บทท 3

การศกษาปฐมวยในยโรปและอเมรกา

แผนการสอนประจ าบท

1. จดประสงคการเรยนร

1. เพอใหสามารถอธบายการจดการศกษาปฐมวยในตางประเทศได

2. เพอใหสามารถอธบายหลกการรปแบบการจดการศกษาปฐมวยในตาง

ประเทศได

3. เพอใหสามารถวเคราะหรปแบบการจดการศกษาปฐมวยในตางประเทศได

4. เพอใหสามารถวเคราะหจดเดนจดดอยของการจดการศกษาปฐมวยใน

ตางประเทศได

2. เนอหา

1. การจดการศกษาปฐมวยของประเทศยโรป

2. การจดการศกษาปฐมวยของประเทศสหรฐอเมรกา

3. ปรชญาทางการศกษาปฐมวย

4. ความเปนมาของการจดการศกษาระดบปฐมวย

5. หลกการจดการศกษาของแตละประเทศ

6. หลกสตรการศกษาระดบปฐมวย

7. หนวยงานทรบผดชอบ

8. บคลากรทเกยวของ

3. กจกรรมการเรยนร

1. ศกษาเอกสารการสอนและต าราทเกยวของ พรอมทงสรปสาระส าคญ

2. การอภปราย ซกถาม สรปการเรยนจากสไลด (Power Point)

2. แบงกลมศกษาคนควา การจดการศกษาปฐมวยในตางประเทศ

3. น าเสนอผลการศกษาคนควาการจดการศกษาปฐมวยของตางประเทศ

4. วเคราะหลกษณะเดนลกษณะดอยของการจดการศกษาปฐมวยในแตละประเทศ

5. ทดสอบหลงเรยน และแบบฝกหดทายบท

4. สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอนรายวชาการศกษาปฐมวย

2. สไลดประกอบการสอน

52

3. เวบไซตอาจารยผสอน

4. เวบไชตการจดการศกษาปฐมวยของตางประเทศ

5. ซด วดโอ ทเกยวของ

5. การประเมนผล

1. ผลการน าเสนอศกษาคนควาเอกสารรายงาน

2. ผลการน าเสนอการศกษาคนควาทาง internet

3. ผลการศกษาคนควาการจดการศกษาปฐมวยของแตละประเทศ

53

บทท 3

การศกษาปฐมวยในยโรปและอเมรกา

จากการศกษาแนวคดและทฤษฎของการนกการศกษาทเกยวของกบการศกษา

ปฐมวยจะพบวา ทวปยโรปเปนแหลงก าเนดแนวคดเกยวกบการศกษาปฐมวยนบตงแต

ศตวรรษท 17 เปนตนมา เพราะไดมการศกษาเรองเดกเลก ๆ มากขนและตอเนองมาถง

ปจจบนผลการศกษาคนควาท าใหเขาใจธรรมชาตของเดกมากขน ท าใหเขาใจไดวาจะจด

สภาพแวดลอมในโรงเรยนอยางไร จะจดการเรยนการสอนอยางไรจงจะพฒนาเดกไดอยาง

มประสทธภาพ ความคดในยคแรก ๆ ทย าใหเหนความส าคญของตวผเรยนคอเดก ตอมา

ไดววฒนาการมาเปนหลกการศกษาและวธการสอนเดกปฐมวย และใชถอเปนแบบอยางใน

การจดการศกษาปฐมวยทใชจนถงปจจบนน และไดแพรหลายไปในทวปอน ๆ โดยเฉพาะ

ทวปยโรป และอเมรกาเหนอเปนตน มประเทศทไดรบการยอมรบวามความเจรญในทก ๆ

ดานโดยเฉพาะทางดานการศกษา เชน ประเทศสหรฐอเมรกา กยงไดรบอทธพลแนวคด

ทางการศกษาปฐมวยมาจากทวปยโรป และตอมาจงไดพฒนาแนวคดของตนขนมา

ภายหลง แตอยางไรกตามประเทศในแถบยโรปและอเมรกาไดพฒนารปแบบการจด

การศกษาปฐมวยไดดมากขนตามล าดบ สามารถน าเปนแบบอยางในการจดการศกษาได

เปนอยางด ในบทนจะไดกลาวถงการจดการศกษาของแตละประเทศในประเดนส าคญดงน

1. ปรชญาทางการศกษาปฐมวย

2. ความเปนมาของการจดการศกษาระดบปฐมวย

3. หลกการจดการศกษาของแตละประเทศ

4. หลกสตรการศกษาระดบปฐมวย

5. หนวยงานทรบผดชอบ

6. บคลากรทเกยวของ

การศกษาปฐมวยในยโรป

ประเทศแถบยโรปเปนประเทศทพฒนาแลว โดยประเทศเหลานมความกาวหนาใน

ดานตาง ๆ มากมาย เชน การพฒนาทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ดานการจด

การศกษา โดยเฉพาะการจดการศกษาระดบปฐมวยในทวปยโรปไดมการพฒนารปแบบ

แนวทางวธการจดการศกษาไดอยางมคณภาพจนเปนทประจกษและเปนตวอยางแก

ประเทศอน ๆ ทวโลกประเทศยโรปทมการจดการศกษาระดบปฐมวยทน ามาเปนตวอยาง

พอสงเขปดงน

54

การศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษ

ประเทศองกฤษเปนประเทศหนงในทวปยโรป เปนเกาะอยกลางมหาสมทร ประเทศองกฤษ

ประกอบดวยแควนองแลนด (England) สกอตแลนด (Scotland) เวล (wales) และไอรแลนด

(Ireland) รวมกนเรยกวาสหราชอาณาจกร (the United Kingdom) เปนประเทศทเจรญมาก

ในยโรป

1. ประวตการศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษ ประภาพรรณ สวรรณสข

(2539 : 82 : 83) กลาวถงการศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษ สรปไดวา การศกษา

ปฐมวยในประเทศองกฤษเรมจากการตงโรงเรยนเดกเลก โดยโรเบรต โอเวน (Robert

Owen) ทเมองแลนารค (Lanark) ในป ค.ศ. 1816 โดยโรเบรต โอเวน ไดรบอทธพลแนวคด

ในการจดโรงเรยนเดกเลกมาจากปรชญาและผลงานของเฟรอเบล (Froebel) รสโซ

(Rousseau) และโอเบอรลน (Oberlin) เขาเนนวธการเรยนรของเดกโดยการใหเดกไดลงมอ

กระท าเอง ส ารวจสงตาง ๆ รอบตวในชวตประจ าวนท าใหเดกเกดความอยากรอยากเหน

อกทงสรางบรรยากาศทสนกสนานในการทเดกพดคยกบผใหญ ไมมการลงโทษ และการสราง

ความกลวใหเกดขนแกเดก ในโรงเรยนเดกเลกของโอเวนนนจะไมมการสอนทมลกษณะเปนแบบ

เปนแผน ไมมการใชตารางกจกรรม นอกจากนยงมกจกรรมใหเดกท า กจกรรมเหลานน

ไดแก การเลนดนตร การเตนร า การออกก าลงกาย กจกรรมเหลานนจะเปลยนไปเรอย ๆ

ขนอยกบความตองการของเดกเปนหลก โอเวน เชอวา เดกมความส าคญอยางยงทจะตอง

ไดรบการฝกโดยเฉพาะเดกทอยในชวงอายระหวางตงแต 1 ขวบ จนถงวยเขาโรงเรยน (ประมาณ

6 ขวบ)

โอเวนมความเหนวา การทจะสรางพลเมองทดและมประโยชนตอประเทศชาตนน

จ าเปนทจะตองใหมการฝกฝนมาตงแตเดกยงเลกอย แตทวาความคดและวธการสราง

โรงเรยนของเขานนมความล าหนาเกนไปในชวงนน จงไมไดรบการยอมรบเทาทควร ถงแม

จะมผเขาใจและสรางโรงเรยนเดกเลกตามอยางเขากตาม เชน วลเดอรสปน (Wilderspin)

และคนอน ๆ โรงเรยนเหลานนกไมประสบความส าเรจเทาทควร จนถงชวงตนศตวรรษท

20 ชาวองกฤษจงเรมเขาใจและเหนความส าคญของโรงเรยนเดกเลกขนมาผท ให

ความสนใจและเหนความส าคญอยางแทจรงเปนพวกชนชนกลางทรกความกาวหนาและม

สตปญญาคนพวกนไดสงลกหลานของตนไปเรยนทโรงเรยนเดกเลกและตอมาไดมกลม

อาสาสมครตาง ๆ จดการศกษาทวไปใหแกเดกทอายต ากวา 5 – 6 ป เพอชวยเหลอ

ครอบครวทพอและแมตองออกไปท างานนอกบาน

ในป ค.ศ. 1870 ไดมพระราชบญญตการศกษาเกดขน มผลท าใหเดกทมอายต ากวา 5 ขวบ

สามารถเขาโรงเรยนได ท าใหจ านวนนกเรยนในโรงเรยนอนบาลเพมขนอยางมากดงจะเหน

55

ไดวาในป ค.ศ. 1900 มนกเรยนทมอายระหวาง 3 – 5 ป จ านวนทงสน 622,498 คน

ประมาณ 43.10 % ของเดกทมอายระหวาง 3 – 5 ป เขาเรยนในโรงเรยนเดกเลกซง

โรงเรยนเดกเลกในสมยนนใชวธการสอนทเขมงวด คอ บงคบใหเดกนงตวตรงในชนเรยน

ไมเปดโอกาสใหเดกไดเคลอนไหวและท ากจกรรมใดเลย

ในป ค.ศ.1907 คณะกรรมการการศกษาไดท าการศกษาถงผลการเรยนในโรงเรยน

อนบาลโดยพบวา เดก ๆ ไมไดเรยนรอะไรเพมขนเลย นอกจากนนในรายงานยงแสดงให

เหนวาผปกครองทมฐานะดควรงดสงลกของตนเขาเรยนในโรงเรยนอนบาลแตกลบ

สนบสนนใหผปกครองทมฐานะยากจนไมสามารถดแลลกของตนไดควรจะสงไปเรยนท

โรงเรยนอนบาล เพราะวาโรงเรยนอนบาลนนเหมาะสมกบเดกทมาจากครอบครวทยากจน

ตอมาในป ค.ศ.1910 ไดท าการส ารวจนกเรยนทเขาเรยนในโรงเรยนอนบาลพบวา

จ านวนเดกทเขาเรยนในโรงเรยนอนบาลลดลงเหลอเพยง 22.7 % ทงนเนองมาจากม

รายงานวาเดกทอยในโรงเรยนอนบาลนนแทบจะไมไดเรยนรอะไรเพมขนเลยขณะอยใน

โรงเรยน

ในป ค.ศ. 1911 ไดมผสานแนวคดทางการศกษาปฐมวยตอคอสองพนองตระกล

แมคมลแลน (Mcmillans) ซงท าใหเกดความเคลอนไหว ในการศกษาปฐมวยขนมาอกครง

หนง โดยการเปดโรงเรยนชนเดกเลกขน จากความพยายามของพนองตระกลแมคมลแลนน

เองทเปนสาเหตท าใหโรงเรยนเดกเลกมการพฒนาและคงอยตราบจนทกวนน อกทงท าให

เกดการฝกหดครส าหรบเดกเลกขนมาอกดวย ตอมาในป 1918 ไดมพระราชบญญตใหใช

เงนของรฐอดหนนการศกษาชนเดกเลกขนอกดวย

ในเวลานนไดเรมมการยอมรบกนแลววาการทเดกอยในสงแวดลอมทไมดอาจมผล

กระทบกระเทอนตอสตปญญาของเดก ดงนนการทเดกมโอกาสเขาเรยนในโรงเรยนเดก

เลกจะชวยใหเดกพฒนาสตปญญาไดดขน นอกจากนโรงเรยนเดกเลกยงสามารถชวย

ทดแทนสภาพ การดแลเดกจากทางบานได พรอมทงชวยพฒนา สขภาพและดแลเดกใน

ขณะทแมตองออกไปท างานนอกบาน แตอยางไรกตาม ในป 1929 มโรงเรยนเดกเลก

เหลอเพยง 28 แหง และมเดกเพยง 1,564 คน ซงอาจเปนผลมาจากรายงานการศกษา

ของคณะกรรมการการศกษาและสภาวะเศรษฐกจตกต า แนวคดในการจดโรงเรยนเดกเลก

ของพนองตระกลแมคมลแลนนนมงทการเลยงดเดกดวยการใหอาหารทถกตองตามหลก

โภชนาการ จดกจกรรมชวยพฒนาทางรางกายรวมทงการเลนดนตร การเคลอนไหว

รางกาย และการอยในทมอากาศบรสทธ

ในชวงป ค.ศ. 1936 โรงเรยนเดกเลกมจดมงหมายเพอจะดแลรกษาเดกทออนแอ

ตอมาคนเรมยอมรบความคดของเฟรอเบล อกทงไดรบอทธพลจากความคดของดวอจง

56

ท าใหการจด โรงเรยนแบบโอเวนถกน ากลบมาใชอกครงหน ง โดยเนนการสราง

ความสมพนธระหวางเดกและผใหญ อกทงมการพฒนาอารมณ สตปญญา และภาษาของ

เดกดวย

ในป ค.ศ. 1944 ไดมพระราชบญญตการศกษา ก าหนดใหคณะกรรมการการศกษาสวน

ทองถน ตระหนกถงความตองการในการจดการศกษาชนเดกเลกใหแกเดกอายต ากวา

5 ขวบ (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 114 – 115) จนกระทงถงป ค.ศ.

1964 ไดมการเปลยนแปลงพระราชบญญตการศกษาบางประการ ท าใหโรงเรยนเดกเลก

เพมขนอกเลกนอย

2. หลกการและรปแบบการจดการศกษาปฐมวย การจดการศกษาภาคบงคบ

ของประเทศองกฤษก าหนดใหเดกเรมเรยนหนงสอเมออาย 5 ขวบ สวนการศกษาของเดก

อายต ากวา 5 ขวบ เปนการศกษากอนภาคบงคบ ซงใหจดตามดลพนจขององคการ

บรหารการศกษาสวนทองถน (Local Education Authority) ตงแตป ค.ศ. 1991 รฐบาลได

ใหพนธะสญญาทจะจดหาทเรยนใหแกเดกอาย 4 ขวบทกคนตามทผปกครองประสงค

โดยจะ คอย ๆ เพมทเรยนอยตลอดเวลา (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต

2540 : 3) และการจดการศกษาส าหรบเดกปฐมวยจะคาบเกยวอายของเดกถงวย 7 ขวบ

โดยการจดการศกษาในระดบปฐมวยจะมรปแบบในการจดบรการดงน

2.1 โรงเรยนเดกเลก (Nursery School) เปดรบเดกตงแตอาย 2 ขวบขนไป รบ

ทงเดกชายและเดกหญง โดยไมมกฎหมายบงคบใหผปกครองตองสงเดกเขาโรงเรยนเดก

เลก นอกจากการจดโรงเรยนเดกเลกโดยเฉพาะแลว ยงสามารถจดชนเดกเลกในโรงเรยน

ระดบอนไดดวย เพราะการจดโรงเรยนชนเดกเลกตางหากมคาใชจายสงมาก

2.2 โรงเรยนส าหรบเดกวยแรก (Infant school) หรอชนเรยนของเดกระดบ 1

(Key Stage 1 หรอ KS 1) ในโรงเรยนประถมศกษา จะรบเดกในชวงอายตงแต 5 ขวบถง 7 ขวบ

โดยมการจด 2 ลกษณะคอจดชนเรยนคละอาย โดยยดหลกการจดตามลกษณะครอบครว

ทมเหตผลมาจากสมมตฐานทวาในชวงอายดงกลาว การเรยนรทส าคญของเดกกคอการได

พฒนาภาษา และการทเดก ๆ ไดอยรวมกนกจะเกดการเรยนรซงกนและกนไดดทสด

อกลกษณะหนงกคอการจดชนเรยนแบบธรรมดา มการแบงกลมตามอายเดก โดยเดกจะม

อายรนราวคราวเดยวกน

2.3 ศนยเดกกอนวยเรยน (Children’s Centers) จะเปนสถานบรบาลเดกตอน

กลางวน ส าหรบเดกแรกเกดถง 5 ขวบ ในลกษณะการใหการอบรมเลยงดเปนสวนใหญ

เพอสนองความตองการและความจ าเปนของมารดาทตองท างานนอกบาน และมารดาทไม

สามารถเลยงดบตรดวยตนเองได สถานรบเลยงเดกกอนวยเรยนนจะอ านวยความสะดวก

57

ใหแกผปกครองเชนเดยวกบทใหความสะดวกแกเดก ๆ และบางแหงกมบรการส าหรบแม

และเดกวยเตาะแตะ ในกลมเดกเลกดวยกน และชนเรยนอน ๆ ทจดขนอยางไมเปนทางการ

รวมทงการดแลเลยงดเดกแบบโรงเรยนเดกเลกดวย คณะครประกอบดวยครทมวฒ

พยาบาลทไดรบการฝกมาแลว หรอบางครงกยงมผทอาสาสมครท างานเพอสงคมอน ๆ

อกดวย ซงในแตละแหงจะมการตดตอกบแพทยและนกสงคมสงเคราะหอยตลอดเวลา

3. หลกสตร ลกษณะของหลกสตรการศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษนนจะไมม

การก าหนดแนนอนตายตวเหมอนกนทวประเทศ เพราะระบบการศกษาขององกฤษนนเปน

ระบบแบบกระจายอ านาจ ดงนนผทจดหลกสตรในโรงเรยน กคอครใหญและคณะครใน

โรงเรยน แตอยางไรกตามหลกในการจดการศกษาโดยทวไปกจะคลาย ๆ กน คอ

3.1 หลกสตรส าหรบโรงเรยนเดกเลกหรอชนเดกเลกในประเทศองกฤษ จะเปน

หลกสตรทเนนหนกในการจดกจกรรมการเลนส าหรบเดก ไมมการเรยนการสอนเปนเรอง

เปนราวเดกจะสนกสนานกบการฟงนทาน ดนตร โคลงกลอน และเลนตามธรรมชาตเดก ๆ

จะเลนกนตามใจชอบจะเลนคนเดยว หรอจะเลนกบคนอน ๆ กได จะเลนในรมหรอออกไป

กลางแจงกแลวแตจะเลอก มกจกรรมส าหรบฝกออกก าลงกายโดยใชเครองเลนสนาม

ตาง ๆ เชน อปกรณส าหรบปนปาย มสระน า มสนามหญา บอทรายไวใหเดกไดเลนฝก

การทดลองตาง ๆ มการจดอปกรณหลายอยางจดไวส าหรบใหเดก ๆไดเลน เดกจะได

คนพบความร ใหม ๆ ซงเปนการปพนฐานส าหรบการเรยนวทยาศาสตรตอไป

ถงแมวาเดกจะมอสระทจะเลอกท ากจกรรมใด ๆ ตามตองการ แตครและพยาบาล

ทดแลจะตองสอดแทรกกจกรรมหรอการเลนทครไดวางแผนไวอยางดแลวเขาไปดวย โดย

ครจะตองเขาใจวธการใชภาษาของเดก เพอจะชวยใหเดกไดพฒนาทกษะการคดมากขน

กจกรรมทจดขนจะค านงถงความตองการทางสงคม และอารมณซงจะน าไปสการพฒนา

สตปญญาดวย การเลนของเดกโดยมจดประสงคทจะชวยใหเกดการเรยนร ดงนนคร

จะตองจดสภาพแวดลอมทเออใหเดกมโอกาสไดส ารวจ คนควาเกยวกบสงของวตถ ไดรจก

รปราง ไดสมผสสงของ แปลก ๆ รจกส ไดยนเสยงตาง ๆ มแทงไม และอฐบลอกใชส าหรบ

พฒนาความสามารถในทางศลปะของเดก มการเลอกใชหนงสอทดและเหมาะสมกบเดก

เพอสงเสรมจนตนาการและความสามารถในการใชภาษา สวนตกตา เครองเรอนจ าลอง และ

ของเลนตาง ๆ ชวยเสรมสรางทกษะทางสงคมและครอบครว สอการเรยนและของเลนตาง ๆ

ทจดใหเดกลวนน ามาใชประโยชนใน การเพมประสบการณ และการคนพบสงใหม ๆ ของ

เดกจะชวยในการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมได เพราะจดมงหมายหลกของโรงเรยน

คอชวยใหเดก ๆ ไดพฒนาบคลกภาพไปในทางทพงประสงค ใหรจกพงตนเองโดยไมตองรอ

ความชวยเหลอจากผอน และขณะเดยวกนกใหความรวมมอกบผอนดวย

58

3.2 หลกสตรของโรงเรยนส าหรบเดกวยแรก ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

(2534 : 122 – 125) ไดกลาวถงหลกสตรของโรงเรยนส าหรบเดกวยแรก สรปไดวา

หลกสตรจะเนนเกยวกบพฒนาการทว ๆ ไปของเดก โดยพจารณาความตองการของเดก

และพยายามชวยใหเดกแตละคนไดพฒนาไปในทก ๆ ดานตามศกยภาพของเขาอยางเตมท

ในการเปดโอกาสใหเดกมประสบการณอยางกวางขวาง โรงเรยนไดจดใหเดกไดเลนได

ทดลองกบวตถตาง ๆ เชน ทราย น า ดนน ามน ส และแทงไม เดก ๆ อาจจะใชแทงไม

บลอกกอสรางหรอประดษฐสงตาง ๆ แสดงละครตามจนตนาการของตน ฟงนทาน ฟง

ดนตรทเดกชอบ กจกรรมเหลาน ในบางครงจะบรณาการเขาดวยกนกบการอาน การเขยน

หรอคณตศาสตรงาย ๆ จดมงหมายประการหนงกคอ พยายามท าใหเดก ๆ รวาหนงสอคอแหลง

ทจะคนควาหาความรและใหความเพลดเพลนได จดมงหมายประการทสองคอใหเดกม

ความคดรวบยอดเกยวกบคณตศาสตรขนพนฐานและจดประสงค และประการทสามคอ

สงเสรมใหเดกใชภาษาใน การแสดงออกทงการพด และการเขยนไดอยางคลองแคลว

โรงเรยนส าหรบเดกวยแรกบางแหงจะมการจดกจกรรมวนหนงทเรยกวา “วนบรณาการ”

(The Intergrated Day) เปนวนทการสอนจะรวมกจกรรมตาง ๆ ทมทงการสรางสรรค

วชาการ ศลปะ และพละเขาไวดวยกน นกเรยนทกคนจะไดรบบรการของโรงเรยนเทาท

ตองการขนอยกบความสนใจ ความสามารถ และความตองการของตนเอง หองเรยนก

เปลยนไปเปนหองท างานและ เดก ๆ สามารถจะท างานของตนไดตามล าพง หรอจะไปรวมกลมกบ

คนอนกไดแผนการสอนแบบบรณาการนจะจดกจกรรมตาง ๆ ใหเดกไดเรยนรจากสงท

ลอมรอบตว เขาจะพอใจและกระตอรอรนมากทจะคนควาหาค าตอบดวยตนเอง และเตม

ใจจะท าในสงทยากและทาทายใหส าเรจ

แผนการสอนแบบบรณาการ จะชวยสงเสรมใหเดกไดใชความคดเกยวกบสงตาง ๆ

เดกไดพฒนาการใชภาษาและมประสบการณการเรยนรอยางมากมาย ท าใหการศกษาเลา

เรยนเปนกระบวนการทตอเนอง นอกจากนนยงอ านวยความสะดวกในเรองวสดอปกรณ

หรอเครองมอทดลองตาง ๆ ใหเดกใชไดอยางพอเพยง เดก ๆ จะใชเวลาในการส ารวจ

เรยนรในสง ทเรยนแตละเรองอยางสนใจโดยใชเวลาไมนานนก การใหโอกาสเดก ๆ ไดม

ประสบการณนจะไมก าหนดเวลาตายตว เดกจะไดเรยนรในหลาย ๆ ดาน บางครงอาจจะ

ตองท ากจกรรมทใชสมาธและมความสนใจอยางมากแตในบางครงกจะไดเลนหรอท าอะไร

ทสบาย ๆ สนกสนาน ซงจะโยงตอเนองไปยงกจกรรมอน ๆ ตอไปได

ครจะเปนผจดหากจกรรมตาง ๆ ใหเดกท าโดยบรณาการเขากบกจกรรมของตว

เดกเอง แตกยดปรชญาทวาลกษณะกจกรรมทงหลายจะตองเปน “การเลน” เสมอ

ความจรงแลวส าหรบเดกในวยน จะเลนหรอเรยนกไมมอะไรแตกตางกนนกและเดกเองกยง

59

แยกไมออกดวยซ าระหวางวชาตาง ๆ ทเรยนไป เมอเดกมาถงโรงเรยนในตอนเชา กจะ

พบวารายการกจกรรมตาง ๆ ส าหรบวนนนเขยนไวบนกระดาน เดก 6 คนอาจจะไปนง

รวมกนอานหนงสอทมมอานหนงสอ เดก 6 คนอาจจะไปทมมหองสมด และอก 6 คน

อาจจะไปทมมเลนแตงตว เดก ๆ มสทธทจะเลอกกจกรรมของตวเอง และท าไปจนกวาจะ

ไดผลงานทพอใจส าหรบความตอเนองของความคดรวบยอดในการแบงกลมแบบ

ครอบครวนน ในการจดหองเรยนจะไมมโตะเดยว ๆ และเดกกจะไมตองนงตามทประจ า

หองจะจดในลกษณะเอาโตะมาตอกนและใชตหนงสอลอมเปน สวน ๆ ไมมโตะคร ครจะ

เดนดไปทว ๆ ตามโตะตาง ๆ และชวยเหลอเดกทตองการค าแนะน าเปนคน ๆ ไป

หลกสตรของโรงเรยนส าหรบเดกวยแรกมลกษณะดงน

1) วชาคณตศาสตร การสอนคณตศาสตรในโรงเรยนส าหรบเดกวยแรกจะเรม

จาก การวด การชงน าหนก กราฟ ฯลฯ ตารางแสดงภาพอากาศในชวงเวลาตาง ๆ เดกจะ

ไดเรยนรตวเลข สญลกษณ และ รปราง รปทรงตาง ๆ จากกราฟและตารางเหลาน เดก ๆ

จะไดรบแจก กระดม ตะป ลกปด ฯลฯ ส าหรบน ามาแยกประเภท หรอเปรยบเทยบขนาด

การเปรยบเทยบจากวสดทท าและจากการเลนเหลาน เดก ๆ จะเกดความเขาใจและร

ความหมายของค าตาง ๆ ทหมายถงความไมเทากนและความคดรวบยอดอน ๆ ทาง

คณตศาสตรเปนอยางด

2) การอาน การสอนอานในโรงเรยนส าหรบเดกวยแรกนประสบความส าเรจ

อยางนา พอใจเหนไดจากเดก 5 ขวบ สวนมากจะอานหนงสอออก วธการทครใชมหลายวธ

ซงรวมการสอนเสยงและการสอนแบบจ าค าไวดวย

3) การเลน หองเรยนสวนมากจะเปดออกสลานกวาง ซงจะมสงตาง ๆ ทสรางไว

ใหเดกเลน เชน เครองเลนปนปายแบบตาง ๆ มกรงกระตาย ตอไม บอทราย และแปลง

ตนไม ส าหรบใหเลนเพาะปลก เดก ๆ จะมาเลนของเลนทตนชอบโดยไมจ าเปนตองเลนรวม

กบคนอน ตารางเวลาเลนนไมไดบงคบเดก ๆ อาจจะเลอกท ากจกรรมแตในหองเรยนทงวน

กได

4) การใหรางวลและการลงโทษ การลงโทษโดยการตหรอท าใหเจบยงมเหลออย

บาง แตปจจบนกลดนอยลงมากแลว ครจะพยายามหาวธอนในการลงโทษ โดยขนอยกบ

การท าผดของเดกส าหรบการใหรางวลนน ค าชมเชยและผลงานทส าเรจอยางนาภาคภมใจ

ของตนเองกถอวาเปนรางวลเพยงพอแลวส าหรบเดกสวนมาก

ในป ค.ศ. 1995 ไดมการประกาศใชหลกสตรแหงชาตฉบบปรบปรงเพอใหหลกสตร

มขอก าหนดนอยลงโรงเรยนจะไดมอสระในการจดการศกษามากขนโดยหล กสตร

ก าหนดใหเดกอาย 5 – 11 ป จะตองเรยนภาษาองกฤษ คณตศาสตร วทยาศาสตร

60

เทคโนโลย ประวตศาสตร ภมศาสตร ศลปะ ดนตร และพลศกษา พรอมทงก าหนด

การประเมนผลวา เดกนกเรยนอาย 7 ป (สนสดชน KS 1) จะตองทดสอบวชาภาษาองกฤษ

และคณตศาสตร การทดสอบทงหมดจะใชเวลา 2 ชวโมงครง (ส านกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต. 2540)

4. หนวยงานทรบผดชอบ ในประเทศองกฤษมหนวยงานทดแลรบผดชอบเดก

ตงแตแรกเกดถงอาย 5 ขวบ ม 2 หนวยงาน คอ

4.1 กระทรวงศกษาธการและแรงงาน (Department for Education and Employment) ดแล

รบผดชอบโรงเรยนทงหมด ซงจะมรฐมนตรผควบคมทางดานการศกษาและวทยาศาสตร

เปนผรบผดชอบควบคมดแลการบรหารกระทรวงนจดตงขนในเดอนกรกฎาคม ป ค.ศ.

1995 โดยการรวมกระทรวงศกษาธการเดมและเกอบทงหมด และกระทรวงแรงงานเดม

เขาดวยกน สวนในการด าเนนงานจะมคณะกรรมการการศกษาสวนทองถน สภาทองถน

ทไดรบมอบหมายใหรบผดชอบดานการศกษาปฏบตงานโดยไดรบค าแนะน าจากเจาหนาท

ทเชยวชาญทางการศกษา อ านาจการควบคมและการบรหารโรงเรยนจะอยทครใหญ

ทงหมด ในประเทศองกฤษ ครใหญจะมอสระและมอ านาจในการบรหารโรงเรยนของตน

มากกวาครใหญประเทศอน ๆ สวนหนวยงาน กรมการศกษาและวทยาศาสตรนนไมไดเขา

มามสวนเกยวของกบการดแลหลกสตรหรอวธสอน หรอแมแตเขามาควบคมดแลเกยวกบ

เนอหาหรอลกษณะของหนงสอทอนญาตใหโรงเรยนใชเลย แตจะเขามามบทบาทใน

การควบคมประสทธภาพในการสอน และการสงเสรมมาตรฐานของโรงเรยนโดยการจดหา

ครทช านาญมานเทศการสอน

4.2 กรมอนาม ย แล ะสวส ด ก ารส งคม (Department of Health and Social

Security) จะมหนาทดแลสถานรบเลยงเดกส าหรบเดกแรกเกดถง 5 ขวบ ซงเปนสถานท

ใหการเลยงดเดกเปนสวนใหญจงเปนทสนองความตองการและความจ าเปนของมารดาท

จะตองท างานนอกบาน และมารดาทไมสามารถเลยงดบตรดวยตนเองได นอกจากนยงรบ

เดกทมาจากสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอสขภาพดวย

4.3 องค การบรหารการศกษาท องถ น (Local Education Authorities) ม หน าท

รบผดชอบในการก าหนดและจดสรรงบประมาณใหโรงเรยนภายในแผนการบรหารโรงเรยน

ทองถน ซงไดแก โรงเรยนของเขตและโรงเรยนอาสาสมครโดยองคการบรหารการศกษา

ทองถนจะตองมอบอ านาจอยางนอยรอยละ 85 ของงบประมาณทเปนของโรงเรยนตามท

ก าหนดไวใหแกโรงเรยน งบประมาณของแตละโรงเรยนไดรบการจดสรรตามหลกสตรท

องคการบรหารการศกษาทองถนก าหนด โดยไดรบการอนมตจากรฐมนตรวาการ

61

กระทรวงศกษาธการ ซงสวนใหญงบประมาณทไดรบจะถกก าหนดจากจ านวนนกเรยน

โดยโรงเรยนมอสระทจะตดสนใจในการใชจายงบประมาณไดอยางเตมท

5. บคลากร ครผสอนในระดบการศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษนนจะเปนครท

ไดรบ การฝกฝนเปนเวลา 3 ป ในมหาวทยาลยหรอวทยาลยกอนทจะไดรบประกาศนยบตร

การศกษาระดบธรรมดา หลงจากนนครเหลานจะตองทดลองปฏบตงานเปนเวลาอก 1 ป

จงถอไดวาเปนครทมคณสมบตครบตามทก าหนดไว” (ประภาพรรณ สวรรณสข. 2539 :

84) โดยครมเงนเดอนประจ าตามสญญาทท าไวกบรฐ แตไมใชขาราชการ ครทสอนอยใน

ระดบเดกเลกหรอโรงเรยนเดกวยแรกนนจะมฐานะและไดรบเงนเดอนเชนเดยวกบครใน

โรงเรยนประถมศกษา และมธยมศกษา ทมคณวฒการศกษาเทากนโดยรฐใหอ านาจแก

คณะกรรมการการศกษาสวนทองถนทไดรบเลอกตงในการแตงตงครใหญและเลอกจาง

ครผสอนนอกจากครแลวยงมพยาบาลส าหรบเดกเลก ซงเปนผชวยครในโรงเรยนเดกเลก

หรอในชนเดกเลก หรอชนเดกวยแรก พยาบาลจะไดรบการฝก 2 ปในวทยาลยสาขา

การศกษาตอเนอง โดยไดฝกประสบการณทจ าเปนอยางเตมทในสถานเลยงเดกในทองถน

การสมครเขารบการฝกกไมไดก าหนดความรทางวชาการแตอยางใด และ “ผทผานการฝก

ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตครบถวนจะไดรบประกาศนยบตร ของเอนเอน อ บ (NNEB)

ซงเรมออกใหมาตงแตป ค.ศ. 1945” (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 117)

การศกษาปฐมวยในประเทศสวเดน

ประเทศสวเดนนนจดเปนประเทศหนงในยโรปซงสามารถจดสวสดการส าหรบเดก

ปฐมวยไดอยางสมฤทธผล เพราะสวเดนใหความส าคญกบการศกษาในวยน โดยม

กฎหมายรองรบอยางมประสทธภาพ มการตงวทยาลยครอนบาลและไดรบความเขาใจ

ตลอดจนความรวมมอจากทกฝายทเกยวของเปนอยางด

1. ประวตการศกษาปฐมวยในประเทศสวเดน สภาพสงคมของประเทศ

สวเดนหลงสงครามโลกครงท 2 มการเปลยนแปลงมาก เชน มพลเมองเพมขน เกด

โรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญขนในชานเมองใหญ ๆ จงมการอพยพเขาไปอยตามเมอง

ใหญ ๆ ลกษณะครอบครวแบบเดมซงเปนครอบครวแบบขยาย เปลยนแปลงมาเปน

ครอบครวเดยว สตรซงแตเดมเคยท างานในบานเลยงดลกกมความจ าเปนจะตองออกไป

ท างานนอกบานเพอชวยเหลอเศรษฐกจในครอบครวภาระในการเลยงดเดกจงตองม

หนวยงานอนเขามาชวยดแล จงเกดบรการการอบรมเลยงดเดกในรปแบบตาง ๆ เกดขน

แตเดมนนศนยรบเลยงเลกถอวาเปนแหลงทลดภาระของมารดาทออกไปท างาน

นอกบาน แตภายหลงมารดากตางคาดหวงในการใชบรการทจ าเปนนวาเปนบรการทอย

62

ภายใตการดแลนเทศอยางถกตองและมคณภาพและจะตองสอนทกษะทางสงคมขน

พนฐานใหแกเดกอยางเพยงพอกอนจะเขาโรงเรยนตามปกตตอไป

อลวา ไมลดาล (Alva Myrdal) เปนผบกเบกทางการศกษาปฐมวยของสวเดน

ผหนง เขาไดกอตงวทยาลยครอนบาลแหงแรกขนในกรงสตอคโฮลมเพอจะใหการฝกอบรม

แกบคลากรทท างานในโรงเรยนอนบาล ซงตอมาในป ค.ศ.1960 ไดมการจดวางโปรแกรม

การปฏบตงานในโรงเรยนอนบาลเพอปฏรปและสงเสรมการศกษาส าหรบเดกวยกอน 7

ขวบ โดยรฐบาลไดจดตงคณะกรรมการขนเพอด าเนนการในเรองน

2. หลกการและรปแบบการจดการศกษาปฐมวย การจดการศกษาปฐมวยของ

สวเดนนนจดขนเพอบรการแกครอบครวทสมาชกตองออกไปท างานนอกบาน โดยให

การดแลเอาใจใสเดกเปนอยางด มการจดสภาพแวดลอมทใกลเคยงกบบานมากกวาทจะ

เปนโรงเรยนการจดการศกษาปฐมวยในสวเดนมรปแบบการจดด าเนนงานดงน

2.1 โรงเรยนอนบาล (The Kindergarten) โรงเรยนอนบาลประเภทนตงขนเพอ

เปนสถานดแลและใหการศกษาแกเดกวยอนบาล โดยเนนการชวยเหลอใหเดกปรบตวเขา

กบสงแวดลอมได โรงเรยนจะรบเดกสองผลด ผลดแรกในเวลาเชา คอชวง 9.00 – 12.00

น. และผลดสองในเวลาบายตงแตชวงเวลา 14.00 – 17.00 น. รบเดกอายตงแต 4 – 6

ขวบ แตอาจจะยดหยนไดในแตละทองถนคอถาทองถนใดมเดกมากจะรบเดกอายมากคอ

6 ขวบกอน เพอจะไดเขาเรยนในชนประถมศกษาปท 1 เมออายยางเขา 8 ขวบ สวนใน

ทองถนใดเดกมไมมากนกกอาจจะพจารณารบเดกอาย 3 ขวบ ดวย

2.2 สถานเลยงเดก (Nursery) ตงขนเพอชวยเหลอมารดาทออกไปท างานนอก

บานมรปแบบการใหบรการคอ

1) สถานเลยงเดกกลางวน (Day Nursery) รบดแลเดกตงแตอาย 6 เดอนถง

อาย 7 ป ผปกครองเดกเหลานสวนมากตองออกไปท างานนอกบานหรอก าลงเรยนอย

หรอก าลงตองการพเลยงเดกชวคราวในระยะเวลาสน ๆ ศนยเหลานจะเรมท าการจากเวลา 06.30 –

19.00 น. ในวนธรรมดาและจากเวลา 06.30 – 14.30 น. ในวนเสารสวนในวนอาทตยปด

2) สถานเลยงเดกแบบครอบครวในเขตเทศบาล (Municipal Family Day

Nursery) เปนสถานเลยงเดกทจดตงขนในบานโดยไดรบการอนมตจากผบรหารทองถน

งานสวนใหญคอ การเลยงเดก นอกจากนยงรบดแลเดกทมปญหาทางดานสขภาพดวย

3) สถานเลยงเดกในเขตเกษตรกรรม (Farming Day Nursery) รบดแลเดก

อาย 1 – 7 ขวบ ทผปกครองตองออกไปท างานในนาระหวางฤดเกบเกยวเปนการให บรการ

ดแลเดกเตมวน สถานเลยงเดกแบบนด าเนนการโดยการบรหารสวนจงหวดซงประสบ

ปญหาหนก คอ การจดหาครทมคณวฒมาสอนในชวงฤดเกบเกยวสน ๆ แตเนองจาก

63

ชวงเวลานเปนชวงเวลาทโรงเรยนธรรมดาทางตอนเหนอของสวเดนอยในระหวางปดภาค

เรยนพอดจงพอจะหาครผเชยวชาญมาสอนไดบางแตกยงไมเพยงพอมโรงเรยนในบาง

ทองทสามารถจดโปรแกรมการสอนภาคฤดรอนไดอยางมประสทธภาพ และประสบ

ความส าเรจอยางมาก ท าใหตองขยายเปนโปรแกรมระยะยาวตลอดป ซงท าใหการจดหา

ครผช านาญมาสอนสะดวกขนอกมาก (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 :

187)

4) สถานเล ยงเดก เวลาบ ายหรอศนยนนทนาการ (Afternoon nursery

Recreation Center) สถานเลยงเดกเวลาบายหรอศนยนนทนาการจะใหบรการเดกตงแต

เวลา 16.00 น. ทก ๆ วน เวนวนสดสปดาหหรอวนปดเทศกาลตาง ๆ โดยรบดแลเดกททาง

บานไมมใครดแลหลงจากทโรงเรยนอนบาลเลกแลว

3. หนวยงานทรบผดชอบ การจดการศกษาปฐมวยในสวเดน รฐบาลสนบสนนให

บรรดาผน าในทองถนอาสาสมครเขามาด าเนนการหนวยงานทมอ านาจสงสดทาง

การศกษาปฐมวยไดแกกระทรวงสาธารณสขและสงคมไดแตงต งคณะกรรมการ

สาธารณสขและสวสดการแหงชาต ใหเปนผดแลและคอยใหค าแนะน าในการด าเนนงาน

ของโรงเรยนอนบาล การบรหารจะแบงออกเปนมณฑลและทองถน โดยมผรบผดชอบคอ

คณะกรรมการบรการสงคมซงเปนสาขาของเทศบาลทองถน เปนผดแลรบผดชอบสถานรบ

เลยงเดกและศนยเดกทงหมด

คณะกรรมการสาธารณสขและสวสดการแหงชาตไดจดพมพเอกสารคมอแนะน า

ผบรหารอนทสนใจเกยวกบวธจดการศกษาในระดบนอยางมประสทธภาพ โดยหลกการ

แลวถาผใดสนใจจะตงโรงเรยนอนบาลกอาจท าไดรวมทงการขอรบเงนสนบสนนจาก

รฐบาลดวย หากโครงการท เสนอไปรบความเหนชอบและอนมตจากคณะกรรมการ

เทศบาลทองถนแลว และถงแมวาโรงเรยนหลายแหงจะด าเนนการโดยสมาคม บรษท กลม

ของวดหรอแมแตนตบคคลกตาม แตโดยทวไปแลวโรงเรยนอนบาลสวนใหญจะด าเนนการ

โดยคณะผบรหารทองถนเอง (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 186)

คาใชจายในการจดการศกษาปฐมวยเปนความรบผดชอบรวมกนระหวางรฐบาล

เทศบาลและ ผปกครอง โดยรฐใหเงนสนบสนนรอยละ 35 เทศบาลทองถนใหอกประมาณ

รอยละ 50 ทเหลอผปกครองจะเปนผออกเงนโดยรฐบาลจะใหทนเบองตน บวกกบเงนให

กยมในอตราทเทากนทกโรงเรยน ยกเวนโรงเรยนทสรางขนดวยเงนกเคหะสงเคราะห ทนน

จะไมใหแกสถาบนประเภทศนยทเปดสอนไดเตมวน ศนยเหลานจะตองไปขอรบเงนทน

สนบสนนจากทนเพมเตมของรฐบาลแทน

64

คณะกรรมการสาธารณสขและสวสดการแหงชาต จะพจารณาอนมตพรอมทง

จายเงนใหแกโรงเรยนและผทท าหนาทจายเงนคอส านกงานการบรหารการแบงสวนและ

เศรษฐกจแห งชาต (National Office for Administrative Rationalization and Economy)

และเงนทนเพมเตมส าหรบโรงเรยนทเปดสอนไมต ากวาวนละ 5 ชวโมงนน รฐบาลจะเปนผจาย

ใหในอตรารอยละ 25 ตอคน เงนนจะตองผานการอนมตของคณะกรรมการซงจะเปนผ

จายเงนใหโดยโรงเรยนทจะไดรบเงนชวยเหลอนจะตองมการด าเนนการและบคลากรทม

ประสทธภาพทสามารถจดความสะดวกตาง ๆ ใหเหมาะกบความตองการของเดกไดอยาง

ด (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 188)

4. หลกสตร หลกสตรการศกษาปฐมวยของประเทศสวเดนมาจากปรชญา

การศกษาทางการศกษาปฐมวย ซงมพนฐานมาจากทฤษฎการศกษาของ อารโนลกเซล

(Anold Gesell) จอง เพยเจท (Jean Peaget) และอรค อรคสน (Erik Erikson) คอ คร

จะตองเรยนรเกยวกบอตราและขนตอนของพฒนาการเดกทว ๆ ไป และจะใชวธการสอนท

มสวนคลายคลงกบโรงเรยนเดกเลกขององกฤษทเรยกวาวธการสอนแบบคนพบดวยตนเอง

(Discovery Method) จดประสงคในการสอนกเพอกระตนใหเดกเกดความสนใจในสงแวดลอมทงทาง

สงคมและทางกายภาพใหมากขนและในสภาพแวดลอมทปราศจากความกดดนเชนน จะชวยให

เดกไดคนพบและเรยนรเกยวกบโลกของตนเอง

ในหลกสตรการศกษาปฐมวยไมไดเนนการเตรยมเดกอยางเปนเรองเปนราวและม

การเตรยมส าหรบการสอนอยางจรงจงนอยมาก เดก ๆ จะมอสระทจะทดลองคนควาสง

ตาง ๆ ทตนเองสนใจได โดยมผใหญคอยดแลและใหค าแนะน าเมอเดกตองการ เขาจะ

ไดรบการเตรยมตวใหพรอมในทกษะตาง ๆ ทจ าเปนส าหรบการเขารวมในสงคมกบ

เพอนรนราวคราวเดยวกน หรอกบคนอนรอบ ๆ ตวเดก จดมงหมายทส าคญของหลกสตร

กคอ ใหเดกไดมพฒนาการทางดานบคลกภาพ มทศนคตทดตอตนเอง และมอสระเสรท

จะเรยนรในสงตาง ๆ ซงจะเปนวธการชวยพฒนาเดกทงทางสงคม อารมณ รางกาย

และสตปญญา วชาทจดสอนใหแกเดก ไดแก ทกษะการชวยเหลอตนเองการพฒนา

กลามเนอใหญและกลามเนอเลก การเคารพกฎและระเบยบขอหามตาง ๆ ของสงคมและ

ความสามารถในการตดตอสอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ

อาคารทใชในการเรยนจะเปนแบบชนเดยว ซงออกแบบสรางขนเปนพเศษส าหรบ

เดกแตละกลมอาย มเครองเลนและอปกรณการเรยนรไวอ านวยความสะดวกกบเดกดวย

5. บคลากร ในประเทศสวเดนมการตงวทยาลยครอนบาลเปนวทยาลยเอกเทศ

เฉพาะ หลกสตรการศกษาจะเนนหนกไปทางวชาการ ซงจะเปนสวสดการแกเดกปฐมวย

โดยเฉพาะโดยไมเลอกวาเดกนนอยในสภาพใดวทยาลยครอนบาลจงผลตนกศกษาเพอ

65

รบผดชอบทางสวสดการของชมชนเกยวกบเดก ตงแตแรกเกดจนถงอาย 7 ขวบทวประเทศ

ทงในและนอกโรงเรยนรวมทงในสถานเลยงดเดกออนของรฐหรอสมาคมองคการตาง ๆ

ดงนนครอนบาลของสวเดนจงไดรบการอบรมและฝกฝนมาเปนอยางด ครจะผาน

การศกษา 2 - 4 ป จากวทยาลยรฐบาลจะจายเงนเดอนแกครตามวฒ โรงเรยนทเปดสอน

เตมวนจะตองมครใหญและครอนบาลหองละ 2 คน อตราสวนของครตอเดกอายเกน

2 ขวบ จะเปน 1 : 5 ถาเปนเดกทารกอตราสวนจะเปน 1 : 4 และยงถาเปนเดกทจะตอง

ดแลเปนพเศษ อตราสวนกจะยงต าลงอกในกรณทขาดแคลนครอนบาลโรงเรยนกจะตอง

จดหาพยาบาลแผนกเดกมาประจ าการแทน

ส าหรบโรงเรยนทเปดสอนไมเตมวนอตราสวนของครตอเดกจะเปน 1 : 40 ส าหรบ

เดกอาย 5 – 6 ขวบ และ 1 : 30 ส าหรบเดกทอายนอยลงมาอตราสวนส าหรบบางโรงเรยน

ทม การจดแบบสบาย ๆ คอ 1 : 5

สถตการโยกยายสบเปลยนบคลากรมนอยมาก เนองจากครสตรมสทธพกคลอด

บตรไดนานถง 6 เดอน จงไมมความจ าเปนจะตองลาออกเพอเลยงดบตรทเพงคลอด คร

สวนใหญจะมอายเฉลยประมาณ 20 ป (Muecller 1971 อางในส านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต. 2534 : 186)

ส าหรบในสถานเลยงเดกแบบครอบครวจะมมารดาท างานในการชวยดแลเดก

มารดาเหลานจะตองผานการฝกอบรมเกยวกบการอบรมเลยงดเดกเปนเวลา 90 ชวโมง

นอกจากนจะตองรวมสมมนาครและผปกครองและรวมประชมเกยวกบการเลยงดเดก เพอ

จะไดมความรและประสบการณเพมมากขนดวย

สถานเลยงเดกหรอศนยเลยงเดกจะมคณะท างานทประกอบไปดวยผอ านวยการ

หรอครใหญ ครอนบาล พยาบาล คนครว และภารโรง

การศกษาปฐมวยในอเมรกา

ประเทศสหรฐอเมรกาเปนประเทศหนงในทวปอเมรกาเหนอ ซงมความเจรญทง

ทางดานเศรษฐกจ วทยาศาสตร เทคโนโลย และการศกษาเปนอยางมาก ประเทศนจดได

วาเปนประเทศผน าทส าคญของโลกดงนนจงนาสนใจทจะศกษาการจดการศกษาใน

ประเทศนโดยมรายละเอยดดงน

1. ประวตการศกษาปฐมวยในสหรฐอเมรกา

การจดการศกษาปฐมวยในประเทศสหรฐอเมรกานนประกอบดวยแนวความคดท

หลากหลายรปแบบ และหลายบคคล จงมรปแบบการจดการศกษาแตละแหงทแตกตางกน

66

ไปซงสามารถแบงวธการจดออกเปน 3 รปแบบใหญ ๆ ดวยกน คอ โรงเรยนอนบาล

(Kindergarten) โรงเรยนเดกเลก (Nursery School) และศนยเลยงเดก (Day Care Center)

ซงแตละรปแบบจะมประวตความเปนมาสรปไดดงน (ประภาพรรณ สวรรณสข. 2539 :

93 – 99 อางองจากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 132 – 135)

1.1 โรงเรยนอนบาล แนวคดเรองการศกษาปฐมวยในสหรฐอเมรกาใน

ระยะแรกไดใชแนวความคดของเฟรอเบลจากประเทศเยอรมน คอ ในป ค.ศ. 1853

นางคารล เชอรซ (Mrs.Carl Schurz) ซงเปนลกศษยของเฟรอเบล ไดจดตงโรงเรยน

อนบาลแหงแรกขนทเมอง วอเตอรทาวน (Watertown) มลรฐ วสคอนซน (Wisconsin) โดย

สอนเปนภาษาเยอรมน สวนโรงเรยนอนบาลแหงแรกในอเมรกาทสอนเปนภาษาองกฤษได

ตงขนในป ค.ศ. 1860 ทเมองบอสตน (Boston) โดยนางสาวอลซาเบท พบอด (Elisabeth

Peabody) และในป ค.ศ. 1873 ซซาน อ โบลว (Susan E.Blow) ไดเปดโรงเรยนอนบาล

ของรฐบาลแหงแรกขนทเมองแซงตลย(St. Louis)แตการศกษาปฐมวยไมคอยไดรบความ

สนใจ จนกระทงอกประมาณ 10 – 20 ปตอมา จงไดมสมาคมการกศลตาง ๆ ตลอดจน

สมาคมผเปนแม ไดเปดโรงเรยนอนบาลขนอกมากมาย จดมงหมายในการเปดโรงเรยน

อนบาลในชวยนน เพอจะชวยเหลอเดกทยากจน เหตนโรงเรยนอนบาลทเปดในเวลานนสวน

ใหญจงเปดในเมองใหญ ๆ ทมคนอพยพมาจากยโรปและท าใหเกดแหลงเสอมโทรมเปน

จ านวนมาก

ตอนตนศตวรรษท 20 การศกษาปฐมวยในประเทศสหรฐอเมรกาเจรญมากและ

นกการศกษาในประเทศสหรฐอเมรกากยอมรบความคดในการจดการศกษาของเฟรอเบล

โดยเชอวาการจดโปรแกรมการศกษาปฐมวยตามแบบของเฟรอเบลนนด าเนนไปในทศทาง

ทเหมาะสมไมมการใชกจกรรมทเฉพาะเจาะจง ตอมาไดมการศกษาถงพฒนาการของเดก

มากขน จากความรท ไดรบจากการศกษาพฒนาการของเดกน เอง จงท าใหการจด

การศกษาของเดกปฐมวยในปจจบนนจดไดเหมาะสมและสอดคลองกบพฒนาการและ

ความตองการของเดก

ขณะทการศกษาปฐมวยในสหรฐอเมรกาก าลงพฒนาไปเรอย ๆ กมนกการศกษาท

ส าคญอกคนหนงคอ จอหน ดวอ (John Dewey, 1859 - 1952) ไดรวบรวมความคดของ

นกการศกษาหลายคน ไดแก โคมนอส รสโซ เปสตาลอสซ และเฟรอเบลมาประยกตใช

ตามความคดของดวอนน เขาเหนวาการศกษาเปนขบวนการของการด าเนนชวตในปจจบน ไมใช

การเตรยมการเพออนาคต โรงเรยนควรท าหนาท เหมอนสงคมเลก ๆ ทจะกอใหเกด

ความรวมมอกน การตดสนใจรวมกนความปรองดองในกจกรรมความเมตตากรณา

การแบงปนกนและการมสวนรวมในกจกรรมการศกษาจ าเปนตองอาศยความรวมมอจาก

67

นกเรยนในการท ากจกรรมตาง ๆ การเรยนรเกดจากประสบการณตรงไมใชจากการอาน

เทานน การจดหลกสตรจะตองเตรยมประสบการณทสม าเสมอและตอเนองกน ครจะตอง

มความรบผดชอบในการเลอกและ รวบรวมประสบการณใหเหมาะสมทสดแกเดก

การปฏรปของการศกษาปฐมวยไดท ามาโดยตลอดชวงป ค.ศ.1920 – 1930 เปน

การน าไปสการศกษาปฐมวยสมยใหม ซงเปนแบบอยางทใชกนในปจจบนน องคประกอบท

น าไปส การเปลยนแปลงในชวงหลงจากป ค.ศ. 1930 นนเปนผลเนองมาจากเศรษฐกจใน

ระหวางป ค.ศ. 1930 – 1940 ซงท าให โรงเรยนอนบาลสวนใหญไมมเงนทน สถานทและ

ไมไดรบความสนใจจากประชาชน อกทงตองแยกออกไปจากสวนหนงของโรงเรยนรฐบาล

จากนนการศกษาปฐมวยไดซบเซาเรอยมาจนกระทงในชวงป ค.ศ. 1950 – 1960 ไดม

การเคลอนไหวโดยทางกรมสขภาพจตใหความสนใจในเรองการฝกฝนนสยแกเดก จงท าให

การศกษาปฐมวยกลบมาสความสนใจอกครงหนง และความสนใจนนไดขยายไปถงการพฒนา

สตปญญาของเดก จงท าใหมการส ารวจหลกสตรการศกษาปฐมวยอกครงหนง อกทงยงม

ทฤษฎทางจตวทยาซงใหการสนบสนนความส าคญของการศกษาปฐมวย เหตนเองทาง

สาธารณสขจงไดใหการสนบสนนเพมขน ท าใหการศกษาปฐมวยแผขยายออกไปในรฐ

ตาง ๆ และกลายเปนสวนหนงของระบบการศกษาของรฐไปจนกระทง ปจจบนน

1.2 โรงเรยนเดกเลก โรงเรยนเดกเลกไดเรมเปดครงแรกในป ค.ศ. 1826 โดย โร

เบรต ด โอเวน (Robert D. Owen) ทนวฮาร โมน (New Harmony) ในรฐอนเดยนาและ

ในชวงป ค.ศ. 1920 ครทเคยท างานกบพนองตระกลแมคมลแลน ซงเปนผกอตงโรงเรยน

เดกเลกในประเทศองกฤษไดยายมาอยทอเมรกา และไดสาธตวธการจดโรงเรยนเดกเลก

แบบองกฤษใหดจงท าใหโรงเรยนเดกเลกเรม เกดขนในอเมรกาโดยในระยะแรกจดท

วทยาลยครแลวจงมหนวยงานอน ๆ จดการศกษาชนเดกเลกเพมขน เชน โรงเรยนเดกเลก

ของคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยโคลมเบย (Merill – Palmer Nursery School) และ

หนวยงานตาง ๆ ในอเมรกาและมหลายโรงเรยนทรบเดกต ากวาอาย 3 ขวบ

ชวงเวลา 10 ป ตอมาโรงเรยนเดกเลกไดขยายออกไปอยางชา ๆ ทวอเมรกาม

หนวยงานหลายหนวยงานจดโรงเรยนเดกเลก ซงแตละแหงนนจดมงหมายในการจดตง

โรงเรยนขนอยกบผใหเงนทนอดหนน เชน มหาวทยาลยจดโรงเรยนเดกเลกขนเพอเปนท

ทดลองวจยอกทงยงเปนแหลงของการฝกหดคร สวนโรงเรยนเดกเลกทจดขนโดยองคกร

สงเคราะหนนมจดมงหมายเพอดแลเดกทมาจากครอบครวทยากจน

ในป ค.ศ.1930 สภาพเศรษฐกจของอเมรกาตกต าทวประเทศ โรงเรยนเดกเลกก

ไดรบผลกระทบเชนเดยวกบโรงเรยนอนบาล โรงเรยนตองยตการจางครเพราะไมมเงนจาง

ท าใหครตกงานเปนจ านวนมากเปนภาระหนกแกรฐบาลเหตนทางรฐบาลจงไดออก

68

พระราชบญญตลดภาวะฉกเฉนโดยรวมกบโครงการจดหางาน มการจดสรางโรงเรยนเดก

เลกขนมากมาย เพอทจะไดท าการจางครทยงไมมงานท า อกทงไดมการจดโปรแกรม

การฝกหดครอยางเรงดวน เพอใหครเหลานนไดมทกษะในการท างานกบเดกเลกได จ านวน

โรงเรยนจงไดเพมเปนจ านวนมาก

หลงจากทชวงภาวะเศรษฐกจตกต าไดผานพนไปแลว กเขาสสมยสงครามโลกครง

ท 2 โรงเรยนเดกเลกทจดขนโดยโครงการจดหางานนนจ าเปนตองยตลงครตกงานมากขน

แตเนองจากวาทางการตองการทหารจ านวนมาก อกทงโรงงานผลตอาวธสงครามตองการ

คนงานเปนจ านวนมาก จงท าใหตองอาศยผหญงมาชวยท างานบางสวนในโรงงาน เปน

เหตท าใหมความตองการทจะใหมส านกงานดแลเดกเปนจ านวนเพมมากขน ภายใต

พระราชบญญตแลนแฮม (Lanham Act) รฐบาลสวนกลางจงไดท าการจดตงบรการสถาน

เลยงเดกขน เพอตอบสนอง ความตองการเดกเลกและแมเดก ซงสถานเลยงเดกนไดจดขน

ในบรเวณของโรงงานผลตอาวธ เพอดแลเดกทแมตองออกไปท างาน

เมอสงครามยตลงโปรแกรมสถานเลยงดเดกไดยตลงเชนกน แตทวาความตองการ

ในเรองสถานเลยงดเดกไมยตตามไปดวยบางแหงจงจ าเปนตองด าเนนการตอไปภายใต

การอดหนนของรฐบาลในแตละรฐหรอทองถนอกทงองคการการกศลตาง ๆ

ในชวงระยะเวลาจาก ป ค.ศ. 1950 – 1960 ผปกครองไดมความรวมมอกนใน

การด าเนนการของโรงเรยนเดกเลก เนองจากผปกครองเหลานนมความตองการทจะใหม

โรงเรยนเดกเลกทดอกทงในราคาทเหมาะสมแลวยงเปนการเพมพนความรใหกบผปกครอง

อกดวย ซงความรวมมอของผปกครองและโรงเรยนเดกเลกนนกคอการใหผปกครองมสวน

รวมในโปรแกรมทจดขนส าหรบเดกเลกโดยจดสถานทส าหรบผใหญไดมการพบปะสงสรรค

อกทงมการอบรมเกยวกบความรทางพฒนาการของเดก การเลยงดเดก และหวขออน ๆ ท

เกยวของกบโปรแกรมเดกเลกนน

โรงเรยนเดกเลกไดพฒนามาอยางชา ๆ และอยภายใตการชวยเหลอของหลาย

หนวยงานดวยกนจนกระทงป ค.ศ. 1965 รฐบาลกลางเรมใหความสนใจเกยวกบการจด

การศกษาปฐมวยใหแกเดกทไมมโอกาสหรอทยากจน จงท าใหรฐบาลเรมมสวนในการจด

โรงเรยนเดกเลกขนตงแตนนเปนตนมา

โรงเรยนเดกเลกในยคตอ ๆ มามพฒนาการทเปลยนแปลงไปบางเปนบางสวน เชน

เปนโปรแกรมทตอบสนองคนมฐานะร ารวยแทนคนมฐานะยากจน เพราะโรงเรยนสวน

ใหญจะตองเลยงตวเองจากเงนคาบ ารงการศกษา จงจ าเปนตองเกบคาเลาเรยนแพง และ

ปรบการจดการศกษาโดยมงใหการศกษาอยางกวาง ๆ โดยเนนการเรยนรเพอทจะพฒนา

69

สตปญญาของเดก แตอยางไรกตามกยงมโปรแกรมส าหรบเดกยากจน โดยเฉพาะเดก

ผวด าคอโปรแกรมเฮดสตารท (Head Start Program)

1.3 ศนยเลยงเดก จดมงหมายของการจดศนยเลยงเดกนนเพอทจะท าการดแลเดก

ทแมตองออกไปท างานมากกวาทจะใหการศกษาแกเดก ศนยเลยงเดกเปดครงแรกในเมอง

นวยอรค ในป ค.ศ.1854 ทโรงพยาบาลเดกของเมองนวยอรค

การจดตงศนยเลยงเดกขนนน เปนผลเนองมาจากการปฏวตอตสาหกรรม โดยท

โรงงานตองจางผหญงเปนจ านวนมากเพอไปท างาน เปนเหตท าใหเดกเปนจ านวนมากไมได

รบการเลยงด ดงนนความตองการทจะใหมศนยเลยงเดกจงมมากขน โดยเฉพาะในชวง

เวลาทแมตองไปท างาน และศนยเลยงเดกเหลาน มกจะท าหนาทบรการใหแกคนทฐานะยากจน

มากกวาคนทมฐานะปานกลาง หรอร ารวย ซงคนเหลานมกจะจางคนใชไวดแลลกหลานของ

ตนทบานอยแลว

ในชวงปลายศตวรรษท 19 ศนยเลยงเดกในอเมรกาไดจดขนทบาน หรอจดโดย

องคการการกศลตาง ๆ เพอชวยเหลอเดกทอพยพจากทอน หรอแมทตองท างาน บางศนย

ไดมการจดกจกรรมตามแบบของเฟรอเบลใหแกเดกแตโดยปกตแลวศนยเลยงเดกจะท า

การปอนอาหาร ท าความสะอาด และดแลความปลอดภยใหแกเดก คนในสมยนนมกจะนก

ถงศนยเลยงเดกในลกษณะทมเตยงเหลกวางยาวเปนแถวและอยกนอยางแออดไมมทเหลอ

พอใหวงเลนหรอใหท ากจกรรมการศกษาได มผหญงทมอายมากคอยดแลและท าอาหาร

ใหแกเดก ศนยเลยงเดกนนจะรบเดกตงแตแรกเกดจนถงวยกอนเขาเรยน แตทวาเดกในวย

3 – 4 ขวบนนจะเขามาอยในศนยเลยงเดกได จะตองผานการฝกการเขาหองน ามาแลว จง

จะยอมรบใหเขาอยในศนยเลยงเดกได

ในชวงป ค.ศ.1920 ศนยเลยงเดกจดเปนบรการทส าคญส าหรบแมทยากจนและ

ตองไปท างานและการบรการของศนยเลยงเดกนท าใหพอแมไดมโอกาสออกไปท างาน

ตอมาในชวงป ค .ศ . 1940 – 1960 ศนย เลยงเดกไดลดจ านวนลงยกเวนในระหวาง

สงครามโลกครงท 2 ศนยเลยงเดกในอเมรกาไดเพมขนเพราะพระราชบญญตแลนแฮม

(Lanham) ป ค.ศ. 1941 ไดอนมตเงนของรฐสวนหนงมาชวยดแลเดกในชมชนทไดรบผลมา

จากสงครามไดมการเพมเครองมอตาง ๆ ตลอดจนจางผหญงมาดแล ซงท าใหศนยเลยง

เดกบางศนยมคณภาพสงมาก ไดมการฝกผท างานในศนยอกทงเตรยมเครองไมเครองมอท

เหมาะสมอกทงบางศนยเปดถงวนละ 24 ชวโมงเพอคอยบรการตามเวลาทแมตองท างาน

ในป ค.ศ. 1946 สงครามยตลง พระราชบญญตแลนแฮมไดยกเลกไป การสนบสนน

ศนยเลยงเดก ไดยตลงเชนกนแตบางศนยกยงคงท าการเปดอยภายใตการสนบสนนจากรฐ

และองคการการกศลตาง ๆ ขณะเดยวกนไดมอกหลายศนยทตองท าการปดตวลง และท

70

ยงเปดอยกเปดในขอบเขตทจ ากดและเปดเพอชวยเหลอครอบครวทยากจนซงไมสามารถ

จะดแลลกของตนได

ในชวงทศวรรษทผานมาความตองการในเรองของศนยเลยงเดกไดเพมขนอยาง

มาก โดยเฉพาะผหญงจ าเปนทจะตองท างานหาเงนชวยเหลอครอบครวทมฐานะปานกลาง

และต า มความตองการทจะใหมศนยเลยงเดกทมคณภาพ เนองจากวาการไมมศนยเลยง

เดกนนเปนสงทกระทบกระเทอนตอหนาทการงานของตนเปนอยางมาก จนท าใหตองน าลก

ไปฝากเพอนบานไว เนองจากศนยเลยงเดกทมอยนนมนอยมากหรอไมกมคาใชจายสง

จนเกนไป คนสวนใหญจงตองการจะใหรฐบาลเขามาชวยเหลอและบางสวนมความคดเหน

วาศนยเลยงเดกนนควรจะมมากกวาน สวนคณภาพของศนยนนไมส าคญ ตอมาในราว ๆ ป

ค.ศ. 1965 ความตองการในเรองของศนยเลยงเดกไดเพมขนส าหรบผหญงทท างานและไม

ท างานเพราะเขาเหลานนคดวาเปนบรการทควรจะตองมใหแกแมทตองท างานหรอ

อยากจะท างาน

2. หลกการและรปแบบการจดการศกษาปฐมวย

ประเทศสหรฐอเมรกาถอวาเดกเปนทรพยากรทมความส าคญสงสดเพราะเดก ๆ

คออนาคตของชาต การหลอหลอมในชวงปแรก ๆ ของชวตเดกเปนความรบผดชอบของ

สงคมและนโยบายทางสงคมในป ค.ศ.1962 พระราชบญญตประกนสงคมไดอนมตให

การสนบสนนทางดานการเงนแกสถานเลยงเดกรฐบาลไดเขามามสวนในการชวยเหลอ

สนบสนนในระยะยาวและในปจจบนอเมรกาไดก าหนดวสยท ศนทางการศกษาไวใน

กฎหมาย ชอ ว า “Goal 2000 : Educate American Act” ซ งม ก ารก าหนด เป าหมาย

การศกษาของชาตเปน 8 เรองใหญ ๆ โดยมสวนทเกยวของกบการศกษาปฐมวยกคอ

เปาหมายขอท 1ในเรองความพรอมทจะเรยน (School Readiness) ซงระบวา “ในป ค.ศ.

2000 เดกทกคนในอเมรกาเมอมาเขาโรงเรยนพรอมทจะเรยนได” (กมล สดประเสรฐ

และ สนทร สนนทชย. 2540 : 11) จดประสงคของ เปาหมายขอนเพอให

1. เดกทกคนไดเขาสโครงการการศกษากอนวยประถมศกษาทมคณภาพสงและ

เหมาะสมในเชงพฒนาการทจะเตรยมเดกเขาสโรงเรยน

2. พอแมของเดกทกคนในสหรฐจะตองเปนครคนแรกของลก และอทศเวลาแตใน

ละวนเพอชวยลกนอยใหไดเรยน และพอแมตองเขารบการฝกอบรมและสนบสนนตามทตน

ตองการและ

3. มการจดระบบสขอนามยกอนคลอด ซงท าใหจ านวนเดกทารกแรกเกดทน าหนก

นอยนน มอตราลดลงเดกจะไดรบโภชนาการประสบการณในกจกรรมกายภาพ และ

71

การระวงรกษาสขภาพทจ าเปนเขาเรยนดวยรางกายและจตใจทสมบรณกระฉบกระเฉงท

จะเรยนร

ส าหรบรปแบบการจดการศกษานนประเทศสหรฐอเมรกามรปแบบการจด

การศกษาปฐมวย 3 รปแบบใหญ ๆ คอ

1. โรงเรยนอนบาล ในชวงแรก ๆ จะรบเดกในชวงอาย 3 – 7 ป ตอมาในศตวรรษ

ท 20 ไดจ ากดอายใหแคบลงก าหนดใหรบเดก 4 – 5 ขวบ สวนใหญจะรบเลยงเดกเพยง

ครงวน โดยมตารางเวลาเรยนประมาณ 2 ชวโมง หรอ 2 ชวโมงครง แตมบางแหงท

ตางออกไปมการเรยนเตมวนตงแตเวลา 08.20 – 15.30 น.

2. โรงเรยนเดกเลกจดตงขนโดยมพนฐานทจะเลยงดเดกทงหลายใหมพฒนาการ

ทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคมทดและสมบรณ โดยรบเดกวย 3 – 4 ป

3. ศนยเลยงเดก หรอสถานรบเลยงเดกจดขนเพอใหการดแลเดกทแมจะตอง

ออกไปท างานมากกวาทจะมงใหการศกษาแกเดก ศนยเลยงเดกหรอสถานรบเลยงเดกจะ

แบงออกเปน 3 แบบใหญ ๆ คอ สถานรบเลยงเดกตามบาน สถานรบเลยงเดกแบบ

ครอบครว และศนยดแลเดก นอกจากนยงมสถานรบเลยงเดกยอย ๆ อกหลายแบบ แต

หลกการและวธปฏบตกจะคลายคลงกนแบบใดแบบหนงใน 3 แบบ ทกลาวมามลกษณะ

การด าเนนงานสรปไดดงน (ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. 2534 : 141 – 143)

3.1 สถานรบเลยงเดกในบานจะจดใหเดกไดอยในบรรยากาศทคนเคยเหมอน

บานตนเอง ไดท ากจกรรมตาง ๆ ทก าหนดไวเชนเดยวกบทเคยท าทบาน ผดแลเดกจะท า

หนาทในการท าความสะอาด ท าอาหาร และงานบานอน ๆ รวมทงรบผดชอบดแลเดก ๆ

ดวย เดก ๆ จะไดเรยนรในสงทเปนประโยชนและไดรบการเลยงดแบบทอยบานเดกจงไม

คอยไดรบประสบการณในดานตาง ๆ เทาทควร และไมคอยไดมโอกาสปฏสมพนธกบ

เพอน

3.2 สถานรบเลยงเดกแบบครอบครว จะรบเดกอายตางกน (คละอาย) เดก ๆ ม

โอกาสเลนกบเพอนๆ และผปกครองสามารถเลอกผดแลทมความคดเหนเกยวกบ การ

เลยงดอบรมเดกทเหมอนหรอใกลเคยงกบตนเองได เพราะสถานรบเลยงเดกในลกษณะนม

ใหเลอกมากแตสถานรบเลยงเดกเหลานไมคอยจะไดรบความชวยเหลอจากผช านาญการท

จะชวยใหโปรแกรมการเลยงดมประสทธภาพ และบางแหงกไมคอยมนคงนก เพราะ

บางครงผดแลกปดกจการโดยไมแจงลวงหนา

3.3 ศนยดแลเดก จะมตารางเวลาการดแลทแนนอน สถานทท าการศนยมความ

มนคงโปรแกรมสนบสนนความส าคญของกลมและประสบการณการเรยนรของเดกเปน

โปรแกรมทไดรบอนญาตถกตองมใบรบรองและคณะทท างานเปนมออาชพแตบรรยากาศ

72

ของศนยไมมบรรยากาศอบอนเหมอนบานบางครงอาจมการดแลเดกอยางเขมงวด

ผปกครองไมสามารถเลอกผดแลเดกทมความเหนตรงกนในเรองแนวทางการอบรมดแล

เดกได และบางครงตารางเวลาของศนยกไมสอดคลองกบตารางการท างานของผปกครอง

3. หลกสตร

หลกสตรการศกษาปฐมวยในประเทศสหรฐอเมรกานน มมากมายหลายแบบ

ดวยกนนบตงแตการจดโปรแกรมเพอดแลเดกไปจนถงโปรแกรมการเลยงดเพอการสงเสรม

พฒนาการของเดกมทงหลกสตรทมโครงสรางทแนนอนและหลกสตรทไมมโครงสรางเลย

ซงปจจบนนไดมการทดลองการใชรปแบบการศกษาปฐมวยอยมากมายกยงคงหาขอสรป

ไมได

เนองจากมแนวคดในการจดหลกสตรมากมายอกทงในแตละรฐนนกมหลกสตรท

แตกตางกนออกไป จงเปนการยากทจะกลาวถงหลกสตรใดหลกสตรหนงโดยเฉพาะแต

อยางไรกตามทกหลกสตรตองมสวนส าคญทชวยใหการเรยนรตามจดมงหมายเปนไปอยาง

มประสทธภาพโดยการจดเตรยมสถานทตาง ๆ ไวส าหรบกจกรรมทจ าเปนในหลกสตร

กจกรรมทเดกท าในพนทตาง ๆ จะชวยพฒนาเดกทงทางดานรางกาย อารมณ

และสตปญญา เดก ๆ ไมเบอทจะเลนหรอกจกรรมทก ๆ วน พนทตาง ๆ เหลานอาจจะ

ปรบเปลยนไดตามวตถประสงคและขนาดของกลม และใชไดทงในการเลนอสระของเดก

หรอการท ากจกรรมตามทก าหนดไว หลกสตรจะตองไมจ ากดขอบเขตส าหรบพนทเหลาน

และสงส าคญกคอจะตองยดหยนและปรบใหเหมาะสมได ซงพนทแตละสวนจะมการจด

เตรยมเพอใหเดกเกดการเรยนรโดยมพนทหลกทควรจดดงน (ส านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต. 2534 : 149 – 151)

3.1 พนทหองสมดพนทสวนนจะสงเสรมใหเดกมพฒนาการทางภาษาโดยใชนทาน

หนงสอและการเลนเงยบ ๆ โดยจดมมใหเดกไดฟงนทานไดอยางสบาย ๆ

3.2 พนทศลปะ เปนพนททมการกจกรรมหลากหลาย เชน การวาดภาพ การตด

ปะ การปนดน การปนดนน ามน การระบายส การท าหนจากการตดปะกระดาษ ฯลฯ

กจกรรมเหลานอาจจะท าพรอม ๆ กนแลวแตความสนใจหรอจะท ากจกรรมเดยวทเดก

สนใจใหท าพรอม ๆ ทงกลม โดยครจะตองพยายามสรางบรรยากาศใหอบอนเปนมตร และ

สงเสรมใหเดกกลาพดกลาแสดงออกเกยวกบผลงานศลปะของตนเองจะชวยใหเดกได

แสดงความคดและระบายความรสกของตนออกมาได

3.3 พนทส าหรบเลนมมบาน พนทสวนนจะชวยใหเดกรสกปลอดภยทจะแสดง

บทบาทสมมตตาง ๆ ทเดกเคยพบหรอคนเคยเดกสามารถแสดงออกและเปนตวของตวเอง

73

ไดอยางเตมทการจดพนทสวนน สวนใหญจะจดลกษณะเปนหองครวหรอหองนอนเพราะ

เปนททเดกรจกดและการจดกท าไดงาย

3.4 พนทส าหรบเลนไมบลอกพนทส าหรบเลนไมบลอกนจะใชสอนความคด

รวบยอดของตวเลขและความคดรวบยอดทางคณตศาสตรงายๆ ไดเปนอยางดเดกจะได

ประโยชนเกยวกบการพดแสดงความคดเหนและการเรยนรค าศพทใหม ๆ เชนเกยวกบ

ขนาด รปราง รปทรงตาง ๆ เปนตน

3.5 พนทเลนเกม เปนพนทจดกจกรรมทจะชวยสงเสรมพฒนาการทางภาษาทกษะ

ในการสงเกต ใชสมาธ ฝกความคดรวบยอดทางคณตศาสตร และเหตผลทางนามธรรม

นอกเหนอจากพนทหลกทง 5 ทกลาวมาน ยงมพนทอน ๆ ทส าคญแตไมจ าเปน

ตองจดอยางถาวรในหองเรยนซงพนทเหลาน ไดแก พนทเลนน า พนทเลนทราย พนทเลน

ชางไมพนทส าหรบกจกรรมพฒนากลามเนอใหญ และพนทเลนกลางแจง การจดกจกรรม

ตาง ๆ ของพนทเหลานกยงสามารถจดรวมไปกบกจกรรรมในพนทหลกทง 5 ไดอกดวย

4. หนวยงานทรบผดชอบ

ประภาพรรณ สวรรณสข. (2539 : 99) ไดกลาวถงระบบการจดการศกษาของ

ประเทศสหรฐอเมรกาวา เปนระบบกระจายอ านาจ จงท าใหมหนวยงานเปนจ านวนมากท

รวมรบผดชอบในการจดการศกษาปฐมวยนบตงแตการเลอกสถานทสรางโรงเรยนจนถง

การจดโปรแกรมการศกษาในโรงเรยนหนวยงานทรบผดชอบจงมหลายหนวยงานแบงตาม

ภาระทรบผดชอบสรปไดดงน

4.1 ก าหนดเขตโรงเรยนในการสรางโรงเรยนจะตองมการเลอกสถานทและก าหนด

เขตโรงเรยนขนเสยกอน โดยทโรงเรยนนนจะตองไมอยในเขตทมเสยงรบกวนและจอแจ

หนวยงานทจะก าหนดเขตโรงเรยนนน ไดแก คณะกรรมการก าหนดเขตของเมอง

4.2 อาคารโรงเรยน ในการกอสรางอาคารของโรงเรยนนนจะตองไดรบอนญาต

จากแผนกอาคารของทองถนหรอของรฐเสยกอนจงจะสรางได

4.3 กระทรวงสาธารณสขแหงรฐ จะเปนผรบผดชอบในการตรวจสภาพของ

โรงเรยนในเรองของความปลอดภยและสขภาพของเดก

4.4 การออกใบอนญาตใหเปดโรงเรยน ในการเปดโรงเรยนนนจะตองขอใบอนญาต

จากหนวยงานของรฐเสยกอน ซงหนวยงานของรฐนนอาจ ไดแก แผนกบรการสงคมของรฐ

แผนกการศกษาของรฐ แผนการสาธารณสขแหงรฐ หรอแผนกการสงเคราะหเดก เปนตน

ซงขนอยกบแตละรฐ หนวยงานของรฐนจะเปนผก าหนดวาโรงเรยนแตละโรงเรยนนนควร

จะรบนกเรยนไดสกกคนถอมาตรฐานจากพนทในอาคารนนควรจะตองมประมาณ 35

ตารางฟต และพนทนอกอาคารจะตองมอยางนอย 75 ตารางฟตตอนกเรยน 1 คน ในบาง

74

รฐใบอนญาตนอาจจะรวมทงอตราสวนระหวางครและนกเรยน อกทงคณสมบตของครอก

ดวย

4.5 ในการจดรถรบสงนกเรยนนน โรงเรยนจะตองไดรบอนญาตจากแผนก

การขนสงของรฐเสยกอนจงจะจดหาได

4.6 คณสมบตของบคลากรในโรงเรยน จะถกก าหนดโดยกระทรวงศกษาธการแหง

รฐซงในแตละรฐจะก าหนดคณสมบตทแตกตางกนออกไปแตมกจะใกลเคยงกน

4.7 ในการจดโปรแกรมและหลกสตรการศกษาปฐมวย ผรบผดชอบอาจ ไดแก

หนวยการศกษาของรฐบาลกลาง กระทรวงศกษาธการแหงรฐหรอคณะกรรมการ

การศกษาทองถนทงนขนอยกบวาโรงเรยน นน ๆ ไดรบเงนอดหนนจากใครถาโรงเรยนนน

รบเงนอดหนนจากรฐบาลสวนกลางโปรแกรมและหลกสตรจะตองเปนไปตามความตองการ

ของรฐบาลสวนกลางเนองจากคนอเมรกนสวนใหญเปนคนรกความอสระ ดงนนการศกษา

สวนใหญจงจดโดยคณะกรรมการศกษาทองถนเปนหลกโดยอาศยหลกเกณฑอยางกวาง ๆ

จากกระทรวงศกษาธการแหงรฐ สวนโรงเรยนเอกชนนนมอสระในการจดโปรแกรมและ

หลกสตรไดตามตองการ แตกจะตองอยภายใตการแนะน าของกระทรวง ศกษาธการ

แหงรฐ

ในปจจบนสหรฐอเมรกาไดตง “คณะทปรกษาเปาหมายการศกษาแหงชาต” ขน

เพอใหค าแนะน าแกประธานาธบด รฐมนตร และรฐสภาพ เรยกยอ ๆ วา Goal Panel ใน

ดานการศกษาของเดกเลกนนตามปกตคณะทปรกษา (Goal Panel) จะสนบสนนคณะ

ท างาน ดานความพรอมในการเขาเรยนของเดก เพอปรบปรงวธประเมนความพรอมใน

การเขาเรยน ทจะน าไปสทางเลอกใหมในการประเมนความพรอมของเดกทใชอยในปจจบน

โดยทกลมคณะท างานจะมการพฒนารปแบบการพฒนาความพรอมทจะน าไปส

ความตองการดานการพฒนาเดก เสนอขอชแนะตดตามประเมนเดกเลกและรายงานเพอ

ปรบปรงนโยบายและการปฏบตงาน

5. บคลากร

คณสมบตของบคลากรในโรงเรยนอนบาลในประเทศสหรฐอเมรกานนจดไดวาม

มาตรฐานมาก เพราะอยางนอยบคลากรเหลานน จะตองผานการฝกฝนมาจากสถาบนท

ไดรบการยอมรบในแตละรฐแลว ซงคณสมบตของบคลากรแตละประเภทจะมลกษณะดงน

5.1 ผอ านวยการ จะตองไดรบการศกษาอยางนอยขนอนปรญญาจนถงปรญญา

เอกจากวทยาลยหรอมหาวทยาลยทไดรบการยอมรบในสาขาการศกษาเดกปฐมวย จะตอง

มอายไมต ากวา 21 ป มประสบการณในการสอนในโรงเรยนเดกปฐมวยเปนเวลา 1 – 4 ป

และเรยนเกยวกบการบรหารการศกษาไมนอยกวา 3 หนวยกต

75

5.2 คร ตองไดรบการศกษาตงแตระดบอนปรญญาจากวทยาลยชมชนหรอ

วทยาลย หลกสตร 2 ป จนถงระดบปรญญาตร โท เอก ในมหาวทยาลยหรอวทยาลยซง

เปนสถาบนทไดรบการยอมรบ หรออาจจะไดรบประกาศนยบตรการสอนจากคณะ

กรรมการการศกษาแหงรฐ โดยครจะตองมอายไมต ากวา 18 ป และมประสบการณใน

การสอนมาแลวอยางนอย 3 ชวโมงตอวน เปนเวลา 100 ชวโมง ภายใตการแนะน าของ

ผเชยวชาญ และหลกสตรทเรยนจะตองเรยนในวชาการศกษาทเกยวของกบเดกปฐมวย

อยางนอย 12 หนวยกต

ครทสอนในโรงเรยนอนบาลนนมกจะมคณสมบตสงกวาครทสอนในโรงเรยนเดก

เลกและในศนยเลยงเดก ทเปนเชนนเพราะวาโรงเรยนอนบาลนนสวนใหญเปนของรฐ

ดงนนการรบครจงตองมขอก าหนดมากมายไมนอยกวาการเปนครในโรงเรยนประถมศกษา

สวนโรงเรยนเดกเลกนนมกจะเปนของเอกชนหรอองคการตาง ๆ เสยมากกวา จงท าให

การรบครเขามาท างานไมเขมงวดเหมอนกบโรงเรยนของรฐ โดยทครเหลานไมจ าเปน

จะตองมประกาศนยบตรการสอน แตทวาจะตองมการศกษาและประสบการณตาม

มาตรฐานทหนวยงานตาง ๆ ของรฐหรอเอกชนตงไว คออยางนอยทสดจะตองไดรบการ

ยอมรบจากหนวยงานทเกยวของ

5.3 ผ ชวยคร ตองไดรบประกาศนยบตรการส าเรจวชาท เรยนจากวทยาลย

มหาวทยาลย สมาคมวชาชพ สมาคมของรฐของโรงเรยน ของเขตการศกษา หรอของ

ทองถนเปนตน จนถงไดรบอนปรญญาจากวทยาลยชมชนหรอวทยาลยหลกสตร 2 ป

โดยมคณสมบตอน ๆ เหมอนกบคร

ในปจจบนสหรฐอเมรกาไดใหความส าคญกบการพฒนาบคลากรทางการศกษา

ปฐมวยเปนอยางมาก เพราะตามกฎหมาย “Goal 2000 : Educate American Act” ไดม

การก าหนดเปาหมาย เกยวกบศกษาของครและการพฒนาอาชพครไวเปนเปาหมายขอท

4 ทระบวา “ในป ค.ศ. 2000 คณะครผสอนของชาตจะเขาโครงการปรบปรงทกษะ

วชาชพอยางตอเนอง มโอกาสไดรบความรและทกษะทจ าเปนตอการสอนและเตรยม

นกเรยนอเมรกนทงหมดเขาสครสตศตวรรษหนา” โดยมการจดกจกรรมพฒนาวชาชพ

ส าหรบครและผบรหารโรงเรยนอยางกวางขวาง (กมล สดประเสรฐ. และสนทร สนนทชย.

2540)

76

บทสรป

ทวปยโรปเปนแหลงก าเนดแนวคดเกยวกบการศกษาปฐมวยตงแตศตวรรษท 17

เปนตนมา ประเทศในแถบทวปยโรป เชน องกฤษ และสวเดน เหนความส าคญของการจด

การศกษาปฐมวย จงพยายามพฒนาการจดการศกษาในระดบนจนไดรบการยอมรบวาจด

การศกษาในระดบนไดอยางม ประสทธภาพ สวนประเทศสหรฐอเมรกาเปนประเทศหนงใน

ทวปอเมรกาเหนอซงไดรบการยอมรบวามความเจรญในทก ๆ ดาน โดยเฉพาะทางดาน

การศกษา การจดการศกษาปฐมวยในอเมรกาไดมการพฒนาแนวคดและวธการจด

การศกษาจนไดรบการยอมรบวาจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพเชนเดยวกบการจด

การศกษาปฐมวยในยโรป ปรชญาแนวคดการจดการศกษาของแตละประเทศมจดเดน และ

มความแตกตางกน แตทกประเทศเนนการพฒนาเดกปฐมวยใหเตมศกยภาพ และมรปแบบ

แนวทางการจดการศกษาปฐมวยในยโรปและอเมรกามรปแบบการจดทคลายคลงกน 3

รปแบบ ไดแก สถานรบเลยงเดก โรงเรยนเดกเลก และโรงเรยนอนบาล นอกจากนการจด

การศกษาระดบนยงมการจดบคลากรทเกยวของเพอดแลและคอยใหความชวยเหลอเดก

และยงสนบสนนการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากขนไดแก ผอ านวยการ คร

ผชวยคร พยาบาล คนครว และนกการภารโรง เปนตน บคลากรทกคนจะท างานรวมกน

เพอการชวยเหลอและพฒนาเดกปฐมวย ซงเปนทรพยากรทมความส าคญตอประเทศชาต

ในการจดการศกษาในระดบปฐมวยสงทมความแตกตางกนทชดเจนคอหนวยงานทท า

หนาทรบผดชอบในการจดการศกษา และในบางประเทศมหลายหนวยงานทรบผดชอบใน

การจดการศกษารวมกน เชน ประเทศองกฤษ มกระทรวงศกษาธการและแรงงาน กรม

อนามยและสวสดการสงคม และทองถน ประเทศสวเดนมคณะกรรมการสาธารณสขและ

สวสดการแหงชาต เปนผรบผดชอบ ประเทศสหรฐอเมรกามกระทรวงสาธารณสข และ

ทองถน เปนผรบผดชอบในการจดการศกษา ทกประเทศจะสงทสอดคลองกนคอการแบง

ความรบผดชอบของแตละหนวยงานเพอพฒนาเดกปฐมวยใหมศกยภาพตามวยในอนาคต

77

ค าถามทายบท

1. ประเทศองกฤษมรปแบบการจดการศกษาปฐมวยอยางไร

2. หลกสตรการศกษาปฐมวยของประเทศองกฤษมลกษณะอยางไร

3. หนวยงานและบคลากรทรบผดชอบการจดการศกษาปฐมวยในประเทศองกฤษ

มความเหมอนและแตกตางจากประเทศอนอยางไร

4. ประเทศสวเดนมรปแบบการจดการศกษาระดบปฐมวยอยางไร

5. หลกสตรการศกษาปฐมวยของประเทศสวเดนมลกษณะเดนอยางไร

6. บคลากรทางการศกษาปฐมวยมคณลกษณะอยางไร

7. รปแบบการจดการศกษาปฐมวยของสหรฐอเมรกาเปนอยางไร

8. หนวยงานทรบผดชอบการจดการศกษาปฐมวยในอเมรกาเปนอยางไร

9. ใหนกศกษาเปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางในการจดการศกษา

ระดบปฐมวยของประเทศองกฤษกบประเทศสวเดน

10. ใหนกศกษาวเคราะหลกษณะเดนของการจดการศกษาระดบปฐมวยของ

ประเทศสหรฐอเมรกา

11. การจดการศกษาของประเทศยโรปมความเหมอนและแตกตางกบการจด

การศกษาในประเทศไทยอยางไร

12. ทานจะน ารปแบบการจดการศกษาปฐมวยของตางประเทศมาประยกตใชใน

ประเทศไทยไดอยางไร

78

บรรณานกรม

นภเนตร ธรรมบวร. หลกสตรการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ : ส านกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2546

นตยา ประพฤตกจ. การพฒนาเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : โอ เอส พรนตง เฮาส, 2537.

ประภาพรรณ สวรรณศข. การจดสถานศกษาปฐมวย. นนทบร : ส านกพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2535.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. การฝกอบรมครและผเกยวของกบการอบรมเลยงด

เดกปฐมวย. พมพครงท 3. นนทบร : ส านกพมพสโขทยธรรมาธราช, 2539.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. การสรางเสรมประสบการณชวตระดบปฐมวย.

พมพครงท 4. นนทบร : ส านกพมพสโขทยธรรมาธราช, 2538.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. การจดบรการศนยเดกกอนวยเรยน.

กรงเทพฯ : กรมการฝกหดคร, 2526.

ส านกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต. การศกษาปฐมวยเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ :

2534.

สรมา ภญโญอนนตพงษ. หลกสตรการศกษาปฐมวยและแนวปฏบต. กรงเทพฯ : ดวง

กมล, 2538.

ส านกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต. การศกษาปฐมวยเปรยบเทยบ. กรงเทพฯ :

2534.

หรรษา นลวเชยร. ปฐมวยศกษา : หลกสตรและแนวปฏบต. กรงเทพฯ : โอ เอส พรน

ตงเฮาส, 2535.

Brewer,J.A. Introduction to early childhood education ; preschool to

Primary grades. Boston : Allyn an Bacon. 1995.

Broman, B The early years in children education. Boston : Houghton Mifflin, 1982.

Cleave, S. and Brown, S. Early to school : Four year olds in infant class

London. New York : NFER/Routledge’

Frost.J.L. Early childhood rediscovered. New York : Holt Rinehart & Winstone,

1977.

Todd, V.E. & Hefferman, H. The Years before-school. New York : Mcmillan.

Jackman, H.L. Early childhood education curriculum : A child’s conection to

the worlds. Albany : Delmar publishers, 1997.