55
1 คคคคคค ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช 3 ชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชช 2544 ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชช ชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชช ชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชช

ไฟฟ้า ม.ต้น

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ไฟฟ้า ม.ต้น

1

คำ��นำ��

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนัชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3

จ�ดที่�าขึ้��นัตามกิรอบ สำาระ และมาตรฐานักิารเร�ยนัร) * กิล�+มสำาระกิาร

เร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- โดยม�เนั�อหา และกิ�จกิรรมที่��สำอดคล*องกิ�บ

หล�กิสำ)ตรกิารศึ�กิษาขึ้��นัพื้�นัฐานัพื้�ที่ธศึ�กิราชุ 2544

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�าชุ�ดนั�� เปี1นัเคร�องมอในักิารแสำวิงหาควิาม

ร) *ขึ้องนั�กิเร�ยนัที่��เนั*นันั�กิเร�ยนัเปี1นัสำ�าค�ญ โดยใชุ*กิระบวินักิารที่าง

วิ�ที่ยาศึาสำตร- กิารสำบเสำาะหาควิามร) * กิารสำ�ารวิจตรวิจสำอบ กิารสำบค*นั

ขึ้*อม)ล และกิารอภิ�ปีราย เพื้�อให*เกิ�ดควิามร) * ควิามค�ด ควิามเขึ้*าใจ

สำามารถสำ�อสำารสำ��งที่��เร�ยนัร) * ม�ควิามสำามารถในักิารต�ดสำ�นัใจและม� ม�

จ�ตวิ�ที่ยาศึาสำตร-

สำ�าหร�บชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า ปีระกิอบด*วิยค�าชุ��แจงกิ�จกิรรม

จ�ดปีระสำงค-กิารเร�ยนัร) * ใบควิามร) * ใบกิ�จกิรรม และแบบที่ดสำอบ ที่��ผู้)*

เร�ยนัสำามารถศึ�กิษาค*นัควิ*าด*วิยตนัเอง ตามควิามสำนัใจ เปี1นัอ�สำระ

และม�สำ+วินัร+วิมในักิารเร�ยนักิารสำอนั โดยชุ�ดกิ�จกิรรมจะชุ+วิยให*ใชุ*เวิลา

Page 2: ไฟฟ้า ม.ต้น

2

นั*อยลงในักิารนั�าเสำนัอขึ้*อม)ลต+าง ๆจากิค�าแนัะนั�าที่��ปีรากิฏอย)+ในัชุ�ด

กิ�จกิรรมไปีตามล�าด�บ

ผู้)*จ�ดที่�าขึ้อขึ้อบพื้ระค�ณที่�กิที่+านัที่��ได*ให*กิารสำนั�บสำนั�นั ให*ค�า

แนัะนั�า ชุ��แนัะในักิารจ�ดที่�าชุ�ดกิ�จกิรรมในัคร��งนั�� หวิ�งเปี1นัอย+างย��งวิ+าชุ�ด

กิ�จกิรรมชุ�ดนั��จะเปี1นัปีระโยชุนั-สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนั คร)ผู้)*สำอนั และผู้)*ที่��สำนัใจ

สำามารถนั�าไปีพื้�ฒนัากิารเร�ยนักิารสำอนัต+อไปี

ร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั

เรื่��อง

หนำ��ค�านั�า

ค�าชุ��แจง 1

ชุ�ดกิ�จกิรรมวิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่�� 1 เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า2

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า3

ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า4

ส�รื่บั�ญ

Page 3: ไฟฟ้า ม.ต้น

3

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า6

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม

แบบที่ดสำอบ เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า

บรรณานั�กิรม

ปีระวิ�ต�ผู้)*จ�ดที่�า

1

คำ��ชี้��แจง

ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 เปี1นักิ�จกิรรมที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัพื้�ฒนัาควิามร) *โดยกิารสำบเสำาะหาควิามร) * โดยวิ�ธ�กิารที่างวิ�ที่ยาศึาสำตร-ในักิารปีฏ�บ�ต�

Page 4: ไฟฟ้า ม.ต้น

4

กิ�จกิรรม กิารวิางแผู้นักิารที่�างานัหรอแกิ*ปี<ญหา นั�กิเร�ยนัม�ปีฏ�สำ�มพื้�นัธ-ซ��งกิ�นัและกิ�นัในักิารที่�ากิ�จกิรรม

ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 ปีระกิอบด*วิยชุ�ดกิ�จกิรรม จ�านัวินั 8 ชุ�ด ด�งนั��

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 1 ชุ�ดปีฐมนั�เที่ศึ

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 2 เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 3 เร�องกิารวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและควิามต+างศึ�กิย-จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 4 เร�องกิระแสำไฟฟ�ากิ�บควิามต*านัที่านั

จ�านัวินั 1 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 5 เร�องกิารต+อหลอดไฟ

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 6 เร�องอ�ปีกิรณ-ที่��ใชุ*ในัวิงจรไฟฟ�า

จ�านัวินั 6 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 7 เร�องวิงจรไฟฟ�า

จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 8 เร�อง เคร�องใชุ*ไฟฟ�า

จ�านัวินั 5 ชุ��วิโมง

ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 9 เร�องกิ�าล�งไฟฟ�า

จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง

Page 5: ไฟฟ้า ม.ต้น

5

ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า จะเปี1นัปีระโยชุนั-และเปี1นัแนัวิที่างในักิารพื้�ฒนัากิารเร�ยนัร) *ที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัได*ใชุ*วิ�ธ�กิารสำบเสำาะหาควิามร) *ด*วิยตนัเอง

ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*3. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*4. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*5. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*6. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*7. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ด

ลวิดได*8. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*9. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า

อย+างง+ายได*10. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ด

กิระแสำไฟฟ�าได*

Page 6: ไฟฟ้า ม.ต้น

6

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 31 ใบ3. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

1 เคร�อง/กิล�+ม 4. ถ+านัไฟฉาย ขึ้นัาดใหญ+

1 กิ*อนั/กิล�+ม 5. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm

1 แผู้+นั/กิล�+ม

. 6. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm

1 แผู้+นั/กิล�+ม 7. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั/กิล�+ม 8. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3

1 ใบ/กิล�+ม 9. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง

50 cm3 /กิล�+ม 10. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้*

2 เสำ*นั/กิล�+ม11. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ12. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ13. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�อง เซลล-ไฟฟ�าเคม�

จ�านัวินั 31 ใบ

Page 7: ไฟฟ้า ม.ต้น

7

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม (ต!อ)

14. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกินัเสำ�ยบที่��งสำองขึ้*าง 1 ม*วินั

15. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง16. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง17. สำายไฟ 2 เสำ*นั18. ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโมจ�านัวินั 31

ใบ19. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม จ�านัวินั 31

ใบ

ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

Page 8: ไฟฟ้า ม.ต้น

8

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

เวลิ� 25 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.1 เร�อง ปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าจ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��

1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*

ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า

จ�านัวินั 31 ใบว'ธี�ด��เนำ'นำก'จกรื่รื่ม

ในักิารด�าเนั�นักิ�จกิรรมที่�� 1.1 นั�กิเร�ยนัใชุ*เวิลาในักิารปีฏ�บ�ต�กิ�จกิรรมที่��งหมด 25 นัาที่� โดยแยกิด�าเนั�นักิ�จกิรรมด�งนั��

Page 9: ไฟฟ้า ม.ต้น

9

1. ให*นั�กิเร�ยนัศึ�กิษาใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าเปี1นัรายบ�คคลด*วิยควิามต��งใจ (15 นัาที่�)

2. ให*นั�กิเร�ยนัตอบค�าถามใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า เปี1นัรายบ�คคลด*วิยตนัเอง (10 นัาที่�)

ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 15 นำ�ที่�

ชุาวิกิร�กิโบราณเปี1นัผู้)*พื้บไฟฟ�าเปี1นัคร��งแรกิเม� อปีระมาณ 2,000 ปี!

มาแล*วิ แต+ย�งไม+ร) *จ�กิใชุ* เราร) *จ�กิใชุ*ไฟฟ�าให*เกิ�ดปีระโยชุนั-

เม�อปีระมาณ 150 ปี! ที่��ผู้+านัมาเที่+านั��นั พื้วิกิเขึ้าร) *วิ+าอ�าพื้�นัซ��งเปี1นัยางไม*

ที่��กิลายเปี1นัซากิด�กิด�าบรรพื้- สำามารถยกิขึ้นันักิได* เม�อม�นัถ)กิขึ้�ดถ)

Page 10: ไฟฟ้า ม.ต้น

10

กิ�บผู้*าไหม เราเร�ยกิวิ+าไฟฟ�า หรออ�เล=กิตรอนั มาจากิค�าภิาษากิร�กิวิ+า

“อ�เล=กิตร*า ที่��แปีลวิ+าอ�าพื้�นั ”

ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��ง สำามารถที่�าให*เกิ�ดสำ��งต+าง ๆได*

เชุ+นั ที่�าให*เคร�องปี?� งขึ้นัมปี<งร*อนัขึ้��นั และที่�าให*ดวิงไฟสำวิ+าง

กิารที่��วิ�ตถ�ม�ปีระจ�ไฟฟ�าเพื้ราะอะตอมขึ้องวิ�ตถ�ปีระกิอบด*วิยอ�เล=กิตรอนั (Electron) โปีรตอนั (Proton) และนั�วิตรอนั (Neutron) โดยโปีรตอนัและนั�วิตรอนัอย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอมสำ+วินัอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ ปีระจ�ไฟฟ�าคอสำ��งที่��แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด คอปีระจ�บวิกิและปีระจ�ลบ อ�เล=กิตรอนัเปี1นัปีระจ�ลบ และโปีรตอนัเปี1นัปีระจ�บวิกิ สำ+วินันั�วิตรอนัไม+ม�ปีระจ�ไฟฟ�าหรอเปี1นักิลาง เราสำามารถจ�าแนักิชุนั�ดขึ้องวิ�ตถ�โดยพื้�จารณาจากิปีระจ�ไฟฟ�าได*ด�งนั��

จ��แนำกชี้นำ'ดของว�ตถุ�จ�กปรื่ะจ�ไฟฟ%�

Page 11: ไฟฟ้า ม.ต้น

11

1. ว�ตถุ�ที่��เป0นำกลิ�งที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��ไม+แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�า คอไม+ด�งด)ดวิ�ตถ�ใด ๆ เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+)

เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) ต�วิอย+างได*แกิ+วิ�ตถ�ที่��วิ ๆ ไปี2. ว�ตถุ�ที่��แสดงอ��นำ�จที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��สำามารถด�งด)ด

วิ�ตถ�ใด ๆได* เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัไม+เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั ถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+) มากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) วิ�ตถ�จะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นับวิกิ และถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนันั*อยกิวิ+าอ�เล=กิตรอนั วิ�ตถ�นั��นัจะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นัลบ

ในัฤด)หนัาวิเม�อเราใชุ*หวิ�พื้ลาสำต�กิหวิ�ผู้ม แล*วินั�าหวิ�ไปีใกิล*เศึษกิระดาษชุ��นัเล=กิ ๆ จะพื้บวิ+าเศึษกิระดาษถ)กิด)ดขึ้��นัมาต�ดกิ�บหวิ� ที่��เปี1นัเชุ+นันั��เนั�องจากิหวิ�พื้ลาสำต�กิม�ปีระจ�ไฟฟ�า ปีระจ�ไฟฟ�าที่��เกิ�ดขึ้��นัเปี1นัไฟฟ�าสำถ�ต ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+าไฟฟ%�สถุ'ต (Static

Electricity) แต+ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+า ไฟฟ%�กรื่ะแส (Current Electricity)

ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าชุนั�ดเด�ยวิกิ�นัจะผู้ล�กิกิ�นั และถ*าเปี1นัปีระจ�ไฟฟ�าต+างชุนั�ดกิ�นัจะด)ดกิ�นั

กรื่ะแสไฟฟ%� กิระแสำไฟฟ�า หมายถ�งปีร�มาณปีระจ�ไฟฟ�าที่��เคล�อนัที่��ผู้+านัพื้�นัที่��

ต�ดขึ้วิางขึ้องต�วินั�าจากิจ�ดหนั��งไปีย�งอ�กิจ�ดหนั��งในั 1 หนั+วิยเวิลากิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดจากิกิารไหลขึ้องปีระจ�ไฟฟ�า เนั�องจากิ

ปีระจ�ไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 2 แบบคอ1. กิระแสำอ�เล=กิตรอนั เปี1นักิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��

ขึ้องอ�เล=กิตรอนัหรอปีระจ�ลบ โดยไหลจากิขึ้��วิลบไปีย�งขึ้��วิบวิกิขึ้องเซลล-ไฟฟ�า

Page 12: ไฟฟ้า ม.ต้น

12

2. กิระแสำสำมมต� เปี1นักิระแสำที่��ไม+ได*เกิ�ดขึ้��นัจร�ง โดยกิ�าหนัดให*ไหลสำวินัที่างกิ�บกิารไหลขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า หรอไหลจากิขึ้��วิบวิกิไปีย�งขึ้��วิลบ

ชี้นำ'ดของกรื่ะแสไฟฟ%�กิระแสำไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด ได*แกิ+1. ไฟฟ�ากิระแสำตรง (Direct Current =D.C) หมายถ�ง

กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลในัที่�ศึที่างเด�ยวิ ไม+ม�กิารสำล�บขึ้��วิ เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-

2. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บ (Alternating Cureent=A.C) หมายถ�งกิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาอย)+ตลอดเวิลา เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��สำ+งมาจากิโรงไฟฟ�า

Page 13: ไฟฟ้า ม.ต้น

13

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*

กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั

ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.

ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต

1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��

Page 14: ไฟฟ้า ม.ต้น

14

2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา

3. ปีระจ�บวิกิ

4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั

5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม

6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��

7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ

8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย

9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ

10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*

Page 15: ไฟฟ้า ม.ต้น

15

กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั

ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.

ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต

จ 1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��

ซ 2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา

กิ 3. ปีระจ�บวิกิ

ง 4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั

ค 5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม

ฉ 6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��

ขึ้ 7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ

ชุ 8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย

ฌ 9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ

ญ 10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

Page 16: ไฟฟ้า ม.ต้น

16

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� ...หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 60 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��

1. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*2. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*3. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*4. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม 1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 ต�วิ

2. ถ+านัไฟฉายขึ้นัาดใหญ+ 1 กิ*อนั 3. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1

แผู้+นั

. 4. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1

แผู้+นั 5. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั 6. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3 1 ใบ

7. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง 50 cm3

8. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้* 2 เสำ*นั 9. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31

ใบ

Page 17: ไฟฟ้า ม.ต้น

17

10. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31

ใบว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง สำมาชุ�กิแต+ละกิล�+มปีฏ�บ�ต�ด�งนั��

1. นั�กิเร�ยนัต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเขึ้*ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1

กิ*อนั สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ล2. ขึ้�ดแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ� ด*วิยกิระดาษที่รายให*

สำะอาด แล*วิจ�+มลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ สำ�งเกิตกิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล

3.. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บปีลายขึ้องโลหะที่��งสำอง สำ�งเกิตกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องแผู้+นัโลหะในับ�กิเกิอร- กิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล

4. ยกิแผู้+นัโลหะแผู้+นัใดแผู้+นัหนั��งออกิ สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ลใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15 นำ�ที่�

ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��งที่��สำามารถเปีล��ยนัเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีอ�นัได*ง+าย ม�แหล+งกิ�าเนั�ดมาจากิเซลล-ไฟฟ�าเคม� และพื้ล�งงานักิลจากิไดนัาโมซ��งเกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�าในัสำนัามแม+เหล=กิ

เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� (Electrical Cell) ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานัจากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�มาเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+

Page 18: ไฟฟ้า ม.ต้น

18

1. แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้��วิบวิกิและขึ้��วิไฟฟ�าลบ

2. สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* (อ�เล=กิโที่รไลต-) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��งสำองชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*

แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�

ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�

หลิ�กก�รื่สรื่��งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� 1. จ�+มแผู้+นัโลหะต+างกิ�นั 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��สำามารถ

แตกิต�วิให*ไอออนับวิกิและไอออนัลบได*2. โลหะต+างชุนั�ดกิ�นัแตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ต+างกิ�นั ด�งนั��นั

เม�อต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองเขึ้*าด*วิยกิ�นั โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า เร�ยกิวิ+า ข��วลิบั สำ+วินัโลหะที่��เสำ�ยอ�เล=กิตรอนัยากิกิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า เร�ยกิวิ+า ข��วบัวก

Page 19: ไฟฟ้า ม.ต้น

19

3. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง สำ+วินักิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า

4. กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจนักิระที่��งศึ�กิย-ไฟฟ�าที่��ขึ้� �วิที่��งสำองเที่+ากิ�นั จ�งจะหย�ดไหล แสำดงวิ+า ไฟหมด

ต�วอย!�งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�1. ถุ!�นำไฟฉ�ย เปี1นัเซลล-แห*ง (Dry cell) สำารเคม�ที่��เปี1นัอ�

เล=กิโที่รไลต- คอ แอมโมเนั�ยมคลอไรด- (NH4CI) สำ+วินักิล+องสำ�งกิะสำ�ที่��บรรจ�สำารเคม�เปี1นัขึ้��วิลบตรงกิลางขึ้องถ+านัไฟฉายม�แที่+งคาร-บอนัหรอแกิรไฟต-ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิบวิกิถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั หรอ 1 เซลล- ม�ควิามต+างศึ�กิย- 1.5 โวิลต- เม�อใชุ*ไปีนัานัๆ ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะนั*อยลง(ควิามต+างศึ�กิย-ลดลง) เนั�องจากิสำารเคม�ที่��ใชุ*ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยาเหลอนั*อยลง ขึ้ณะเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะม�นั��าเกิ�ดขึ้��นั ด�งนั��นัเม�อใชุ*ไปีนัานั ๆถ+านัไฟฉายจะบวิม เย��มเปี!ยกิ แสำดงวิ+าถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ ควิรเล�กิใชุ* เพื้ราะม� แมงกิานั�สำไดออกิไซด- เปี1นัสำารม�อ�นัตรายถ*าเขึ้*าสำ)+ร +างกิาย จะไปีที่�าลายระบบปีระสำาที่

ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องถ+านัไฟฉาย

Page 20: ไฟฟ้า ม.ต้น

20

(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )

2. แบัตเตอรื่��รื่ถุยนำต+ คอเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิ ผู้ล�ตขึ้��นัโดยนั�าเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิซ��งม�ควิามต+างศึ�กิย- เซลล-ละ 2

โวิลต- มาต+อกิ�นัแบบอนั�กิรม 6 เซลล- ได*ควิามต+างศึ�กิย-รวิม 12

โวิลต- เพื้�อให*ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�ามากิขึ้��นั แบตเตอร��รถยนัต-ม�ควิามต+างศึ�กิย- 12 โวิลต-

ภิาพื้ที่��แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องแบตเตอร��

(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )

1. สำ+วินัปีระกิอบได*แกิ+ แผู้+นัตะกิ��วิ แผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด- สำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ

2. ให*ควิามต+างศึ�กิย- 2 โวิลต- กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิแผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด-ไปีย�งแผู้+นัตะกิ��วิ

3. เม�อใชุ*ไปีนัานั ๆ จะเกิ�ดตะกิ��วิซ�ลเฟต(PbSo4 ) จ�บที่��ขึ้� �วิที่��งสำอง ที่�าให*ไม+เกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-

Page 21: ไฟฟ้า ม.ต้น

21

กิระแสำไฟฟ�าจ�งหย�ดไหล แต+สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�าใหม+ กิ=จะได* ตะกิ��วิ ตะกิ��วิออกิไซด- และกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ซ��งนั�ามาใชุ*ได*อ�กิ

4. กิารปีระจ�ไฟฟ�า ให*ต+อขึ้��วิลบเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบ ขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิบวิกิ

สำารตะกิ��วิม�อ�นัตราย เพื้ราะไปีที่�าลายเม=ดโลห�ตแดงและระบบปีระสำาที่ขึ้องร+างกิาย ด�งนั��นัจ�งต*องระวิ�งที่��งในักิระบวินักิารผู้ล�ต กิารใชุ* และไม+ควิรนั�าไปีที่��งในัที่��สำาธารณะปรื่ะเภที่ของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ย�งสำามารถแบ+งออกิได*เปี1นั 2 ปีระเภิที่

1. เซลล-ปีฐมภิ)ม�(Primary Cell) เม�อใชุ*แล*วิสำารเคม�จะหมดไปี เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิไม+สำามารถนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั ถ+านัไฟฉาย เซลล-อ�ลคาไลนั-

2. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม� (Secondary Cell) เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิ สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า เพื้�อนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั แบตเตอรร��รถยนัต-

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

เวลิ� 15 นำ�ที่�

Page 22: ไฟฟ้า ม.ต้น

22

แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก

เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส

ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

Page 23: ไฟฟ้า ม.ต้น

23

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร ……………………… …………………………………………………………………………….. 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม� กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร…………………………….. ……………………………………………………………………………. 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า หรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร……………………………………………………

สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

Page 24: ไฟฟ้า ม.ต้น

24

.....................................................................................................................

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2

เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก

เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส

ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิ

-แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำเป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ

แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำ

เข8มกรื่ะด'ก

--

เข8มกรื่ะด'ก

Page 25: ไฟฟ้า ม.ต้น

25

ร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

เป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร เก'ดฟองก7�ซ เก'ดตะกอนำ รื่�อนำข6�นำ เย8นำลิง 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไรม�กรื่ะแสไฟฟ%�เก'ดข6�นำ ส�งเกตจ�ก ก�รื่กรื่ะด'กของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%� 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ด กิระแสำไฟฟ�าหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร ไม!เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� ส�งเกตจ�กเข8มของเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�ไม!กรื่ะด'ก

สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม

1. เม�อจ�+มแผู้+นัที่องแดงและสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นั

Page 26: ไฟฟ้า ม.ต้น

26

สำ�งเกิตได*จากิแผู้+นัสำ�งกิะสำ�เปี1นัสำ�ด�าและเกิ�ดฟองกิBาซ 2. เม�อต+อขึ้��วิที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าให*ครบวิงจร เขึ้=มกิระด�กิ ม�กิระแสำไฟฟ�า เกิ�ดขึ้��นั 3. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�เปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

Page 27: ไฟฟ้า ม.ต้น

27

เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15

นำ�ที่�

คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย

ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง

…… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง

........ 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*

........ 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell

…… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั

…… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ

....... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย

....... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั

Page 28: ไฟฟ้า ม.ต้น

28

...... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-

...... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย

ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง

…X… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง

..../.... 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …/… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*

..../.... 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell

Page 29: ไฟฟ้า ม.ต้น

29

…X… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั

…X… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ

.../.... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย

.../.... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั

...X... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-

.../... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-

คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3

หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 60 นำ�ที่�

ก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 1

Page 30: ไฟฟ้า ม.ต้น

30

1. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ดลวิดได*

2. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกิเสำ�ยบที่��ง

สำองขึ้*าง 1 ม*วินั2. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง3. แที่+งแม+เหล=กิ 1 แที่+ง

ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. ต+อปีลายที่��งสำองขึ้องขึ้ดลวิดเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า

นั�าปีลายขึ้องแที่+งแม+เหล=กิมาใกิล* ๆ ขึ้ดลวิดสำ�งเกิตกิารเบนัขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าบ�นัที่�กิผู้ล

2. เคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิเขึ้*า-ออกิจากิขึ้ดลวิดอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล

3. ย�ดแที่+งแม+เหล=กิไวิ*กิ�บที่�� แล*วิเคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*า-ออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล

จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 21. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า

อย+างง+ายได*3. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ดกิระแสำ

ไฟฟ�าได*

Page 31: ไฟฟ้า ม.ต้น

31

ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง2. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า 1 ชุ�ด3. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง4. สำายไฟ 2 เสำ*นั

ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิต+างกิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆ

แล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล

2. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิเหมอนักิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆแล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล

ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.3

Page 32: ไฟฟ้า ม.ต้น

32

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15

นำ�ที่�

ไดนำ�โม เปี1นัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า หล�กิกิารเหนั��ยวินั�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า อาจที่�าได*โดยกิารหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะ ที่�าให*สำนัามแม+เหล=กิบร�เวิณขึ้ดลวิดเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงตลอดเวิลา จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าขึ้��นั ผู้)*ค*นัพื้บกิระแสำไฟฟ�าเหนั��ยวินั�าคอ ไมเค�ล ฟาราเดย- (Michael

Faraday) นั�กิวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุาวิอ�งกิฤษ โดยใชุ*ขึ้ดลวิดเคล�อนัต�ดกิ�บเสำ*นัแรงแม+เหล=กิ

ถุ��ต�องก�รื่สรื่��งไดนำ�โมให�ส�ม�รื่ถุผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�ได�ม�กข6�นำ ส�ม�รื่ถุที่��ได� ด�งนำ��

1. เพื้��มจ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิด 2. เพื้��มแรงขึ้��วิแม+เหล=กิ3. หม�นัขึ้ดลวิดให*เร=วิขึ้��นั

ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสสลิ�บั ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัล�นัโดยแหวินัล�นั 2 วิงสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ 

Page 33: ไฟฟ้า ม.ต้น

33

ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสตรื่ง ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัแยกิโดยแหวินัแยกิแต+ละอ�นัสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ

ภิาพื้แสำดงไดนัาโมกิระแสำสำล�บและไดนัาโมกิระแสำตรง(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ รื่�ตนำ�ภรื่ณ์+ อ'ที่ธี'ไพส'ฐพ�นำธี�+ แลิะคำณ์ะ หนั*า 13

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 40

นำ�ที่�

ตอนำที่�� 1 เรื่��อง ไดนำ�โม

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�

1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด

........................................

.....................................

………………………………

Page 34: ไฟฟ้า ม.ต้น

34

2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด

3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��

………………….

………………………………………………….

………………………………………………….

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด …………………………………………………………………………………………….

2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิาร เปีล��ยนัแปีลง

อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด ........................................................................................................

............................................................................................................................................

3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า..................................

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

Page 35: ไฟฟ้า ม.ต้น

35

…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..

เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

Page 36: ไฟฟ้า ม.ต้น

36

เรื่��อง ไดนำ�โม

ตอนำที่�� 1 เรื่��องไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��

เข8มไม!เบันำเข8มเบันำเข8มเบันำ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด อย�!ในำสนำ�มแม!เหลิ8ก เพรื่�ะ แม!เหลิ8กส!งอ��นำ�จแม!เหลิ8กไปรื่อบั ๆแที่!งแม!เหลิ8ก 2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลง อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� เพรื่�ะสนำ�มแม!เหลิ8กบัรื่'เวณ์ขดลิวด เก'ดก�รื่ เปลิ��ยนำแปลิงตลิอดเวลิ� (ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อสนำ�มแม!เหลิ8กต�ดขดลิวด)

Page 37: ไฟฟ้า ม.ต้น

37

3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า กรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��จะต�องเคำลิ��อนำที่��ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อเคำลิ��อนำที่��แม!เหลิ8กผ!�นำขดลิวด

ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�

เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15

นำ�ที่�

ตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม

ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิองก�รื่หม�นำของ

ขดลิวดก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�

แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า3. ขึ้ดลวิดหม�นั

Page 38: ไฟฟ้า ม.ต้น

38

เร=วิ

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง 1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด.......................................

2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ.................. ...................................................................................................................................... 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไร............................................................................................................................. 4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร …………………………………... สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

เฉลิย ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4

Page 39: ไฟฟ้า ม.ต้น

39

เรื่��องไดนำ�โมตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง

ก�รื่หม�นำของขดลิวด

ก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ

1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��

ไม+เบนั ไม+เบนั

2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า

เบนันั*อย ไม+เบนั

3. ขึ้ดลวิดหม�นัเร=วิ

เบนัมากิ ไม+เบนั

คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง

1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะเก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� 2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�นำ�อยกว!� 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไรไม!เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะไม!ม�สนำ�มแม!เหลิ8ก

Page 40: ไฟฟ้า ม.ต้น

40

4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร เปลิ��ยนำพลิ�งง�นำกลิเป0นำพลิ�งง�นำไฟฟ%�

สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง

1. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าในัวิงจร

2. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิขึ้��นั จะที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�ามากิขึ้��นัด*วิย

3. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าอย+างง+ายม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

แบับัที่ดสอบั เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

ว'ชี้�ว'ที่ย�ศ�สตรื่+พ��นำฐ�นำ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3คำ��ชี้��แจง แบบที่ดสำอบฉบ�บนั��เปี1นัแบบปีรนั�ย ชุนั�ด 4 ต�วิเลอกิ ม�ที่��งหมด 10 ขึ้*อ ใชุ*เวิลา 15 นัาที่�

เลอกิค�าตอบที่��ถ)กิที่��สำ�ดเพื้�ยงค�าตอบเด�ยวิแล*วิที่�าเคร�องหมายกิากิบาที่( ) ลงในั กิระดาษค�าตอบ

# ………………………………………………………………………………………………..#1. จงพื้�จารณาขึ้*อควิามในัขึ้*อต+อไปีนั�� ขึ้*อใด ไม! ถ)กิต*อง

กิ. แบตเตอร��รถยนัต-ให*ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บขึ้. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ที่�กิชุนั�ดให*ไฟฟ�ากิระแสำตรงค. เกิ�ดกิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*เม�อม�ควิามต+างศึ�กิย-ไฟฟ�า

ระหวิ+างจ�ด 2 จ�ด

Page 41: ไฟฟ้า ม.ต้น

41

ง. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม� ถ*าม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นัมากิ จะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไดมากิด*วิย2. ถ*านั�าแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��ง 2 อ�นั เสำ�ยบเขึ้*ากิ�บผู้ลมะนัาวิ แล*วิต+อเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด

กิ. เกิ�ดเพื้ราะใชุ*แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาดต+างกิ�นัขึ้. ไม+เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ม�ขึ้นัาดเล=กิเกิ�นัไปี ค. เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยากิ�บนั��ามะนัาวิได* ง. ไม+เกิ�ด เพื้ราะใชุ*โลหะชุนั�ดเด�ยวิกิ�นั ที่�าให*เกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�

เที่+ากิ�นั ควิามต+างศึ�กิย-จ�งเที่+ากิ�นัไม+เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไหล3. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บและไฟฟ�ากิระแสำตรงจากิไดนัาโม จะม�ค+ามากิหรอนั*อย ไม! เกิ��ยวิกิ�บขึ้*อใด

กิ. ควิามเร=วิขึ้องขึ้ดลวิดขึ้. จ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิดค. ชุนั�ดขึ้องแรงหม�นัขึ้ดลวิดง. ควิามเขึ้*มขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ

4. ไฟฟ�ากิระแสำตรงและไฟฟ�ากิระแสำสำล�บนั��นัม�ควิามแตกิต+างกิ�นัในัเร�องใด

กิ. ที่�ศึที่างกิารไหลขึ้. ควิามเขึ้*มขึ้องแสำงค. แหล+งกิ�าเนั�ดไฟฟ�าง. ปีร�มาณกิระแสำไฟฟ�า

5. กิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าเปีร�ยบได*กิ�บกิารเคล�อนัที่��ในัขึ้*อใดได*ด�ที่��สำ�ด

กิ. ควิ�นัไฟขึ้. ลมพื้�ดฝุ่�Dนัค. นั��าในัแม+นั��าง. คล�นัในัที่ะเล

Page 42: ไฟฟ้า ม.ต้น

42

6. ถ*ากิระแสำไฟฟ�าไหลจากิจ�ด กิ ไปีย�งจ�ด ขึ้ สำามารถสำร�ปีได*ตามขึ้*อใด

กิ. จ�ด กิ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ขึ้. จ�ด ขึ้ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด กิค. จ�ด กิ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ง. จ�ด ขึ้ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด กิ

7. ไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิ แหล+งกิ�าเนั�ดในัขึ้*อใดเปี1นัไฟฟ�ากิระแสำตรงกิ. ไดนัาโม กิารเหนั��ยวินั�าขึ้. ถ+านัไฟฉาย กิารเหนั��ยวินั�า ค. ไดนัาโม แบตเตอร��รถยนัต-ง. ถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-

8. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�อ�เล=กิตรอนัที่��เกิ�ดจากิกิารแตกิต�วิขึ้องสำ�งกิะสำ�ม�ที่�ศึที่างกิารเคล�อนัที่��อย+างไร

กิ. สำ�งกิะสำ� สำารละลาย ที่องแดงขึ้. สำ�งกิะสำ� ลวิดต�วินั�า ที่องแดงค. ที่องแดง สำารละลาย สำ�งกิะสำ�ง. ที่องแดง ลวิดต�วินั�า สำ�งกิะสำ�

9. เม�อนั�าแผู้+นัโลหะ 2 ชุนั�ดจ�+มลงในัสำารละลายชุนั�ดหนั��งแล*วิต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองด*วิยสำายไฟเขึ้*ากิ�บแบตเตอร�� ปีรากิฏวิ+าเขึ้=มขึ้องแอมม�เตอร-ไม+เบนั สำามารถคาดคะเนัได*อย+างไร

กิ. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นันั��าขึ้. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นัด+างค. สำารละลายที่��ใชุ*ไม+เปี1นักิรดง. คาดคะเนัไม+ได*

10. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�า ได*จากิอ�ปีกิรณ-ชุนั�ดใดกิ. ไดนัาโม ขึ้. แบตเตอร��ค. ถ+านัไฟฉาย ง. โซลาร-เซลล-

Page 43: ไฟฟ้า ม.ต้น

43

เฉลิยแบับัที่ดสอบัเรื่��องก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�

1. กิ2. ง3. ค4. กิ5. ค6. กิ7. ง8. ขึ้9. ค10. กิ

Page 44: ไฟฟ้า ม.ต้น

44

บัรื่รื่ณ์�นำ�กรื่ม

ปีระด�บ นัาคแกิ*วิ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำเสรื่'มม�ตรื่ฐ�นำแม8คำ ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำ ม.3 เลิ!มที่�� 3 ชี้!วงชี้��นำที่�� 3.

กิร�งเที่พื้ฯ : แม=ค,2547

ย�พื้า วิรยศึ และคณะ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+. กิร�งเที่พื้ฯ : อ�กิษรเจร�ญที่�ศึนั-, 2547.

ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ. สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่��ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�ม

จ�ดปรื่ะสงคำ+ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ว 306 ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3.

กรื่�งเที่พฯ : ม.ส.พ, 2543

ศึร�ล�กิษณ- ผู้ลวิ�ฒนัะ. ส��อก�รื่เรื่�ยนำรื่��แลิะเสรื่'มสรื่��งที่�กษะต�มม�ตรื่ฐ�นำก�รื่เรื่�ยนำรื่�� กลิ�!มส�รื่ะ

ก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ไฟฟ%� ชี้!วงชี้��นำที่�� 3(ม.1-ม.3).

กิร�งเที่พื้ฯ : สำ�านั�กิพื้�มพื้-นั�ยมวิ�ที่ยา, 2548.

สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร- และเที่คโนัโลย�. คำ�!ม�อคำรื่�ส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.

กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2547

สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร-และเที่คโนัโลย�. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.

พื้�มพื้-คร��งที่�� 5. กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2549.

Page 45: ไฟฟ้า ม.ต้น

45

Page 46: ไฟฟ้า ม.ต้น

46

ปรื่ะว�ต'ผ��จ�ดที่��

1. ปรื่ะว�ต'ส!วนำต�ว๏ ชุ�อต�วิ นัางร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั๏ เกิ�ดวิ�นัที่�� 13 เดอนั ม�นัาคม พื้.ศึ. 2514

๏ ภิ)ม�ล�าเนัาเด�ม อ�าเภิอที่�+งหวิ*า จ�งหวิ�ดสำต)ล๏ ต�าแหนั+ง คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา๏ ที่��อย)+ปี<จจ�บ�นั 174 หม)+ 12 ต�าบลนัาที่+ามเหนัอ อ�าเภิอเมอง

จ�งหวิ�ดตร�ง2. ปรื่ะว�ต'ก�รื่ศ6กษ�

๏ คร�ศึาสำตร-บ�ณฑิ�ต (วิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่��วิไปี) จากิวิ�ที่ยาล�ยคร)สำงขึ้ลา3. ปรื่ะสบัก�รื่ณ์+

๏ พื้.ศึ. 2537 - 2538 อาจารย- 1 โรงเร�ยนัวิ�ดโคกิสำวิย อ�าเภิอที่�บปี�ด จ�งหวิ�ดพื้�งงา

สำอนัวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 1 - 3 วิ�ชุาคณ�ตศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3

๏ พื้.ศึ. 2538 - 2551 คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา สำอนัรายวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 2 - 3

4. ผลิง�นำด�เด!นำ

๏ พื้.ศึ. 2544 คร)แกินันั�า โรงเร�ยนัสำ�งกิ�ดกิรมสำาม�ญศึ�กิษา

จ�งหวิ�ดตร�ง๏ พื้.ศึ. 2549 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) *

สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษา ตร�ง เขึ้ต 2

๏ พื้.ศึ. 2551 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) * คร)รางวิ�ลเกิ�ยรต�ยศึ“ (Teacher Award)”

แห+งปี! 2551 กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร-

Page 47: ไฟฟ้า ม.ต้น

47

สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษาตร�ง เขึ้ต 2

กรื่ะแสไฟฟ%� เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��ขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าผู้+านัลวิดต�วินั�าไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง ที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเคล�อนัที่��ในั

Page 48: ไฟฟ้า ม.ต้น

48

ที่�ศึที่างตรงกิ�นัขึ้*าม คอ จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า

คำ!�คำว�มต!�งศ�กย- ม�หนั+วิยเปี1นัโวิลต- (V) เม�อเกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-ระหวิ+างจ�ดสำองจ�ดจะม�พื้ล�งงานัผู้ล�กิด�นัให*กิระแสำไฟฟ�าไหล

ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� อาจได*จากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�หรอพื้ล�งงานักิลกิ=ได*

คำว�มรื่��เก��ยวก�บัเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�

เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�ไปีเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า

ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+

Page 49: ไฟฟ้า ม.ต้น

49

แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้� �วิบวิกิและขึ้��วิลบ

สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* ( อ�เล=กิโที่รไลต- ) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ

โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��ง 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*