Upload
mamie-papie
View
27
Download
7
Embed Size (px)
Citation preview
1
คำ��นำ��
ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนัชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3
จ�ดที่�าขึ้��นัตามกิรอบ สำาระ และมาตรฐานักิารเร�ยนัร) * กิล�+มสำาระกิาร
เร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- โดยม�เนั�อหา และกิ�จกิรรมที่��สำอดคล*องกิ�บ
หล�กิสำ)ตรกิารศึ�กิษาขึ้��นัพื้�นัฐานัพื้�ที่ธศึ�กิราชุ 2544
ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�าชุ�ดนั�� เปี1นัเคร�องมอในักิารแสำวิงหาควิาม
ร) *ขึ้องนั�กิเร�ยนัที่��เนั*นันั�กิเร�ยนัเปี1นัสำ�าค�ญ โดยใชุ*กิระบวินักิารที่าง
วิ�ที่ยาศึาสำตร- กิารสำบเสำาะหาควิามร) * กิารสำ�ารวิจตรวิจสำอบ กิารสำบค*นั
ขึ้*อม)ล และกิารอภิ�ปีราย เพื้�อให*เกิ�ดควิามร) * ควิามค�ด ควิามเขึ้*าใจ
สำามารถสำ�อสำารสำ��งที่��เร�ยนัร) * ม�ควิามสำามารถในักิารต�ดสำ�นัใจและม� ม�
จ�ตวิ�ที่ยาศึาสำตร-
สำ�าหร�บชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า ปีระกิอบด*วิยค�าชุ��แจงกิ�จกิรรม
จ�ดปีระสำงค-กิารเร�ยนัร) * ใบควิามร) * ใบกิ�จกิรรม และแบบที่ดสำอบ ที่��ผู้)*
เร�ยนัสำามารถศึ�กิษาค*นัควิ*าด*วิยตนัเอง ตามควิามสำนัใจ เปี1นัอ�สำระ
และม�สำ+วินัร+วิมในักิารเร�ยนักิารสำอนั โดยชุ�ดกิ�จกิรรมจะชุ+วิยให*ใชุ*เวิลา
2
นั*อยลงในักิารนั�าเสำนัอขึ้*อม)ลต+าง ๆจากิค�าแนัะนั�าที่��ปีรากิฏอย)+ในัชุ�ด
กิ�จกิรรมไปีตามล�าด�บ
ผู้)*จ�ดที่�าขึ้อขึ้อบพื้ระค�ณที่�กิที่+านัที่��ได*ให*กิารสำนั�บสำนั�นั ให*ค�า
แนัะนั�า ชุ��แนัะในักิารจ�ดที่�าชุ�ดกิ�จกิรรมในัคร��งนั�� หวิ�งเปี1นัอย+างย��งวิ+าชุ�ด
กิ�จกิรรมชุ�ดนั��จะเปี1นัปีระโยชุนั-สำ�าหร�บนั�กิเร�ยนั คร)ผู้)*สำอนั และผู้)*ที่��สำนัใจ
สำามารถนั�าไปีพื้�ฒนัากิารเร�ยนักิารสำอนัต+อไปี
ร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั
เรื่��อง
หนำ��ค�านั�า
ค�าชุ��แจง 1
ชุ�ดกิ�จกิรรมวิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่�� 1 เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า2
ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า3
ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า4
ส�รื่บั�ญ
3
ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า6
ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�
ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�
ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�
ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�
ค�าชุ��แจงใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม
ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม
ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม
แบบที่ดสำอบ เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า
บรรณานั�กิรม
ปีระวิ�ต�ผู้)*จ�ดที่�า
1
คำ��ชี้��แจง
ชุ�ดกิ�จกิรรมเร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 เปี1นักิ�จกิรรมที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัพื้�ฒนัาควิามร) *โดยกิารสำบเสำาะหาควิามร) * โดยวิ�ธ�กิารที่างวิ�ที่ยาศึาสำตร-ในักิารปีฏ�บ�ต�
4
กิ�จกิรรม กิารวิางแผู้นักิารที่�างานัหรอแกิ*ปี<ญหา นั�กิเร�ยนัม�ปีฏ�สำ�มพื้�นัธ-ซ��งกิ�นัและกิ�นัในักิารที่�ากิ�จกิรรม
ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�องไฟฟ�า กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3 ปีระกิอบด*วิยชุ�ดกิ�จกิรรม จ�านัวินั 8 ชุ�ด ด�งนั��
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 1 ชุ�ดปีฐมนั�เที่ศึ
จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 2 เร�องกิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า
จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 3 เร�องกิารวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและควิามต+างศึ�กิย-จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 4 เร�องกิระแสำไฟฟ�ากิ�บควิามต*านัที่านั
จ�านัวินั 1 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 5 เร�องกิารต+อหลอดไฟ
จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 6 เร�องอ�ปีกิรณ-ที่��ใชุ*ในัวิงจรไฟฟ�า
จ�านัวินั 6 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 7 เร�องวิงจรไฟฟ�า
จ�านัวินั 2 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 8 เร�อง เคร�องใชุ*ไฟฟ�า
จ�านัวินั 5 ชุ��วิโมง
ชุ�ดกิ�จกิรรมที่�� 9 เร�องกิ�าล�งไฟฟ�า
จ�านัวินั 4 ชุ��วิโมง
5
ชุ�ดกิ�จกิรรม เร�อง กิารผู้ล�ตกิระแสำไฟฟ�า จะเปี1นัปีระโยชุนั-และเปี1นัแนัวิที่างในักิารพื้�ฒนัากิารเร�ยนัร) *ที่��เนั*นัให*นั�กิเร�ยนัได*ใชุ*วิ�ธ�กิารสำบเสำาะหาควิามร) *ด*วิยตนัเอง
ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง
จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*3. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*4. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*5. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*6. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*7. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ด
ลวิดได*8. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*9. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า
อย+างง+ายได*10. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ด
กิระแสำไฟฟ�าได*
6
ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า
จ�านัวินั 31 ใบ3. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า
1 เคร�อง/กิล�+ม 4. ถ+านัไฟฉาย ขึ้นัาดใหญ+
1 กิ*อนั/กิล�+ม 5. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm
1 แผู้+นั/กิล�+ม
. 6. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm
1 แผู้+นั/กิล�+ม 7. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั/กิล�+ม 8. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3
1 ใบ/กิล�+ม 9. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง
50 cm3 /กิล�+ม 10. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้*
2 เสำ*นั/กิล�+ม11. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�
จ�านัวินั 31 ใบ12. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องที่ดลองเซลล-ไฟฟ�าเคม�
จ�านัวินั 31 ใบ13. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.3 เร�อง เซลล-ไฟฟ�าเคม�
จ�านัวินั 31 ใบ
7
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 4 ชี้��วโมง
ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม (ต!อ)
14. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกินัเสำ�ยบที่��งสำองขึ้*าง 1 ม*วินั
15. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง16. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง17. สำายไฟ 2 เสำ*นั18. ใบควิามร) *ที่�� 1.3 เร�องไดนัาโมจ�านัวินั 31
ใบ19. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.4 เร�องไดนัาโม จ�านัวินั 31
ใบ
ชี้�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1
8
คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.1
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�
เวลิ� 25 นำ�ที่�
ก'จกรื่รื่มที่�� 1.1 เร�อง ปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าจ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��
1. อธ�บายควิามหมายขึ้องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าได* 2. อธ�บายชุนั�ดขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*
ส��อแลิะว�สด�อ�ปกรื่ณ์+1. ใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า จ�านัวินั 31 ใบ2. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า
จ�านัวินั 31 ใบว'ธี�ด��เนำ'นำก'จกรื่รื่ม
ในักิารด�าเนั�นักิ�จกิรรมที่�� 1.1 นั�กิเร�ยนัใชุ*เวิลาในักิารปีฏ�บ�ต�กิ�จกิรรมที่��งหมด 25 นัาที่� โดยแยกิด�าเนั�นักิ�จกิรรมด�งนั��
9
1. ให*นั�กิเร�ยนัศึ�กิษาใบควิามร) *ที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�าเปี1นัรายบ�คคลด*วิยควิามต��งใจ (15 นัาที่�)
2. ให*นั�กิเร�ยนัตอบค�าถามใบกิ�จกิรรมที่�� 1.1 เร�องปีระจ�ไฟฟ�าและกิระแสำไฟฟ�า เปี1นัรายบ�คคลด*วิยตนัเอง (10 นัาที่�)
ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.1
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1
หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 15 นำ�ที่�
ชุาวิกิร�กิโบราณเปี1นัผู้)*พื้บไฟฟ�าเปี1นัคร��งแรกิเม� อปีระมาณ 2,000 ปี!
มาแล*วิ แต+ย�งไม+ร) *จ�กิใชุ* เราร) *จ�กิใชุ*ไฟฟ�าให*เกิ�ดปีระโยชุนั-
เม�อปีระมาณ 150 ปี! ที่��ผู้+านัมาเที่+านั��นั พื้วิกิเขึ้าร) *วิ+าอ�าพื้�นัซ��งเปี1นัยางไม*
ที่��กิลายเปี1นัซากิด�กิด�าบรรพื้- สำามารถยกิขึ้นันักิได* เม�อม�นัถ)กิขึ้�ดถ)
10
กิ�บผู้*าไหม เราเร�ยกิวิ+าไฟฟ�า หรออ�เล=กิตรอนั มาจากิค�าภิาษากิร�กิวิ+า
“อ�เล=กิตร*า ที่��แปีลวิ+าอ�าพื้�นั ”
ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��ง สำามารถที่�าให*เกิ�ดสำ��งต+าง ๆได*
เชุ+นั ที่�าให*เคร�องปี?� งขึ้นัมปี<งร*อนัขึ้��นั และที่�าให*ดวิงไฟสำวิ+าง
กิารที่��วิ�ตถ�ม�ปีระจ�ไฟฟ�าเพื้ราะอะตอมขึ้องวิ�ตถ�ปีระกิอบด*วิยอ�เล=กิตรอนั (Electron) โปีรตอนั (Proton) และนั�วิตรอนั (Neutron) โดยโปีรตอนัและนั�วิตรอนัอย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอมสำ+วินัอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ ปีระจ�ไฟฟ�าคอสำ��งที่��แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด คอปีระจ�บวิกิและปีระจ�ลบ อ�เล=กิตรอนัเปี1นัปีระจ�ลบ และโปีรตอนัเปี1นัปีระจ�บวิกิ สำ+วินันั�วิตรอนัไม+ม�ปีระจ�ไฟฟ�าหรอเปี1นักิลาง เราสำามารถจ�าแนักิชุนั�ดขึ้องวิ�ตถ�โดยพื้�จารณาจากิปีระจ�ไฟฟ�าได*ด�งนั��
จ��แนำกชี้นำ'ดของว�ตถุ�จ�กปรื่ะจ�ไฟฟ%�
11
1. ว�ตถุ�ที่��เป0นำกลิ�งที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��ไม+แสำดงอ�านัาจที่างไฟฟ�า คอไม+ด�งด)ดวิ�ตถ�ใด ๆ เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+)
เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) ต�วิอย+างได*แกิ+วิ�ตถ�ที่��วิ ๆ ไปี2. ว�ตถุ�ที่��แสดงอ��นำ�จที่�งไฟฟ%� คอวิ�ตถ�ที่��สำามารถด�งด)ด
วิ�ตถ�ใด ๆได* เนั�องจากิวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัไม+เที่+ากิ�บจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั ถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนั (+) มากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั (- ) วิ�ตถ�จะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นับวิกิ และถ*าวิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนันั*อยกิวิ+าอ�เล=กิตรอนั วิ�ตถ�นั��นัจะแสำดงอ�านัาจไฟฟ�าเปี1นัลบ
ในัฤด)หนัาวิเม�อเราใชุ*หวิ�พื้ลาสำต�กิหวิ�ผู้ม แล*วินั�าหวิ�ไปีใกิล*เศึษกิระดาษชุ��นัเล=กิ ๆ จะพื้บวิ+าเศึษกิระดาษถ)กิด)ดขึ้��นัมาต�ดกิ�บหวิ� ที่��เปี1นัเชุ+นันั��เนั�องจากิหวิ�พื้ลาสำต�กิม�ปีระจ�ไฟฟ�า ปีระจ�ไฟฟ�าที่��เกิ�ดขึ้��นัเปี1นัไฟฟ�าสำถ�ต ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+าไฟฟ%�สถุ'ต (Static
Electricity) แต+ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่�� เร�ยกิวิ+า ไฟฟ%�กรื่ะแส (Current Electricity)
ถ*าปีระจ�ไฟฟ�าชุนั�ดเด�ยวิกิ�นัจะผู้ล�กิกิ�นั และถ*าเปี1นัปีระจ�ไฟฟ�าต+างชุนั�ดกิ�นัจะด)ดกิ�นั
กรื่ะแสไฟฟ%� กิระแสำไฟฟ�า หมายถ�งปีร�มาณปีระจ�ไฟฟ�าที่��เคล�อนัที่��ผู้+านัพื้�นัที่��
ต�ดขึ้วิางขึ้องต�วินั�าจากิจ�ดหนั��งไปีย�งอ�กิจ�ดหนั��งในั 1 หนั+วิยเวิลากิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดจากิกิารไหลขึ้องปีระจ�ไฟฟ�า เนั�องจากิ
ปีระจ�ไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 2 แบบคอ1. กิระแสำอ�เล=กิตรอนั เปี1นักิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��
ขึ้องอ�เล=กิตรอนัหรอปีระจ�ลบ โดยไหลจากิขึ้��วิลบไปีย�งขึ้��วิบวิกิขึ้องเซลล-ไฟฟ�า
12
2. กิระแสำสำมมต� เปี1นักิระแสำที่��ไม+ได*เกิ�ดขึ้��นัจร�ง โดยกิ�าหนัดให*ไหลสำวินัที่างกิ�บกิารไหลขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า หรอไหลจากิขึ้��วิบวิกิไปีย�งขึ้��วิลบ
ชี้นำ'ดของกรื่ะแสไฟฟ%�กิระแสำไฟฟ�าม� 2 ชุนั�ด ได*แกิ+1. ไฟฟ�ากิระแสำตรง (Direct Current =D.C) หมายถ�ง
กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลในัที่�ศึที่างเด�ยวิ ไม+ม�กิารสำล�บขึ้��วิ เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-
2. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บ (Alternating Cureent=A.C) หมายถ�งกิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาอย)+ตลอดเวิลา เชุ+นั กิระแสำไฟฟ�าที่��สำ+งมาจากิโรงไฟฟ�า
13
ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1
หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*
กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั
ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.
ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต
1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��
14
2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา
3. ปีระจ�บวิกิ
4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั
5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม
6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��
7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ
8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย
9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ
10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า
เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.1
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 1
หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��องปรื่ะจ�ไฟฟ%�แลิะกรื่ะแสไฟฟ%� เวลิ� 10 นำ�ที่� คำ��ชี้��แจง ให*นั�กิเร�ยนันั�าอ�กิษรหนั*าขึ้*อควิามที่��สำ�มพื้�นัธ-กิ�นัเต�มหนั*าขึ้*อค�าถามที่��กิ�าหนัดให*
15
กิ โปีรตอนั ขึ้ อ�เล=กิตรอนั ค นั�วิตรอนั
ง อ�านัาจไฟฟ�าบวิกิ จ ไฟฟ�าสำถ�ต ฉ ไฟฟ�ากิระแสำ ชุ D.C.
ซ A.C. ฌ กิระแสำอ�เล=กิตรอนั ญ กิระแสำสำมมต
จ 1. ปีระจ�ไฟฟ�าไม+เคล�อนัที่��
ซ 2. กิระแสำไฟฟ�าที่��ไหลวินัสำล�บที่�ศึที่างไปีมาตลอดเวิลา
กิ 3. ปีระจ�บวิกิ
ง 4. วิ�ตถ�ม�จ�านัวินัโปีรตอนัมากิกิวิ+าจ�านัวินัอ�เล=กิตรอนั
ค 5. อย)+ที่��แกินักิลางหรอนั�วิเคล�ยสำขึ้องอะตอม
ฉ 6. ปีระจ�ไฟฟ�าม�กิารเคล�อนัที่��
ขึ้ 7. เคล�อนัที่��วินัรอบ ๆ นั�วิเคล�ยสำ
ชุ 8. กิระแสำไฟฟ�าที่��ได*จากิถ+านัไฟฉาย
ฌ 9. กิระแสำที่��ไหลจากิขึ้��วิลบไปีขึ้��วิบวิกิ
ญ 10. กิระแสำฟ�าที่��ไหลจากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า
16
คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.2
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� ...หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 60 นำ�ที่�
ก'จกรื่รื่มที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม�จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่��
1. ต+อวิงจรไฟฟ�าอย+างง+ายได*2. สำร�ปีกิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*3. สำร�ปีผู้ลกิารเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าได*4. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�ได*
ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม 1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 ต�วิ
2. ถ+านัไฟฉายขึ้นัาดใหญ+ 1 กิ*อนั 3. แผู้+นัที่องแดงขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1
แผู้+นั
. 4. แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาด 2 cm 7 cm 1
แผู้+นั 5. กิระดาษที่ราย 1 แผู้+นั 6. บ�กิเกิอร- ขึ้นัาด 100 cm3 1 ใบ
7. กิรดซ�ลฟ?วิร�กิเจอจาง 50 cm3
8. สำายไฟต+อกิ�บปีากิหนั�บจระเขึ้* 2 เสำ*นั 9. ใบควิามร) *ที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31
ใบ
17
10. ใบกิ�จกิรรมที่�� 1.2 เร�องเซลล-ไฟฟ�าเคม� จ�านัวินั 31
ใบว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง สำมาชุ�กิแต+ละกิล�+มปีฏ�บ�ต�ด�งนั��
1. นั�กิเร�ยนัต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเขึ้*ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1
กิ*อนั สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ล2. ขึ้�ดแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ� ด*วิยกิระดาษที่รายให*
สำะอาด แล*วิจ�+มลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ สำ�งเกิตกิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล
3.. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บปีลายขึ้องโลหะที่��งสำอง สำ�งเกิตกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องแผู้+นัโลหะในับ�กิเกิอร- กิารเบนัเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าและบ�นัที่�กิผู้ล
4. ยกิแผู้+นัโลหะแผู้+นัใดแผู้+นัหนั��งออกิ สำ�งเกิตและบ�นัที่�กิผู้ลใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.2
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15 นำ�ที่�
ไฟฟ�าเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีหนั��งที่��สำามารถเปีล��ยนัเปี1นัพื้ล�งงานัร)ปีอ�นัได*ง+าย ม�แหล+งกิ�าเนั�ดมาจากิเซลล-ไฟฟ�าเคม� และพื้ล�งงานักิลจากิไดนัาโมซ��งเกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�าในัสำนัามแม+เหล=กิ
เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� (Electrical Cell) ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานัจากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�มาเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า
ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+
18
1. แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้��วิบวิกิและขึ้��วิไฟฟ�าลบ
2. สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* (อ�เล=กิโที่รไลต-) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��งสำองชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*
แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�
ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องเซลล-ไฟฟ�าเคม�
หลิ�กก�รื่สรื่��งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� 1. จ�+มแผู้+นัโลหะต+างกิ�นั 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��สำามารถ
แตกิต�วิให*ไอออนับวิกิและไอออนัลบได*2. โลหะต+างชุนั�ดกิ�นัแตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ต+างกิ�นั ด�งนั��นั
เม�อต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองเขึ้*าด*วิยกิ�นั โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า เร�ยกิวิ+า ข��วลิบั สำ+วินัโลหะที่��เสำ�ยอ�เล=กิตรอนัยากิกิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า เร�ยกิวิ+า ข��วบัวก
19
3. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง สำ+วินักิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��ากิวิ+า
4. กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจนักิระที่��งศึ�กิย-ไฟฟ�าที่��ขึ้� �วิที่��งสำองเที่+ากิ�นั จ�งจะหย�ดไหล แสำดงวิ+า ไฟหมด
ต�วอย!�งเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�1. ถุ!�นำไฟฉ�ย เปี1นัเซลล-แห*ง (Dry cell) สำารเคม�ที่��เปี1นัอ�
เล=กิโที่รไลต- คอ แอมโมเนั�ยมคลอไรด- (NH4CI) สำ+วินักิล+องสำ�งกิะสำ�ที่��บรรจ�สำารเคม�เปี1นัขึ้��วิลบตรงกิลางขึ้องถ+านัไฟฉายม�แที่+งคาร-บอนัหรอแกิรไฟต-ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิบวิกิถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั หรอ 1 เซลล- ม�ควิามต+างศึ�กิย- 1.5 โวิลต- เม�อใชุ*ไปีนัานัๆ ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะนั*อยลง(ควิามต+างศึ�กิย-ลดลง) เนั�องจากิสำารเคม�ที่��ใชุ*ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยาเหลอนั*อยลง ขึ้ณะเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�จะม�นั��าเกิ�ดขึ้��นั ด�งนั��นัเม�อใชุ*ไปีนัานั ๆถ+านัไฟฉายจะบวิม เย��มเปี!ยกิ แสำดงวิ+าถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ ควิรเล�กิใชุ* เพื้ราะม� แมงกิานั�สำไดออกิไซด- เปี1นัสำารม�อ�นัตรายถ*าเขึ้*าสำ)+ร +างกิาย จะไปีที่�าลายระบบปีระสำาที่
ภิาพื้แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องถ+านัไฟฉาย
20
(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )
2. แบัตเตอรื่��รื่ถุยนำต+ คอเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิ ผู้ล�ตขึ้��นัโดยนั�าเซลล-สำะสำมไฟฟ�าแบบตะกิ��วิซ��งม�ควิามต+างศึ�กิย- เซลล-ละ 2
โวิลต- มาต+อกิ�นัแบบอนั�กิรม 6 เซลล- ได*ควิามต+างศึ�กิย-รวิม 12
โวิลต- เพื้�อให*ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�ามากิขึ้��นั แบตเตอร��รถยนัต-ม�ควิามต+างศึ�กิย- 12 โวิลต-
ภิาพื้ที่��แสำดงสำ+วินัปีระกิอบขึ้องแบตเตอร��
(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ หนั*า 131 )
1. สำ+วินัปีระกิอบได*แกิ+ แผู้+นัตะกิ��วิ แผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด- สำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ
2. ให*ควิามต+างศึ�กิย- 2 โวิลต- กิระแสำไฟฟ�าจะไหลจากิแผู้+นัตะกิ��วิออกิไซด-ไปีย�งแผู้+นัตะกิ��วิ
3. เม�อใชุ*ไปีนัานั ๆ จะเกิ�ดตะกิ��วิซ�ลเฟต(PbSo4 ) จ�บที่��ขึ้� �วิที่��งสำอง ที่�าให*ไม+เกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-
21
กิระแสำไฟฟ�าจ�งหย�ดไหล แต+สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�าใหม+ กิ=จะได* ตะกิ��วิ ตะกิ��วิออกิไซด- และกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ซ��งนั�ามาใชุ*ได*อ�กิ
4. กิารปีระจ�ไฟฟ�า ให*ต+อขึ้��วิลบเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบ ขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิบวิกิ
สำารตะกิ��วิม�อ�นัตราย เพื้ราะไปีที่�าลายเม=ดโลห�ตแดงและระบบปีระสำาที่ขึ้องร+างกิาย ด�งนั��นัจ�งต*องระวิ�งที่��งในักิระบวินักิารผู้ล�ต กิารใชุ* และไม+ควิรนั�าไปีที่��งในัที่��สำาธารณะปรื่ะเภที่ของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ย�งสำามารถแบ+งออกิได*เปี1นั 2 ปีระเภิที่
1. เซลล-ปีฐมภิ)ม�(Primary Cell) เม�อใชุ*แล*วิสำารเคม�จะหมดไปี เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิไม+สำามารถนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั ถ+านัไฟฉาย เซลล-อ�ลคาไลนั-
2. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม� (Secondary Cell) เม�อใชุ*กิระแสำไฟฟ�าหมดแล*วิ สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า เพื้�อนั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*อ�กิ เชุ+นั แบตเตอรร��รถยนัต-
ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�
เวลิ� 15 นำ�ที่�
22
แผู้+นัที่องแดง แผู้+นัสำ�งกิะสำ�
ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม
ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก
เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส
ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า
23
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม
1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร ……………………… …………………………………………………………………………….. 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม� กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร…………………………….. ……………………………………………………………………………. 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า หรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร……………………………………………………
สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
24
.....................................................................................................................
เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.2
เรื่��อง ที่ดลิองเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�
ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม
ว'ธี�ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��เก'ดข6�นำแผ!นำโลิหะในำบั�ก
เกอรื่+เคำรื่��องว�ดกรื่ะแส
ไฟฟ%�1. ต+อเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�ากิ�บถ+านัไฟฉาย 1 กิ*อนั2. จ�+มแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิ
-แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำเป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ
แผ!นำส�งกะส�เปลิ��ยนำ
เข8มกรื่ะด'ก
--
เข8มกรื่ะด'ก
25
ร�กิ3. ต+อสำายไฟจากิแผู้+นัโลหะที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า
เป0นำส�ด��แลิะเก'ดฟองก7�ซ
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง
1. เม�อเกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�ขึ้��นั นั�กิเร�ยนัจะที่ราบได*อย+างไร เก'ดฟองก7�ซ เก'ดตะกอนำ รื่�อนำข6�นำ เย8นำลิง 2. เม�อสำล�บที่��ขึ้องแผู้+นัที่องแดงและแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��จ� +มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิ จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไรม�กรื่ะแสไฟฟ%�เก'ดข6�นำ ส�งเกตจ�ก ก�รื่กรื่ะด'กของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%� 3. เม�อใชุ*แผู้+นัโลหะที่��เหมอนักิ�นัสำองแผู้+นัจ�+มในักิรดซ�ลฟ?วิร�กิจะเกิ�ด กิระแสำไฟฟ�าหรอไม+ ที่ราบได*อย+างไร ไม!เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� ส�งเกตจ�กเข8มของเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�ไม!กรื่ะด'ก
สรื่�ปผลิก�รื่ที่��ก'จกรื่รื่ม
1. เม�อจ�+มแผู้+นัที่องแดงและสำ�งกิะสำ�ลงในัสำารละลายกิรดซ�ลฟ?วิร�กิ ม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นั
26
สำ�งเกิตได*จากิแผู้+นัสำ�งกิะสำ�เปี1นัสำ�ด�าและเกิ�ดฟองกิBาซ 2. เม�อต+อขึ้��วิที่��งสำองกิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าให*ครบวิงจร เขึ้=มกิระด�กิ ม�กิระแสำไฟฟ�า เกิ�ดขึ้��นั 3. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�เปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า
ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 2 หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
27
เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� เวลิ� 15
นำ�ที่�
คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย
ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง
…… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง
........ 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*
........ 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell
…… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั
…… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ
....... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย
....... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั
28
...... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-
...... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-
เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เรื่��อง เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�
คำ��ชี้��แจง ให�นำ�กเรื่�ยนำเต'มเคำรื่��องหม�ย ถุ�ก หนำ��ข�อคำว�มที่��ถุ�กต�องแลิะเต'มเคำรื่��องหม�ย
ก�กบั�ที่ หนำ��ข�อคำว�มที่��ไม!ถุ�กต�อง
…X… 1. โลหะที่��แตกิต�วิให*อ�เล=กิตรอนัได*ด�กิวิ+า จะม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง
..../.... 2. อ�เล=กิตรอนัจะไหลจากิขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าไปีขึ้��วิที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+า …/… 3. เซลล-ที่�ต�ยภิ)ม�สำามารถนั�าไปีปีระจ�ไฟฟ�า นั�ากิล�บมาใชุ*ใหม+ได*
..../.... 4. ถ+านัไฟฉายเปี1นัเซลล-แบบ Primary Cell
29
…X… 5. กิารปีระจ�ไฟฟ�าต*องต+อขึ้��วิบวิกิเขึ้*ากิ�บขึ้��วิลบเที่+านั��นั
…X… 6. สำารตะกิ��วิเม�อเขึ้*าในัร+างกิายจะที่�าลายเม=ดเลอดแดงและระบบกิล*ามเนั�อ
.../.... 7. แบตเตอร��ม�พื้ล�งงานัไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าถ+านัไฟฉาย
.../.... 8. สำ�งกิะสำ�ที่�าหนั*าที่��ให*อ�เล=กิตรอนั
...X... 9. ถ+านัเสำ�อมสำภิาพื้ไม+ควิรใชุ*เพื้ราะม�แมงกิานั�สำออกิไซด-
.../... 10. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ปีระกิอบด*วิย ขึ้��วิไฟฟ�า 2 ขึ้��วิและสำารละลายอ�ล=กิที่รอไลต-
คำ��ชี้��แจงก'จกรื่รื่มที่�� 1.4
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3
หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 60 นำ�ที่�
ก'จกรื่รื่มที่�� 1.3 เร�องไดนัาโม
จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 1
30
1. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงที่��เกิ�ดระหวิ+างแที่+งแม+เหล=กิกิ�บขึ้ดลวิดได*
2. อธ�บายหล�กิกิารขึ้องเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าได*
ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. ขึ้ดลวิดที่��พื้�นัรอบแกินัพื้ลาสำต�กิปีลายขึ้ดลวิดม�แกิเสำ�ยบที่��ง
สำองขึ้*าง 1 ม*วินั2. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง3. แที่+งแม+เหล=กิ 1 แที่+ง
ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. ต+อปีลายที่��งสำองขึ้องขึ้ดลวิดเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า
นั�าปีลายขึ้องแที่+งแม+เหล=กิมาใกิล* ๆ ขึ้ดลวิดสำ�งเกิตกิารเบนัขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�าบ�นัที่�กิผู้ล
2. เคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิเขึ้*า-ออกิจากิขึ้ดลวิดอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล
3. ย�ดแที่+งแม+เหล=กิไวิ*กิ�บที่�� แล*วิเคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*า-ออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิอย+างรวิดเร=วิ บ�นัที่�กิผู้ล
จ�ดปรื่ะสงคำ+ก�รื่เรื่�ยนำรื่�� ตอนำที่�� 21. อธ�บายกิารเปีล��ยนัแปีลงพื้ล�งงานัในัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า
อย+างง+ายได*3. อธ�บายควิามเร=วิในักิารหม�นัขึ้ดลวิดม�ผู้ลต+อกิารเกิ�ดกิระแสำ
ไฟฟ�าได*
31
ส��อแลิะว�สด�-อ�ปกรื่ณ์+/กลิ�!ม1. เคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า 1 เคร�อง2. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�า 1 ชุ�ด3. แที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง4. สำายไฟ 2 เสำ*นั
ว'ธี�ที่��ก'จกรื่รื่ม 1. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิต+างกิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆ
แล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล
2. วิางแที่+งแม+เหล=กิขึ้��วิเหมอนักิ�นัห�นัเขึ้*าหากิ�นั หม�นัขึ้ดลวิดชุ*า ๆแล*วิค+อย ๆเพื้��มควิามเร=วิขึ้��นั สำ�งเกิตเขึ้=มขึ้องเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า บ�นัที่�กิผู้ล
ใบัคำว�มรื่��ที่�� 1.3
32
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15
นำ�ที่�
ไดนำ�โม เปี1นัเคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าที่��เปีล��ยนัพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า หล�กิกิารเหนั��ยวินั�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�า อาจที่�าได*โดยกิารหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะ ที่�าให*สำนัามแม+เหล=กิบร�เวิณขึ้ดลวิดเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงตลอดเวิลา จ�งเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าขึ้��นั ผู้)*ค*นัพื้บกิระแสำไฟฟ�าเหนั��ยวินั�าคอ ไมเค�ล ฟาราเดย- (Michael
Faraday) นั�กิวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุาวิอ�งกิฤษ โดยใชุ*ขึ้ดลวิดเคล�อนัต�ดกิ�บเสำ*นัแรงแม+เหล=กิ
ถุ��ต�องก�รื่สรื่��งไดนำ�โมให�ส�ม�รื่ถุผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�ได�ม�กข6�นำ ส�ม�รื่ถุที่��ได� ด�งนำ��
1. เพื้��มจ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิด 2. เพื้��มแรงขึ้��วิแม+เหล=กิ3. หม�นัขึ้ดลวิดให*เร=วิขึ้��นั
ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสสลิ�บั ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัล�นัโดยแหวินัล�นั 2 วิงสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ
33
ไดนำ�โมไฟฟ%�กรื่ะแสตรื่ง ปีระกิอบด*วิยแที่+งแม+เหล=กิ 2 แที่+ง ขึ้ดลวิด และแหวินัแยกิโดยแหวินัแยกิแต+ละอ�นัสำ�มผู้�สำกิ�บแปีรงต�วินั�าไฟฟ�าซ��งจะร�บกิระแสำไฟฟ�าจากิขึ้ดลวิดออกิสำ)+วิงจรภิายนัอกิ
ภิาพื้แสำดงไดนัาโมกิระแสำสำล�บและไดนัาโมกิระแสำตรง(ที่��มา : สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่�� ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�มจ�ดปรื่ะสงคำ+ รื่�ตนำ�ภรื่ณ์+ อ'ที่ธี'ไพส'ฐพ�นำธี�+ แลิะคำณ์ะ หนั*า 13
ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 40
นำ�ที่�
ตอนำที่�� 1 เรื่��อง ไดนำ�โม
ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง
ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�
1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด
........................................
.....................................
………………………………
34
2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด
3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��
………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง
1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด …………………………………………………………………………………………….
2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิาร เปีล��ยนัแปีลง
อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด ........................................................................................................
............................................................................................................................................
3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า..................................
สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง
35
…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………..
เฉลิยใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4
36
เรื่��อง ไดนำ�โม
ตอนำที่�� 1 เรื่��องไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง
ก�รื่ที่ดลิอง ก�รื่เปลิ��ยนำแปลิงที่��ส�งเกตได�1. วิางแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าใกิล*ขึ้ดลวิด2. เคล�อนัแที่+งแม+เหล=กิเขึ้*าออกิแกินัขึ้องขึ้ดลวิด3. เคล�อนัขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิจากิแที่+งแม+เหล=กิ โดยให*แที่+งแม+เหล=กิอย)+กิ�บที่��
เข8มไม!เบันำเข8มเบันำเข8มเบันำ
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง
1. ในัขึ้ณะที่��แที่+งแม+เหล=กิอย)+ใกิล*ๆ ขึ้ดลวิด ขึ้ดลวิดอย)+ในัสำนัามแม+เหล=กิหรอไม+เพื้ราะเหต�ใด อย�!ในำสนำ�มแม!เหลิ8ก เพรื่�ะ แม!เหลิ8กส!งอ��นำ�จแม!เหลิ8กไปรื่อบั ๆแที่!งแม!เหลิ8ก 2. เม�อเคล�อนัที่��แที่+งแม+เหล=กิหรอขึ้ดลวิดเขึ้*าออกิอย+างรวิดเร=วิ ที่�าให*เกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลง อย+างไร เพื้ราะเหต�ใด เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� เพรื่�ะสนำ�มแม!เหลิ8กบัรื่'เวณ์ขดลิวด เก'ดก�รื่ เปลิ��ยนำแปลิงตลิอดเวลิ� (ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อสนำ�มแม!เหลิ8กต�ดขดลิวด)
37
3. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเปีล��ยนัแปีลงขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ เร�ยกิวิ+า กรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��
สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง
ก�รื่เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�เหนำ��ยวนำ��จะต�องเคำลิ��อนำที่��ขดลิวดต�ดสนำ�มแม!เหลิ8ก หรื่�อเคำลิ��อนำที่��แม!เหลิ8กผ!�นำขดลิวด
ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4
ใชี้�ปรื่ะกอบัแผนำก�รื่จ�ดก�รื่เรื่�ยนำรื่��ที่�� 3หนำ!วยก�รื่เรื่�ยนำรื่��ไฟฟ%�
เรื่��อง ไดนำ�โม เวลิ� 15
นำ�ที่�
ตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม
ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิองก�รื่หม�นำของ
ขดลิวดก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�
แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ
แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ
1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า3. ขึ้ดลวิดหม�นั
38
เร=วิ
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง 1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด.......................................
2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ.................. ...................................................................................................................................... 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไร............................................................................................................................. 4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร …………………………………... สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………
เฉลิย ใบัก'จกรื่รื่มที่�� 1.4
39
เรื่��องไดนำ�โมตอนำที่�� 2 เรื่��อง ไดนำ�โม ต�รื่�งบั�นำที่6กผลิก�รื่ที่ดลิอง
ก�รื่หม�นำของขดลิวด
ก�รื่เบันำของเข8มเคำรื่��องว�ดกรื่ะแสไฟฟ%�แม!เหลิ8กข��วต!�งก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ
แม!เหลิ8กข��วเหม�อนำก�นำห�นำเข��ห�ก�นำ
1. ขึ้ดลวิดอย)+กิ�บที่��
ไม+เบนั ไม+เบนั
2. ขึ้ดลวิดหม�นัชุ*า
เบนันั*อย ไม+เบนั
3. ขึ้ดลวิดหม�นัเร=วิ
เบนัมากิ ไม+เบนั
คำ��ถุ�มหลิ�งก�รื่ที่ดลิอง
1. กิารหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะเก'ดกรื่ะแสไฟฟ%� 2. กิารหม�นัขึ้ดลวิดชุ*าจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงต+างจากิกิารหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิ คอ เก'ดกรื่ะแสไฟฟ%�นำ�อยกว!� 3. ถ*านั�าแที่+งแม+เหล=กิที่��งสำองออกิ แล*วิหม�นัขึ้ดลวิดจะเกิ�ดกิารเปีล��ยนัแปีลงหรอไม+ เพื้ราะ อะไรไม!เก'ดก�รื่เปลิ��ยนำแปลิง เพรื่�ะไม!ม�สนำ�มแม!เหลิ8ก
40
4. จากิกิารที่ดลองนั��ม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัอย+างไร เปลิ��ยนำพลิ�งง�นำกลิเป0นำพลิ�งง�นำไฟฟ%�
สรื่�ปผลิก�รื่ที่ดลิอง
1. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดต�ดสำนัามแม+เหล=กิจะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าในัวิงจร
2. เม�อหม�นัขึ้ดลวิดเร=วิขึ้��นั จะที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�ามากิขึ้��นัด*วิย
3. เคร�องกิ�าเนั�ดไฟฟ�าอย+างง+ายม�กิารเปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานักิลเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า
แบับัที่ดสอบั เรื่��อง ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�
ว'ชี้�ว'ที่ย�ศ�สตรื่+พ��นำฐ�นำ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3คำ��ชี้��แจง แบบที่ดสำอบฉบ�บนั��เปี1นัแบบปีรนั�ย ชุนั�ด 4 ต�วิเลอกิ ม�ที่��งหมด 10 ขึ้*อ ใชุ*เวิลา 15 นัาที่�
เลอกิค�าตอบที่��ถ)กิที่��สำ�ดเพื้�ยงค�าตอบเด�ยวิแล*วิที่�าเคร�องหมายกิากิบาที่( ) ลงในั กิระดาษค�าตอบ
# ………………………………………………………………………………………………..#1. จงพื้�จารณาขึ้*อควิามในัขึ้*อต+อไปีนั�� ขึ้*อใด ไม! ถ)กิต*อง
กิ. แบตเตอร��รถยนัต-ให*ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บขึ้. เซลล-ไฟฟ�าเคม�ที่�กิชุนั�ดให*ไฟฟ�ากิระแสำตรงค. เกิ�ดกิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าได*เม�อม�ควิามต+างศึ�กิย-ไฟฟ�า
ระหวิ+างจ�ด 2 จ�ด
41
ง. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม� ถ*าม�ปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�เกิ�ดขึ้��นัมากิ จะเกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไดมากิด*วิย2. ถ*านั�าแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่��ง 2 อ�นั เสำ�ยบเขึ้*ากิ�บผู้ลมะนัาวิ แล*วิต+อเขึ้*ากิ�บเคร�องวิ�ดกิระแสำไฟฟ�า จะม�กิระแสำไฟฟ�าเกิ�ดขึ้��นัหรอไม+ เพื้ราะเหต�ใด
กิ. เกิ�ดเพื้ราะใชุ*แผู้+นัสำ�งกิะสำ�ขึ้นัาดต+างกิ�นัขึ้. ไม+เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ม�ขึ้นัาดเล=กิเกิ�นัไปี ค. เกิ�ด เพื้ราะแผู้+นัสำ�งกิะสำ�ที่�าปีฏ�กิ�ร�ยากิ�บนั��ามะนัาวิได* ง. ไม+เกิ�ด เพื้ราะใชุ*โลหะชุนั�ดเด�ยวิกิ�นั ที่�าให*เกิ�ดปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�
เที่+ากิ�นั ควิามต+างศึ�กิย-จ�งเที่+ากิ�นัไม+เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าไหล3. ไฟฟ�ากิระแสำสำล�บและไฟฟ�ากิระแสำตรงจากิไดนัาโม จะม�ค+ามากิหรอนั*อย ไม! เกิ��ยวิกิ�บขึ้*อใด
กิ. ควิามเร=วิขึ้องขึ้ดลวิดขึ้. จ�านัวินัรอบขึ้องขึ้ดลวิดค. ชุนั�ดขึ้องแรงหม�นัขึ้ดลวิดง. ควิามเขึ้*มขึ้องสำนัามแม+เหล=กิ
4. ไฟฟ�ากิระแสำตรงและไฟฟ�ากิระแสำสำล�บนั��นัม�ควิามแตกิต+างกิ�นัในัเร�องใด
กิ. ที่�ศึที่างกิารไหลขึ้. ควิามเขึ้*มขึ้องแสำงค. แหล+งกิ�าเนั�ดไฟฟ�าง. ปีร�มาณกิระแสำไฟฟ�า
5. กิารไหลขึ้องกิระแสำไฟฟ�าเปีร�ยบได*กิ�บกิารเคล�อนัที่��ในัขึ้*อใดได*ด�ที่��สำ�ด
กิ. ควิ�นัไฟขึ้. ลมพื้�ดฝุ่�Dนัค. นั��าในัแม+นั��าง. คล�นัในัที่ะเล
42
6. ถ*ากิระแสำไฟฟ�าไหลจากิจ�ด กิ ไปีย�งจ�ด ขึ้ สำามารถสำร�ปีได*ตามขึ้*อใด
กิ. จ�ด กิ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ขึ้. จ�ด ขึ้ ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งกิวิ+าจ�ด กิค. จ�ด กิ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด ขึ้ง. จ�ด ขึ้ ม�ควิามต+างศึ�กิย-สำ)งกิวิ+าจ�ด กิ
7. ไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิ แหล+งกิ�าเนั�ดในัขึ้*อใดเปี1นัไฟฟ�ากิระแสำตรงกิ. ไดนัาโม กิารเหนั��ยวินั�าขึ้. ถ+านัไฟฉาย กิารเหนั��ยวินั�า ค. ไดนัาโม แบตเตอร��รถยนัต-ง. ถ+านัไฟฉาย แบตเตอร��รถยนัต-
8. ในัเซลล-ไฟฟ�าเคม�อ�เล=กิตรอนัที่��เกิ�ดจากิกิารแตกิต�วิขึ้องสำ�งกิะสำ�ม�ที่�ศึที่างกิารเคล�อนัที่��อย+างไร
กิ. สำ�งกิะสำ� สำารละลาย ที่องแดงขึ้. สำ�งกิะสำ� ลวิดต�วินั�า ที่องแดงค. ที่องแดง สำารละลาย สำ�งกิะสำ�ง. ที่องแดง ลวิดต�วินั�า สำ�งกิะสำ�
9. เม�อนั�าแผู้+นัโลหะ 2 ชุนั�ดจ�+มลงในัสำารละลายชุนั�ดหนั��งแล*วิต+อแผู้+นัโลหะที่��งสำองด*วิยสำายไฟเขึ้*ากิ�บแบตเตอร�� ปีรากิฏวิ+าเขึ้=มขึ้องแอมม�เตอร-ไม+เบนั สำามารถคาดคะเนัได*อย+างไร
กิ. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นันั��าขึ้. สำารละลายที่��ใชุ*เปี1นัด+างค. สำารละลายที่��ใชุ*ไม+เปี1นักิรดง. คาดคะเนัไม+ได*
10. กิระแสำไฟฟ�าที่��เกิ�ดจากิกิารเหนั��ยวินั�า ได*จากิอ�ปีกิรณ-ชุนั�ดใดกิ. ไดนัาโม ขึ้. แบตเตอร��ค. ถ+านัไฟฉาย ง. โซลาร-เซลล-
43
เฉลิยแบับัที่ดสอบัเรื่��องก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%�
1. กิ2. ง3. ค4. กิ5. ค6. กิ7. ง8. ขึ้9. ค10. กิ
44
บัรื่รื่ณ์�นำ�กรื่ม
ปีระด�บ นัาคแกิ*วิ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำเสรื่'มม�ตรื่ฐ�นำแม8คำ ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำ ม.3 เลิ!มที่�� 3 ชี้!วงชี้��นำที่�� 3.
กิร�งเที่พื้ฯ : แม=ค,2547
ย�พื้า วิรยศึ และคณะ. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+. กิร�งเที่พื้ฯ : อ�กิษรเจร�ญที่�ศึนั-, 2547.
ร�ตนัาภิรณ- อ�ที่ธ�ไพื้สำ�ฐพื้�นัธ�-และคณะ. สม�ดเสรื่'มคำว�มรื่��ที่�กษะปฏิ'บั�ต'แลิะแบับัที่ดสอบัต�ม
จ�ดปรื่ะสงคำ+ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ว 306 ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 3.
กรื่�งเที่พฯ : ม.ส.พ, 2543
ศึร�ล�กิษณ- ผู้ลวิ�ฒนัะ. ส��อก�รื่เรื่�ยนำรื่��แลิะเสรื่'มสรื่��งที่�กษะต�มม�ตรื่ฐ�นำก�รื่เรื่�ยนำรื่�� กลิ�!มส�รื่ะ
ก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ไฟฟ%� ชี้!วงชี้��นำที่�� 3(ม.1-ม.3).
กิร�งเที่พื้ฯ : สำ�านั�กิพื้�มพื้-นั�ยมวิ�ที่ยา, 2548.
สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร- และเที่คโนัโลย�. คำ�!ม�อคำรื่�ส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.
กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2547
สำถาบ�นัสำ+งเสำร�มกิารสำอนัวิ�ที่ยาศึาสำตร-และเที่คโนัโลย�. หนำ�งส�อเรื่�ยนำส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��พ��นำฐ�นำ แรื่งแลิะก�รื่เคำลิ��อนำที่�� พลิ�งง�นำ กลิ�!มส�รื่ะก�รื่เรื่�ยนำรื่��ว'ที่ย�ศ�สตรื่+ ชี้��นำม�ธียมศ6กษ�ป=ที่�� 1.
พื้�มพื้-คร��งที่�� 5. กิร�งเที่พื้ฯ : โรงพื้�มพื้-ค�ร�สำภิาลาดพื้ร*าวิ, 2549.
45
46
ปรื่ะว�ต'ผ��จ�ดที่��
1. ปรื่ะว�ต'ส!วนำต�ว๏ ชุ�อต�วิ นัางร� +งที่�วิา เชุ�ยงสำอนั๏ เกิ�ดวิ�นัที่�� 13 เดอนั ม�นัาคม พื้.ศึ. 2514
๏ ภิ)ม�ล�าเนัาเด�ม อ�าเภิอที่�+งหวิ*า จ�งหวิ�ดสำต)ล๏ ต�าแหนั+ง คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา๏ ที่��อย)+ปี<จจ�บ�นั 174 หม)+ 12 ต�าบลนัาที่+ามเหนัอ อ�าเภิอเมอง
จ�งหวิ�ดตร�ง2. ปรื่ะว�ต'ก�รื่ศ6กษ�
๏ คร�ศึาสำตร-บ�ณฑิ�ต (วิ�ที่ยาศึาสำตร-ที่��วิไปี) จากิวิ�ที่ยาล�ยคร)สำงขึ้ลา3. ปรื่ะสบัก�รื่ณ์+
๏ พื้.ศึ. 2537 - 2538 อาจารย- 1 โรงเร�ยนัวิ�ดโคกิสำวิย อ�าเภิอที่�บปี�ด จ�งหวิ�ดพื้�งงา
สำอนัวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร-ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 1 - 3 วิ�ชุาคณ�ตศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 3
๏ พื้.ศึ. 2538 - 2551 คร)ชุ�านัาญกิาร โรงเร�ยนักิ�นัต�งร�ษฎาศึ�กิษา สำอนัรายวิ�ชุาวิ�ที่ยาศึาสำตร- ชุ��นัม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 2 - 3
4. ผลิง�นำด�เด!นำ
๏ พื้.ศึ. 2544 คร)แกินันั�า โรงเร�ยนัสำ�งกิ�ดกิรมสำาม�ญศึ�กิษา
จ�งหวิ�ดตร�ง๏ พื้.ศึ. 2549 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) *
สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษา ตร�ง เขึ้ต 2
๏ พื้.ศึ. 2551 บ�คลากิรต*นัแบบปีฎ�ร)ปีกิระบวินักิารเร�ยนัร) * คร)รางวิ�ลเกิ�ยรต�ยศึ“ (Teacher Award)”
แห+งปี! 2551 กิล�+มสำาระกิารเร�ยนัร) *วิ�ที่ยาศึาสำตร-
47
สำ�านั�กิงานัเขึ้ตพื้�นัที่��กิารศึ�กิษาตร�ง เขึ้ต 2
กรื่ะแสไฟฟ%� เกิ�ดจากิกิารเคล�อนัที่��ขึ้องอ�เล=กิตรอนั โดยอ�เล=กิตรอนัจะเคล�อนัที่��จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��าผู้+านัลวิดต�วินั�าไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)ง ที่�าให*เกิ�ดกิระแสำไฟฟ�าเคล�อนัที่��ในั
48
ที่�ศึที่างตรงกิ�นัขึ้*าม คอ จากิจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าสำ)งไปีย�งจ�ดที่��ม�ศึ�กิย-ไฟฟ�าต��า
คำ!�คำว�มต!�งศ�กย- ม�หนั+วิยเปี1นัโวิลต- (V) เม�อเกิ�ดควิามต+างศึ�กิย-ระหวิ+างจ�ดสำองจ�ดจะม�พื้ล�งงานัผู้ล�กิด�นัให*กิระแสำไฟฟ�าไหล
ก�รื่ผลิ'ตกรื่ะแสไฟฟ%� อาจได*จากิปีฏ�กิ�ร�ยาเคม�หรอพื้ล�งงานักิลกิ=ได*
คำว�มรื่��เก��ยวก�บัเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม�
เซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ที่�าหนั*าที่��เปีล��ยนัร)ปีพื้ล�งงานัเคม�ไปีเปี1นัพื้ล�งงานัไฟฟ�า
ส!วนำปรื่ะกอบัของเซลิลิ+ไฟฟ%�เคำม� ได*แกิ+
49
แผู้+นัโลหะที่��ต+างกิ�นั 2 ชุนั�ด ที่�าหนั*าที่��เปี1นัขึ้��วิไฟฟ�าขึ้� �วิบวิกิและขึ้��วิลบ
สำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได* ( อ�เล=กิโที่รไลต- ) ซ��งจะม�ไอออนับวิกิและไอออนัลบ
โดยจะต*องจ�+มแผู้+นัโลหะที่��ง 2 ชุนั�ดลงในัสำารละลายที่��นั�าไฟฟ�าได*