บทที่ 5 การคลังสาธารณะ การเงิน นโยบายการเงิน นโยบายการคลัง

ศศ�ธร สุ�วรรณเทพ 1

บทท � 5 การคลั�งสุาธารณะ การ เง�น นโยบายการเง�น นโยบายการ

คลั�ง


:

การคลั�งสาธารณะเศรษฐก�จท �เก �ยวข้�องก�บรายร�บแลัะรายจ ายข้อง

ร�ฐบาลั งบประมาณแผ่�นดิ�น แผนเก �ยวก�บการใช้�จ าย แลัะแผนเก �ยวก�บการจ�ดหา

รายร�บให�เพ ยงพอในรอบระยะเวลัาหน&�ง ปี(งบปีระมาณจะเร��มต้�นต้�+งแต้ 1 ต้�ลัาคม - 30

ก�นยายน เช้ น งบปีระมาณปี( 2552 จะเร��มต้�นต้�+งแต้ 1 ต้�ลัาคม 2551 - 30 ก�นยายน 2552

หน วยงานท �ร�บผ�ดช้อบในการจ�ดท,างบปีระมาณแผ น ด�นค-อ สุ,าน�กงานงบปีระมาณ


ภาพรวมข้องการคลั�งสุาธารณะ


ประเภทของงบประมาณแผ่�นดิ�น งบปีระมาณสุมด�ลั ( Balanced Budget ) :

งบปีระมาณท �รายได�ข้องร�ฐบาลั เท าก�บ รายจ ายข้องร�ฐบาลั

งบปีระมาณไม สุมด�ลั ( Unbalanced Budget ) :

-งบปีระมาณเก�นด�ลั รายได� > รายจ าย -งบปีระมาณข้าดด�ลั รายได� < รายจ าย


ประมาณการรายจ่�าย จ,าแนกรายจ ายเปี1นปีระเภทต้ างๆ เช้ น

จ,าแนกต้ามลั�กษณะงาน เปี1นการจ,าแนกเปี1นหมวดหม3 ต้าม หน�าท �งานท �ร �ฐบาลัจะด,าเน�นการ เช้ น การบร�หาร การ

ปี4องก�นปีระเทศ เปี1นต้�น จ,าแนกต้ามลั�กษณะเศรษฐก�จ ( เง�นเด-อน ดอกเบ +ย เปี1นต้�น) จ,าแนกต้ามสุ วนราช้การแลัะร�ฐว�สุาหก�จ จ,าแนกต้ามแผนงาน 12 ด�าน เช้ น ด�านเกษต้ร ด�าน

อ�ต้สุาหกรรม ด�านคมนาคม การวิ�ทยาศาสตร� การศ กษา การ สาธารณส"ข เป#นต$น)


รายจ่�ายของร�ฐบาลั


หน'(ของร�ฐบาลั


ประมาณการรายร�บ รายร�บข้องร�ฐบาลัแบ งเปี1นปีระเภทต้ างๆ ได� 3 ปีระเภทค-อ

รายได� , เง�นก3� แลัะเง�นคงคลั�ง รายได�ข้องร�ฐบาลั

รายได�จากภาษ อากร รายได�จากการข้ายสุ�นค�า รายได�จากร�ฐพาณ�ช้ย5 รายได�อ-�นๆ ค าธรรมเน ยม ค า

ปีร�บ เง�นก3�ท� +งภายในปีระเทศแลัะต้ างปีระเทศ (หน +สุาธารณะ) เง�นคงคลั�ง : เง�นท �เหลั-อจากการใช้�จ ายในปี(ก อนๆซึ่&�ง

ร�ฐบาลัสุะสุมไว�


รายไดิ$ของร�ฐบาลั


ปร�บปร"งลั�าส"ดิ : 29 ก.พ . 2551 17:06

( หน�วิย : ลั$านบาท)

2549 p 2548 p 2547 2546 2545

1 รายได� 2/ 1,388,728 1,241,236 1,109,422 1,012,588 876,901

2 รายจ าย 3/ 1,279,715 1,276,747 1,109,332 996,198 955,504

3 ด�ลัเง�นในงบปีระมาณ 4/ 109,013 -35,511 90 16,390 -78,603

4 ด�ลัเง�นนอกงบปีระมาณ -20,975 -10,253 8,242 7,608 1,788

5 ด�ลัเง�นสุด 5/ 88,038 -45,764 8,332 23,998 -76,815

6 การช้ดเช้ยด�ลัเง�นสุด 6/ -88,038 45,764 -8,332 -23,998 76,815

7 ก3�ย-มในปีระเทศสุ�ทธ� : 16,489 31,545 21,269 3,579 145,487

8 - ธนาคารแห งปีระเทศไทย 7/ 4,555 5,064 -5,998 11,201 -13,072

9 - ธนาคารพาณ�ช้ย5 -2,123 -16,738 2,911 -67,851 108,424

10

- ธนาคารออมสุ�น -5,000 -1,907 1,814 16,015 9,818

11

- อ-�น ๆ 19,057 45,126 22,542 44,214 40,317

12

ก3�ย-มต้ างปีระเทศสุ�ทธ� 8/ -29,850 -19,555 -28,368 -38,847 -32,048

13

พ�นธบ�ต้รร�ฐบาลัสุ,าหร�บ FIDF แลัะสุถาบ�นการเง�น 125,838 58,000 199,988 0 305,000

14

ให�ก3�แก FIDF แลัะสุถาบ�นการเง�น 9/ -125,838 -58,000 -199,988 0 -305,000

15

การใช้�เง�นคงคลั�ง -74,677 33,774 -1,233 11,270 -36,624

ฐานะการคลั�งของร�ฐบาลั ป- 2545-2549


( หน�วิย : ลั$านบาท)

ก.ค . 2551 p

ม�.ย . 2551 p

พ.ค . 2551 p

เม.ย . 2551 p

ม'.ค . 2551 p

ก.พ . 2551 p

ม.ค . 2551 p

1 รายได� 2/ 101,299 260,613 114,853 127,195 96,403 107,935 100,288

2 รายจ าย 3/ 138,648 128,327 116,026 154,096 124,829 118,367 158,240

3 ด�ลัเง�นในงบปีระมาณ 4/ -37,349 132,286 -1,173 -26,901 -28,426 -10,432 -57,952

4 ด�ลัเง�นนอกงบปีระมาณ 6,163 9,229 5,093 650 -20,202 11,856 -2,896

5 ด�ลัเง�นสุด 5/ -31,186 141,515 3,920 -26,251 -48,628 1,424 -60,848

6 การช้ดเช้ยด�ลัเง�นสุด 6/ 31,186 -141,515 -3,920 26,251 48,628 -1,424 60,848

7 ก3�ย-มในปีระเทศสุ�ทธ� -30,342 -10,249 11,641 39,997 36,261 14,902 43,038

8 - ธนาคารแห งปีระเทศไทย 7/ -331 472 704 -700 -7,473 -5,699 -30,523

9 - สุถาบ�นการเง�นท �ร �บฝากเง�น -6,866 -1,088 -22,008 13,990 9,061 20,046 44,995

10 - สุถาบ�นการเง�นอ-�น -28,198 -13,274 18,958 7,371 18,765 1,803 18,868

11 - อ-�น ๆ 5,053 3,641 13,987 19,336 15,908 -1,248 9,698

12 ก3�ย-มต้ างปีระเทศสุ�ทธ� 8/ -165 -14,871 -10,734 -541 -316 -291 -162

13 พ�นธบ�ต้รร�ฐบาลัสุ,าหร�บ FIDF แลัะสุถาบ�นการเง�น 0 0 0 0 0 0 0

14 ให�ก3�แก FIDF แลัะสุถาบ�นการเง�น 9/ 0 0 0 0 0 0 0

15 การใช้�เง�นคงคลั�ง 61,693 -116,395 -4,827 -13,205 12,683 -16,035 17,972

– ฐานะการคลั�งของร�ฐบาลัป- มกราคม กรกฎาคม 2551


ประเภทของภาษ'อากร ภาษ ทางต้รง ( Direct Tax ) ภาษ ท �ผ3�เสุ ยภาษ จะ

ต้�องร�บภาระภาษ ท �เสุ ยไว�เอง ผลั�กให�ผ3�อ �นได�ยาก เช้ น ภาษ เง�นได� ภาษ ท �ด�น ภาษ มรดก

ภาษ ทางอ�อม ( Indirect Tax )ภาษ ท �ผ3�เสุ ยสุามารถผลั�กภาระภาษ ไปีให�ผ3�อ-�นได�โดยง าย เช้ น ภาษ สุ�นค�าเข้�า ภาษ สุ�นค�าออก ภาษ ม3ลัค าเพ��ม


๏ อ�ตราภาษ'แบ�งไดิ$ 3 ประเภท• อ�ต้ราภาษ คงท � ( flat rate ) : อ�ต้ราภาษ ท �จ�ดเก<บในอ�ต้ราท �เท าก�น โดยไม ค,าน&งถ&งข้นาดข้องฐานภาษ • อ�ต้ราก�าวหน�า ( progressive rate ) : อ�ต้ราภาษ ท �เก<บหลัายอ�ต้รา โดยอ�ต้ราภาษ จะสุ3งข้&+นเม-�อฐานภาษ สุ3งข้&+น• อ�ต้ราถ�อยหลั�ง ( regressive rate ) : อ�ต้ราภาษ ท �จ�ดเก<บหลัายอ�ต้รา โดยอ�ต้ราภาษ จะต้,�าลังเม-�อฐานสุ3งข้&+น


๏ วิ�ตถุ"ประสงค�ของการเก0บภาษ'อากร• เพ-�อจ�ดหารายได�• เพ-�อให�เก�ดผลักระทบต้ อการใช้�ทร�พยากรข้องปีระเทศ• เพ-�อร�กษาเสุถ ยรภาพทางเศรษฐก�จข้องปีระเทศ• เพ-�อเร งร�ดความเจร�ญเต้�บโต้ทางเศรษฐก�จ๏ หลั�กในการจ่�ดิเก0บภาษ'อากร• หลั�กความย�ต้�ธรรม• หลั�กความม ปีระสุ�ทธ�ภาพ• หลั�กความแน นอน• หลั�กปีระหย�ด


นโยบายการคลั�ง นโยบายข้องร�ฐบาลัท �เก �ยวข้�องก�บการจ�ดหารายได�

ซึ่&�งได�แก การจ�ดเก<บภาษ อากร แลัะนโยบายท �เก �ยวก�บการใช้�

จ าย การก อหน + แลัะการบร�หารหน +สุาธารณะ ร�ฐบาลัสุามารถใช้�นโยบายการคลั�งเพ-�อให�ม ผลักระ

ทบต้ ออ�ปีสุงค5รวม (AD) ระด�บรายได�ปีระช้าช้าต้� แลัะระด�บการจ�างงาน เพ-�อร�กษาเสุถ ยรภาพทางเศรษฐก�จภายในแลัะภายนอกปีระเทศ


นโยบายการคลั�ง

แบบข้ยายต้�ว แบบหดต้�ว

เคร-�องม-อข้องนโยบายการคลั�ง

แบบต้�+งใจ แบบอ�ต้โนม�ต้�

ด�านรายได� ด�านรายจ าย

ภาษ อ�ต้ราก�าวหน�า

เง�นช้ วยเหลั-อผ3�ว างงาน


นโยบายการคลั�งแบบข้ยายต้�ว(Expansionary fiscal policy)

• ใช้�ในกรณ เศรษฐก�จต้กต้,�า

• เคร-�องม-อ : เพ��มรายจ าย แลัะ ลัดอ�ต้ราภาษ

• งบปีระมาณรายได� < งบปีระมาณรายจ าย

• การใช้�งบปีระมาณข้าดด�ลั


นโยบายการคลั�งแบบหดต้�ว(Contractionary fiscal policy)

• ใช้�ในกรณ เศรษฐก�จม การข้ยายต้�วมากเก�นไปี

• เคร-�องม-อ : ลัดรายจ าย แลัะ เพ��มอ�ต้ราภาษ

• งบปีระมาณรายได� > งบปีระมาณรายจ าย

• การใช้�งบปีระมาณเก�นด�ลั


เศรษฐก�จข้ยายต้�วมาก เศรษฐก�จต้กต้,�า

นโยบายการคลั�งแบบหดต้�ว นโยบายการคลั�งแบบข้ยายต้�ว

ลัดรายจ าย เพ��มรายได� (ภาษ )

เพ��มรายจ าย ลัดรายได� (ภาษ )

งบปีระมาณแบบเก�นด�ลั งบปีระมาณแบบข้าดด�ลั


การเง�น


ควิามหมายของเง�น เง�นเปี1นสุ��งท �ยอมร�บก�นท��วไปีว าเปี1นสุ-�อกลัางในการ

แลักเปีลั �ยนแลัะถ-อว าเปี1นทร�พย5สุ�นท �ม สุภาพคลั องสุ3งสุ�ด

หน$าท'2ของเง�น เปี1นสุ-�อกลัางในการแลักเปีลั �ยน เปี1นมาต้รฐานในการว�ดค า เปี1นเคร-�องสุะสุมค า เปี1นมาต้รฐานในการช้,าระหน +


ปร�มาณเง�น หร3อ อ"ปทานของเง�น เง�นท �หม�นเว ยนอย3 ในม-อข้องปีระช้าช้น ในข้ณะใดข้ณะหน&�ง

ปีระกอบด�วยสุ�นทร�พย5ท �ม สุภาพคลั องสุ3งสุ�ดค-อ ธนบ�ต้ร ( paper

currency )

หน วยงานท �ร �บผ�ดช้อบในการผลั�ต้ ค-อ ธนาคารแห งปีระเทศไทยเหร ยญกษาปีณ5 ( coins )หน วยงานท �ร �บผ�ดช้อบในการผลั�ต้ ค-อ

กรมธนร�กษ5 กระทรวงการคลั�ง เง�นฝากเผ-�อเร ยก ( demand deposit)

หน วยงานท �ร �บผ�ดช้อบในการด3แลัเง�นฝากเผ-�อเร ยก ค-อ ธนาคารพาณ�ช้ย5


ปร�มาณเง�น (Money Supply: Ms)

ปร�มาณเง�นตามควิามหมายแบบแคบ (M1) ประกอบดิ$วิย

ธนบ�ต้ร + เหร ยญษาปีน5 + เง�นฝากเผ-�อเร ยก ปร�มาณเง�นตามควิามหมายแบบกวิ$าง

(M2) ประกอบดิ$วิย ปีร�มาณแบบแคบ + เง�นฝากออมทร�พย5 +

เง�นฝากปีระจ,า


องค�ประกอบของปร�มาณเง�นตามควิามหมายแบบแคบ (M1)


ทฤษฎ'ของเง�นตามทรรศนะของเคนส�

เง�นท,าหน�าท �อ-�นด�วยนอกเหน-อจากการแลักเปีลั �ยนเคนสุ5กลั าวว าบ�คคลัถ-อเง�นด�วยเหต้�ผลั 3 ปีระการค-อ

ถ-อเง�นเพ-�อการใช้�จ ายปีระจ,าว�น ถ-อเง�นเพ-�อสุ,ารองใช้�จ ายเม-�อยามฉุ�กเฉุ�น ถ-อเง�นเพ-�อเก<งก,าไร


ควิามส�มพ�นธ�ของการถุ3อเง�นก�บรายไดิ$แลัะดิอกเบ'(ย การถุ3อเง�นเพ32อการใช้$จ่�ายประจ่6าวิ�น แลัะถุ3อเง�นเพ32อ

ส6ารองใช้$จ่�ายยามฉุ"กเฉุ�น จ่ะม'ควิามส�มพ�นธ�ก�บรายไดิ$ในท�ศทางเดิ'ยวิก�น

การถุ3อเง�นเพ32อเก0งก6าไร จ่ะม'ควิามส�มพ�นธ�ก�บอ�ตราดิอกเบ'(ยในท�ศทางตรงก�นข$าม

อ"ปสงค�ต�อการถุ3อเง�นจ่ งม'ควิามส�มพ�นธ�ก�บรายไดิ$แลัะอ�ตราดิอกเบ'(ย

อ"ปสงค�ของเง�นแลัะอ"ปทานของเง�นจ่ งเป#นต�วิก6าหนดิอ�ตราดิอกเบ'(ยในระบบเศรษฐก�จ่


การควิบค"มปร�มาณเง�นหร3อนโยบายการเง�น

หน วยงานท �ร �บผ�ดช้อบในการใช้�มาต้รการต้ าง ทางการเง�นค-อธนาคารแห งปีระเทศไทย โดย

ด,าเน�นการด�งน + การซึ่-+อข้ายหลั�กทร�พย5ร�ฐบาลั ถ�าธนาคารต้�องการเพ��ม

ปีร�มาณเง�น จะต้�องซึ่-+อหลั�กทร�พย5ค-นจากปีระช้าช้น การเปีลั �ยนแปีลังอ�ต้ราเง�นสุดสุ,ารองต้ามกฎหมาย ถ�า

ธนาคารต้�องการเพ��มปีร�มาณเง�น จะลัดอ�ต้ราเง�นสุดสุ,ารองต้ามกฎหมาย

การเปีลั �ยนแปีลังอ�ต้ราร�บช้ วงซึ่-+อลัดต้�@วแลักเง�น


การเปลั'2ยนแปลังอ�ตราร�บช้�วิงซื้3(อลัดิต�:วิแลักเง�น

อ�ต้ราร�บช้ วงซึ่-+อลัด (Rediscount rate) : อ�ต้ราท �ธนาคารแห งปีระเทศไทยค�ดก�บ ธนาคารพาณ�ช้ย5 เม-�อธนาคารพาณ�ช้ย5น,าต้�@วสุ�ญญาใช้�เง�นมาข้ายลัดท �ธนาคาร

อ�ต้ราห�กลัด (Discount Rate) : อ�ต้ราท �ธนาคารพาณ�ช้ย5ค�ดก�บลั3กค�าท �น,าต้�@วสุ�ญญาใช้�เง�นมาข้ายให�ธนาคารพาณ�ช้ย5

ด�งน�+น หากธนาคารแห งปีระเทศไทยต้�องการเพ��มปีร�มาณเง�น สุามารถท,าได�โดยให�ธนาคารพาณ�ช้ย5ข้ยายสุ�นเช้-�อ จะท,าโดยการลัดอ�ต้ราร�บช้ วงซึ่-+อลัดต้�@วแลักเง�น

Documents

บทที่ 5 การคลังสาธารณะ การเงิน นโยบายการเงิน นโยบายการคลัง