Οδηγός Ανάπτυξης Διαθεματικών Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

  • View
    200

  • Download
    29

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Η συμβολή της εκπαίδευσης στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης είναι προφανής. Το σχολείο, με τη θέσπιση των Καινοτόμων Δράσεων, μπορεί να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές-αυριανούς πολίτες για την αναγκαιότητα της ορθολογικής διαχείρισης των φυσικών πόρων. Ο παρών «Οδηγός Ανάπτυξης Διαθεματικών Δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων και έχει ως σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίησή τους για θέματα περιβάλλοντος, καθώς και την επιμόρφωσή τους στο σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Citation preview

YOYPEIO ENIKH AIEIA KAI PHKEYMATN AIAIKO INTITOYTO

, - ,

75% 25%

ISBN 978-960-06-2181-5

OPANIMO EKOE IAKTIKN BIBIN AHNA

YOY E YOYPEIO ENIKH AIEIA KAI PHKEYMATN Y NIKH AIE A KH HKEYMAT A AIAIKO INTITOYTO AIA O N TOY IK

, - ,

OPANIMO KOE IAKTIKN BIN OPANIMO EKOE IAKTIKN BIBIN E IKN AHN AHNA HN

: , , / - , , / . , - : . , , , / . : , ,

: . , KAI : , : :

... / / 2.2.1 / 2.2.1.: . ... : ..... ... 75% 25% .

, - ,

7

: / --

9

11 14 4 15 17 24 2 25

26 32 38 8 44 4 5 50 56 6 62 68 8 74 4

: / --

81 90 90 99 99 108 117 126 2 135 35 144 4 15 153 53 162 162 6 163 6

9

. , , , , .

. , , - . , . (.....) (...), , 304 .//13-03-08, . . . , / . , . , , . : ) / ) / . / . , , , , , . : - - , , , , , , , , , . , . . . / , , , , .

, - ( ), , .

1/

I.111 , , . , , : , . , , , , , , , , . 60, . . 1972, (Club of bo Rome) , , . , , . . , . , 1972 , , . 70 Pirages (The Sustainable Society) Brown (Building d di g a Sustainable Society). 1987, . ... Harlem Brundtland. u nd , Brundtland, . Brundtland . : , , , , , , .

1. - , , , (. 1650/1986, 2, 1/ 160 ./16-10-86). . , , , , .., , , , .. , , , .. , , .. , , .. , . . / . , . , . (Sustainable Development) , . , , , A 21 19-22) -7, 5

( 21, .

( 2 1

8) 9-1 . ,

( 21, . 24-32)

I.112 199 92, ... , , , . , , 21 (Agenda 21). . , . 21 21 . , , . A 21: , , , , , , , , , , . (1998), , (2002) , (2007) (2007) . , , : , , , , , , . 3 ( : , , 1997), , , . , , , . , , , . , , . 4 ( - , , 2007), : . , . . , ,

To 20% . . , 2,5 , . , , , , 5 . , , . , (119 . ) ... (96 ). (Ecological Footprint), , . .

13 . . , , . 1. , , , . , / . , . , , UNESCO, , 2005-2014, . 2005-2014 . : 2006: -, , 2007: & , 2008: - , 2009: , & , 2010: - & , 2011: , 2012: & , 2013: & , 2014: . . , , , , , . , , , , , , , , , .. , .

. , . . , , : ) , . , , , , , ) , , ) , . , , , , ) - , ) , . .1. .

I.214

2. , . 18 1 92/90 , . , , , . ( ). . ( - ) , , , . 1. 1892/1990 ( 101 ./31-07-1990), 111, . , , .. .. . 2 2. 484 /62 /2 /4877 ( 797 ./20 . 0-12-1990), : - - . 3. 35 ( 11 ./04-02-1991), : / / . 4 4. 1946/91 ( 69 ./14-05-1991) : / . / 5 5. 2/4867/28-8-1992 ( 629 3-10-1992), ./23 , , , . 6. 1/377/865 ( 577/23-09 1992), : 9 / 7. 7. 2986 /2002 ( 24 ./13-02-2002), : / / . / 8 8. 47587/57/16-05-03 ( 693 ./03-06-2003), ...., 693/. , , . /, , , / / 2. , 3. & , . 9. .12.1/545/85812/1 31.08.2005 ( 1280 ./13-09-2005), : / . 10. 60991/7/19-06-2006, : () (). 11. 117302/7/19-10-2007, : : , , , , Comenius, Leonardo da Vinci eTwinning. 12. , 107632/7/02-10-2003, .. 13324/07-02-2006 7/126807/14-11-2003, 7/4115/1601-2004 7/16065/14-02-2006. 13. , , : .. 100496/7/18-9-2003, .. 66272/7/04-07-2005, .. 115926/7/20-10-05, .. 39271/7/17-4-06, .. /39273/7/17-4-06, .. 127856/7/29-11-2006 .. 120123/7/24-10-2007.

304 ./13-3-2003, . , ... , .2. 304 ./13-3-2003 3. 3. .

I.315

3. 1960. , , : To 1970 , (Nevada Carson City), . , : , . . , ... (91-516), . , . To 1971 , (Ruschlikon), , . To 1972 , , . , Aix-en-Provence, . To 1974 , , , Project Environment, . To 1975 , , , . , , , : . , . , . , , , : , , , . . , , . : , , , , , . To 1977 , , 1 , .. .. , , . . .

I.316To 1987 , 2 , . , . , . , . E, 90, : , , , , , ..., , , . To 1988 , . - , . To 1992 , . ... . , , . 1992 1997 , , , . : 1993 , 1994 , 1995 , 1996 . To 1997 , , 3 : : . To 2002 , , , 21 . ... 2005-2014 . To 2003 , , , . , , 5 . To 2007 , 4 : - . , , , , 3 15 , ... , . (Bali Mandate) : 2009, , . , , .

I.417

4. 4 A . , . , , . , , , , , . , , , , . . , , , , , , , , , , , , , , , / , , .

To ..

To ..

, . , . , , , . . . , , , 4. (Hungerford & Peyton, 1994.)

. : , , .

I.418: . , , , , , . : , . . . : . : . . , , , , .. , , , , . : . , , , , , , , .. : , , . .

E , . : / / : .

. : H : . : , , . H : . . . 5. Dr 5. (Driver et al., 1994), (Glasersfeld, 1989), (Wheatley, 1991). t

( ) 5 : ) , ) , . : ( ). ( ).

19 ( , , , ). ( ). - ( ). : ; : . . : : , . . , . . , : 15 , ;. . : . : ;. , , , , . . . . -: . , , ; , , , . : : , , , . : ; ; ; , ; ; , ;

, , . : , , , , , .. ( ). , , , . : - : . : . : . .

, , , . , , .

I.420 . . . . - : 30 , . , , . , , . . : : . . . ( ) . , . . : . . . ( ) . . : ;, ;, ;, ;. , o , , - .

. : . , , .. , , . / . , , . : . , : . . , .

. . , , .., , / . : . . . . : ;. , . , .

, , , . /. :

21 , , , , . . : . . . . . . . . , ( , , , ..) . : . . . , . . (.. ) , .. 3 . , . , . . , . , , .

, , . . . / . , . , , . . , . : : . , .. . , , .

I.422 . , , , , , .. , , , , , . . , . . , . , , , . : / , . . : . . , . , . . , . : . . .

. . , , . . . , . , . : ( ) : : , , , , . , . , . . , . . .

/ , , , .

23

/. , , . : . . : ( - ). : , , , , .. .

, ,

,

: / : , , , , , , , , .. , .

: . . :

I.524

5. , : . : . . . , . (, , ) . , , , , , , , , , , .. , A , , . 5 . (, ;) . / , o . , , / , , . , , . , . , , . . , , , . , . / , (, , ). . , , , , ..

6. , . , , . , . , , , . , : , , , , , , , , , , , , , / , , , , , . . , , , , , , .. - (Pr-test/Post-test), . 6 . , . , .6. (Giordan & Souchon, 1992.)- (Pr-test)

25

()

- (Post-test)

M -.

, . . 1998. . : . , . . 1999. : - . : Guten en n berg. , . . & , . (.). 2004. : . : . . 304 ./13-3-2003. , . 1993. . : . Driver R., Asoko, H., Leach, J., Mortimer, E. & Scott, P. 1994. ConConstructing scientific knowledge in the classroom. Educational Rec a Re esearcher 23 (7), 5-12. Driver, R., Squires, A., Rushworth, P. & Wood-Robinson, V. 1998. 8 . . . . . : - . r e t Giordan, A., & Souchon, C. 1992. Une ducation pour lenvironnement. Nice : Z Editions. Glasersfeld, E., von, 1989. Constructivism in Education. In T. Husen en n & T. N. Postlethwaite (eds.). International encyclopedia of educai ca tion. Supplement Vol. 1. Oxford/New York: Pergamon Press, 1626 163. Hungerford, H.R., & Peyton, R.B. 1994. Procedures for developing an v g n environmental education curriculum (revised). Environmental ntal ntal Education Series 22. Paris: UNESCO-UNEP. Wheatley, G.H. 1991. Constructivist perspectives on science and c n mathematics learning. Science education, 75(1), 9-21. 1

, , , , , Brundtland, E , , , , Agenda 21, Brundtland r a d report, crossdisciplinary, environment, Environmental o nt Education, Education for Sustainable Development, l en interdisciplinary, multidisciplinary, sustainable development, e m n, transdisciplinary. portal.unesco.org (Unesco) www.pi-schools.gr ( ) www.ypepth.gr ( )

II.126

1. 1.600 . . (78%) (20,95%). , , (, , , , ), , , , .. , , . T . ( =). , , 10 ., . , , . (, , , ..) . . o , , .. , . , . , . , , . , 2 .

. - - . .

To . . . 1982/1983 , .

690-10.000

E

27

85-690

CO2 T

.

50-85 20-50 6-20

.

: ; Fourier 1824, , . , , , . , , 15oC, 30 oC. , , . 1% . (CO2) (CH4). , , , . , 650.000 . . , . 290 . , 380 ,

280 . , 50 200 , 650 . , (, , ). , , , , , , , .. , 0,6oC . 20 1990 1.000 .

CO2 .

, . (1861) 2005, 1998, 2002, 2003 2004. , -

II.128 . , 1,4 5,8oC 1990 2100, , 9 88 . . , , 11.500 , 5 oC , ! 2012 (CO2), , (CH4), (N2O), (HFC), (PFC) (SF6) 5,2% 1990. , . 20 . . , . (Golf Stream), . , . . , , , , , , .., . , . . , , , , -

, , , , , . , . , , 2000.

1982 2004. .

( ). 11 2005 . , CO2 .

29 . . , , . , , . , , . ; . , 2100. , , , . , , 90 1999 20 . 0,9 2oC . , , . , , .

. - . .

. 19 . , , , , , , .. (SO2), , (x), .

. o - .

(2SO4) (O3) . , , , ..,

II.130 (, ). , . . p 5,6. p 4,5 . . , , . . , .. 1970 1980. , , . , . , . , , / . 16 1987 24 , . , , 95% . , 180. . , , , , 2050 .

70 , . , . , . (CFCs), . , (CFCs), -

(2005). To .

, , . , , , , . , , , , , , , .. . , , . , , . , , . , , : (CO), (Pb), (SO2) , , . (TSP) , . 10 m.

31O : , , .. , , , , .. , , .. . . , , , . . , , .. / . . . . .

, , (VOCs)

(, , ..)

: , , , .. , , . , .. , , , .. . , .. , , . , , , ..

. , . .

. . . . .

(NO2) . (3), , , , . . , , . , , , , , , , .., .

Jeftic, L., Milliman, J. D. & Sestini, G. 1992 (Eds.). Climate change and the Mediterranean. London: Edward Arnold. Kolbert, E. 2006. Field Notes from a Catastrophe: Man, Nature, and Climate Change. Bloomsbury Publishing PLC. Miller, G.T. 2006. . : . Miller, G.T. 2007. - . 9 . M. . . : .

, , , , , , acid rain, atmosphere, atmospheric pollution, climate change, ange, greenhouse effect, weather. www.breathingearth.net/ (Simulator of CO2 emis mission per country) ) www.greenfacts.org/en/climate-change-a e-ar4/ (Green Facts, s Facts on Health and the environment) www.ipcc.ch/ (Intergovernmental pane on climate change) nel at change t ange www.realclimate.org/ (Realclimate, Climate science from cliCl cienc from lice i mate scientists) www.unfccc.int/2860.php (United Nations Framework Convena mewor onvenn tion on Climate Change) www.who.int/whr/2002/chapter4/en/index7.html (World health /en .html Wor d healt tml rld ealt a organization)

II.232

2. 70 % . 97% , , , , , , , . , . 0,9 % 3% 30,1 % , 68,7 % 0,3 % 87% 2 % 11 %

97%

: ... (USGS).

% .

1 , : 972 ml . 28 ml , 21,5 ml , 6,25 ml , 0,09 ml 0,16 ml . , 1 ml.

97,2: 2,15: 0,625: 0.009: 0,016:

.

: , , . , , . , . , 4C. 0C , , . , . . , , .

33 . , . . . 40 E

, - E , . . ( ), , ( ) ( , - o ). , (). , , , (). , . - . , 25 . . - , . , , , , .. ,

K K

, . , , , . .

: , , , , . (, , , , ..) . . . . , . -

.

. , . , . , , , .

II.234, , . , , , .

, . . , . . 2000 .., . , . 5 .. , , . (484-410 ..) . . . , . . . , , -

.

. , , , , , : ) ) , , . . . , , .

.

... , .

35 ..., 232 26 , . , 18 , , . 1,1 , 18% o , . 2,2 . : , , , , .., , , , , , , , .., , , , , , , , , , , . , , . . , , . , . . , ..., . , , .., , , , .., . , . , . , , . , , , .

Mo .

, . -

: , , : , . , , . , . , , .. . , / . , , , , . , .

II.236 3,7 . , . , . , , . (, ) . . , , , .., , , . wetland ( )1. , , , . , . , , , , . , 400 , . 1,5% . , 3% . . , 1920 , . , . , .

: , , , , , , . , .

M . 11 .

. , 70% , . , . 60%, . , . , , . . , , 150 , 2.400 , 200 , 2.000 8.000 .

1. , (1971, , ). 191 1974. , , , .

37 , . , . , , , . , 140-150 , , . , . . : : 425 : 400 : 200 : 40 , M , .

, .. (.) 1990. : , WWF - IUCN, , 17-21 1989. , . 1998. , , . 1. : .... , . 1993. . 13(4), 67-81. , 2004. , . . . , . 1990. . , IUCN, . Lacoste, Y. 2006. : . Larousse . Pearce, F. 1996. Wetlands and Water Resources. MedWet No 5, Tour du Valat, Arles, France. UNEP. 2003. Water World: Childrens voices. An educational booklet on water for children.

, 83% , 1% , 13% 3% . .

, , . , , , . , . , , . , , . . . , , , ( , , , ..). , , , , , .

, , , , , water contamination, water management, water pollution, water resourses, water, water cycle, wetlands. www.eydap.gr (....) www.iah.org/ (International Association of Hydrogeologists The sts, WorldWide Groundwater Organisation) www.iah-hellas.geol.uoa.gr/home.php?lang=gr ( ) www.ramsar.org/ (The Ramsar Convention on Wetla ) etlands) www.worldwatercouncil.org/ (World Water Council) nc c

II.338

3. , , , . , . , , , . . , , . . , , , . , , , , . , . , , . , , . , . . . , . , . . , , , . , .

39 . , , , . , , , , , , , , .. , , . (, , ), , . , , , . , . , , . , . , . , , . , , . (), , , , . , , , , , , , .A A, , ,

. , , , . , , . , . , . . . . . ... . , , , , . . , , , , . , , , . / , -, , , , .., , , . . . . , , . , -

B B

II.340 C , ,

.

, , , , . .

..

, , . , pH. , , , . . . , , , , .

.

.

, , , , , . . , , , , , . : ) , , ) , , . , : , , . .

, , , (soil profile). , ( ). (), , . . . B . C , . R . . .

41 . , , . . , . , , , , . , , ..

O - O

A - O

E -

-

C - R - .

, , , , , . , . , , , , . . , ,

o.

: , , , , , , . , . , , , , , . , . . , : ) , ) ) .

II.342 , . , . ( , , ), , , , 1958 . ( , ), , , . , . , . , , . , 38.000 , , . , , . , 40 , . , . . , , . , , , , , , .., . , , , , , , , . , , , , , .

, , . . , , , , . .

(E).

. , , , , , . . , , , .

, - , . , 10%. . . , , , , .

43 , , . , , , . , 40% . , , , , , 10% , . , . , , , . , , , . . . , , . , . 2000. . . : . , . 2005. . . : . , . & , . 2003. . 3 . : . - , ., , ., , . & , . 1997. . , , . , . & , . 2005. - . : . , . 2004. - . : . , . & , . 2006. . : . Miller, G. T. 1991. Environmental Science: Sustaining the Earth. Belmont, California: Wadsworth Publishing Company.

.

, , . , , , .

, , , . , , , , , . . . . , , . .

, , , , , , , , , , desertification, geodiversity, geological heritage, geoparks, geosites, soil erosion, compost, soil profile. www.auth.gr/agro/ ( ...) www.efita.net (European Federation for Information Technology on T olog olog l in Agriculture, Food and the Environment) www.fao.org (Food and Agriculture Organizat zation) www.geol.uoa.gr/ ( ....) www.igme.gr ( ) www.soils.org (Soil science society of America) y merica www.soilsci.com (Soil science)

II.444

4. . , , , . . . . E . , , . , 25,5% . 66% . , , , .., 23,9% . 65,13 , 49,4% . , . , , , , .. , , , , ..

, , . . , , , . . , , . , , . , , . , , . . , 4C. 400 kg .

. , , , , . , :

45 , , . , , . (, , , ..) , . , . . . , . . . , , , , , .. . , , . , ( ), . , ( ), , .. .

.

800 ., , , , , . , , , . , , , , , 1.100 . 1.700 , , , , . , 800 700 . . : ) , , -

.

, , .

II.446.., . , , , , , .. , , . , 20 . . , , . , . , , .

.

. , , , , . -. , . ) , , , 700 . 1.700 . , . ) . ) , . . , , . , . . , , ,

, , - , , : . . , , , , , , , .. , , . 175 .

.

47 , 12-15% , . . 30 ., 5-6 db. 100 ., 30 db. , . 3 50% , , 10-20%, . , , , . , . 40-50% . , 24%. . , . , . , . , , . , , . , , . , . , 250-450 kg .

, , , , , , , , , .. , . 400 kg , , 400 kg . , . . , , , , .. 3.200 kg (). 19,3 kg . . . , . , 10 . , , , 6%, . . , 150 , .

II.448 . . . , , , .

: , , , . . , 45.000 . , , . , , , . . , , , , , . . . , , ( 10 ), , . , , , . , . . , , . . , . , , . , , .

(2007), (2007) .

, , , , . 2007, 6.000 , 2,69 , 74 . 100.000 , , , , , . , 24 , , , (, , ..). : . . . (, ). . . .

49 . . o , , , . , , . : . . . , . , : ( ) ( ); , ; . , . , . , . 1. 3.297.620 13,1 18,9 5,5 0,9 38,4 %

. , , . , , , 50%. . : , , . , . , . , . , . , . 1998. . . : , . , . 2001. . . : , . , ., 2004. . . , . 1983. . . , . 1986. . : . . , . 2003. . . : .... - .....

2. 4.757.770 3. 4. . 5. 6. 7. 8. 7.475.490 2.190.700 1.017.650 4.776.610 15.460.450 25.124.180 1.370.470 237.870 9.663.730

29,8 8,7 4,1 19,0 61,6 100,0

, , , , forest, , fo est forest fires, greek forests. www.europa.eu/index_el.htm (Europa, m ropa, ) www.fri.gr ( ) ) www.minagric.gr ( & )

, ,

II.550

5. B (Biodiversity) (Biological Diversity). 12 . 1: / , , . , . , , . , , . . , , . , . , . , , , . . , , .

. , , , . . , . -

1. ( , 1992): , 150 , CBD (Convention on Biological Diversity).

51. . , . , , . , . , , . , . , . . . . , , , , , , . .

. ( ), ( ) . . , , , . , . , 4 / , , , pH. 1 /o 3 / 2 / , . . . . . ( ), 52.000 . . , - . - , , . , - , . , - -

4,6 . . , , , . , . , -

II.552 . , , . , . .E

, , . , , . . , . , 1,75 . , , . , , , , .., , 0,5 . , . 13,5 . (Kingdoms), . . , (Domains): ) Eukaryota ( ), ) Bacteria (), ) Archaea (). , , , ,

. , , , . . , , . , . , , , , . , , . , . , . . ( ) . . , ,

, Eukaryota, Bacteria, Archaea.

53 , . , . , , , , , . 5.700 . , 18% ( 1.000 ) . , , 1.170 , . . 4.400 , 30.000 50.000 . , .

O O 4 6 4,6 .

, , , , . ( ) . , , . , . . . . , . , . . , . , , . 5 . , 99%

. , . . , , . . : . , . , . , , , .. (.. ). / ( / ) , , , .. , .. . . , , . . -

II.554

.

. . , , , , . , , , . , , . , . , , . , . , . (Aquila heliaca), (Caretta caretta), a a (Monachus monachus), (Aegypius mos nachus), (Ursus arctos), (Canis s s aureus), (Capra aegagrus cretica), s a M (Achillea barbeyana), a (Paeonia parnassica), a (Cephalanthera cuculata), a (Soldanella pelia), . a

.

. , : , , , , , . . . . . . . .

55 , .: , . . , , . , , . (CBD) , , . , . , . , : , 1992 , 1991 , , 1979 , , 1979 , , 1976 , , 1974 , , 1971 79/409 (1979) 92/43 (1992) , . , NATURA 2000. 1/6 . , 260 . 22% . . . . . .

K (Pancratium maritimum) .

National Geographic, 1999, . ( ). , . & , . 1996. . . : . , . . & , . . (.). 2005. . 2000, , . Gaston, J.K. & Spicer I.J. (eds). 2002. . . , . , . : University Studio Press. Knoll, H. A. 2003. Life on a Young Planet: the first three billion years of evolution on Earth. Princeton, N. Jersey: Princeton University Press.

, , , , , , biodiver y, Convention iversity, on e t o y, on Biological Diversity (CBD), endem species, NATURA emic peci s NATURA 2000, species, species extinction on. www.biodiversity.uoguelph.ca (Biodiversity Institute of Ontario, ca io ivers t Institut of ntario o ers sit t it io, at the University of Guelph) www.cbd.int (Convention on Biological Biodiversity) ologica Biodiversity ica odi www.environment.gov.au (Australia government, department Aus ralia government, de artmen ia ov ep r m of the Environment, Water, Heritage and the arts) er tage an th arts g rts ts)

II.656

6. . , , , , . , . , , , , ..

. , , , . , , . (...) . . , . , , , , , , , .. , . . . . 2001/77/EC, 20,1% 2010. 3.000 MW . . , , . , , , , .., . . , , , , , .

57 (, , , ..) . 68% 85% , , . , - - - - , . . , 45 . , . , 20% 75% . , .

, . . , , . , . , , . , , , . , , , . , . , , . , . . , . 1/6 . , , , , . . . , , .

M.

. . , , , , , .. . (Organization of Petroleum Exporting CountriesOPEC) 2/3 40% . , OPEC . ... 3% o , 30% . 90% : ..., , , . . , , ... -

II.658 , , . . . .

... .

, . , , , , . , . , (, ), , , . , , , . . . , , . (, ..) . , , , - . . , , . . , -

.

. , . , . , , . . , . . , , , , , , , . (EWEA), 2007, .

59 27 18% 2006 56.535 MW. , 2007, 871 MW, 14,3%. :

. . , , , . , . 150 C, . , , , , .. , - . . , . . , , , . , (, , ) (, ). . ( ). , ... , 90% ... , , , , , , , , , ..

. . , , , , , , . : . .

. . , , , , , , , , , .. . , , , . , , .., , , , .., , -

II.660 , .

: / , . , . , , , , . , , , CO2, SO2 NOx. , ....., 35% 40% . , , . , . , , . , . , (, , , , , , ..) (, , , , ..) , . , 400 . . , .

, , , 400 .

. , . . , , .

B .

, . .

: . , , , ... , , .

: , , , . , -

61 , . , . . , , . 2007, 16% . 27 , 152 , , , , . 30% . 70 (....) . , , , . : ; , , , . , , , : , , , , , , , , . , . 2007. 21 . Energy point, 10, . , . 1994. . : Greenpeace. .... 1996. . . - , ., , ., , . & , . 1997. . , , . , . 1986. . : . Miller, G. T. 1991. Environmental Science: Sustaining the Earth. Belmont, California: Wadsworth Publishing Company.

: . , . . , . . , . , , . . . . . . .

, , (...), , , , , , , , , , , , bio fuels, biogas, bioclimatic architecture, coal, geothermal energy, natural gas, natural resource, nuclear power, petroleum, renewable energy resources, solar energy, wind farm, wind power. www.cres.gr/kape/energeia ( , ....) www.europeanenergyforum (The European Energy Foundation, Eu opea Ener y undati n, ea ndat EEF) www.iea.org (International Energy Agency, IEA), e Agency IEA A) www.opec.org (The Organizat of Petroleum Exporting Counation f etrole m xp rti por ing ountries, OPEC) www.world-nuclear.org (World Nuclear Association) o d ucle r ssocia i n ati

II.762

7. , , . . : , , , , . , , , , . , , , , . , , , . , , , . . , , , . A / /

T , .

, , , , . . 2006/12/. , , , (...., ....). , , , , , .., , . . 91/271/ : 1. ,

63 . 2. , . (..) , .. , , , , , , , . , , . , , . , , , , , , , , , .. . , . , , , , , , , , , , .. (... 13588/725/2006) , 91/689/ . , . . , . , , . , , , , , . , , . , . , , . , . : , , , , , , , .

, 4,6 . , 39% 16%. 1997 0,97 kg//. 2001, 1,14 Kg// . , (46%), (19%), (9%), (5%) (5%).M 5% % 5% 9% 19% 16% 46% X

, , (....) . , . ....., 2000 1.420 , 65% , 3.430 . , , -

II.764. 2006 6.000 , . , .. , . , , . , , .... . , . , .

.. () (). , , , , , . .

, , (..). , .. , , , , . , . . , , . , , , , , . , . , . , , , . . . , , . , , . , , . , . . . . , . , . .

65 . , , , , , . , . , , , , , ..

. , . . . , . (.. ) . . . . , , , , . , . , , .

() () .

, , , , , , , . , , , . .., , . 200.000 , .

. , 20% . , 30% . , , 17 , 50% -

II.766 , (, ), . . , (, ) . , , , , . , , , , , , , .. , . , , .

.

. 2,5 CO2 . , , , .. . 5% . 20% . , , . , , , , . . , . . . , 5% . , , . ,

, 100 . , , 3 . 17.000 68.000 . . , . , , 250 . 300 . 2008, . , , , , ..

.

67. 400 ! . 15-30% . . , , , .. , . . . , , . . , , , . , 10% . , . , , . , , ( , ). , , , . , , . , , , , . , , , , , , , , .. . . , .. 2003. . , . , . 2005. . -. : . , . 2006. , . , . 2002. . : . , . 2003. . : , ., -, ., -, . & , . 2003. , , . , . 1990. . . ... . , .. 1985. . : . , . 1986. . : . Bitton, G. 1999. Wastewater microbiology. New York: Wiley-Liss. y Miller, G. T. 1991. Environmental Science: Sustaining the Earth. Belmont, California: Wadsworth Publishing Company.

: , , , , . , , . . (.. ). , . , , . . . . ...., ...., . . . .

, , , , , compost, natural resource, recycling, sanitary fields, waste. www.ecorec.gr ( ) ) ) ) www.eedsa.gr/ ( ) www.etra-eu.org/ (The European Tyre Recycling Association) ecycl g s ciation ycli ation

II.868

8. , , . . , o , . , . . , ( , ..), . , .

: , , , , , , , . (/ ), . , , , , , , .. . , , . , , , . , , , , , , .. , . , , , , .. , . , .. . , , -

69 , , , . , . , , . , , , 1938 856/37. , , , , 4273/29, .

H -.

. , . , , , . , , .

E .

Yellowstone ... 1872 . , , , , ( / , , , , , , ..). , .

, , , , , , . , , . 1650/86. , . 1650/86 5 ( , , -

II.870 , , ), . , , : ) 79/409 ,

, , . , , . , , , , . , , : , , , .. : , 14 % . , , . . , , , , , . . , , , . ,

X Natura 2000.

) 92/43 , . , Natura 2000. , , ! , . , , , , .

.

. , . , . -

71 . . , . , , , . , , , , , , .

, , , , , . , -

. , , . , , , , . . . : , , . . , . , . . E, . . , , , , . , , , . , .

: , 80% ( ), , , . , .

( ) . , , , , , . , 50% 0% 50 , . , , , -

II.872 . . , , .. , , , , . . , , (, ) (), . , , . , , o , . 70. , , , . , . , . , , . . , , , , .. . , . , 400 . , , 17 . , , , 40% . , 30%. , 80% , . , , , . , .

: , , . , , , , . , . , : ) , ) , ) ) . . , , , -

( ) . , , , , , : , , , .. , .., , .

73 : . . . , , . , . , , . , , . , , . , , . , , , . . , , . , , , . , , , , , .., . , , , (, , ..) ( , , ..). -, . 1985. , . : University Studio Press,. , . 2000. . : Access Pre Press. , . 1996. . : . , . 2000. . : -Systems International SA. , . & , . 1995. . : -. Alexander, D. 1993. Natural disasters. London:UCl Press. Simmons, I.G., 1989. Changing the Face of Earth: Culture, Environment, History. Oxford: Blackwell.

( -).

, / , sustainable cities, urban ecosystems. www.ec.europa.eu/environment/index_el.htm ( ) www.minenv.gr/ ( , )

II.974

9. - , , , . , , . , , , , , , , . , : . , . . . . , . , , . . . . / , , , . , , . E . . - , - . , , . , , . . : . . , . , , .

75 , , , .., . A . , , .

. , , , , . - , - , , .. . , . . , . , . . (..) . .. . . , , , , , , . , . 1 , . . , . 5 . ,

M 330 , 12 .

. , , , . , .

9 21 , 0,33 .

, 15% , 15% . , . , , , , . . . ,

II.976.., , . , . , . , , , . , . (1992), , . , , . . , , . , , . .

Xo , 6.9 .

. , , .

, 6.5 . , 2020 8 60 13 . , . . . , , 200 . , . 2000, , 47%. , , , , . , , . , . , , ,

, . . United Nations Development Programme 2003 (PNUD), 20% 86% (...). 20% 1%. , , , , , , . . . , , .., UNESCO (, ) , , , .. UNESCO , , , , , , .

77 : , . . , . , . , . , . , . , . , . , . , , . , . , , . . , . . , . , , , , , , , . , , , , , , , , , , , , , , , , , , .., . .

. , , , , .

.

, , . , , , , , , . . , , , . . , , , , , , , , .., .

II.978 (...) : (10 1948). (1965). , (1966). (1966). (1979). (1984). (1989). (1990). . , , , . , . : , . . . , . (, , ..) , , . , . , . , . , , .

. , , , , , .. . , . , , , . .

, , . , , . , . , , . , , , , , , (Internet). , , . (...) , . , , , , , . ... , , , , , . , , , , , , , -

79. , . . , /, , , , .. : , , , , , , , , , , . . . , , , , . , . (), , (, ). , , . 2005-2014 UNESCO . , . 2002. . : Gutenberg, . , . 1996. . : . , . 2007. . : . . . : . , . 2004 (.). . . : . UNESCO ... . , . 2003. . : W.W.F. . -, . 2004. . . : . , . 2006. . : . Halstead, J. M. & Taylor, M. J. 1996 (eds.). Values in Education and Education in Values. London: Falmer Press. PNUD. 2003. Rapport annuel 2003. L experience du dveloppement aux quatre coins du monde. Nairobi. UNDP. 2003. The United Nations World Water Development Report. Water for People, Water for Life.

, , - . . , , . , , . : (). , . (). , (). (). , , (, , ). : (, ),

, , , , , , , , ... ( ), , , agricultural revolution, ecotourism, European Union, gender equality, human rights, industrial revolution, internet, living values, minorities, Organization of the United Nations, poverty, sustainable tourism, UNESCO (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization). www.ec.europa.eu/world (European Commission, European Uon on u opean nion in the World) www.fao.org (Food and Agriculture Organization of the United an za i n th Un ted nizati nit Nations) www.un.org (Organization of the United Nations) te Nation ) e www.undp.org/ (United Nations Development Programme) Deve opment Programm ) www.unep.org (United Nations Environment Programme) vi onm v ronm n Prog amme) r g www.unesco.org (United Nations Educational Scientific and CulEduc t onal Scientific d ul ucat Scientific e tural Organization) www.unicef-irc.org (United Nations Childens Fund) on hi den Fund o den d)

2 / /

:

--

81

, , , . : , , (, , , , ) , , , , , , . / 1: ( ). 2: ( ). 3. ; ! (). 4: ( ). 5: (). 6: ( ). 7: ( ). . . : , , . - . . . - . . .

82

1:

. . , . .

, .

: . . ; ; . 70 , . , . ... . , . . , , , , . (). , , .

, .

2:

83

. . . . :

, .

. , ; ; . , . , . . . . , .. , , .. . . ; ; . , .., . . , . , . , : ) ......................................................... ) ....................................................... ) ....................................................... , : ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... . : .............................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................

84

3:

; !, , , , , , , , .

, . . . .

. , , . , , . , (ptenodytes forsteri). 1 1,1 . 35 . 1,6 . , 40 . 1 . . , , . , . . , . (13 , 6 ) ( ) I 965 I (0 91). , , , , , , 1998. , . . , .

: , , . 4 : , . : , , , , .., . . ( ) , . ! - , . . 1 ( ): . ;... . 2 ( ): 1, . ; ; ; . 3 ( ): . ;... . 4 ( ): Penguin . ;... . : . ( ). - , . . , . ( , , ) , . , , . , ;

4:

K , , , pH, , .

85

. (, , , , ). . . .:

4 . 4 : . . pH . 13.30 24, . , , . . . ...; . ; ; .... 2 :

1 : 0% 10-40% 40-80% 100% Cirrus Cirrocurrulus Cirrostatus Altostatus Currulus M Nimbostratus

3 : pH mm pH - mm mm 4 :

Stratus Stratocurrulus Currulonimbus

pH

(.. ), .

86

5:

: , , , , , , .., , , , . : , , 25 ., , .

. ( , ) . .

: . . 4 . . . . , . . . . . . . . ; , 25., , . , . . , . , . ( , .) , , , . . , .

6:

87

. . . . . : .

, .

: . . ; ; , , ; : : , , , , , , , , . 1. , . 2. - . 3. , . 4. . 5. . 6. . 7. , , . 8. , . , . , ; : : . , , , :

88

7:

. . , . :

, .

, . 10 . 10 . . . . (.. ), . , . . : (.. , ( , (, , ..) , .) , ) , 1 5 ( 5). :. :.. :. : :. 1 * * 20 . . . , . 0 10 20 30 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 . ; ....... ;. ; . ....

Z

89

. ( , , ), , . ( ) . , , . , , .

. , : , , , , , . : , , , , , , , , , . , . , , . . . , , . , , , , ( , , ..), (.. , ). . .

, (, , , , -, , ..). : ) ) ( ) . : , , , , .

(, , , ..) . : (, , , , , , , ..), ( , , , ) ( , , , , , , , , , , , , -, -smog). ...., , . : (, , ). ( , , , , ..), , . ( ). , , . (, , , , , , , , , , , ). .

90

:

. : , , , , , .

/ 1: ( ). 2: ( ). 3: ( ). 4: ; ( ). 5: (). 6: ( ). 7: ; ( ). . . . . . . 22 ( ) . , , . , , , , .

1:

91

. . , . , , , .. :

, , , /, .

. . : . . : 1, 2, 3, 4 : . . : . ; , ; : .. .. ; /- ; ; , ; .. .. . ; . ; ; ; ; , . / /- . .

1

2

3

. , .

92

2:

H , , pH , , , .

. . .

: , . . p , . . : . : 1, 2, 3, 4 : . . :. . . ; ; . ; . . ; . 1 , 2 3 p . * . *: 10 C - 15 C *: 8 15 p *: 6,5 - 8,5

, . . : .. . : .

3:

93

. . , . . . : . : . , , / , , (Cu), Cu), u (Pb) (Cr) , , .. . ; ; , ; : : , , , , , , , , , , . 1. , . 2. - . 3. , . 4. . 5. . 6. . 7. , , . 8. , . , . , ; : : , ., ... , : .. .

94

4:

;, , (. 5).

. , , , , .., . . . .

. . . . 1. ; 0-110: ! . ; 111-130: ! ! . ; 131-170: ! . ;.. 171-190: . ; 191-210: . . ;. 2. ; 3. ; .

3. ; ;

4. ; ... ...

5:

95

.

, , .

: . . . . , . , . 1.110 11 L . .. 640 : 4=160. M .

A

80 L 55 L 35 L 10 L/min

9,5 L

8L 6L 5L

E . .

M .

2L 0,6 L

. K .

0,25 L

M

1. . , .

96

6:

, , , , , , , ( ), , ( ).

. . .

: . . ... ! , , . , , . . , . . , , 200 . 800 , . , , , , , , . , , ( 3.000 ). , , . , . , . 30 . , (, , , , ). ( ) ( ). . 10 , . . :

35.000 / 50.000 / 7.000 / 17. 00 / 50.000 / 80.000 / 10.000 / /

, . .

7:

;, , , /, .

97

. . . , , , .

: . E . . . . , . : : : . ;. ; : 1. 2. 3. 4. 5. ; , . 1. 2. 3. 4. 5. ) , ) ; . . , .

98

Z

. , , . . . .

: ; , , , , . . . , . . , , , , . , , , , , , , , ..

: , , , , . , . , . . . , .

. . . . . . : .

. ; ; . . .

, , .. , , , .. : . . .

. . , . , , .

. ; , . . .

. . , . , .. , , .. , .. , , . , , , , , , .. , .. , , ..

:

99

. : , , . , . , . / 1: ( ) ( ). 2: ( ). 3: ( ). 4: ( ). 5: : ( ). 6: ( ). 7: (). . : . : . . . . . 22 ( ) .

100

1:

( ) , , , .

. . .

. 1. . . . . .

O - O A - O

E -

-

C - R -

.

:

:

, . ; ; . ; ; ; ; ; ; ; 1. , , , ( ).

2:

101

. o . .

, .

: 5-7 . , , . 1 : . . ; ;

. 2 : . . ; ; .. 3 : . . ; ; .. 4 : . . ; ; .

102

3:

, , .

. . . . . :

. . . : , . , , , . . , . , , , . 1953 , , . . , . . 70, . , , . , , , , . , . , , . . . , . , , (, , ..) . , , , . , , , . , , . , . ;...

. A

. , . . . : 1. , . 2. . 3. .

4: . . . (, , ) , . .

103

, .

: . 1 : , . 2 : .

.

.

1 :

2 :

:

:

- : : ; ; 1 : . 2 : .

104

5:

:

. . . - , . . .

: . : . : , , , , .. : , , , . : , , .. , : , , , . / . . . . . . : ; ; ; , ; , .. ; . , . . ( , , , ). . :

1 2 3 4

6:

105

. . . .:

, .

. , , . , , , , , . . : , . , . , , , ; . . , . . . . (.. , , ..). . . ; ; . , .., . . . , . , : ) ) ) , . : ..

106

7:

. . . .

, .

: . , , . . . . . , . , , , .., . 1 , . , , . . , . . , , , , : . . . . .1. 100 1 , 13 1991 Digne , 30 . , , .

Z

107

, , , . . . , , , .. . . UNESCO . -, . .

. , . . ; ; : . . : . . . & , & . (.. , ). (.. ). . , . : . . . , . , . . . , , , , , .. . , , -. : o .

: , , , , , : . : . : . ( ). . . . . . , -, , . /, -, , ..

; . , .. , , , , .. . . . . . ; .

108

:

, , , , . : , , , , , , .

/ 1: ( ). 2: ( ). 3: . ( ). 4: . ( ). 5: ( , ). 6: ( ). 7: ( ). . . . . 21 ( ) . , , .

1:

, , , , .

109

, . . . .

: . , , , , . . , . , . , , . . , , . . ; , .. . . ; .

. , , , . .

110

2:

, , , .

. . . , .

. , , , , , . . , : : : . : . : : . ; . ; ; . ; ; ;.. ;. ; .. . . .. : (, , ..):.. : , , . , . : . : . . . : (, , ..):.... : , , . . : . : . ; , . ; . , . .. ; ; . .. , ; , ;

3:

, , , ( 3020 .).

111

. . .

: . , , , , , . . . , . , . . , . . ; : , .

, . .

, , ,

. , , , , , , . .

112

4:

3 , , , , , .

. , . . .

: . . . , , , , , . . 3 . , . , , 20 . - . , , . . , , , . , . : : : . : . : : ( , , , ..). . 1 2 3 4 5

1 2 3 .

1 2 3

1 2 3 ; : . . : , 1 . .

5:

, , , , , .

113

, , . . .

: . , , , . . . , . : : : : : : : : , , , , , , , , , , , , , , , . . ; , , . , , , *, .., . . . .

, .. , , , , ..

.

A

, , .

.* 24 , .

114

6:

, , /, , , , .

, . . , .

: . Henri Rousseau, Douanier Rousseau (1844-1910). , , . : ; ; ; .. ; ; .. ; ; ; (1905, (1905 , ; Barnes, ). ;. .. ; ... . ; . , ; / . ; . . .

7:

, , , , , , , 20x30 ., , , .

115

. . .

. , , , .. , , , , .. , , , , , . . 1 : -, . K 2 : , . , , , , .. 3 : . 4 : . 5 : . 6 : , . 7 : . 8 : , .. , , ... . 9 : . 10 : . : .. : . : : . : .... :

116

Z

. , , . . . . . : , . : . . . , . . . , . , . , , , , . . . . , , , . . , . . . , . (, , , , ..). : , , , . , , . /- , , , , , , . . . : . . . . : marchalina hellenica (), .. . . . . 21 ( 11). .

:

B E

117

, /, . : , , , , , , , , /, , , , , . / 1: , , (). 2: 65 . ( ). 3: ( ). 4: ( ). 5: ( ). 6: (). 7: ! ( ). . : 24 , , . . . . K , , , . . . .

118

1:

, , ..., , , /, , , , , .

: , , . , , / . .

: , . , . . , , , . . . , , , . , . . , , . . . . . . . / . (, , ) . .

2:

65 .

119

. . . . .:

, .

. . , , , : ) ) , , , , , .. , , : ;. ; . ;. . (, , ..) (); ; ; ; .. ;. ;.. ( ), 20.000 , . , , , . 6.380 380 . . , 2008 6 2008, , , . , (Lipotes vexillifer) (Li t illif ) , 50 2004. 3,7 , 99% . 2.500 , 75 . , . . . ( 250 . ) ( 65 . ). , , . , . , , ; , ; , , , , . , , , , . , . , . , . , 65 . , , 65 . . , , . , , , .

120

3:

o, , , , , , , , , , /, .

/. . .

: - (5-9 ). , , , , .. . , , . . .

. . , . . . . , , . O . , . . .

4:

, , , , , , /, .

121

( , , ..). . . .

: . , , . . 1 , . . . . . ; .. . . , , , , ..

( , , , , , ..). . , , .

1. .

122

5:

, , , .

. . . . .

. .

; . . ; . . ; . . ; . . ; . ; ; ;.

6:

, , , , (.. ), 6 , 5 , , , , , , , , , , , , , , , , , /, .

123

. . a .

: : : ; , ; ; ; , ; . , , . , , . . , , . . , , , . , . . ! . . . . , , , , . . E!.. XM... . ... , . , . . . , . , . ; ; ; ; ; ; ; .... ; . . . ; , , ; , . , , , , . : , , , , .. ... .

124

7:

!Ko, , , , /- .

. . . . .

: , /-, ( ). , .. , .. . , . , , : (. , , , , , ..). , / . /- . , , : , . , . : . . . . . (.. , ). , . . . . . . . 1 . : : ; ; . ; , . . . ; . , ; .1. . .

Z

125

. ; ; . , , . , , , , , , , . . -, (, , ..). . ( , , , , , ..). . . , , .. . , . , , . : , , , , . : . , . : , , , , .. , . . : , , , .. . . : , , .., . : . NATURA 2000. . . , . : , , .. (, , , , ..). , , , . . , . .

126

:

E

. : , , , , , , . / 1: ( ). 2: ( ). 3: ; ( ). 4: ; ( ). 5: ; ( , ). 6: ... ( ). 7: ( ). , , , . : . . . . . ..., , .

1:

K , , , .

127

. . .

: . , , , .. 2 , 3 . . 1

; . / /- . . . 21

. . . . .. . , . , .

128

2:

K , , , (. 1).

. .

: . . . 21

; . ; . /- . , . , .

. ! , , , ..

3:

;, , , /, .

129

24. . a .

: . . 24 . . / /- .1 CD player DVD player Video games / (14 ) Ink Jet (24 ) W 30 30 20 50 100 35 1.200 4 700 20 900 75 1.450 1.150 20 1.500 125 1.200 1.600 1.000 700 x / 4 = = 120 Wh 0 Wh

; ; ( 1kWh 2,2 Kgr ). CO2 . ; .. 100 Watt . . . ; 1. . . .

130

4:

;, , , , , , , /, .

. . .

: ;. . 60 : ; , . , , , . , 1/3 , . , ; . . , . , , , . , . . , . , , . 1986, T . . , .

. . . . . . . , .. , , .. . . ; ; ., , ;. . . , . , : ) ) ) , : . .., . :..

5:

;

131

. . .

, , , , /, .

: 1. 2 . , , , .. . . . , . 1. ; 2. ; 3. ; 4. ; 5. ; 6. ; 7. ; 8. ; 9. ; .. 10. ; 11. ; 12. ; 13. , , ; 14. .. ; . , o . , . .1. , . 2. . 400 . 1984 . , , . 90% . .

132

6:

T ... , , , , , , /, .

. ... . .

: . : , , . , . , . . : ) , . ) , . : , , , , , , , , , , , . 1. , . 2. - . 3. , . 4. . 5. . 6. . 7. , , . 8. , . , . : , : . , ..., : .

7:

T , , , ..., ....., , .... ..

133

(, , , ) . . : . . . .

, , .

:

. , / /- , , , , . . / /- . / /- .

134

Z

. . . . : , ; ; , . , . : . . . . . : . . . . . . / , . 2-3 . . . . ; (.. ) . , , , , , , , , , , , . : / . ( , , ..). . : , , , . black out, . . ; , , , , .. : , . . . , ; . .

:

H

135

, , . : , , , , , . / 1: , , ( ). 2: ( ). 3: ( ). 4: ; ( ). 5: , , , , (). 6: , ; (). 7: ( ). , . . - , /- . . . , . Ko x . ; ; , , , . .

136

1:

, ,

( , , , , ..). . . , , .... ( ).

, .

. . : , : , : & , : . . . ; ; ; .... ( ). ; ; .... . .1. A ......., ( ....). 2. A

1, 2, 3, 4

, , , .4.

3. 2.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. . 8. 8. 9. 9. 10 10. 11. 11. 1 12 12. 13. 13 13. 14 14. .... , : .... ..

2:

137

. . , . . . : . , , , . . . , ; . 2: (1) (2) : . (, , , ) , . ; . A

2

1

- - - -

, . 1. 3. 5. 7. 9. 2. 4. 6. 8. 10.

138

3:

, , , , , , , , , , .

. . . .

. ( .) . . . , . . . . . : . 1. ; 2. :

3. ;

4.

:

5. , ....; . . . . ;

4:

Y ;

139

. . .

, , /, , .

: : , . , , , . , . . , , . , , . , . , . .