1

2 កចចររមពររៀង សតរដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ ននជព ល ោះកមពជា

I. កចចរពមពរពៀង សតពដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ ននជព ោះកមពជា ឧបសមពនធ ១. ភារកចចរបសអាជាញ ធរបព ត ោះអាសនន ននអងកា រសហរបជាជាត ពៅកមពជា “អ នតាក” ក. នតរកមរម ខ. រដឋា ភបាលសវល គ. មខងករខាងពោធា ឃ. កាពបាោះពនន ត ង. សទធមនសស ២. ការដកទព ការឈបបាញ នង វធានការពាកពនធ ៣. ការពបាោះពនន ត ៤. មាតភមនវតតន ននជនពភៀសខលនកមពជា នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា ៥. ពោលការណសរមាបរដាធមមនញដថមមយរបសកមពជា II. កចចរពមពរពៀងសតព អធបពតយយភាព បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាន នននដនដអពារកតភាព នង ឯក ភាពជាតរបសកមពជា III. ពសចកតនថលងការណ សតពការាត រ នង កាងរបពទសកមពជាព ើងវញ IV. កចចរពមពរពៀងចងពរកាយ ននសននសទបាា រសពកមពជា

3 I. កចចររមពររៀង សតរដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ ននជព ោះកមពជា ប ត រដា នដលបានចលរមកនងសននសទទរកងបាា រស សតពកមពជា គ អសតាត ល រប យពណ ដឋរសាឡាម កមពជា កា ដឋ ាធារណរដារបជាមានតចន ាធារណរដាបារង ាធារណរដាឥ ា ាធារណរដាឥណា ពណស ជបាន ាធារណរដារបជាធប- ពតយយរបជាមានតឡាវ មាា ព ស ាធារណរដាហវលពន ាធារណរដាសងហបរ រជា ចរកនថ ង សហភាពាធារណរដា សងគមនយមសពវៀត ចរកភពអងពគលស នង ពអៀរ ងខាងពជើង សហរដាអាពមរក ាធារណរដា សងគមនយមពវៀត ម នង ាធារណរដា សហពនធសងគមនយមយពគគ ាល វ ។ ពៅចពពាោះវតតមាន ននព កអគគពលខាធការ អងគការសហរបជាជាត ។ ពដើមបនថរកា នង ការពារអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាន នននដនដអពារកត ភាព នងឯកភាពជាតរបសកមពជា ។ ពដឋយចងាត រ ព ើងវញ នង នថរកាសនតភាពពៅកមពជា ជរញឱយមានការរបរមជាត នង ធានាឱយរបជាជនកមពជា ពរបើរបាសសទធសវយសពរមច តាមរយៈការពបាោះពនន តពដឋយពសរ នង រតមរតវ ។ ពដឋយពជឿជាកថា មាននតដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ សរមាបជព ោះកមពជាពទ ពទើបបានដព ោះរាយ មយយតតធម នង យរអនងវង ពហើយនងរមវភាគទានដលសនតភាព នង សនតសខកនងតបន នង អនតរជាត ។ ពដឋយាវ គមន ឯការរកបខណា នថៃទ ២៨ សគ ១៩៩០ នដលបានរពមពរពៀងទាងរសង ពដឋយភាគកមពជាពធវើ ជាមលដឋា ន សរមាបដព ោះរាយ ននជព ោះកមពជា ពហើយបនាា បមក រតវបានយលរពមពរពៀងជាឯកចឆនា ពាយរកម របកាសនតសខ តាមពសចកតសពរមចចតតពលខ ៦៦៨ “១៩៩០” ចោះនថៃទ ២០ កញញដ ១៩៩០ នង ពដឋយមគសននបាត អ. ស.ប. តាមពសចកត សពរមចចតតពលខ ៤៥.៣ ចោះនថៃទ ១៥ ត ១៩៩០ ។ ពដឋយកតសមាគ ល ការបពងាើតព ើង នវរកមរបកាជាតជានខពស ននកមពជាពៅហាកាតា នថៃទ ១០ កញញដ ១៩៩០ ជាអងគការ ាា បនរសបចាប នង ជារបភពអ ចនតមយគតពៅកមពជា នដលពៅកនងទទាងដ កកាលអនតរកាល ជា ត ងតកល អធបពតយយភាព នង ឯកភាពជាត ពហើយនដលត ងកមពជាពៅបរពទស ។ ពដឋយាវ គមន ការពរជើសតាងជាឯកចឆនា នវសពមតច នពរតតម សហន ជារបធានរកមរបកាជាតជានខពស ពៅពបា កាង នថៃទ ១៧ កញញដ ១៩៩១ ។ ពដឋយទទលាគ លថា តនាទដទលទ យ របសអងគការសហរបជាជាត ទាមទារឱយបពងាើតអាជាញ ធរបព ត ោះ អាសនន របសអងគការសហរបជាជាតមយពៅកមពជា “អ នតាក” ពដឋយមាននផនកពោធា នង នផនកសវល នដលនងបពពញភារ កចច ពដឋយពោរពទាង ។

4 រសងដលអធបពតយយភាពរបសកមពជា ។ ពដឋយកតសមាគ ល នវពសចកតនថលងការណ ពៅពពលចបកចចរបជ នដលបានរបរពតតពៅពៅហាកាតា នថៃទ ៩ - ១០ កញញដ ១៩៩០ ពៅបាា រស នថៃទ ២១ - ២៣ ធន ១៩៩០ ពៅបាា តាោា នថៃទ ២៤ - ២៦ មថនា ១៩៩១ ពៅពបាកាង នថៃទ ១៦ - ១៧ កកាដឋ ១៩៩១ ពៅបាា តាោា នថៃទ ២៦ - ២៩ សគ ១៩៩១ រពមទាងកចចរបជពៅហាកាតា នថៃទ ៤ - ៦ មថនា ១៩៩១ នង ពៅញវយាក នថៃទ ១៩ កញញដ ១៩៩១ ។ ពដឋយាវ គមន ពសចកតសពរមចចតតរបស រកមរបកាសនតសខ អងគការសហរបជាជាតពលខ ៧១៧ “១៩៩១” ចោះ នថៃទ ១៦ ត ១៩៩១ សតពកមពជា ។ ពដឋយទទលាគ លថា របវតតាសតសតថមៗ របកបពដឋយពាកនាដកមមរបសកមពជា ទាមទារឱយមានវធានការណ ពពសស ពដើមបធានាការពារសទធមនសស នង ការមនវលរត បមកវញ នននពោបាយ នង អពពើរបរពតតពអតតកាល ។ នដលបានរពមពរពៀង ដចតពៅពនោះ

ភាគទ ១

ការពរៀបចកនងដ កកាល អនតរកាល

នផនកទ ១

ដ កកាលអនតរកាល

រាទ ១

ពដើមបបពរ ើវតាបណង ននកចចរពមពរពៀងពនោះ ដ កអនតរកាល រតវចាបពផតើមពពពលនដលកចចរពមពរពៀងពនោះ ចលជា ធរមាន ពហើយរតវបញចបពៅពពលនដលមានសភាធមមនញដ នដលបានជាបពនន តតាមរយៈននការពបាោះពនន ត ពដឋយពសរ នង រតមរតវ នដលពរៀបចព ើង នង បញញច កពដឋយ អងគការសហរបជាជាត បានអនមតរដាធមមនញដ ពហើយបានកាល យខលនឯង ពៅ ជាសភានតបញដតត រចបនាា បមករដឋា ភបាលថមមយ រតវបានបពងាើតព ើង ។

5 នផនកទ ២

អាជាញ ធរបព ត ោះអាសនត ននអងគការសហរបជាជាត ពៅកមពជា

រាទ ២

១ - ហតាពលខទាងឡាយ ពសនើរកមរបកាសនតសខ អ.ស.ប. ឱយបពងាើតអាជាញ ធរបព ត ោះអាសនន នន អ.ស.ប. មយពៅកមពជា (ចាបពពពលពនោះតពៅ ពៅថាអ នតាក “UNTAC” ពដឋយរមមានទាងនផនកពោធា នងនផនកសវល នដលសាតពៅពរកាមការ ទទល ខសរតវផលា ល របសអគគពលខាធការ ននអងគការសហរបជាជាត ។ ពដើមបសពរមចពោលបណងពនោះ ព កអគគពលខធ ការ នន អ.ស.ប. រតវចាតតាងត ងពពសសមាន ក ឱយបពពញភារកចចកនងនាមរបសព ក ។ ២ - ហតាពលខទាងឡាយ កពសនើនថមពទៀត ដលរកមរបកាសនតសខ អ.ស.ប. ឱយរបគលដលអ នតាក “UNTAC” នវតនាទ ភារកចចមយ ដចនដលមាននចងកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ ពហើយរតវពនតយការអនវតតភារកចចពនោះ ឱយបានជាពរៀងហរនហ តាមរយៈ របាយការណពទៀតទាត ពធវើពដឋយព កអគគពលខាធការ ។

នផនកទ ៣

រកមរបកាជាតជានខពស

រាទ ៣ រកមរបកាជាតជានខពស (ចាបពពពលពនោះពៅ ពៅថា “ពអសអនស SNC” ) ជាអងគការរសបចាប នង ជារបភព ននអ ចនតមយគត នដលត ងតកលអធបពតយយភាព ឯករជយ នង ឯកភាព ននកមពជាកនងដ កាល អនតរកាល ។

រាទ ៤

ប ត សមាជក ពអសអនស “SNC” នងរតវសនាឱយមានការចាតតាង ការពារពដឋយពសរ នង រតមរតវពរៀបច ព ើង នងដកនាពដឋយសហរបជាជាត ពធវើជាមលដឋា នសរមាបពរៀបចរដឋា ភបាលថម នង រសបចាបមយ ។

6 រាទ ៥ ពៅទទាងដ កកាលអនតរកាល ពអសអនស “SNC” ជាដ ងកមពជាពៅពរៅរបពទស ពហើយរតវកានកាប អាសនៈកមពជាពៅឯ អ.ស.ប. ពៅអងគការជនាញទាងឡាយរបស អ.ស.ប. នង ពៅកនងាា បនអនតរជាត នង ពៅកនងប ត សននសទអនតរជាត ពផសងៗពទៀត ។

រាទ ៦

អារសយពដឋយពហតពនោះ ពអសអនស របគលអ ចទាងអស នដលចាបាចឱយអ នតាក ពដើមបធានាការអនវតតកចច រពមពរពៀងពនោះ ដចមានពពណនា ពៅកនងឧបសមពនធទ ១ រាប ។ ពដើមបធានាឱយមានបរោកាស នពោបាយអពារកតមយ សរមលដលការពបាោះពនន តទពៅ ពដឋយពសរ នង រតម រតវ ពគរតវដឋកប ត ភាន កងករ ាា បន នង ការោលយ រដាបាល នដលអាចជោះឥទធពល ពដឋយផលា លពៅពលើលទធផល ននការពបាោះពនន ត ឱយសាតពៅពរកាមការពនតយពមើល ឬ រតតពនតយពដឋយផលា លរបសអងគការសហរបជាជាត ។ កនងរកបខណា ពនោះ ពគរតវចាបអារមមណ ពពសស ពៅពលើកចចការងករការបរពទស ការពាររបពទស ហរញដ វតា សនតសខាធារណៈ នង ពោសនាការ ។ ពដើមបឆលោះបញញច ងឱយពឃើញារៈសខានននបញញហ ពនោះ អ នតាក “UNTAC” ចាបាចរតវពធវើការ រតតពនតយតាម នដលចាបាច ពដើមបធានាអពារកតភាពមងមាា ត ននប ត ាា បន នដលទទខសរតវ ពលើវសយទាងពនោះ ។ អងគការសហ របជាជាត ពដឋយមានការពពរោោះ ជាមយពអសអនស “SNC” រតវពនតយកណតពមើលថា ពតើភាន កងករ ាា បន នង ការោលយ ដពណើ រការសកមមភាពពៅពទៀត ពដើមបធានា ជវភាពរបចានថៃធមមតា ពៅកនងរបពទស ។

រាទ ៧

ទនាកទនងរវាង ពអសអនស “SNC” នង អ នតាក “UNTAC” នង ជាមយរចនាសមពនធរដាបាល នដលមានរាប មាននចងពៅកនងឧបសមពនធ ទ ១ ។

នផនកទ ៤

ការដកកងកមាល ងបរពទស នង ការពនតយបញញជ ក

7 រាទ ៨

ពពលកចចរពមពរពៀងពនោះ ចលជាធរមានភាល ម រលកងកមាល ងទរបកា នង បគគលកពោធា ទាងឡាយ នដល មានពៅកនង របពទសកមពជា រមទាងសពាវ វធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈរបសពគ រតវដកពចញពកមពជា នង មនរតវរត បមក វញពទ ។ ការដកកង កមាល ង នងការមនរត បពនោះ នងរតវសាតពរកាមការរតតពនតយ បញញជ ករបសអ នតាក “UNTAC” រសបតាមឧបសមពនធទ ២ ។

នផនកទ ៥

ការឈបបាញោន នងការបញឈបនវជនយពោធាពខាងពរៅ

រាទ ៩

ការឈបបាញោន រតវចាបអនវតត ចាបតាងពពពលនដលកចចរពមពរពៀង ចលជាធរមាន ។ រគបកងកមាល ងទាងអស រតវពដឋោះនដឈបបាញោន ភាល ម ពហើយរតវផលា កឈបពធវើសកមមភាព របទសតរយោន ទាងអស នង ឈបដឋកពរងកយទព ចលតទព ឬពធវើសកមមភាពទាងឡាយ នដលនាឱយពរងកនដនដ នដលខលនរតតរតា ឬកនដលអាចនាពៅ រកការរបយទធោន ជាថម ។ ពហតពនោះ ប ត ហតាពលខ ពសនើដលរកមរបកាសនតសខ អ.ស.ប. ឱយពសនើពៅព កអគគពលខាធការ ឱយជយ ឧបតាមភ សរមលដលដពណើ រការពនោះ រហតដលពពលនដលនផនកពោធារបស អ នតាក “UNTAC” អាចមានលទធភាពពនតយពមើលតាម ដឋន នងបញញជ កអពការឈបបាញោន ពនោះ ។

រាទ ១០

ពៅពពលកចចរពមពរពៀងពនោះចលជាធរមាន រតវបញឈបជាបនាា ននវ ជនយពោធាបរពទសទាងអស ពៅឱយភាគកមព ជាទាងអស ។

រាទ ១១

ទសពៅននការពរៀបចនផនកពោធា កនងដ កកាលអនតរកាល គរតវពធវើឱយ ាា នការណសនតសខមានសារភាព នង កាងទនកចតតោន រវាងប ត ភាគកនងជព ោះ ពដើមបពរងងពោលបណង ននកចចរពមពរពៀងពនោះ នង ពដើមបទបាា តពរោោះ ថាន កននការវលរត បពៅរកសសតងកគ មវញ ។

8 បទបញដតតលអត សតពការរតតពនតយ ការតាមដឋន នង បញញជ កអពការឈបបាញោន នង វធានការពាកពនធ រម ទាងការបញញជ ក អពការដកទពបរពទស នង ការរបមលផតការដឋកកនងបនាា យ នង ការពដឋោះរាយជាចងពរកាយ ននកង កមាល ងកមពជាទាង អស រពមទាងសពាវ វធរបសពគ ពៅកនងដ កកាលអនតរកាល មាននចងពៅកនងឧបសមពនធទ ១ ជពក គ នងឧបមពនធទ ២ ។

ភាគទ ២

ការពបាោះពនន ត

រាទ ១២

របជាជនកមពជារតវមាន សទធសពរមចពអានាគត នពោបាយរបសខលន តាមរយៈការពបាោះពនន តពដឋយពសរ នង រតមរតវ ពដើមបពរ ើសសភាធមមនញដមយ នដលរតវរពាង នង អនមតរដាធមមនញដកមពជាមយថម រសបពៅតាមមារតាទ ២៣ រច រតវកាល យខលនពៅជា សភានតបញដតត នដលរតវបពងាើតរដឋា ភបាលកមពជាមយថម ។ការពបាោះពនន តពនោះ ពធវើព ើងពរកាមការឧបតាមភ ដកនារបស អ.ស.ប. កនងបរោកាសនពោបាយអពារកតមយ ពដឋយមានការពោរព ពដឋយពពញពលញដល អធបពតយយ ភាពជាតរបសកមពជា ។

រាទ ១៣

អ នតាក “UNTAC” រតវទទលខសរតវចពពាោះការពរៀបច នង ដកនាការពបាោះពនន តទាងពនោះ ពដឋយនផាកពលើរបការ ទាងឡាយ នដលអាចមាននចងកនងឧបសមពនធទ ១ ជពក ឃ នង ឧបសមពនាទ ៣ ។

រាទ ១៤

ហតាពលខទាងអស រតវពបតជាញ ពោរពលទធផល ននការពបាោះពនន តទាងពនោះ ពៅពពល នដលអងគការ សហរបជាជាត បានបញញជ កថា ការពបាោះពនន តពនាោះ បានរបរពតតពៅពដឋយពសរ នង រតមរតវពហើយ ។

ភាគទ ៣

សទធមនសស

9 រាទ ១៥

១ - មនសសរគបរបពៅកនងរបពទសកមពជា នង ជនពផៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលង ពៅកមពជាទាងអស រតវមានសទធ នង ពសរភាព នដលមាននចងពៅកនង ពសចកតរបកាសជាាកលពសទធមនសស នង កនងប ត កចចរពមពរពៀងអនតរជាត ទាងឡាយ នដលពាកពនធដលសតពសទធមនសស ។ ២ - ពដើមបសពរមចទសពៅពនោះ ក - របពទសកមពជាសនាថានងៈ - ធានាពោរព នង របតបតតតាមសទធមនសស នង ពសរភាព ជាមលដឋា នពៅកមពជា ។ - ោរទសទធរបសពលរដាកមពជាទាងអស កនងការពធវើសកមមភាព នដលជរញ នង ការពារសទធមនសស នង ពសរភាពជាមលដឋា ន ។ - ចាតប ត វធានការ ដមានរបសទធភាព ពដើមបធានាថា នពោបាយ នង អពពើរបរពតតកនងអតតកាល មន រតវបានអនញញដ តឱយវលរត បមកវញជាដឋចខាត ។ - ចលរមកចចរពមពរពៀងជាអនតរជាតទាងឡាយ នដលពាកពនធដល សទធមនសស ។ ខ - ហតាពលខពផសងៗ ពទៀត ននកចចរពមពរពៀងពនោះសនាថាជយ ជរញ នង ពលើកទកចតតដលការពោរព នង របតបតត តាមសទធមនសស នងពសរភាព ជាមលដឋា នពៅកមពជា ដចនដលមាននចងពៅកនងកចចរពមពរពៀង អនតរជាតទាង ឡាយ នង ពសចកតសពរមចទាងឡាយរបសមគសននបាត អ.ស.ប. នដលទាកទងនងបញញហ ពនោះ ពដើមបជា ពពសសការពារទបទលនង ការពកើតព ើងវញ ការរព ភសទធមនសសជាថមពទៀត ។

រាទ ១៦

កនងដ កកាលអនតរកាល អ នតាក “UNTAC” រតវទទលខសរតវ បណត ោះប ត លបរោកាសមយ ធានាដល ការពោរពសទធមនសស ពដឋយនផាកពលើការ នដលមាននចងកនងឧបសមពនធទ ១ ជពក ង ។

រាទ ១៧

ពរកាយពរយៈកាលអនតរកាលរតវបានបញចប គណៈកមមការ អ.ស.ប. សតពសទធមនសស គបបបនតតាមដឋនដតដល ពាា នភាព សទធមនសសពៅកមពជា ពហើយពបើចាបាចមានរមទាងការនតងតាង អនកពធវើកណតពហតពពសសមាន ក នដលរតវពធវើ របាយការណ របចានន សតពលទធផលនន ការរកពឃើញរបសខលន ពៅជនគណៈកមមការ នង មគសននបាត ។

10 ភាគទ ៤

ការធានាអនតរជាត

រាទ ១៨

កមពជាសនាថា នងនថររកា ការពារ ពហើយហតាពលខឯពទៀតៗ សនាថា ទទលាគ លនងពោរព ចពពាោះ អធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នងភាពមនអាចរព ភបាននននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាតននកមពជា ដច មាននចងកនងកចចរពមពរពៀងមយដឋចពដឋយន ក ។

ភាគទ ៥

ជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលង

រាទ ១៩

ចាបពកចចរពមពរពៀងពនោះចលជាធរមាន ពគរតវខតខរបងនរបង ពដើមបបពងាើតឱយមានលកខណសមបតត នពោបាយ ពសដាកចច នង សងគមពៅកនងរបពទសកមពជា នដលនាសរមលឱយដលការវលរត ប ពដឋយសមរគចតតនងការចលមកកនង សងគមជាតវញ ពដឋយសខដមរមនា ននជនពភៀសខលននង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា ។

រាទ ២០

១ - ជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា នដលាន កពៅពរៅកមពជា រតវមានសទធវលរត ប មករបពទសកមពជាវញ នងរសពៅពដឋយសវតាភាព សនតសខ នងភាពនថលថនរ ពដឋយោម នការស តកនហង ឬ ការោបសងាតនបប មយព ើយ ។ ២ - ហតាពលខទាងឡាយ សមពសនើចពពាោះព កអគគពលខាធការ អងគការសហរបជាជាត ឱយជយ ជយ សរមលដលការពធវើ មាតភមនវតតន ននជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា ឱយរបកបពដឋយសវតាភាព នងភាពនថលថនរ កនងរកបខណា ជា ភាគមយ ននដព ោះរាយនពោបាយរម នដលរបរពតតពៅពរកាមអ ចទពៅ របសត ងពពសស ននព កអគគ ពលខាធការ រសបតាមពសចកតនណនា នង ពោលការណសតពមាតភមនវតតន ននជនពភៀសខលន នងជនផលល សបតរទកននលង ដចនដលមាននចងពៅកនង ឧបសមពនធទ ៤ ។

11 ភាគទ ៦

ការពដឋោះនលងពឈលើយសក នង ជនសវលជាបឃ

រាទ ២១

ការពដឋោះនលងពឈលើយសក នង ជនសវលជាបឃោងទាងអស រតវសពរមចព ើងកនងពពល ដនបរហយបផត តាមនដលអាចពធវើពៅបាន ពរកាមការដកនារបសគណៈកមាម ធការ កាកបាទរកហមអនតរជាត “CIR” ពដឋយមានការសរមប សរមល ជាមយត ងពពសស របសអគគពលខាធការ ពដឋយមានការជយ ឧបតាមភ តាមការនដលចាបាចអពអងគការ មនសស ធមអនតរជាត សមរសបពផសងៗពទៀត នង ពហតាពលខទាងឡាយ ។

រាទ ២២

ពាកយថា “ជនសវលជាបឃោង” គសពៅទពលើរគបបគគល នដលមននមនជាពឈលើយសក ពហើយនដលបានរម ចនណក ពដឋយរបការ មយកពដឋយ ដលការតស ពដឋយអាវធ ឬការតស នពោបាយ ពហើយរតវបានចាបខលន ឬោត ខលនពដឋយភាគ មយ ពដឋយារការរមចនណករបសខលនពនាោះ ។

ភាគទ ៧

ពោលការណសរមាបរដាធមមនញដថមមយរបសកមពជា

រាទ ២៣

ប ត ពោលការណជាមលដឋា ន ពដឋយរមទាងពោលការណ សតពសទធមនសស នង ពសរភាពជាមលដឋា ន កដចជា ពោល-ការណសតពលកខនតកៈរបសកមពជា ជារបពទសអពារកតមយ ពហើយនដលរតវបញចល កនងរដាធមមនញដកមពជាថមពនាោះ គ មាននចងពៅកនង ឧបសមពនធទ ៥ ។

ភាគទ ៨

ការាត រ នង កាងព ើងវញ

12 រាទ ២៤

ប ត ហតាពលខពសនើដទទច ឱយសហគមនអនតរជាត ផតលការោរទនផនកពសដាកចច នង ហរញដ វតា សរមាបការាត រ នង កាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ដចមាននចងពៅកនងពសចកតរបកាសពដឋយន កមយ ។

ភាគទ ៩

បទបញដតតចងពរកាយ

រាទ ២៥

ពដឋយទកចតតពាម ោះរតង នង កនងាម រតសហរបតបតតការប ត ហតាពលខ ទាងឡាយរតវពដឋោះរាយ ពដឋយសនត វធនវរលទនាសនដលទាកទង ដលការអនវតតកចចរពមពរពៀងពនោះ ។

រាទ ២៦

ហតាពលខទាងឡាយពសនើសរដាដនទពផសងពទៀត អងគការសហរបជាជាត នង អងគការដនទពទៀត ឱយចលរមសហការ នងជយ ឧបតាមភកនងការអនវតត កចចរពមពរពៀងពនោះ នងកនងការបពពញភារកចចរបសអ នតាក “UNTAC” ។

រាទ ២៧

ហតាពលខទាងឡាយ រតវពធវើសហរបតបតតការដពពញពលញ ជាមយអងគការសហរបជាជាត ពដើមបធានាដលការអន វតតន ភារកចចរបសពគ ពដឋយរមទាងការផតលបពវសទធ នង អភយឯកសទធទាងឡាយ នងពដឋយធានា នង ជយ សរមលដល ពសរភាព កនងការពធវើដពណើ រ នង ការទាកទងោន កនងទកដ នង ឆលងកាតទកដពរៀងៗខលន ។ កនងការបពពញភារកចចរបសខលន អ នតាក “UNTAC” រតវអនវតតពដឋយពោរព ពដឋយសមរសប នវអធបពតយយភាព ននរដាទាងអសនដលពៅជតកមពជា ។

រាទ ២៨

១ - ប ត ហតាពលខទាងឡាយ រតវពធវើតាមពដឋយពាម ោះសមរគ នវរលកាតពវកចច នដលមានសនាពៅកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ

13 ពហើយរតវពធវើសហរបតបតតការពពញពលញ ជាមយអងគការសហរបជាជាត រមទាងការផតលពតមាននដលអ នតាក “UNTAC” រតវការកនងការបពពញភារកចចរបសខលន ។

២ - ការចោះហតាពលខា តាងនាមឱយរបពទសកមពជា ពដឋយប ត លសមាជក ពអសអនស រតវបានចាតទកដចជាការសនា ពោរពពដឋយភាគ នង កងទពកមពជាទាងអស ចពពាោះរបការទាងឡាយននកចចរពមពរពៀងពនោះ ។

រាទ ២៩

ពដឋយមនពធវើឱយបាោះពាល ដលបពវជតរបសរកមរបកាសនតសខ អងគការសហរបជាជាត ពហើយពោងតាមសពណើ ររបស ព ក អគគពលខាធការ សហរបធានទាងពរ ននសននសទបាា រសសតពកមពជា កនងករណនដលមានការរព ភ ឬការ គរម កនហង នងមានការរព ភដលកចចរពមពរពៀងពនោះ នងរតវពធវើការពពរោោះោន ដសមរសបនានា ដលការពោរពសនា ទាងពនោះ ។

រាទ ៣០

កចចរពមពរពៀងពនោះ នងចលជាធរមាន ចាបតាងពពពលចោះហតាពលខាពនោះពៅពៅ ។

រាទ ៣១

កចចរពមពរពៀងពនោះ នងរតវពបើកចហរសរមាបការចលរម របសរដាទាងអស ។ ឯការផលវការននការចលរម រតវត កលទក ជាមយរដឋា ភាលននាធារណរដាបារង នង រដឋា ភបាលនន ាធារណរដាឥណា ពណស ។ ចពពាោះរដានមយៗ នដល យលរពមចលរមពៅកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ កចចរពមពរពៀងរតវចលជាធរមានបញដតត ចាបតាងពពពលតកលឯការផលវការ សចលរបសខលន ។ ប ត រដានដលបានសចល រតវជាបបញដតតពៅនងកាតពវកចចដចោន នង ប ត ហតាពលខដនទពទៀតនដរ ។

រាទ ៣២

ចាបពដើមននកចចរពមពរពៀងពនោះ នដលអតាបទពធវើជាភាាចន - អងពគលស - បារង - នខមរ នង រសស មានតនមលដចោន នងរតវតកលរកាទកជាមយ រដឋា ភបាលាធារណរដាបារង នង រដឋា ភបាលាធារណរដាឥណា ពណស នដលនងពផញើរនវ ចាបចមលងរតមរតវតាមចាបពដើម ពៅជនរដឋា ភបាលននរដាពផសងៗពទៀត នដលបានចលរមពៅកនងសននសទ រកងបាា រសសតព កមពជា នង ជនពៅព ក អគគពលខាធការសងគការសហរបជាជាត ។ ពដើមបជាសកខភាព ប ត របតភពពញសមតាកចច ដចមាននាមខាងពរកាម នដលបានទទលសទធរតមរតវពហើយពនាោះ បានចោះហតាពលខាពលើកចចរពមពរពៀងពនោះ ។

14 ពធវើពៅរកងបាា រស នថៃទ នមភប (២៣) នខត (១០) នន មយពានរបាបនរយពៅសបមយ (១៩៩១) ។

ឧបសមពនធទ ១

ភារកចចរបសអាជាញ ធរបព ត ោះអាសនន ននអងគការសហរបជាជាត ពៅកមពជា

“អ នតាក”

ជរក កៈ នតរកមរម

១ - រសបតាមមារតាទ ៦ ននកចចរពមពរពៀងអ នតាក នងអនវតតអ ចនដលចាបាច ពដើមបធានាការអនវតតកចចរពមពរពៀងពនោះ ពដឋយគតទាង អ ចពដលទាកទងពៅនងការពរៀបច នង ការដកនាការពបាោះពនន តពដឋយពសរ នង រតមរតវ រពមទាង ទដាភាព ទាងឡាយននរបពទសកមពជា នដលទាកទងពៅនងបញញហ ពនោះ ។ ២ - យនតការខាងពរកាមពនោះ នងរតវពរបើរបាសពដើមបពដឋោះរាយបញញហ ទាងអស ទាកទងពៅនងការអនវតតកចចរពមពរពៀងពនោះ នដលអាចពកើតមានព ើង រវាងត ងពពសស របសព កអគគពលខាធការ នង រកមរបកាជាតជានខពស “ពអសអនស” :

ក - ពអសអនស រតវជនមតនណនាដលអ នតាក នដលរតវពោរពតាម មតនណនាពនោះ ដរប មានកងសងស ស កនង ចព មសមាជក ពអសអនស ពហើយដរប មតនណនាពនាោះ វារសបនងទសពៅ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ ខ - ពបើោម នកងសតស ស កនងចព មសមាជក ពអសអនសពនាោះពទ ពទាោះបជាមានការខតខរបងនរបង អសលទធភាព របស របធានពដឋយ សពមតចនពរតតម សហន ជារបធាន ពអសអនស ពនាោះនងមានសទធពធវើពសចកតសពរមច សតពការជនមតនណនា ដល អ នតាក ពដឋយយកចតតទកដឋក គតគរទាងរសង ពៅដលទសសនៈទាងឡាយ នដលបានសនដងព ើង ពៅកនងពអសអ នស ។ អ នតាកនងពោរពតាមមតនណនាពនាោះ កនងករណមតនណនាពនាោះ សមរសបពៅនង ទសពៅននកចចរពមពរពៀងពនោះ គ - ពបើសនជាសពមតចនពរតតម សហន របធាន ពអសអនស ត ងរសបចាប ននអធបពតយយភាពកមពជា មនអាចសពរមច បានកនងករណ មយពនាោះ សទធននពសចកតសពរមចរបសសពមតច នងពផារពៅឱយត ងពពសស របសអគគពលខាធការ អ. ស.ប. ។ ត ងពពសស នងពធវើពសចកតសពរមចចងពរកាយ ពដឋយយកចតតទកដឋកគតគរទាងរសង ពៅដលទសសនៈ ទាងឡាយ នដលបានសនដងព ើងពៅកនង ពអសអនស ឃ - សទធអ ច នដលទាកទនពៅ នងការអនវតត កចចរពមពរពៀងពនោះ នដលបានរបគលឱយពអសអនស តាមកចចរពម ពរពៀង នង រតវអនវតតពដឋយ កងសងស ស ឬ ពបើសនមនអាចសពរមចបាន កងសងស សពនាោះពទ សទធអ ចពនាោះនងរតវ

15 អនវតតពដឋយរបធាន ពអសអនស ពដឋយពោងតាមនតរកម នដលបានពរៀបរបខាងពលើ ។ កនងករណ នដលសពមតច នពរតតម សហន របធាន ពអសអនស ត ងរសបចាប ននអធបពតយយភាពកមពជា មនអាចសពរមចបាន កនងករណ មយពនាោះ សទធសពរមចរបសសពមតចពនោះនងរតវពផារពៅឱយ ត ងពពសសរបសព ក អគគពលខាធការ អ.ស.ប. នដលអាចរបកាន យកនវ វធានការចាបាចនានា ។ ង - កនងករណទាងអស ត ងពពសសរបសអគគពលខាធការ អ.ស.ប. នងកណតថា ពតើមតនណនា ឬ វធានការរបស ពអសអនស រសបពៅនងកចចរពមពរពៀងឬពទ ។ ៣ - ត ងពពសសននព កអគគពលខាធការ ឬ របតភរបសោត រតវចលរមអងគរបជទាងឡាយរបស ពអសអនស ពហើយ រតវជនដលសមាជកពអសអនស អពរលពតមានចាបាចទាងអស អពប ត ពសចកតសពរមចរបសអ នតាក ។

ជរក ខ : រដឋបាលសវល

១ - រសបតាមមារតាទ ៦ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ អងគការាា បន នង ការោលយរដាបាលទាងអស នដលមានតនាទកនង វ សយការបរពទស ការពារជាត ហរញដ វតា សនតសខាធារណៈ នងពោសនាការ នងរតវដឋកឱយសាតពៅពរកាមការរតតពន តយ ពដឋយផលា លរបសអ នតាក នដលរតវរតតពនតយតាម ការចាបាចពដើមបធានាអពារកតភាព មយដហមតចត ។ កនងនយពនោះ ត ងពពសសរបសព កអគគពលខាធការ រតវកណតថា អវនដលចាបាច ពហើយោតអាចពចញបទ បញញជ ពៅដលប ត អងគការ ាា បន នង ការោលយរដាបាលខាងពលើពនោះ ។ បទបញញជ ទាងពនោះ អាចបញជ នពចញពៅចពពាោះ ភាគកមពជាទាងអស ពហើយអាចជាបទបញដតតចពពាោះភាគកមពជាទាងអសផង ។ ២ - រសបតាមមារតាទ ៦ ននកចចរពមពរពៀង ត ងពពសសរបសព កអគគពលខាធការ ពដឋយមានការពពរោោះជាមយ ពអសអនស រតវកណតថា ពតើអងគការ ាា បន នង ការោលយរដាបាល ពទៀត នដលអាចជោះឥទធពលផលា ល ដលលទធ ផលននការពបាោះពនន ត ។ អងគការាា បន នង ការោលយរដឋា ភបាលអសទាងពនោះ រតវដឋកពៅពរកាមការពនតយ ឬ ការរតត ពនតយពដឋយផលា លរបស អ នតាក ពហើយរតវពោរពតាមការនណនា ទាងឡាយរបសអ នតាក ។ ៣ - រសបតាមមារតាទ ៦ ននកចចរពមពរពៀង ត ងពពសសននព កអគគពលខាធការ ពដឋយមានការពពរោោះជាមយ ពអស អនស នងពនតយពមើលថា ពតើអងគការ ាា បន នង ការោលយរដាបាល អាចបនតររបតបតតការតពៅពទៀត ពដើមបធានា ដលជវភាព ធមមតារបចានថៃ ពៅរបពទសកមពជា ពហើយពបើសនជាចាបាច ពដឋយសាតពរកាមការរតតពនតយរបស អ នតាក តាមការនដលអ តាកយលថាចាបាច ។ ៤ - រសបតាមមារតា ៦ ននកចចរពមពរពៀង សទធអ ចរបស ត ងពពសសនន ព កអគគពលខាធការ រតវមានអ ច ពដើមប :

16 ក - នតងតាងបគគលករបសអងគការសហរបជាជាត ពៅកនងអងគការ ាា បន នង ការោលយរដាបាល របសភាគកមពជាទាង អស នដលនងមានសទធចលទាកទង ពដឋយោម នការគមោត ជាមយរលកចចរបតបតតការនផនករដាបាល នង ពតមាន ។ ខ - ទាមទារឱយផលល សបតរពៅកននលងថម ឬ ឱយដកហតនវបគគលក មយ របសប ត អងគការ ាា បន នង ការោលយរដា- បាលពនោះ ។ ៥ - ក - នផាកពៅពលើពតមាន នដលនចងពៅកនងមារតាទ ១ កថាខណា ៣ ននឧបសមពនធ ២ ត ងពពសស របសអគគពលខា- ធការ ពរកាយពមានការពពរោោះជាមយភាគកមពជា នងកណតនវ បាលសសវលជាចាបាច ពដើមបអនវតតចាបពៅកមពជា ។ កនងករណពនោះ ភាគគកមពជាទាងអសសនានងពោរព នវការកណតនដលពធវើព ើង ពដឋយត ងពពសសរបសព កអគគ ពលខាធការ ។ ខ - បាលសស វលទាងអស នងរបតបតតការពរកាមការពនតយពមើល ឬការរតតពនតយរបស អ នតាក ពដើមបធានាការរកាចាប នង ស ត បធាន ប ពដឋយរបសទធភាព នង មនលពអៀង ពហើយសទធមនសស នង ពសរភាពជាមលដឋា ន រតវបានពោរព ទាងរសង ។ ពដឋយមានការពពរោោះជាមយ ពអសអនស អ នតាក រតវពនតយពមើលនវ ដពណើ រការអនវតតចាប នង ត ការ ដនទពទៀត ពៅទទាងរបពទសកមពជា នដលចាបាច ពដើមបធានាការសពរមចនវ ទសពៅទាងពនាោះ ។ ៦ - ពបើត ងពពសសរបស ព កអគាពលខាធការយលថា ចាបាចពដឋយមានការពនតយ ពពរោោះជាមយ ពអសអនស អ ន តាក នងពសើបអពងាតការបតងតវាា នងការពចាទរបកានសតពសកមមភាព ពដលរចនាសមពនធរដាបាល នដលមានពហើយពៅកនង របពទស កមពជា នដលមនសមរសប ឬ នដលរបនងនង ប ត ទសពៅ ននដព ោះរាយនពោបាយរមពនោះ ។ អ នតាក ករតវមានអ ច ពសើបអពងាតនបបពនោះ តាមគនតខលនផលា លនដរ ។ ពៅពពលចាបាច អ នតាកនងចាតវធានការនកតរមវ ដ សមរសប ។

ជរក គ : មខងារខាងពោធា

១ - អ នតាក នងពនតយពមើល តាមដឋន នង បញញជ កពមើល ការដកកងកមាល ងបពរទស ការឈបបាញ នង ប ត វធានការ ទាកទងទាងឡាយ រសបតាមឧបសមពនធទ ២ រមមាន : ក - បញញជ កការដកកងកមាល ងទរបកា នង បគគលកពោធាបរពទស រគបរបពភទទាងអស រពមទាងអាវធ រោប រពសវ នង សមាភ រៈរបសពគ ពចញពកមពជា នង ការមនវលរត បរបសពគ ចលមកកមពជាវញ ។ ខ - ទាកទងជាមយរដឋា ភបាលរបពទសជតខាង សតពរពតតការណ នដលពកើតព ើងពៅកនង ឬ ពៅជតទកដខលន នដលប ត លឱយពរោោះថាន កដលការអនវតតកចចរពមពរពៀងពនោះ ។ គ - តាមដឋន ការបញឈបជនយពោធាបពរទស ដលភាគកមពជាទាងអស ។

17 ឃ - នសវងរកនង របអសយកកននលង កពរគឿងសពាវ វធ នង ភសតភារខាងពោធា នដលពគ កទកទទាង របពទស ។ ង - ជយ ពបាសសអាតមន នង ដពណើ រការកមមវធគតហវកហវន អពការពបាសសអាតមន នង កមមវធយលដងព មន កនងចព មរបជាជនកមពជា ។ ២ - អ នតាក នងពនតយពមើលការរបមលផត នង ការដឋកទតាងព ើងវញ ននកងកមាល ងទាងអស ពៅកននលងជរបនាា យ នដល បានកណតចាស ស ពដឋយនផាកពៅពលើរបតទន របតបតតការមយ នដលរតវបានរពមពរពៀងោន រសបតាម ឧប- សមពនធ ២ ។ ៣ - បនាា បកងកមាល ងចលពៅកនងជរបនាា យ អ នតាក នងពផតើមដពណើ រការរតតពនតយ នង កាតបនាយសពាវ វធ ដចនដលបាន បញញជ កកនង ឧបសមពនធ ។ ៤ - អ នតាក រតវចាតវធានការណជាចាបាច សតពដពណើ រការ រាយបពណតើ រៗ នវកងកមាល ងពោធាននប ត ភាគ រសប តាមឧបសមពនធ ២ ។ ៥ - អ នតាករតវជយ តាមនដលចាបាចដលគណកមមការ កាកបាទរកហមអនតរជាត កនងការពដឋោះនលងពឈលើយសក នង ជន សវលជាបឃោងទាងអស ។

ជរក ឃ : ការពបាោះពនោ ត

១ - អ នតាក រតវពរៀបច នង ដកនាការពបាោះពនន ត នដលមាននចងកនងភាគ ២ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ រសបតាមជពកពនោះ នង ឧបសមពនធទ ៣ ។ ២ - អ នតាក អាចពពរោោះជាមយ ពអសអនស អពការពរៀបច នង ការដកនាដពណើ រការពបាោះពនន ត ។ ៣ - កនងការអនវតតនវការទទលខសរតវរបសខលន កនងដពណើ រការពបាោះពនន ត សទធអ ចចាស សរបស អ នតាករមមាន ដចតពៅពនោះ :

ក - ពដឋយមានការពពរោោះមយ ពអសអនស បពងាើតរបពនធចាប ទរងនបបបទ នង វធានការរដាបាលទាងឡាយ នដលចាបាច សរមាបពរៀបចការពបាោះពនន តពដឋយពសរ នង រតមរតវពៅកមពជា របទាងការអនមតនវ ចាបពបាោះ ពនន ត នង បទបញញជ សលធមមយផង នដលចាតនចងអពការចលរម កនងការពបាោះពនន ត ពធវើោា ង ឱយសម រសបនងការពោរពសទធមនសស នងការគមោតបងខតបងខ ឬការអសទាញតាមមពធាបាយ ហរញដ វតា

18 ពដើមបជោះឥទធពលពៅពលើចណលចតតរបសអនកពបាោះពនន ត ។ ខ - ផលា ក ឬ លបបបាតពចាល ពដឋយមានការពពរោោះជាមយ ពអសអនស នវបទបញដតតចាបនដលមានរាប នដលអាចពធវើឱយបរជយដលកមមវតា នង ពោលបណងននកចចរពមពរពៀងពនោះ ។ គ - តាកនតង នង អនវតតកមមវធមយ អបរដលអនកពបាោះពនន ត រមមានទដាភាពទាងអស ននការពបាោះពនន ត ពដើមបោរទ ដលដពណើ រការពបាោះពនន ត ។ ឃ - តាកនតង នង អនវតតរបពនធចោះព ម ោះ អនកពបាោះពនន តមយ នដលជាដ កកាលទ ១ ននដពណើ រការពបាោះពនន ត ពដើមបធានាឱយអនកនដលមានសទធពបាោះពនន ត មានឱកាសពៅចោះព ម ោះ នង ពរៀបចតពៅពទៀតនវ បញជ ចោះព ម ោះ អនកពបាោះពនន ត នដលបានបញញជ កពហើយ ។ ង - តាកនតង នង អនវតតរបពនធចោះព ម ោះមយ ននគណបកសនពោបាយ នង បញជ ពបកខជន ។ ច - ធានាការចលទាកទងដសមរមយ ជាមយរបពនធពោសនា រមទាងកានសត ទរទសសន នង វទយ សរមាបគណ បកសនពោបាយទាងអស នដលរបកតរបនជងកនងការពបាោះពនន ត ។ ឆ - អនមត នង អនវតតវធានការទាងឡាយ ពដើមបតាមដឋន នង សរមលការចលរម របសរបជាជនកមពជា ពៅកនង ការពបាោះពនន ត យទធនាការពោសនានពោបាយ នង ទរងនបបបទ ននការពបាោះសនលកពនន ត ។ ជ - តាកនតង នង អនវតតរបពនធរពបៀបរបបពបាោះពនន ត នង វធពបាោះសនលកពនន ត ពដើមបធានាឱយអនក នដលមានព ម ោះ ពបាោះពនន ត មានលទធភាពពបាោះពនន ត ។ ឈ - ពដឋយពពរោោះជាមយ ពអសអនស បពងាើតឱយមានការពរៀបច សរមបសរមលោន ពដើមបសរមលដលវតតមាន នន អនកអពងាតការណបរពទស នដលចងមកអពងាតយទធនាការពោសនា នង ការពបាោះពនន ត ។ ញ - ដកនាជាទពៅ ននការពបាោះពនន ត នង ការរបសនលកពនន ត ។ ដ - ពនតយពមើល នង ពសើបអពងាតអពការបតងតវាា សតពអពពើមនរតមរតវកនងការពបាោះពនន ត រពមទាង នងចាតវធាន ការនកតរមវដសមរសប ។ ឋ - កណតថា ពតើការពបាោះពនន តរបរពតតពៅពដឋយពសរ នង រតមរតវ ឬ ពទ ពហើយពបើពសរ នង រតមរតវពហើយ ពចញ ពសចកតបញញជ ក បញជ ព ម ោះអនកនដលបានជាបពនន ត រតមរតវ ។

19 ៤ - កនងការអនវតតការ ទទលខសរតវរបសខលនដចមាននចងកនង ជពកពនោះ អ នតាក រតវបពងាើតរបពនធការពារមយ ពដើមបជយ ខលនឱយធានាថា ោម នការលចបនលកនងដពណើ រការពបាោះពនន ត រមទាងការពរៀបចឱយប ត ត ងកមពជា ចលសពងាតនបប បទចោះព ម ោះ នង ពបាោះពនន ត រពមទាងបពងាើតយនតការរបស អ នតាក មយ សរមាបទទលពាកយបណត ង នង សពរមច អពការបតងតវាា ។ ៥ - របតទន សរមាបដ កកាលពផសងៗ ននដពណើ រការពបាោះពនន ត រតវកណតពដឋយ អ នតាក ពដឋយមានការពពរោោះ ជាមយ ពអសអនស ដចនដលមាននចងកនងកថខណា ទ ២ ននជពកពនោះ ។ ដពណើ រការពបាោះពនន ត មានរយៈពពលមន ពលើសព ៩ នខ ចាបពពពលពផតើមចោះបញជ ព ម ោះអនកពបាោះពនន ត ។ ៦ - កនងការពរៀបច នង ដកនា ដពណើ រការពបាោះពនន ត អ នតាក រតវខតខរគបនបបោា ង ពដើមបធានាថា របពនធ នង នបបបទ នដលបានអនមត ពនាោះគោម នលពអៀងដឋចខាត ទនាមោម នងការពរៀបចរបតបតតការ ទាងឡាយខាងនផនករដាបាល រតវឱយ ងកយរសល នង របសទធភាពបផត នដលអាចពធវើពៅបាន ។

ជរក ង : សទធមនសស

រសបតាមមារតាទ ១៦ អ នតាក រតវពរៀបចនបបបទទាងឡាយសរមាប : ក - ការតាកនតង នង ការអនវតតកមមវធអបរ អពសទធមនសសមយ ពដើមបជរញការពោរព នង ការយលដងអពសទធ មនសស ។ ខ - ការោល ពមើលជាទពៅ អពសទធមនសស កនងដ កកាល អនតរកាល ។ គ - ការពសើបអពងាត ការបតងតវាា អពសទធមនសស នង ការរបកានយកនវវធានការនកតរមវ ពៅទ នដលសម រសប ។

20 ឧបសមពនធទ ២

ការដកកងកមាល ង ការឈបបាញ នង វធានការពាកពនធ

រាទ ១

ការឈបបាញ

១ - រគបភាគកមពជាទាងអសចាបពពនោះពៅពៅថា “ប ត ភាគ” យលរពមអនវតតការឈបបាញទាងរសងមយពលើ ដពោក ពលើទក នង ពលើអាកាស ។ ការឈបបាញពនោះ នងរតវអនវតតជាពរដ កកាល ។ ពៅកនងដ កកាលទ ១ ការឈប បាញនងរតវអនវតត ពដឋយមានការជយ ោរទពព ក អគគពលខាធការ ននអងគការសហរបជាជាត តាមរយៈការជយ ឧបតាមភ របសព ក ។ ពៅកនងដ កកាលទ ២ នដលគបបចាបពផតើមឱយបាននបរហស តាមនដលអាចពធាវ ោះពៅបាន ការឈប បាញោន រតវបានពនតយពមើលតាមដឋន នង បញញជ កពដឋយ អ នតាក ។ ពមបញញជ ការផនកពោធារបស អ នតាក ពដឋយមាន ពពរោោះពភកាជាមយប ត ភាគ នងកណតពពលពវ នង កាលបរពចឆទពតរបាកដ ននការចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ។ កាលបរពចឆទពនោះ រតវកណតោងតច ៤ សបាត ហ មនពពលចលជាធរមាន ននដ កកាលទ ២ ពនោះ ។ ២ - ប ត ភាគសនាថា ចាបពការចោះហតាពលខាពលើកចចរពមពរពៀងពនោះពៅ ពគរតវពោរពតាមការឈបបាញ ពហើយរតវ បញញជ កកងកមាល ង របដឋបអាវធរបសខលនជាបនាា ន ឱយពដឋោះនដពចញពការរបយទធ នង ពជៀសវាងមនពធវើសកមមភាពរបទសរាយ ពហើយមនដឋកពរងកយកងទព ចលនាទព ឬ កពធវើសកមមភាព មយ នដលនាឱយពរងកទកដ នដលខលនកានកាប ឬ នដល នាឱយមានការរបយទធោន ព ើងវញ កនងពពលរងចាដ កកាលទ ២ ចាបពផតើមពនាោះ ។ ពគបានឯកភាពោន ថា ពាកយ “កងកមាល ង” គរបបញច លកងទពរសច ទពពខតត ទពរសក សវយរតាណ ពហើយនងទពជនយពផសងៗទាងអស ។ ពៅកនងរយៈពពលដ កកាលទ ១ ព កអគគពលខាធការ អងគការសហរបជា ជាត នងផតលនវ ការឧបតាមភ របសព កដលប ត ភាគ ពដើមបជយ ពគកនងការអនវតតន ដ កកាលទ ១ ពនោះ ។ ប ត ភា គសនាសខចតត ពធវើសហរបតបតតការជាមយព កអគគពលខាធការ ឬ ជាមយត ងរបសព ក កនងការពរបើរបាសការ ជយ ឧបតាមភ របស ព កកនងបញញហ ពនោះ ។ ៣ - ភាគទាងពនាោះយលរពមថា បនាា បពការចោះហតាពលខាពលើកចចរពមពរពៀងពនោះភាល ម ពតមានខាងពរកាម នងរតវផតលអងគ ការសហរបជាជាត : ក - កមាល ងកងទពទាងអសរបសខលន អងគការចាតតាង ចនននង កននលងពរងកយទពចាស ស ពៅកនង នង ពរៅ របពទសកមពជា ។ កននលងទតាងពរងកយទព រតវគសពៅពលើនផនទមយ នដលពៅទតាងទពឈរពជើងទាងអស ពទាោះពៅទពនាោះ មានទពពៅកានកាប ឬ កោម នកត ពដឋយរបទាងប ត ជរពរៀបចទព ប ត មលដឋា នផគតផគង

21 នង ផលវផគតផគង ។ ខ - បញជ រមននអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈនដងកងកមាល ងរបសខលយនកានកាប ពហើយនងទតាងពតរបាកដនានា នដលអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈទាងពនាោះ កពងដឋកពរងកយ ។ គ - បញជ កតរតាលអតននចការមនរបសពកពគ របបញចលទាងនបបមន នង លកខណៈសមបតតទាងឡាយ ននមន នដលពគដឋក នង ពតមានពមន អនាា កពរបើពដឋយពកពគ រពងទាងពតមាននដលពគអាចទទលបាន អពចការ មន ឬ មនអនាា កនដលដឋកពរបើពដឋយភាគឯពទៀត ។ ឃ - កមាល ងារបននកមាល ងបាលសរបសខលន អងគការចាតតាងចនន នង កននលងពរងកយកមាល ងចាស ស រពម ទាងបញជ រមននអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈ ពហើយនង ទកននលងពតរបាកដ នដលអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈកពងដឋកពរងកយ ។ ៤ - ពៅពពលមកដលកមពជាភាល ម ពហើយមនឱយតចជាងមយសបាត ហ មនចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ពមបញញជ ការនផនក ពោធានន អ នតាក ពដឋយមានការពពរោោះជាមយភាគទាងឡាយ រតវសពរមចបញចបនផនការរបសអ នតាក សរមាបរបមល ផត នងដឋកកនងបនាា យននកងកមាល ងរបសភាគទាងពនាោះ នងសរមាបរកាទកអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈ រសបតាមមារតា ៣ ននឧបសមពនធពនោះ ។ នផនការពនោះនងរបបញច ល ទាងការពរជើសពរ ើសតបនរបមលផត នងតបនបនាា យ កដចជារបតទន នដលបានរពមពរពៀងោន ពហើយ ។ តបនបនាា យរបមលផត រតវពរៀបចព ើងសរមាប ទហកងវរៈពសនាតច ឬធជាងពនោះ ។ ៥ - ភាគទាងអសយលរពម ចាតវធានការ ពដើមបផតលពតមាន ដលកងកមាល ងរបសខលនោា ងតច ២ សបាត ហ មនចាបពផតើម ដ កកាលទ ២ ពដឋយពរបើរគបមពធាបាយទាកទងោន នដលមានអពកាលបរពចឆទ នង ពពលពវ នដលបានយលរពម អពការចាបពផតើមដ កកាលទ ២ អពនផនការ នដលបានយលរពម សរមាបការរបមលផត នង ការដឋកកនងបនាា យននកង កមាល ងរបសពកពគ នងសរមាបការរកាទកអាវធ រោបរពសវ នងសមាភ រៈរបសពកពគ នងជាពពសស អពកននលងពតរបាកដនន តបនរបមលផត នដល ប ត កងកមាល ង រតវពៅបងកហ ញខលនពនាោះ ។ ពតមាននបបពនោះ រតវបនតផសពវផាយកនងរយៈពពល ៤ សបាត ហ ពរកាយការចាបពផតើម ដ កកាលទ ២ ។ ៦ - ប ត ភាគរតវពោរពរបតបតតតាមោា ងពទៀងទាតបផត នវការឈបបាញោន ពហើយមនរតវបងារព ើងវញ នវការរបទសត រាយ តាមផលវពោក ផលវទក ឬផលវអាកាសព ើយ ។ ប ត ពមបញញជ ការរបសខលនសាតពៅកនងទតាងពរៀងខលន ពដឋយរងចាពធវើ ចលនាពៅតបនរបមលផត នដលបានកណត ពហើយផលា កឈបពធវើសកមមភាពរបទសតរាយ នង ពរងកយទព ឬចលនា ឬពធវើ អពពើ មយនដលនងពរងកទកដនដលខលនរតតរតា ឬនដលអាចនាពៅដល ការរបយទធោន ព ើងវញពនាោះ ។

22 រាទ ២

របពនធទនាកទនងរកមការងករពោធាចរោះ

រកមការងករពោធាចរោះមយ នងរតវបពងាើតព ើង ពដើមបពដឋោះរាយនវរលបញញហ នដលអាចពកើតមានព ើង កនងការ អនវតតន នវការឈបបាញោន ។ រកមពនោះនងរតវដកនា ពដឋយនាយទាគនជានខពសបផត របស អ.ស.ប. ពៅកមពជា ឬ ពដឋយអនកត ងរបសោត ។ ភាគនមយៗ រពមពរពៀងចាតតាង នវនាយទាគនមាន កថាន កឧតតមពសនយរត ឬ ថាន កពសមើោន ពដើមបបពរ ើការកនងរកមការងករពោធាចរោះ ។ សមាសភាគ វធរបតបតតការ នង កននលងជបជននរកមពនោះ រតវសពរមចកណត ព ើង ពដឋយនាយទាគនជានខពសបផតរបស អ.ស.ប. ពដឋយមានការពពរោោះជាមយភាគទាងឡាយ ។ ការពរៀបចរបពនធ ទាកទងដចោន ពនោះ នងរតវបានពធវើព ើងពៅករតពមបញញជ ការពោធាថាន កពរកាមៗ ពដើមបពដឋោះរាយបញញហ ជាកនសតងពៅនង កននលង ។

រាទ ៣

ការរបមលផត ការាន កពៅកនងបនាា យននកងកមាល ង របសប ត ភាគ នង ការរកាទកអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈរបសពគ

១ - រសបពៅតាមរបតទនរបតបតតការ ដចបានពលើកព ើងកនង កថាខណា ទ ៤ ននមារតាទ ១ របសឧបសមពនធពនោះ កងកមាល ង ទាងអសននប ត ភាគ នដលពទានបានពៅដលតបនបនាា យាន កពៅពនាោះ រតវពៅជបជោន ពៅតបនរបមលផត នដល កណតទកនដលនងរតវបានពរៀបចព ើង នងដឋកឱយដពណើ រការ ពដឋយនផនកពោធានន អ នតាក ។ តបនរបមលផត ទាងពនោះ រតវពរៀបចព ើង នងឱយដពណើ រការបាន មនឱយតចជាងមយសបាត ហ មនការចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ព ើយ ។ ភាគទាង អសរពមពរពៀងថា នងពរៀបចឱយកងកមាល ងទាងអស របសខលនជាមយនងអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈពធវើដពណើ រពៅកាន តបនរបមលផត កនងរយៈពពលមយសបាត ហបនាា បពការចាបពផតើម ដ កកាលទ ២ ពៅ ។ បគគលកទាងអស នដលបានពៅ ដលតបនរតមលផត បនាា បមកនងរតវជនដពណើ រពដឋយបគគលកនផនកពោធារបស អ នតាក ពដឋយនាជាមយទាងអាវធ រោប រពសវ នង សមាភ រៈរបសខលន ពនព ោះពៅតបនបនាា យនដលបានកណតទក ។ ភាគទាងអសយលរពមថា ពធវើោា ង ឱយបគគលក នដលពធវើដពណើ រពៅកាន តបនរបមលផត នងអាចពធវើពៅបាន ពដឋយសវតាភាពទាងរសង នង ពដឋយោម នការ រខាន ព ើយ ។ ២ - ពលើមលដឋា ន ននពតមាននដលបានផតលឱយរសបពៅតាមកថាខណា ទ ៣ ននមារតាទ ១ ននឧបសមពនធពនោះ អ នតាក រតវ បញញច ករបាបថា ដពណើ រការរបមលផត នង ចលកនងបនាា យបានរចរលចបសពវរគបពហើយ រសបតាមនផនការនដលបានពលើក ព ើងពៅកនងកថាខណា ៤ ននមារតាទ ១ ននឧបសមពនធពនោះ ។ អ នតាកនងខតខបពងហើយដពណើ រការទាងពនោះកនងរយៈពពល ៤ សបាត ហចាបពពពលចាពបើពផតើមដ កកាលទ ២ ។ ពៅពពលនដលការរបមលផត នង ការចលនាកងកមាល ងទាងអស ពៅ តបនបនាា យាន កពៅបានបញចបសពវរគបពរៀងៗខលនពហើយ ពមបញញជ ការនផនកពោធារបស អ នតាក រតវជនពតមានពនោះពៅ រលភាគទាង ៤ ។

23 ៣ - ភាគទាងឡាយយលរពមោន ថា ពៅពពលនដលកងកមាល ងរបសខលន ចលមកដលកននលងបនាា យនដលបានកណតទក ពហើយ ពមបញជាការរបសខលន រតវបញចបដលបគគលករបសខលន ឱយរបគលជាបនាា ននវអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈទាង អសពៅ អ នតាក ពដើមបរគបរគងរកាទក ។ ៤ - អ នតាកនងរតវរតតពនតយ ពផាៀងផលា តអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈនដលរតវរបគលឱយខលន ពដឋយពផាៀងផលា តនងបញជ ដច មាននោយកនងកថាខណា ៣ ខ ននមារតាទ ១ របស ឧបសមពនធពនោះ ពដើមបពនតយពអាយពឃើញថា អាវធ រោបរពសវ នង ស មាភ រៈទាងអសកានកាបពដឋយភាគទាងឡាយ បានរតវរបគលឱយ អ នតាក រគបរគងពហើយ ។

រាទ ៤

ការផគតផគងភសតភារព ើងវញ ដលកងកមាល ងកនងរយៈពពលសាតកនងបនាា យ

នផនកពោធារបស អ នតាក រតវរតតពនតយការផគតផគងភសតភារព ើងវញ ដលកងកមាល ងទាងអស ននប ត ភាគរយៈ ពពលរបមលផត នងដពណើ រាន កពៅកនងបនាា យ ។ ការផគតផគងភសតភារព ើងវញទាងពនោះ គកណតនតចពពាោះសមាភ រៈ នដល ោម នលកខណៈជាពរគឿងរបគរជវត ដចជាពសបៀង ទក សពមលៀកបពាក នង ថាន ពពទយ កដចជាការពាលបាលជង ។

រាទ ៥

ការពដឋោះរាយជាចងពរកាយ ពពរឿងកងកមាល ង របសប ត ភាគ រពមទាងអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈរបសពគ

១ - ពដើមបពរងងទសពៅ ននដព ោះរាយនពោបាយរម បនាយពរោោះថាន កននការវលរត ប ពៅរកសសតងកគ មព ើងវញ ពធវើ ពអាយសភាពការណ សនតសខមានសារភាព នង កាងជពនឿទកចតតោន ពៅកនងចព ម ភាគពៅកនងជព ោះពនាោះ ភាគ ទាងអសសខចតតយលរពមឱយដពណើ រការជាដ ក នង តលយភាព នវការរាយកងកមាល ងពោធា របសខលនោា ងតច ៧០ ភាគរយ ។ ដពណើ រការពនោះនងរតវអនវតតសមរសបពៅនងនផនការលអតមយ នដលនងរតវពរៀបចពដឋយ អ នតាក ពដឋយ នផាកពៅពលើពតមាន នដលមាននចងកនងមារតា ១ ននឧបសមពនធពនោះ នង ពដឋយមានការពពរោោះោន ជាមយប ត ភាគ ។ ដពណើ រការរាយពនោះ រតវពធវើឱយពហើយសពវរគប ពៅមនបញចបការចោះបញជ ព ម ោះ សរមាបការពបាោះពនន ត នង ពៅនថៃ មយ នដលរតវ កណតពដឋយត ងពពស របសព កអគគពលខាធការ ។

24 ២ - ប ត ភាគកមពជា ពបតជាញ ចតតពដឋយខលនឯង រាយកងកមាល ងរបសខលនទាងអស នដលពៅពសសសលមន ឬ ពរកាយ បនតចននការពបាោះពនន ត ពហើយពបើកនងករត ការរាយទាងរសងពនាោះ មនអាចសពរមចបានពទ រតវពោរព នង របរពតតតាម នវពសចកតសពរមច នដលរដឋា ភបាលថមជាបពនន ត អនវតតយកកមាល ងទាងពនាោះ បញចលពៅកនងកងទពជាតថម ជានផនកឬ ទាងរសងរសបតាមមារតាទ ១២ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ ។ ពដឋយពោងពៅនងកថាខណា ១ ពៅពពលរាយកងកមាល ងចប សពវរគបពហើយ ភាគកមពជា នង ត ងពពសសរបស ព កអគគពលខាធការ រតវរតតពនតយពដឋយហមតចតព ើងវញ នវការ ពដឋោះរាយចងពរកាយននកងកមាល ងនដលពៅពសសសលពៅកនងបនាា យ កនងទសពៅកណតយកចណច មយខាង ពរកាមពដើមបអនវតត : ក - ពបើសនជាភាគទាងឡាយ យលរពមបនតរពធវើការរាយ កងកមាល ងនដលពៅពសសសល កនងបនាា យទាងរសង ឬ មយចនន ជាការរបពសើរពៅមន ឬ ផាយពៅវញ ពរកាយការពបាោះពនន តបនតច ត ងពពសសនងពរៀបច របតទនមយ សរមាបការងករពនាោះ ពដឋយពពរោោះជាមយប ត ភាគ ។ ខ - ពបើសនជាការរាយទាងរសងនវកងកមាល ងទាងអស នដលពៅពសសសលមនអាចរបរពតតពៅបានមន ឬ ពរកាយបនតចននការពបាោះពនន តពនាោះពទ ប ត ភាគរតវអនវតតបាននវការរបគលកងកមាល ង នដលពៅពសស សលទាងអសរបសខលនកនងបនាា យ ពៅឱយរដឋា ភបាលថមជាបពនន ត រសបតាមមារតា ១២ ននកចចរពមពរពៀង ពនោះ ពដើមបពនតយបញចលកនងកងទពជាតថមមយ ។ ភាគទាងឡាយបនតរយលរពមថា កងកមាល ងទាងឡាយ នដលមនបញច លពៅកនងកងទពជាតថមពនាោះ នងរតវរាយជាបនាា នរសបតាមនផនការមយនដងពរៀបច ព ើង ពដឋយដ ងពពសស ។ សតពដព ោះរាយចងពរកាយ ននកងកមាល ងនដលពៅពសសសល នង អាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈទាងអសពៅពពលខលនពរៀបចពចញពកមពជា អ នតាក រតវរកាទកនវសទធនដល ចាបាច ពដើមបធានាការពផារពដឋយមានស ត បធាន ប ពៅឱយរដឋា ភបាលថមជាបពនន ត នវភារកចចនដលខលនបាន អនវតតកនងដ កកាលអនតរកាល ។ ៣ - ជាចាបាច អ នតាក នងជយ ដលកងកមាល ង នដលបានរាយមនពពលពបាោះពនន ត ឱយចលកនងជវផលពសវល ។ ៤ - ក - អ នតាកនងបនតររតតពនតយ នង រគបរគងអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈទាងអស របសប ត ភាគ កនងដ ក កាលអនតរកាល ។ ខ - ពៅពពលនដលរាយកងកមាល ងពៅកនងបនាា យរសបតាមកថាខណា ១ ខាងពលើពនោះ អ នតាករតវពធវើការកាត បនាយកនងពពលជាមយោន នវអាវធរោបរពសវ នង សមាភ រៈនដលបានរកាទក ពៅកននលងកនងតបនបនាា យ ។ ចពពាោះកងកមាល ងនដល ពៅពសសសលកនងតបនបនាា យ ការចលពៅយកអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈរបស ខលន រតវនតនផាកពៅពលើការអនញញដ តចាស ស ពត ងពពសស របសព កអគគពលខាធការ ។ គ - ពបើសនជាមានការរាយកងកមាល ងពោធាបនតពទៀត ពដឋយពោងតាមកថាខណា ២ “ក” ខាងពលើ អ នតាក នងពធវើការកាតបនាយតាមសមាមារតដចោន នវអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈនដលរកាទកពៅកននលងកនង

25 តបនបនាា យ ។ ឃ - ការពដឋោះរាយចងពរកាយនវអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈទាងអស នងរតវសពរមចកណតពដឋយរដឋា ភបាល នដលពលចពចញព ការពបាោះពនន តពដឋយសរ នង រតមរតវរសបតាមមារតាទ ១២ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ ។

រាទ ៦

ការពនតយបញញជ កអពការដកពចញពកមពជា នង ការមនរត បវញ ននកងកមាល ងបរពទសរគបរបពភទទាងអស

១ - កនងរយៈពពលមនតចជាងពរសបាត ហ មនពពលចាបពផតើមដ កកាលទ ២ នាការឈបបាញ ពគរតវផតលឱយ អ នតាក នវពតមានលអតជា យលកខណអកសរសតពការដកកងកមាល ងបរពទស ។ ពតមានទាងពនោះ រតវរមមានចណចដច តពៅពនោះ ។ ក - កមាល ងារបការចាតតាង នង ការដឋកពរងកយននកងកមាល ងទាពនោះ ។ ខ - បញជ ារបននពរគឿងអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈនដលកងកមាល ងទាងពនោះកានកាប នង កននលងទតាងពត របាកដននរបសទាងអសពនាោះ ។ គ - នផនការដកទពពចញ “អនវតតពហើយកត ឬ នដលនងរតវអនវតត” រមទាងផលវដកទពពចញ ចណចឆលងរពនដន នង ពពលពវ ចាកពចញពកមពជា ។ ២ - ពលើមលដឋា នននពតមាន នដលពគបានផតលឱយ រសបពៅតាមកថាខណា ទ ១ ខាងពលើពនោះ អ នតាក នងពធវើការរាវរជាវ នង ពសើបអពងាតតាមរពបៀប នដលខលនយលថាសមរសប ។ ភាគនដលបានផតលពតមានឱយ រតវផតលបគគលករបសខលន ឱយចោះអមដពណើ រអនកពធវើការរាវរជាវ អពងាតរបសអ នតាក ។ ៣ - ពៅពពលមានពសចកតបញញជ កថា មានវតតមានកងកមាល ង បរពទស មយពនាោះ អ នតាក នង ដឋកពរងកយបគគលក ពោធារបសខលនជាបនាា ន ជាមយកងកមាល ងបរពទស ពហើយអមដពណើ រកងកមាល ងបរពទសទាងពនាោះរហតទាលនតដក ពចញផតពទកដកមពជា ។ អ នតាក កនងបពងាើតកននលងរតតពនតយ ពៅតាមផលវដកកងកមាល ង ចណចឆលងរពនដន នង អាកាសោនដឋា ន ពដើមបពនតយបញញជ ក ពការដកកងកមាល ង នង ធានាថាកងកមាល ងបរពទស រគបរបពភទមនវលរត បមកវញពទ ។ ៤ - រកមការងករពោធាចរមោះ នដលមាននចងពៅកនងមារតា ២ ននឧបសមពនធពនោះ រតវជយ អ នតាក កនងការអនវតតនភារកចចដច

26 នចងខាងពលើពនោះ ។

រា ៧

ការបញឈបជនយនផនកពោធា ពខាងពរៅដលភាគកមពជាទាងអស

១ - ភាគទាងអសសនាថា ចាតាងពពពលចោះហតាពលខាពលើ កចចរពមពរពៀងពនោះពៅ ឈបទទលយក ឬនសវងរកជនយ ពោធាពពរៅ ទាងអស រមទាងអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈលកមកពរបភពខាងពរៅ ។ ២ - ហតាពលខទាងឡាយ នដលទកដរបពទសខលនសាតជាបនងរបពទសកមពជា គរដឋា ភបាលននាធារណរដា របជាមានត របជាធបពតយឡាវ រជា ចរកនថ ង នង ាធារណរដាសងគមនយមពវៀត ម សនាថានង :

ក - គមោតមនឱយទកដ ននរបពទសពរៀងៗខលន របទាងនដនដ នដនសមរទ នង នដនអាកាស កឱយពគពរបើរបាស កនងបណងផតល ជនយពោធាតាមរបភាព មយ ឱយដលភាគកមពជា ព ើយ ។ ការផតលភសតភារជាថម ដចជា ពសបៀង ទក សពមលៀកបពាក នងសមាភ រៈពពទយ តាមរយៈរបពទសទាងពនាោះ នងរតវបានអនញញដ ត បាននត រតវជាកមមវតា ននការពនតយពមើលរបសអ នតាក ពពលមកដលកមពជា ពដឋយមនពធវើឱយបាោះពាលដល របការនន អនកថាខណា “គ” ខាងពរកាមពនោះ ។ ខ - បញញជ កជា យលកខណអកសរ ពៅដលពមបញញជ ការនន នផនកពោធារបសអ នតាក មនឱយពលើសព ៤ សបាត ហ បនាា បពចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ននការឈបបាញោន ថា ោម នកងកមាល ង អាវធ រោបរពសវ ឬសមាភ រៈ ពោធារបសភាគកមពជា មយមានវតតមានពៅកនងទកដរបសខលនព ើយ ។ គ - ទទលយកមសតនតទនាកទនង របសអ នតាកមាន ក ពៅកនងរដាធានពរៀងៗខលន នងចាតតាងនាយកទាគនមាន ក នដលមានឋាននតរសកតជា វរៈពសនយឯក ឬឋានៈរបគករបនហលោន ពនោះ មនឱយហសព ៤ សបាត ហ បនាា ប ពចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ននការឈបបាញោន ពដើមបជយ អ នតាក កនងការពសើបអពងាតរលពាកយបណត ង តវាា ពដឋយពោរពោា ងរតមរតវចពពាោះ អធបពតយយភាពរបសពគពរៀងៗខលនថា កពងមានសកមមភាពពកើតព ើង ពៅកនងទកដរបសខលន នដលផាយពៅនងរបការទាងឡាយ ននដព ោះរាយនពោបាយរម ។ ៣ - ពដើមបឱយអ នតាកអាចតាមដឋន ការបញឈបជនយបរពទស ពៅឱយភាគកមពជាទាងអស ប ត ភាគរពមពរពៀងថា បនាា បព ចោះហតាពលខាពលើកចចរពមពរពៀងោន ពនោះ ពគនងផតលជនដលអ នាតក នវពតមាននដលពគមានអពផលវ នង មពធាបាយ នដលអាវធ រោបរពសវ នង សមាភ រៈពោធាបានផតលពៅឱយភាគ មយកនលងមក ។ បនាា បពដ កកាលទ ២ ការ ឈបបាញោន ចាបពផតើមភាល មពនាោះ អ នតាកនងអនវតតវធានការជាកនសតងដចតពៅ៖

27 ក - បពងាើតកននលងរតតពនតយតាមផលវ នង ពៅកននលងពរជើសពរ ើសមយចនន តាមបព ត យរពនដន ខាងកមពជា នង ពៅរព នយនតពគោះ កនងរបពទសកមពជា ។ ខ - ោមលាតតាមពឆនរសមរទ នង តាមដងផលវទកទាងឡាយ កនងរបពទសកមពជា ។ គ - រការកមចលត ពៅកននលងយទធាសតសតពៅកនងរបពទសកមពជា ពដើមបោមលាត នង ពសើបអពងាតការពចាទ របកាន អពការផតលអាវធពៅឱយប ត ភាគ មយ ។

រា ៨

កននលង កអាវធ នង សមាភ រៈពោធា

១ - ពដើមបពធវើឱយសភាពការណ សនតសខមានសារភាព កាងជពនឿទកចតត នង បនាយការផតលអាវធ នង សមាភ រៈពោធាទ ទាងរបពទសកមពជា ភាគនមយៗ រពមពរពៀងផតលដលបញញជ ការ នផនកពោធារបស អ នតាក នវពតមានទាងឡាយ នដលខលនមាន របទាងនផនទនដលមានគនសបញញជ កចាស អពកននលង កអាវធ នង សមាភ រៈសកនដលពគដង ឬ នដលពគសងសយពៅទទាងរបពទសកមពជា ឱយបានមនកាបរពចឆទ នដលកណតពដឋយបញញជ ការពោធារបស អ នតាក ពនោះ ។ ២ - ពលើមលដឋា នពតមាននដលបានទទល នផនកពោធារបស អ នតាក ពរកាយនថៃនដលបាននចងពៅកនងកថាខណា ១ រតវ ពរងកយរកមពនតយ បញញជ កពដើមបពៅពសើបអពងាតតាមរបាយការណនមយៗ នង បផលល ញកននលង កអាវធនមយៗ នដលបានរកពឃើញ ។

រា ៩

ពរគឿងយទធភណា នដលមនទានផាោះ

១ - ពរកាយពពលមកដលរបពទសកមពជាភាល ម នផនកពោធារបស អ នតាក ជាជគនដបងរតវពធវើោា ង ឱយគសច ោា ងចាស សរលចការមននដលបានដងពហើយ ។ ២ - ភាគទាងអសរពមពរពៀងោន ថា ពរកាយពការបញចបដពណើ រការរបមលផត នងដឋកកនងជរពហើយ រសបតាមមារតាទ ៣ នន ឧបសមពនធពនោះ ភាគទាងពនោះនងពរៀបចឱយមាន រកមពបាសសអាតមន នដលរតវចាកពចញពតបនបនាា យាន កពៅ ពដឋយពៅពរកាមការរតតពនតយរបសបគគលកពោធា របសអ នតាក ពដើមបជយ អ នតាកដកហតយកពចញ ឬកពធវើឱយ នលងផាោះ ពរគឿងយទធភណា ទាងឡាយ នដលពៅពសសសលពហើយមនទានផាោះ ។ រោបមនឬវតាទាងអសពនោះ នដលមន

28 អាចដក ឬ ពដឋោះពចញ ឬកពធវើឱយនលងផាោះបាន នងរតវគសច ោា ងចាសតាមនបបនផនមយ នដលតាកនតងព ើង ពដឋយនផនកពោធារបស អ នតាក ។ ៣ - អ នតាករតវ :

ក - ចាតតាងកមមវធអបរាធារណៈមយ ពដើមបឱយពគាគ ល នងពជៀសវាងពរគឿងផាោះទាងឡាយពនាោះ ។ ខ - ហវកហវនអនកសមរគចតតកមពជា ពអាយបផលល ញពចាល ពរគឿងយទធភណា នដលមនទានផាោះទាងពនាោះ ។ គ - បងកហ តហវកហវនវជាជ ខាងការជយ សពសតងកគ ោះបនាា ន ដលអនកសមរគចតតកមពជា ។

រា ១០

ការពសើបអពងាតចពពាោះការរព ភទាងឡាយ

១ - ពរកាយពការចាបពផតើមដ កកាលទ ២ ពៅពពលបានទទលពតមាន ឬកពាកយបណត ង តវាា មយ ពភាគ មយ នដលទាកទងពៅនងករណមនពោរព អនវតតតាមរបការ មយ ននឧបសមពនធពនោះ ឬករបការពផសងៗ នដលពាកពនធ អ នតាក រតវពធវើការពសើបអពងាតតាមរបភាពមយ នដលខលនយលថាសមរសប ។ ពៅពពលនដលការពសើបអពងាតរបរពតត ពៅ ពដើមបពឆលើយតបចពពាោះបណត ងតវាា របសភាគ មយ ភាគពនាោះនងរតវពសនើសពអាយផតល បគគលករបសខលនជន ដពណើ រ អនកពសើបអពងាតរបស អ នតាក ។ លទធផលននការពសើបអពងាតនបបពនោះ នងរតវបញជ នពដឋយ អ នតាក ពៅពអាយ ភាគនដលបតងតវាា នង ភាគពដលរតវពគបតងពនាោះ ពហើយពបើចាបាច ពៅពអាយពអសអនស ។ ២ - អ នតាក កនងពធវើការពសើបអពងាត ពដឋយគនតពផតើមខលនឯងផលា លនដរ កនងករណពផសងៗពទៀត ពៅពពលនដលខលនមានពហត ផល នងពជឿ ឬសងសយថា ការរព ភពលើឧបសមពនធពនោះ ឬ របការទាកទនពផសងៗពទៀតអាចពកើតមាន ។

រា ១១

ការពដឋោះនលងពឈលើយសក

នផនកពោធានន អ នតាក នងជយ ឧបតាមភដលគណៈកមមការកាកបាទរកហម អនតរជាតតាមសណមពរ កនងការ បពពញភារកចចរបសអងគការពនោះ ទាកទងពៅនងការពដឋោះនលងពឈលើយសក ។

29 រា ១២

ការពធវើមាតភមនវតតន នង ការតាងទលពៅ ជាថមននរបជាជនកមពជាផ ផលល សបតរទកននលង

នផនកពោធានន អ នតាក នងជយ ឧបតាមភតាមការចាបាចដលការ ពធវើមាតភមនវតតនរបសពភៀសខលន នង ជនផលល សបត រទកននលងកមពជា នដលអនវតតពៅរសបនងមារតាទ ១៩ នង ២០ ននកចចរពមពរពៀងពនោះ ជាពពសសការពបាសសអាតមន ពចញពផលវពធវើមាតភមនវតតន នង មណា លទទល នង តបនតាងទលពៅថម រពមទាងការពារមណា លទទល ជនពភៀសខលន ផង ។

30 ឧបសមពនធទ ៣

ការពបាោះពនន ត

១ - សភាធមមនញដ នដលមានពលើកព ើងពៅកនងមារតាទ ១២ ននកចចរពមពរពៀង រតវមានសមាជកចនន ១២០ នាក ។ ពៅ កនងរយៈពពល ៣ នខ ចាបពពពលពបាោះពនន តសភាធមមនញដ រតវបពពញបញចបភារកចចរបសខលន កនងការពធវើពសចកតរពាង ពហើយអនមតរដាធមមនញដថមមយរបសកមពជា នងនរបកាល យខលនឯងឱយពៅជាសភានតបញដតតមយ នដលនងរតវបពងាើតរដឋា ភបាលកមពជាថមមយព ើង ។ ២ - ការពបាោះពនន តនដលមានពលើកព ើង ពៅកនងមារតាទ ១២ ននកចចរពមពរពៀងរតវរបរពតតពៅ ពៅទទាងរបពទសកមពជា រសបតាមរបពនធត ងសមាមារតតាមពខតត ពដឋយនផាកពៅពលើបញជ រយនាមរបសពបកខជន នដលពសនើព ើងពដឋយប ត គណបកសនពោបាយ ។ ៣ - ជនជាតកមពជាទាងអស រមទាងអនកនដលពៅពពលកចចរពមពរពៀងពនោះ បានរតវចោះហតាពលខា គជាជនពភៀសខលន នង ជា ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា រតវមានសទធ ពសរភាព នង ឱកាសដចៗោន ពដើមបចលរមកនងដពណើ រការពបាោះពនន ត ។ ៤ - អនកទាងឡាយ នដលមានអាយរគបដបរបាបនន ពៅកនងពពលចោះព ម ោះពបាោះពនន ត ឬ កពទើបនតដលអាយ ១៨ នន ពៅកនងរយៈពពលននការចោះព ម ោះពបាោះពនន តពហើយ ឬមយបានពកើតពៅកនងរបពទសកមពជា ឬមយជាកនរបសអនកនដល បានពកើត ពៅកនងរបពទសកមពជា នងរតវមានសទធពបាោះពនន ត កនងការពបាោះពនន ត ។ ៥ - ពគអាចបពងាើតគណបកសនពោបាយ ពដឋយអនកនដលមានព ម ោះ ពបាោះពនន តមយរកម មានមនសសចនន ៥០០០ នាក ។ កមមវធនពោបាយរបសគណបកស រតវសមរសបជាមយពោលការណ នងទសពៅននកចចរពមពរពៀង សតពដព ោះ រាយនពោបាយរមមយ ។ ៦ - ពដើមបឈរព ម ោះពអាយពគពបាោះពនន ត ជាសមាជកសភាធមមនញដ ពបកខជនរតវបងកហ ញសមាជកភាព ននគណបកសរបស ខលន ។ គណបកសនពោបាយ រតវបងកហ ញបញជ រយនាមពបកខជន នដលឈរព ម ោះសរមាបការពបាោះពនន ត កនងនាមគណ បកសពនាោះ ពហើយនដលរតវជាអនកមានសទធពបាោះពនន ត នដលបានចោះព ម ោះពហើយ ។ ៧ - គណបកសនពោបាយ ពហើយនងពបកខជន រតវមានព ម ោះចោះកនងបញជ ពដើមបឈរព ម ោះពបាោះពនន ត ។ អ នតាករតវបញញជ ក ថា គណបកសនពោបាយ នងពបកខជន មានលកខណៈវនចឆយរតមរតវ ដចនដលបានកណត ពហើយពដើមបពអាយពគអាច ចលរម កនងការពបាោះពនន តបាន ។ ការពោរពតាមោា ងខាជ បខជន តាមបទបញញជ លលធមមយ នដលកណតព ើង ពដឋយ អ នតាក ពដឋយមានការពពរោោះពោបល ជាមយនងពអសអនសផងពនោះ រតវពធវើជាលកខណា មយ សរមាបការចលរម ពបាោះពនន តពនោះ ។

31 ៨ - ការពបាោះពនន ត នងរតវពធវើពដឋយសនលកពនន តជាសមាៃ ត ពដឋយមានការពរៀបច សរមាបជយ ដលអនក នដលពការ ឬ ក មនពចោះអាន ឬ មនពចោះសរពសរ ។ ៩ - ពសរភាពកនងការនោយសត កនងការរបជោន ពហើយនងកនងការពធវើដពណើ រ រតវបានពោរពទាងរសង ។ រលគណបកស នពោបាយ នដលបានចោះព ម ោះពហើយ អាចពរបើរបាសរបារសយទាកទង បានោា ងរតមរតវ នវប ត ញពោសនា រមមានារពតមាន ទរទសសន ពហើយនងវទយផង ។

32 ឧបសមពនធទ ៤

ការពធវើមាតភមនវតតនននជនពភៀសខលន នង

ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា

ភាគទ ១

ពសចកតពផតើម

១ - ជាភាគមយននដព ោះរាយ នពោបាយរមពនាោះ ចាបាចរតវផតលជនយឧបតាមភរគបនបបោា ងដល ជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា កដចជាដលប ត របពទស នដលផតលជរមកបព ត ោះអាសនន នង របពទសជារបភព ពដើមននជពនាពភៀសខលន ពដើមបសរមលដលការវលរត ប ពដឋយសមរគចតត ពដឋយសនតវធ នង មានរពបៀបពរៀបរយរបស ជនពភៀសខលន នងជនផលល សបតរទកននលងកមពជារគបរប ។ ពគករតវធានារាបរងផងនដរ ថានងមនមានបញញហ ពសសសល ព ើយ សរមាបរបពទសនដលផតលជរមកបព ត ោះអាសននពនាោះ ។ របពទសជារបភពពដើមននជនពភៀសខលន ពដឋយ មានការទទលខសរតវ ចពពាោះរបជាជនរបសខលនផលា ល រតវទទលយកការវលរត បរបសពកពគ ពៅពពល មាន លកខណៈ អព យផលពហើយពនាោះ ។

ភាគទ ២

ប ត លកខណៈនដលសរមលពអាយការវលរត បនន ជនពភៀសខលន នងជនផលល សបតរទកននលង

២ - ភារកចចកាងរបជាជាតកមពជាព ើងវញ តរមវពអាយពគរគបរគង ពរបើរបាសរលធនធាន ខាងកមាល ងមនសស នង ធមម ជាតទាងអសរបសរបពទសពនោះ ។ ពដើមបសពរមចពោលពៅពនោះ ការវលរត បពៅកានទកននលង នដលជនជាតកមពជា ពរជើសពរ ើសពដឋយខលនឯងពពលវលពទជរមកបព ត ោះអាសននរបសពកពគ នង ពទកននលងដនទពទៀតពៅពរៅរបពទស នដលជាពដើមកពណើ តរបសពកពគពនាោះ គជាការរមវភាគទានមយដសខាន ។

33 ៣ - ពគរតវខតខរបងនរបងរគបនបបោា ង ពដើមបធានាថា លកខណៈសមបតត នដលបាននាពអាយមាន ជនពភៀសខលន នង ជន ផលល សបតរទកនលងកមពជាមយចននធ បានពៅរកទជរកពៅប ត របពទសដនទពទៀតពនាោះ មនពកើតមានារជាថមព ើយ ។ ពទាោះជាោា ង កពដឋយ ជនពភៀសខលន នង ជនផលសបតរទកននលងកមពជាខលោះ នដលមានបណងនងអាចវលរត ប ពដឋយភាល មៗខលនឯង ពៅកានមាតភមរបសពកពគវញ ។ ៤ - រតវមានការពោរពទាងរសង ចពពាោះសទធមនសស នង ពសរភាព ជាមលដឋា នរបសជនកមពជារគបរប រមទាងសទធមនសស នង សរភាពជាមលដឋា ន របសជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលង នដលបានវលរត ប ពៅកានមាតភមវញផង ពដឋយទទលាគ លដលសទធរបសពកពគ ពដើមបរសពៅពដឋយសនតភាព នង សនតសខ ពដឋយោម នការស តកនហង ឬ បងខតបងខអវទាងអស ។ សទធទាងពនាោះនងរមមានកនងចព មសទធដនទពទៀត ពសរភាព កនងការពធវើដពណើ រពៅកនង របពទសកមពជា សទធពរជើសពរ ើសលពៅដឋា ន នងរបកបមខរបរការងករ ពហើយនងសទធកនងការមានកមមសទធ ។ ៥ - សមរសបពៅតាមដព ោះរាយនពោបាយរម ពគរតវខតខរបងនរបងរគបនបបោា ង ពដើមបបពងាើតកនងពពលជាមយោន ពៅកនងរបពទសកមពជា នវលកខណសមបតតខាងនពោបាយ ពសដាកចច នង សងគម នដលសរមលដលការវលរត ប នង ការចលមករសពៅវញ ពដឋយសខដមរមនាននជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា ។ ៦ - ពដើមបធានាពអាយជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា បានចលរមកនងការពបាោះពនន ត ការពធវើមាតភមនវតតន ពដឋយរទងរទាយធ រតវចាបពផតើម នង បញចបពអាយបាននបរហសបផត តាមនដលអាចពធវើបានពដឋយគតគរ ពៅដល កតាត នពោបាយ មនសសធម ភសតភារ ដកជញជ ន បពចចកពទស សងគមកចច នដ ពាកពនធ នង ពដឋយរមសហរបតបតត ការ ជាមយនងរកបរបកាជាតជានខពស ។ ៧ - ការពធវើមាតភមនវតតនននជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតរទកននលងកមពជា រតវពធវើព ើងពដឋយសមរគចតត ពហើយការសពរមច ចតតរបសពកពគ រតវឈរទាងរសងពលើការកាត បបាន នវសភាពការណជាកនសតង ។ ការពរជើសពរ ើងទពៅពៅខាងកនង របពទសកមពជា គបបជាសទធពរជើសពរ ើសរបសបគគលមាន កៗ ។ ពគរតវរកាការឯកភាព របសរគារនមយៗ ។

ភាគទ ៣

កតាត របតបតតការ

៨ - រសបនងការពោរពចពពាោះប ត ពោលការណននអធបពតយយភាពជាត កនងរបពទសនដលបានផតលជរកបព ត ោះអាសនន នង របពទសជារបភពពដើម ពហើយពដឋយមានសហរបតបតតការ ោា ងជតសនទធជាមយរបពទស នដលបានផតលជរមកប ព ត ោះអាសនន នង របពទសជារបភបពដើមផង ពគរតវធានាពអាយឧតតមសនងការ សហរបជាជាតសរមាបជនពភៀសខលន គ ណៈកមាម ធការកាកបាទរកហមអនតរជាត រពមទាងអងគការអនតរជាតដនទពទៀត នដលពាកពនធបានជបរបារសយោា ង ពពញពលញ ជាមយជនពភៀសខលន នងជនផលល សបតរទកននលងកមពជាទាងអស ពដើមបពអាយប ត ភាន កងករទាងពនាោះ ពធវើការ

34 ជពរមឿនរបជាជន នសវងរកញាតរគារ ផតលជនយសពសតងកគ ោះនផនកពពទយ នចកចាយពសបៀងអាគរ រពមទាងពធវើសកមមភាព ពរផងៗពទៀត នដលចាបាចបផតដលការបពពញភារកចច នងការទទលខសរតវ ខាងនផនករបតបតតការបសពកពគ ។ ពគ រតវអនញញដ តពអាយមានការជបរបារសយទាកទងនបបពនោះផងនដរ ពៅរបពទសកមពជា ពដើមបពអាយប ត អងគការ អនតរ ជាតនដលពាកពនធអាចអនវតតភារកចចទទលខសរតវជាទ បរបសពគ ខាងការតាមដឋនកដចខាងរបតបតតការ ។ ៩ - ពៅកនងរកបខណា ននដព ោះរាយនពោបាយរម ប ត ហតាពលខពធវើការកតសមាគ ល ពដឋយពសចកតពពញចតតថា ព កអគគពលខាធការ ននអងគការសហរបជាជាត បានរបគលពអាយឧតតមសនងការដឋា ន អងគការសហរបជាជាត សរមាបជនពភៀសខលន UNHCR នវតនាទដកនា នង សរមបសរមលកនងប ត អងគការអនតររដឋា ភបាល នដលជយ ឧបតាមភដលការពធវើមាតភមនវតតន នង ផតលជនយសពសតងកគ ោះដលជពនាពភៀសខលន នង ជនផលល សទកននលងកមពជា ។ ប ត ហតាពលខរពងថា អងគការមននមនរដឋា ភបាលដនទពទៀត នងពធវើការសរមបសរមលការងកររបសខលន ពអាយបាន ពរចើនបផតជាមយ UNHCR សរមាបជនពភៀសខលន នង ជនផលល សទកននលងកមពជា ។ ១០ - រកមរបកាជាតជានខពស រដឋា ភបាលននប ត របពទសនដលជនពភៀសខលន នង ជនផលល សទកននលងកមពជា បានរជក ពកាណបព ត ោះអាសនន រពមទាងប ត របពទស នដលរមចនណកដលកចចរបងនរបង កនងការពធវើមាតភមនវតតន នង ការចលមករសពៅវញ នងមានបណងតាមដឋនោា ងជតសនទធ ពហើយជយ សរមលដល ការពធវើមាតភមនវតតន នន អនកនដលវលរត បវញពនាោះ ។ អងគការចពពាោះកចចពដើមបពពរោោះពោបល ADHOC មយរតវបពងាើតព ើង សរមាប រយៈពពលមយជាកណត ពដើមបពោលពៅពនោះ ។ ឧតតមសនងការអងគការសហរបជាជាត សរមាបជនពភៀសខលន គណៈ កមមការកាកបាទរកហមអនតរជាត រពមទាងអងគការអនតរជាត នដលសមរសបដនទពទៀត កដចជាអ នតាកនដរ នងរតវ អពញជ ើញពអាយចលរម ជាសមាជកពពញសទធ ។ ១១ - ជនយឧបតាមភសរមាបរយៈពពលខល ដលការពធវើមាតភមនវតតន ពហើយពដឋយមានការតាមដឋន ដសមរសបផងពនាោះ រតវ ផតលពអាយពដឋយមនលពអៀង ពដើមបជយ ពអាយប ត រគារ នង បគគលនដលវលរត បមកកមពជាវញ អាចកាង ជវភាពរសពៅ របសពគបានពដឋយសខដមរមនា ពៅកនងសងគមរបសខលន ។ វធានការជាបព ត ោះអាសននទាងពនោះ នង រតវកាតបនាយជាបពណតើ រៗ ពហើយនងជនសវញ សរមាបរយៈពាលនវងពដឋយកមមវធកាងព ើងវញ ។ ១២ - អនកនដលទទលខសរតវចពពាោះការចាតនចង ពហើយនងពនតយពមើលរបតបតតការ ននការពធវើមាតភមនវតតន ចាបាចរតវ ធានាថាលកខណៈសមបតតសនតសខ សរមាបការពធវើដពណើ ររបសជនពភៀសខលន ពហើយនងជនផលល សទកននលងរតវបាន ពរៀបចពហើយ ។ ពៅកនងនយពនោះ ជាការចាបាច ស នដលរតវកណតពអាយពហើយ ពរសចនវចណចឆលងកាតរព នដន នង ផលវពធវើដពណើ រដសមរសប ពដឋយរតវពបាសសអាតមន នង ពរោោះថាន កពផសងៗ ។ ១៣ - សហគមនអនតរជាតគររមវភាគទាន ពដឋយសបបរសដលពសចកតរតវការ នផនកហរញដ វតាសរមាបកចចរបតបតការ ពធវើ មាតភមនវតតន ។

35 ឧបសមពនធទ ៥

ប ត ពោលការណសរមាបរដាធមមនញដថម

មយរបសកមពជា

១ - រដាធមមនញដ គជាចាបកពលរបសរបពទស ។ ពគអាចពធវើការនកនរបរដាធមមនញដ ពនោះបាន លោះរតានតមានរពបៀបរបប ចាត តាងមយទាកទងដលការយលពរពម ពអងគការនតបញដតត ការពធវើរបជាមត ឬ កពដឋយវធទាងពរពនោះនតមតង ។ ២ - របវតតាសតសតថមៗ របកបពដឋយពាកនាដកមមពៅកមពជា ទាមទារពអាយមានវធានការពពសស ពដើមបធានាការការពារ សទធមនសស ។ ពហតដពចនោះ រដាធមមនញដ រតវរមមាន ពសចកតនថលងការណមយ អពសទធជាមលដឋា ន ពៅកនងពនាោះមាន សទធ កនងការមានជវតរសពៅ ពសរភាពរបសបគគល សនតសខ ពសរភាពកនងការពធវើដពណើ រ ពសរភាពកនងជពនឿាសនា រមរបជោន នងបពងាើតសមាគម រមមានគណបកសនពោបាយ នង សហជព ដពណើ រការត ការរតមរតវ នង ភាព ពសមើោន ចពពាោះមខចាប ការការពារកពអាយមាន ការដកហតកមមសទធពដឋយវធផលត ចការ ឬ ការដកហតកមមសទធឯកជន ពដឋយោម នការសងជមៃចតត ដរតមរតវ នង ពសរភាព ពដឋយោម នការរបកានពរ ើសពអើងពជាសន ជនជាត ជពនឿ ាសនា ឬពភទព ើយ ។ រដាធមមនញដ រតវគមោត នវការអនវតតចាបឧរកដាកមម នដលពកើតព ើងកនងអតតកាល ។ ពសចកតរបកាស រតវសមរសបពៅនងរបការទាងឡាយ ននពសចកតរបកាសជាាកល អពសទធមនសស រពមទាងកចច រពមពរពៀងអនតរជាតដនទពទៀត នដលពាកពនធ ។ បគគលនដលរតវរព ភបពាន មានសទធបតងពៅត ការ ពដើមបកាត ពសចកត នង ពធវើពអាយពគពោរពសទធទាងអសពនោះ ។ ៣ - រដាធមមនញដ រតវ របកាសអពលកខនតកៈរបពទសកមពជា ជារដាអធបពតយយ ឯករជយ នង អពារកតមយ នង អពឯកភាព ជាតរបសរបជាជនកមពជា ។ ៤ - រដាធមមនញដ រតវរបកាសថា កមពជានងអនវតតរបពនធរបជាធបពតយយពសរ ពដឋយឈរពលើមលដឋា ន ពហបកស ។ រដាធមមនញដ រតវកណតពអាយ មានការពបាោះពនន តដ៨រតមរតវ នង តាមកាលពវ ។ រដាធមមនញដ រតវអនញញដ ត សទធសរមាបពបាោះ ពនន ត នង ឈរព ម ោះពអាយពគពបាោះពនន ត តាមរពបៀបពបាោះពនន តពដឋយាកល នង ពសមើភាព ។ រដាធមមនញដ រតវអនញញដ ត ពអាយមានការពបាោះពនន ត ពដឋយសមាៃ ត ពដឋយតរមវពអាយទរមងនបបបទ ននការពបាោះពនន ត រតវផតលឱកាសរគបរោន នង សមរមយ ពដើមបពរៀបច នង ចលរមកនងដពណើ រការពបាោះពនន ត ។ ៥ - រតវបពងាើតអងគការត ការមយឯករជយ នដលរតវមានអ ចដឋកពអាយ អនវតតនវប ត សទធនដលមាននចងកនងរដា ធមមនញដ ។ ៦ - រដាធមមនញដ រតវអនមតពដឋយសព ងភាគពរចើនពរភាគប ននសមាជករបសសភាធមមនញដ ។

36 II

កចចររមពររៀងទាកទនពៅនងអធបពតយយភារ ឯករាជយ បរណភារ នង ភារមនអាចរព ភបាន ននដដនដ អរារកតភារ នង ឯកភារជាតកមពជា

អសតាត ល រប យពណដឋរាឡាម កមពជា កា ដឋ ាធារណរដា របជាមានតចន ាធារណរដាបារង ាធរណ រដាឥ ា ាធារណរដាឥណា ពណស ជបាន ាធារណរដារបជាធបពតយយរបជាមានតឡាវ មាា ព ស ាធរណរដាហវលពន ាធារណរដាសងហបរ រជា ចរកនថ ង សហភាពាធារណរដាសងគមនយមសពវៀត ចរកភពអងពគលស នង ពអៀរ ង ខាងពជើង សហរដាអាពមរក ាធារណរដាសងគមនយមពវៀត ម នង ាធារណរដាសហពនធសងគមនយមយពគគ ាល វ ។ ពដឋយមានវតតមានរបសព ក អគគពលខាធការ អងគការសហរបជាជាត ។ ពដឋយពជឿជាកថា ដព ោះរាយនពោបាយរមមយសរមាបកមពជា មានារសខាន សរមាបពោលពៅយរអនងវង ននការរកាសនតភាពនងសនតសខពៅអាសអាពគនយ ។ ពដឋយរលកព ើងវញ នវកាតពវកចចរបសខលន រសបតាមធមមនញដអងគការសហរបជាជាត នង បទបញញដ តត ននចាប អនតរជាតដនទពទៀត ។ ពដឋយចាតទកថា ការពោរពដពពញពលញនវ ពោលការណមនពរជៀតពរជក នង មនអនតរគមនចលកចចការនផាកនង នង កចចការពរៅរបពទស របសប ត រដា គមានារសខាន ដធបផតសរមាបនថរកាសនតភាព នង សនតសខអនតរជាត ។ ពដឋយអោះអាងព ើងវញ អពសទធមនអាចបាតបងបានរបសប ត រដាពដើមបសពរមចពដឋយពសរ នវរបពនធនពោបាយ ពសដាកចច វបបថម នង សងគមរបសខលនរសបតាមពោលបណងរបសរបជាជនខលន ពដឋយោម នការពរជៀតនរជក វទធងសនា កា បងខតបងខ ឬ គរមាមកនហងខាងពរៅ ពៅតាមរបភាពនបប មយកពដឋយ ។ ពដឋយចងជរញ ការពោរព នង អនវតតតាមសទធមនសស នង ពសរភាពជាមលដឋា ន រសបតាមធមមនញដអងគការសហ របជាជាត នងចាបអនតរជាត នដលទាកទនដនទៗពទៀត ។ បានរពមពរពៀងដចតពៅ ៖

37 រាទ ១

១ - កមពជា តាមរយៈឯការពនោះ សនាោា ងឱឡារកថា នងនថរកា នង ការពារអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាននននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាតរបសខលន ។ អពារកតភាពអចនសតនតយរបសកមពជា នងរតវរបកាសពហើយ នងចារកទកពៅកនងរដាធមមនញដកមពជា នដលនងរតវអនមតពរកាយពការពបាោះពនន ត ពដឋយពសរ នង រតមរតវ ។ ២ - ពដើមបសពរមចទសពៅពនោះ កមពជាសនាថា :

ក - ពចៀសវាងអពពើ មយ ពដលអាចនាពអាយបាោះពាលដល អធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមន អាចរព ភបានននពដនដ របសរដាដនទ ។ ខ - ពចៀសវាងចលរមកនងសមពនធភាពពោធា ឬ ប ត កចចរពមពរពៀងពោធា មយ នង រដាដនទៗពទៀត នដលមន រសបតាមអពារកតភាពរបសខលន នតរបការពនោះមនមានបាោះពាលដលសទធរបសកមពជា កនងការទទលយកស មាភ រៈពោធា អាវធ រោបរពសវ នង ជនយចាបាច នដលអាចពអាយកមពជាអនវតតសទធដពពញពលញរបសខលន ពដើមបសវយការពារ នង ពដើមបនថរកាចាប នង ស ត បធាន ប ។ គ - ពចៀសវាងពរជៀតពរជក ចលកចចការនផាកនងរបសរដាដនទៗពទៀត ពដឋយផលា ល ឬពដឋយរបពោល ពទាោះតាមរបភាព កពដឋយ ។ ឃ - បញចបសនធសញញដ នង កចចរពមពរពៀងទាងឡាយ នដលមនសមរសបពៅនង អធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាច រព ភបាននននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាតរបសខលន ។ ង - ពចៀសវាងគមរមកនហង ឬ ពរបើក ង របនងនងបរណភាពនដនដ ឬ ឯករជយនពោបាយននរដា មយ ឬ ពដឋយឥរោបថ មយ នដលមនរសបនងពោលបណង របសអងគការសហរបជាជាត ។ ច - ពដឋោះរាយរលជពមាល ោះ ជាមយនងរដាដនទៗពទៀត ពដឋយសនតវធ ។ ឆ - ពចៀសវាងពរបើនដនដរបសខលន ឬ នដនដរបសរដាដនទៗពទៀត ពដើមបពធវើពអាយបាោះពាលដល អធបពតយយភាព ឯក រជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាន នននដនដរបសរដាដនទៗពទៀត ។ ជ - ពចៀសវាងអនញញដ តពអាយបញចល ឬ ដឋកទតាង កងក ងបរពទស រមទាងបគគលកពោធា ពទាោះកនងរបភាព កពដឋយពៅកមពជា នង ទបាា តការបងខត ឬ រកាទកមលដឋា នពោធាបរពទស ចណចបនងាក ឬ ទ កននលងមពធាបាយពៅកមពជាព ើយ ពលើកនលងនតមានការអនញញដ ត របសអងគការសហរបជាជាត សរមាប

38 អនវតតនវដព ោះរាយពោធារមមយ ។

រាទ ២

១ - ភាគនានាកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ តាមរយៈពនោះសនាោា ងឱឡារកថា ទទលាគ ល នង ពោរពរគបនបបោា ងទាងអស ដលអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាត កមពជា ។ ២ - ពដើមបសពរមចទសពៅពនោះ ភាគទាងពនោះសនាថា :

ក - ពចៀសវាងចលរមកនងបកសសមពនធពោធា មយ ឬកកនងកចចរពមពរពៀងពោធាពផសង ជាមយកមពជានដល មនសមរសប នងអពារកតភាពរបសកមពជា នតរបការទាងពនោះមនពធវើពអាយបាោះពាលដល សទធកមពជាកនងការ ទទលសមាភ រៈពោធា អាវធ រោបរពសវ នងជនយពដលចាបាច ពដើមបពអាយកមពជា ពរបើរបាសនវសទាដពពញ ពលញរបសខលន សរមាបការការពារខលន នងពដើមបរកាចាប នងស ត បធាន ប ។ ខ - ពចៀសវាងពរជៀតពរជតចលកចចការនផាកនងកមពជា ពទាោះកនងរបភាព មយកពដឋយ ពទាោះពដឋយផលា លកត ឬពដឋយ របពោលកត ។ គ - ពចៀសវាងគរមកនហង ឬ កពរបើរបាសក ងរបនង នងបរណភាពនដនដ ឬ កឯករជយខាងនពោបាយរបស កមពជា កនងរបភាព មយ នដលមនសមរសបនងពោលបណង របសអងគការសហរបជាជាត ។ ឃ - ពដឋោះរាយរលជពមាល ោះជាមយកមពជាពដឋយសនតវធ ។ ង - ពចៀសវាងពរបើរបាសទកដរបសខលន ឬកទកដរបសរដាដនទពទៀត ពដើមបពធវើពអាយបាោះពាលដលអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាន នននដនដអពារកត នង ឯកភាពជាតរបសកមពជា ។ ច - ពចៀសវាងពរបើរបាសទកដកមពជា ពដើមបពធវើពអាយបាោះពាលដល អធបពតយយភាព ឯករជយ នង បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាន ននពដនដ របសរដាដនទពទៀត ។ ឆ - ពចៀសវាងបញចល ឬ តាងមលដឋា នកងកមាល ងបរពទស រមទាងបគគលកពោធាពៅកនងកមពជា ពទាោះកនងរបភាព កពដឋយ នង ពចៀសវាង បពងាើត ឬ ករកាទកនវ មលដឋា នពោធា ចណចបនងាក ឬ ទតាងមពធាបាយពៅ កនងកមពជា ពលើកនលងនតមានការអនញញដ ត ពអងគការសហរបជាជាត សរមាបការអនវតតដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ ។

39 រាទ ៣

១ - មនសសទាងអសពៅកមពជារតវមានសទធ នង ពសរភាព នដលបាននចងពៅកនងពសចកតនថលងការណ ជាាកលសតពសទធ មនសស នង ចាបអនតរជាត ទាកទននងសទធមនសសដនទពទៀត ។ ២ - កនងពោលពៅពនោះ ក - កមពជាសនាថាៈ - ធានាពោរព នង របតបតតតាមសទធមនសស ពហើយនងពសរភាព ជាមលដឋា នពៅកមពជា ។ - ោរទសទធពលរដាកមពជាទាងអស ពដើមបពធវើសកមមភាព នដលជរញ នង ការការពារសទធមនសស នង ពសរ ភាពជាមលដឋា ន ។ - ចាតវធានការណ ដមានរបសទធភាព ពដើមបធានាកពអាយនពោបាយ នង អពពើរបរពតតពៅកនងអតត កាលវលរត បមកវញជាដឋចខាត ។ - ចលរមកនងកចចរពមពរពៀងអនតរជាតសតពសទធមនសស នដលទាកទន ។ ខ - ភាគឯពទៀត នដលចលរមកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ សនាបពងាើន នង ពលើកទកចតតដលការពោរព នង អនវតត តាមសទធមនសស នង ពសរភាពជាមលដឋា នពៅកមពជា ដចនដលមាននចងកនងកចចរពមពរពៀងអនតរជាត ពដើមប ជាតពពសសទបាា តកពអាយមានការរព ភសទធមនសសព ើងវញ ។ ៣ - គណៈកមមការអពសទធមនសស របសអងគការសហរបជាជាត រតវបនតរតាមដឋនពដឋយដតដលាា នការណ សទធមនសស ពៅកមពជា រមទាងកនងករណចាបាច ចាតតាងអនករយការណពពសសមាន ក នដលរតវការរយការណ អពលទធផលនន ការរកពឃើញរបសខលនជាពរៀងរលនន ជនពៅគណៈកមមការ នង ពៅមគសននបាតអងគការសហរបជាជាត ។

រាទ ៤

ភាគនដលចោះកចចរពមពរពៀងពនោះ អពាវនាវដលរដាដនទពទៀត ពអាយទទលាគ ល នងពោរពរគបនបបោា ង ដល អធបពតយយភាព ឯការជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាននននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាតរបសកមពជា ពហើយពជៀសវាងពធវើអពពើនដលមនសមរសបនងពោលកាណទាងពនាោះ ឬ នដលមនរសបពៅ នងរបការដនទពទៀត ននកចចរពម ពរពៀងពនោះ ។

40 រាទ ៥

១ - កនងករណមានការរព ភ ឬ ការគរមកនហង រព ភពលើអធបពតពយាភាព ឯករជយ បរណភាព នងភាពមនអាច រព ភបាននននដនដ អពារកតភាព ឬ ឯកភាពជាតននកមពជា ឬពលើការពបតជាញ អនវតតដនទពទៀត មយ កនងកចចរពម ពរពៀងពនោះ ប ត ភាគកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ ពធវើការពពរោោះជាបនាា ន ពដើមបអនមតរលវធានការណសមរសប ពដើមប ធានាការពោរពដលការ ពបតជាញ ចតតទាងពនាោះ នង ពដឋោះរាយរលការរព ភទាងពនាោះ តាមមពធាបាយសនតវធ ។ ២ - វធានការនបបពនោះ កនងចព មវធានការពផសងពទៀត អាចរមមាន ការរយការណពៅរកមរបកាសនតសខ អងគការសហ របជាជាត ឬ ពរបើរបាសមពធាបាយដព ោះរាយ នវទនាសពដឋយសនតវធ ពោងពៅតាមមារតា ៣៣ ននធមមនញដ អងគការសហរបជាជាត ។ ៣ - ប ត ភាគកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ កអាចសការឧបតាមភពសហរបធាន ននសននសទបាា រសសតពកមពជានដរ ។ ៤ - កនងករណមានការរព ភោា ងធៃនធៃរ ពលើសទធមនសសពៅកមពជា ភាគកនងកចចរពមពរពៀង រតវពសនើដលអងគការមានសមតា កចចរបសអងគការសហរបជាជាត ពអាយចាតវធានការដនទពទៀត នដលសមរសប ពដើមបទបាា ត នង លបបបាតការ រព ភនបបពនោះ ពដឋយរសបតាមចាបអនតរជាតនដលទាកទន ។

រតទ ៦

កចចរពមពរពៀងពនោះ នងចលជាធរមាន ពៅពពលចោះហតាពលខា ។

រាទ ៧

កចចរពមពរពៀងពនោះ រតវទកចហរសរមាបរដាទាងអសចលរម ។ ពាកយសចលផលវការ រតវតកលទកពៅនងរដឋា ភបាល ាធារណរដាបារង នងាធារណរដាឥណា ពណស ។សរមាបរដានមយៗ នដលចលរមកនងកចចរពមពរពៀងពនោះ ពាកយសចល ពនាោះ រតវចលជាធរមានពៅនថៃដកលទកពាកយសចលរមរបសខលន ។

រាទ ៨

ចាបពដើមននកចចរពមពរពៀងពនោះ នដលមានជាភាារចន - អងពគលស - បារង - នខមរ នង រសស មានតនមលដចោន រតវ ដឋកតមាលទកពៅរដឋា ភបាលននាធារណរដាបារង នង ាធារណរដាឥណា ពណស នដលនងបញជ ននវចាបច ងនដល បានបញញជ ករតមរតវពហើយ ពៅពអាយរដឋា ភបាលននរដាដនទៗ នដលចលរមកនងសននសទបាា រសសតពកមពជា នងជនព កអគគ ពលខាធការអងគការសហរបជាជាត ។

41 ពដើមបជាសកខភាព ប ត របតភពពញសមតាកចច ដចមាននាមខាងពរកាម នដលទទលសទធរតមរតវពហើយពនាោះ បាន ចោះហតាពលខាពលើកចចរពមពរពៀងពនោះ ។

ពធវើពៅរកងបាា រស នថៃទ ២៣ នខ ត ១៩៩១

42 III

ពសចកតដថលងការណ សតរការាត រ នង ការកាង របពទសកមពជាព ើងវញ

១ - ទសពៅជាបឋម ននការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ គការរកចពរមើនននរបជាជាត នងរបជាជនកមពជា ពដឋយោម នការ របកានពរ ើសពអើង ឬ ការពធវើពអាយខចរបពោជន ពហើយពដឋយពោរពោា ងពពញពលញ ដលសទធមនសស នង ពសរភាពជាមល ដឋា នសរមាបជនរគបៗ រប ។ ពដើមបសពរមចពអាយបានពោលពៅពនោះ គរតវទាមទារអនវតតដពពញពលញ នវដព ោះរាយ នពោបាយរមមយ ។ ២ - ការទទលខសរតវជាសខាន កនងការសពរមចអពពសចកតរតវការ នង គពរងនផនការណទាងឡាយ សរមាបការកាង របពទសកមពជាព ើងវញ រតវសាតពៅពលើរបជាជន នង រដឋា ភបាលកមពជានដលរតវបពងាើតព ើងតាមរយៈ ការពបាោះពនន តពដឋយ ពសរ នង រតមរតវ ។ មនរតវមានការបានបាង ពស ករបភពខាងពរៅ មយ ឬ ររងទាយក (អនកផតលអព យ) ទាងឡាយ កនងការចលរមចនណកដលការកាង របពទសកមពជាព ើងវញពនាោះព ើយ ។ ៣ - ជនយឧបតាមភជាលកខណៈអនតរជាត ជាលកខណៈតបន នងជាលកខណៈ ពទវភាគដលរបពទសកមពជា គបបរតវបានសរមប សរមលជាអតបរមា តាមការនដលអាចពធវើពៅបាន ពដើមបបពពញ ឬ បននាម ពៅពលើធនធានកនងរបពទស ពហើយនងរតវបានផត លពអាយ ពដឋយឥតលពអៀង នង ពដឋយគតគរោា ងពពញពលញ ដលអធបពតយយភាព អាទភាព មពធាបាយទាងឡាយនន ាា បននានា ពហើយនងសមតាភាពរសបយកជនយ របសរបពទសកមពជា ។ ៤ - ពៅកនងរកបខណា ននកចចរបងនរបងកាងរបពទសព ើងវញពនោះ ជនយពសដាកចចរតវនតបពរ ើផលរបពោជន រគបតបននន របពទសកមពជា ជាពពសសតបននដលចាញពរបៀបជាងពគ ពហើយរតវនតបានពៅ ដលរគបរសទាបននសងគម ។ ៥ - ការអនវតតនវការខរបងនរបងផតលជនយជាអនតរជាត រតវពធវើព ើងជាកណតពៅកនងរយៈពពលមយ នដលទទលាគ ល ពដឋយជាកនសតង នវភាពចាបាចខាងនពោបាយ នង បពចចកពទស ។ ការអនវតតតរមវផងនដរ ពអាយមានសហរបតបតតការដ សខានមយ រវាងអានាគតរដឋា ភបាលកមពជា នងអនកចលរមវភាគទាន ជាពទវភាគកនងតបន នង អនតរជាត ។ ៦ - របពនធសហរបជាជាត រតវមានតរនាទដសខានមយកនងការាត រ នង កាងព ើងវញ ។ ការចាបពផតើមពលើកនផន ការណកាងព ើងវញ នង ការអពាវនាវជាអនតរជាតពដើមបរកវភាគទាន រតវរបរពតតពៅពៅពពលដសមរសប ពដើមបធានានវ ពជាគជយរបសខលន ។ ៧ - ពគមនអាចផតចពផតើមកមមវធដមានរបសទធភាព សតពការកាងជាតព ើងវញបានពទ ពបើោម នការវាយតនមលលអតអពពភាគ រទពយខាងកមាល ងមនសស ខាងធមមជាត នងខាងពសដាកចចពផសងៗពទៀតពនាោះ ។ ជាការចាបាច រតវពធវើបញជ ជពរមឿនរបជាជន ពនតយរក

43 ពមើលអពទដាភាព នផនកខាងការអភវឌឍ នង ការកណតពអាយបានចាសអពធនធាន នដលមានពៅកនងនងពរៅរបពទស។ ពដើមបសពរមចពោលបណងពនោះ រតវមានគពរមាងបញជ នពៅកានកមពជា នវពបសកមមនសវងយលការពត របសរបពនធ អងគការ សហរបជាជាត សាបនហរញដ វតាអនតរជាត នងទភាន កងករដនទពទៀត ពដឋយមានការយលរពមព រដឋា ភបាលកមពជា អនាគត ។ ៨ - អារសយពដឋយពគសពរមចបានដព ោះរាយ នននពោបាយរមពនាោះ នាពពលពនោះពគអាចពធវើ ពហើយគរនតពធវើនវ ការផតច ពផតើមដពណើ រការាត រព ើងវញ សពៅពដឋោះរាយពសចកតរតវការបនាា ន នងកាងលកខណសមបតតមលដឋា ន សរមាបការ ពរៀបចនវ នផនការកាងព ើងវញ នដលមានរយៈពពលមធយម នងរយៈពពលនវង ។ ៩ - សរមាបដ កកាល ននការាត រព ើងវញពនោះ ពគពសនើពអាយអគគពលខាធការ អងគការសហរបជាជាត សរមបសរមល កមមវធដកនាពដឋយមនសសមាន ក នដលរតវបាននតងតាងព ើង សរមាបពោលបណងពនោះ ។ ១០ - ពៅកនងដ កកាលាត រព ើងវញពនោះ រតវយកចតតដឋក ជាពពសស ពៅពលើការផគតផគងពសបៀង សខភាព ទលពៅ ការ ហវកហវន ការអបរ របពនធគមនាគមន នង ការាត រព ើងវញនវ ពហដឋា រចនាសមពនធជាមលដឋា ន នង មពធាបាយសមាភ រៈពរបើ របាសជាាធារណៈ នដលមានរាបរបសកមពជា ។ ១១ - ការអនវតតនផនការអភវឌឍន ជាអនតរជាតសរមាបរយៈពពលនវង សតពការាត រព ើងវញ រតវរងចដលការបពងាើតរដឋា ភបា លមយ បនាា បពការពបាោះពនន ត នងការសពរមចចតត នង ការអនមតនវនពោបាយ នង អាទភាពផលា លរបសខលន ។ ១២ - ដ កកាលននការកាងព ើងវញពនោះ រតវជរញពលើកកពសាម រត រកសពធវើសហរោសរបសកមពជា ពហើយពរបើ របាសវសយឯកជន កនងចព មវសយនានាជាពរចើនពទៀត ពដើមបជយ ជរញការរកចពរមើនពសដាកចច ពដឋយកមាល ងខលនផលា ល ។ ដ កកាលពនោះ ករតវទទលផលរបពោជន ពតបនផងនដរ នដលកនងពនាោះមានការពាកពនធ ដលាា បននានាដចជា គណៈកមមការពសដាកចច - សងគមកចច សរមាប អាសបាា សហវក “ESCAP” នងគណៈកមាម ធការទពនលពមគងគជាពដើម ពហើយពប ត រដឋា ភបាលពៅកនងតបន នង ពការចលរមរបសអងគការមននមនរដឋា ភបាល ។ ១៣ - ពដើមបបានសចងកវ កោន នង តាមដឋនការពធវើវភាគទាន នដលរតវផតលពអាយពដឋយសហគមនអនតរជាត សរមាបការក ាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ពរកាយការបពងាើតរដឋា ភបាលមយ បនាា បពការពបាោះពនន ត ពគរតវបពងាើតាា បន ពពរោោះ ពោបលមយ ពៅថាគណៈកមមការអនតរជាត សតពការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ “ICORC” ពៅពពលពវ មយសម រសប នង ពបើកចហរចពពាោះអនកពធវើអព យ នងភាគពផសងពទៀតនដលទាកទន ។ ពគពសនើរព កអគគពលខាធការ ននអងគការ សហរបជាជាត ពអាយពធវើការពរៀបចពពសសសរមាបពអាយ របពនធអងគការសហរបជាជាត ោរទគណៈកមាម ធការអនតរជាត សតពការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ “ICORC” កនងការពធវើការងកររបសខលន ដចជាពធវើពអាយមានការពផារ ពដឋយោម នការ រអាករអល ពដ កកាលាត រព ើងវញ ពៅដ កកាលកាងព ើងវញ ។

44 កចចររមពររៀងចងពរកាយននសនោសទ

បាា រសសតរកមពជា

១ - សននសទទរកងបាា រសសតពកមពជា រតវបានពកាោះរបជតាមការ អពញជ ើញរបសរដឋា ភបាល ននាធារណរដាបារង កនងទស ពៅឈនពៅដលដព ោះរាយរមមយ ពដឋយមានការធានាជាអនតរជាត នដលនងនាសនតភាពមកពអាយរបពទសវញ នដលបានឆលងកាតជពមាល ោះរបកបពដឋយ ពាកនាដកមម នង ការបងហរមពនោះ ។ សននសទបានរបរពតតពៅ ពដឋយមានសមយរបជពរពលើក ពលើកទ មយ ពនថៃទ ៣០ នខកកាដឋ ដលនថៃទ ៣០ នខសគ នន ១៩៨៩ ពហើយពលើកទ ពរ ពនថៃទ ២១ ដលនថៃទ ២៣ នខត នន ១៩៩១ ។ ២ - សហរបធានននសននសទមាន៖ ឯកឧតតម រ ា ងឌយមាា ស រដាមសតនតរកសងការបរពទសននាធារណរដាបារង នង ឯកឧតតម អាលអាឡា តាស រដាមសតនត រកសងការបរពទសនន ាធារណរដាឥណា ពណស ។ ៣ - រដានដលបានចលរមកនងសននសទ មានដចតពៅ៖ អសតាត ល រប យពណដឋរសាឡាម កមពជា កា ដឋ ាធារណរដារបជាមានតចន សហរដាអាពមរក ាធារណរដបបារង សធារណរដាឥ ា ាធារណរដាឥណា ពណស ជបាន ាធារណរដារបជាធបពតយយរបជាមានត ឡាវ មាា ព ស ាធារណរដាហវលពន ចរកភពអងពគលស នង ពអៀរ ងខាងពជើង ាធារណរដាសងនបរ រជា ចរកនថ ង សហភាពាធារណរដាសងគមនយមសពវៀត ាធារណរដាសងគមនយមពវៀត ម ។ បននាមពពលើពនោះ ចលនាមនចលបកសសមពនធ រតវបានដ ងពដឋយរដា នដលពធវើជារបធានចលនាពនាោះ ច ពពលនដលសននសទ របជមយពលើកៗពនាោះគ ហសមបាបពវ ពៅសមយរបជពលើកទ ១ នង យពគគ ាល វ ពៅសមយ របជពលើកទ ២ ។ ៤ - កនងឱកាសសមយរបជពលើកទ ១ ននសននសទ របពទសកមពជារតវបានត ង ពដឋយភាគកមពជាទាង ៤ ។ កនងឱកាស សមយរបជពលើកទ ២ ននសននសទ របពទសកមពជារតវបានត ង ពដឋយរកមរបកាជាតជានខពស ពរកាមអធបតភាព ននរបធាន របសខលន គសពមតច នពរតតម សហន ។ ៥ - អគគពលខាធការ ននអងគការសហរបជាជាត ឯកឧតតម គវពយារ ពបាពរ ាសពដគពអោា រ នង ត ងពពសសរបសព កគ ព ករាហវ ឌនហពមាដ កបានចលរមកនងសននសទពនាោះនដរ ។

45 ៦ - សននសទបានពរៀបចការងករ របសខលនពដឋយបពងាើតនវ គណៈកមមការការងករចនន ៣ ពដលអនកចលរមទាងអស មាន ត ងរបសខលន ពៅកនងគណៈកមមការទាងពនាោះ ពហើយនដលបានរបជោន កនងរយៈពពលននសមយរបជពលើកទ ១ របសសននសទ ។ គណៈកមមការទ ១ បានពភាកាពលើបញញហ ពោធា គណៈកមមការទ ២ បានពភាកាពលើការធានាជា អនតរជាត គណៈកមមការទ ៣ បានពភាកាពលើបញញហ មាតភមនវតតន ននជនពភៀសខលន នង ជនផលល សបតទកននលង នង ការ កាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ។ ប ត របធាន នង អនករយការណ របសគណៈកមមការនមយៗ មាន៖ ចព ោះគណៈកមមការទ មយៈ សហរបធាន : ព ក ស.រ. គា ពរ ាខាន (ឥ ា ) : ព ក អា ង ស លវាា ន (កា ដឋ) អនករយការណ : ព ករស វតោា សសងពត បាតាកលង (ហវ លពន) ចព ោះគណៈកមមការទ ររៈ សហរបធាន : ព ក ស លវងស របាសធពដធ (ឡាវ) : ព ក ហានណហ អាប ឌន អរបាហម (មាា ព ស) អនករយការណ : ព ក នអ រពវ ា ដហសងដឡាបាទ (បារង) ចព ោះគណៈកមមការទ បៈ សហរបធាន : ព ក យគយា អមាា គា វាា (ជបាន) : ព ក រ ានប រត ពមារពលលស (អសតាត ល) អនករយការណ : វរៈពសនយឯក រ ា ជក ាវ សឌោត (នថ ង) សននសទកបានបពងាើតផងនដរ នវគណៈកមាម ធការចពពាោះកចច (ADHOC) នដលមានត ងរបសភាគកមពជា ទាង បនជាសមាជក នង ដកនាពដឋយត ង របសអងគការសហរបធានទាងពរននសននសទ ។ ភារកចចននគណៈកមាម ធការពនោះ គទទលបនាកបញញហ នដលទាកទងដលដឋរ បរងបបរងមជាតរវាង ប ត ភាគកមពជា ។ គណៈកមាម ធការចពពាោះកចចពនោះ បាន ពធវើការរបជជាពរចើនពលើកពៅកនងរយៈពពលននសមយរបជ ពលើកទ ១ របសសននសទ ។ គណៈកមាម ធការសរមបសរមលននសននសទ ដកនាពដឋយត ងរបសសហរបធាន ទាងពរតវបានបពងាើតព ើង ពហើយភារកចចទទលខសរតវ ពលើការសរមបសរមលជាទពៅ ចពពាោះការងកររបសគណៈកមមការទាង ៤ ពផសងពទៀត រតវបាន

46 របគលពអាយគណៈកមាម ធការពនោះ ។ គណៈកមាម ធការសរមបសរមល បានពធវើការរបជនារលពពលសមយរបជទ ១ ទ ២ របសសននសទ ។ ការរបជ ពរៅផលវការមយរបសគណៈកមាម ធការសរមបសរមល កបានរបរពតតពៅពៅទរកង ញវយាក កាលពនថៃទ ២១ នខកញញដ នន ១៩៩១ កនលងពៅពនោះផងនដរ ។ ៧ - ពៅទបញចបននសមយរបជពលើកទ ១ សននសទបានពជឿនពលឿនពៅមខ កនងការពរៀបចនវចណចពផសងៗ ជាពរចើននង ចាបាច ពដើមប នពៅដលដព ោះរាយរមមយ ននជព ោះកមពជា ។ កបាននតសននសទបានកតសមាគ លថា ពៅពទានៈ មានលទធភាព នពៅដលដព ោះរាយរម ពៅព ើយពទ ។ ពហតដពចនោះមានការសពរមចថា រតវផលា កសននសទពៅនថៃទ ៣០ នខសគ នន ១៩៨៩ សន ។ ជាមយោន ពនាោះ សនន សទបានអពាវនាវ ដលភាគនជបទាកទនទាងអស ពអាយបពងាើនការខតខ ពដើមប នពៅដលដព ោះរាយរម នង បាន ពសនើដលសហរបធានពអាយចយឧបតាមភពរជាមនរជងសរមល ដលការខតខទាងពនាោះ ។ ៨ - បនាា បពការពផលត តសមយរបជពលើកទ ១ ននសននសទមក សហរបធាន នង អគគពលខាធការអងគការសហរបជាជាត បាន ពធវើការពពរោោះោា ងទលទ យ ជាពពសសជាមយសមាជកអចនសតនតយទាង ៥ របសរកមរបកាសនតសខសហរបជាជាត ជាមយរកមរបកាជាតជានខពស ននកមពជា នងជាមយអនកចលរមដនទពទៀត ននសននសទបាា រស ។ កមមវតាននការពពរោោះទាងពនាោះ គការពរៀបចកចចរពមពរពៀងមយ សតពទដាភាពទាងអស ននដព ោះរាយ ការធានា នវ ទនាកតនងននគនតផតចពផតើមទាងអស នដលរតវបានអនមតកនងពោលបណងពនាោះ នង ការបពងាើនលទធភាពកនងការ បញចបការបងហរមពៅកមពជា ពអាយបាននបរហសជាទបផត ។ ការរបងនរបងរបសសហរបធាន នង អគគពលខាធការ បានអនញញដ ត ពអាយពកាោះរបជជាថម នវសននសទ ទរកងបាា រសសតពកមពជា ។ ៩ - ពៅកនងដ កកាលពបើកសមយរបជបញចប ននសននសទបាា រសនថៃ ២៣ ត ១៩៩១ ឯកឧតតម សតហវងាវ មពតរ ាង របធានាធបត ននាធារណរដាបារង សពមតច នពរតតម សហន របធានរកមរបកាជាតជានខពសននកមពជា នង ឯកឧតតម គវពយាពបាពរ ាសពដគពអោា រ អគគពលខាធការអងគការសហរបជាជាត បានអានសនារកថា ចពពាោះអងគសននសទ ។ ១០ - ពៅកនងសមយរបជពលើកទ ២ សននសទបានអនមតនវ ឯការដចខាងពរកាម៖ ក - កចចរពមពរពៀងសតពដព ោះរាយរមមយ ននជពមាល ោះកមពជា ពដឋយមានភាជ បនវឧបសមពនធ សតពភារកចចរបស អាជាញ ធរបព ត ោះអាសនន អ.ស.ប. ពៅកមពជា បញញហ ពោធា ការពបាោះពនន ត មាតភមនវតតន ននជនពភៀសខលនកមពជា នង ជន ផលល សបតរទកននលង នង ប ត ពោលការណ សរមាបរដាធមមនញដថមរបសកមពជា ។ ខ - កចចរពមពរពៀងសតពអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមនអាចរព ភបាននននដនដ អពារកត

47 ភាព នង ពអកភាពជាតរបសកមពជា ។ គ - ពសចកតនថលងការណសតពការាត រ នង ការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ។ ឯការទាងពនោះ រតវបានពរៀបពរៀងព ើងពលើមលដឋា ននន “ឯការរកបខណា ពដើមបដព ោះរាយ នពោបាយរមនន ជពមាល ោះកមពនជ” នដលរតវបានអនមត ពដឋយសមាជកអចនសតនតយទាង ៥ ននរកមរបកាសនតសខ សហរបជាជាតកាលពនថៃទ ២៨ នខសគ នន ា ១៩៩០ នង ឯការការងករនដលរតវបានពរៀបចព ើង នាសមយរបជពលើកទ ១ របសសននសទ ។ ឯក ារទាងពនោះ ពរោងនវដពណើ រការបនតរបនាា បមយ ននការបរងបបរងមជាត រពមទាងតនាទមយដទលទ យ របសអងគការ សហរបជាជាត នដលអនញញដ តពអាយរបជាជនកមពជា កណតយកអនាគតនពោបាយរបសខលន តាមរយៈការពបាោះពនន ត ពដឋយពសរ នង រតមរតវ ពរៀបច នង ដកនាពដឋយអងគការសហរបជាជាត ពៅកនងបរោកាស នពោបាយអពារកតមយ នង ពដឋយមានការពោរពពពញទ ចពពាោះអធបពតយយភាពជាតរបសកមពជា ។ ១១ - ឯការទាងពនោះ នដលរមោន មកគជាដព ោះរាយរម នដលជាពោលពៅរបសសននសទបាា រសពនាោះ រតវបានពបើក ព ើង ពដើមបពអាយប ត រដាចលរមសននសទ បាា រសចោះហតាពលខា ។ ចពពាោះរបពទសកមពជា ឯការទាងពនោះនងរតវបានចោះ ហតាពលខា ពដឋយសមាជកទាង ១២ ននរកមរបកាជាតជានខពសកមពជា នដលជាអងគការរសបចាប នង ជារបភពនន អ ចនតមយគត ត ងពអាយ អធបពតយយភាព ឯករយ នង ឯកភាពជាតរបសកមពជា ។ ១២ - ប ត រដាចលរមកនងសននសទ ពសនើសពអាយសហរបធានននសននសទបញជ ននវ ចាបរតមរតវមយចាប ននឯការសត ពដព ោះរាយនពោបាយរមពនោះ ជនព កអគគពលខាធការ អ.ស.ប. ។ ប ត រដាចលរមសននសទ ពសនើដលព កអគគ ពលខាធការ ពអាយរបកានយកនវបទកណតសមរសប ពអាយដព ោះរាយរមពនោះ រតវបានរកមរបកាសនតសខ សហ របជាជាតពនតយោា ងនបបផត ។ ប ត រដាទាងពនោះសនាថា នងសហការណោា ងពពញទហង ពដើមបពអាយដព ោះ រាយរមពនោះ រតវបានសពរមច ពហើយនងជយ ពៅកនងការអនវតតដព ោះរាយពនោះ ។ ជាពពសស ពដឋយពមើលពឃើញនវរបវតតាសតសតថមៗ របកបពដឋយពាកនាដកមមននរបពទសកមពជា ប ត រដាចលរម កនងសននសទ បានសនាជរញ នង ពលើកទកចតតពអាយមានការពោរព នង របតបតតតាមសទធមសស នង ពសរភាពជាមល ដឋា ន ពៅកនងរបពទសកមពជា ដចមាននចងពៅកនងប ត កចចរពមពរពៀងអនតរជាត នដលទាកទងដលបញញហ ពនោះ ពហើយនដល ប ត រដាពនាោះ ជាភាគចលរមផងនដរ ។ ១៣ - ប ត រដាចលរមកនងសននសទ ពសនើពអាយគណៈកមាម ធការ កាកបាតរកហមអនតរជាត ជយ សរមលការពដឋោះនលង ពឈលើយសក នង អនកជាបឃោងសវល រសបតាមពោលការណរបសខលន ។ ប ត រដាទាងពនោះ ពរតៀមនងជយ ដល គណៈ កមាម ធការ កាកបាតរកហមអនតរជាតពៅកនងភារកចចពនោះ ។ ១៤ - ប ត រដាចលរមកនងសននសទ សមអពញជ ើញដលប ត រដាពផសងពទៀត ពអាយចលរមកនងកចចរពមពរពៀង សតពដព ោះ រាយនពោបាយរមមយ ននជពមាល ោះកមពជា នង កនងកចចរពមពរពៀងសតពអធបពតយយភាព ឯករជយ បរណភាព នង ភាពមន

48 មនអាចរព ភបាន នននដនដ អពារកតភាព នង ឯកភាពជាតរបសកមពជា ។ ១៥ - ពដឋយពនតយពឃើញនវពសចកតរតវការ ពអាយមានការខតខរបងនរបង ជាអនតរជាតពដឋយសសងកវ កោន ពដើមបជយ ដល ការាត រ នង ការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ប ត រដាចលរមសននសទ អពាវនាវពដឋយទទច ដលសហគមនអនតរជាត ពអាយផតលនវការោរទជាពសដាកចច នង ហរញដ វតា ពដឋយសបបរស រសបតាមវធានការ នដលរតវបានពលើកព ើងពៅកនង ពស ចកតនថលងការណ សតពការាត រ នង ការកាងរបពទសកមពជាព ើងវញ ។ ពដើមបជាសអាង ប ត ត ងបានចោះហតាពលខា ពលើកចចរពមពរពៀងបញចបពនោះ ។ ពធវើពៅទរកងបាា រស នថៃទ នមភប (២៣) នខត (១០) នន មយពានរបាបនរយ ពៅសបមយ (១៩៩១) ជាពរចាប ជាភាាចន អងពគលស បារង នខមរ នង រសស ពដឋយចាបជាភាានមយៗ មានតនមលដចោន ។ ចាបពដើមននកចចរពមពរពៀង បញចបពនោះ នងរតវតមាលទកពៅនង រដឋា ភបាលននាធារណរដាបារង នង ាធារណរដាឥណា ពណស ។

- ចប -