- , . :
A =
B
C
D
. 18
, , . , , , , , ’ - . , ’ - - , . , . - -, – .
3. ’ , - , - . , , -. , . - :
A
B
C
= D
, - . , - . . - , - – , (, , , , , ). - , - , . - , – .
4. , , -
19 1.
. , - . – - , , . :
A
B
C
=
, :
– – , , : -
, ; , . , , - . , , - . - , , . , , . , , - , . , , , , - , - . .
, - – . , , , , - , , .

. 20
, . .
, - , . - . , - , - . , ’ , ’ , .
1.2.
, – . , , - , - - . , , ’ - , - - ’ ’ .
, , . , -, , - . « » , ’, , , - . – ’ - , ’ .
, - - , , . «»,
21 1.
, , . , ’ . - , . - , - – - , - .
’ , - . - - , .
, , - . , . , , . , , « , – »3. - , , .
, , , , - . , , « - »4. , , – «, - ; , ». 3 . : . . I / . – . ., ., . – . : , 2011. – . 144. 4 . / . – . . – . : -, 1996. – . 42.
. 22
, , . .  . - , 5. , , – .
, - , , «- », .  .  , « – , »6 ( : «money is that money does»). , - .
, - .  , , - 7. , - , , 8. , , – , 9.
, « ?», « ?». , , - , . – , . , . , , . - .
– , , - 5 . . / . . , . . -. – . . – . : -, 2000. – . 6. 6 Walker F. A. Money / Francis A. Walker. – New York : Henry Holt and Company, 1878. – P. 405. 7 . . , - / . . , . . , . . . – . . – . : , 1991. – . 12. 8 . / . ; [. . . . . . ]. – . . – . : , 1990. – . 75. 9 . . / . . . – . . – . : , 1999. – . 586.
23 1.
, - , . - . , , , , , , , . - - , , , , , .
- , . , - - . , , . , , - , , . : , - , , , .
– . , , - . , - . , , ’ , - , - , . , - , , . ’ - , . , - , -
. 24
, - , , , .
- , , , - . , , , , , , .
’ . - , . , - , , , , . , - , .
, , - , - , . , , - , . , - . , -  . : « , - , , , , , »10. , , - .
- , - , -
10 . . - / . . . – . . – . : , 2007. – . 541.
25 1.
. ’ , , .
’ , - , . - - , . , ’ , . - , , . - , – , , . , - , – , .
, - , - , . ’ - « », . - , .
, , . , - . - , . - , , , .
, , . , « », « » « ».
. 26
, , . , - , - , . (, ), - , . - – , ’ .
, - , . - , , , .
’, , - , - , . ’ , - - .
, : – , . - , - , . , , , - .
, . , , - . - ,
27 1.
- - – .
, - , , , - . ’ . - , ’ . , , - .
, , , , , , , , , . (, - ) , . , , . , - , - . , , - .
, ( ) , . , - , ’ - , . , . , - , , - , .
. 28
, - - , , - . , ’ ’ - . , - , , - , .
, - , , - . .
1.3.
. .
( . functio – , ) – - , - . , .
, , - , - , , - . , , , ’ ’ - . - , .
, ’ :
1) ; 2) ;
29 1.
3) ; 4) ; 5) . --
, , , - . , - , ’ - .
,
. - , , - . - . , . , , , - .
, . . , - .
’ - . , - , . -. . , , - , . , .
, - , . - , ,
. 30
, . , , , , . , , - , , - , . , - .
, - - . - . , - , .
, – . - – , , . , . , - , - , .
, , . - - , . – - .
– , - . , , - .
, , - , . , . -
31 1.
- . , - . , , , - , - .
, , ’ , , - . , , , - .
, , , ’ - . , - , . , , , - , .
, , , . , - , .
- . - - , , . - , , - , , , .
. 32

- . , , . , , - ’ . , , - .
’ - , - . , - , - : , . - , - . - , - . , , , .
, , - , , , . - . , , . , «» . - , ’ .
, , - . , , . , , , - . , , .
33 1.
’ - . , « – »: . , « – », - , . - , - .
- , , , , - , , , - , . - . , , , , . , - ’ .
, , , , . , - , , , - , . , .
- , – , ’ . , - , . - ’ , , . - . : , - , .
-
. 34
, , - , . - . , , «» ’ «» - .
’ , - , , . - , - , . , , .
, , . , , , - , , .
, - :
1)  ’ ;
2)  - , ’ ’ .
- , - .
-
’, . - . ,
35 1.
, - , .
- , ’ - . , - . :
– -, , , ’ ;
– -, , ’ - , – ;
– -, - , , , , .
, - , . ’ , ’ . , . , ’ - , .
- , . , , , ’ – - . ’ , - . , ’ . ’.
- , ’ . - , - , , - .
, - -, «-» «-- », , , ’ : 1) 
. 36
’ ; 2)  ; 3)  - ’ . . , , , - ’, ’ ’ . , - ’ - - ’.
. - - . . - , . - , - . - , . - ’, , - , , , , , ’ , , - .
, , ’ . , : - ’ , - . , – . - . - , , .
- , , - ’, - . , ’, , , -
37 1.
, , . - – , .
- - . - , - , , , . ’ - , . - , .
-
- . - - . - , . .
’ - . , « – – » ’ - ’ . - , . - , , .
, , , , - . , , -
. 38
, , .
’ . -, - , . , - , , . , , , , - , .
-, , , - - , - , . , - , - . , .
, - - . . , ’ « ». , , , , .
, , , , . - , . , .
- ’ - . ’ - , , - , , . , - , -
39 1.
, .
- , . , - , .
, - - . - , , - . , - , - . - , , , . , - - , . , , , , - , ’ , .
, . - , , , , - - - ’. - , , , .
- , - . - . - , . - , , . , , .
. 40

’ ’ , - . , . ’ ’ - - , .
. -, ’ - . - , - , - ’.
-, , - , , . . , ’ .
-, , - ’. - , , - .
-, - , , - - , . - , , - , ’ , .

41 1.
’ . , – – - , . « » ( ) – . - . , - , ’ . , ’ .
, , . , - , - . - , , - , - .
 . ’ - . - . - ’, , , , ’ .
, , . . , , , - , , - () , .
. 42
, :
1) - ;
2) , - , - ;
3) - , ’ - .
. - . - - . - , ’ – , , – .
- . - ’ - , .
’ -
. .
, ’ , . , , - . , - .
, ,
43 1.
. , , , .
, , . , - - , . - , - .
, , , - . , - , , .
, - , , - .
1.4. ,
’ - , , . , - . , - , ’ . - , , .
, , , - , -
. 44
. - .
, : , , , , . , .
– , - . - , . , - - : .
, , , - , . - , - , :
1) ; 2) .
, -
. - , , , - .
– , - , . , , - , , . , , . ,
45 1.
. - , , - - , .
, . – , , - . , , - , . , , . , - .
, , , . , , . , , - :
1) -; 2) -; 3) -. - -
, - , - , . ’ , - .
- (, ), ( - ), (-, , ), (, - , ). , , . ,
. 46
, .
- . - , - . .
-, - , , - . , , - , , - – , – , , , – .

, , - .
, . , 9 - , 100 . «» 12 . , «pecunia» () «pecus» (). , , - . «kapital» .
, , , – . , , , . , , .
, XVIII . - . , , , – , – . . - .
’ - . , «» 3 . - – 50 , 4 . . , . , «», . . . , .
47 1.
-, , , - . (, ), - « ».
-, - - , (, ), - .
- ’ – -- .
- , - , . – , , .
- , - . - , , - - , .
, , - , .
- , - – , . . , , - . - , , , , , , . , , - – , , .
- – . - , - . :
1) , - - . , -
. 48
- , , , , ;
2) , , - . , ;
3) , - . , - , , ’ , ;
4) , - , , , , - - , . . , , ;
5) , , . , ’ - ;
6) , , , .
’ , - -, - , . ’ , – , , .
, , . , , ’ () () . , .
- , , .
49 1.
, - . - - , ’ .
- - , - , . , - . , , , .
– , , . - , . , , , , .
, , - , . : , . , - , , - , .
- , - . - 640–630 .  . ., - . «» Juno Moneta – ,  . . .
, , - , , , - ,
. 50

. - II I . – . . , . «», . . - . – .
, , , , - , , , , 640 630 . . . , , . , , .
, , . , ’ – . , - . , .
- . . , . , - , , , . , - . , .
, . , , . - , . - . . II .
547–546 . . . , , , , , - . . , , . - , , , . : « . , , ». , , , – .
51 1.
. .
- . . - , , . , - . , , , , .
’ - , - , - . , - , . - , .
-
, : 1)  - , , - ; 2)  , ’ , - . ’ - , ’ , - .
– , - , - . , . - , . , - , .
. 52
, . , , , , - . , , , , - , . . .
. - , - . , ’ , : 1)  , , - ; 2) , , ; 3)  , ’ . - , , - , - .
– , -
, . , , . , , , - , . , , .
’ - , - , , ,
53 1.
- . , - . - . - , .
, , , ’ - , . - . - . , ’ , , . - , , .
’  . . ., XV . - . - , XV . - .
- XVIII . . . , – – - 1789–1794 . « ». - 2,4 . , - 40 . . , , - . - . 1797 . , .
1775  . « » 3 . . 1779 . 240  .  . « » - .
. 54
1780  . 60  . « » 18  1780 . 1 : 40 - 6  5%- . , , - . - 1861–1865 ., – «». 450 . ., 2,5 . .
, ’ , , , - . - , , , . , , , . - . ’ , , , - , .
, - , , - . , .
– , -
’ , . - - .
, - , . ’ - , ’, - .
55 1.
, - , , . , - - , , – , .
, . , , .
, , , ’ - . - , , , - - , . ’ , , - . .
’ - (, - ), . 1990- . - , , , , .
’ , , - , - . ’ , .
, , - , , , .
– ’ , - . - , -
. 56
’ . .
. - ’ ’ - . 1160– 1200  . .  ., ’ . –  . - . -, , ’ . - .
’, - , . - : 1) , ’, , ; 2) , ’ , ; 3) , , - , , ’ - .
.
– ’, . , , , . - ’ .
() – , , - . - ’ , , (). , . - , . , , ’ . ,
57 1.
, , , . , , - ’ .
: 1)  ; 2) - , - ; 3) - , .
, , . .
-, , - , ’ , - , , .
-, , - , - .
-, ’, - .
-, - , - .
, - , – , . , - . - .
– ’, - . , . - , .
. 58
, , - . 1661 ., , , ’ 1694 .
, - ’ , . ’ - , , . - , - .
, , , . , , , , - .
: , , ’ - , , . , - . , . ’ , ’. , .
– . XIX .,  . - - . - 30- .  ., . - 70- .  . . - 1  1978 ., - , -, .
’ , ’
59 1.
. - , , , - . .
-, - , , - . - , .
-, ’ - , - , ’ , - , ’ .
-, - , - . , - , , .
-, - , - , .
-’, , , , , , ’ .
’ - . ’ . ’ - , - . ’ - , , - , , ( ).
. 60
, , , - , , . , , - . , - , - . , - ’ .

5 1933 . - . 6102, - 100 . ( , ) , - 20 . 67 . - , , - . . . , , , 10 ’ 10 . . . , , , , , 40%- .
- , . , , . , 21 , « ». : « - , - , , , ».
, . - : « , . , , ’ - . - . , ».
, - . 35 . . - , . 15 1971 ., - , - , .
61 1.
- , . , :
1) , ’;
2) , ;
3) , , , .
, - , - , , , . ’ , . .
, , - , - . - , .
- , - , - . .
– , . - , .
– - , . - , . , : , , , , .
- , XVII–XVIII . – , .
. 62
- , . - , , ’, . - - , .
- . ’ , , , , - , . , : , - ’.
, . - . , - , . , , - , . ’ , ’ .
: -, - ; -, - . , ’ .
: – -, , -
- ;
– -, ;
– -, - , - .
, : 1)  - ; 2)  - ; 3)  - .
63 1.
- , . , , , , , . , , - , , . - .
, - , , - - . - . , , ’ (, ), – - , .
, - , , - , . - , .
– , - . , .
, - . ’ - , ’ - - . -
. 64
. - , - . - , .
. ’
’ , - . - : 1)  - ; 2)  - . - - , - , , . - .
, , , , , . - , ’ - ’. - .
, ’ ’ . - , , . , - , - . , , , . - - , - – .
, -
65 1.
( ). - : - - ’, , , - - . , , «» . - , , - . - ’, .
( - ) , ’. , , - , .
’ ’ , , . , , - , . ’ ’ , , , - . , , - .
– , - ’ - . , - : – ; – .
– , , - -
. 66
, . , - . , , , . , . , – , - , .
- , . - , .
– , - - . . - .
– , - . - , . - .
, ’ - , - ( – , - ). - .
’ - , . - , , : ; - ; .
67 1.
, - , - - , , , - . , - .
, - , – . - .
1.5.
. - : ’ - ? . - , , , - .
- , - . , - , , . , , , - . , , , .
- , . - , ,
. 68
, , , .
, , , « ». . , , - , .
, - , , , , . , . - , . , , .
, , , - , ’ , .
, , - . . , ( ). , , – . ,  . 1  7,3  - , - .
. - .
69 1.
. , , . , , , . - , , , , - .
, , , , - , . - , - - , - .
- , . , -, , . , , - , - , .
. , , . , , , . , - – , . - , , – , : - , , .
, - -
. 70
. . , , .
, ’ , - . , , , . - , - .
- , , , . , , , , , . - , , - . , . - .
, , . - , - . - .
- , . , . - , , . - , .
- , . - . , , - , , , . - , -
71 1.
– , , , . - , - , ’ , , .
, - , . - , , - , - , - .
, - - . - , , , . – . - – , - , . , – . , , , , , , - .
, , ’, , - , . , - , , ’- , - , - .
. 72
, , , - , , , . - , , , . - , , .
, - . , - , . , - , , , - , . ’, - , , . - , , , .
- , , , , - . , ’ , , - , - . , , , . - , , . , , , . , ’
73 1.
, - .
, , . , , - . ’ , : -, , , , , – , , ; -, , .
, , – - , , , , , - .
, – - - . .
’ - , - , . , - , , - , - , .
- :
1) , - ;
2) , - - ;
3) , - - .
. 74
’ , - , , :
-, - , ;
-, - , - - , - .
, - , . - , - . , - .

1. ? 2. ? 3. ,
? 4. , -
? 5. -
? 6. ? 7. ,
? 8. -
? 9. ? 10. ? 11. ?
75 1.
12. ?
13. ?
14. ? 15. -
? 16.
? 17. -
? 18. ? 19. -
? 20. -
? 21. ? 22. ? 23. ’ ? 24.
? 25. -
? 26.
? 27. -
? 28. ,
? 29.
? 30. -
? 31.
? 32. -
? 33. -
? 34. , ? 35. ? 36.
? 37. ? 38. ? 39. -
? 40. -
?

1. . , , - / . . , . . , . . . – . . – . : , 1991.
2. / . . . . – . : , 2004. 3. . / . – . .
. – : , 2012. 4. . . , /
. . . – . . – . : , 1998. 5. . . -
/ . . – . . – . : , 2007. 6. . . / . . , . . -
. – . . – . : -, 2000. 7. . . / . . . – . . – . :
, 1999. 8. . . : :
. / . . . – : . , 2011. 9. . / .  ; [. . . .
. . ]. – . . – . : , 1990. 10. Walker, F. A. Money / Francis A. Walker. – New York : Henry Holt and Com-
pany, 1878.
- ;
;
’ - ;
; -
;
;
.
. 78
XVI–XVIII  ., , , , , - , - - . – , - , .
– , . , - , - . , ’ - , , , , .
, ’ - , - , . ’ , , - , ’ . - , , , .
V–VII . , , . , .
(1554–1612), - , . « -
79 2.
»1 (1581). - : (), - , , () . . .  - , «» ( - ), « », - ’ - , , . - . , - - , .  , . , , .
.  . , , , . .  - . , , , . , , , , . .
.  - , - , . , , , . , - , . .  , , , - , , - .
, , . , - , – - . : ; - ; - , - 1 Stafford, William. Compendious or briefe examination of certayne ordinary complaints of diuers of our countrymen in these our dayes, A.D. 1581 (otherwise calld «A briefe conceipt of English pollicy»), with an introduction of Frederic D. Mattew. – Published for the New Shakspere Society by N.Trunber & CO., 57 Ludgate Hill, London, E.C. 1876. – 114 P.
. 80
. .
. , - . , . - . . , , - , , , . , . , , , , . , - , - , . , , .
, .  , . . - , - ( - ), , ’ . - , , , (- , ), (, ), - . , .  , - , - .
(1571–1641), - - . - , . - , , . , - , « -
81 2.
» (1664)2. .  , , , , - . , , , , , , , – , . .  - , , - , .
, .  , - , . .  : « - : , »3. . , - , , , , - , 2200000 ; 2000000 . - , 200000 , - . ’ , , , . .
, , : , ; ; - , ; ; - ; ; - .
, ( ) , . 
2 Mun, Thomas, England's Treasure by Forraign Trade or the Balance of Forraign Trade is the Rule of Our Treasure. – New York: MacMillan and Co., 1895. – 119 P. 3 Ibid., p.7.
. 82
« » , , . , , - . , - , . - . . , , ( ) 25% - 50%. .  , , - . .  .
, - , - , , , . , , , , .
. , , , - , . . , , - . , , . , , , – .
(1641– 1691), . , , - , . .  - . « : , , »4 (1691). - , , - .
4 North, Dudley, Discourses upon trade, principally directed to the cases of the interest, coynage, clipping, increase of money. – London : Printed for Tho. Basset, at the George in Fleet Street, 1691. – [13], 23 p.
83 2.
, ,
(Thomas Mun) - . - , 1600 . , , .
, 15 , I . - , , - – .
- – , . - (, ). , - . - . - , , .
- , - . , . (, ), , ’ - .
- - . , - . - XVII , , , , , , , .
XVII - - . 1661 . , 1686 . – , - - , . 1657 . - .
1711 . . - , , , . , . 1839 . , , (1839–1842). 1842 . . ’ , .
XVIII ., , - - , , , «-» (company-state). . , - «» .
- 1849 . , 1852 . 1858 ., 1857–1858 ., - - , . , 3 . .
, « ». – - - , - . « . » («It’s nothing personal. It’s just good business») – .
. 84
.  , , - . , , . , , , , , - . . , , - .
.  - . , .  , - , , . , , . , , « - » . , , .
« » , , , - , , . - , , , , . , , – , , , , . .  , , , .
, . - – , . , « », « ». , - .  , - . .  , , «» « ».
, .  , , , - , . , - - , . , . -
85 2.
- , , . , , .
, - , , - , - , - , .
XVI–XVII . – - . - - - , . , - . ’ - , , - : ; ; . , - , .
, , , :
– – - , , - – , , , ;
– - , , ;
– , - , ;
. 86
– – , - , , - .
, , - (, , ) - , , . , - , , , , - « » («beggar my neighbour»), . , , - : « , - . , , , »5.
, - . , , - , « ». , – , , , - : , , - .
- , - , , . - . - . , , , - -
5 Engels, Frederick. Outlines of a Critique of Political Economy / Karl Marx, Frederick Engels. Collected Works. – Volume 3. – London: Lawrence & Wishart Electric Book, 2010. – P. 418.
87 2.
- , ’ .
’ ,  . (1821–1898) (1837–1914), , , - , ’ - . , , , - , . - . , , - .
, - , , - , .
 . - , , – , – , - . , , - , . - . - 1970- . . , . - 1981 ., , , , .
, - : 1)  , - ; 2)  , - , ; 3)  - , .
, - , -
. 88
, , , . - , - , .
, - :
1) ; 2) ; 3) ; 4) ,
; 5)
, , .
, - , , - , . , - - , , . , , - .
, - , ’ - , ’ - . - , .
2.2.
- , ,
89 2.
. , , , – , . , , ( ), .
– , , , , , - . , ’ , . , – , , . , .
, , - . , , , , . , ’ - . , , , - . , « », - . , (121–180  .) 75% . .
’ . , , , , , - , , .
- , - VII–VIII ., - . , - , ,
. 90
. - , . , , , .
, (1640–1698), , , , , - . .  - . « » (1690) .  : « – , - , - »6. .  , , . , , - , . , . , , , , , 8  2 .
, , - , - , , . , , , , , , - - . , ’ - , , , , – . .
.  (1685–1753), , . «: , »7 (1736), , . .  , « » «- ». , – , .
6 Barbon, Nicholas. A Discourse of Trade. – Baltimore: Lord Baltimore Press, 1934. – 44 P. 7 Berkeley, George. The Querist: Containing Several Queries Proposed to the Consideration of the Public. – London : J. Roberts, 1736. – 46 P.
91 2.
.  - . , , . - . , . , - , , , , , , . « , ?» – . .
, , – , , . - – , . . : « - , , - ?» – , , . « », . , , , .
(1712–1780), - , . 1767 . .  «- »8, ’ - « » . - ’ XVIII . . . , «», . - - .
, - , « », , . .  , , . 10, 20, 30 , .  - 10, 20, 30, , - .
8 Steuart, sir James. An Inquiry into the Principles of Political Economy : Being an Essay on the Science of Domestic Policy in Free Nations, in which are particularly considered Population, Agriculture, Trade, Industry, Money, Coin, Interest, Circulation, Banks, Exchange, Public Credit, and Taxes: in 2 vol. / James Steuart. – London: Printed for A. Millar, and T. Cadell, in the Strand., 1767. – Vol. 1. – 680 p. ; Vol. 2. – 690 p.
. 92
. , - ’ , - – . , ( ) . - - .
, , , - . , . – – , ’ - «». , , , . , . - - . , - . , . . , - - , .
, , - , - , :
– , – , - ;
– , , , - , , ;
– , - ;
– , , - , , ;
– , .
, , - - . , , - , , .
93 2.
- , , - . , –  . . .
(1842–1926), , - , . « »9 (1905), XIX , . .  , , – , . - . .  , , - . - , - , .
. .  , – « » « » (. . charta – , , ), - , , , « » ’ - .
.  .  , . - - .
, - . -- XIX . . , . , - . - , , , .
, , : -
9 Knapp, Georg Friedrich. The State Theory of Money. – London: Macmillan & Company Limited, St. Martin’s Street, 1924 – 306 P.
. 94
; ; - , , . , , , - .
.  .  - - - , - . . .  , , , . . . , - , . , - . , . . , «» . , « », - .
, – , . .  , , . , - , . - , – . . .  - - , , - , . , - – , , , , . . . , .
, ’ . . .  ’, , , . – ’ , ( ) .
. . , . , ’ - , ’ , -
95 2.
. , , , – ( - ).
, .  - , . , . .  , , , , , ( ) , , , , . , - , , , , , . , . .  - . , , . .  , - .
, . .  . . , « »10 (1930), , - , . . . - , . .  : « , . , - – , ».11
(1864–1920) , , . . , - . . . - , . «» .  , – 12. , , – - . , «» , , , - .
10 Keynes, John Maynard. A Treatise on Money: in two volumes / by John Maynard Keynes. – Vol.1: The Pure Theory of Money. – London : Macmillan & Company Limited, St. Martin’s Street, 1935. – 363 P. 11 Ibid. – P. 4. 12 Bendixen, Friedrich. Das Wesen des Geldes. Zugleich ein Beitrag zur Reform der Reichsbankgesetzge- bung. – München: Duncker & Humblot, 1922. – P. 92.
. 96
.  . . , , . , . - - . . . , , . , . , . .  . , .  , , . .  , « » , . , , , , . .  - ’ - .
, - . , , , . , .  - . , - . . .  , , . . , .  – , .
– - , . « ». , - , , - . .  , , . , , – , , - , . .  , -
97 2.
, .
, , - – ., .
-, - , , , - () , - .
-, , , - , , – ’ .
-, « » , .
-, , ’ .
, – . . , - (1834–1910), « »13 (1874), - , , . - (1915–2009) «»14 (1948), 19  40 , , – . - , : « , , . , , »15.
- - , . - . , – - , ’ -
13 . / . . – . . – . : , 2000. – 448 . 14 . : 2- . .1. / . . – . . – . : «», 1992. – 336 . 15 . – . 257.
. 98

, - , ’ , - . - XVIII . .
. 14 , , . 20 - , . , . ’, . , , . , . . , , , . , , . , .
XIV 1715 . - . , V, – 3 . , 250 . . , - , 750 . , .
– , , - , . , – - , 20% . . , . , , – . , . ’ .
, 1716 . - . ( ), , - . , . , . , . , , . , , , .
, , . . . , . , , 1720 . – « -
99 2.
. - , , ’ - . , .  . «» , - . .
’ . -
». 1720 . : , , , , « » .
, - , ’ , , – - – , , , . - , . , 500 , 20 . . , , , - . , – , – ’: – .
, 1720 . - . , , : 500 , ? , 1720 . , . - , 27 1720 . . 1720 . , .
, - , , . : . , -, , - . , , , . , 30- XVIII . , - – XVI XVII .
. 100
, - .
, - , ’ .
-, - , , .
-, , , - .
-, - , - , - , .
-, - , « », , .
-’, ’ , - .
, - , . , . , . - - ’ . - , . , - , . - , .
101 2.
2.3.
- , . , . ’ , , , . - .
. , - , - , – - . , , , - . , : 1)  - ; 2)  , .
- , - , , , - . « » - , . , , , - ( 1600 . – 83%). 1503–1560 . 120 , – 570 . , XVI . , , – , . XVI . 3–5 , , - , . - 4 , – 5 . 2–2,5 , – 2 . - . 1500–1620 . 300–400%. .
. 102
V  . , VII– . - , , , .
, , (1530– 1596) - . « »16 (1568) ’ « » , . .  . ’ , , - , , .
, , , . .  - ’ . .
- (1632–1704), « - »17 (1691) : , , . , . , , - , .
.  , , ( - ), . , . , ( - ), , , . . .  XVII . , .
16 Bodin, Jean. The response of Jean Bodin to the Paradoxes of Malestroit. Translated from the French second edition. Paris: Jacques du Puys, 1578. Washington, D. C. : The Country Dollar Press, 1946. – XVIII, 90 P. 17 Locke, John. Some Considerations of the Consequences of the Lowering of Interest and the Raising the Value of Money: In a letter sent to a Member of Parliament. – Printed for Awnsham and John Churchill, at the Black Swan in Pater-Noster-Row. – London, 1691. – 64 P.
103 2.
, (1711–1776), « »18 (1752) , - . , , . - , .  , , , , , . , .  , , - .
, , ,   , , . , , , . . , - , , , , . , .  - . .  , – , , .
, - « »: - , , - . « » .  « » , ’ , .
  . - , :
– , ;
– , , , -
18 Hume, David. Of Money: from Political Discourses. – Printed by R. Fleming, for A. Kincaid and A. Donaldson. – Edinburgh, 1752. – 304 P.
. 104
: , - .
(1772–1823) – , - , , - . .  . , , , . - , . , , - : ’ , , , 15  , 19. .  , , , , .
, - , . - , . , , , , ’ , . , .  - , - ’ , , – . .  , , - , , .
: « - - , , , ’ , »20. .  , - . , : « - , , - , . , »21.
19 . : / . . – . . – . : , 2007. – . 306. 20 . – . 721. 21 . – . 722.
105 2.
. - : - , – . , .  - , . -, , , . -, - , , - . -, , , .
, - , , , , . - . .  , - , .
- (1806–1873) – ,  . « - » (1848) : « , . ¼, ¼… , , ¼. , ¼ »22. . .  , - . ’ : « , »23. - , . . , , , , , , – .
. .  , , - , - -
22 . . - / . . . – . . – . : , 2007. – . 544–545. 23 . – . 545.
. 106
. , . . , , , , . , .  .  .
, . .  ( « » , - , « »). . .  , , - , – . , , , . , - , 24. , . .  , - , , , , , , .
, - . - - , . - . , , , - . , - ( ). - , - .
, -
24 . . - / . . . – . . – . : , 2007. – . 546–547.
107 2.
: , , , , . , - , - . - .
, . - , . , , , . , , , - , , ’ .
, - :
-, - , , ;
-, , - , , ;
-, , - ;
-, - , .
, : - ( ); ( - ); ( ). , - , - . ’ - , ’ , .
, - , -
. 108
, . - , . ’ , - .
2.4.
, , , - - . - ’ . ’ , : )  ; )  - ( ).
,
- . – ( ), , .
(1867–1947), , - . « , - , »25 (1911) , - . , , .  , «, , »26. , : 1)  - ; 2)  ( ); 3)  ( , )27. 25 Fisher, Irving. The Purchasing Power of Money : Its Determination and Relation to Credit, Interest and Crises. – Printed by The Macmillan Company. 2nd edn. – New York, 1913. – xxiv + 515 P. 26 . / . . – . . – . : , 2001. – . 35. 27 . – . 36.
109 2.
, .  , - . ’ , , . , ’ - . :
MV = PQ, – , ;
V – ; P – ; Q – . , , . ,
, , - . , , . , - , , - . - , , .
, 5 ., 20  , , , 5 . × 20, 100 . . . 100 . ., - , , , 100  .  . , , , 100 . . , , ’ , , . .  , - 28.
, . , , , , . , , – . .  - , , 28 . / . . – . . – . : , 2001. – . 39.
. 110
– – . , , . - , , , , - . , , , .
, (V) - (Q) , - , . .  ’ ( ) .
, () , - . ’ .
-, Q, , - : ; ; ; ; - ; ; ’ ; .
-, V, , - : ; ; ’; - ; ; ; ; . , .  , , .
, () ():
→ . .  --
: , – . -- . .  , V Q , , , -
111 2.
, , - . , - , , .
. :
MV + M’V’ = PQ, – , ;
V – ; M′ – ; V′ –
; P – ; Q – .
, .  , - (), . . . - , ( ) - .
- , . , . - , - « », .
.  . , - ’ , - .  . , , , - - , . , - . XX . , - , . .  .
, .  - ,
. 112
. - , , , . .  , , . . - - . , , – , - , , - .
.  , - . .  - - (PQ) . , ’ , . – .

, ’ . . .  , , - ’ .
, , : , , .
.  , - . . , - , - . , «- » (1917) .  « » , , .  . -
113 2.
. , , , .  « , , - , - »29.
’- ’ , - – , .
– , , . - - . - ’, , , , ’, .
, ’ – – , - ( ). ( ), ’ . , ’ , , , , , .
. : M = k PQ,
– ; – ; Q – ; k – , , ’
, .
. , , , - , . , , , , . ,
29 Pigou A. C. The Value of Money // The Quarterly Journal of Economics. – Volume 32. Issue 1. – November 1917. – P. 39.
. 114
, , , – . , .  . , , ’ .
, .  .  , k Q , , . . , k – - , :
k = 1 / V. k ,
V – . , , . - , .  ’ , – , . – - , .
, k , - , - . ’ , - , . , , k. k Q - , , , .
k . - , , - , , , . , , - , . , - . , .
115 2.
. , , , , , - . , , , . , - , , , .
, (- ), , - . , - , .
, PQ , , - .  – , - , , ’ . . k - – - , . .
.  , .  , - , ’ - , . - . - , , , . , , : - ? , , , , ?
, . - , , – ’ ’ , - .
. 116
, - , () ’- – , - . ’ - , . -, - – « », . . -, .
- – . , – - , - . . , , .
, - , , , - , - . ( - ), - .
, - (V) , - , - , , . , , ( - ) , (Q) , - . , Q V , (). - - , . ,
117 2.
() , , - , (Q), , - . , , .
, - , . , , , , , , , , , - .
, - 20-  XX ., ’, , - , - . , 1929–1933 . , - Q . - , - - .
2.5.
, , - . - , , 1930- , , - . - - (1883–1946), – . , , , .
– - . « - », -
. 118
, , - . 1936 . « , »30, - , . - , ’ , , , - .
, , - . , - , , – « ». - , - – . . .  , , , - , , .
, - , , . . .  . - , , , .
, . .  - , ’ . - , , . ’ - . ’ , - .
- ,
30 . . , / . . . – . . – . : , 2007. – 960 .
119 2.
. ’ - , . , « » ’. , - , . , , , , . , , .
, , - , . ’ , , . , . . , . , , , – , . , . , . .  , – - . , - ’ .
«» , - . , ’ - . . .  : « ’ - , , »31.
, . .  -- .
31 . . , / . . . – . . – . : , 2007. – . 178.
. 120
, ’ - , , ’ - . - , , . . , . , , .
. - . .  .  . - . , - , . , - , « », .
- - , . , - - , - , , - . . .  : « , , , , . , - , , - , »32. , . . , - , - .
. . , , , . , , , , -.
32 . . , / . . . – . . – . : , 2007. – . 177.
121 2.
. .  , - , - , , , , , , .
. . , - , , , . , - : , - , G, x, :
++G+x=Y. -
. , , .
- , - , , - . - - , , , :
↑→ ↓→r↑→ ↑→Y ↑ , M – ;
– ; Pr – ; I – ; Y – .
, () «», - (). , , (Pr), – . - , , (), - (Y).
, - , -
. 122
- . , - , . 1930- ., . .  , - , , . - « » « ». . .  .
. , . .  - , , , . , , , , , . , ’ - , ’ .
, . - . - , , . , , , .
, .  .  , , , , . . .  - , , , - , .
, .  .  , . , « » . . .  :
1) , ;
2) , ;
123 2.
3) - , - .
, - . , .
- . - , , . , , . - , : , - , , . – - , , , - .
, - . , .  .  , « »: , , , - . ’ , , . , - , : - . , , . . , .
, . , : 1)  ; 2)  . – , . .
- , . , - , - . -
. 124
. – , , . , - , ’ . . - , , .
, , . , - , . , - ’ . : - . - , .
’ - 1930-  – . - . 1930- . . .  . . . - , « » . , . . - : , ’, .
- , - 1940-70-  . . . - , : , , , , , . 1929–1933 . , - , - .
, - - .
125 2.
1. , ’ , , , . - , ’ , . , - , .
2. , , – ; - . , , . - , , .
3. , : , , , , . , , - ’ .
4. - , - , . , - , .
5. , , . - ’ - , . , .
6. , . ’ - , , , - . , , – « - », - – .
- .
. 126
. .  - - . , , - , , . . .  , - , - .
1929–1933 . , - - . , , , , . , , - . .  . - - « , », . .  , .
- , , - - , 1970- . - . - .
2.6.
- – , - , , - .
– , , , ’, - .
127 2.
, ’ . - .  (MV=Q), - .
, 50- XX  ., , (1912– 2006) - . , - , , , , , . 1956 . – «- » .
- , 30-40- .  ., .  « » . «- » 1968 . - . , , ’, - - – , - , , . 1970- ., - , - .
- , - , - . , - , 1980- , , . , , , , - . , . , - .
. - -
. 128
. 1970- pp. . , XVI ., , . - , - - .
, , , , , . - , , V - Q.
, . , , . , , , , - – - . .  , - . , .
.  , « ». , , : - ; ; - . – , . :
1) ; 2) ; 3) ; 4) ; 5) ; 6) ; 7) ; 8) , .
129 2.
« » , - , - – , - . , . - .
. - , , – . ’ , , , – , - . , - , , , , . , - . , - , , . , .
. , - (Q) . - , , . ’ , , - .
, , , ’ . , . , - - . , , . - .
: - - , - .
. 130
, , . , - , , . - , ’ , . , , , .
- ’, , . ( ) - - , - .
– - . . , : , - , , – . , ’ ’, 12–18 , ’ «» .
. « , 1867–1960»33 (1963) , . 1929–1933 ., 34%. . ’ , . – , , , - . -
33 Friedman, Milton. Schwartz, Anna Jacobson. A Monetary History of the United States, 1867–1960. Princeton University Press, Princeton, 1963. – XXV+860 P.
131 2.
, , .
, - ’ ( ) 18 , – 12 - . (), , - ’, , , , .
- : - - – - , – , «». : , . .  « », ( ) ( ). - , - , .
- . - , . - , , . .  3–5% , - .
? , , , , . , - , - , - , , - . M.  , - 3–5%, -
.  , - - . ,
. 132
, , . , ( 6–8 ), - , .
.  , - , - . – , - . , , - , .
, , - , , . , - ’ , . , , , .
, , , . - , . - , , , – . « - » , ’ , - .
1970- ., , , - - . - « »,
133 2.
, ( ), «- » .
1974  . 12- . . 1975 . ’ - . - , . , 1975 . , (1976 .) (1977 p.), . - , . 1979–1980  . , , .
- , «». - . .
1970- . ( 1979 . 11,1%, – 12,4%), 8% . - , .  1981–1988 ., : - ; - ; ( ).
- - - . , , - (, - ), «- » . 13,5% 1980 . 2,0% 1986 .
, - 1979 ., - -
. 134
.  . . : - ; - ; ; .
, , ’. 18% 1980 ., 3–4% 1986–1987 . , ( - , , ), .
, 1980- pp. , , : , , , - ( , - - ), , .
, , - :
1. – , - . , , - - .
2. - - , , . , .
3. - , , - , - , – .
4. - , ’ - . . -
135 2.
- , , – .
5. ’ , - , , , , . - , - .
, , -- . « » . - - ’, - , . , , - , , - . . - , , - , – , .
, . - , - . , , , , , .
« - », - ’ ’, . , , , ’ .
. 136

1. ? 2. ? 3. -
? 4. -
? 5.
? 6. -
? 7.
? 8. ? 9. ? 10.
? 11. , ,
? 12. ? 13. -
? 14. ? 15.
? 16. -
- ? 17. «» -
? 18. ? 19. ? 20.
? 21. -
? 22.
« »? 23. ? 24. ’ ,
? 25.
? 26. ? 27. ? 28. ? 29. ?
137 2.
30. - ?
31. ’ . - . ?
32. ? 33. . . ? 34. -
? 35. -
? 36. -
? 37. ? 38. ? 39. -
? 40. -
« »?
1. . / . . – .
. – . : , 2000. 2. . . , / . . . –
. . – . : , 2007. 3. . . -
/ . . – . . – . : , 2007. 4. . . , /
. . . – . . – . : , 1998. 5. . : / . . – .
. – . : , 2007. 6. . : 2- . . 1. / . . – . . – . :
«», 1992. 7. . / . . – . . – . : ,
2001.. 8. . / . ; [. . . . . . -
]. – . . – . : , 1990. 9. Barbon, Nicholas. A Discourse of Trade. – Baltimore : Lord Baltimore Press, 1934. 10. Berkeley, George. The Querist: Containing Several Queries Proposed to the
Consideration of the Public. – London : J. Roberts, 1736. 11. Keynes, John Maynard. A Treatise on Money: in two volumes / by John Maynard
Keynes. – Vol.1: The Pure Theory of Money. – London : Macmillan & Company Limited, St. Martin’s Street, 1935.
12. Knapp, Georg Friedrich. The State Theory of Money. – London : Macmillan & Company Limited, St. Martin’s Street, 1924.
. 138
13. Mun, Thomas. England’s Treasure by Forraign Trade or the Balance of Forraign Trade is the Rule of Our Treasure. – New York : MacMillan and Co., 1895.
14. North, Dudley. Discourses upon trade, principally directed to the cases of the interest, coynage, clipping, increase of money. – London : Printed for Tho. Basset, at the George in Fleet Street, 1691.
15. Stafford, William. Compendious or briefe examination of certayne ordinary complaints of diuers of our countrymen in these our dayes, A.D. 1581 (otherwise calld «A briefe conceipt of English pollicy»), with an introduction of Frederic D. Mattew. – Published for the New Shakspere Society by N.Trunber & CO., 57 Ludgate Hill, London, E.C. 1876.
16. Steuart, sir James. An Inquiry into the Principles of Political Economy : Being an Essay on the Science of Domestic Policy i