Upload
doannga
View
220
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
The Development of Transformational Leadership of the Chief Executive of Tambon Administrative Organization (TAO) for Organizational Effectiveness
บทท 5
อษณ มงคลพทกษสข
160ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
บทคดยอ
บทความนมงศกษาถง แนวทางการพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของ นายก
อบต. เพอกอใหเกดประสทธผลขององคการ ผานงานวจยเรอง “ภาวะผนำเปลยน
สภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ” ผลการวเคราะหขอมลเผยให
เหนวา นายก อบต. ทมภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยน ตางม
สหสมพนธเชงบวกกบประสทธผลขององคการ โดยมตองคประกอบของภาวะผนำ
เปลยนสภาพ ไดแก การมอทธพลตออดมการณ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล
การกระตนทางปญญา และการสรางแรงดลใจ มสหสมพนธกบประสทธผลขององคการ
ดานการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน และการบรหารจดการ สวนการใหรางวล
ตามสถานการณมสหสมพนธกบประสทธผลขององคการในมตขางตนและผลลพธ
การดำเนนการ ขณะทภาวะผนำไรการนำมสหสมพนธเชงลบกบประสทธผลของ
องคการทกมต จากขอมลทปรากฏ การพฒนาภาวะผนำเพอประสทธผลขององคการ
นายก อบต. ควรใชภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยนในการบรหาร
อบต. ทงตองพฒนามตทเปนองคประกอบภาวะผนำเปลยนสภาพ และมตการให
รางวลตามสถานการณในองคประกอบภาวะผนำแลกเปลยน แตพงลดพฤตกรรม
การไรการนำ
* บทความนปรบปรงมาจากดษฎนพนธเรอง ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ ซงเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยบรพา
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
The Development of Transformational Leadership of the Chief Executive of Tambon Administrative Organization
(TAO) for Organizational Effectiveness*อษณ มงคลพทกษสข
5∫∑∑’Ë
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 161
Abstract This article focused on the development of transformational leadership
of the Chief Executive of TAO for organizational effectiveness. Empirical data
studied on “Transformational Leadership of The Chief Executive of Tambon
Administrative Organization and Organizational Effectiveness.” The finding
revealed the significant relationship on both transformational and transactional
leadership and the organizational effectiveness. The data also showed that
the dimensions of transformational leadership as idealized influence, individual
consideration, intellectual stimulation and inspirational motivation were related
to organizational development, job satisfaction and administration. Contingent
reward showed the positive effect on three dimensions of organizational
effectiveness as transformational leadership, performance outcomes also. While
non-leading were negatively related to all dimensions of organizational
effectiveness. Based on the finding, in order to achieve the effectiveness of
organizational administration, the Chief Executive of TAO should display
transformational leadership and transactional leadership, as well as develop
the dimensions of transformational leadership and contingent reward for
the components of transactional leadership but reduce laissez-faire leadership.
162ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
บทนำ
นบตงแตป พ.ศ.2537 ทมพระราชบญญตสภาตำบลและองคการบรหาร
สวนตำบลบงคบใช สงผลใหการปกครองสวนทองถน รกคบเขาสวถชวตของ
คนในชนบทอยางทวถงทกชมชน อยางไรกด กระบวนการกระจายอำนาจในสงคมไทย
ซงยงคงใหความสำคญตอการปฏรปเชงโครงสรางระดบบน ดวยการมงเนนแตเพยง
จดรปแบบหนวยการปกครอง แตเพกเฉยตอการใหอำนาจและอสระการปกครอง
ตนเอง ทำใหการบรหารจดการงานของ อบต. ทผานมา มความคลมเครอและ
ถกจำกดมใหมบทบาทตอการปกปอง ดแลสทธประโยชนของประชาชนเทาทควร
ทงทความจรง อบต. เปนองคกรปกครองสวนทองถนทมบทบาทตอการพฒนาการ
ของสงคมไทย เนองจากตอไปประเดนความสมพนธเชงอำนาจ และการจดสรร
ทรพยากร จะเปนปญหาใหญของสงคม การมรปแบบการปกครองทองถนเชน อบต.
ยอมชวยลดความขดแยงและสรางสมดลทางอำนาจระหวางประชาชนกบรฐบาล
โดยรฐเปดโอกาสใหประชาชนผเปนเจาของทรพยากร เขามามสวนรวมตดสนใจ
ทางการเมองตามระบอบประชาธปไตย เพอกำหนดเงอนไขการดำเนนชวตและ
กจกรรม รวมถงสรางความเจรญกาวหนาและการกนดอยดของชมชนดวยตนเอง
การพฒนาระบบการบรหารจดการของ อบต. ใหเปนองคกรผทำหนาทเบดเสรจ
ทงการบรหาร การปกครอง และจดทำบรการสาธารณะ จงเปนเรองสำคญและพง
ไดรบการทบทวนอยางจรงจง โดยเฉพาะประเดนการแสวงหาแนวทางใหผบรหาร
ทองถน หรอนายก อบต. ใชอำนาจและความรบผดชอบในการนำพา อบต. ไปส
เปาหมายแหงการกระจายอำนาจ ดวยการเปนตวแทนการปกครองตนเอง และเปน
กลไลบรหารงาน ทสามารถสนองตอบความตองการของประชาชนอยางมประสทธภาพ
โจทยการบรหารงานททวความยากมากขน การขบเคลอนองคกรปกครอง
สวนทองถนสการปฏบตภารกจใหเกดประสทธผล จงหลกเลยงไมไดทผบรหารสงสด
หรอ นายก อบต. ตองปรบเปลยนกระบวนทศนดานภาวะผนำใหมคณลกษณะ
แตกตางไปจากอดต สอดคลองกบแนวคดของ Kotter (1990) กลาววา หาก
สถานการณของโลกคงทเชนดงเดม ลำพงทกษะการบรหารจดการนาจะเพยงพอตอ
การทำใหองคการเจรญกาวหนาได แตพลวตการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ตลอดเวลา
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 163
เชนปจจบน คณสมบตของผนำยคใหมควรเปนผใชการนำ (Lead) ควบคไปกบ
จดการ (Manage) อยางเหมาะสมตามสภาพการณ กลาวคอ นอกจากผนำตอง
สรางนสยการทำงานเชงรก มการวางแผนการทำงานเชงเปาหมาย กระบวนการ และ
แนวทางการตรวจสอบทชดเจน เนนการปฏบตเชงกลยทธ และการทำงานเปนทม
อนเปนรปแบบการบรหารจดการภายใน เพอความสำเรจตามภารกจแลว ผนำยง
ตองมมมมองกวางไกลระดบสากล ยดหยนตอความทาทายทเกดขน มการแสวงหา
เครอขายความรวมมอจากพนธมตรภายนอก สามารถสรางแรงบนดาลใจและพฒนา
ความเปนผนำแกผตาม ยดมนตอการเรยนรอยางตอเนอง เพอความสำเรจและ
การพฒนาองคการใหเปนองคกรแหงการเรยนร คณสมบตเชนนจงคลายคลงกบ
ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transformational Leadership)
ภาวะผนำเปลยนสภาพ เปนภาวะผนำแนวคดใหม (The New Leadership)
ทสอดคลองกบสภาวะการเปลยนแปลงของสงคมโลกปจจบน เพราะบทบาทหลก
ของภาวะผนำเปลยนสภาพคอ ผกอใหเกดการเปลยนแปลงในองคการ ภายใตฐาน
คดดงกลาวเมอผนวกกบพนธะหนาทความรบผดชอบของ อบต. ตอชมชนทองถน
และสงคมโดยรวม ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. จงเหมาะสมตอการ
เตรยมความพรอม เพอรองรบกระแสแรงกดดนตางๆ ทงปจจบนและกำลงจะเกดขน
ภายภาคหนา
การรบรเกยวกบภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. จะเปนจดเรมตนใน
การคนหาวา หากตองการเสรมสรางประสทธผลขององคการ ควรมรปแบบหรอ
แนวทางพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพแก นายก อบต. อยางไร เพราะอนาคตขางหนา
ความรบผดชอบของ อบต. ตอประชาชน ยอมเพมมากขนทงจำนวน ประเภท และ
ความซบซอน ขณะทแรงกดทบจากการปฏรประบบบรหารราชการใหมความเปนเลศ
และสามารถรองรบการพฒนาประเทศยคโลกาภวฒน ตามหลกการบรหารจดการ
บานเมองทด จะผลกดนให อบต. ตองปรบตวและพฒนาตนเองอยางตอเนอง เพอเปน
ตวแทนความสำเรจของววฒนาการทางสงคม ในการพฒนาประเทศตอไป
164ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
วธการวจย
การไดมาซงแนวปฏบตสำหรบพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.
เพอกอใหเกดประสทธผลขององคการ อนเปนจดมงหมายสำคญของบทความน
ผเขยนใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ มาเปนแนวทางคนหาขอมลเกยวกบภาวะผนำ
เปลยนสภาพของนายก อบต. ประสทธผลของ อบต. และสหสมพนธระหวางภาวะ
ผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ โดยม อบต. เปน
หนวยการวเคราะห สำหรบกลมตวอยางใชวธการสมตวอยางแบบ Multistage Stratified
Cluster Sampling กบ อบต. ทวประเทศ ปรากฏวา อบต. ขนาดใหญ ขนาดกลาง
และขนาดเลก ทตกเปนตวอยางมสดสวนแตกตางกนสง จงนำวธสมตวอยางจากชน
ภมทไมไดสดสวนกบขนาด (Disproportionate to size) มาใชรวม ทำใหมจำนวน
กลมตวอยางจาก อบต. ทกขนาดเทากนคอ ขนาดละ 25 แหง ได อบต. ตวอยาง
จำนวนทงสน 75 แหง แลวเกบรวมรวมขอมลออกเปน 2 สวน คอ ขอมลเชงอตตวสย
เกบจากกลมเปาหมายทเปนผบรหาร ไดแก นายก อบต. ประธานสภา อบต.
ปลด อบต. และหวหนาฝาย จำนวน 389 คน ดานคณลกษณะของกลมเปาหมาย
และ อบต. ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. และประสทธผลขององคการ
ดานการจดหาและจดสรรทรพยากร การบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และ
การพฒนาองคการ สวนประสทธผลขององคการดานการจดหาและจดสรรทรพยากร
ทเปนรายไดและการจดสรรงบประมาณ ผลลพธการดำเนนการ ใชแบบวดเชง
ภาวะวสย ซงรวบรวมจากขอมลท อบต. แตละแหงจดเกบ รวมถงสมภาษณปลด
อบต. บางประเดนเกยวกบผลลพธการดำเนนการ ดานประสทธภาพ และคณภาพ
การใหบรการ วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก การแจกแจงความถดวย
คารอยละ และสถตอางอง ไดแก คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน สหสมพนธ
เพยรสน สวนสหสมพนธระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพกบประสทธผล
ขององคการ ใชเทคนคสหสมพนธคาโนนคอล (Canonical Correlation Analysis)
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 165
แนวคดพนฐานทางทฤษฎ
แนวคดภาวะผนำเปลยนสภาพ
เนองจากภาวะผนำมความสำคญตอองคการ ทงการเปนสญลกษณและจดรวม
แหงพลงความสำเรจ การวจยเพอคนหารปแบบภาวะผนำทสามารถนำไปใชใน
สถานการณตางๆ ไดทกองคการในระดบสากล อยางมประสทธผลจงดำเนนมา
อยางตอเนอง แมยงไมมขอสรปถงแบบภาวะผนำทดทสด หากพจารณาคณลกษณะ
ภาวะผนำเชงลกษณาการ (The Trait Leadership) ภาวะผนำเชงพฤตกรรม (The
Behavioral Leadership) และภาวะผนำเชงสถานการณ (The Situational Leadership)
ตามแนวทางการศกษาภาวะผนำในยคท 1-3 ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transformational
Leadership) จดเปนภาวะผนำในพฒนาการขนท 4 ของการศกษาภาวะผนำ ซงม
ความโดดเดน และกาวไปไกลกวาการศกษาตามแนวทางภาวะผนำเชงสถานการณ
อกระดบหนง เหตดวยวา ภาวะผนำทประสบความสำเรจสงสด ยอมไมยนดกบ
สถานการณทเปนอยในปจจบนและพยายามหาวถทางสรางหรอปรบเปลยนสถานการณ
แวดลอมใหม ใหงานประสบความสำเรจมากทสดเทาทโอกาสจะเอออำนวย ผนำทใช
พฤตกรรมเปลยนสภาพจงมงใหนำหนกตอการสงเสรมคานยม คณธรรม วสยทศน
และกระบวนการคดของผตาม รวมถงเอาใจใสตอความปรารถนา แรงจงใจ และ
แสวงหาแนวทางตอบสนองความตองการของผตามแตละคน ดงนนตลอดกระบวนการ
ของการนำ ไมวาจะมการเปลยนแปลงใดๆ เกดขนกบองคการกตาม ผนำและผตาม
จะมความผกพนตอกนอยางมนคง ฐานคตนมความสำคญตอความสำเรจขององคการ
เพราะทายทสดผนำจะสามารถเปลยนสภาพ ผตามใหมมมมองและพฤตกรรมตาม
รปแบบภาวะผนำเปลยนสภาพได
ภาวะผนำเปลยนสภาพ เปนทฤษฎภาวะผนำตามแนวทางภาวะผนำใหม (The
New Leadership Approach) ซงไดรบความนยมและถกนำไปใชอยางแพรหลาย
มากทสด ในชวง 2 ทศวรรษทผานมา (Mahar, 2004; สเทพ พงศศรวฒน, 2548)
เพราะสถานการณของโลกยคปจจบนองคการทงหลายเผชญกบการแขงขนระหวาง
กนมากขน และตางตระหนกถงความจำเปนตองมการเปลยนแปลงเพอความอยรอด
166ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ขององคการ ทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ ไดเสนอคณลกษณะผนำทประกอบดวย
โครงสรางหลากหลายมต (Multidimensional Construct) เพอใหผตามสามารถ
ปฏบตภารกจภายใตภาวการณทเปลยนแปลงอยางรวดเรว และมความซบซอนไดด
สำหรบยคเรมแรกของการศกษาภาวะผนำเปลยนสภาพ เกดจาก Burns (1978)
บคคลแรกทเสนอมโนทศนเกยวกบทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ ในผลงานวจยเรอง
“ผนำทางการเมอง” โดยอธบายวา “ภาวะผนำเปลยนสภาพ (Transforming
Leadership) เปนกระบวนการทผนำและผตามตางยกระดบคณธรรมและแรงจงใจ
ของกนและกนใหสงขน” ผนำจงตองมงความสนใจไปทการเปลยนสภาพเดมๆ ของ
ผตาม และคนหาวธดงดดใจเพอยกระดบความคดใหมองไปไกลถงเปาหมายระดบสง
ดวยการนำเสนอวสยทศนใหผตามเหนภาพขององคการหรอสงคมใหมทดกวา
เพอใหผตามยกระดบจตใจทคำนงถงแตประโยชนสวนตนไปสการคำนงถงผอน
จนกระทงสรางความเปนผนำในตนเอง ขณะเดยวกนผนำกสามารถพฒนาระดบ
คณธรรมของตนเองใหสงขนดวย (Burns, 1978: 4) นอกจากนน Burns เชอวา
ผนำควรมภาวะผนำแลกเปลยน (Transactional Leadership) ทเปนกระบวนการ
ของความสมพนธระหวางผนำกบผตาม โดยผนำจะจงใจผตามใหปฏบตตามความ
คาดหวง ดวยการเชอมโยงผลสำเรจของงานกบผลตอบแทนแลกเปลยนกบความ
พยายามทำงานใหบรรลเปาหมายของผตาม การแลกเปลยนนจะชวยใหองคการ
ประสบความสำเรจ ขณะเดยวกนกสรางความพงพอใจในการทำงานของพนกงาน
เพมขนเชนกน
ตามแนวคดของ Burns เขาแยกแยะความแตกตางระหวางภาวะผนำเปลยน
สภาพกบภาวะผนำแลกเปลยนแบบคนละขว กลาวคอ ผนำแลกเปลยนจะเนนคานยม
ของกระบวนการแลกเปลยน (Exchange Process) ระหวางผนำกบผตาม เพอนำ
ไปสประสทธภาพการดำเนนงาน โดยภาวะผนำแลกเปลยน จะจงใจผตามดวย
การดงดดความสนใจใหอยทผลประโยชนสวนตวเทานน สวนภาวะผนำเปลยนสภาพ
จะใชกระบวนการคานยม (Value Process) ในการปฏสมพนธของผนำกบผตามทม
ความแตกตางกนดานอำนาจ ระดบการจงใจ และทกษะ เพอไปสจดมงหมายสงสด
รวมกน Burns จงนยามภาวะผนำแลกเปลยน วามคณลกษณะของความเปนผจดการ
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 167
(Manager) ทผนำสามารถใชอำนาจ (Power Wielder) ใหผตามปฏบตงานเพอ
การบรรลเปาหมายของตน ขณะทภาวะผนำเปลยนสภาพมคณลกษณะของความ
เปนผนำ (Leader) ทมงเนนการเปลยนสภาพเชงคณธรรม (Morality) และจรยธรรม
(Ethic) ทงฝายผนำและฝายผตามไปพรอมกน ความเปนผนำจงไมสามารถแยก
จากเปาหมายและความตองการของผตาม ดงเชนแนวคดภาวะผนำแลกเปลยน
ทเชอวาภาวะผนำทงสองแบบสามารถแยกออกจากกนไดอยางเปนอสระ
ตอมาในป ค.ศ. 1985 Bass เสนอทฤษฎภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยอาศย
พนฐานแนวคดของ Burns ทแบงภาวะผนำออกเปน 2 แบบ โดย Bass ใหทศนะวา
ผนำแลกเปลยนใชรางวลเพอแลกเปลยนกบการยนยอมปฏบตตาม สวนผนำเปลยน
สภาพ จะจงใจผตามดวยวธการ
1. ชกจงใหผตามตระหนกในคณคาและความสำคญของงาน และผลลพธของ
องคการ ดวย มมมองใหมๆ และพยายามหาหนทางบรรลถงผลลพธนน
2. โนมนาวจตใจใหผตามมองไปไกลกวาผลประโยชนของตน โดยคำนงถง
ผลประโยชนของหมคณะ องคการ หรอสงคมสวนรวม
3. กระตนใหผตามยกระดบความตองการของตนทสงกวาเดม (Higher Order
Needs)
กระนนกตาม แม Bass ยอมรบวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมความแตกตางจาก
ภาวะผนำแลกเปลยนอยางชดเจนเชนเดยวกบ Burns และภาวะผนำเปลยนสภาพยง
สงเสรมแรงจงใจหรอผลงานของผตามไดมากกวา แตเขากเสนอวา โดยกระบวนการ
แลวไมสามารถแยกพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพออกจากภาวะผนำแลกเปลยน
ไดอยางแทจรง ทงยอมรบวา ผนำคนเดยวกนอาจใชภาวะผนำไดทงสองแบบใน
เวลาและสถานทแตกตางกนได เนองจากภาวะผนำแลกเปลยนจดเปนคณลกษณะ
พนฐานสำคญททำใหเกดภาวะผนำเปลยนสภาพ ดวยเหตนความเปนผนำทงสอง
แบบจงเชอมโยงตอกนแบบตอเนอง (Leadership Continuum) แทนทจะแยก
ออกจากกนอยางสนเชงตามท Burns เคยเสนอไว นอกจากนน Bass ยงนำคำวา
Transformational มาใชแทน Transforming และคนหาโครงสรางองคประกอบ
168ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยรวมมอกบ Avolio พฒนาตวแปรเพอใชในการศกษา
อยางตอเนองโดยลำดบ จนกระทงป ค.ศ.1995 เขาไดจดพฤตกรรมภาวะผนำ
เปลยนสภาพเปน 3 กลม และขนานนามวา “แบบภาวะผนำเตมขอบเขต” (The Full
Range Leadership Model) ดวยเหตทวา กรอบแนวคดนสามารถระบ คณลกษณะและ
พฤตกรรมทครอบคลมขอบเขตทงหมดของบทบาทความเปนภาวะผนำ ดงรายละเอยด
ตอไปน
กลมท 1 ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ประกอบดวย 4 มต คอ 1. การม
อทธพลตออดมการณ 2. การเอาใจใสตอปจเจกบคคล 3. การกระตนทางปญญา
และ 4. การสรางแรงดลใจ แตละมตมรายละเอยด ดงน
1. มตการมอทธพลตออดมการณ (Idealized Influence: II)
การมอทธพลตออดมการณ เดมเรยกวา มตการมบารม (Charisma)
เปนภาษากรก หมายถง พรสวรรคหรอคณลกษณะพเศษทพระเจามอบใหบคคลใด
บคคลหนงโดยเฉพาะ Weber (1947) เปนบคคลแรกทนำเอาการมบารม มาใช
อธบายรปแบบของอทธพลทผตามรบรวา ผนำมลกษณะพเศษในการจงใจใหผอน
ปฏบตตามอยางเตมใจ ผนำจงเปรยบเสมอนวรบรษทเกดในชวงเวลาภาวะวกฤต ผนำ
ยงดงดดใจใหผตามเชอในวสยทศนและยอมรบผนำวามความพเศษแตกตางจากผอน
อยางไรกตาม การวจยชวงแรก ผนำเชงบารมมกถกจำกดในสาขาการเมอง ศาสนา
หรอจตวทยา
House (1977) ถอเปนบคคลแรกทสรางกรอบแนวคดเชงทฤษฎ เพอพสจน
พฤตกรรม ภาวะผนำเชงบารม โดยอธบายวา คณลกษณะสำคญของภาวะผนำบารม
สามารถพบเหนทวไปในองคการทมความซบซอน และสงผลตอความเชอมนของ
ผตาม กลาวคอผนำบารมจะแตกตางจากผนำคนอน โดยเฉพาะเปนผทมอทธพล
มความโดดเดน มนใจในตนเองสง และมจรยธรรม คณลกษณะเชนนสงผลตอ
ผตามหลายประการ เชน ความไววางใจในความคดของผนำวาเปนสงทถกตองม
ความเชอคลายผนำ ยอมรบผนำโดยไมมขอสงสย มการแสดงความรสกทดตอ
ผนำ เคารพและเชอฟงคำสง มความรสกตอภารกจขององคการรวมกบผนำ ตองการ
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 169
ยกระดบเปาหมายการปฏบตงาน และเชอวาผนำสามารถนำพาใหเกดความสำเรจ
ตามเปาหมายของงานได
เมอ Burn (1978: 244) นำเสนอมโนทศนเกยวกบภาวะผนำการ
เปลยนสภาพ เขานำการมบารมมาเปนสวนหนงของภาวะผนำการเปลยนสภาพ
โดยใชคำวาผนำวรบรษ (Heroic Leadership) ซงหมายถง ผทไดรบการยอมรบ
และมาจากการเลอกของผตามโดยตรง เนองจาก เชอถอศรทธาในความสามารถ
ประสบการณ และมความพรอมในการรบมอกบปญหาอปสรรคตางๆ ไดเปนอยางด
สำหรบแนวคดของ Bass บารมจดเปนองคประกอบสำคญทสดของภาวะ
ผนำเปลยนสภาพ โดยเชอวาผนำบารม เปนสญลกษณของความสำเรจและการทำให
ผตามบรรลถงความสำเรจนน (Bass,1990: 199) แตกตางจากคณลกษณะพเศษ
ดงเดมทองอยกบพลงเหนอธรรมชาต ซงถกอธบายในภาวะผนำทางศาสนาหรอ
การเมอง Couto (2002: 96) เสนอวา ผนำเชงบารมท Bass นำมาใชเปนคณลกษณะ
ผนำบารมเชงสงคม (Socialized Charismatic Leaders) เกดจากกระบวนการขดเกลา
ทผนำพยายามเชอมโยงใหผตามเกดการรบรและนยามตนเองวา เปนสวนหนงของ
กลมหรอองคการ เมอผตามรสกถงความเปนเจาขององคการ ผตามจะมงความสนใจ
และเสยสละตนเองเพอผลประโยชนองคการมากกวาผลประโยชนสวนตน ลกษณะ
ผนำบารมเชงสงคมนเอง ทำใหภาวะผนำเปลยนสภาพแตกตางจากภาวะผนำอน
เพราะผนำและผตามตางมงยกระดบดานคณธรรมดวยการสรางคานยม ความเชอ
บรรทดฐานของพฤตกรรมรวมกนภายในองคการ อนง Bass ยำวา แมการมบารม
จะเปนสวนประกอบสำคญของภาวะผนำเปลยนสภาพ แตลำพงการมบารมเพยง
ประการเดยวยงไมเพยงพอตอกระบวนการเปนภาวะผนำเปลยนสภาพได
ในป 1995 เมอ Avolio & Bass พฒนาเครองมอใหสามารถวดภาวะผนำ
เปลยนสภาพเชงองครวม เขาไดนำองคประกอบดานการมอทธพลตออดมการณ
มาแทนการมบารม เพอมใหเกดความสบสนกบองคประกอบดานอนๆ ทมคณลกษณะ
คอนขางใกลเคยงกน ตามนยยะของอทธพลตออดมการณน ผนำจะใชบคลกลกษณะ
และพฤตกรรม เปนเครองมอใหผตามยอมรบและมความคดเปลยนแปลงตนเอง
ไปตามแนวทางของผนำ โดยนยามวา
170ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
1. การมอทธพลตออดมการณดานคณลกษณะ หมายถงคณลกษณะ
ของผตามซงเปนผลจากการรบรถงอำนาจ (Power) ความเชอมน (Confidence)
และความคดอนแตกตางจากผอน (Transcendent Ideals) ทผนำใชกระตน ปลก
เราดานอารมณใหผตามคำนงถงผลประโยชนสวนรวม
2. การมอทธพลตออดมการณดานพฤตกรรม หมายถง พฤตกรรม
เฉพาะตวของผนำทมผลตอการเปนแบบอยางสำหรบผตาม ผนำจะสะทอนคานยม
(Value) ความเชอ (Beliefs) ภารกจ (Mission) จดมงหมาย (Purpose) จรยธรรม
(Ethical) และ คณธรรม (Moral) แกผตาม
2. มตการเอาใจใสตอปจเจกบคคล (Individualized Consideration: IC)
ถอเปนมตทมหลกปฏบตเกยวกบการเหนแกประโยชนของผอน ซงพฒนา
มาจากทฤษฎผนำเชงพฤตกรรมโดยมงเนนคำนงถงคน (Consideration) หากเมอนำมา
ประยกตใชในองคประกอบของภาวะผนำเปลยนสภาพ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล
มความแตกตางจากโครงสรางการคำนงถงผอน ตรงทผนำจะมจดมงเนนอยท
การพฒนาผตามแตละคนใหมโอกาสเจรญเตบโตไปสการผนำตอไป (Seltzer & Bass,
1990) นอกจากนน Kark & Shamir (2002) กลาววา การเอาใจใสตอปจเจกบคคล
แมมรากฐานจากทฤษฎแนวคดเกยวกบตนเอง (Self-Concept Theory) ทอธบายวา
มนษยมกตระหนกรหรอนยามตนเองแตละสถานการณทแตกตางกน ในฐานะ
ปจเจกบคคล (Individual) คความสมพนธ (Relationship Partners) หรอสมาชก
ของกลม (Group Members) ความเขาใจเกยวกบตนเองทง 3 ระดบดงกลาว Lord,
Brown, & Feiberg (1999) พบวา มประโยชนตอการทำความเขาใจ พฤตกรรม
ของผนำทมอทธพลอยางลกซงกบผตามรายบคคล หรอบคลากรทงองคการ ผาน
กระบวนการตางๆ ทางสงคม เมอนำมาวเคราะหในมตน วธการหรอพฤตกรรมท
ผนำเปลยนสภาพใชจดความสมพนธกบผตามรายบคคล กเพอมงหวงใหความสมพนธ
ดงกลาวสรางความใกลชดและความผกพนทางอารมณทแนบแนน ผลความสมพนธ
ผนำจะสามารถพฒนาผตามแตละคนทมแนวคดเกยวกบตนเองไปสมมมองใหม
อนเปนแนวคดทมงผลประโยชนของกลมและองคการได ดงนนผนำจงไวตอการรบร
ทมตอผตามดานความคด ความรสก และแสดงออกอยางลกซงถงความหวงใยตอ
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 171
ความตองการของผตาม มพฤตกรรมเปนมตรซงสามารถเขาถงไดงาย และปฏบต
ตอผตามดวยความเคารพในศกดศร รวมถงการสรางบรรยากาศการทำงานใหเออตอ
การพฒนาศกยภาพของผตาม ดวยการเปนผฝกสอน ผใหคำแนะนำ ปรกษาหารอ
3. มตการกระตนทางปญญา (Intellectual Stimulation: IS)
การกระตนทางปญญาถอเปนอกคณลกษณะหนงของภาวะผนำเชงบารม
ท Bass หยบยมมาจาก House เนองดวยผลการศกษาของ House ชใหเหนอยาง
ชดเจนวา ผนำบารมจะมพฤตกรรมสำคญประการหนง คอ กลา (Courageous)
แสวงหาความทาทายใหม ไมยดตดกบสถานภาพเดม (Status Quo) อนเปนสถานภาพ
ทไมพงปรารถนา House เรยกพฤตกรรมนวา พฤตกรรมทไมเปนไปตามแบบแผนเดม
(Unconventional Behavior)
อยางไรกตาม เมอ Bass นำพฤตกรรมการกระตนทางปญญามาใช เขากลบ
ไมนำพฤตกรรมนเปนสวนหนงของการมบารม ทงนเพอปองกนมใหผตามเคยชน
กบการพงพาและออนแอลง ดวยความจงรกภกดหรอลอกเลยนแบบบคลกภาพของ
ผนำ มากกวาอดมการณขององคกร จนกระทงขาดความคดรเรมสรางสรรคใน
การคนหาสงใหมๆ ซงสดทายอาจสงผลเสยตอองคการได เขาจงเสนอพฤตกรรม
การกระตนทางปญญา โดยอธบายวาเปนสวนหนงของพฤตกรรมผนำทมผลตอ
กระบวนการรเรมสรางสรรคของผตาม กรณน Quinn and Hall (1983) เสนอวธ
การทผนำสามารถกระตนปญญาของผตามได 4 วธ คอ 1) การใชเหตผล โดยการ
เนนศกยภาพ ความเปนอสระของผตาม พยายามกระตนใหผตามใชตรรกะและ
เหตผลในการจดการกบปญหาของกลมและองคการ 2) การสรางโอกาสใหใช
ความคดสรางสรรค ดวยการสงเสรมใหผตามใชความคดรเรมเชงสงเคราะห ผาน
ปฏสมพนธทไมเปนทางการหรอแมแตในการแกปญหาทวไป 3) การใชขอมลเชง
ประจกษ ผนำตองสนบสนนใหผตามสนใจกบขอมลตางๆ ทมอยภายในและภายนอก
องคการ เพอหาทางเลอกทดทสดจากขอมลขาวสารเหลานน และ 4) กระตนให
เกดการใชอดมคต เพราะผม อดมคตจะใชจตสำนกตดสนใจภายในระยะเวลาอน
รวดเรว แมอยภายใตสถานการณทมขอมลจำกด
172ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
การกระตนทางปญญา จงเปนมตทกระตนใหผตามมอสระและอำนาจในการ
รงสรรคความคดใหมๆ ในการทำงาน โดยไมยดตดกบแนวทางเดมทเคยเปนมา
มการตงคำถามกบฐานคต ความเชอ และวธปฏบต เพอแสวงหาแนวทางใหมในการ
ดำเนนงานหรอจดการกบอปสรรค
4. มตการสรางแรงดลใจ (Inspirational Motivation: IM)
เมอ Bass and Avolio ปรบปรงกรอบแนวคดเกยวกบทฤษฎภาวะผนำ
เปลยนสภาพ ในป ค.ศ.1990 ทงคไดเพมพฤตกรรมการสรางแรงดลใจเปนอก
องคประกอบหนง โดยเปนอกมตหนงทแตกกงกานมาจากทฤษฎภาวะผนำเชงบารม
ซงคณลกษณะสำคญของผนำแบบแรงดลใจคอ จงใจหรอบนดาลใจผตามใชความ
พยายามอยางแรงกลาทจะไปใหถงเปาหมาย ทกอนหนานผตามอาจไมเคยไปถง
ดวยการเพมความคาดหวงทสงไปกวาผลประโยชนของตนเอง การสอสารถงความเชอมน
ในตวผตาม การกระตนใหผตามมองโลกในแงด รวมถงสรางโอกาสใหผตามประสบ
ความสำเรจ ขณะทผนำบารมจะมงใหผตามเกดการยอมรบในตวตนของผนำ
ฐานคตสำคญของการสรางแรงดลใจ เปนเรองความสามารถของผนำใน
การจงใจใหผตามเชอมนตอศกยภาพของตนในการขบเคลอนองคการไปสความสำเรจ
ดวยการชใหเหนถงความปรารถนาและวถทางทตองการบรรล การสรางแรงดลใจ
จงเปนการกระทำรวมกนระหวางผนำกบผตาม โดยมศนยกลางทวสยทศนและภารกจ
ขององคกร สวนภาวะผนำบารมจะมศนยกลางการกระทำอยทบคลกภาพและ
คณลกษณะผนำ ลกษณะเชนนสงผลใหเกดความแตกตางในการยอมรบตอสถานะ
ของผนำ ทภาวะผนำแรงดลใจ (Inspirational Leadership) จะสงเสรมใหผตามม
สวนรวมในการจดการปญหาขององคการ สามารถวพากษวจารณหรอแสดงความ
คดอนแตกตางจากผนำได ขณะเดยวกนผนำจะสอสารหรอแสดงความหมาย และ
ทาทายในเรองงานแกผตามใหพยายามปฏบตเพอบรรลเปาหมายในอนาคต
กลมท 2 ตวแปรภาวะผนำแลกเปลยน ประกอบดวย 3 มต คอ 1. การให
รางวลตามสถานการณ 2. การจดการภายใตเงอนไขเชงรก และ 3. การจดการ
ภายใตเงอนไขเชงรบ ดงมรายละเอยด ตอไปน
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 173
1. มตการใหรางวลตามสถานการณ (Contingent Reward: CR)
ดวยแรงขบเคลอนระหวางผนำกบผตามเปนการแลกเปลยนทางสงคม
(Social Exchange) ทถกสรางขนและจะยงคงอย หากการแลกเปลยนตอบสนอง
ตอความตองการหรอผลประโยชนทงสองฝาย การแลกเปลยนจงเปรยบเสมอนการ
เตมเตมระหวางผนำกบผตาม ทตางมบทบาทและความรบผดชอบตอการบรรล
เปาหมายของกนและกน ซงโดยพนฐานแลวผนำยอมตองการใหผตามปฏบตภารกจ
ประสบความสำเรจ สวนผตามจะทำงานเพอแลกเปลยนกบรางวลทตนคาดหวง
จากเหตผลดงกลาว Bass จงนำมตการใหรางวลตามสถานการณ มา
อธบายพฤตกรรมผนำในการสรางแรงจงใจแกผตาม ดวยการหยบยมทฤษฎสำคญ
2 ทฤษฎ คอ ทฤษฎความคาดหวง ของ Vroom (1964) ทชใหเหนวา แรงจงใจของ
บคคลขนอยกบความคาดหวงของเขาตอรางวลทจะไดรบ หนาทของผนำคอ แสวงหา
เครองมอหรอวธจงใจใหผตามใชความพยายามอยางเตมทในการทำงาน และทฤษฎ
วถทาง-เปาหมาย (Path-goal Theory) ทเชอวา ผนำสามารถสรางแรงจงใจใน
การทำงานแกผตาม โดยทำใหวถทาง (Path) มความชดเจนหรองายพอจะทำให
ผตามปฏบตงานไดสำเรจ และไดรบผลตอบแทนตามความคาดหวง (Goal) ฉะนน
ผนำแลกเปลยนตองเรยนรความตองการของผตามแตละคน เพอกำหนดและเชอมโยง
จำนวน หรอชนดของรางวลทผตามจะไดรบ กบผลงานทสามารถกระทำไดตามขอ
ตกลงรวมกน ดงนน การใหรางวลตามสถานการณ นอกจากทำใหความสมพนธ
ตามทฤษฎวถทาง-เปาหมาย ชดเจนแลว ยงนำมาซงความพงพอใจทเพมขนของ
ผตามอกดวย
2. มตการจดการภายใตเงอนไขเชงรก (Manage by Exception:
Active or MBE: A)
ดวยมตการจดการภายใตเงอนไขเชงรก และมตการจดการภายใตเงอนไข
เชงรบ เปนพฤตกรรมภาวะผนำภายใตมตการจดการภายใตเงอนไข (Manage by
Exception) ทมงเนนการเสรมแรงเชงลบตามสถานการณ (Contingent Negative
Reinforcement) ผนำจะปลอยใหผตามทำงานตามหนาททไดรบมอบหมาย โดย
174ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ไมเขาไปแทรกแซงจนกวาจะเกดปญหาหรอวกฤตใดๆ กลาวอกนยหนง ปฏสมพนธ
ระหวางผนำกบผตามจะเกดขน ตอเมอผลของการปฏบตงานไมเปนไปตามมาตรฐาน
ทวางไว หรอมความผดพลาดในการดำเนนงาน การจดการภายใตเงอนไขจงแบง
ออกเปน 2 มต ทงนขนอยกบระดบความเขมขนทผนำใชตดตาม (Monitor)
การทำงานของผตาม ซงการจดการภายใตเงอนไขเชงรกจดอยในมตการแลกเปลยน
เชงลบ (Antonakis & House, 2002: 10) ทมลกษณะคลายผนำแบบมง
โครงสรางงานในภาวะผนำเชงพฤตกรรม ผนำจะแสดงบทบาทของตนกบผตาม
ทเนนการบรรลเปาหมายขององคการอยางชดเจน โดยกำหนดโครงสรางงาน
กระบวนการ และวธการทำงานอยางละเอยด มความคาดหวงใหผตามรกษามาตรฐาน
การปฏบต งานใหลลวงตามระยะเวลา รวมถงควบคมการทำงาน เพอประสทธผล
หรอความสำเรจในงาน พฤตกรรมของผนำจงมมงใชวธการทำงานแบบเดม แตจะ
เขาไปควบคมและขจดสงตางๆ ทอาจเปนอปสรรคตอการทำงาน รวมถงคนหาขอ
ผดพลาดตางๆ ทอาจเกดขน เพอมใหผตามมพฤตกรรมเบยงเบนไปจากเปาหมาย
ทวางไว และใหแนใจวางานททำนนเกดประสทธผล
ดวยคณสมบตดงกลาว การจดการภายใตเงอนไขเชงรกจงมความสมพนธ
เชงลบหรอเชงบวกในระดบทไมเขมแขง (Weak Positive) กบประสทธผลและ
ความพงพอใจของผตาม ทงนขนอยกบสถานการณโดยเฉพาะเมอมความเสยงสง
ผนำยอมแสดงพฤตกรรมการจดการภายใตเงอนไขเชงรก เพอใหแนใจวาจะไดผลลพธ
ดงความประสงค (Avolio & Bass, 1995)
3. การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ (Manage by Exception: Passive
or MBE: P)
เปนพฤตกรรมทผนำใชลงโทษผตามเมอพบวา ผตามมผลการทำงานตำ
กวามาตรฐาน การจดการภายใตเงอนไขเชงรบจงมลกษณะแตกตางจากการจดการ
ภายใตเงอนไขเชงรก ตรงทผนำจะแสดงพฤตกรรมตอเมอมความผดพลาด หรอ
เกดปญหาในการปฏบตงานของผตามแลวเทานน ซงเปนการสะทอนกลบของขอมล
เชงลบ (Negative Feedback) เพอระงบ หรอหยดยง มใหผตามมพฤตกรรมท
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 175
เบยงเบนจากบรรทดฐานวฒนธรรมองคการ ภาวะผนำรปแบบนจงมแนวโนมใช
วธการตำหน ตเตยน ลงโทษโดยไมบอกกลาวลวงหนา เพอใหเกดการแกไขปรบปรง
บรรยากาศการทำงานจงเครงเครยด ขาดความยดหยน ผนำจะมงใหผตามปฏบต
ตามกฎเกณฑอยางเครงครด หากเกดปญหาความผดพลาดเลกนอย ผนำการจดการ
ภายใตเงอนไขเชงรบอาจปลอยปละละเลยหากเหนวา ยงไมมผลกระทบตอสถานะ
ของตน แตรอจนกระทงปญหาเกดความรนแรงจงเขาไปจดการแกไข และคนหาวา
เกดจากความผดพลาดของผใด ผนำทใชวธการนจงมพฤตกรรมคลายคอยจบผด
มากกวาการพจารณาถงสาเหตเพอแสวงหาแนวทางในการแกไข พฤตกรรมของผนำ
จงสงผลกระทบเชงลบตอผลผลต ความพยายาม และความพงพอใจของผตาม
เนองจากมใชสงจงใจทดในการทำงาน
กลมท 3 ตวแปรภาวะผนำไรการนำ ประกอบดวย 1 มต คอ
มตการไรการนำ (Non -Leading)
การไรการนำหมายถง พฤตกรรมทผนำหลกเลยงการเขาไปมอทธพลกบ
ผใตบงคบบญชาของตนและหนงาน Bass and Avolio (1990) นำภาวะผนำไร
การนำ มาเปนปจจยหนงในพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพ โดยอธบายวา ผนำ
มไดใชพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงเพยงอยางเดยว แตสามารถแสดงพฤตกรรม
รวมกนไดทงภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน และภาวะผนำไรการนำ
แตภาวะผนำไรการนำจะมผลเชงลบตอการดำเนนงาน ทงดานความพงพอใจในงาน
และประสทธผลขององคการ
เนองจากผนำไรการนำ มกมอบอำนาจใหแกผใตบงคบบญชากระทำการใดๆ
เตมท โดยไมมกฎเกณฑหรอหลกการควบคมงาน หลกเลยงการตดสนใจ ไมพยายาม
เขามามสวนรวมในการเสนอแนะนำหรอใหความคดเหนในการดำเนนงาน ผนำจะ
ทำหนาทเพยงสงผานขอมลขาวสารขององคการมายงผตามเทานน ฉะนน แมผตาม
จะรสกวาตนมอสระในการทำงาน แตผตามเหลานมกรสกไมมนคง ขาดขวญกำลง
ใจในการทำงาน ผลสำเรจของงานนอยและมคณภาพตำ
176ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
แนวคดประสทธผลขององคการ
การศกษาประสทธผลขององคการ มพฒนาการโดยลำดบจากแนวทางทมง
ความสนใจในแตละสวนขององคการ มาเปนการพจารณาองคการทมลกษณะซบซอน
มากขน แนวทางทใชศกษาประสทธผลขององคการจงมความหลากหลาย แตละตว
แบบกมขอดขอเสยแตกตางกน ขนอยกบการตดสนใจของแตละบคคลเลอกนำมาใช
เพราะทกแนวทางลวนมอคตในการใหความสำคญตอสวนตางๆ ขององคการ (Robey,
1994: 59) เชน
1. แนวทางการบรรลเปาหมาย เปนแนวทางแรกของการศกษาประสทธผล
ขององคการ ทมนยามวา ประสทธผลขององคการขนอยกบความสามารถในการ
บรรลเปาหมายตามทกำหนดไว ฐานคตของแนวทางน คอการพจารณาองคการใน
ฐานะหนวยงานทมเปาหมายแนนอน ระดบการบรรลผลตามเปาหมาย จงวดจาก
ผลการปฏบตงานทเกดขนจรงแลวนำไปเปรยบเทยบกบเปาหมายระดบปฏบตการ
ทกำหนดไว การวดประสทธผลเชงเปาหมาย จงเหมาะสมกบองคการทมเปาหมาย
ชดเจน แนนอน และมงความสนใจกบผลลพธสดทายทเปนผลผลตหรอบรการ
2. แนวทางเชงระบบ ตงอยบนสมมตฐานทวาองคการเปนระบบทางสงคม
ประกอบดวยสวนตางๆ ทมความสมพนธตอเนองตลอดเวลา หากสวนใดสวนหนง
เกดขดของยอมสงผลกระทบตอสวนอนทงหมด ประสทธผลขององคการ จงวดได
จากปจจยนำเขาทจำเปนในการผลต และความสามารถขององคการ ในการแปรสภาพ
ปจจยนำเขาใหกลายเปนปจจยนำออก ตลอดจนการสรางความสมพนธอนดกบสภาพ
แวดลอมตางๆ แนวทางระบบนแบงออกเปน
- แนวทางกระบวนการภายใน มงใหความสำคญกบการรกษาความสมพนธ
ของมนษย ซงจดเปนสภาพแวดลอมภายในองคการ
- แนวทางเชงระบบทรพยากร มงเนนความสามารถขององคการในการจดหา
ทรพยากร จากสภาพแวดลอม แนวทางนจงใหความสนใจกบสภาพแวดลอมภายนอก
องคการดวย
3. แนวทางกลยทธตวแทน แนวทางนมององคการในฐานะระบบภายใตสภาพ
แวดลอม ซงเผชญกบกลมผมสวนไดสวนเสยทมอทธพลและควบคมทรพยากรของ
องคการ การอยรอดขององคการจงเปนการแสดงถงระดบความสามารถในการสราง
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 177
ผลลพธและการกระทำ ทไดรบการยอมรบจากกลมผลประโยชนเหลาน แนวทาง
กลยทธตวแทนจงมงประเมนการรกษาไวซงความพงพอใจทหลากหลายของกลม
ผลประโยชนหรอกลมผมสวนไดสวนเสย
4. แนวทางการแขงขนดานคานยม เปนแนวทางศกษาลาสดอนมแนวคดวา
เกณฑทใชประเมนประสทธผลขององคการเปนเรองของการแขงขนดานคานยม
คณคาหรอคานยมทแขงขนจงขนอยกบความพงพอใจในการเลอกทตางกน และตอง
สอดคลองกบวฏจกรหรอชวงชวตขององคการแตละขน เนองจากแตละชวงองคการ
มความตองการแตกตางกน แนวทางนจงมงนำเสนอตวแบบทคำนงถงความสอดคลอง
ระหวางคานยมกบวฏจกรขององคการ
จากคณลกษณะดงกลาวขางตน แมทกแนวทางตางมสวนชวยอธบายปรากฏการณ
ทเกดขนกบองคการได หากยงไมมแนวทางใดจะนำไปใชประเมนประสทธผลของ
องคการอยางถกตอง เพราะแตละองคการลวนมภารกจ เปาหมาย และสวนยอยตางๆ
ทซบซอน อกทงยงตองเผชญกบการเปลยนแปลงและการแขงขนภายในสภาพแวดลอม
การวดประสทธผลองคการจงไมอาจใชเพยงแนวทางเดยว แตตองอาศยการบรณา
การตวแบบตางๆ เขาดวยกน ดงท Cameron (1980: 70) กลาวไววา ไมมตวแบบหรอ
แนวทางใด สามารถนำมาใชกบทกองคการอยางเหมาะสม ฉะนน การนำแนวทาง
การบรรลเปาหมาย แนวทางกระบวนการภายใน และแนวทางระบบทรพยากร มาเปน
ดชนบงชประสทธผลของ อบต. จงมเหตผลสนบสนน คอ
ประการแรก อบต. เปนองคกรทมเปาหมายทชดเจน มแนวทางการปฏบตงาน
ทเปนระบบ ดงนนการวดประสทธผลของ อบต. สามารถกระทำโดยใชแนวทาง
การบรรลเปาหมาย ทงยงประเมนไดจากระบบการดำเนนงาน ดานการแสวงหา
ปจจยนำเขา การบรหารงาน รวมถงความพงพอใจในงานของพนกงาน
ประการตอมา เนองจากฐานคดเบองหลงของแนวทางประเมนประสทธผลของ
องคการ สำหรบแนวทางทเลอกนำมาใช พบวา มความสอดคลองกบประเดนการวจย
ทงเชงเนอหาและกระบวนการ อนจะสงผลตอความเทยงตรงและความนาเชอถอของ
ขอมล ขณะทแนวทางกลยทธกลมตวแทน เปนการวดความสามารถในการเอาชนะใจ
กลมตวแทน ดวยการสรางผลลพธทแตละองคการประเมนคณคาหรอความสำคญ
ของกลมเหลานนไวลวงหนาแลว ซงแตละองคการยอมตวชวดไมเหมอนกนทงอาจ
178ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
เปลยนแปลงไดตามสถานการณ การนำเกณฑทผวจยจดทำขนไปใชประเมนประสทธผล
ของ อบต. ยอมไมสอดคลองกบสมมตฐานดงกลาว เชนเดยวกบแนวทางการแขงขน
ดานคานยม ทการเลอกใชคานยมใดเปนเกณฑการวด ตองพจารณาจากวฏจกรหรอ
ชวงชวตขององคการแตละขน ทวา ความเปนจรงแลว อบต. แตละแหงมการเจรญ
เตบโตไมเทากน จงมอาจนำคานยมใดคานยมหนงไปตรวจสอบ อบต. ทมพฒนาการ
แตกตางกนได
ผลการวจย จากผลการวเคราะหขอมลดานภาวะผนำของ นายก อบต. แสดงใหเหนวา
นายก อบต. เปนผมพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพ มากกวาภาวะผนำแลกเปลยน
และภาวะผนำไรการนำ อกทงมตทเปนองคประกอบของภาวะผนำเปลยนสภาพ
กลวนมคาเฉลยและสหสมพนธซงกนและกนสงกวามตในองคประกอบของภาวะ
ผนำแลกเปลยน ทงยงพบสหสมพนธ เชงบวกระหวางมตการไรการนำกบมต
การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ แตสองมตนลวนมสหสมพนธเชงลบกบมตอนทงหมด
(ตารางท1)
ตารางท 1 คาเฉลยภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน ภาวะผนำไรการนำ
และสหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.
สหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ
ภาวะผนำเปลยนสภาพ M SD 1 2 3 4 5 6 7
1. การมอทธพลตออดมการณ 3.92 0.69 1.00000
2. การเอาใจใสตอปจเจกบคคล 3.59 0.74 .781**
3. การกระตนทางปญญา 3.63 0.77 .793** .842**
4. การสรางแรงดลใจ 3.91 0.71 .847** .810** .806**
5. การใหรางวลตามสถานการณ 3.52 0.72 .771** .795** .779** .796**
6. การจดการภายใตเงอนไขเชงรก 3.68 0.35 .731** .688** .753** .723** .713**
7. การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ 2.54 0.83 -.270** -.109** -.211** -.182** -.080** -.174**
8. การไรการนำ 2.11 0.90 -.398** -.249** -.306** -.317** -.197** -.272** .719**
ภาวะผนำเปลยนสภาพ 3.80 0.66
ภาวะผนำแลกเปลยน 3.24 0.47
ภาวะผนำไรการนำ 2.11 0.90
** p < 0.01 * p < 0.05
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 179
สวนการวเคราะหประสทธผลของ อบต. ปรากฏวา การพฒนาองคการเปนมต
ทมสหสมพนธรวมกบมตอน ทงดานการจดสรรและการจดหาทรพยากร การบรหารงาน
ผลลพธการดำเนนการ รวมถงการสรางความพงพอใจในงานของพนกงาน และม
ความสมพนธกบประสทธผลขององคการระดบสง ผลการวจยสะทอนใหเหนวา แนวทาง
การกระจายอำนาจดานการปกครองใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และการปฏรป
ระบบราชการตามหลกการบรหารจดการทด ไดสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถน
ตางตองพฒนาองคการใหสอดคลองกบเปาหมายดงกลาวทงในเชงประสทธภาพ
ประสทธผล การพฒนาองคการจงเปนมตสำคญในการประเมนศกยภาพระบบ
การปฏบตงานภายในและภายนอกของ อบต. (ตารางท 2)
ตารางท 2 สหสมพนธของมตในองคประกอบประสทธผลของ อบต.
สหสมพนธระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ
ภาวะผนำเปลยนสภาพ M SD 1 2 3 4 5
1. การจดหาและจดสรรทรพยากร 3.87 0.46 2. การบรหารจดการ 3.96 0.43 .071 3. ผลลพธการดำเนนการ 3.93 0.34 .077 .047 4. ความพงพอใจในงาน 3.85 0.64 .066 .591** .208** 5. การพฒนาองคการ 3.78 0.59 .117* .724** .168** .653** ประสทธผลของ อบต. 3.89 0.33 .347** .772** .335** .835** .861**
** p < 0.01 * p < 0.05
สำหรบการทดสอบสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยน
สภาพของนายก อบต. กบชดตวแปรประสทธผลขององคการ พบความสอดคลอง
ของขอมลทควรนำมาอภปรายดงตอไปน
ตารางท 3 ผลการวเคราะหนยสำคญทางสถตของสหสมพนธคาโนนคอล ระหวาง
ภาวะผนำ เปลยนสภาพของนายก อบต.กบประสทธผลขององคการ
สมการ ราก Canonical R Canonical R2 Wilk’s Lambda D.F Sig
1 1-3 .702 .492 .491 15 .000
2 2-3 .166 .028 .968 8 .128
3 3-3 .069 .005 .995 3 .608
180ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ผลการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ในตารางท 3 ปรากฎขนาดคาความ
สมพนธระหวางสองชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผล
ขององคการสงสดเทากบ 0.70 ซงจดเปนคาสหสมพนธระดบคอนขางมาก ตามทศนะ
ของ Cooley and Lohnes(1971) ทระบถงขนาดคาสหสมพนธคาโนนคอลทางปฏบต
ในการศกษากลมตวอยางขนาดใหญไมควร ตำกวา 0.30 และเมอทดสอบความ
สมพนธของกลมตวแปรทงสอง เพอหาจำนวนสมการหรอคทมสหสมพนธคาโนนคอล
พบสมการท 1 (รากท 1-3) เพยงสมการเดยวทปรากฏนยสำคญทางสถต โดยม
ปรมาณความผนแปรรวมกน ระหวางตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพกบประสทธผล
ขององคการ ในตวแปรคาโนนคอล หรอ มคา Canonical R2 รอยละ 49.2
เมอวเคราะหคาสวนเกนในตารางท 4 เพอพจารณาสดสวนความผนแปรของ
ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพพบวา มสดสวนความผนแปรซงกนเทากบรอยละ
53.6 และรอยละ 46.7 ในชด ตวแปรตาม ขณะทสดสวนความผนแปรของชด
ตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ในการทำนายชด ตวแปรประสทธผลขององคการม
เพยงรอยละ 27.2 ใกลเคยงกบสดสวนความผนแปรของชด ตวแปรประสทธผล
ขององคการในการทำนายชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ คอ รอยละ 23.4
แสดงใหเหนวา ตวแปรในชดตวแปรตนมความสมพนธตอกนมากกวา ตวแปรใน
ชดตวแปรตาม
ผลการทดสอบขอมลยงยนยนไดจาก คานำหนกรวมคาโนนคอลทใชอธบาย
โครงสรางสมการคาโนนคอล พบวา ตวแปรคาโนนคอลทสรางขนมาใหมยงคงม
อตราความสมพนธตอกนและกน โดยเฉพาะอยางยงชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ
ปรากฏพสยคานำหนกรวมคาโนนคอลระหวาง -0.38 – 0.99 สงกวา 0.30 ทกตว
แสดงวา ภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน ภาวะผนำไรการนำ ลวนม
สหสมพนธซงกนและกนระดบสง สวนชดตวแปรประสทธผลขององคการมเพยง
3 ตวแปร ไดแก การบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และการพฒนาองคการ ม
คานำหนกรวมคาโนนคอลสงกวา 0.30 จงสรปผลไดวา สมการของตวแปรคาโนนคอล
คท 1 มสหสมพนธระหวางชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพและชดตวแปรประสทธผล
ขององคกร ระดบคอนขางสง โดยตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพ ภาวะผนำแลกเปลยน
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 181
มสหสมพนธเชงบวกกบ ตวแปรการบรหารจดการ ความพงพอใจในงาน และการ
พฒนาองคการในระดบมาก สวนภาวะผนำไรการนำ มสหสมพนธเชงลบกบตวแปรยอย
ของชดตวแปรประสทธผลขององคกรทงหมด แสดงวา หากนายก อบต. แสดง
พฤตกรรมภาวะผนำไรการนำระดบสง จะทำใหคาสมประสทธของตวแปรการบรหาร
จดการ ความพงพอใจในงาน และการพฒนาองคการ มขนาดคาตำ
ตารางท 4 การวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางภาวะผนำเปลยนสภาพของ
นายก อบต. กบประสทธผลขององคการ
ตวแปร คานำหนกคาโนนคอล คานำหนกรวมคาโนนคอล
ชดตวแปรตน
ภาวะผนำเปลยนสภาพ
ภาวะผนำเปลยนสภาพ .891 .997
ภาวะผนำแลกเปลยน .109 .685
ภาวะผนำไรการนำ -.097 -.379
คาสวนเกนในชดเดยวกน 53.6%
คาสวนเกนรวม 27.2%
ชดตวแปรตาม
ประสทธผลขององคการ
การจดหาและการจดสรรทรพยากร .082 .178
การบรหารจดการ .207 .814
ผลลพธการดำเนนการ .070 .235
ความพงใจในงาน .321 .832
การพฒนาองคการ .565 .945
คาสวนเกนในชดเดยวกน 46.7%
คาสวนเกนรวม 23.4%
อนง แมการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล จะใหคำตอบเกยวกบแบบแผนและ
อตราความสมพนธของชดตวแปรภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบชดตวแปร
ประสทธผลขององคการ แตภาวะผนำเปลยนสภาพมธรรมชาตการผสมผสานมต
ภาวะผนำอนหลากหลาย (Multi–dimension in Nature) ไดแก มตประกอบภาวะ
182ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ผนำเปลยนสภาพ มตประกอบภาวะผนำแลกเปลยน และมตประกอบภาวะผนำไร
การนำ จำนวนทงสน 8 มต เรยกรวมวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพ ฉะนน การนำมต
ดงกลาวมาทดสอบความสมพนธคาโนนคอลกบประสทธผลขององคการ จะชวยให
การตความหรอการอธบายพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. แมน
ตรงมากยงขน โดยเฉพาะการวเคราะหขนาดคา และรปแบบความเกยวของภายใน
และระหวางชดตวแปร ดงปรากฏผลในตารางท 5
ตารางท 5 ผลการวเคราะหนยสำคญทางสถตของสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางมต
ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ
สมการ ราก Canonical R Canonical R2 Wilk’s Lambda D.F Sig
1 1-5 .711 .506 .434 45 .000
2 2-5 .296 .087 .880 32 .037
3 3-5 .111 .012 .966 21 .899
4 4-5 .077 .006 .988 12 .968
5 5-5 .050 .002 .996 5 .899
จากตารางท 5 ผลการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางชดตวแปร
มตภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. กบชดตวแปรประสทธผลขององคการ
พบสมการทปรากฏนยสำคญทางสถตจำนวน 2 สมการ คอ สมการท 1 (รากท 1–5)
และสมการท 2 (รากท 2–5) โดยสมการท 1 มขนาดคาสหสมพนธคาโนนคอล
(Canonical R) เทากบ 0.71 แสดงวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพประสทธผลของ
องคการ มสหสมพนธตอกนมากพอสมควร ตางจากสมการท 2 มขนาดคา 0.30
เทากบคานยสำคญเชงปฏบตพอด และมคาความผนแปรระหวางชดตวแปร หรอ
Canonical R2 รอยละ 8.7 ขณะทมสดสวนความผนแปรเพอทำนายตวแปรตน
รอยละ 5.0 และชดตวแปรตาม รอยละ12.8
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 183
ตารางท 6 การวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอล ระหวางมตภาวะผนำเปลยนสภาพ
ของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ
สมการท 1 สมการท 2
ตวแปร คานำหนก คานำหนกรวม คานำหนก คานำหนกรวม
คาโนนคอล คาโนนคอล คาโนนคอล คาโนนคอล
ชดตวแปรตน
มตภาวะผนำเปลยนสภาพ
การมอทธพลตออดมการณ .126 .929 .713 .160
การเอาใจใสตอปจเจกบคคล .126 .892 .529 -.0900
การกระตนทางปญญา .272 .936 .762 -.1560
การสรางแรงดลใจ .213 .919 .120 .076
มตภาวะผนำแลกเปลยน
การใหรางวลตามสถานการณ .164 .881 1.1520 .324
การจดการภายใตเงอนไขเชงรก .180 .852 -.6860 -.1910
การจดการภายใตเงอนไขเชงรบ -.0930 -.2730 .295 -.1640
มตภาวะผนำไรการนำ
การไรการนำ .017 -.3690 -.7690 -.4130
คาความผนแปรในชดเดยวกน 63.6% 5.0%
คาสวนเกน 32.2% 0.4%
ชดตวแปรตาม
ประสทธผลขององคการ
การจดหาและจดสรรทรพยากร .075 .172 .105 .040
การบรหารจดการ .221 .819 .634 -.3330
ผลลพธการดำเนนการ .066 .229 .442 .541
ความพงใจในงาน .289 .822 1.0320 .453
การพฒนาองคการ .582 .951 -.4680 -.1650
คาความผนแปรในชดเดยวกน 46.7% 12.8%
คาสวนเกน 23.6% 1.1%
184ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
จากสมการท 1 ในตารางท 6 ปรากฏคาความผนแปรระหวางชดตวแปรมต
ภาวะผนำเปลยนสภาพกบชดตวแปรประสทธผลขององคการ หรอ Canonical R2
รอยละ 50.6 ชใหเหนวา มตภาวะผนำเปลยนสภาพมสหสมพนธกบประสทธผล
ขององคการระดบคอนขางมาก ทงนสดสวนความผนแปรภายในชดตวแปรทำนาย
หรอมตภาวะผนำเปลยนสภาพ มคาสงถงรอยละ 63.6 สวนความผนแปรในชด
ตวแปรตาม มคาเทากบรอยละ 46.6 ขณะทคาสวนเกนของภาวะผนำเปลยนสภาพ
ทใชทำนายประสทธผลขององคการคอรอยละ 32.2 มากกวาคาความผนแปรของ
ตวแปรประสทธผลขององคการมอำนาจทำนายภาวะผนำเปลยนสภาพ คอ รอยละ
23.6
ผลของอำนาจการทำนายดงกลาว เมอวเคราะหคานำหนกรวมคาโนนคอลของ
มตภาวะผนำเปลยนสภาพ ปรากฏวา การกระตนทางปญญาและการสรางแรงดลใจ
จดอยในกลมทมขนาดคานำหนกคาโนนคอลสงทสด รองลงมาคอกลมทประกอบดวย
มตการมอทธพลตออดมการณ การเอาใจใสตอปจเจกบคคล การใหรางวลตาม
สถานการณ และการจดการภายใตเงอนไขเชงรก โดยทศทางความสมพนธของ
สองกลมลวนสงเสรมกนและกนเชงบวก ขณะทคานำหนกคาโนนคอล ของมตการ
จดการภายใตเงอนไขเชงรบ และมตไรการนำ มขนาดคาตำ และมทศทางความ
สมพนธเชงลบกบมตอน สวนคานำหนกคาโนนคอลของตวแปรตาม ปรากฏความ
สอดคลองดานลำดบและทศทางความสมพนธ กบการวเคราะหสหสมพนธคาโนน
คอลในชดกอนหนาน ทพบวา ตวแปรการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน
และการบรหารจดการ มความสำคญตอตวแปรประสทธผลขององคการตามลำดบ
ผลของขอคนพบจงยนยนระดบความแกรงของมตทงสาม ทมตอการทำนายชดตวแปร
ประสทธผลขององคการเปนอยางด จงสรปไดวา นายก อบต. ทมพฤตกรรมการ
กระตนทางปญญา การมอทธพลตออดมการณ การสรางแรงดลใจ มแนวโนมกอ
ใหเกดประสทธผลขององคการดานการพฒนาองคการ ความพงพอใจในงาน และ
การบรหารจดการ
สำหรบการวเคราะหสหสมพนธคาโนนคอลในสมการท 2 พบวา มตการให
รางวลตามสถานการณ จดเปนมตคณลกษณะเดนทกอใหเกดความสมพนธระหวาง
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 185
ชดตวแปรมตภาวะผนำเปลยนสภาพและชดตวแปรมตประสทธผลขององคการกบ
ตวแปรคาโนนคอล ทวา เมอวเคราะหทศทางความสมพนธ มหลายมตทมความ
สมพนธเชงผกผน ซงไมพบลกษณะเชนนในสมการท 1 อาท การใหรางวลตาม
สถานการณและการมอทธพลตออดมการณ มสหสมพนธตอกนคอนขางสงและ
มทศทางเชงบวก แตมสหสมพนธเชงนเสธกบมตการกระตนทางปญญา การจดการ
ภายใตเงอนไขเชงรบ และการเอาใจใสตอปจเจกบคคล ระดบคอนขางสงเชนกน
ขณะทคานำหนกคาโนนคอลของชดตวแปรตาม ตวแปรการพฒนาองคการ ความ
พงพอใจในงาน และการบรหารจดการ ยงคงเปนตวแปรสำคญตอประสทธผลของ
องคการเชนเดยวกบสมการท 1 เพยงแตสมการท 2 ความพงพอใจในงาน เปน
ตวแปรทมอทธพลและมทางความสมพนธเชงบวกกบชดตวแปรตามมากทสด
อยางไรกด เมอนำคานำหนกรวมคาโนนคอล มาอธบายอทธพลหรอความ
สมพนธระหวางตวแปร กลบพบวา คานำหนกรวมคาโนนคอลของชดตวแปรมต
ภาวะผนำเปลยนสภาพ ทปรากฏนยสำคญเชงปฏบตม 2 มตคอ มตการไรการนำ
และมตการใหรางวลตามสถานการณ โดยทศทางความสมพนธเปนไปในทางตรง
กนขาม สวนตวแปรยอยในชดตวแปรประสทธผลขององคการ ทปรากฏคานำหนก
รวมคาโนนคอลสงกวานยสำคญเชงปฏบต ประกอบดวยมตความ พงพอใจในงาน
และมตผลลพธการดำเนนการ ซงมความสมพนธเชงบวกตอกน แตมทศทางความ
สมพนธเชงผกผนกบมตการบรหารจดการ ภายใตขอคนพบน สามารถแปลผลไดวา
นายก อบต. ทแสดงพฤตกรรมการใหรางวลตามสถานการณ มแนวโนมกอให
เกดประสทธผลขององคการ ดานผลลพธการดำเนนการและความพงพอใจในงาน
สวนนายก อบต. ทแสดงพฤตกรรมการไรการนำ มแนวโนมทำใหเกดประสทธผล
ขององคการดานการบรหารจดการเชงลบ
ขอสรปสำคญเกยวกบสหสมพนธระหวางภาวะผนำเปลยนสภาพ
ของนายก อบต. กบประสทธผลขององคการ
จากการวเคราะหขอมลเบองตน สะทอนใหเหนอยางชดเจนวา นายก อบต.
มแนวโนมแสดงพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพและภาวะผนำแลกเปลยนใน
186ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
การนำผตาม ใหปฏบตภารกจเพอประสทธผลขององคการ แตความถของพฤตกรรม
ภาวะผนำเปลยนสภาพมมากกวาภาวะผนำแลกเปลยน ผลทเกดขนจงสรปผลได
ตรงกบสงท Bass เสนอวา แมภาวะผนำเปลยนสภาพจะมความแตกตางจากภาวะ
ผนำแลกเปลยน แตโดยกระบวนการแลวภาวะผนำทงสองกมอาจแยกออกจากกน
ไดอยางแทจรง พรอมยอมรบวาผนำคนเดยวกนอาจใชภาวะผนำไดทงสองแบบใน
ปรมาณและระดบแตกตางกน ดวยเหตทความเปนผนำเปลยนสภาพและผนำแลก
เปลยนถกเชอมโยงกนโดยตอเนอง (Leadership Continuum) และตางมผลตอ
การดำรงอยและการพฒนาองคการ (Bass, Avolio, & Goodheim, 1987)
นอกจากนน เมอนำแนวคดภาวะผนำเปลยนสภาพ มาศกษาหาความสมพนธกบ
แนวคดประสทธผลขององคการ ผลของขอมลสอดคลองกบหลกฐานเชงประจกษ
หลายชน (Bass, Avolio, Jung, & Berso, 2003; Dumdum, Lowe, & Avolio,
2002; Berson & Avolio, 2004; Srisilpsophon, 2004; องกาบ เจรญฤทธ;
นรตน สงขจน, 2548; จกรกฤษณ บวแสง,2548; รงทพย ฉตรสวรรณ, 2548)
ทพบวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมความสมพนธเชงบวกกบประสทธผลขององคการ
มากกวาภาวะผนำแลกเปลยน ขณะทภาวะผนำไรการนำมความสมพนธเชงลบกบ
ประสทธผลขององคการ
ทงยงปรากฏวา มตการกระตนทางปญญา การมอทธพลตออดมการณ และ
การสรางแรง ดลใจ เปนมตทมอทธพลตอมตประสทธผลขององคการมากกวามตอน
โดยเฉพาะการพฒนาองคการ สาเหตเนองมาจากคณลกษณะเดนของผเปลยนสภาพคอ
ผสรางความเปลยนแปลงใหเกดขนทงในระดบบคคลและระดบองคการ ตามนยยะน
นอกจากนายก อบต.จะใหความสำคญกบกระบวนการแปรสภาพภายในตวผตาม
ดวยการสรางอทธพล (Influence) ผานพฤตกรรมดลใจ และกระตนใหผตามใช
สตปญญา รเรม สรางสรรคสงใหมๆ บอยครงนายก อบต. ยงใชมตการมอทธพล
ตออดมการณ ดวยการประพฤตตนใหเปนแบบอยาง (Role Models) Jung, Chow,
& Wu (2003) อธบายวา การแสดงบทบาททเปนแบบอยางของผนำสามารถเพม
ความสำเรจในการพฒนาองคการ เพราะคณสมบตและภารกจของผนำจะสรางอทธพล
ตอผตาม ใหเกดการยอมรบ และผกพนตอพนธะการบรรลสจดมงหมายรวมกน
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 187
นอกจากนน นายก อบต. ทมภาวะผนำเปลยนสภาพสงผลตอการทำนาย
ความพงพอใจในงานของกลมผบรหารมากกวา นายก อบต. ทแสดงพฤตกรรม
ภาวะผนำแลกเปลยน สอดคลองกบผลการศกษาหลายฉบบ (Bass & Avolio, 1994;
Podsakoff, MacKanzie, & Bommer, 1996; Walumbwa & Lawler, 2003;
Benjawattanapol, 2004) ผลการวจยยงพบความสมพนธระดบสงสด ระหวางมต
การมอทธพลตออดมการณ หรอการมบารม (Charisma) กบความพงพอใจในงาน
เชนเดยวกบทพบในการศกษาของ Bass (1985) และ Dumdum, Lowe, and
Avolio (2002) Bass ใหเหตผลวา การมบารม โดยตวของมนเองกมความหมาย
ทเกยวของกบความพงพอใจในงานอยแลว เพราะผนำบารม จะแสดงพฤตกรรม
ใหผตามรสกรวมเชงอารมณตอพนธกจของผนำ ผตามจงรบรวา ตนเปนสวนหนง
ขององคการ และตองการรวมมอในการทำใหเปาหมายขององคการบรรลผล ซง
Halpert (1990, Cite in Dubrin, 1998 :56-57) อธบายวา การทผตามไดรวม
ในงาน ถอเปนปจจยสำคญอยางหนงของความพงพอใจในงานนนเอง
ขอคนพบสำคญอกประการหนง คอ มตการใหรางวลตามสถานการณ ม
สหสมพนธกบผลลพธการดำเนนการ สอดคลองกบผลการศกษาของจรศกด ศรสมล
(2549) นรตน สงขจน (2548) และ สธดา สมานพนธ (2548) พบวา การให
รางวลตามสถานการณ มความสมพนธเชงบวกกบประสทธผลดานการปฏบตงาน
ของ อบต.เพราะการใหรางวลตามสถานการณมฐานคตหลก คอ การทำใหเกด
กระบวนการแลกเปลยนระหวางผนำกบผตามเกดสมฤทธผล ผนำจะยอมรบความ
ตองการของผตาม โดยมเงอนไขใหผตามทำงานบรรลวตถประสงคทกำหนด ผนำ
รปแบบนจงมงความสนใจไปยงการดำเนนการขององคการในปจจบนใหบงเกดผล
ดวยการใชรางวลจงใจใหพนกงานสวนตำบลปฏบตงาน เพอผลสำเรจขององคการ
มากกวาใหความสำคญกบการเปลยนแปลงในองคการ ทงยงพบขนาดคาความสมพนธ
กบความพงพอใจในงานระดบสงอยางชดเจน ฉะนน จงกลาวไดวา แมภายใต
กระบวนทศนภาวะผนำแบบใหม ทผนำพยายามใชอทธพลแปรสภาพผตามดวย
การยกระดบจตใจ อดมคต และการใชความพยายามในการปฏบตภารกจ เพอ
ผลประโยชนของกลมและองคการ แตภาวะผนำแลกเปลยนยงคงเปนกลไกสำคญ
188ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
ตอการแสดงพฤตกรรมของผนำในสงคมทวฒนธรรมฝงลกกบ ระบบอปถมภ การม
คานยมอนคำนงถงผลประโยชนสวนตน และใหความชอบธรรมกบการใชอำนาจ
การปกครองบงคบบญชาตามแนวคดระบบราชการคอนขางสง ดงพบเหนในหลาย
ประเทศ รวมถงประเทศไทย
แนวทางการพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต.
จากแนวคดเชงทฤษฎและขอมลเชงประจกษขางตน ลวนยนยนในทศทาง
เดยวกนวา ภาวะผนำเปลยนสภาพมสหสมพนธตอประสทธผลขององคการ ดงนน
เพอใหผมสวนเกยวของกบการเสรมสรางศกยภาพภาวะผนำ นำไปประยกตใช ผเขยน
จงขอเสนอแนวทางในการพฒนาภาวะ ผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ดงตอไปน
1. ขอเสนอเชงนโยบาย
กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ในฐานะหนวยงานกำกบ
ดแล ควรมนโยบายพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ดงน
1.1 การแสวงหารวมมอกบสถาบนทมพนธกจใหการศกษา จดทำหลกสตร
พฒนาการใชอำนาจในการนำของ นายก อบต. ใหเกดผลสมฤทธตอองคกร ทงน
หลกสตรการพฒนาควรม 2 ระดบ คอ 1) หลกสตรขนพนฐาน เปนหลกสตร
สำหรบสรางความรองครวม ดานภาวะผนำและภาวะผนำเปลยนสภาพใหนายก อบต.
สามารถปรบเปลยนกระบวนทศน และพฒนาภาวะผนำของตนไปสภาวะผนำเปลยน
สภาพ 2) หลกสตรระดบสง ทเนนทกษะและสมรรถนะในการประยกตใชภาวะ
ผนำเปลยนสภาพ ภายใตสถานการณแวดลอมใหมๆ ทมความแตกตางกน ซงหลกสตร
นควรหลากหลาย และมกระบวนการเรยนรเชงสหวทยาการ ทบรณาการแนวคด
ภาวะผนำเปลยนสภาพจากหนวยงานตางๆ ทกภาคสวนเขาดวยกน
อนง การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพ ตองกระทำผานกระบวนการเรยนร
(Learning Process) อยางเนอง การออกแบบหลกสตรจงตองผสมผสานระหวาง
การฝกอบรม ควบคกบการฝกใหปฏบต เชน มอบหมายงาน การใชสถานการณ
จำลอง การใช ผฝก (Coach) โดยคดเลอกจากนายก อบต. หรอผบรหารทองถน
ทมภาวะผนำ เพอถายทอดประสบการณเชงบรหารแกนายก อบต. ผรบการอบรม
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 189
มโอกาสเรยนรและซมซบประสบการณเกยวกบหลกคด หลกปฏบตของบคคลตนแบบ
หรอใหบคคลเหลานเปนพเลยงคอยชวยเหลอ ใหคำปรกษา แนะนำ เมอมการฝก
ใหใชภาวะผนำในสถานการณจรง รวมถง การศกษาดงานจาก อบต. ทประสบความสำเรจ
ในการใชภาวะผนำเปลยนสภาพ อนเปนแนวทางใหนายก อบต. นำมาตรฐานอางอง
(Benchmarking) มาประยกตใชกบภาวะผนำของตนตอไป
1.2 การจดใหมเครองมอเสรมสรางศกยภาพภาวะผนำอยางตอเนอง เชน
การทำแบบสำรวจความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย ตอภาวะผนำเปลยนสภาพ
ของนายก อบต. และนำผลทไดรบเปนสวนหนงของคะแนนประเมนการใหรางวล
อบต. ทมบรหารจดการทด รวมถงจดรางวลสำหรบนายก อบต. ผมภาวะผนำดเดน
เพอสรางแรงจงใจในการยกระดบการพฒนาตนเอง และกระตนใหเกดการแขงขน
ระหวางนายก อบต. ในเขตจงหวดเดยวกน โดยใชการประเมน 360 องศา เพอ
เปดโอกาสใหทกสวนฝายมสวนรวมในการตดสน วธการนจะเปนประโยชนตอตวนายก
อบต. ไดรบทราบผลสะทอนกลบถงพฤตกรรมการนำของตน ตอความตองการ
ความคาดหวง และความพงพอใจของบคคลกลมตางๆ ในเวลาเดยวกน กรมสงเสรม
การปกครองทองถน สามารถนำขอมลพนฐานเหลาน ไปกำหนดนโยบายการใช
ภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. ใหสอดคลองกบพนธกจทรบมอบหมาย
และ ภารกจทจะรบถายโอนจากหนวยงานอนอยางมประสทธภาพ
1.3 สนบสนนใหนายก อบต. จดทำขอตกลงการปฏบตงาน (Performance
Agreement) ทสะทอนความเชอมโยงระหวางการใชภาวะผนำของนายก อบต. กบ
กระบวนการบรหารจดการใหเกดผลสำเรจตามเปาหมาย การใหความสำคญกบสำนก
รบผดชอบตอประชาชน การสรางสรรคนวตกรรมใหมแกองคกรและชมชน ฯลฯ
การจดทำขอตกลงการปฏบตงานน ควรกระทำทงภายในหนวยงานระหวาง นายก
อบต. กบ ปลด อบต. และ ภายนอกกบหนวยงานกำกบดแล เชน ทองถนจงหวด
เพอเปนหลกประกนใหนายก อบต. ใชภาวะผนำเปลยนสภาพในการบรหารจดการ
องคกรใหเกดประสทธผล และบรรลผลตามแนวทางทเสนอไว
190ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
2. ขอเสนอเชงปฏบต
แมพบวา นายก อบต. แสดงพฤตกรรมภาวะผนำเปลยนสภาพในการโนมนาวใจ
ใหผบรหารและพนกงานปฏบตงานเพอผลสำเรจของงาน แต นายก อบต. สามารถ
พฒนาภาวะผนำ เปลยนสภาพแตละมตเพมขนไดอก พรอมกบลดมตการจดการ
ภายใตเงอนไขเชงรบและการไรการนำเพอประสทธผลขององคการ โดยใชคานยม
การบรหารจดการ อบต. อนคำนงถงผลประโยชน และความพงพอใจสงสดของ
ประชาชนในทองถนเปนสำคญ ไดแก
2.1 การสรางอทธพลทางอดมการณแกผตาม ดวยการแสดงออกในเรองตางๆ
ดวยความเชอมน เดดเดยว มจดยนทมนคงตอความเชอหรออดมการณของตน
เพอสรางพลงการยอมรบจากผบรหารและพนกงานสวนตำบลตอศกยภาพ ความทมเท
เอาจรงเอาจงในการทำงานใหประสบผลสำเรจ นอกจากนนนายก อบต. ตองยง
ตองสรางวสยทศนและเปาหมายของพนธกจ ใหผตามเขาใจตรงกนตอจดมงหมาย
และวตถประสงคขององคการ โดยทำใหวสยทศนเขาใจงาย ชดเจน และอยบน
พนฐานความเปนไปได เพอใหเกดอทธพลตอคานยม ความคาดหวง อดมคตของ
พนกงานสวนตำบล ขณะเดยวกนตองสอดคลองกนระหวางคานยมขององคการกบ
แนวนโยบายหรอทศทาง การพฒนาชมชนทองถนนนๆ เพอดงดดใจใหบคคลเหลาน
คลอยตามและปรารถนาเขารวมภารกจของ อบต. มากยงขน
2.2 เอาใจใสตอพนกงานสวนตำบล ดวยการคนหาสงทดงดดใจของผตาม
รายคน และพยายามทำใหความตองการเหลานนไดรบการตอบสนอง ซงอาจกระทำ
ผานกระบวนการบรหาร งานบคคล เชน จดสวสดการหรอผลประโยชนตอบแทน
ทยดหยน และสอดคลองกบความจำเปนของแตละคน สนบสนนใหกำลงใจ พรอมรบ
ฟงปญหาทกขรอนใจของพนกงาน เพอสรางความไววางใจและความรสกผกพนตอกน
รวมถงพฒนาศกยภาพของพนกงานทกคนใหเปนผตามทมประสทธผล และสามารถ
พฒนาไปสการมภาวะผนำตอไป
2.3 กระตนใหพนกงานสวนตำบลใชสตปญญาและความสามารถในการคด
โดยสงเสรมใหพนกงานรวมคด วเคราะห และแสวงหาแนวทางจดการกบปญหา หรอ
อปสรรคตางๆ ทเกดขน การสรางบรรยากาศองคกรใหเกดการแลกเปลยนความ
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 191
คดเหนรวมกนระหวางนายก อบต. ผบรหาร และพนกงาน การใหความสำคญกบ
การจดหาและการจดทำฐานขอมลเกยวกบการปฏบตงาน การเปดเผยขอมลและ
ปญหาทคนพบ รวมถงเปดกวางตอการรบฟงขาวสารจากพนกงานและประชาชน
ผใชบรการ เพอใหขอมลขาวสารเปนแหลงความคด การตดสนใจ และการเรยนร
รวมกน
2.4 การสรางแรงบนดาลใจตอพนกงานสวนตำบล เพอปฏบตงานใหบรรล
สจดมงหมายขององคการรวมกน ดวยการแสดงออกอยางเดนชดในการนำผอนไป
สความสำเรจของวสยทศน นายก อบต. ตองแสดงความเชอมนตอการนำของตน
พรอมกบเชอมนในความสามารถของผตาม มการใชถอยคำทสอถงความคาดหวง
ตอผตาม เพอเปนพลงดลใจใหพนกงานสวนตำบลเหนคณคาของตนเอง และ
กระตอรอรนในการทำงาน
การสรางแรงบนดาลใจทประสบผล ยงตองประกอบดวยแรงสงเสรมจากประชาชน
ดงนนการประกาศวสยทศนจงตองกระทำโดยทวกนรวมถงประชาชนในตำบลท
รบผดชอบ ไดรบร ยอมรบ และมสวนรวมในวสยทศน เพอกระตนความสนใจและ
ปลกเรา ใหประชาชนตองการรวมในกจกรรมของ อบต. ดวยการตระหนกวา
ความเขมแขงของประชาชนยอมทำให อบต. เขมแขงตามไปดวย เพราะประชาชน
จะรวมกนคดคน และพยายามหาหนทางทำใหอนาคตของชมชนเปนไปดงความ
คาดหวง
2.5 การใหรางวลเสรมแรงเพอเกดการกระทำ ดวยการกำหนดเปาหมาย
มาตรฐานกฎเกณฑและวธปฏบต เปนแนวทางการดำเนนงาน เมอพนกงานสวนตำบล
สามารถทำงานไดตามมาตรฐานและบรรลเปาหมาย นายก อบต. ตองใหรางวล
ตอบแทน ซงรางวลนควรเปนรางวลเชงสญลกษณใหพนกงานรสกวา การไดรางวล
หรอผลตอบแทนเกดจากตนทมเทในการทำงาน เพอเสรมพลงแกพฤตกรรม
อนพงประสงคตอไป ดงนนการใหรางวลจงควรกระทำอยางตอเนอง เปนระบบ
หลงจากงานสำเรจลลวงตามวตถประสงคทนท เพราะพนกงานจะสามารถเชอมโยง
พฤตกรรมทด ทถกตอง มากกวาการใหรางวลไมคงเสนคงวา
192ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
2.6 การบรหารเชงรกใหเปนไปตามกฎเกณฑหรอมาตรฐานทวางไว โดย
การควบคม ตรวจสอบการปฏบตงานของพนกงาน ใหทราบวาการดำเนนโครงการ
หรอกจกรรม เปนตามแผนงานและเปาหมายหรอไม หากเกดขอบกพรองมสาเหต
จากสงใด เพอแกไขใหการดำเนนงานกลบสทศทางตามทตองการ อนง การควบคม
ตรวจสอบ นายก อบต. ตองทำใหพนกงานไมรสกวากำลงถกจบผด แตเปนไป
ดวยเหตผลของการเรยนร และการพฒนารวมกน
การบรหารงานเชงรกทด นายก อบต. พงตองใหความสำคญตอขอมลปอนกลบ
ของประชาชน ดวยการเปดชองทางใหสามารถรองเรยนการดำเนนการของ อบต.
ทสงผลกระทบตอความคบของใจและวถความเปนอยอนผดไปจากปกต เพอแสวงหา
หนทางปรบปรงกระบวนการ ทำงานใหเกดคณภาพ นำไปสการบรหารจดการทอง
ถนทพงประสงคและรบผดชอบตอสงคม
2.7 บทพสจนสำคญของภาวะผนำ คอ ความสามารถ“รบผดและรบชอบ”
ภายในขอบเขตแหงอำนาจหนาท นายก อบต. จงตองกลาแสดงความรบผดชอบ
ตอการกระทำของตนทสงผลกระทบตอองคการ โดยไมผลกภาระใหผอนเปน
ผรบผดชอบ ทงตองกระทำตนเปนทปรกษา ใหคภวามชวยเหลอแกพนกงานสวน
ตำบลตลอดเวลา รวมถงการเปดตนเองใหสามารถเขาถงทงใน และนอกสถานท
ทำงาน เพราะการทนายก อบต. ทำตนพรอมอยรวมเคยงขางกบผตาม ผบรหาร
และพนกงานจะเกดความมนใจและรบรวานายก อบต. เปนบคคลทพงพาได หรอ
ในกรณพนกงานกลมทมงานมปญหามอาจแกไขได นายก อบต. กควรพรอมลงไป
ทำงาน รวมทงเขารวมแกปญหาเพอสรางทมงานทมประสทธภาพและทกคนตางทำงาน
ในจดหมายเดยวกน เมอเกดปญหากรบรวา นายก อบต.จะไมทอดทงใหผบรหาร
หรอพนกงานสวนตำบล หรอทมงานเผชญตามลำพง แตคอยเปนกำลงใจให
พนกงานพรอมทมเททำงาน ดวยตางตระหนกวา ผลสำเรจหรอความลมเหลวเปน
ผลงานรวมกน ซงผนำทมความรบผดชอบดงกลาวมาทงหมดน จะเปนแบบอยางทด
ของนายก อบต. ผมประสทธผลอยางแทจรง
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 193
บรรณานกรม จกรกฤษณ บวแสง. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงของขาราชการราชทณฑระดบหวหนา
ฝายกบ ประสทธผลของการปฏบตงานภายใตการปฏรประบบราชการ. วทยานพนธ
ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
จรศกด ศรสมล. (2549). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการบรหาร
สวนตำบล:ศกษาฉพาะกรณองคการบรหารสวนตำบลในจงหวดนราธวาส. วทยานพนธ
ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
นรตน สงขจน. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการปฏบตงานของ
นายกเทศมนตร: ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลใน จ.ปตตาน. วทยานพนธศลปศาสตร
มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
นำผง โพธทอง. (2549). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการปฏบตงานของ
ผบรหารระดบทองถน: กรณศกษาองคการบรหารสวนตำบล อำเภอเมอง จงหวด
สพรรณบร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบน
บณฑตพฒนบรหารศาสตร.
พนดา ศรประทม. (2547). ความสำเรจของการปฏบตงานขององคกรทองถน: ศกษากรณ
เทศบาลตำบลธรรมศาลา อำเภอเมอง จงหวดนครปฐม. วทยานพนธศลปศาสตร
มหาบณฑต,คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
รงทพย ฉตรสวรรณ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลในการบรหารงาน
ของหวหนาพยาบาลในโรงพยาบาลชมชน ในเขต 18. วทยานพนธศลปศาสตร
มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
สมเกยรต ทรพยสวนแตง. (2548). ความคดเหนของเจาหนาทตอภาวะผนำเปลยนแปลง
ของผบรหาร องคกรปกครองสวนทองถน กรณศกษา: จงหวดสพรรณบร. วทยานพนธ
ศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. สเทพ พงศศรวฒน. (2548). ภาวะผนำ ทฤษฎและปฏบต: ศาสตรและศลปสความ
เปนผนำทสมบรณ. ฉบบปรบปรงครงท 2 กรงเทพฯ: ววฒน เอดดเคชน.
สธดา สมานพนธ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงกบประสทธผลขององคการ
บรหารสวนตำบล ศกษาเฉพาะกรณ: องคการบรหารสวนตำบล ในจงหวดยะลา. วทยานพนธศลปศาสตร มหาบณฑต, คณะพฒนาสงคม, สถาบนบณฑต
พฒนบรหารศาสตร.
194ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
องกาบ เจรญฤทธ. (2548). ภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษากบ
ประสทธผลของสถานศกษา: ศกษากรณสถานศกษาระดบประถมศกษา สงกด
สำนกงานเขตพนทการศกษา. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, คณะพฒนา
สงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.
Antonakis, J., & House, R.J. (2002). The full-range leadership theory: the way
forward. In B. J. Avolio, & F. J. Yammarino (Eds.), Transformational
and Charismatic Leadership: The Road Ahead. (3-33). Amsterdam: JAI.
Bass, B.M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York:
The Free Press.
________ . (1990). Handbook of leadership. (3rd ed.) New York: The Free Press.
Bass, B.M., & Avolio, B.J. (1990). The implications of transactional and transformational
leadership for individual, team, organizational development. Research in
Organizational Change and Development, 4, 231-272.
________. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational
leadership. California: Sage.
Bass, B.M., Avolio, B.J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Predicting unit
performance by assessing transformational and transactional leadership.
Journal of Applied Psychology, 88(2), 207-218.
Berson, Y., & Avolio, B.J. (2004). Transformational leadership and the dissemination
of organization goals; A case study of a telecommunication, The Leadership
Quarterly, 15(5), 625-646.
Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Happer & Row.
Cooley, W.W., & Lohnes, P.R. (1971). Multivariate data analysis. New York:
John Wiley & Sons.
Couto, R.A. (2002). Dear Publius: Refections on The founding father and
Charismatic Leadership. In B. J. Avolio, & F. J. Yammarino(Eds.),
Transformational and Charismatic Leadership: The Road Ahead.
(95-108). Amsterdam: JAI.
การพฒนาภาวะผนำเปลยนสภาพของนายก อบต. เพอประสทธผลขององคการ
อษณ มงคลพทกษสข 195
Dumdum, U.R., Lowe, K.B., & Avolio, B.J. (2002). A meta-analysis of
transformational and transactional Leadership correlates of effectiveness
and satisfaction: An update and extension. In B. J. Avolio, & F. J.
Yammarino(Eds.), Transformational and Charismatic Leadership: The
Road Ahead. (35-66). Amsterdam: JAI.
Dubrin, A.J. (1998) Leadership: Research findings, practice, and skill. Boston:
Hougton Miffin.
House, R.J. (1971). A path-goal theory of leader effectiveness. Administrative
Science Quarterly, 16, 321-338.
House, R.J. (1977). A 1976 theory of charismatic leadership: The cutting edge.
Carbondale: Southern Illinois University.
Kark, R., & Shamir, B. (2002). The dual effect of transformational leadership:
priming relational and collective selves and further effects on follower. In
B. J. Avolio, & F. J. Yammarino(Eds.), Transformational and Charismatic
Leadership: The Road Ahead. (67-91). Amsterdam: JAI.
Kotter, J.P. (1990). A force for change: How leadership differ from management.
New York: The Free Press.
________ . (1999). The leader’s change handbook. In J.A. Conger, G.M. Spreitzer,
& E.E. Lawler (Eds.), The Leader’s Change Handbook: An Essential Guild
to Setting Direction and Taking Action. (87-101). San Francisco:
Jossey-Bass.
Lord, R. G., Brown, D. J., & Feiberg, S. J. (1999). Understanding the dynamics
of leadership: The role of follower self-concepts in the leader/follower
relationship. Organizational Behavior and Human Decision Processes,
78(3), 167-203.
Mahar, T.A. (2004). An examination of the MLQ and development of the transformational
leadership questionnaire. Master’s thesis, Department of Applied Psychology,
Saint Mary University.
196ปท 25 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2550
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S.B., & Bommer, W. H. (1996). Transformational
leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee
satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behavior.
Journal of Management, 22, 259-298.
Quinn, R.E., & Hall, R.H. (1983). Environments, organizations, and policy makers:
toward an Integrative framework. In Hall, R.H. & Quinn, R.E. (Eds.),
Organization Theory and Public Policy: Contributions and Limitations.
(281-298). Beverly Hills, CA.: Sage.
Robey, D. (1994). Designing organizations. Boston: Sage.
Seltzer, J., & Bass, B.M. (1990). Transformational leadership: beyond initiation
and consideration. Journal of Management, 16(4), 693-703.
Srisilpsophon, P. (2004). Transformational leadership and performance outcomes
of Multinational corporations in Thailand. Doctoral Dissertation, School of
Business and Entrepreneurship, Nova Southeastern University.
Vroom, V.H. (1964). Work and Motivation. New York: John Wiley & Sons.
Walumbwa, F.O., & Lawer, L.L. (2003). Building effective organizations.
transformational leadership, collectivist orientation work – related attitudes
and withdrawal behaviors in there emerging economies. International Journal
of Human Resource Management, 1083-1101
Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. New York:
The Free Press.