I

14

1st.

No

INSO

4427-4

Edition

ov.2012

يت ت

P

Iranian

يبرا يارتحت يششيرآالت

Plastics –and fo

pres

ايرانIslami

رد ايران

n National S

لوله گذ يب و زهكش

:4سمت

–Piping or drainassure —

Pa

ICS:23

ي اسالمي اic Republic

لي استاندارStandardiz

يها مانهفاضالب ،

PE(- قس

systems age and sPolyethy

art 4: Va

.060.01;9

جمهوريc of Iran

سازمان ملzation Orga

سام – هايرسانآب( لنيات ي

for wateseweragylene (P

alves

91.140.6

anization

ك هيالستيربردها

يپل – شار

er supple under

PE) —

60

پالكارفشا

ly,

د ملي ايران14427

پ اول 1391ن

استاندارد4-7

چاپآبان

ب

به نام خدا

سازمان ملي استاندارد ايران با آشنايي

و اسـتاندارد مؤسسـة مقـررات و قـوانين اصـالح قـانون 3مـادة يـك بند موجب به ايران صنعتي تحقيقات و استاندارد مؤسسةاي اسـتاندارده نشـر و تدوين تعيين، وظيفه كه است كشور رسمي مرجع تنها 1371 ماه بهمن مصوب ايران، صنعتي تحقيقات

.دارد عهده به را ايران) رسمي(ملي

بـه 29/6/90نام موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به موجب يكصد و پنجاه و دومين جلسه شوراي عالي اداري مـورخ . جهت اجرا ابالغ شده است 24/7/90مورخ 35838/206سازمان ملي استاندارد ايران تغيير و طي نامه شماره

مؤسسـات و مراكز نظران صاحب ،كارشناسان سازمان از مركب فني هاي كميسيون در مختلف هاي حوزه در ندارداستا تدوينتوليـدي، به شرايط توجه با و ملي مصالح با همگام وكوششي شود مي انجام مرتبط و آگاه اقتصادي و توليدي پژوهشي، علمي،كننـدگان، مصـرف توليدكننـدگان، شـامل نفـع، و حـق صـاحبان منصـفانة و آگاهانـه مشـاركت از كـه است تجاري و فناوري

نـويس پيش .شود مي حاصل دولتي غير و دولتي هاي سازمان نهادها، تخصصي، و علمي مراكز كنندگان، وارد و صادركنندگاناز سپـ و شـود مـي ارسـال مربـوط فنـي هاي كميسيون اعضاي و نفع ذي مراجع به نظرخواهي براي ايران ملي استانداردهاي

ايـران )رسمي(ملي استاندارد عنوان به تصويب صورت در و طرح رشته آن با مرتبط ملي كميتة در پيشنهادها و نظرها دريافت .شود مي منتشر و چاپكننـد مي تهيه شده تعيين ضوابط رعايت با نيز صالح ذي و مند عالقه هاي سازمان و مؤسسات كه استانداردهايي نويس پيش

بـدين ترتيـب، .شـود مـي منتشـر و چـاپ ايـران ملـي اسـتاندارد عنـوان به تصويب، درصورت و بررسي و طرح ملي دركميتةملـي كميتـة در و تـدوين 5 شـمارة ايـران ملي استاندارد در شده نوشته مفاد اساس بر كه شوند مي تلقي ملي استانداردهايي

.باشد رسيده تصويب به دهدمي سازمان ملي استاندارد ايران تشكيل مربوط كه استانداردالمللـي الكتروتكنيـك بـين كميسـيون ، 1(ISO)اسـتاندارد المللـي بـين سازمان اصلي اعضاي از ايران سازمان ملي استاندارد

2(IEC) 3 قانوني شناسي اندازه المللي بين سازمان و(OIML) كـدكس غـذايي كميسـيون 4رابـط تنهـا بـه عنـوان و است 5(CAC) خـاص هـاي نيازمنـدي و كلي شرايط به توجه ضمن ايران ملي استانداردهاي تدوين در .كند مي فعاليت كشور در

.شودمي گيريبهره المللي بين استانداردهاي و جهان صنعتي و فني علمي، پيشرفت هاي آخرين از كشور ، كننـدگان، حفـظ مصـرف از يـت حما بـراي قـانون، در شده بيني پيش موازين رعايت با تواند سازمان ملي استاندارد ايران مي

از اجراي بعضي اقتصادي، و محيطي زيست مالحظات و محصوالت كيفيت از اطمينان حصول عمومي، و فردي ايمني و سالمت

اسـتاندارد، اجبـاري عالي شوراي تصويب با وارداتي، اقالم يا/و كشور داخل توليدي محصوالت براي را ايران ملي استانداردهاي

و صـادراتي كاالهـاي اسـتاندارد اجـراي كشـور، محصـوالت براي المللي بين بازارهاي حفظ منظور به تواند مي سازمان . نمايد فعال مؤسسات و سازمان ها خدمات از كنندگان استفاده به بخشيدن اطمينان براي همچنين . نمايد اجباري را آن بنديدرجه

آزمايشـگاه محيطي،زيست مديريت و كيفيت مديريت هاي سيستم صدورگواهي و مميزي بازرسي، آموزش، مشاوره، در زمينة

اسـاس بـر را مؤسسات و ها سازمان گونه اين سازمان ملي استاندارد ايران سنجش، وسايل )واسنجي(كاليبراسيون و مراكز ها

بر و اعطا ها آن به حيتصال تأييد گواهينامة الزم، شرايط احراز صورت در و كند مي ارزيابي ايران تأييد صالحيت نظام ضوابط

فلـزات عيـار تعيـين سنجش، وسايل )واسنجي(كاليبراسيون يكاها، المللي بين دستگاه ترويج .كند نظارت مي آن ها عملكرد

.است سازمان اين وظايف ديگر از ايران ملي استانداردهاي سطح ارتقاي براي تحقيقات كاربردي انجام و گرانبها

1- International Organization for Standardization 2 - International Electrotechnical Commission 3- International Organization of Legal Metrology (Organisation Internationale de Metrologie Legale) 4 - Contact point 5 - Codex Alimentarius Commission

ج

استانداردتدوين يون فنيسيكمتحت فشار يفاضالب و زهكش ،يكاربردهاي آبرسان يبرا يلوله گذار يها سامانه –ك ها يپالست «

» شيرآالت: 4قسمت - )PE( لنيات يپل –

: سيرئ

يا نمايندگي/ سمت و

معصومي، محسن )دكتراي مهندسي پليمر(

ISIRI TC 138رئيس كميته فني متناظر

:ريدب

كريمي، عليرضا )ليسانس مهندسي شيمي(

تحقيقات صنعتي استاندارد و كل اداره استان تهران

)اسامي به ترتيب حروف الفبا: (اعضاء

احمدي، زاهد

)دكتراي مهندسي پليمر(

دانشگاه صنعتي اميركبير

رضاامير ، احمدي مطلق )عمرانمهندسي فوق ليسانس(

وزارت نيرو

اميني، محمد )فوق ليسانس مهندسي مكانيك(

شركت آب آرا

حامدباقري، )دكتراي مهندسي پليمر(

شركت تكاب اتصال دماوند

پور ابراهيم، عليرضا )فوق ليسانس مهندسي عمران(

شركت مهندسي آب و فاضالب كشور

د

تابان، محمد رضا )فوق ليسانس مهندسي عمران(

شركت مهندسين تهران بوستن

توكلي، احمد رضا )ليسانس شيمي(

لوله و انجمن صنفي توليدكنندگان اتصاالت پلي اتيلن

سعيدي، اردشير )دكتراي مهندسي پليمر(

شركت پلي اتيلن سمنان

سالمي حسيني، مهدي )دكتراي مهندسي پليمر(

شركت تدبيرنوين سازان

سليمي، محمد رضا )فوق ليسانس مهندسي عمران(

شركت مهندسي مشاور طوس آب

سنگ سفيدي، الله )فوق ليسانس شيمي آلي(

پژوهشگاه استاندارد ايران

شفيعي سرارودي، سعيد )دكتراي مهندسي پليمر(

دانشگاه آزاد اسالمي واحد تهران جنوب

صحاف امين، عليرضا

)فوق ليسانس مديريت(

گروه صنعتي وحيد

صنيعي پور، عباس

)ليسانس فيزيك هسته اي(

شركت ساتكاب

طلوعي، شهره )فوق ليسانس مهندسي پليمر(

سازمان ملي استاندارد ايران

عرفانيان، نوشاد

)فوق ليسانس مهندسي پليمر(

)اراك(شركت پتروشيمي شازند

عيسي زاده، احسانعلي

)ليسانس مهندسي پليمر( شركت گسترش پالستيك

ه

قلي زاده، رضا

)ليسانس آبياري و زهكشي( شركت مهندسي مشاور مهاب قدس

كبيري، محمد اقبال

)ليسانس مهندسي صنايعفوق (

شركت صنايع پالستيك جهاد زمزم

كنعاني، زهرا )فوق ليسانس مهندسي پليمر(

شركت مهندسي آريانام گستر

كوشكي، اميد

)فوق ليسانس مهندسي پليمر(

شركت نوآوران بسپار

محسنيان، احسان

)فوق ليسانس مهندسي پليمر(

شركت پلي پارس

محمودي، احمد

)مهندسي شيميليسانس (

شركت دنا صنعت

مرادي، علي اكبر

)ليسانس مهندسي مكانيك(

معاونت آب و خاك وزارت جهاد كشاورزي

ميرزاييان، نوراله )فوق ليسانس مهندسي پليمر(

شركت بازرسي كاوشيار پژوهان

هارطونيان، هوسپ )ليسانس مهندسي شيمي(

شركت پي اي اس

و

فهرست مندرجات عنوان

صفحه

ب رانيا سازمان ملي استانداردبا ييآشنا

ج كميسيون فني تدوين استاندارد ح گفتار پيش

ط مقدمه 1 هدف و دامنه كاربرد 1 2 مراجع الزامي 2 3 اصطالحات وتعاريف ، نمادها و عاليم اختصاري 3 6 مواد 4 7 مشخصات كلي 5 9 مشخصات هندسي 6 10 مكانيكيمشخصات 7 15 مشخصات فيزيكي 8 15 مشخصات شيرآالت در تماس با مواد شيميايي 9

15 الزامات كارايي سامانه 10 16 نشانه گذاري 11 18 شرايط تحويل 12

19 تعيين عدم نشتي نشيمنگاه و كاسه نمد) الزامي(پيوست الف 20 كتاب نامه) اطالعاتي(پيوست ب

ز

گفتار شيپ

تحت فشار يفاضالب و زهكش ،يكاربردهاي آبرسان يبرا يلوله گذار يها سامانه –ك ها يپالست "استاندارد سازمان توسط مربوط يها ونيسيدركم آن سينو شيپ كه" شيرآالت: 4قسمت -)PE( لنيات يپل –

استاندارد يمل تةيكم اجالس شصتمينو نهصد در و شده نيتدو و هيته رانيا يقات صنعتيتحق و استاندارد قانون 3 مادة كي بند استناد به نكيا است، گرفته قرار بيتصو مورد 17/07/1391 مورخ مريوپل ييايميش

عنوان به ،1371 ماه بهمن مصوب ران،يا يصنعت قاتيتحق و استاندارد مقررات مؤسسة و نيقوان اصالح

. شوديمنتشر م رانيا يمل استانداردخـدمات، و علـوم ع،يصنا نةيزم در يجهان و يمل يها شرفتيپ و تحوالت با يهماهنگ و يهمگام حفظ يبرا

ن يـ ا ليتكم و اصالح يبرا كه يشنهاديپ هر و شد خواهد نظر ديتجد لزوم مواقع در رانيا يمل ياستانداردهان، يبنـابرا . گرفـت خواهـد قرار توجه مورد مربوط يفن ونيسيكم در نظر ديتجد هنگام شود، ارائه استانداردها

.كرد استفاده يمل ياستانداردها دنظريتجد نيآخر از همواره ديبا :است ريز شرح به گرفته قرار استفاده مورد استاندارد نيا ةيته يبرا كه يبع و ماخذامن

BS EN 12201-4: 2012, Plastics piping systems for water supply, and for drainage and sewerage under pressure - Polyethylene (PE) - Part 4: Valves

ح

مقدمه

گذاري و ، الزامات سامانه لوله)استآن چهارماستاندارد قسمت اين كه ( 14427سري استانداردهاي ملي گذاري مورد اشاره در اين استاندارد، در سامانه لوله. كند را مشخص مي) PE(پلي اتيلن اجزاء ساخته شده از

آبرساني براي ساير مصارف، آبرساني براي مصارف انساني از جمله آب آشاميدني و آب خام قبل از تصفيه، .استفاده مي شود تحت خألفاضالب و زهكشي تحت فشار، جمع آوري و انتقال فاضالب جمع آوري و انتقال

14427-2، 14427- 1 يمل يهااستاندارد در يگذار لوله سامانهاجزاء د وموا يبرا آزمون يالزامات و روش ها يارائه م 14427- 5 يدر استاندارد ملسامانه ييكارا الزامات. شوند يمشخص م 14427- 4و 14427- 3

.شود .مي شود ارائه 14427- 7راهنماي ارزيابي انطباق در استاندارد ملي

.كند را مشخص مي شيرآالتالزامات اين استاندارد ملي ايران،

1

يو زهكش فاضالب ،يكاربردهاي آبرسان يبرا يلوله گذار يها سامانه –ك ها يپالست شيرآالت: 4قسمت -)PE( لنيات يپل –تحت فشار

و دامنه كاربرد هدف 1براي لن يات يپل شيرآالت ساخته شده از ههاي شيرآالت يا بدن ويژگيي ارائه ،استاندارد نيا هدف از تدوين

آب خام قبل از انتقال ،براي مصارف انساني آبرساني، به منظور زمينيكاربردهاي مدفون در خاك يا رو، و آبرساني براي تحت خألفاضالب سامانه هايو زهكشي تحت فشار، 1فاضالبجمع آوري و انتقال تصفيه،

.است ساير مصارف فاضالب و زهكشي تحت فشار، ويژگي ها و آزمون هاي اضافي براي شيرآالت يا بدنه شيرآالت مورد استفاده در - 1 يادآوريدرنظر كاربر نهاييمي تواند مطابق با الزامات ويژه براي مقاومت شيميايي اجزاء در تماس با سياالت و مشخصات عملكردي، هب

. گرفته شود از جنس پلي اتيلن كه به منظور آبرساني براي مصارف انساني و انتقال آب خام قبل از تصفيه سامانه ي اجزاءبرا -2 يادآوري

.مراجعه شود 4-5بند شوند، به استفاده مي

. دنشو يارائه م پارامترهاي آزمون ،ن استاندارديآزمونِ مورد اشاره در ا يروش ها ي، برانيهمچن شيرآالت ساخته شده از موادي بجز پلي اتيلن كه به منظور آبرساني براي مصارف انساني مطابق با استاندارد هاي -3 يادآوري

مرتبط طراحي شده اند، درصورتي كه رابط مناسب پلي اتيلن براي جوش لب به لب يا الكتروفيوژن را داشته باشند، مي توانند ). مشاهده شود 14427-3استاندارد ملي (استفاده شوند 14427استاندارد ملي امطابق بپلي اتيلن گذاري هاي لوله سامانهدر

براي شيرآالت 14427-5و 14427-3، 14427- 2، 14427- 1همراه با استانداردهاي ملي اين استاندارد پلي اتيلن، محل هاي اتصال آن ها با هم و محل هاي اتصال آن ها با اجزائي از جنس پلي اتيلن و ساير مواد،

:كاربرد داردتحت شرايط زير ؛ 3بار 25تا )MOP( 2حداكثر فشار كاري - الف ؛مرجع يبه عنوان دما C˚20 4يكار يدما -ب ؛مدفون در خاك -پ ا؛يدر به 5هيمحل تخل -ت

1- Sewerage 2- Maximum operating pressure (Allowable operating pressure, PFA) 3- 1 bar = 105 N/m2 = 0.1 MPa. 4- Operating temperature 5- Outfall

2

؛ آببستر شده در دهيخوابان -ث .ها ر پليمعلق در ز يها ، شامل لولهينيزم رو -ج 14427-1 ياستاندارد مل وست الفيپ، Cº 40 تا Cº 20 ثابت بزرگ تر از يكار يبا دما يكاربردهابراي -4 يادآوري

.شود مشاهده

ها يرد و الزامات مربوط به رنگ و افزودنيگ يبر مرا در مجاز يكار يهااز فشار يفيط، 14427 يمل استاندارد .دهد يز ارائه ميرا ن و درنظر گرفتن الزامات خاص آن ها برعهده در چارچوب اين استاندارد ها يژگين ويت انتخاب مناسب ايمسؤول -5 يادآوري

.است كاربر نهايي

mm 315اين استاندارد دربرگيرنده شيرآالت براي لوله هايي با قطر خارجي اسمي كوچك تر يا مساوي با . است

يمراجع الزام 2

ب ين ترتيبد. ن استاندارد به آن ها ارجاع شده استياست كه در متن ا يمقررات ير حاويز يمدارك الزام .شود ين استاندارد محسوب مياز ا يآن مقررات جزئ

آن يبعد يدنظرهايتجد و ه هاياصالح خ انتشارارجاع داده شده باشد،يتار ذكر با يكه به مدرك يدرصورت ،خ آن ها ارجاع شده استيتار كه بدون ذكر يمدارك مورد در .ستيران نيا يمل ن استاندارديا نظر مورد

.ن ها مورد نظر استآ يبعد يه هايدنظر و اصالحين تجديهمواره آخر :است ين استاندارد الزاميا ير براياستفاده از مراجع ز ، روش اندازه گيري ابعاد لوله هاي پالستيكي2412شماره رانيا يستاندارد ملا 2-1تعيين زمان –) DSC( يتفاضل يروبش يگرماسنج - ، پالستيك ها 7186- 6شماره رانيا يستاندارد ملا 2-2

) ديناميكي OIT(و دماي القاي اكسايش ) همدما OIT(القاء اكسايش الزامات مواد سازنده درزگيرهاي محل -درزگيرهاي الستيكي ، 7491-1شماره رانيا يستاندارد ملا 2-3

الستيك ولكانيزه : 1قسمت - اتصال لوله مورد استفاده در كاربردهاي آبرساني، فاضالب، زهكشي و آب باران شده

الزامات مواد سازنده درزگيرهاي محل –، درزگيرهاي الستيكي 7491- 2شماره رانيا يستاندارد ملا 2-4 ترموپالستيك االستومرها :2قسمت –اتصال لوله مورد مصرف در كاربردهاي آب و فاضالب

3

و نرخ جريان ) MFR(ها ـ تعيين نرخ جريان جرمي مذاب پالستيك، 6980شماره رانيا يستاندارد ملا 2-5 روش آزمون -ها گرمانرم) MVR(مذاب حجمي

لوله ها، اتصاالت و سامانه هاي مونتاژ شده براي -پالستيك ها، 12181- 1استاندارد ملي ايران شماره 2-6 روش كلي: 1قسمت –تعيين مقاومت در مقابل فشار داخلي –انتقال سياالت

ها، اتصاالت و سامانه هاي مونتاژ شده براي لوله -پالستيك ها، 12181-4استاندارد ملي ايران شماره 2-7 تهيه سيستم هاي مونتاژ شده: 4قسمت –تعيين مقاومت در مقابل فشار داخلي –انتقال سياالت

طبقه –مقاومت در برابر مايعات شيميايي –لوله هاي گرمانرم ، 12925-1استاندارد ملي ايران شماره 2-8 روش آزمون غوطه وري: 1قسمت - بندي

طبقه –مقاومت در برابر مايعات شيميايي –لوله هاي گرمانرم ، 12925-2استاندارد ملي ايران شماره 2-9 لوله هاي پلي اُلفين: 2قسمت - بندي

كاربردهاي يبرا يلوله گذار يها سامانه -پالستيك ها، 14427-1استاندارد ملي ايران شماره 2-10 كليات: 1قسمت -)PE( اتيلن يپل –ي تحت فشارو زهكش ي، فاضالبآبرسان

ي،كاربردهاي آبرسان يبرا يلوله گذار يها سامانه -پالستيك ها، 14427- 2استاندارد ملي ايران شماره 2-11 لوله ها : 2قسمت -)PE( اتيلن يپل – ي تحت فشارو زهكش فاضالب

كاربردهاي يبرا يگذارلوله يها سامانه -پالستيك ها، 14427-3استاندارد ملي ايران شماره 2-12 اتصاالت : 3قسمت -)PE( اتيلن يپل – ي تحت فشارو زهكش ي، فاضالبآبرسان

كاربردهاي يبرا يلوله گذار يها سامانه -پالستيك ها، 14427-5استاندارد ملي ايران شماره 2-13 كارايي سامانه : 5قسمت -)PE( اتيلن يپل – ي تحت فشارو زهكش ي، فاضالبآبرسان

كاربردهاي يبرا يلوله گذار يها سامانه -پالستيك ها، 14427-7استاندارد ملي ايران شماره 2-14 هنماي ارزيابي انطباق را: 7قسمت -)PE( اتيلن يپل – ي تحت فشارو زهكش ي، فاضالبآبرسان

2-15 ISO 10933, Polyethylene (PE) valves for gas distribution systems 2-17 EN 736-1, Valves - Terminology - Part 1: Definition of types of valves 2-18 EN 736-2, Valves - Terminology - Part 2: Definition of components of valves 2-19 EN 736-3, Valves - Terminology - Part 3: Definition of terms 2-20 EN 1680, Plastics piping systems - Valves for polyethylene (PE) piping systems - Test method for leaktightness under and after bending applied to the operating mechanism 2-21 EN 1705, Plastics piping systems - Thermoplastics valves - Test method for the integrity of a valve after an external blow 2-22 EN 12100, Plastic piping systems - Polyethylene (PE) valves - Test method for resistance to bending between supports 2-23 CEN/TR 15438, Plastics piping systems - Guidance for coding of products and their intended uses 2-24 EN 28233, Thermoplastic valves - Torque - Test method

4

اصطالحات و تعاريف، نمادها و عاليم اختصاري 3

- 1ارائه شده در استاندارد ملي ، نمادها و عاليم اختصارياصطالحات و تعاريفعالوه بر در اين استاندارد، .مي رود به كارتعاريف زير ، EN 736-2و EN 736-1استانداردهاي و 14427

3-1 1بيروني عدم نشتي .بدنه ي دربرگيرنده فضاي حاوي آب نسبت به هواي اطراف است عدم نشتي

3-2 2دروني عدم نشتي . وجي شيرآالت، درحالتي كه شير بسته استبين ورودي و خر عدم نشتي

3-3 عدم نشتيآزمون : انجام مي شود براي هر دو مشخصه زير ي كهآزمونتحت فشار قرار گرفته و بسته مي سوبستنِ شير هنگامي كه از هر 3دروني براي نشيمنگاه عدم نشتي) الف ؛ شود . بيروني شير هنگامي كه نيمه باز است عدم نشتي) ب

3-4 4راه اندازيگشتاور

. است 5گشتاور الزم براي آغاز حركت مسدود كننده

3-5 6عملگرگشتاور

.كاري مجاز است فشارگشتاور الزم براي باز كردن يا بستنِ كامل شير در حداكثر

3-6 نشتي

.نشت آب از بدنه شير يا هر يك از اجزاء شير است

1- External leaktightness 2- Internal leaktightness 3- Seat 4- Initiating torque 5- Obturator 6- Running torque

5

3-7

بدنه شيرگاه، ء مسدود كننده، نشيمناجزاشامل (حاوي وسيله ي مسدود كننده ،درصورت كاربردبخش اصلي شير كه

براي اتصال به لوله يا اتصاالت پلي پايانه هاي ارتباط دهندهاست و ) 2عامل توقفو 1ي كاسه نمددرزگيرها . اتيلن را فراهم مي كند

3-8

3قطعه ي باز و بستقطعه ي باز . سته كردن شير را فراهم مي كندكه امكان باز و ب 4باز و بست آچاربخشي از شير براي اتصال به

. جزئي از قطعه ي باز و بست محسوب مي شود 5درپوشِ محور. باشد.... و بست مي تواند فلكه، دسته يا

3-9

6گذر شير كامل بدنه درصد مقطعِ متناظر با قطر داخلي اسميِ دهانه انتهاييِ 80برابر يا بزرگ تر از شير با مقطع جريانِ

. است

3-10

7تمام گذرشير در اين نوع . هيچ مانعي در مقابل جريان وجود نداشته باشد كه طراحي آن به گونه اي است كهشير نوعي . قطر داخلي اسميِ دهانه انتهاييِ بدنه امكان پذير است حداقل برابر باتئوري با قطري كُره اي عبور شير،

3-11

8ناقص گذرشير بوده درصد مقطعِ متناظر با قطر داخلي اسميِ دهانه انتهاييِ بدنه 36برابر يا بزرگ تر از شير با مقطع جريانِ

.نيست گذر و متناظر با شير كامل

1- Packing seal 2- Operating stop 3- Operating device 4- Operating key 5- Operating cap 6- Full bore valve 7- Clearway valve 8- Reduced bore valve

6

مواد 4

آميزه 4-1اجزاء پلي اتيلنيِ . باشد 14427-1، بايد مطابق با استاندارد ملي فاده در ساخت بدنه شيرآالتآميزه مورد است

. ساخته شوند 14427- 1 استاندارد مليمطابق با شيرآالت بايد فقط از مواد بكر

كننده تأمينو بر نهاييركا، باتوجه به احتمال افت خواص در شيرآالت بايد مورد توافق مستربچ دودهاستفاده از – يادآوريآن بايد مطابق با پيوست ت استاندارد ، مشخصات آميزه سياه حاصل ازمستربچ دودهدرصورت استفاده از .قرار گيردشيرآالت

.استفاده شود "مستربچ"بوده و در نشانه گذاري روي شيرآالت نيز از واژه 14427-1ملي

مواد براي اجزاء غير پلي اتيلني 4-2

كليات 4-2-1در صورتي كه استاندارد ملي . استانداردهاي ملي مرتبط باشندگذاري بايد مطابق با تمام اجزاء سامانه لوله

. وجود نداشته باشد، مي توان از استاندارد هاي بين المللي مرتبط استفاده كردء اجزاو هرگونه ساير پالستيك ها ،از قبيل االستومرها( شيرآالتمواد و اجزاء سازنده مورد استفاده در ساخت

همچنين . هاي داخلي و بيروني مقاوم باشند مقابل محيط در گذاري لولهزاء سامانه بايد همانند ساير اج) فلزي 14427- 2ها بايد حداقل برابر با لوله پلي اتيلني مطابق با استاندارد ملي تحت شرايط زير، ميانگين عمر آن

: كه قرار است همراه با آن ها استفاده شود، باشد حين انبارش؛ ) الف ؛ گذاري لولهل جاري درون سامانه تحت تأثير سيا) ب . با درنظر گرفتن عوامل محيطي و شرايط بهره برداري) پ

الزامات ميزان كارايي مواد براي اجزاء غير پلي اتيلني بايد حداقل به اندازه الزامات آميزه پلي اتيلني براي . سخت گيرانه باشد گذاري لولهسامانه

كه در تماس با لوله پلي اتيلني هستند نبايد بر كارايي لوله تأثيري تشيرآالساير مواد مورد استفاده در . منفي گذاشته يا منجر به آغاز ترك زايي تنشي شوند

استانداردهاي مطابق بابايد bar 25پلي اتيلن تا فشار اسمي گذاري لولههاي هاي شيرآالت فلزي براي سامانه بدنه – يادآوري

. مرتبط باشد

اجزاء فلزي 4-2-2 . اجزاء مستعد خوردگي بايد بطور مناسب محافظت شوند تمام

7

در تماس با رطوبت استفاده مي شود، بايد اقداماتي به منظور جلوگيري از 1هنگامي كه از مواد فلزي نامشابه . خوردگي گالوانيكي انجام شود

االستومرها 4-2-3 7491- 1مواد االستومري مورد استفاده براي توليد درزگيرها برحسب كاربرد بايد مطابق با استاندارد ملي

. باشند

ساير مواد 4-2-4شيرآالت پلي همچنين نبايد بر كارايي بلند مدت . نبايد در نواحي جوش تراوش كنندها يا روانسازها گريس

. ي داشته باشندو كيفيت آب تأثير منف ها اتيلن يا بدنه آن

سامانه مونتاژ شده 4-2-5عالوه بر اين، هيچيك از اجزاء مورد استفاده در . شيرآالت بايد مطابق با دستورالعمل توليدكننده مونتاژ شوند

. سامانه مونتاژ شده نبايد مانع انطباق شير با اين استاندارد شوند

مشخصات كلي 5

وضعيت ظاهري 1- 5تميز، ، صاف ها آند، بايد سطوح داخلي و خارجي نمشاهده مي شو بدون بزرگنمايي شيرآالتهنگامي كه

. مي شودملي استاندارد با اين انطباقسطحي باشد كه مانع نواقصساير شيار، حفره، و عاري از نبايد داراي نواقصي از قبيل آسيب، خراش، حفره، حباب، تاول، ناخالصي يا ترك شيرآالتيك از اجزاء هيچ

.ملي شود استاندارد اينالزامات با شيرآالت انطباقمانع هايي باشد كه

رنگ 2- 5 . بايد سياه يا آبي باشد شيرآالتبدنه پلي اتيلني رنگ

. استمصارف انساني مجاز به منظوري انتقال آب فقط براي كاربردهابا رنگ آبي آالتبدنه هاي شير

. براي كاربردهاي رو زميني، تمام اجزاء آبي رنگ بايد مستقيما در مقابل پرتو فرابنفش محافظت شوند –يادآوري

1- Dissimilar

8

طراحي 3- 5

كليات 3-1- 5، سيم پيچ هاي سامانه كه هنگام مونتاژ آن با لوله يا ساير اجزاءگونه اي باشد هبايد ب شيرآالتطراحي

. جابجا نشونديا هيچ يك از اجزاء كمكي الكتريكي يا درزگيرها درصورتي كه از جنس (رده فشاريِ بدنه شيرآالت پلي اتيلن و انتهاي نري دار يا مادگي الكتروفيوژني آن ها

درصورتي كه . شود بايد حداقل برابر با رده فشاري لوله اي باشد كه با آن ها مونتاژ مي) پلي اتيلن باشدهاي الكتروفيوژني از پلي اتيلن ساخته شوند بايد جوش سازگاري كافي با لوله اي گيانتهاهاي نري دار يا ماد

؛ به نحوي كه الزامات اين )14427- 5استاندارد ملي (كه قرار است به آن ها جوش شود، داشته باشند . استاندارد برآورده شود

آالتبدنه شير 3-2- 5 . نباشد 1قابل جداسازياجزاء آن بايد به گونه اي باشد كه آالتبدنه شير

قطعه ي باز و بست 3-3- 5به گونه اي كه قطع اتصال آن با ،يا متصل به آن بوده آالتشير 2محوريكپارچه با بايد قطعه ي باز و بست

. بدنه بدون تجهيزات خاص امكان پذير نباشد . نشان داده شود و بستقطعه باز ضوح در سمت باالييِ به و، مكان مسدود كننده بايد 3ربع گردبراي شير

. توقف بايد در وضعيت هاي كامال باز و بسته فراهم شوندعامل هاي

ي آب بنددرزگيرها 3-4- 5اثرات .متداول مقاوم باشندبارهاي مكانيكي بايد طوري قرار داده شوند كه درمقابل بند ي آبدرزگيرها

هريك از اجزاء مكانيكي كه باعث ايجاد تنش روي درزگير . بايد درنظر گرفته شود 5و جريان يابي سرد 4خزشدرزگير تنها عامل ايجاد آب بندي توسطعنوان فشار خط نبايد به . شود بايد به صورت دائمي محكم شود مي

. استفاده شود

1- Dismantle 2- Stem 3- Quarter-turn valve 4- Creep 5- Cold flow

9

اثر بر كيفيت آب 4- 5

شيرآالت مورد استفاده در انتقال آب خام و آبرساني براي مصارف انساني در كاربرد آب غير آشاميدني، هنگام د منجر به ين، نبايهمچن. سم ها كمك كننديارگان كرويبوده و به رشد م ياجزاء سم يحاوتماس با آب نبايد

. شوندر بو، مزه و رنگ آب ييتغ

براي مصارف انساني در كاربرد آب آشاميدني، از نظر بهداشتي بايد توسط شيرآالت مورد استفاده در آبرساني .تأييد شونديا ساير مراجع ذي صالح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

مشخصات هندسي 6

كليات 6-1

. هاي انتهايي خود توصيف شوند شيرآالت بايد با ابعاد و رابط : داده هاي فني ارائه شده توسط توليدكننده بايد حاوي اطالعات زير باشد

مشخصات ابعادي، از طريق استخراج از نقشه ها؛ ) الف . دستورالعمل هاي مونتاژ) ب

.بايد تدريجي باشد آالتي بدنه شير به منظور جلوگيري از تمركز تنش، هرگونه تغيير در ضخامت ديواره –يادآوري

اندازه گيري ابعاد 6-2ساعت 24گيري ابعاد بايد حداقل اندازه .شوداندازه گيري 2412ملي بايد مطابق با استاندارد شيرآالتابعاد

. انجام شود ،)Cº )2 ± 23ساعت در دماي 4تثبيت شرايط به مدت حداقل سپسپس از توليد و

انتهاهاي نري شيرآالت ابعاد 6-3 . باشد mm 315تا اندازه اسمي 14427-3استاندارد ملي 3جدول با مطابقبايد نري ها ابعاد

شيرآالت داراي مادگي هاي الكتروفيوژن ابعاد 6-4 mm 315تا اندازه اسمي 14427- 3استاندارد ملي 1مادگي هاي الكتروفيوژن بايد منطبق بر جدول ابعاد . باشد

10

قطعه باز و بستابعاد 6-5 mm 1بتواند با مادگي چارگوشاي طراحي شود كه بايد به گونه قطعه باز و بست ، ابعادربع گردبراي شير

5.0050 و عمقmm )2 ± 40 (كار كند .

.درنظر گرفته شود ISO 5210[1]، الزامات ارائه شده در استاندارد براي شير تمام گرد –يادآوري

مشخصات مكانيكي 7

كليات 7-1

شده و انجام 14427- 2استاندارد ملي مطابق با ي)ها( مونتاژ شده با لوله بايد روي شيرآالتها تمام آزمونبايد مطابق با دستورالعمل هاي ) ها(سامانه مونتاژ شده از شير و لوله . رده فشاري لوله با شير يكسان باشد

شرايط حدي . باشد 14427- 5بهره برداري توصيف شده در استاندارد ملي و نصبسخت فني و شرايط بايد توسط ) كاري جوش هاي همشخصات هندسي، دوپهني، رواداري هاي لوله و شير، دما و مشخص(

. توليدكننده اعالم شود

براي مثال، هندسه، ( خواص يك شير مونتاژ شده به خواص لوله ها و شير و نيز به شرايط نصب آن ها بستگي دارد –يادآوري . )دما، نوع و روش تثبيت شرايط، روش هاي مونتاژ و جوش

: مشخصات فني ارائه شده توسط توليدكننده بايد حداقل حاوي اطالعات زير باشد

؛ )براي مثال، محدوده هاي دمايي شير(شرايط بهره برداري ) الف دستورالعمل هاي مونتاژ؛ ) بيا پارامترهاي دستگاه الزامات توان (براي شيرآالت داراي مادگي هاي الكتروفيوژن، دستورالعمل جوش ) پ

). جوش همراه با حدود آن ها

تثبيت شرايط 7-2تثبيت شرايط شوند؛ مگر اينكه )Cº )2 ± 23در دماي ، 1آزمونه ها بايد قبل از انجام آزمون مطابق با جدول

. ستفاده طور ديگري قيد شده باشددر روش آزمون مورد ا

الزامات 7-3با استفاده از پارامترهاي نشان داده 1آزمون مشخص شده در جدول هاي هنگامي كه آزمون مطابق با روش

. دنباش 1بايد مطابق با الزامات ارائه شده در جدول شيرآالت، شده انجام مي شود

.توجه شود EN 1074-2[3]و EN 1074-1[2]به الزامات ارائه شده در استانداردهاي –يادآوري

1- Square socket

11

شيرآالتمشخصات مكانيكي -1جدول روش آزمون پارامترهاي آزمون الزامات مشخصه

هيدروستاتيك استحكام Cº 20 ،h 100 دماي در

در مدت آزمون هيچگونه نقيصه اي در هيچ يك از

دهدآزمونه ها نبايد رخ

12181-1استاندارد ملي )1مدت زمان تثبيت شرايط

استانداردهاي ملي1-12181

و 4 -12181

3 )2تعداد آزمونه آب در آب نوع آزمون

Cº 20 دماي آزمون h 100 مدت آزمون

:تنش محيطي برايPE 80 MPa 0/10

PE 100 MPa 0/12

هيدروستاتيك استحكام Cº 80 ،h 165 دماي در

در مدت آزمون هيچگونه نقيصه اي در هيچ يك از

آزمونه ها نبايد رخ )3دهد

12181-1استاندارد ملي )1مدت زمان تثبيت شرايط

استانداردهاي ملي1-12181

و 4 -12181

3)2تعداد آزمونه ها آب در آبنوع آزمون

Cº 80دماي آزمون

h 165 مدت آزمون

:براي)3تنش محيطيPE 80 MPa 5/4

PE 100 MPa 4/5

هيدروستاتيك استحكام Cº 80، h 1000 دماي در

در مدت آزمون هيچگونه نقيصه اي در هيچ يك از آزمونه ها نبايد رخ دهد

12181-1استاندارد ملي )1مدت زمان تثبيت شرايط

استانداردهاي ملي1-12181

و 4 -12181

3 )2تعداد آزمونه آب در آب نوع آزمون

Cº 80 دماي آزمون h 1000 مدت آزمون

:تنش محيطي برايPE 80 MPa 0/4

PE 100 MPa 0/5

گاه و عدم نشتي نشيمندر فشار كاسه نمد

پايين

در مدت آزمون هيچگونه . نشتي رخ ندهد

Cº 23 دماي آزمون

پيوست الف هوا يا نيتروژنسيال آزمون 1 )2تعداد آزمونه mbar 25فشار آزمون

h 1مدت زمان آزمون

گاه و عدم نشتي نشيمن در فشار باال كاسه نمد

در مدت آزمون هيچگونه . نشتي رخ ندهد

Cº 23 دماي آزمون

پيوست الف

هوا يا نيتروژنآب،سيال آزمون 1)2تعداد آزمونه

فشار آزمون PN5/1: آب

PN 1/1: هوا يا نيتروژن s 30مدت زمان آزمون

12

مشخصات مكانيكي شيرآالت -1جدول ادامه روش آزمون پارامترهاي آزمون الزامات مشخصه

)4گشتاور كاري

:محدوده گشتاور mm 63≤ dn براي) الف

Nm35 ≤ M < Nm5 mm125≤dn<mm63براي )ب

Nm70 ≤ M < Nm10 mm315≤dn<mm125براي )پ

Nm150 ≤ M < Nm10

Cº 40و Cº 0 دماي آزمون

استاندارد EN 28233

)2تعداد آزمونه

1

عاملِمقاومت توقف

نقيصه اي عامل هاي توقفدر . رخ ندهد

Cº 40و Cº 0 دماي آزمون

استاندارد EN 28233

1)2تعداد آزمونه

گشتاور

حداكثر برابر مقدار و دگشتاور كاري اندازه گيري

Nm 150 حداقل وشده s15به مدت

درمقابل مقاومت باز و بست عاملِ

برابر مقدار5/1:حداكثر مقدارحداكثر گشتاور كاري اندازه

گيري شده

bar 6 فشار آزمون استاندارد

EN 28233 Cº 23 دماي آزمون 1)2تعداد آزمونه

مقاومت درمقابل خمش بين

تكيه گاه ها

بدون نشتي و حداكثر مقدار آزمون گشتاور (گشتاور كاري

)كاري

:اعمالي براينيرويmm125≤dn<mm63 kN 0/3 استاندارد

EN 12100 mm315≤dn<mm125 kN 0/6 1)2تعداد آزمونه

تحت عدم نشتي بار كششي

نشتي و حداكثر مقداربدون آزمون گشتاور (گشتاور كاري

)كاري

Cº 23 دماي آزمون استاندارد

ISO 10933 mbar 25 فشار آزمون ISO 10933استاندارد)2تعداد آزمونه

تحت عدم نشتيخمش اعمال باز شده به عامل

پس از و وبست خمش

ENاستاندارد 1 )2تعداد آزمونه بدون نشتي1680

ضربه بهمقاومت بدون نشتي و حداكثر مقدار

آزمون گشتاور (گشتاور كاري )كاري

)5 1عمودي، شكل موقعيت آزمونه

ENاستاندارد 1705

m 2 ارتفاع سقوط kg 5/2 جرم ضربه زن

مطابق با d90 نوع ضربه زن 11438استاندارد ملي

-Cº 20 دماي آزمون 1)2تعداد آزمونه

13

مشخصات مكانيكي شيرآالت -1جدول ادامه روش آزمون پارامترهاي آزمون الزامات مشخصه

)6آزمون هاي چندگانه پس از آزمون فشار داخلي

مقاومت ) 1درمقابل فشار

داخلي بلند مدتآزمونه بايد الزامات مربوط به : مشخصات زير را برآورده سازد

12181-1استاندارد ملي )1مدت زمان تثبيت شرايط

استانداردهاي ملي1-12181

و 4 -12181

آب در آب نوع آزمونه 1)2تعداد آزمونه Cº 20 دماي آزمون h 1000 مدت آزمون

:فشار آزمون برايPE 80PN 25/1

PE 100 PN 25/1 عدم نشتي) 2

و كاسه نشيمنگاهدر فشار نمد

پايين

در مدت آزمون هيچگونه نشتي . رخ ندهد

Cº 23 دماي آزمون

پيوست الف هوا يا نيتروژنسيال آزمون 1)2تعداد آزمونه mbar 25فشار آزمون

h 1مدت زمان آزمون

عدم نشتي) 3و كاسه نشيمنگاه

در فشار باال نمددر مدت آزمون هيچگونه نشتي

. رخ ندهد

Cº 23 دماي آزمون

پيوست الف آب، هوا يا نيتروژنسيال آزمون 1)2تعداد آزمونه

فشار آزمون PN5/1: آب

PN 1/1: هوا يا نيتروژن s 30مدت زمان آزمون

گشتاور كاري) 4

:محدوده گشتاور mm 63≤ dn براي) الف

Nm35 ≤ M < Nm5 mm125≤dn<mm63براي )ب

Nm70 ≤ M < Nm10 mm315≤dn<mm125براي )پ

Nm150 ≤ M < Nm10

Cº 40و Cº0 دماي آزمون

استاندارد EN 28233

1)2تعداد آزمونه

بهمقاومت ) 5 ضربه

بدون نشتي و حداكثر مقدار آزمون گشتاور (گشتاور كاري

)كاري

)5 1عمودي، شكل موقعيت آزمونه

استاندارد EN 1705

m 2ارتفاع سقوط kg 5/2جرم ضربه زن

نوع ضربه زنd90 مطابق با

11438استاندارد ملي -Cº 20دماي آزمون 1)2تعداد آزمونه

.ساعت پس از جوش تحت فشار قرار گيرند 24شيرآالت نبايد حين )1تعداد آزمونه . تعداد آزمونه هاي ارائه شده، نشانگر تعداد الزم به منظور تثبيت يك مقدار براي مشخصه ي تعريف شده در جدول است) 2

- 7به منظور راهنمايي، استاندارد ملي . در طرح كيفيت توليدكننده قيد شود بايدهاي الزم براي كنترل توليد كارخانه و كنترل فرايند . شود مشاهده 14427

بايد آزمون ، ساعت درحالت شكل پذير دچار نقص شود 165اگر نمونه در كمتر از .شود شكست در حالت تُرد نقص محسوب مي فقط )3 2زمان ارائه شده در جدول -خط گذرنده از نقاط تنش يا از 2بايد يا از جدول تنش و حداقل زمان مربوط. شود تكرار در تنشي كوچك تر

.انتخاب شودو آچار باز و بستشير نبايد بدون . باشددر اين جدول بايد در محدوده گشتاور ارائه شدهگشتاور راه اندازي و گشتاور پيچشي حركت ) 4

. فقط با دست كار كندمطابق با شكل عاملسامانه لوله و شير روي سطحي افقي وتخت نگهداشته مي شود تا ضربه زن بتواند به صورت عمودي روي درپوش ) 5 . سقوط كند 1 . شير انجام شوندهمان آزمون ديگر بايد به ترتيب بيان شده روي چهاربالفاصلهپس از انجام آزمون فشار داخلي،)6

14

براي آزمون با . ، اقدام هاي احتياطي در رابطه با ايمني بايد انجام شودPN 1/1هنگام آزمون با هوا يا نيتروژن تا –يادآوريبراي فشارهاي باالتر، آزمون بايد با آب انجام شده و شرايط آزمون بين . بايد استفاده شود bar 6هوا يا نيتروژن، حداكثر فشار

. توليدكننده و كاربر نهايي مورد توافق قرار گيرد

و حداقل مدت زمان مربوط Cº 80 يدر دما تنش محيطي - 2جدول PE 80 PE 100

مدت آزمون تنش مدت آزمون تنشMPa H MPa h

5/4 165 4/5 165 4/4 233 3/5 256 3/4 331 2/5 399 2/4 474 1/5 629 1/4 685 0/5 1000 0/4 1000

:راهنما

ضربه زن 1 محل ضربه 2 محوردرپوش 3 بدنه شير 4 خروجي شير 5

موقعيت آزمونه براي آزمون ضربه -1شكل

15

مشخصات فيزيكي 8

تثبيت شرايط 8-1تثبيت شرايط شوند؛ مگر اينكه )Cº )2 ± 23در دماي ، 3آزمونه ها بايد قبل از انجام آزمون مطابق با جدول

. در روش آزمون مورد استفاده طور ديگري قيد شده باشد

الزامات 8-2با استفاده از پارامترهاي نشان داده شده 3هنگامي كه آزمون مطابق با روش آزمون مشخص شده در جدول

.باشد 3بايد مطابق با الزامات ارائه شده در جدول شيرآالت، مشخصات فيزيكي انجام مي شود مشخصات فيزيكي اتصاالت -3جدول

روش آزمون پارامترهاي آزمون الزامات مشخصه

جريان جرمي نرخ ) MFR(مذاب

پس از فرايند، حداكثر انحراف مقداراندازه گيري شده براي اتصال نسبت

به مقدار اندازه گيري شده براي .باشد±%20آميزه بايد

kg5 وزنه Cº190 دماي آزمون 6980ملي استاندارد

min10 زمان 6980استاندارد ملي )1تعداد آزمونه

شيالقاء اكسازمان )OIT ( دقيقه 20بزرگ تر يا مساوي با

Cº200 ندماي آزمو

استاندارد ملي6-7186

اكسيژن محيط آزمون )mg )2± 15 وزن نمونه

3 )1تعداد آزمونه 4-5مطابق با بند اثر بر كيفيت آب

تعداد آزمونه . تعداد آزمونه هاي ارائه شده، نشانگر تعداد الزم به منظور تثبيت يك مقدار براي مشخصه ي تعريف شده در جدول است)1-7 ي، استاندارد ملييبه منظور راهنما. د شوديدر طرح كيفيت توليدكننده ق بايدهاي الزم براي كنترل توليد كارخانه و كنترل فرايند

. مشاهده شود14427

در تماس با مواد شيميايي شيرآالتمشخصات شيميايي 9مطابق با شيرآالتالزم باشد، شيرآالتدر كارگذاري و نصب به صورت خاص، اگر ارزيابي مقاومت شيميايي

. رده بندي مي شوند 12925-2و 12925- 1ي ملي استانداردها

. شده است ارائه ISO 10358[4]پالستيكي در مقابل مواد شيميايي در استاندارد شيرآالتراهنماي مقاومت –ييادآور

سامانه الزامات كارايي 10با يكديگر يا با اجزائي مطابق با ساير قسمت هاي اين استاندارد مطابق با اين استاندارد شيرآالتهنگامي كه

. باشند 14427- 5استاندارد ملي مونتاژ مي شوند، محل هاي اتصال بايد مطابق با الزامات

16

نشانه گذاري 11

كليات 11-1 شيرآالتروش ديگري قيد نشده باشد، نشانه گذاري بايد مستقيما روي 4در صورتيكه در جدول 11-1-1

، بهره برداريشرايط جوي، حمل و نقل، و نصب و كه پس از انبارش، قرار گرفتن در معرض طوري حك شود . خوانا باشد

از قبيل حين نصب و بهره برداريتوليد كننده در قبال ناخوانا بودن نشانه گذاري كه ناشي از وقايع پيش آمده -يادآوري ؛ مگر اينكه مسؤوليتي ندارد است، شيرآالتروي ... اجزاء يا استفاده از مواد پاك كننده و پوششرنگ كاري، خراش خوردگي و

.توافق قرار گرفته باشد توسط توليد كننده قيد شده يا مورد تأثير ردانشانه گذاري نبايد باعث آغاز ترك يا ساير نقايصي شود كه بر تطابق با الزامات اين استاند 11-1-2

.منفي مي گذارند .دنخوانا باش بدون بزرگنمايياندازه نشانه ها بايد طوري باشد كه 11-1-3 .انجام شود شيرآالتگونه نشانه گذاري نبايد در حداقل طول نري هيچ 11-1-4

حداقل نشانه گذاري الزم 11-2 .باشد 4حداقل نشانه گذاري الزم بايد مطابق با جدول

: به عنوان مثال. نشانه گذاري شوند CEN/TR 15438بايد برحسب نوع كاربرد مطابق با استاندارد شيرآالت مورد استفاده در آبرساني براي مصارف انساني شيرآالتبراي "آبرساني"يا واژه Wنماد مورد استفاده در جمع آوري و انتقال شيرآالتبراي "فاضالب و زهكشي تحت فشار"يا عبارت Pنماد

فاضالب و زهكشي تحت فشارW/P براي هر دو مورد باال

17

شيرآالتحداقل نشانه گذاري الزم روي -4جدول نشانه يا نماد ويژگي ها

000 )1استاندارد اين شماره 000 عالمت تجاري نام توليد كننده يا

110 به عنوان مثال، dnخارجي اسمي لوله، ) هاي(قطر SDR 11 به عنوان مثال، )SDR1 رده

W/P يا W ،P به عنوان مثال، )1نوع كاربرد PE 100 به عنوان مثال، مادهو نام گذاري جنس

PN 16به عنوان مثال، barبرحسب رده فشاري5/8/1390به عنوان مثال، )1،2،3توليد تاريخ

I1 به عنوان مثال، )1شماره خط توليد " "عالمت پيكان به عنوان مثال، )فقط براي شيرآالت تك جهته(جهت جريان

MB نماديا مستربچ مستربچ دودهصورت استفاده از در

. يا روي كيسه يا كارتن حاوي آن چاپ كرد شيراين اطالعات را مي توان روي برچسب همراه با ) 1اگر توليد كننده . تاريخ توليد بايد طوري باشد كه امكان رديابي بازه زماني توليد را در محدوده سال، ماه و روز فراهم كند) 2

. يز بايد قيد شوددر مكان هاي مختلف توليد مي كند، نام مكان توليد ن . توصيه مي شود كه شيفت توليد نيز در نشانه گذاري قيد شود) 3

.پس از اخذ پروانه كاربرد عالمت استاندارد، درج عالمت استاندارد ملي ايران الزامي است - 1يادآوري

.اضافه شودساير الزامات نشانه گذاري براساس مقررات سازمان ملي استاندارد بايد – 2 يادآوري

نشانه گذاري تكميلي 11-3مي تواند روي يك برچسب چاپ ) مانند زمان جوش و خنك كاري(مربوط به شرايط جوش اطالعات تكميلي

. يا جدا از آن باشد شيربرچسب مي تواند چسبيده به . شود . از نظر كيفيت بايد سالم و خوانا باشد برچسب هنگام نصب

داراي نشانه د، مي توانند ناين استاندارد ملي، كه توسط شخص ثالث مورد تأييد قرار مي گير با مطابق شيرآالت - يادآوري

.گذاري اضافي باشند

18

شرايط تحويل 12بايد به تعداد يا در صورت نياز به صورت مجزا بسته شيرآالتبه منظور محافظت در مقابل تخريب و آلودگي،

در صورت امكان، آن ها بايد در كيسه هاي مجزا، در جعبه هاي مقوايي يا در كارتن ها قرار داده . بندي شوند . شوند

.به منظور محافظت از انتهاي نري دار، توصيه مي شود از درپوش هاي بيروني استفاده شود :يادآوري

، تعداد شيرچسب شامل نام توليدكننده، نوع و ابعاد يك بريا كيسه هاي مجزا بايد حداقل كارتن هابر روي . در جعبه، وهرگونه شرايط خاص انبارش و محدوديت هاي زماني انبارش وجود داشته باشد شير

.بايد در بسته بندي اصلي خود انبارش شوند ، تا زمان استفاده،شيرآالت :يادآوري

19

الفپيوست )الزامي(

گاه و كاسه نمدعدم نشتي نشيمنتعيين اتيكل 1-الف

ها كه از گاه و كاسه نمد شيرآالت يا بدنه آننشيمن عدم نشتيبراي تصديقِ روش آزموني اين پيوست، . كند ارائه مياتيلن ساخته شده، پلي روش آزمون 2-الف

. بايد عاري از هوا باشد هنگام آزمون با مايع، شيردستگاه آزمون بايد به گونه اي باشد كه شير درمعرض تنش هاي بيروني، كه مي توانند بر نتايج آزمون اثر

. گذارند، قرار نگيرد . شيرآالت بايد از طريق بستنِ مسدودكننده به شيوه ي معمول آزمون شوند

گاه در سراسر نشيمن 1يد شده در جدول فاضليِ كاملِ قبايد منجر به اعمال فشار تدروني روش آزمون نشتيِآزمون ها براي نمونه هايي از انواع شيرآالت بايد مطابق با . درجهتي شود كه براي آن طراحي شده اند) ها(

. انجام شود 1-جدول الفشيرآالت دوجهته بايد . هر يك از شيرآالت تك جهته بايد فقط درجهت تعيين شده ي جريان آزمون شوند

. در هر دو جهت جريان آزمون شوند . باشد 1مقادير قيد شده در جدول مطابق بامدت زمان آزمون بايد

روش هاي آزمون عدم نشتي مسدود كننده -1- الفجدول

روش آزمون نوع شيرآالتفشار بايد به صورت پياپي به هر سمت شيرِ بسته . محفظه ي كالهك بايد با سيال آزمون پر شود )1دروازه اي شيرهاي

. شده اعمال شده و سپس شير بايد از نظر نشتي بررسي شوداي يا شيرآالت دو تكهدو از قبيل مسدودكننده ي(گاه مستقل شيرآالت داراي دو نشيمن

ها آزمون شده و هر سمت شير بسته شده نشيمنگاهمي توانند با اعمال فشار بين ) گاهينشيمن . از نظر نشتي بررسي شود

)2توپي شيرهاي

)3سماوري شيرهاي

گاه متقارن مي توانند در هر جهتي شيرآالت داراي نشيمن. وارد شودمخالف ت در جهفشار بايد )4پروانه اي شيرهاي )5ديافراگمي شيرهاي . آزمون شوند

مسدودكننده وارد شده و سمت مخالف بايد از نظر نشتي فشار بايد در جهت متمايل به بستنِ )6يك طرفه شيرهاي . بررسي شود

1) Gate valves2) Ball valves3) Plug valves4) Butterfly valves5) Diaphragm valves6) Check valves

20

بپيوست )اطالعاتي(

نامه كتاب [1] ISO 5210, Industrial valves - Multi-turn valve actuator attachments [2] EN 1074-1, Valves for water supply - Specification for use and appropriate verification tests - Part 1: General specifications [3] EN 1074-2, Valves for water supply - Fitness for purpose requirements and appropriate verification tests - Part 2: Isolating valves