103
ဇကမာၻ င္မဂၤလာဒံုၿမိ႕နယ္Aြင္း လယ္သမားမားျပနာ Aႀကံၿပတင္ၿပၿခင္း

ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ေရႊနံ႕သာ ေက်းရြာ ၊ ဆင္ဖံု ေက်းရြာ ၊ သဃၤန္းကၽြန္းႀကီး ေက်းရြာ ႏွင့္ အျခားေက်းရြာမ်ား မွ လယ္သမားမ်ားဟာ လယ္ယာေျမေတြ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ သိမ္းဆည္းခံခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ လက္ထဲကို ေရာက္ရွိကုန္ပါေတာ့တယ္။

Citation preview

Page 1: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ေဇကမာၻ ႏင မဂၤလာဒၿမ႕နယAတြငး လယသမားမားျပနာ

Aႀကၿပတငၿပၿခငး

Page 2: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

မာတကာ ၁ ။ နဒါနး စာမကႏာ - - - ၁

၂ ။ Aခနးခြၿခားၿခငး စာမကႏာ - - - ၂

၃ ။ Aပငး(၁) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမေလာေႀကးလး၀မရရသည

ေတာငသမား၏ထြကဆခက စာမကႏာ - - - ၃

၄ ။ Aပငး(၂) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမ ေလာေႀကး ရရသည

ေတာငသမား၏ ထြကဆခက စာမကႏာ - - - ၁၁

၅ ။ Aပငး(၃) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမ ေၿမကြကမရရသည

ေတာငသမား၏ ထြကဆခက စာမကႏာ - - - ၁၇

၆ ။ Aပငး(၄) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာသားမားAားလး၏

Aမႈမားက ၿခငသးသပၿခငး စာမကႏာ - - - ၃၂

၇ ။ Aပငး(၅) ေရႊန႕သာေကးရြာ၊ ဗားလား ေကးရြာမားမ ေတာငသမား၏ ထြကဆခက စာမကႏာ - - - ၃၆

၈ ။ Aပငး(၆) ေရႊန႕သာေကးရြာ ဗားလား ေကးရြာသားမားAားလး၏Aမႈမားကၿခငသးသပၿခငး စာမကႏာ - - - ၈၆

၉ ။ Aပငး(၇) ေၿဖရငးရနAႀကၿပၿခငး စာမကႏာ - - - ၉၈

Page 3: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

( ၁ )

၁ ။ နဒါနး

မဂၤလာဒၿမ႕နယAတြငးမာ စကမႈဇန (၁)(၂)(၃) လ႔ Aမညတပၿပး AေကာငAထညေဖာမႈရပါတယ ။ စကမႈဇန (၄)

လ႔ေၿပာဆေနတာကေတာ စကမႈဇနAေနန႕ မရေတာဘ လယယာေၿမAေနန႔သာတညရေနပါေသးတယ ။ ေတာငသ

လယသမားေတြန႔ေၿမယာAၿငငးပြါးမႈၿဖစေပၚပါတယ ။ AဆပါAမႈဟာကမာၻေကာAမႈၿဖစၿပး လယယာေၿမႏင Aၿခား

ေၿမမားသမးဆညးခရမႈ စစမးေရးေကာမရင မေပၚေပါကမ ကာလကပငလငAႀကးကယၿဖစေပၚခတ Aမႈလညးၿဖစပါ

တယ ။ ပါ၀ငပါတသကမႈေတြမားၿပားရႈပေထြးၿပး ရနသမတေဆြခြၿခားလ႕ညးသရနဘကႀကးေတြလ AေသAေႀက

တကခက ေၿဖရငးရမAေၿခAေနမးထေတာင ၿဖစေပၚလာပါတယ ။ ကေနာတ႕ ႏငငေရးပါတတစခAေနန႕ Aႀကၿပ

ေနတAေၿခAေနကေန Aၿပတတကရမ AေၿခAေနထေတာငေရာကရလာတာက၀မးနညးဖြယေတြ႕ရရပါတယ ။

AဒလAေၿခA ေနမးေတြေရာငရားၿပး Aေၿဖေကာငးထတႏငဖ႔ Aတြကရညရြယေရးသားရတာၿဖစပါတယ ။ .

ေရးသားတငၿပတAခါ ၿပနာတကေနတ ေကးရြာAလက - ၿပနာAမးAစားလက - ၿဖစပAဆငဆငAလက -

ေနာကဆးAေၿခAေနAလက - Aပစခြၿခားတငၿပမာၿဖစပါတယ ။

(တငၿပသညပစ - ကနးဂဏနးတတကကကေတာ လယသမားမားလကထမာေတြ႕ရမာပါ။ ဒစာကေတာ တငစာ

မဟတပါဘး ။ ဒစာက ေAာကပါAတငး ေရးသားထားပါတယ ။ ဒစာက ဖတရႈၿခငးၿဖင ေဒသတြငးၿပနာမားက

နားလညသေဘာေပါကယ မသာ ရညရြယပါတယ ။) ဒစာထမာ - - - -

- AခကAလကAေထာကAထားAခ႕ပါ၀င ပါလမမယ ။

- လမႈထခကမႈAေႀကာငးမားပါ၀င ပါလမမယ ။

- Aႀကၿပခကမားပါ၀င ပါလမမယ ။

- ဖတရႈရ လြယကေစဖ႔Aတြက စကားေၿပာ ၿဖင သာေရးသားမာၿဖစပါတယ ။

Page 4: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၂)

ေAာကပါAတငး Aခနးခြၿခားၿပးတငၿပမာၿဖစပါတယ

Aပငး(၁) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမေလာေႀကးလး၀မရရသညေတာငသမား၏ထြကဆခက

Aပငး(၂) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမ ေလာေႀကး ရရသည ေတာငသမား၏ ထြကဆခက

Aပငး(၃) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမားမ ေၿမကြကမရရသည ေတာငသမား၏ ထြကဆခက

Aပငး(၄) ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာသားမားAားလး၏Aမႈမားက ၿခငသးသပၿခငး

Aပငး(၅) ေရႊန႕သာေကးရြာ၊ ဗားလား ေကးရြာမားမ ေတာငသမား၏ ထြကဆခက

Aပငး(၆) ေရႊန႕သာေကးရြာ ဗားလား ေကးရြာသားမားAားလး၏Aမႈမားကၿခငသးသပၿခငး

Aပငး(၇) ေၿဖရငးရနAႀကၿပၿခငး

ရကစြ - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Page 5: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ခစ

ေဒၚေAးၿမ

တယ ။ ၁၉

မက န႔တပ

Aဖမးခရမ

ကေန A

Aခလကရ

ေလာေႀက

ေဒၚၿမငေဌ

ကမတ႔လ

ဘး။ ကမ

တယ( ေဖ

ကနစြနးတ

ေရာကတ

ေဒၚသနးတ

ေတြဘာ

သမးတယ

ေဒၚသနးၿမ

လနးန႔ လ

တားလ႕ ႏ

စတးကနးေ

ၿမငႀကည - က

၉၉၆ ခ ႏစတ

ပေAာတယ ။

မယလ ေAာ

Aခထ ရပကြက

ရ ကမတ႔လ

ႀကး တစၿပား မမ

ဌး - ကမတ႔လ

လကန႔ေထာကၿ

မတ႔ မသားစေ

ဖာကသညယ

တ႔ စနခယပန

ယ ။ ေစးခငးၿ

တင - လယ ၁

ေတြေတာကာ

ယေၿပာေတာ မ

ၿမင - ကမလယ

လပရမယ/မလ

ႏစEကေလာက

ကးရြာ ၊ ဆ

လး၀ မ

ကမတ႕ လယ

တးက ဘယကသ

။ လယသမားေ

တယ ။ Aဒါ

ကထမာ Aမ

လယေၿမေပၚမာ

မရဘး ။ လး၀

လယက သဃၤ

ၿပးၿပႏငတယ

ေတြလပစားစရ

ယတာၿခေတြက

နးတ႔ က ေတ

ၿပးေရာငး - ၿမ

၁၂ Eကရတယ

ာမထားေသးဘ

လပေတာဘး

ယက သဃၤနး

လပရဘးန႕ လ

ကလပရတယ

ဆငဖေကးရြာ

မရရသည

ရတာက လယ

သမးတယလ႕

ေတြ ၁၂ နာရ

ါန႔ ခကၿခငးဘ

ငားေနရတယ

ာ Aဆငၿမင

၀မေကနပလ႔ က

ဃၤနးကၽြနးႀကးမ

။ ကမတ႔လယ

ရာမရေတာဘ

) မနကေလးန

တာငးန႕ ရြကလ

ၿမတတာေလးစာ

ယ ။ သမးတယ

ဘး ။ ၁၉၉၇

ေလာေႀကးလ

းကၽြနးႀကးမာ ၆

လပလကတာ တ

။ စပါးေတြမည

Aပငး(၁

ရြာ ႏင သဃ

ေတာငသမ

ယယာေၿမေ၀ၿခ

႕Aမညမေပၚဘ

ရထးရင တဖက

ဘ တေတြဖက

ယ ။ Aခကေ

ငAမယာေတြ

ကမတ႔ ၿပနတ

မာ ။ လယေတ

ယေတြမာ A

ဘး ။ မဂၤလာဒ

နာရေလာက

လာၿပး ေၿမာက

စားရတာေပါ ။

ယဆမလပေတ

၇ တးက ေဇ

လညးတစၿပားမ

၆ Eကရတယ

တစႏစေတာ

ညေတာ Aေန

၁)

ဃၤနးကၽြနးႀက

မား ၏ ထြက

ၿခမးေရးေခတတ

ဘး ။ ရ၀တ A

ကေပးရမယ ။

ကၿပးAၿပးေၿပာ

ေတာ Uးခငေရႊ

စကရေတြေ

တကေနပါတယ

တြသမးေတာ

AေဆာကAUး

ဒရြာေတြထက

ကနးေႀကာင

ကUကလာေစး

တာဘး ။ Aခေ

ဇကမာၻကသမ

မမရဘး ။

ယ ။ လယသမး

လပလကရတ

နာကကေနေဂၚ

ႀကးေကးရြာမ

ကဆခက

တးကရထားတ

Aဖြ႕Aစညးက

၁၂ နာရေက

ာငးေပးရတယ

ရႊသမးတယလ

ေဆာကထားတ

ယ ။

တစၿပားမမရ

းတစခမမရဘ

ၿခေတြမာ က

းသြားရတယ

းကရြကသြားရ

ေတာ ေဂၚဘထ

မးတယလ႕ေၿပာ

းတAခနကေ

တယ ။ ေနာ

ၚထးၿပးAတင

မားမ ေလာ

တာ ။ စစေပါ

က Aမတ (၃)

ာလ ႔ တတစလ

ယ ။ ေနစရာမရ

လ႔ စာရငးထြက

တယ ။ က

ရဘး ။ ကမတ

ဘး ။ ကမတ႔ လ

ကနစမးေတြလ

။ ၿခေတြကေ

ရတယ ။ ၅

ထးထားေသးတ

ာတယ ။ ရြာ

ေတာ လယလ

ကႏစကေတာ

ငးလကလာလ႔

(၃

ာေႀကး

ငး ၁၂ Eကရ

လမးဆကေန

လးကနေနရင

ရေတာ ၁၉၉၆

ကလာတယ

ကမတ႔ကေတာ

တ႔လယေတြက

လး၀မေကနပ

လက ေကာကရ

ေန မနညငးတ

နာရေလာကမ

တယ Aတနရ

ရာတစကြငးလ

လပေနရငးတမ

ာ လပေနရင

လ႔ ဖတတစ၀က

)

က

တ႔

လး

မး

ငး

က

Page 6: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

စငတစ၀က

ကယလယ

ဘး။ Aေဒ

UးေAးႏင

မးUးကမာ

Aပခပေရ

ရြာထၿပန၀

မေမးမဘး

ၿပငႀကရတ

Aခလကရ

တစခကထ

လယေၿမေ

သးေကာင

ပါဘးဆၿပ

လပရေသ

Aေလာ ရ

Uးၿမငသန

တကလာၿ

Aဒလယပ

လယသမ

မသားစ ဟ

ကန႔ Aတငး

ယက မတမေသ

ဒၚတ႔ကေတာ

င - ကေနာလ

ာ ကေနာတက

ရးလညးမပါဘ

၀ငေတာတ ။

း ။ ရြာသားA

တာပ ။ Aဒထက

ရ ကေနာလယ

ထတယ ။

ေတြသမးခရေတ

င ေရာငးစားရ

ၿပးရတာေလးေတ

သးတယ ထပၿပ

ရတယ ။ Aဒလ

း - သဃၤနးက

ၿပး ခငဗားတ႔

ပြAတြက တ

းၿပးေနာကပင

ဟငးသးဟငးရြ

သမးရတယ

သးတယ ရေသ

ေၿမကြကလည

လယက သဃၤ

က ၿမ႕နယ A

ဘး ။ ခငဗားတ

။ Aဒါန႕ကေ

Aခငးခငးေတာ

က ကေနာလ

ယေတြက ေဂါ

တာ Aရငဆ

ရတယ ။ က

တြ စေဆာငး

ၿပး Aသမးခရ

လယပြAသမ

ကၽြနးႀကးမာ -

႔လယက ကပ

တစၿပားတစခပ

ငးမာ ကေနာတ

ရြကစက ေရာင

ယ ။ ေဂၚေတြ

သးတယ ။ Aေ

ညးမရ ။ ဂရဏ

ဃနးကၽြနးႀကးမာ

Aဖြ႕Aစညးေတြ

တ႔လယေတြက

ေနာတ႔လညး

ာေမးမတယ

လယက ၿပနမလ

ါကကြငးလပထ

းလပရတာက

ကနတာပါဘ ။

ထခြၿပး ဘရာ

ရတယ ။ A

မးခရေတာ ႏ႕စ

Aေဖနာမည

ပတ႔သမးလက

မ မရခပါဘး

တ႕မသားစ ည

ငး စားရတယ

တြထး ၀ငးေတ

ေဆာကAUးေ

ဏာေႀကးလညး

မာ ၆ Eကရတ

တြကAမကလာ

က Aကနသမး

ေႀကာကတာ

ကနတသေတ

လပရေတာဘး

ထားတယ ။ သ

က Aမကခငးႏြာ

။ Aၿခားကဖ

ားငတတကြငး

Aဒလယပြကေ

စားနမ ၃ ေက

ညန႕လယပြ ၈

ကၿပ လယမလ

။ Aခေတာ

ညငယညမငယ

။ Aရငတးက

တြခတၿပး Aမ

ေတြေတာေပၚေ

းမရဘး ။ ေလ

တယ ။ Aက

လာတယ ။ ဘာ

းၿပးသြားၿပ ။ ဒ

ာန႕ တဖကၿ

တြကလညး မေ

သေဌးေတြ ေဂါ

ႏားေတြစေရာင

ဖမးလပစားေတ

းမာ လယေလ

ေေတာ တစE

ကာင ေမြးၿပး A

Eကရတယ

လပပါန႕ေတာ

ကေနာရ႕လ

ယေတြလညးေ

ကဆရင စပါးက

မယာေတြခထ

ေနၿပ ။ ဘယက

လာေႀကးလညး

ကနေၿပစာေပါက

ာAဖြ႕Aစညးမ

ဒမာလယလပ

ၿပးရြာထ၀ငသြ

ေမးရဘး ဒလ

ဂါကသးတစခ

ငးစားရတာေပါ

တာ လညးAဆ

လး ၄ Eက ၀

Eကက တစေ

Aၿခားလညးထြ

။ ေဇကမာၻ ၀

။ ကေနာကတ

ယေနရာမာ ေ

ေကာငးထတရ

ကပပန႕ထၿပး ဆ

ထားေတာတာဘ

ကသေဌးေတြမ

းတစၿပားမမရဘ

ကတယ ။ ၁၉

မနးေတာမသ

ပခြငမရေတာဘ

သြားတာ ဘယ

လဘ ႀကရာက

ကရကရငက

ပါ ။ ခငးႏြားသ

ဆငမေၿပတာန

၀ယလကတယ

ေသာငးႏႈနးန႕

ကလပေပါ ။

၀နထမးေတြက

တဖကၿပးAမ

ေဂါကကြငးလ

ရတယ ။ ေက

ဆနက Aပန႕

(၄

ဘ ။ Aခထ

မနး ေတာမသ

ဘး ။

၉၉၇ ခ ႏစမာ

သဘး။ ရပေက

ဘး တၿဖတၿပ

ယသကမလည

ကဖမးလပစားဖ

ေနာ Aသည

သးေကာင ႏြားမ

န႕ မၿဖစေသ

ယ ။ တစမးဘ

ေလးေသာင

က လယထက

မၿပနလာတာ

လပထားတယ

ကာငးထတၿပ

႕ေထာငစား

)

ၿပး

ညး

ဖ႔

ညး

သး

ငး

က

ၿပး

Page 7: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

တာ လယ

Aေမကေ

တယ ။

UးတငေA

တေတြဘာ

ေတြလညး

Uးကလားႀ

တေတြAဖ

Aမတသး

ကေနာက

ဘယလဖ

ယလသမးေရာ

ေတာ လယသ

Aး - ကေနာမာ

ာေတြမဖကရ

း တစၿပားမမရ

ႀကး - လယ

ဖကခရေတာ

းလမးဆမာ A

က သြားေၿပာတ

ကမာလညးတ

ႀကြပႀကြပA

သမးတးကကန

ာ လယ ၂၁ E

ရင ေဂၚန႔ထးမယ

ရဘး ။ သမးတ

ယက ႏစပြရတ

မနက ၇ နာ၇

Aသခ႕စကန႕

တယ ။ ငါ

တ ကေနာက

ပန႕ တစၿပတ

နခတပပကေလ

Eကရတယ ။

ယဆတာန႔ ရြာ

တယဆကတည

တယ သဃၤနး

၇ထးေလာကက

႕ေAာေနတယ

၁၅ မနစ

မးန႔တကမယ

တနသည ေလ

လးႀကညၿပး င

၁၉၉၇ ခ ႏစမ

ာထၿပန၀ငေန

ညးက စကရA

းကၽြနးဘကမာ

ကညးကဖကခ

ယ ။ ကလားႀက

န႕ Aၿပးဖက

ယလ႕ေၿပာေတာ

လးလးတနသည

ငငေနလ႔ ေနာ

မာ လယေတြသ

နရတယ ။ လယ

Aားခငးေဆာက

ာ ၆ Eက ခ

ခငးတာ ။ ကေ

ႀကး ကလားႀက

ကေပးမယ မ

ာ ၿငမသြားတယ

ည ၀ယစားရတ

ာကႏစကေတ

သမးတယသမ

ယမလပရေတ

ကလကတာ က

ခစတးကနးမာ

ေနာတ႔ကလည

း တဖကဖ႔ ဆ

မငးတား၀နယ

ယ ။ ေနာကဆ

တာ ။ Aေဖက

တာ ငါလ ဆြၿပ

မးတယဆၿပးသ

တာဘး ။ ေလာ

ကေနာေၿမေပၚ

ာ ၁၂ Eက

ညးဖကေနပါၿပ

ဆၿပးေAာေနတ

ယမလားဆေတာ

ဆး လႀကးေတြ

(၅

က ေတာဆးၿပ

ၿပးမးရႈ႕ ပလက

သမးလကတာ

ာေႀကးေတြဘာ

ပၚမာ ။

။ ကေနာတ

ၿပ ။ သတ႔က

တယ ။ Aဒါန

တာ - ခငဗာ

တြ လာေတာ

)

ၿပ

က

တ႔

န႕

ား

Page 8: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆)

ကေနာတေနရာက မေရာကပါဘးဗာ ။ ကေနာတ႔လယေတြAမေတြၿခေတြ က တစၿပားတစခပမမေပးဘ သမးသြား

တာ Aေတာခၿပငးတယ။ ႏငငေတာကသမးတယဆလ႕ဗာ Aခမသရတာ ေဇကမာၻက သမးတာ Aေတာမခခငဘး ။

ဒကၡေရာကတAေႀကာငးကေတာ ဆရာရယ ဖကဆ ေတာ ဖကလကတာ ရြာထလညး ႏြားေတြကသြငးမရ လယေတြ

ႏြားေတြန႕ ဘယလမေနမရလပမရ ႏြားေတြလညးသတမေရာငးခငေတာ မဂၤလာဒက Aမက ေလာေစးန႕ Aတငးထး

ေရာငးၿပး ၿမရတနာထလာေနရတယ ။

Uးေမာငေထြး - ဆငဖမာ ၁၅ Eက - သဃၤနးကၽြနးႀကးမာ ၁၅ Eက ရတယ ၉၇ မာ သမးသြားတယ ။ နညးနညးလြတတ

ဟာေလးက တစႏစေလာကလပရတယ ေနာကႏစကေတာမလပရေတာဘး ။ ေရႊေပါကကUကဌ က သနေခါငစာရငး

ေပးပါ ေၿမကြကတစကြကၿပနရေAာငလပေပးမယဆေတာ - မရပါဘး သလညးေသသြားတယ ။ သဃၤနးကၽြနးႀကး

ကြငးမာ ၂ Eက ဖး ေလာေႀကး ႏစေသာငးရတယ ။ စစေပါငး Eက ၃၀ မာ ၂၀၀၀၀ ကပန႕ တင ၿပးသြားတယတစၿပား

မထပမရဘး ။ ေၿမကြကလညးမရပါဘး ။

စစတပကြငးမာ တစEကက ၁၅ တငးႏႈနးန႕ ၆ Eက လပခတယ ။ ၆ Eက လပၿပးAဆငမေၿပတာန႕တခါ Uးခငေရႊက

လယလာလပပါ တစၿပားတစခပမမေပးရပါဘးဆေတာ - ေတာငးေတာငးပနပနန႕ေၿပာလ႕သြားလပတယ ။ ေရႊနသာ

ကြငးသမး လကတ Aထပါသြားလ႕ကေနာလညးမလပရဘး ။ ကေနာလခငတာကေတာဗာ တနရာတနေႀကးၿပန

လပေပးေစခငပါတယ ။

လယထြကပစၥညးန႕လတယတနးတယ လယမရေတာ ကေလးေတြလညးဒကၡေရာကတာေပါ ။ လယေတြရစUတးက

ႏ႔စားႏြားမေတြေမြးတယ ။ ေကာငးသားေတြလညးေကာငးေကာငးေကာငးတကႏငတာေပါ ။ လယလညးသမးေရာ

သားAႀကး ၁၀ တနးန႕ထြကၿပး မကႏာကကAလဆငလပငနးမာလကလပတယေန႔စားန႕ ။ သမးAႀကးက ၇

တနးန႕ ထြကၿပး Aထညခပမာဆငးေနတယ ။ Aငယ ႏစေယာက တစေယာကက ၅ တနး ေနာက တစေယာက က

သငယတနး ။

Uးခင၀ငး - လယက ၇ Eက ရတယ ။ ကေနာနာမယက ၂ Eက Aေဖနာမယက ၅ Eက ။ လယသမးသြားေတာ

ႏစေသာငးေပးတယ ။ ေနာကႏစလညးကေရာ တထးၿပး ေနာကေခးေတြခေတာ တက ဘယသမးရႈ႕မနးမသဘး ။

လပစရာမရေတာ ရတ ႏြားေလး ၈ ေကာင တစႏစတစေကာင ေရာငးပစတယ ။ ေနာက Aလပမရေတာ ပနးရထမာ

လႀကမးလကလပတယ ။

ေဒၚေAးေAးၿမင - လယ ၇ Eက ရတယ ။ လယသမးသြားတ ခႏစေတာမမတမဘး ။ ကမတ႔က နစနာေႀကးဆၿပး

တစေသာငးႏႈနးန႕ ၇ Eက စာ ရပါတယ ။

Uးသန႔စင - လယစစေပါငး ၁၅ Eက ရတယ ။ ၁၉၉၆ တးက - ကေနာတ႔ကလယလပထားတာ ၁၅ Eကလး က

ထြနတးပတၿပ ။ Aဒခနမာ ကြပကေရးရးကေခၚပါတယ ။ လယမလပရေတာဘး တ ။ ကေနာလယကြကထလညး

ဘဒဇာပတထးလကၿပ ။ နစနာေႀကးလာယလ႕ေၿပာေတာ မယက ရးကသြားေတာ စကမထးတေနရာက တစEကခြ

ဖးဘ ေပးတယ ။ Aဒေနာက ရငးခြငေပးပါUးဆေတာ ဗလႀကးသရ၀ငးၿမင၊ ဗလႀကးေAာငၿမင တ႔က ႏငငေတာက

Page 9: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇)

သမးတာ ရငးခြငမေပးႏငဘးဆလ႔ - ကေနာက Eကေတြတြကၿပေတာ သတ႔ က မယခငရင ဒတငးၿပနသြား ေၿပာ လ႕

ေငြတစေသာငးဘယလာၿပးၿပနလာရတယ ။ လယ ၁၅ Eကမာ ေငြ ၁၅၀၀၀(တစေသာငးခြ) ဘရတယဗာ ။

Aဒေနာကမာ ကြပကမႈရးက ကေနာတ႔က AစညးAေ၀းထပေခၚေတာ ဗလႀကးစမတက လယသမားေတြ နစနာပါ

တယ - ေလးဆယ ေၿခာကဆယေၿမကြကၿပနေပးပါဆလ႔ ၿပနေပးမယ ထငေပမ ယေန႔Aထလး၀မရပါဘး ။ ကေနာတ႔

Aဒေနာကမာ ေနစရာမရလ႕ ဟကြငးထ တထးေန ဒကြငးထတထးေန ေနရပါတယ ။ Aဒါန႕ Aခ ေဇကမာၻ

သမးတယဆတ ကေနာတ႕ လယေၿမထက Aကြကလြတမာ စၿပး တငစက ေစာငေနပါတယ ။

Uးတင၀ငး - ကေနာမာ စစေပါငးလယEက ၂၀ ေကာရတယ ။ Aမတ ၃ လမး Aေနာကဘကမာ ၈ Eက ေကာရ

တယ ။ Aမတ ၃ လမး Aေရ႕ဘကမာ ၁၃ Eက ရတယ ။ Aမတ ၃ လမး Aေနာကဘကက ၈ Eက ေကာက ၁၉၉၁

မာ ရနကနတငးက တပသစေတြက ခြတမးခမယဆၿပးေတာ လယသမားေတြကလကမတထးခငးၿပးသမးလကတာ

ကေနာကေတာလကမတထးမေပးဘး ။ Aခေတာ Aဒေနရာမာ AေဆာကAUးေတြမေပၚဘ စပါးစကတာဘ ေတြ႕ရ

တယ ။ တပမေတာက သးစားၿပနေပးလ႔ ကေနာလညး တစEကက မးဆယတငး ေႏြ ငါးတငးန႕ ကေနာကယတင ၂

ႏစလပ လကေသးတယ ။ တပသမးတးကလညး တစၿပားမေလာေႀကးမရဘး ။

လမးAေရ႕ဘကကေတာလညး - ၁၉၉၆/၉၇ေလာကမာရနကနတငးစစဌာနခပကဗလမးသနးေAာင ကလယသမား

ဆယေၿခာကUး ပငလယေၿမ ေတြက သမးသြားတယ ။ ရနကနတငး စမးလမးစေၿပေရး မင ၃၀ စမးလမးစေၿပေရး

ဆၿပးသမးသြားတာ ။ ကေနာလညး စမးလမးစေၿပေAာငစကပါမယ ႏစတငးလညးစကခပါတယ ဆေတာ လညးမရ

ဘး ။ သတ႔ဘယသြားတယ ။ ၁၉၉၉ / ၂၀၀၀ ေလာကကေတာ ေဇကမာၻကမၼဏကေပးလကတယ ။ ေဇကမာၻကလညး

Aဒေနရာက ဘာမမသးပါဘး AခထAလြတေတြခညးဘရပါတယ ။ ေဇကမာၻကလညး Aဒေနရာက AၿခားAသးၿပ

တာမရဘ ကေနာတ႔လယသမားေတြက သးစားၿပနခပါတယ ။ ႀကကဆပငစကေပးရတယ ။ ႀကကဆပင ၄ Eက

စကေပး ရတယ ။ ကနတာက ေတာ လယလပစားခြငရပါတယ ။ တစကြငးလး"ကယတာ"Aေနန႔ ႀကကဆေလးEက

စကေပးရင လယၿပနစကရတာေပါ ။ ႀကကဆပငမးက လယသမားေတြက ကယပကဆန႔ကယ၀ယရတယ

ၿမနမာစကပးေရးက ေရာငးေပးတယ တစပငက ၆၀ ကပႏႈနး တစEကက Aပင ၁၂၀၀ ဆေတာ ေလးEကAတြက

Aပင ၄၈၀၀ x ၆၀ ကပ = ၂၈၈၀၀၀ ကပ ေငြသား န႕ လပAားက ကေနာတ႔ လယသမား ၂၅ Uးက

ကခစကပးေပးရတယ ။ AဒAတြက လယေၿမခြတမးန႕ ၿပနစကရတယ ။ ေနာငႏစကေတာ ဘကထနAတြက

Aလေငြ တစသနးခြ - ရြာပတဆြမးAတြက ဆန ဆယငါးAတ သြငးေပးရတယ ။ ဘးဘြားရပသာAတြက

ေငြကပတစသနး ။ ၿမနမာႏငငရတပဖြ႕ မဂၤလာဒၿမ႕နယ ရတပဖြ႕Aတြက စပါးတငးတစရာ ။ Aသလ လေရး

တမးေရးကလညး ေဇကမာၻက ခြတမးခသလ ထေပးခရပါတယ ။

၂၀၁၀ က စၿပး Aခထ သး ႏစရၿပ လယၿပနမလပရေတာဘး ။ ကေနာကေတာ ကယႏြား ေလးေကာငလး ေရာငး

ပစလကၿပး Aမၿခေလးမာ ဟငးသးဟငးရြကစကပးၿပးစားေနပါတယ ။ ေလာေႀကးကေတာ တစၿပားမမရပါဘး ။

ႏစခါသမး တယ ႏစခါလး တစၿပားမမရဘး ။

Page 10: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(ဂ)

ေဒၚစနးယU - လယAားလး ၁၆ Eက ရတယ ။ Aေဖတ႔ လယထြနေနတး သမးသြားတယ ။ မးUးကေလး Aေဖက

ႏြားAၿဖေလးတစေကာင Aညေလးတစေကာင ဆြ ထြနတးေလးခတၿပး AေဖကAမၿပနလာတယ ကမတ႔က

ေၿပာတယ ။ သမးေရ Aေဖတ႔ လယေတြမရေတာဘး သမးသြားၿပ ။ ကမတ႔ကေမးေတာ Aေဖရယ ကမတ႔

ဒဟာေလးမရရငဘယလလပကငစားေသာကမလေမးေတာ - Aေဖက မတတႏငဘး သမးေရ Aမားၿဖစတာဘ

သတ႔ကAစးရဆေတာ Aေဖတ႔ဘာလပတတမလညး။ Aေမကေတာတ႔ဘယလလပစားမလညး လကလညးေမး

စမးႀကပါUး လ႔ေတာေၿပာတယ ။ ကမတ႔လညး ဘာမမေၿပာတတေတာ မေၿပာေတာပါဘး ။ ေလာေႀကးကေတာ

တစၿပားမမရပါဘး ။

လယမရေတာ သမားသစခငးေတြမာ ေၿမာငးေပါကတAလပ ( သစခငးပးေပါငေၿမာငးေပါငေပါကေဖာေပးတAလပ )

ကလပစားရတာေပါ။ Aခေနာကေတာ Aမၿခေလး (ေပ ၅၀xေပ ၆၀) ေလာကရတAထမာ တေလးေတြေဆာကငားၿပး

ရတာေလးန႕စားရတယ ။ မတကေလးက လကသမားလပတယ ကမကAပႀကး တကေလးေတြထနးသမးေပး

တငားလ႔ရတာေလးန႕ ၿခ႕ၿခေနရတာေပါ ။

ေဒၚတငရ - ၁၉၉၇ မာ လယထမာ ေမာငေလး လယထြနေနတး ေမာငးထတတယ Aဒတးကေမာငးထတတာ

ဘယသမနးမသဘး ။ Aခ မဂၤလာဒ ၿမ႕နယတရားရးေနာကေကာကကြကလပႀကးက ကမတ႔လယဘေပါ ။ ကယ

လယေလး ကယလပခငလ႔ လယထသြားသြားႀကညေတာ ဘယသေတြလညးေတာမသဘး လေတြကလာေၿပာတယ

ခငဗားတ႔မလပရေတာဘးတ ။ Aဒါန႕ ႏစခါသးခါေလာကသြားႀကညၿပးထက ထပမသြားရေတာဘး ။ ေလာေႀကး

လညးတစၿပားမမရဘး ။ ႏြား ႏစေကာင ထြနတးစကတးေတြAကနေရာငးစားပလကရတာေပါ ။ AခAထ Aဒလယ

ေတြ လယAတငးရေသးတယ ။ ကနသငးေတြၿပနဖ႔လကရငလယၿပနလပလ႔ရတယ ။ သတ႔သမးၿပးကထက ဒကၡ

ေရာကတာ ဒေန႔Aထဘ ။ ကယေတြမာ Aဒတးကေတာ ဘယသက ဘယလသမးမနးမသဘး မတရားလပထားလ႔

Aခမသတယ Uးခငေရႊတ သမးတလက ။ ခငေရႊဘ နာမညႀကားရတယ ဒၿပငလနာမညမႀကားရဘး ။

Uးလေသာငး - ကေနာလယ ၁၈ Eကရတယ ။ သဃၤနးကၽြနးႀကးရြာထမာရတာ ။ သမးဆညးတာက ဘာမမသရဘး ။

လမးေတြေဖာကၿပး သမးသြားတယ ။ ကယကယတငေတာငဘာမမႀကားဘး ။ သေၿပာငါေၿပာန႕ဘသတာ သမးသြား

Page 11: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉)

ၿပတ ။ ေလာေႀကးလညးတစၿပားမမရဘး ။ Aဒါန႕ဘ ၁၉၉၄ ေရာကေတာ ငမးရပလကတက ရးေခာငး ဟဘက

ကမးမာ ေနာကထပ ၈ Eက က ရတာေလးထခြၿပး ၀ယလပ တယ ။ ၂ ႏစေလာကလပၿပးေတာ - ေဂါကကြငးလပတ

လႀကးေတြက လယထလာၿပး ဒလယေတြမလပရေတာဘး AေဆာကAUးေဆာကမာ တ လ ေလးငါးဆယေယာက

ေလာကရတယ ရးရး Aရပ ၀တန႕ဘ ။ ဘယကမနးေတာမသဘး ။ လယသမားUး ၁၀၀ ေလာကရတယ

Aကနထြကေပးလကရတာပါဘ ။ ကယတစေယာက ထမမဟတတာ ။ ေလာေႀကးလညးတစၿပားမမရဘး ။

Aဒလယသမးေတာ ထပေၿပာငးစရာမရေတာ ႏြားဆယေကာငေလာကရတာ Aကနေရာငးပစရတယ ။ Aဒႏြားေလး

ေတြေရာငးၿပး မးစကကေလး၀ယ ရြာထေၿပာငး ရြာထမာ မးေပးစားတယ ။ Aခကေတာ မးကနညးနညးမနလာၿပ

ဆေတာ မးေပးစားလ႔လညးမရေတာဘး ။ ဘကထရေၿခာကေလးေတြ တစလးတစရာ န႕ Aားသြငးၿပးရြာထငားတယ ။

ေဒၚခငၿမင - လယ ၈ Eက ရတယ ။ သဃၤနးကၽြနးႀကးမာ ။ ၁၉၉၇ မာ ကမတ႔လယေတြသမးသြားေတာ လငေကာ

မယားေကာ Aပယာထဘးဘးကလတာဘ မစားႏငမေသာကႏငန႕ ဘာမလညးလပကငမစားတတ ။ ေလာေႀကး

လညး တစၿပားမမရဘး ။ ေဇကမာၻက သမးသြားတယဆတာေနာကမသရတယ ။ Aခကေတာ ေဂါကကြငးၿဖစေနၿပ ။

ကမ ေယာကားက ေနထငမေကာငးၿဖစလကတာ လယသမးထက သ႕က ကရတာကတစဖက သစခငးေလး

Page 12: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၀)

(ဟငးသး ဟငးရြကစကခငး) စကစားရတာေပါ ။ ကေလးေတြလညးေကာငးထြကၿပးကဖမးလပကင စားေသာကရ

တာေပါ ။

ေဒၚႀကႀက၀ငး - ကမAေဖလယက ၉ Eကရတယ ။ ၁၉၉၂ ခႏစက Uးခငညြန႔တ႔သမးတယေၿပာတာဘ

ေလာေႀကးလး၀မရဘး ။ Aဒလယေတြသမးသြားေတာ ကမက ေကာငး ၇ တနး န႕ထြကၿပး ေထာကႀကန႔က (ေဆးဂ)

Aထညခပစကရမာ စကခပရတာေပါ ။ Aတးကလစာက ၁၅၀၀၀ ေလာကရတယ ။ မနက ၅ နာရAပယာထ

ထမငးခက ၆ နာရေလာကထၿပးAလပကသြား ေထာကႀကန႔ေရာကေတာ ၇ နာရ Aလပ၀င ။ ည Aမက ၉

နာရေလာကမၿပနေရာကတယ ။ Aတ ဆငးရတယ ။ Aားလးေပါငးမ တစေသာငးခြဘရတာ ။ ေနာကေတာ တလက

၃၀၀၀၀ ေလာကရတယ ။ ကမတ႔လယေနရာမာ ေၿမကြကAလြတႀကးAတငးရေသးတယ ။ ၁၅ ႏစေလာကရၿပ

ဘာမမလပဘး လယကနသငးေတြဖကၿပးဘဒဇာန႕ထးထားတယ ။

ေဒၚၿမငၿမငေဌး - ကမေယာကား နာမညန႕ လယ ၇ Eကရတယ ။ သဃၤနးကၽြနးႀကးမာ ။ ၁၉၉၇ ခ ႏစမးUးကမာ

ေယာကားက လယထြနဖ႔ကြငးထသြားေတာ မႀကာဘးၿပနလာတယ ။ ၿပနလာေတာမကႏာမေကာငးဘး ကမက

ေမးတယ ဘာၿဖစလ႔လညးဆေတာ ကနသငးရးေတြကေဂၚထးထားၿပ ( ဘဒဇာကေဂၚလ႕ေခၚ ) တ႕ လယမလပရ

ေတာဘးတ ။ ကမကေယာကားကAားေပးတယ ။ Aားမငယန႕ ကမတ႔ ေတာငယာဘေပါကစားမယလ႕ ေယာကား

ကလညး ႀကရာကဖမးဘလပစားေတာမယလ႕ေၿပာတယ ။ ကေလးေတြကလညးAမမာမရဘး ။ ေကာငးသြား ေနႀက

တယ ။ ကမက သမားၿခေတြမာ ေပါငလကေပါကေပးတယ ။ ေယာကားက ပနးရလပတယ ။ ေၿမႀကးေပါကတယ ။

လကသမားလညးလကလပတယ ။ ကေလးေတြကေတာ Aခ Aငယမက ၉ တနးေရာကၿပ ။ Aႀကးကေတာ

Aမေထာငကသြားၿပ ။ ကမတ႔လယေတြသမးခရေတာ ေလာေႀကးတစၿပားမက မရပါဘး ။

ေဒၚ၀ငးလ - Aေဒၚတ႔က ၁၉၉၂ ခ ႏစကထကသမးသြားတာ လယEက ၁၅ Eက ရပါတယ ။ ခစားခြငေလးကယ

ခငပါတယ ။ Aဒ ကထက Aေဒၚတ႔ရ႕စား၀တေနေရးက Aေတာဒကၡေရာကတယ ။ လယသမားAခငးခငးမာ

ကမက Aငးစနေထာငမာ ၃ ည ၄ ရကထကခတယ ။ စပါး ၆ တငး တာ၀နမေကမႈန႕ ။ Aဒါေႀကာင ခစားခြငက

လခငပါတယ ။ ကနတာကေတာ မေၿပာခငေတာပါဘး ။

Page 13: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

Uးေကာညြ

Eက ၊ ကြ

ေလာကက

ႏငထတခ

လယကြင

ထြနေတြၿပ

AးAမUးစ

သမးလက

ငါသးစားမ

ထပတငေ

မေလာဘ

စစေပါငး ၁

က လး၀မ

ကေနာ A

၁၅ ႏစေလ

၂၀၁၂ မာ

သမးေတာ

ဆငဖေ

ညြန႔ - သဃၤနးက

ကြငးAမတ ၄

ကတညးက လ

ခရတယ ။ ၁

းထလာၿပး ခ

ၿပနရပၿပးၿပနသြ

စး ကေခၚတယ

ကၿပ ။ ဒနားမာ

မတပတငေတာ

ေပးမယလ႔ ေၿပ

ဘးလားဆေတာ

၁၆ Eကမာ ၄

မရဘး ။

Aသမးခရတ

လာကရၿပ ဘ

ာေတာ စပါးမ

ာ ကေနာတ႕စ

ေကးရြာႏင

ကၽြနးႀကးမာ က

၀၇ (ဘ)မာ

လယစ လပတ

၁၉၉၇ ႏစ မ

ခငဗားတ႔ ဒ

သြားတယ ။ ေ

ယ ေရာကတ

ာလပတလယ

တာ ၆ Eက

ၿပာေပမ လး၀

ာ - မယက က

၄ Eကဘ ေလ

၁၆ Eကထမာ

ဘာမမလပဘး

မစကဘး ။ ၂

စား၀တေနေရး

သဃၤနးက ြ

ေတာငသ

ကေနာမာလယ

၁၀ Eကရတ

တာ ။ သားသ

မးUးကမာ လ

ဒေန႔ကစၿပးမထ

ေမာငးလာၿပးေ

တAခါႀကေတာ

ယAတြက တစ

ရတယ Aခ

ထပမရပါဘး

က Aဒဘကက

လာေႀကးရတယ

ာ ေလာေႀကးမ

။ မႏစကA

၂၀၁၂ ေႏြမာ

းAႀကးAကယ

Aပငး(၂

ကၽြနးႀကးေက

သမား၏ ထြ

ယေၿမAားလး

တယ ။ Aကန

သမး ၆ ေယ

လယစထြနေတ

ထြန ႀကန႕ေတ

ေတာ Aမလည

ာ မ၀တ Uက

စEက က တ

ခ ၄ Eက ဆ

။ ကေနာက

က ေလာေႀက

ယ တစEက တ

မရတ ၁၀ Eက

Aထေတာ စပါ

ာ ေတာ ကန

ယထခကတယ

၂)

ကးရြာမားမ

ထြကဆခက

းေပါငး ၁၆ Eက

နလး ေၿပစာရ

ယာကရတယ

တာ ေဇကမာၻ၀

တာ Aခက

ညးေရာကေရာ

ကဌ ကေၿပာတ

တစေသာငးႏႈန

ဆေတာ ႏစE

ထေၿပာတယ

ႀကး မေပးႏငေ

တစေသာငးႏႈန

က က Aခ ေ

ပါးစကေသးတ

နသငးေတြကဘ

ယ သားသမးေ

ေလာေႀက

က

ကရတယ ။ က

ရတယ ။ A

။ လယသမ

၀နထမးေတြ

ကစၿပးခငဗားတ

ာ ရ၀တ ကလ

တယ ခငဗားတ

းန႕ယပါတ ။

Eက လေနတ

ယ ။ ၄၀၇ ဘက

တာ ဘးလ႕ေ

နးန႕ ေလးေသာ

ေဂါကကြငးၿဖစ

တယ ။ ေဘးလ

ဘဒဇာေတြန႔ထ

ေတြပညာေရးပါ

း ရရသည

ကြငးAမတ ၅

Aားလးေၿပစာ

မးတာက ၁၉၉

ေဘာငးဘA

တ႔ၿပနႀကေတာလ

လာၿပးေခၚတယ

တ႔လယေတြက

ကေနာက ထ

တယ ဆေတာ

ကြငးက (၁၀ )

ေၿပာတယ ။ က

သာငး ကပရတ

စေနၿပ ။ ကနတ

လေတြကသးစ

ထးထားတယ

ပါထခကကနတ

(၁၁

၃၄ (စ) မာ ၆

၁၉၈၇ ခႏစ

၉၇ ခ ႏစမာ

ၿပာ၀တေတြန

လ႕ေၿပာတာန

ယ ။ မဂၤလာဒ

က ေဇကမာၻက

ထပေၿပာတယ

ာ ရ၀တ က

) Eကကေကာ

ကေနာမာရတ

တယ ။ ၁၂ Eက

တ ၆ Eက က

စားၿပနခတာ

။ လယေတြ

တယ ။

)

န႕

န႕

က

က

က

က

တြ

Page 14: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

သားသမးေ

Aမၿခေလ

ေဒၚခငေရႊ၀

ေကာေလ

Aမက ဆ

မလပဘး

Uးေကာသ

ဏက ၁၉

ကစၥလညး

မာ ၈ Eက

ဌာန ဆင

ဘယက ေ

စား၀တေန

Aလြနက

လကရတ

လယသမာ

ေလာေၾက

Uးေမာငဟ

လေျပာၿပး

လပတတ

လေျပာတ

မေျပာရဘ

လပၿပး ဘ

ထြကခတ

ေတာငစတ

ေတြက တက

လးထမာ စပါယ

ရ၀ငး - ကမလ

လာကရတယ ။

ဆငဖေၿမာကဖ

။ ၿခေတြထေန

သနး- ေတာငသ

၉၉၂-၉၃ ခႏစ

း AခခနAထ

ကရခတာ၊ Aာ

ငရာကသမးတ

ေျပာရမယဆတ

န ေရးAတြ

ပတညးခ တ

ယ၊ Aဒကတ

ားျဖစခလ႔ လ

ၾကးရရငယ ခငတ

ဟန - ကၽြနေတ

းသမးတာ၊ A

တာကး၊ ဒါေပ

တာပ နားလညး

ဘး၊ ဒါန႕ရတာေ

ဘ၀ကရပတည

ယ၊ သမးတေ

တျဖစခတယ၊

ကသလဆကမထ

ယပနးေလးစက

လယ ၇ Eကရ

လယမရေတ

ဖကကမးမာ

နတာဘ ။

သလယသမား

မာ Aသမးခရ

ထစကားေျပာဆ

ားလးAသမးခ

တယဆၿပးေျပာ

တာလညး မသ

က Aလပလ

တာAခခနA

တညးက ရရာA

လယေတြ ျပနရ

တယ။

တာလယေတြက

Aဒါေၾကာင ရတ

ပမ တစႏစပလ

းမလညဘး၊ က

ေတြေရာငးခၿပ

ညခတယ၊ သာ

ေကာင ငျဖ၊

AခAစးရA

ထားႏငေတာဘ

က ဟငးသးဟင

ရတယ ။ စက

တာ Aမးသ

။ AမကA

းးစစပါတယ၊

ရပါတယ၊ ေလ

ဆခရတာမရပါ

ခရပါတယ၊ A

ာခလ႔ လယ

သ၊ နားမလည

လကမAရငဆ

Aထပါပ၊ ေက

Aလပလပရင

ရခငတယ၊ လ

က ၄၀၇ B မာ

တေငြေလးန႔ ၄

လပလကရတယ

ကယလပသမ

ၿပး Aမဆငေလ

သားႏစေယာက

ငနဆတာသာ

ေျပာငးAလေ

ဘး Aထကတ

ငးရြကေလးစက

ကမႈဇနဆၿပးေဇ

သားကပနးရ လ

သမးမခရလ႔ေ

ကၽြနေတာမာ

လာေၾကးေငြလ

ပါဘး၊ ကၽြနေတ

AဒAခနကလ

ယထြနရငးကထြ

ညေတာ ဒAတ

ဆးျဖစခရတယ

ကာငးေနတသ

ငး မသားစမင

လယျပနလပခင

ာ ၈ Eကသမး

၄၀၇ C ကြငးမ

ယ၊ ထပၿပးသ

မားေတြလညး

လးတယၿပး မန

ကရၿပး Aဒတန

ာ Aဒတနးက

ေၾကာင ျပညသ

တနးေAာငတ

ကၿပးရပတညရ

ဇကမာၻကသမး

လပတယ ။ က

ေတာေသးတယ

လယEက ၁၈

လညးတစျပားမ

တာရ႕လယေတြ

လယထြနေနတ

ထြနတနးသမးၿပ

တငးပၿငမခေန

ယ၊ မသားစA

သားသမးသးေယ

ငတရတမယ စ

ငတယ၊ ဒါမမ

သြားတာခခရ

မာ ၃ Eကထ

သမးသြားျပနေရ

သမးတာဆေ

နးမက ဆငဖြင

နးကငယေသ

ကေသခာေပါက

သကငၾကညတ

တာန႕႕ေကာငးၿပ

ရတာေပါ ။

းသြားၿပး ၇ E

ကေလးတစေယ

ယ ။ ကမလ

၈ Eကရခပါတ

မမရခဘး၊ ယ

တြက Aမတ ၄

တAခနပါ၊ ခင

ၿပး Aမျပနခ

နရတယ၊ စတ

Aားလးငါးေယ

ယာကမာ ႏ

စားေသာကခရ

ဟတရင စးပြ

ရတယ၊ AးAမ

ထပ၀ယၿပး လယ

ရာ၊ Aဒတနးက

ေတာ Aစးရက

ငေရာငး၊ ကၽြန

းတယ၊ သမး

ကသခရင သတ

တတတAစးရျ

ၿပးကနတာဘ

ကAတြက ေ

ယာကက စက

လယက သတ

တယ၊ Aဒါက

ယေန႔Aထလည

၄၀၇ B မာ ၁၀

ငဗားတ႔လယေ

ရပါတယ၊ ဘ

တမေကာငးျဖစ

ယာကရၿပး၊ စ

ႏစေယာကက

ရတယ၊ Aတ

ပြားေရးေလးတ

မကလလ ဌာ

ယျပနလပတယ

ကလညး AးA

ကသမးတယဆ

နေတာကေတာ

းတနးကAေတ

တပစခငစတ

ျဖစရင ကၽြနေ

(၁၂

။ ကယေနတ

ေၿခာကေသာင

ကရဆငးတယ

တ႔Aခထဘာမ

ေဇကမၻာကမၸ

ညး ေလာေၾက

၀Eက၊ ၃၀၇ C

ေတြက Aစးရ

ဘယကတငၿပ

စခၿပး၊ မသားစ

စား၀တေနေရ

ကေကာငးထတ

တခပေျပာရရင

တစခခလပႏငမ

နဆငရာကလ

ယ၊ ဒAလပပ

Aမကသမးသ

ဆၿပး ဘာမျပန

ာ Aလပၾကမ

တာေလးေဒါသ

တနဘ၀ကရငးဖ

တာတ႔နစနာ

)

ငး

မၸ

ၾကး

C

ၿပး

ရး

မး

ဖ႔

Page 15: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၃)

ခကေတြက ၾကညေပးဖ႔ေကာငးတယဆတ စတန႔ Aခလရငဖြငတာပါ၊ ကၽြနေတာတ႔လယသမားဘ၀ေတြက စာနာသ

နားတတတ Aစးရျဖစေစခငပါတယ။ဟတနးကေျပာပငခြငလညး မရ၊ေျပာလညးမေျပာရေတာ Aခမေျပာရတာပါ။

ေဒၚၾကညစန - ကၽြနမလယ ၁၁ Eကသမးခရတယ၊ လယပငေျပစာ၊ တာ၀နေကAခြနေျပစာ Aားလးရပါတယ၊ သမး

တနးက လယကေဇကမ ၻာကမၸဏကသမးတယဆၿပးသခတယ၊ Aဒါ ၁၉၉၇ ခႏစျဖစတယ၊ ကြငးAမတ ၄၀၇ B ျဖစပါ

တယ၊ Aဒလလြယလြယသမးခလကရေတာမကရညေတြကၿပး ၀မးနညးပကလကျဖစခရတယ၊ စား၀တေနေရး

ခကခငး ကကပတညးသြားတယ၊ Aေဖဆရင စတဆငးရလြနးလ႔ဆးသြားတယ၊ ဘးစUေဘာငဆကကတညးက

လပလာတာ ဆေတာ ႏလးေတြေၾကကြလမတတျဖစခတယ။ ကၽြနမတ႔ဘာဆကလပရမနးလညးမသဘး၊ လယသမား

Aားလးလလ Aသမးမခရတသမရသေလာကမ႔ ေတာငမငး ေျမာကမငးမကယႏငသလျဖစခရတယ၊ ဒါေပမ

စား၀တေနေရးက ရေသးေတာ ေျမေပါကစားခရတယ၊ AခAသက ၆၇ ႏစရၿပ။ Aခထေျမေပါကစားေနရတယ၊

ျပညသ႔Aတြက ဆတAစးရေခတမဟတေတာ ဘာမေျပာရခဘး၊ Aချပညသ႔Aစးရလ႔ ဆတAတြက ေျပာရတာပါ၊

ကၽြနမလယေတြ ကျပနေပးပါလ႔ ေျပာခငပါတယ၊ ဟတနးက ေလာေၾကးလညးတစျပားမမရခေတာ Aခခနမာ

ေလာေၾကးေပးရင ေတာင ကာလေပါကေစးန႔ရခငပါတယ ဒါမမဟတ လယေျမေတြက ျပနေပးပါ။

Uးပန (ေခၚ) UးေAာငႀကင- ကၽြနေတာနာမညကေတာUးပနျဖစပါတယ၊ လယသမးခရတာ ကၽြနေတာAက Uးစနလႈင

ရ႕လယျဖစပါတယ၊ လယသမးခရလ႔ စတဆငးရၿပး ေသဆးသြားတာက ရငနာလြနးလ႔ Aကရ႕ကယစားကၽြနေတာက

ခငဗားတ႔ဆမာလာ ၿပးရငဖြငတာပါ၊ (လယေနရာေဟာငးကလကညႈးထးျပၿပး) လယEက ၆ EကAသမးခလကရ

တာပါ၊ လယပငဆငမႈAေထာကAထားေတြAားလးရပါတယ၊ Aခထသမးထားပါတယ၊ ဒလယေတြဟာ ကၽြနေတာ

Aေမရ႕မဘ ေတြကေပးခလ႔ ကၽြနေတာAေဖကလပကငခတယ၊ AေဖလပတနးကAသမးမခရေသး ဘး၊ Aေဖဆး

သြားၿပး ေနာကေတာ AကျဖစသUးစနလႈငက မသားစလပငနးAေနန႔ Uးေဆာငလပကငခပါတယ၊ ကၽြနေတာက

လယလပၿပးေကာငးထားေပးခတယ၊ ကၽြနေတာဆယတနးေရာကတႏစမာ လယေတြသမးခရတယ၊ မတမတာက

ေတာ ၁၉၉၇ ခ ႏစျဖစပါတယ၊ လယသမးခရတာက လကငငးဒကၡေရာကသကေတာ ကၽြနေတာပါ၊ ေကာငးဆက

မတကႏငေတာလ႔ ၁၀ တနးန႔ေကာငးထြကခၿပး ကနရစတ Aကမသားစက ဆကၿပး ႀကရာကဘမးလပၿပး

ေကၽြးခရပါတယ၊ ဒေနရာမာ လယယာလညးမရ၊ ဘာမလညးလပစရာမရေတာ ေထာကၾကန႔ဘကမာAလပသြားသြား

လပရတယ၊ ဟတနးက ဒေန ရာက Aခလမစညေသးဘး၊ Aခစညကားေနေပမ၊ ကၽြနေတာတ႔လလယသမားေတြ

Aဖ႔ေတာ ေရႊေကာငးေျပာင ေျပာင၀မးေခါငေခါငျဖစေနဆပါ၊ ဒါေၾကာင လယေတြျပနရခငပါတယ။ လယေတြ

သမးထားတာ ေဇကမာၻကမၸဏလ႔ Aခသရပါတယ၊ ေဇကမၻာကမၸဏရ႕လပရပက လး၀မေကနပပါဘး။ လကရAစးရ

Aေနန႔ တရားမတတAစးရျဖစရင ေဇကမၻာကသမးထားတ လယေျမကစၥေတြက တရားသျဖငျဖစေAာင ေဆာငရြက

ေပးပါလ႔ ေျပာခငပါတယ။ Aခလႊတေတာကဖြ႕စညးထားတ လယယာေျမစစမးစစေဆးေရး ေကာမတUက႒

Uးတငထြဋက တရားမတရေစပါမယ ဆၿပး ဘာလ႔ ေရႊန႕သာလယသမားလယကစၥေတြ ကမၻာသျဖစေနတာကေတာင

ဘာေၾကာငလာၿပး မေျဖရငးေပးတာလညး ေမးခငပါတယ။ Uးခငေရႊန႔ သရUးေရႊမနးန႔ခမးခမကေတာေနလ႔ လာ

မေျဖရငးရတာလား။ ဒါမမဟတ လႊတေတာကယစားလယျဖစေနလ႔လား၊ ေဇကမၻာUးခငေရႊလလဟာ လယေျမေတြ

က ႏငငAတြငးမာ Aေတာေတာ မားကယကးစးပြားAတြက လယေတြကသမးထားတသပါ၊ ဒါကေတာင လယယာ

Page 16: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၄)

ေျမ စစမးစစေဆးေရးေကာမရငထ မာထညထားတာေတာ သခးကဘ႑ာစးခန႔သလျဖစေနတယလ႔ ထငပါတယ။

ကၽြနေတာေျပာတာလြနတယထငရင ကၽြနေတာတ႔Aတြက တရားမတေAာငေဆာငရြကေပးပါလ႔ပ ေျပာခငပါတယ။

Uးစး၀ငး(သဃၤနးကၽြနးႀကး) - ကၽြနေတာလညး လယ ၅ Eက သမးခလကရတယ၊ လကရေဇကမၻာကေဂါကကြငးလပ

ထားတEရယာထမာပါပါတယ၊ သမးသြားတာေလာေၾကးလညးမရဘး၊ နစနာေၾကးလညးမေပးဘး၊ ၁၉၉၇ ခႏစကသမး

သြားတာပါ၊ လယသမးခလကရေတာ ႀကရာကဘမးလပစားရတဘ၀ေရာကခတာ Aခထပါဘ။ Aရငဆးေျပာခငတာ

ကေတာ လယသမားေတြရ႕လယေတြ မကရညေတြန႔တညေဆာကထားတ ေဇကမၻာေဂါကကြငးက ဘယသမမရကပ

သပတေမာကၾကပါလ႔ Aငတာနကကေနေျပာခငပါတယ၊ Aထးသျဖင ျမနမာႏငငကလာတ ႏငငျခားသားေတြ

မဂၤလာဒUယာUေဂါကကြငးမာ မကစားဘသပတေမာကေပးပါလ႔ ေမတာရပခပါတယ၊ ကၽြနေတာတ႔ဘ၀ - Aစးရက

လညးဘာမျပနမၾကည Aစးရလလ ဘာလလ ကယကးရာစးပြားေရးသမားေရးသမားမားကလညး ႏပစကန႔လလးက

မလေတာပါဘး။ လယေျမေတြျပနေပးပါ၊ မေပးႏငရငလညး လကရတစEကေပါကေစးန႕ နစနာေၾကးေပးပါ။ စးပြားေရး

သမားေတြမာလညး ပါးစပေပါကပါသလ ကၽြနေတာတ႔လညး ပါးစပေပါကပါတယ၊ ဒါေပမ ကၽြနေတာတ႔ပါးစပေပါက

ေတြက စားရမေသာကရမျဖစေနတာက ႏငငေတာAစးရက သေစခငပါတယ။ လယယာေျမစစမးစစေဆးေရးေကာမ

Page 17: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၅)

ရငAေနနလညး ေရႊန႕သာ၊သဃၤနးကၽြနးႀကးဘကက လယယာေျမျပနာမားက Aျမနဆးလာေရာကေျဖရငးေပးပါ

လ႔ေတာငးဆခငပါတယ။

Uးသနး၀ငး - ၁၉၉၇ ခႏစ၊ လယေတြသမးခရတနးက မဘလယက ၁၁ Eက၊ ကၽြနေတာလယက ၃ Eက ပါသြား တယ၊

ေလာေၾကး၊ နစနာေၾကးတစျပားမမရတAျပင ဘာေၾကာငသမးရသလဆတာကလညး ေသေသခာခာမေျပာ ၾကဘး၊

မေျပာေတာမသဘး၊ Aစးရကသမးတယလ႔ဘသခတာ၊ ေနာကမ ေဇကမၻာကမၸဏက Aစးရကသမးတယဆ ၿပး

လလညလပသြားတာလ႔ သရတယ၊ ကယကးစးပြားAတြက လယယာေတြက လတာထကပသမးထားေတာ ဘာမ

မလပပ လယေဟာငးေလာငးေနရာေတြ ဘယသလာၾကညၾကညေတြ႕ႏငတယ၊ သ႔တ႔Aတြကကေတာ ေစးေကာငးရ

မAခနေစာငၿပး ေစးေကာငးေခၚေရာငးႏငေလာကေAာင ခမးသာေပမ၊ ကၽြနေတာတ႔ကေတာ လယသမးခရၿပးက

တညးက ငတျပတဆငးရ ႀကရာကဘမးလပၿပး ဘ၀ေတြပကေနတာ Aခထပါပ၊ လး၀က ေကနပႏငစရာမရပါဘး၊

စစAစးရရ႕ ဆးရြားလတလပရပေတြဟာ လယသမားေတြAခရဆးလ႔ထငပါတယ၊ လယယာေျမစစမးစစေဆးေရး

ေကာမတရတယဆၿပး သရတယ၊ ေနာကထပလယေတြသမးဖ႔ဖြ႕စညးလကတာလားဆၿပးေတာေတာင စးရမေနပါ

တယ၊ ကၽြနေတာတ႔Aေပၚစာနာရင AဒေကာမတဆတာႀကးAေနန႔ သဃၤနးကၽြနးႀကးဘကက လာေရာကစစေဆး

ေမးျမနးေစခငပါတယ၊ ကၽြနေတာတ႔လယယာေျမကျပနေပးရငေပး မေပးႏငရင နစနာေၾကးေပးပါလ႔ ေျပာခငပါတယ။

Page 18: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၆)

ေဒၚလသနး - ၉၇ ခ ႏစမာAသမးခရတယ ။ ၁၈ Eက Aသမးခရတယ ။ ဂရဏာေႀကးက ၁၃ Eကဘရပါတယ ။ ၅

Eကကေတာ မရဘး ။ ဂးေၿပာမးေၿပာရၿပးမေပးတာ ။ သတ႔ေၿပာငးခငးေတာ ေၿပာငးရတာေပါ ။ မႈနတခး ။ ကနစြနး

ရြကခးၿပး ေရာငးခစားရတာေပါ ကေလးေတြလညး ေလးတနး ငါးတနးန႕ ေရ႕ဆကမထားႏငခပါဘး ။ Aခလကရ

သားတစေယာကကေတာ လကလပလကစားေပါ ။ ကနတ ၃ ေယာကက သ႕Aးသ႕Aမန႕ ။ Aဘြားကေတာ

ခစားခြငေလးကလခငတဆႏၵေလးရတာေပါ ။

Page 19: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ဆင

Uးစ၀ငးၿမင

ေဇကမာၻရ

သမးဆည

စမတ - ဗ

၁၀၀၀၀ က

ေၿမာကပင

ေပးရငေက

၄၀ x ေပ

ေနာက တ

ေၿပာတယ

Aခထ တ

ေလာေႀက

ေပးထားတ

တထး ေန

ေတြက စ

ႏစေသာင

တငစာေတ

ငဖနေကးရြ

င - ကေနာလ

ရးက ေခၚၿပး

ညးလကၿပ တ

ဗလခပတငU

ကပ ေပးမယ

ငးခရင လယသ

ကာငးပါမယလ

၆၀ ေၿမကြက

တစရကၿခားေတ

ယ ။ လယသမာ

တစေပမ ၿပနမရ

ႀကးေငြလညး Eက

တေၿမတစကြက

နရတယ ။ ခU

စမးလမးစ ေၿပ

ငးခြေပးရတယ

တြတငတမးခပါ

ရြာႏင သဃၤ

လယက ဆငဖ

AစညးAေ၀

Aဒမာ ဗလ

Uး - AးAမည

ယလ႕ေၿပာပါတ

သမားကယစာ

လ႕ေၿပာေတာ -

၁၅၇ ကြကေပ

တာ ဗလႀကးစ

ားေတြက ေပ ၄

ရေသးပါဘး ။

ကAၿပညမရဘ

ကက မရေသ

Uေပါငေလး က

ၿပေရးAတြက

ယ ။ ၂၀၁၂ ခ

ပါတယ ။ ယေ

ဃနးကၽြနးႀက

ေတာငသ

ရြာမာ ၁၄ Eက

းလပတယ ။

မးဗလခပေတ

ညြနခပUးAေ

ယ ။ ဗလခပ

ားလယ Uးထြန

- UးတငUးက

ပးဖ႔ေၿပာပါတယ

စမတက လယ

၄၀ x ေပ ၆၀

ဘး ။ ကေနာမ

းပါဘး ။ ေၿမ

ကနစြနးေလးစ

ၿပနခေပးေတ

ခႏစ ၃ လပ

န႔AခနAထဘ

Aပငး(၃

ႀကးေကးရြာမ

သမား၏ ထြ

ကရတယ ။ ၁

ကြငးAမတ

တြAကနပါတ

ေကာ - ေဇက

ပႀကးတငUးက

နးUးက တငၿပ

UးAေကာက

ယ ။

ယသမားေတြေ

ဘေပးပါလ႕ေ

မာ ၁၄ Eက ရ

ၿမကြက တစက

စကစားေနတာ

တာ ၂၀၁၁ ခ

ပငး မာ ႏငထ

ဘာမမရရေသ

၃)

မားမ ေလာ

ထြကဆခက

၉၉၇ ခႏစ ၃

၄၈၈ ဘရာ

တယ ။ Uးခငည

ကမာၻUးခငေရႊ

က လယသမာ

ၿပတယ - လယ

က ၇ ရကAတြ

ေခၚၿပး ေပ ၂

ေၿပာေတာ Aထ

ရတာက ေၿမ ၂

ကြကမမရဘ

ာ ၂၀၀၅ ခ ႏစ

ႏစAထ ေဇ

ထတတယ ။

သးပါဘး ။ AးA

ာေႀကးႏငေၿ

က

လပငးမာ ေ

ားငတတကြငး

ညြန႔ - ဗလခ

တ႕ပါတယ ။

ားေတြဘာေၿပာ

ယသမား ၁၅၇

တြင စစေဆးၿပ

၂၀ x ေပ ၆၀

ထကတငၿပUး

၂ Eက Aတြက

ႏငထတေတာ

စAထပါဘ ။

ဇကမာၻက တ

ေနရာထငခင

Aမရးခပက

ၿမကြကမရရ

ေရႊေပါကက ရ

က လယေတ

ပခငေမာငသ

။ Uးခငေရႊက

ာခငေသးးသလ

၇ Uးက ေနရာ

း ၁၅၇ Uးက

၀ ေၿမကြကေ

းမယလ႕ေၿပာၿပ

က ႏစေသာင

ာ ေခာငးေစာ

၂၀၀၅ ခ ႏစ

စEက မးႏစေ

ငးမရေသးေတာ

သြားၿပးေမးၿမန

(၁၇

ရသည

ရ၀တ Aဖြ႕ က

တြ Aကနလ

သနး - ဗလႀက

ဂရဏာေႀက

လေမးေတာ

ာထငခငးေလ

ေၿမကြက ေပ

တြယႀကပါလ

ၿပးၿပနသြားတာ

း ဘရတယ

ာငးမာ Aခထ

စမာ လယယာ

ေသာငး - ေႏြ

တာ Uးခငေရႊက

နးစစမးေတာ

)

က

လး

ႀကး

ႀကး

-

လး

လ႕

ႏြ

က

Page 20: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၈)

လကေထာကညႊန က AေထာကAထားေတြၿပနရာေပးၿပး ေၿမကြက ၁၅၇ ကြက သမငးေႀကာငးကေတြ႕လ႕ Aထက

ကတငၿပထားတယလ႔ေၿပာပါတယ ။

လယသမား ၁၅၇ Uးရယ ေငြတစၿပားမမရရေသးတ လယသမားေတြရယသဃၤနးကၽြနးႀကးဘကက လယမရရေသး

တလယ သမားေတြ စၿပး ေၿမလြတ Eက ၇၀ ေလာကက ၿခစညးရးခတထားပါတယ ။ Aျငငးပြားဆလယယာေျမ

ႏစUးႏစဘက မလပကငရ လယသမားမား ဆငးပဒက ထထားပါတယ ။ ေနတငးလ Aကြကမာ လေစာငထား ပါ

တယ။

Uးၿမငသနး - ဆငဖကြငးမာ ၇ Eကရတယ ။ ၁၉၉၇ ခ ႏစမာ ေဇကမာၻက သမးလကတယ ။ ေဇကမာၻရးက ကေနာ

တ႔လယသမားေတြက စာန႕ ဖတေခၚၿပး - ခငဗားတ႔လယကသမးလကၿပ လ႕ ေၿပာတယ ။ Aဒမာ တကတသေတြက

လယသမားေတြ ၁၅၇ Uး ၊ Uးခငညြန႔ ၊ UးတငUး ၊ Uးစမတ ၊ ဗလခပခငေမာငသနး ၊ AးAမညြနခပUးAေကာ ၊

ေဇကမာၻခငေရႊ တ႔က Aလေငြ တစေသာငးကပေပးမယေၿပာၿပး ကေနာက ၇ Eကရတာ ၅၀၀၀၀ ဘရတယ ။

UးတငUးက လယသမားေတြဘာတငၿပUးမလဆေတာ ကေနာတ႔လယသမားေတြက ေပေလးဆယေၿခာကဆယ တစ

ကြကစေပးဖ႕ေတာငးေတာ ခငဗားတ႔ ႏစဆယ ေၿခာကဆယယပါဆေတာ လယသမားေတြက ကေနာတ႕ေမြးထားတ

ကၽြေတြႏြားေတြေနစရာမရလ႔ ေလးဆယေၿခာကဆယမေလာကပါမယဆေတာ - ေပးပါမယလ႕ကတေပးခပါတယ ။

Page 21: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၁၉)

ဒါေပမ ၁၅ ႏစေကာၿပ Aခထမရေသးပါဘး ။ Aဒါေႀကာင လကရလယေတြမာ လယသမားေတြက ၿခတငေတြစကၿပး

ေနရာယထားရပါတယ ။ ကေနာတ႔ကလညးAကြကမရသေရြ႕ကြငးထကထြကမေပးပါဘး ။

Uးၿမငသ - ကေနာလယက ဆငဖရြာထမာ စစေပါငး ၂၅ Eကရတယ ။ ေၿပစာAကနထြကတယ ။ တရားမေၿမ

ေတြခညးဘ ။ စပါးAထြကက တစEကက တငး ၄၀ - တငး ၅၀ ထြကတယ ။ ေႏြစပါးလညးစကတယ -

ေႏြစပါးကေတာ ၈၀ - ၉၀ - ၁၀၀ ထြကတယ ။ ၁၉၉၃ ေလာကမာ သမးထားတယလ႕ ေကာလဟလ စႀကားေနၿပ ။

၁၉၉၇ လညးကေရာ စာလညးမရဘး လလညးလာမေခၚဘး တစရြာလးက ေရႊေပါကကကြပကမႈရးကေခၚတယဆလ႔

ကေနာတ႔Aကနသြားႀကတယ ။ ကေနာလညးပါတယ ။ ဘယသေတြလညးေတာမသဘး Aဒက လႀကးေတြက ေၿပာ

တယ ။ မတမသေလာကၿခေၿပာရရင - တစEကက ေငြတစေသာငးကပေပးမယ ။ ခငဗားတ႔က ေပ ႏစဆယ ေပ

ေၿခာကဆယ ေၿမတစကြကေပးမယလ႔ေၿပာတာကသတယ ။ လယသမားေတြက ေပေလးဆယေၿခာကဆယ ေပးမရပါ

မယလ႕ေၿပာေတာ ေလာေလာဆယ ေပ ႏစဆယ ေၿခာကဆယပေပးစရာရပါတယ ၿပနစUးစားUးမယေၿပာၿပး Aခထ

ဘာ ေၿမကြကမ ၿပနမရဘး ။

ကေနာတ႔Aမားႀကးမလပါဘးေပေလးဆယေၿခာကဆယတစကြကရရငေကနပပါတယ ။ ေပေလးဆယ ေၿခာကဆယ

ေၿမ ကြကေလးေတာငၿပနမရလ႔ Aခလ ေၿပာဆ လပကငေနရတာပါ ။ ကေနာတ႔လယေၿမေတြမာ သတ႔လညး

ဘာမမလပဘန႕ Aလြတႀကးေတြ ၁၅ ႏစေလာကရေနေသးလ႔ ေၿပာေနတာပါ ။

Uးၿမငေရႊ - ကေနာလယက ၁၇ Eက ဆငဖပငထမာ ။ Aကနေၿပစာေပါကတယ ။ ၁၉၉၇ ခ ႏစမာ လယသမားေတြက

AစညးAေ၀းတကဖ႔ ေဇကမာၻကလေတြလာေခၚတာ ။ ေၿမေတြကသမးလကၿပလ႔ေၿပာတယ ။ ဂရဏာေႀကး တစEက

တစေသာငးေပးလ႔ ကေနာ Eကၿပညရပါတယ ။ AစညးAေ၀းက ေဇကမာၻကမၼဏ၀ငးထမာလပတာ ။ ကမၼဏက

Uးခငေရႊ တကတယ ။ ဗလခပႀကးတငUးလညးပါတယ ။ ဗလခပႀကးတငUးက လယသမားေတြနစနာပါတယ

ေပေလးဆယ ေပ ေၿခာက ဆယ တစကြကစက ၇ ရကAတြငးေပးပါလ႔ မာခေပမ ဒေန႔Aထ တစကြကမမရပါဘး ။

ကေနာ ၄ ႏစသးစားၿပနလပရတယ ။ ကယလယကယလပဖ႔ သတ႔ ( ေဇကမာၻ ) က မး တစသးကေလးေထာင

ကပေပးၿပး လပစားရေသးေတာ ၄ ႏစေလာကႀကာေတာေမာငးထတတာဘ ။ ကေနာကEညစာရငး လညးမေပး

ေတာ ဆငဖၿပနၿပးေနရတယ ။

Uးထြနး၀ငး - ဆငဖပငထမာ လယEကႏစဆယရတယ ။ လယလပလာတာ မနးမရကာစကတညးက လယလပလာ

တာ ။ Aသက ၂၀ ေကာကတညးကလပလာတာ ။ Aခ Aသက ၆၃ ႏစရၿပ ။ သားသမးေတာ တစေယာကဘရ

Page 22: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

တယ ။

ကေနာတ႔

ဂရဏာေႀက

မယဘ လ

ယလကရ

ဒါေပမ သ

ေလးေထာ

ကေနာလ

တယ ။

Uးစေရႊ -

မယဆၿပး

Eကခြ A

တပါဖကၿပ

Aေဆာက

ေတြ လာခ

Uးတငေမာ

Aဒကတည

ေတြလညး

ပနးရလႀက

Aထညခ

ကေနာလ

ကေနာတ႔

ဆးၿဖတထ

လႀကးေတြက

တ႔လညးမ၀ငရပ

ႀကးေပးေတာတ

လယက ဆကလ

ရေတာတယ ။

သတ႔က ဘာလ

ာင ကပ ၊ ေႏြ

လယေၿမက ဘ

ဆငဖ ရြာမာ

Aခထမရဘ

တြက တစသ

ၿပးေၿပာငးသြား

ကAUးေဆာက

ခတတာဘရတ

ာငေရႊ - ဆငဖ

ညးကမလပရ

း ၿပနမလပဘ

ႀကမးေပါ Aတ

ပမာ လပေနတ

လယေတြက သ

တ႔ေနဖ႔ ေၿမကြ

ထားတယ ။

က AစညးAေ

ပါဘး Aၿပငက

တခါသတယ ။

လပေနခတာ

လပငနးမမလ

ႏြက ေလးေထ

ဘယသမဘာမလ

လယ ၁၆ E

ဘး ။ ေၿပာငးေ

သနးခြေတာငမရ

းရတယ ။

ကတာလး၀မရဘ

တယ ။ Aထမာ

ဖရြာမာ ကေန

ရေတာဘး ။

ဘး ။ ကေနာ

တသယ မဆလ

တာ သးႏစေလ

သတ႕ ဆယႏစ

ကၿပနမရရင

ေ၀းရတယဆၿပ

ကဘထငေနရ

။ AဒAခနမာ

။ ေလးႏစေလ

လပႏငၿပနဘး

ထာငကပေပးၿပ

လာမလပဘး

Eကေကာရတ

ေရႊ႕စရတကေလ

ရဘး ။ ကန

စတနာလ႔ သ

ဘး ကေနာတ

မာ ေဟာငးေလ

နာလယ ၁၀ E

ေၿမကြကကလ

ာလညး Aလ

လာသယလပရ

လာကရၿပ ။ A

စေကာၿပဘာမ

Aေသဘခမ

ၿပးေတာ ေဇက

ရတာ ။ လယသ

ာ ဂရဏာေႀက

လာကႀကာတယ

။ Aဒါန႔ က

ၿပး ၿပနလပရတ

။ ကေနာတ

တယ ။ ၁၉၉၇

လး ဂရဏာေ

တာေတာေထြ

သးစားေပးတာ

တ႔လယသမားေ

လာငးႀကး ။

Eကရတယ ။

လညး သတ႕

လပမရေတာ ပ

ရတာေပါ ။

AးပငAမပငမ

မလာမလပဘ

မယ Aခၿခစ

ကမာၻရးကေခၚ

သမးတယဆတ

ႀကးမယဘး ဆရ

ယ ။ ေနာကသ

ကေနာတ႔က

တယ ။ ၂၀၀၅

တ႔ လယသမား

ခ ႏစကတည

ေႀကးဆၿပး တ

ထြေထြထးထးေ

ာလညးၿပနမလ

ေတြေၿမၿပနေတ

၁၉၉၇ မာ သ

႕ေပးမယေၿပာ

ပနးရလကလပ

သားသမး ၆

မရပါဘး ။ က

ဘး ။ ကေနာတ

ညးရးတငထထ

ၚလကတာဘ

တာေတာ သ

ရင လယက ဆ

သတ႔ ေမာငးထ

သးစားခေပးၿ

၅ ေလာကAထ

းေတြက Aတ

ညးကသမးသြ

တစEက တစေ

ၿပာစရာမရပါဘ

လပေတာဘး

တာငးၿပဆေတ

သတ႔ ( ေဇကမ

ၿပးAခထ မ

ပတယ ။ A

ေယာကရတ

ေနာေဒြးေတာ

တ႔က တငေတြ

ထားတကေနာ

။ AစညးA

လကတယ ။

ဆကလပဆလ

ထတေတာမ ဂ

ၿပးၿပနလပရတ

ထလပခရေသ

တတငေတြစက

သြားၿပး Aမကြက

ေသာငးဆၿပး

ဘး ။ သတ႔

။ ကေနာေ

တာမ သတ႔ေတြ

မာၻ ) က သမ

ေပးဘး ။ သ

Aစကေတာမလ

တယ ။ သမး

ာ ၿခထမာ တထ

တြထၿပး ေစာင

ာတ႔ေၿမက မ

(၂၀

Aေ၀းရး ထက

ေနာက တခါ

လ႔ဂရဏာေႀက

ဂရဏာေႀကးက

တယ ။ မးက

သးတယ ။ Aခ

ကၿပး မတထာ

ကေတြၿပနေပ

စစေပါငး ၁၆

ႏငထတေတာ

ေၿမမာ သတ

တြAတတတင

မးတယေၿပာၿပ

သးစားေတြဘာ

လပတတဘး

ႏစေယာကက

ထးေနရတယ

ငေနႀကတယ

မခြါေတာဘးလ

)

က

ခါ

ႀကး

က

က

ား

ပး

တ႔

ငး

ၿပး

က

လ႔

Page 23: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

Uးတငၿမ -

ကေနာလ

တာေတြ႕တ

ေဒၚတငေရႊ

တာ ။ ကမ

ေဒၚႏ - လ

လပရေတ

လပစားရတ

ပါသြားတယ

လညးသမ

ေႀကာကေ

ေဒၚကလာ

ဂရဏာေႀက

ေၿပာမေနန

ဆငခနးမရ

ေပါ ။ A

ရြာေၿမေဟ

သမးထားတ

ပါသြားတာ

- ဆငဖရြာမာ

လညးလယသြာ

တယ ။

ရႊ - ေယာကာ

မက ၁၈ ႏစသ

လယသမးသြာ

တာဘး ။ ကမ

တာေေပါ ။ လ

ယ ေၿပာငးစရာ

မးခရ - ရြာေၿမ

ေနရတယ ။

ားမ - ဆငဖ

ႀကး တစEက

န႔ ေစးက တ

ရပါဘး ေတာ

မယာကြကေပ

ဟာငးမာ ဒလ

တယေၿပာတာ

ာေတာင တစက

လယ ၃ Eက

းမလပေတာဘ

ား နာမညန႕ ဆ

သမးထက Aေ

ားတာ ၉၇ ခ ႏ

မေယာကားက

လယမ၇ေတာ

ာေၿမမရေတာ

ၿမလညးပါသြား

ဖထမာ ၆ Eက

ကက တစေသ

တစခါမမေရာငး

သးေတာရြက

ပးမယ ေပးမယ

လဘ တထးေန

ာပါဘ ။ ကမတ

ကြကၿပနမရဘ

ကရတယ ။ သ

ဘး ။ ဘယသ

ဆငဖထမာ ၁

ေဖလယထမာ

ႏစကတညးက

ကလညးမကေစ

ေစးေရာငးစာ

ဘး ။ ေရႊေပါက

းေတာ Aရမး

က ရတယ ။

သာငးရတယ

တတဘး ။ ဟ

ကေစးသညေတြ

ယလ႔ Aသသ

နရတယ ဘ

တ႕ လယတစ

ဘး ။

သမးတာက က

သသမးမနးေတ

၁၈ Eကရတယ

လပလာတာ

ကသမးသြားတ

စမေကာငးဘ

ားရတာေပါ ။ ဆ

ကကထမာ ေၿမ

ဒကၡေရာကတ

ေၿပစာေပါကတ

။ လယမရေတ

ဟAရြကAသ

တြေရာငးတ လ

သာႀကားတာ

ဘယသမေတာ

စEကက Aမ

ကေနာမသဘ

တာမသဘး ။

ယ ။ သမးတယ

။ သမးသြားၿပး

တာ ၁၄ Eကပါ

ဘး ။ လယလ

ဆငဖထမာလ

ၿမငားၿပး တစလ

တယ ။ ေၿမငား

တယ ။ ၉၇

တာေစးေရာင

သးေလးေတြခး

လမးေဘးေလးမ

Aခထမၿမငရ

ဘာမလာမေ

မကြကေတြAမ

း ။ သမးတယ

ကေနာလယ

ယဆေတာ A

းကတညးက ဘ

သြားတယ ။

လပေနတးက စ

လညး ရြာေၿမေတ

လ တစေသာင

းၿပးေနရတယ

ႏစမာ ေဇက

ငးစားရတယ

းၿပး ” ဌ “ ေ

မာ ဘနးကေလ

ရဘး ။ ေနစရ

ေၿပာဘး ။

မားႀကးရကလ

ယလ႕သမားေတ

ယထမာ စကရ

Aေဖမေသခငထ

ဘာမမလပရေ

သမးၿပးကတည

စာရငးငားေလ

တြသမးေတာ

ငး ေပးၿပးေနရ

ဘယေန႔ေမာ

ကမာၻသမးတယ

။ ဒကၡေရာက

စးက သြားေရ

လးခငးၿပး ေရ

ရာ ေၿမလညးမ

Aဒါကလညး

လ႕ရတယ ။ က

(၂၁

တြေၿပာေတာမ

ရေဆာကထာ

ထကသမးသြာ

ေတာဘး ။

ညးက ဘာမမ

လးဘာ ေလးန

Aမယာကြက

ရတယ ။ လယ

ာငးထတ မလ

ယေၿပာတာဘ

ကတာကေတာ

ရာငးရတယ

ရာငးစား ရတာ

မရေတာဘး

း ေဇကမာၻက

ကမက ၆ Eက

)

ား

ား

န႕

က

က

က

Page 24: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

Uးစေငြ -

ထကလပ

မမေတြ႕လ

သးေသာင

လညးေတ

UးေAာငမ

တစကြက

ေနရတယ

လယသမာ

ေဒၚေဌး၀င

သမးသြားေ

ေယာကာ

ငားလက

မရေတာ မ

ဘး သတ႔လ

ေဒၚသနးသ

ကပေပးတ

Aမေလးေ

ကေနာAေဖ

လာတာ ။ ၁

လကရဘး ။

ငးမၿပညဘး သ

တာမသဘး ။ ရ

မးတင - ကေ

စၿပနရမယဆ

ယ ။ Aသမး

ားေတြ တစခန

ငး - Aေဖနာ

ေတာ Aလပမ

းက လညး စ

။ ကေလးေတြ

မဘ ေနAမမ

လညးဘာမလ

သနးေAး -

တယ ။ Aမ

ေဆာကၿပးေန

ဆငဖမာ လ

၁၉၉၇ ေရာက

သမားေၿပာတ

သးEကေကာ

ရာသပငစကတ

ေနာAေဖ လ

ဆၿပးၿပနမရဘး

ခရတ လယ

နးထလာမ ၿခေ

ာမယန႕ ၉ Eက

မရေတာဘး ။

စပါးသယဆ

တြက လမမယ

မာ သြားေနရတ

လာမလပဘး ။

ဆငဖထမာ လ

မလညးမရေတ

ရတယ ။ ရာသ

လယ ၃ Eကခြ

ကေတာ ကေ

တာဘႀကားလက

တာက ။ က

တယ ။ ႏြားေလ

လယကေလး ၁

။ Aေမလည

ယက Aေဆာ

ေတြ ထ ခတတ

ကေကာ ေယ

။ ကေလးသးေ

၀ငသယရတ

ယေလးေတြ န႔

တယ ။ ကမတ

Aမယာကြက

လယ ၃ Eက

တာဘး - ေၿမ

သပငေလးစက

ရတယ ။ Aေ

ေနာတ႔က လာ

ကတယ ။ လ

ကေနာလယေၿ

လးတစေကာငဘ

၁၀ Eကရတာ

ညးAသကႀက

ာကAUးမေဆ

တာ ။

ယာကားနာမည

ေယာကန႕ ခက

ယ ။ စပါးရတ

ကမတ႔လငမ

တ႔လယေတြက

ကေပးမယဆၿပ

က ရတယ ေဖ

ၿမယာကြကေပ

ကၿပး စားရတယ

ေဖလယက က

ာေၿပာေနတက

လယေတြသမ

ၿမေနရာမာ စ

ဘရေတာတယ

ေဇကမာၻက

ႀကးၿပ ။ ကေန

ဆာကဘျခေတြ

ညက ၄ Eကေ

ကခေတာ လမ

တဆ၀ငရတရ

မယားက ႀကရ

က ဆယငါးႏစ

ၿပးခထလညးမ

ဖကမာၻက သမ

ပးမယဆၿပး A

ယ ။ ကယၿခက

ကေနာလပလ

က Aမမာမရ

မးၿပတ ။ ဘ

စကရေတြေပၚေ

ယ ။

၉၇ ခ ႏစမာ

နာတ႔လညး A

တခတထားတာဘ

ေကာ က ေဇ

မးေဘးမာဘ ေ

ရတယ ။ က

ရာ လပရေတ

စေလာက သမ

မရဘး ။

မးတယေၿပာၿပ

Aခထမရေသ

ကထြကတာေလ

လာတာ ကေနာ

ရဘး ။ Aဒါန

ဘာမလပလ႔မရ

ေနတယ ။

ာ သမးသြားတ

Aၿခားမာဘလ

ဘေတြ႕တယ

ဇကမာၻက သမ

ေစးေရာငးရတ

မကလညး ေ

တာတာပါဘ ။

မးၿပးကမတ႕

ၿပး တစEကက

သးဘး ဆငဖေ

လးကယ ေရာင

(၂၂

ာ ၁၈ ႏစသာ

န႕ ဘယသန

ရ ေတာဘး

ဘာစကရေတြ

တာ ။ ေၿမကြက

လယရာၿပနလပ

။ ဒါေတာင

မးသြားတယ

တယ ။

ေကာကစကA

Aမေၿမလည

လညးမစကရ

က တစေသာင

ေခာငးေဘးမာ

ငးစား

)

ား

န႕

တြ

က

A

ညး

ငး

Page 25: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ရတာေပါ

တယ ။

AဒAခန

တကေနတ

သားေလးက

Aေဒၚေရေ

ေဒၚ၀ငးမာ

EကAတြက

ေၿမေတြက

လကၿပ ။

ပါဘ ။ လ

ဒကၡမေပးခ

Uးခစေသာ

ဘး ။ တစ

။ ေလာေလာ

နမာ စားစရာပါ

တး ႏ႔ညာေက

ကAေဒၚၿခက

ေလာငးေပါ ။

ာ - ၁၉၉၇ ခ

က ၇၀၀၀၀ ရ

က ဘယသမဘ

AေဆာကA

လယမရ လကမ

ခငပါဘး ကယ

ာငး - ကေနာ

စEကက တစေ

ာဆယကေတ

ပါ မရေတာလ႔

ကာငဆ ႏစတန

က၀ငးကတယ

ခ ႏစတးက

ရတယ ။ Aမ

ဘာမမလပဘး

AUးလညးတစ

မၿဖစေနၿပ ႀက

ယဟာေတြကၿပ

ာလယEက ၂၉

ေသာငးစေပးတ

တာ ကမလယက

လ႔ Aငယေလး

နးန႔ထတလက

။ သပနးရဆ

သမးသြားတာ

မယာကြက တ

း Uးေရႊမနး၀ယ

စကြကမ မေဆ

ႀကရာကဖမးလ

ၿပနေပးတာ ေငြ

၉ Eကရတယ

တယ ။ ကေနာ

က သမးထား

း ႏစေယာကက

ကတယ ။ က

ငးတာကေနၿပ

ာ ၇ Eက ပါ

တစကြကစရမယ

ယတယဆၿပးၿ

ဆာကပါဘး ။ ၿ

ပစားေနရတာ

ငြၿပနေလာတာ

ယ ။ ၁၉၉၆ ခ

ာတ႔ကေမးေတ

းေပမ ဘာမမလ

က ေကာငးမ

ကမAသက ၅

ၿပနလာရင ေရ

ါသြားတယ ။

ယဆေပမAခ

ၿခစညးရးကာထ

ၿခစညးရးခတ

ာ ကမတ႔ နစန

တာ တစခခလပ

ႏစမာသမးတ

တာ ေၿပာငးေရႊ

လပေသးဘး

မထားရဘး ။

၅၂ ႏစရၿပ ။

ရ၀ငးေလာငးေ

နစနာေႀကး

ခထ တစခါမမ

ထားတယ ။

ၿပး Aထမာ ေ

နာမႈေတြမတရ

ပေပးေစခငပါတ

တယ - ၁၉၉၇

ရႊ႕စရတ ဂရဏ

လယေၿမAတ

Aငယမေလ

ခထေစးေရာ

ေပးတယ ။ သ

တစေသာငး

မရဘး ။ သမ

Uးေရႊမနးက

ေဟာငးေလာင

ရားလပခရေတ

တယ ။

ခ ႏစမာလး၀

ဏာေႀကးလ႕ေၿပ

(၂၃

တငးဘရ ေသ

းက တစတန

ာငးေနတးဘ

သမAားတAခါ

စေပးေတာ ၇

မးသြားတ ကမ

ၿပနေရာငးစာ

ငးႀကး Aတင

တြက ၿပနေတာ

၀မလပရေတာ

ၿပာတယ ။

)

သး

နး

ခါ

ား

ငး

Page 26: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၂၄)

ကၽြေတြႏြားေတြ ထားဖ႕ ေပ ေလးဆယ ေပ ေၿခာကဆယ ၿပနေပးဖ႔ေၿပာေတာ - ဗလႀကးစမတက ေပးပါမယေၿပာၿပး

Aခထကထမရဘး ။ ေရႊေပါကကကြပကေရးရးမာ ႏစခါ - ေဇကမာၻ ရးမာ တစခါ တကခရတယ ။ ေနာကက

ေတာလညး ႏြားAပႀကးန႕ေၿပးရတာပါဘ ။ ဆငဖ ေၿမာကဖကကမးကြငးကေၿပးရတယ ။ ႏြားက ၁၅ ေကာငရတယ ။

ဘယလမ ထားစရာမရေတာလ႔ တစေကာငၿပးတစေကာငေရာငးစားရတယ ။

UးတငေAာင - ကေနာလယEက(၁၇.၃၇)Eကရပါတယ။ A ဒါကသမးယသြားပါတယ။ ေၿပာငးေရႊ႕ စားရတ တစEက

က (၁၀၀၀၀)တစေသာငးႏႈနးေပးေလာခပါတယ။ ၿပးေတာလယထကေမာငးထတခပါတယ။ A ဒါေၾကာငထကတနတ

ခစားခြငက ကေနာတ႔ရရခငပါတယ။

ေဒၚစနး၀ငး - ကမ ၆ Eကရတယ ။ ၁၉၉၇ မာ သမးသြားတယ - တစေသာငးႏႈနးဂရဏာေႀကးေပးေတာ ရတယ ။

Aမယာကြကေပးမယလ႔ကတေပးထားေပမ ခထမရေသးဘး ။ ကမတ႔က တစႀကမ ႏစႀကမ သးႀကမ ေလးႀကမ

ႏငတယ ။

၁၅ Aမေလာကကမထြကေတာ ေဇကမာၻ Uးခငေရႊက AစညးAေ၀းရတယလ႕ေၿပာၿပး ေရႊေပါကက ကြပကေရးရးက

ေခၚသြားတယ - ၿပနမလႊတဘး တစညလးဖမးထားတယ ေနာကေန႔ ၁၀ နာရမၿပနလႊတတယ ။ ကမ

ညမလညးပါသြားတယ ကေလးေလးက ၂ ႏစသားေလး မေAာငေမ၀ငး န႕Aတ လဆယေယာက ေကာေတာင

Page 27: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ဖမးထားတ

ေရာငးရတ

ေႀကာေပးတ

သေၿပပနး

ဆးသြားတ

ကနခတဟ

ႏစမာဆးသ

UးေAာငေ

ေၿပာ ထား

ေဒၚခငလ

မသဘး ေ

ေနရတာ ။

ေဒၚႀကညၿမ

UးသကUး

ေဇကမာၻထ

တယ ။ ကမ

တာတစေန႔မ

တာကသမးက

းေတြကေဖာက

တယ ။ ကမတ

ဟာေလးက သ

သြားတယ ။ က

ေကာစး - က

းတာမရေသးဘ

- လယက

ေပးပါတယ တ

ၿမင - ကမAက

း - လယ ၆

ထမာေနတးဘ

မတ႔ ၁၁ ရပက

၅၀၀ ဘၿမ

ကေရာငးရတယ

ကသညယၿပးေ

တ႔ Aဖလညး

သေၿပၿခေလးလ

ကမဒါေတြကေ

ေနာက ၅ Eက

ဘး ။

ကသမးသြားေတ

တစEကက တစ

ကႀကးက ၆ E

Eက လပတယ

ကြကက ေရာ

ၿမတတယ ။

ယ ။ ကမသာ

ေရာငးတယ

AႀကးAမ န

လပစားမယလ

ေၿပာရငငခငလ

ကရတယ ။ န

တာ ကေလးေ

စေသာငး - A

Eက ။ Aေဖက

ယ ။ ၉၇ ခ

ာကေတာ က

။ ကမသမး

ားေလး ေမာင

။ Aငယေ

န႕ ဟဟာလပ

လ႕ သြားရငးလ

လ႕ မေၿပာတာ

နစနာေႀကးငါးေ

ေတြန႕ ဒကၡေ

Aမယာကြကလ

က ၄ Eက ။ က

ႏစကသမးသြ

ကမ ကေလးေ

းေလးက ေလ

ငလမငးက ၅

ေလးက ေသ

ပဒဟာလပန႕

လာရငးကနးမာ

ပါ (ငလက) ။

ေသာငးေပးထ

ေရာကတာေပါ

လညး ေပးမယ

မ က ၄ Eက

သြားတယ ။ A

ေၿခာကလသား

လးတနး႕ေက

တနးန႕ကာင

သြးလြနတတေ

ဆးသြားတယ

ာေရးခ႕တ ေ

ထားတယ ။ A

ပါ ေလာေႀက

ယေၿပာၿပး မရဘ

Aားလးေပါင

Aလေငြဆၿပး

းလးန႔ မန႔လ

ာငးထြကရတ

ငးထြကၿပး သ

ေကြးၿဖစေတာ

ယ ။ ညမေလးက

ေဆးလညးမက

Aမယာကြကၿပန

ႀကးလားနစနာေ

ဘး ။ ကေလးေ

ငး ၁၂ Eက ။

၆၀၀၀၀ ရတ

(၂၅

ကေကာေႀကာ

တယ ကမက

သမားၿခထ က

မကႏငလ

က ရြာေလးမာ

ကႏငေတာ ၃၆

နေပး မယလ

ေႀကးလားေတာ

ေတြန႕ လပစာ

တယ ။ Aခထ

)

က

က

လ႕

လ႕

ား

Page 28: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၂၆)

ေဒၚၿမငၿမငစနး - Aေဖန႕ ေမာငရ႕ Aမညေပါက လယေတြ - Aသမးခရတယ ။ Aေဖကေတာ လယသမးခရထက

စတထခကၿပး လေတာတာဘ ။ Aမမာဘေခၚထားတယ ။ ေမာငေလးကလညး သ႕လယ ၆ Eက Aသမးခရေတာ

ဟေၿမႀကးတး ဒမာေဘာကလပ ပနးရလပန႕ စတေလၿပး Aရကသမားႀကးလးလးၿဖစ သပမႀကာဘး ဆးသြားၿပ ။

Aေဖကေတာ လယေလာေႀကးေလးရမယထငလ႕ ေပာေနတယ ။ သ႕ေၿမးေတြက သ႕ပကဆန႕ လမယလ႕တဖြဖြ

လပေနတယ ။

ေဒၚႀကညႀကညခင - ၁၁ Eက ေကာေကာရတယ ဂရဏာေႀကးေပးတAခါကေတာ ၇ Eကဘရတယ ။ ကမတ႔က

လယတစမးဘလပတတတယ ။ လယလညးမရေတာ Aမးသားက စတေလေနတယ ။ ကေလးက ႏစေယာကရ

ေတာ ကမကဘေစးေရာငးေကၽြးရတာ ။ AရငးAႏးကလညးမရေတာ ကမမာ ေစးေရာငးတယဆလ႔ ဆငႀကး ကႏၷား

ႀကးန႕ေရာငးတာမဟတပါဘး ။ ေကာကညငးထပေရာငးတယ ။ စပါးတြေလးေတြက စာကေလးစာလပေရာငးတယ ။

ႏြားႏ႔ေရာငးတယ ။ “ဌ” ေကာငးလမးေဘးေလးမာ သြားသြားေရာငးရတယ ။ ကယေတြကတစခါမ ေစးမေရာငး

ဘေတာ စရာငးတးက Aားငယလကတာ ။ Aခတာ ကေလးေတြက ဒလဘ လပကငေကၽြးေမြးရတာေပါ ။

ေဒၚတငႀကင - ႀကးႀကးတ႔လယပြသမးကတညးက Uးခငေရႊစာရငးငား ၿမငေဇာက တစEက ေလးေထာင ေတာငးလက

ေပးလကရန႔ လၿခေရးေတြလႊတလက ။ တကေရႊ႕ခငးလကေရႊ႕ေပးလကရ န႔ ႀကးႀကးတ႕မာ Aလဘ၀န႕ေန လာခရ

တာ ။ မနတငးလညးတကေရာ Aခေနတ ေနရာေလးေရႊ႔လာၿပး ေစးေရာငးစားတယ ။ Aေရ႔က ကမၼဏက

ေပၚလာေတာ ေစးေရာငးရတယ ။ မႏစကေတာ ေနရာကဖယေတာ ဆေတာ မဖယဘးလ႕ၿပနေၿပာလကတယ ။

ႀကးႀကးတ႔ Aမက ၿခစညးရးႀကးခတလာတယ ။ Aမက ညပၿပး ဟဘကဒဘကခတလာလကတာ ႀကးႀကး ေယာကား

န႕ သားေတြက ငါတ႔က ေပးမယလ႔ေၿပာထားတ ေပေလးဆယ ေၿခာကဆယ Aမကြကေတြမရမခငး မဖယဘး

လ႕ေၿပာေတာ တ႔တက ၿခစညးရးAတတတငးႀကး ႏစဘကညပခတၿပး Aလယမာ ခြကနခတယ ။

မႏစက ႏငထတေတာ မဖယေပးဘး ေနာကေဖးမာ Aတေတြသေတြေကာကေတြလာခတယ - Uးခငေရႊက ေၿပာခင

တာက ဖးစတားေရ႔က ေဒၚတငႀကငေစးဆငေလးကလာခပါလ႔ ကမန႔ ေတြ႔ခငပါတယ။ ဘာမမလပပါဘး ဒလယ

ေတြက သ႕က ဘယသAေမြေပးခတာလညးဆတာလညးေမးခငလ႕ပါ ။ ႀကးႀကးကေတာ Uးဖးထင + မမယၿမ ဆတ

Page 29: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

Aဘြားေတ

ဘယသက

ေဒၚႀကညႀက

လပစားစရ

ေတာ ကမ

ကမတ႔က

သြားတမန

Aဒမာ A

ကခစရာမ

ေနပတယ

ေၿပာလ႕ရတ

တြကေန ႀကးႀက

ကAေမြေပးခလ

ႀကညမာ - က

ရာမရေတာဘ

မ ကြမးယာဆ

က ကမတ႔လ

နးကေလးေတြ

AေဆာကAU

မလေတာဘး

ယ ဆေပမ က

တယ ။ ဆနက

ႀကးAေဖန႕A

လညးဆတာေ

ကမUးခငေရႊက

ဘး ။ Aဒါန႕လ

ဆငကေလးၿဖတ

လယကေလးက

တAမားႀကး သ

Uးေတြေဆာက

။ ကမႏြားေက

ကမ ဗလပ ။

က

Aေမ Uးကလာ

ေလး ေမးခငယ

ကေမးခငတာ

လမးေဘးမာ ေစ

တလကရတယ

ကၿပနလခငတယ

သ႕မာလညးကယ

ကေနၿပ ။ ကမ

ကာငးလာတယ

ဘယသ႕မ ေ

ား+ေဒၚၿမညြန႔က

ယပါ လကဖားန

ာ - ကမက

စးေရာငးစားရ

ယ ။ Aဒါန႕ က

ယ ။ ကမတ

ယခငးစာစတ

မတ႔လယေလး

ယ ။ ေကာကစက

ေAာကကမခ

ကေပးခလ႔ ႀက

န႕ေတာငမထ

Aဘြားန႕A

ရတယ ။ လမ

ကမက စားေသ

တ႔ကၿပနမေပးရ

တမရဘးလား က

းၿပနရရငလယ

က ရတယ ။ စ

ခရဘး ။ ကမ

ႀကးႀကးတ႔ ဆက

ထပါဘး ။

Aတတေနတာ

မးေဘးေစးေရာ

သာကဆငမာ သ

ရင ကမတ႔လ

ကမတ႔မာ လယ

ယၿပနစကမယ

စပါးရတရတယ

မ စတထမထ

ကခလာခတာ

၉၇ မာ လ

ာငးစားေတာ

သခငးသြားဆ

လ စားေသာ

ယ ၁၃ Eက ရ

ကမတ႔ဘယ

ယ ။

ထငရင ပတသ

(၂၇

။ Uးခငေရႊက

လယသမးေတာ

စညပငကဖမ

ရတယ ။

ကဆငေရာက

ရတယ ။

ယသ႕မေAာက

သေလးေဘးၿပစ

)

က

မး

က

က

Page 30: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၂၈)

Aတလကေထာငစားတယ Aခမားရကဖ႔ေတာငေကာငးေသးတယ ။ ႀကြပႀကြပAတေလးန႕ဆြလာရတာ မယသလ

ရငဆနကေနတာဘ ။ သ႕မာလညး သမးရတယ ကမတ႔န႕ရြယတေလာကဘ ။ သမးခငးကယခငးစာေပးပါ ။

UးေAးဟန - Uးေလးက ေရႊေပါကက ၂၁ ရပကြက ေပါကတေလာကရြာကပါ။ UးေလးAေဖနာမညက Uးေသာငးညႊန႔ ။ လယလပတာကေတာ Uးေလးတ႔က ကြငးAမတ(၄၈၈) ဆငဖေကးရြာAပငထမာပါ။ Uးေလးလယပငဆငမႈက ၂၂.၈၅Eက ရတယ။ ဘဘြားပငလယေျမေတြပါ။ Uးေလးတ႔ ေခတAဆကဆက လပကငစားလာတာပါ။ ႏငငေတာက

လညး တာ၀နေကစြာထမးေဆာငခတယ။ Uးေလးလပလာတာ မဘလကထက ေတာလနေရးေကာငစေခတကတညး ကေပါ။ မေမာလငဘန႔ ၁၉၉၇ ခႏစမာ ေဇကမၻာUးခငေရႊက Uးေလးတ႔က လယထကႏငထတတယ။ လမးေတြ လာထးတယ။ ေဇကမၻာUးခငေရႊသမးတယဆၿပး လယလပေနရငးတနးလနး လာႏငထတတာ။ စပါးေတြ ရတသမး ေနတAခန။ Uးေလးတ႔ လယထမာပ လမးႏစလမး ထးသြားတယ။ Aဒေနာကပငး Uးေလးတ႔ လယမလပရေတာဘး။ Uးေလးတ႔ လယေတြက စြန႔ခြာၿပးေတာ ေဘာကလပငနးလပစားရတယ။ လယေတြက တစEကက (၄၀)ႏႈနးေလာက ထြကတယ။ တစႏစက စပါး(၈၀၀)ေလာကရတယ။ ေရမမတေနရာေတြဆေတာ ေႏြစပါးေတာ စကလ႔မရဘး။ Uးေလးတ႔မာလညး ေမးပငခြငမရဘး။ စကမႈဇနတညေထာငမယ။ မငးတ႔ဖယရမယဆၿပး ဖယခငးတာ။ Uးေလးလယ ထမာ G5 Garment Aထညခပစကရရတယ။ စကရ ၄၊၅ရေလာကျဖစေနၿပ။ Uးေလးတ႔ ဘာမ မရခဘး။ Uးေလးတ႔ က ဘာမ မသဘသြားလကရတာ။ ျပနစUးစားၾကညေတာ Uးခငေရႊက Uးေလးတ႔ လယေတြက Aဂၤလပေခတက ခစတးထက ဆးတသမးနညးန႔ သမးသြားခတယဆတာက သရေတာတယ။ Uးေလးပတ၀နးကငမာ လယသမား ၂၀

Page 31: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၂၉) ေလာက တစခါတညး ထြကသြားရတယ။ ဘရားငတတကြငးထကပ။ Uးေလးတ႔ Aဒတနးကေတာ ဘာလပလ႔ လပရမနး မသဘးေပါ။ ေရ႕ဘ၀တကလမးပါပတသြားခတယ။ ေဘာကလပစားရေတာ ဆငးရတာေပါ။ ႀကရာ ကရာလပစားရတာေပါ။ မသားစ (၈)ေယာကရတယ။ Aေဖေရာ Aေမေရာက ဆးသြားပါၿပ။ Aေမြဆကခၿပး လပခတာပါ။ Uးေလးေျပာခငတာကေတာ UးခငေရႊAေနန႔ ႏငငတာ၀န လညး ထမးေဆာငေနတယ။ သနးေပါငးေျမာကမားစြာခမးသာေနၿပ။ ကမၸဏေပါငးေျမာကမားစြာ ေထာငထားၿပး ေတာ Aဒဂဏပဒေတြက ဆကထနးသမးခငရငေတာ ဘရားငတတကြငးက Aသမးခလကရတ လယသမားေတြ Aတြက ျပနၿပးေတာ ၾကညေစခငတယ။ နစနာေၾကးေတြ Aျမနဆး ေပးေစခငတယ။ သမစUတနးက ဘာတစျပား တစခပမ ေပးမယလ႔ေတာင မေျပာပါဘး။ လယသမားေတြ ဘ၀က Aေတာက ႏခာခသလ တစခဏေလးန႔ သမးပကလကတAခါမာ ဘ၀ပကသြားခရတာပါပ လ႔ ေျပာခငတယ။ Aဒေတာ လယသမားေတြက Aတတႏငဆး ျပနလညၿပးေတာ ေပးဆပပါလ႔ ေတာငးပနခငတယ။ Uးခငေရႊက။ Uးေမာငေကာ (ဆငဖ) - Uေးလးက ေပါကတေလာကမာေနတယ။ လယကဆငဖ ကြငးထမာကြငး Aမတ (၄၈၈)ထမာပ။ Aားလး ၁၃ Eကရတယ။ ဘႀကးတ႔ လပတAခနမာ ႏစစU စပါး ၃၅၀၊ ၄၀၀ ေလာကရတယ။ လယေတြက ဘးဘြားပငေတြ။ ဘယလျပနာစတကလ ဆေတာ ၁၉၉၇ မာ လာၿပးလမးေဖာကတယ။ လမးေဖာကၿပးေတာ ခငဗားတ႔လယေတြက သမးမယဆၿပးသမးသြားတာပ။ Uးခငေရႊပသမးတာ။ ေဇကမၻာကမၸဏေပါ။

ဘာမမေပးဘး နစနာေၾကး။ ကယေတြက ဘာေျပာရမနးမသဘး။ Uးခငေရႊ Aလပသမား လမးေဖာကတသေတြက လာေျပာတာန႔ပ ဖယေပးလကရေရာ။ ဒလပ ကရာ Aလပလပစားရေတာတာေပါကြာ။ မသားစကေတာ

Page 32: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၀) Aဆငမေျပလပါဘး။ ဒလပ ေစးေရာငးစားရတာေပါ။ သမးခရတ Aခနတနးက ကေလးေတြက မလတနး ေကာငးသား၊ Aလယတနးေကာငးသားေတြ။ ဘယေလာက Aထ ဒကၡေရာကလဆေတာလယမလပရ ေတာ ဘာမလပကငစားလ႔မရဘး။ ကယတင ေဘာကပလပစားရေတာတယ ။ ေစးေရာငးတယ။ ပနးရထလညး လကလပရ တယ။ ကၽြနေတာAမးသမးနာမညန႔က လယ(၁၅.၁၁)Eကရတယ။ သ႕မဘဆက Aေမြရထားတာ။ Uေလးပ Uးေဆာငၿပး လပခတာ။ UးေလးမဘAေမြန႔ေပါငးရင Aားလး ၂၈ Eကေကာတယ။ သ႕မဘဘကက ဟာေတြလညး Aသမးခရတ Aထပါတာပ။ လယက တစဆကတညး။ AဒဟာေတြAတြကလညး UးခငေရႊသမးထားတAတြက Aမသမးက နစနာေၾကးေလးဘာေလးေပးေစခငတယ။ Aမးသမးနာမညက ေဒၚ၀ငးစန။ ၿခကြကေတြ ဘာေတြျပနေပးမယဆတာလညး မသခဘး။ AစညးAေ၀းလညး မတကျဖစဘး။ ျပနေတြးၾကညရင သမးသြားတသက ရကေတာင ရကခြခငတယ။ ကယထမငးလပက ပပခတာ။ ဒလယေတြAတြက နစနာေၾကးေလး ဘာေလး ျပနေပးသငတာေပါ။ Uးခငေရႊက Aမသားလႊတေတာကယစားလယဆတာက သတယ။ ကယကေတာ လး၀ မေကနပဘး။ လယသမားေတြက ေနာကဆးAေနန႔ ျပနၿပးနစနာေၾကးေပးဖ႔ ေမတာရပခတယ။ ဒါပါပ သပၿပး ေထြေထြ ထးထ မေျပာခငပါဘး။ ေဒၚတငေဌး (ဆငဖကြငး) - ေဒၚႀကးေနတာကေပါကတေလာက (၂၁)ထမာပ။ ေဒၚႀကးလယ ၁၁.၃၀ Eကရတယ။ တစEကက ၅၀ ႏႈနးေလာကသးတလယေတြ။ လယေတြရတနးက ကြငးထထြကၿပးေနတာ။ မသားစ (၆)ေယာက။ သားသမး (၄)ေယာကရတယ။ လမးေတြေဖာကတယ။ ေယကားက AေသာကAစားသမား။ ဘာမ ျပနမေျပာဘး။ သလညး ေသသြားၿပ။ လယသမးသြားေတာ ဘ၀ပါပကသြားတာေပါ။ ေနာကေတာ ႀကရာကဘမး လပစားရတယ။ ပနရ လကသမားထမာ ေယာကားက၀ငလပတယ။ သားသမးေတြက Aပ လပေတြ ျဖစေနၿပ။ သားသမးေတြပါလက လပရတယ။ လပမ စားရေတာမယ ဘ၀ေလ။ ေကာငးလညး ၿပးေAာင မထားႏငေတာဘး။ လယေတြ AသမးခခရတာေတြAတြက ျပနရခငတာေပါ။ လယေတြAသမးခရေတာ စတေတာ မေကာငးဘးေပါ။ ကယက ဒါလပစားတာက။ Aခႀကးႀကးတ႔လယထမာ စကရေတြပရတယ။ နစနာေၾကးလညးမရခဘး။ Uးခငေရႊဆ တာက ၾကားေတာၾကားဖးတယ။ သတငးစာေတြထမာေတာ ျမငဖးတယ။ ႀကးႀကးတ႔က နစနာေၾကးေလာကျပနလ ခငတာေပါ။ ဘာမ ေျပာစရာလညး မရေတာပါဘးကြယ။ UးစနေAာငၿမင - လကရေနတာက ေရႊေပါကက (၁၃)ရပကြကထမာေနတယ။ လယAားလးေပါငး (၂၅)Eကက နညးနညး ေကာတယ။ ဘႀကးAမညေပါက (၁၂)Eကရတယ။ ကနတာက ေယာကၡမAမညေပါက ေဒၚခငေငြနာမညန႔။ Aားလး က Uေလးပလပခတယ။

တစႏစက စပါး (၁၀၀၀)ေကာရတယ။ ေႏြစပါး (၂)ေလာကစကၿပးတAခနမာ Aသမးခရ တယ။ ေႏြစပါးက Aကနစကလ႔မရဘး။(၄)Eကေလာကပစကတယ။ Aဒ(၄)Eကကပေႏြစပါး (၃၀၀)ေလာက ရတယ။

Page 33: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ေဇကမၻာ၀ပရေသးတေျပာပငခြငတညးခၽြနေမရလကေAဒကတညဟတနးကေတာၾကာလညးပါတလခငတာ

ဘႀကးတ႔ ျပနေမြးတေတာ တျဖကေတာ ေႏ႔စ႔Aရြယလယေတြ

သမးတလေလးေပးေမေကနပဘႀကရာကဘလညလညေနာကဆ

၀နထမးေတြကတယ။ လာေျပငလညးမရဘးေျပာလ႔ မရဘေတာဘး။Aပငညးက ထြကေ

ကေတာ ေပါကထ ဘာမ မၾကတယ။ မဂၤလာာေပါ။

မသားစ တယ။ ႏ႔ညစေရျဖညးျဖညးနစေျပေျပလညလ

ယပ ရေသးတယAသမးခရၿပး

လက ေဇကမၻာUေစခငပါတယ။ဘး။ မေကနပဘမး လပစာညေနရ မာပါ။ းAေနန႔ေတာ

က Aမားနညးျပာၿပးတယဆ းဆေတာ ဘာဘး။ တစေယငေတြ ဖနးခါနေျပးရတာပ။ ကတေလာကရြၾကားဘး။ ဘႀကာဒUယာUၿမ႕ေ

ဘယလရပတရာငးတယ။ လနာတယ။ လကလညရတယ။ ယ။ ကနတာေစးပြားပကသြာ

Uးခငေရႊ။ မေ။ သ႔က တပတာေတာ AားေနၾကရတယAခလကရၾကာ နစနာေၾကးေ

းတေပါ သမးထဘဒဇာန႔ ဆာမျပနမေျပာဘယာကမက ဟနးပါသြားတယ။သတ႔ကေနခြရြာေဟာငးလ႔ေႀကးလယထမာAေတာထမာလည

တညရလဆရငလပရငးလပရငကရေနစရာေတသားသမးေလေတြက ေကာားေတာ မထာ

ကနပပါဘး။ တဗြမာ ျမငရတAမနတကယကယ။ လယလပၾကေတာ ေနစေလး ျပနၿပးေပ

ထားဆၿပး လဆငးထးတယ။ဘး။ ေျပာရငလဟလ႔မရတာေလ။ ငမျပဘး။ လေခၚတာေပါ။ Aခလကရကညး ပါတယ။

င လယထကငးန႔ Aဆငမေတာငမရလ႔ ကလး(၄)ေယာကငးသားေတြ။ ကားႏငေတာလ႔

လယသမားေတAခန ကက မေကနပတပေနတနးက ရာေနရာေတာပးေစခငပါတယ

လာေျပာတယ။ ။ စကလကစလညး ကယAလ။ ဟရင A

လမးေတြလပ Aဒက ေျပာ

က ေဂါကကြငးရ။ Aဒထမာ

က ခငးႏြားေေျပဘး။ Aရငးကးေကာရပကကရတယ။ လယကေလးေတြကေကာငးႏႈတပ

ေတြ Aားလးလယေတြဘ၀က

တာ။ မသားစ ဘေျပလညပါတာငမရလ႔ ကယ ။

မးစပါးေတြ သစ စပါးေတြ ပAျပစျဖစမာစAဖမးခရမာ။

။ ေဂၚေတြန႔ထျပာငးသြားရတယရတယ။ ဘႀက

Aကြကတစ

ေတြက ေရားAႏးကလညကြကထမာေနယေတြAသမက ေကာငးၿပးပစရတယ။

လညး ဒကၡေရာက နစမြနးေAဘ၀ေတြ Aဆတယ။ ဆကလးေကာထ၀ငေ

သမးၿပး ေႏြစပါသြားေရာ။ စးတယ။ ကယ

Aဒႏစမာ

ထးေတာေနစရယ။ ေနာကပႀကးလယေတြကစကြကေလာက

ငးၿပး ႏ႔စားႏညးနညး မသားစနရတယ။ လယးခရစUက AးေAာင မထာ

ရာကခၾကတယAာင လပသြဆငမေျပဘး ။လပရမယဆလေနၿပး ရနးကန

(၃၁စပါးစကလကစAမားနညးတယတစေယာကေႏြစပါးလည

ရာ မကနဘးပငး ႏစေတာက ဇန(၃)ထမာကရ ရငေတာ

ႏြားမေလးေတြစကလညးမာယလပေနတန

Aငယဆးဆရငားႏငေတာဘး

ယ။ နစနာေၾကသြားတာ ဆၿပ

လညး ေျပေျပနေနရတာေပါ

) စ တ က ညး

။ ာ ာ ာ

တြ ား နး င ။

ၾကး ၿပး

ျပ ။

Page 34: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၂)

Aပငး(၄)

ဆငဖနေကးရြာႏင သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာသားမားAားလး၏Aမႈမားက

ၿခငသးသပၿခငး

မဂၤလာဒၿမ႕နယ Aတြငးက ဆငဖေကးရြာန႕သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာေတြက လယေၿမေတြက စကမႈဇန (၁)(၂)(၃)

Aတြကလ႕Aေႀကာငးၿပၿပး ၁၉၉၁ ခ ႏစကစၿပး တတတသမးဆညးလာခတာဘၿဖစပါတယ ။

သမးဆညးပနညးစနစ - စနစတက Eရယာတငးထြာတာမး ေၿမသမးAဖြ႕ကေန ေတာငသေတြကေတြ႕ရငးၿပ

လမႈၿပနာေတြက ေတြ႕ဆ တြကခက ေၿဖရငးေပးတာမးမဟတဘ Aမဖကသလ ၀ငးဖကခႀကပါတယ ။

AဒလသမးဆညးခစUမာလညး ပစမးစၿဖစေနခပါတယ ။ တပမေတာကစတငသမးဆညးခၿပး ေဇကမာၻ ကမၼဏက

လႊAပေပးခတာ ေတြလညးရပါတယ ။ Aခ႕လေတြဟာ မမတ႔ လယေၿမေတြက ဘယသက ဘာAတြက သမးမနး

မသ ခရပါဘး ။ ၁၉၅၃ ခ ႏစလယယာေၿမ ႏငငပငၿပလပေရးUပေဒ ပဒမ(၅) / ခၽြငးခက ပဒမ(၁၀) ။ ပဒမ (၃၉) -

တ႔က မလက နာခပါဘး ။

လယယာေၿမUပေဒကမၿပငဘ ပဂၢလကလပငနးေတြAတြက ေၿမယာသမးဆညးလ႔မရပါဘး ။ တပမေတာAတြက

ေတာ ေၿမယာသမးႏငၿပနေပမ - တပမေတာAေနန႔ Aသးမလေတာရင မလ လကငတ ေတာငသေတြ ( Aခနႀကာ

လ႔ေသကနရင ေတာငသ မသားစေတြ ) က ၿပနလႊေၿပာငး Aပႏရမယလ႔ Uပေဒမာ AတAလငးေဖာၿပထားေပမ

မလလကငတေတာငသေတြ မရဘ Aၿခားသေတြက ၀ငေရာက ရယသြားပါတယ ။

ယခငUပေဒAေဟာငးAရ ပဂၢလကေတြ Aလပလပဖ႔ ဘယလ စကမႈဇနမးမ ခြငၿပနငတAေၿခAေနမရပါဘး ။

ဘယလ Aကးတပးေပါငးလယယာစနစကမ Aေရာကမလမးႏငပါဘး ။ Aဒါက Uပေဒမၿပငဘ ဇြတလပေနရင

Uပေဒ ခးေဖာကေနတာပါဘ ။

ေလာေႀကး - ၁၉၅၃ ခ ႏစလယယာေၿမႏငငပငၿပလပေရးUပေဒ ပဒမ (၄၂) Aရ ေလာေႀကးေပးခတာမးမရပါဘး ။

AဒUပေဒပဒမAရ ေလာေႀကးAတAကေပးခရင ေငြပမဏက နညးနညးေလးပါဘ ။ ဒါေပမ ေဘာင၀ငပါတယ ။

ဆကလကၿပး Uပေဒေတြကလကနာခရငလညး ေတာငသ႕ေၿမေတြၿပနAပသြားရမာပါ ။ Aခလ ၿပငပ ပဂၢလက

လကထ ေရာကစရာ Aၿငငးပြါးစရာမရပါဘး ။ ဆငဖ ။ သဃၤနးကၽြနးႀကး ။ ခစတးကနး ေကးရြာေတြမာ ေၿမသမးခ

တာကေတာ ေလာေႀကး တစၿပားမမရခတာလညးရပါတယ ။

ေလာတAခါမာလညး ပစမးစ ရခပါတယ ။ Aခ႕ကေတာ တစEကက တစေသာငးကပ ရရခပါတယ ။ Aခ႕က

ေတာ တစEကက တစေသာငးကပႏႈနးဆေပမ EကAၿပညမရခပါဘး ။ Aခ႕ကေတာ ေၿမကြက ေတြၿပနေပးမယေၿပာ

ေပမ တစကြကမမရခပါဘး ။ ႏငငေတာသတမတEရယာထကပလသမးဆညးမႈ ေတြရခပါ တယ ။ ႏငငေတာAတြက

သးစြတာမးလညးမဟတပါဘး ။ ပဒမ ( ၅ ) Aပဒခြ (၃) န႕ မညပါဘး ။ ခၽြငးခက ပဒမ (၁၀) ကလညးေဖာကၿပန

သြားေစပါတယ ။

Page 35: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၃)

ဆငဖ၊သဃၤနးကၽြနးႀကး၊ခစတးကနးမ ရငးလငးရနကနရေနေသာ ကစၥမား -

(၁) ေလာေႀကးတစၿပားမမရဘ ေမာငးထတ ခရ သမားက ကစားရန

(၂) Aလေငြလ႔ ၿဖတပငးန႕ တစေသာငးေပး ေမာငးထတခရသမား၏ေၿမက ပဂၢလကမားသးစြေနမႈကစားရန

(၃) Aမယာကြကေပးမယေၿပာ ေမာငးထတခရၿပးAမယာကြကၿပနလညမရ ရေသးသမားAား ကစားရန

မတခက = ၿဖစစUAားလးတနးတသေဘာထားၿပး Eက Aလက ေပးေလာ လငလညးရပါသည ။

လကရAေၿခAေန -ႏငငေတာပငသးစြတာမး လး၀မဟတပါဘး ။ ႏငငေတာပငစကရေတြမဟတဘ ပဂၢလကေတြ

သာေပၚ လာပါတယ ။ မလေတာငသေတြAပါA၀င AလUးသငသေတြက သးစားၿပနခထားေတြရခပါတယ ။

ယခတင စကမႈလပငနးမေပၚေပါကဘ ေၿမကြကေဟာငးေလာငးေတြၿဖစလ႕ AရငးAႏးေသေၿမယာေတြAၿဖစ Eက

၁၀၀၀ ေကာ ကနရ ေန ပါေသးတယ ။ လယယာေၿမႏငAၿခားေၿမမားသမးဆညးခရမႈစစမးေရးေကာမရင

ေပၚေပါကလာ မသာAခ႕ေၿမကြကမားကAလင Aၿမန ၿခစညးရး ကာရၿခငးေတြကၿပလပလာတာၿဖစပါတယ ။

Page 36: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၄)

Page 37: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၅)

ေၿမယာUပေဒရႈေထာင န႕ ႏငငေရးAၿမင -

ထစUကာလ ၁၉၅၃ ခႏစလယယာေၿမႏငငပငၿပလပေရးUပေဒ ပဒမ (၄) ၊ ပဒမ(၅) ၊ ပဒမ(၁၀) ၊ ပဒမ(၃၉) ၊ ပဒမ

(၄၂) ။ ၁၉၆၃ ခ ႏစ သးစားခထားေရးUပေဒ / နညးUပေဒမား ။ ၁၉၆၃ ခ ႏစ ေတာငသလယသမားAခြင Aေရး

ကာကြယသည Uပေဒ ။ စသညUပေဒမား ႏင ကကညမႈမရခပါဘး ။ ဘယလ Aစးရမးမဆ ၿပညသက Uပေဒ

န႕Aညဘ Aပခပစမရမာၿဖစပါတယ ။ Uပေဒေတြကၿပၿပငခြငရေပမ မၿပၿပငဘခးေဖာကခြငေတာမရပါဘး ။ ဒါေပမ

ဒေနရာမာတငၿပခငတာကေတာ ခးေဖာကသေတြက AၿပစေပးAေရးယေရးေတာမဟတၿပနပါဘး ။ နစနာသက

ကစားေရးAတြကဘေၿပာဆလပကငေနတာၿဖစပါတယ ။

Page 38: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၆)

Aပငး(၅)

ေရႊန႕သာေကးရြာ ႏင ဗားလား ေကးရြာမားမ ေတာငသမား၏

ထြကဆခက

UးေAာငခစ - ကၽြနေတာမာ ေျပစာေပါကတာက (၁၂)Eက ရတယ။ ေျပစာမရတာက (၁၀)Eက။ ကၽြနေတာမာ Aားလး (၂၂)Eက ရတယ။ ကၽြနေတာတစေယာကတညးလပတာ။ ၁၉၉၀ ခႏစကတညးက စၿပးေတာ ဒမာ လပကင ခတာပါ။

၂၀၁၀ ခႏစထမာ ျပနာစတကတာပါ။ ပထမတနးက ရ.ယ.က (ရာAမမး) Uးဘၾကး က Aမတငယာေရာက

Page 39: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၇) လာေခၚတယ။ ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼာရကေခၚတယ။ လယသမားေတြက ေခါငးစညးမပါတ စာရြကမာလကမတထးခငးတယ။ လယသမားေတြက ဘယသမ မထးဘး။ ကၽြနေတာလညး မထးဘး။ AဒAစညးAေ၀းမာ လယသမားေတြဘကက လကမတမထးတAတြက ဘာမလညး မေျပာဘး။ AစညးAေ၀းပြပကသြားတယ။ ဒတယAႀကမ AစညးAေ၀း ကၽြနေတာမတကဘး။ ဒတယAႀကမလညး ကၽြနေတာ AစညးAေ၀းမတကဘး။ ပUၥမAႀကမAထ သတ႔ေခၚတAစညးAေ၀းက မတကဘး။ ဘာျဖစ လ႔ AစညးAေ၀းမတကလဆေတာ သတ႔ေျပာ တ စကားေတြက မမနလ႔။

Uးခငေရႊရ႕ ေဇကမၻာရးကသြားတေန႔မာ ကၽြနေတာပါတယ။ ေခါငးႀကးပငး(၈)ေယာကကေခၚတ Aတြက ကၽြနေတာ ပါသြား တာ။ Uးေကာစန၊ Uးေကာျမင၊ Uးထြနးၾကည၊ Uး၀ငးႏင၊ Uးၾကညဟး၊ Uးဗး ၊ ေဒၚတငစန တ႔လညး ပါတယ။ Aဒမာ Uးခငေရႊန႕ေတြ႕တယ။ Uးခငေရႊက “ဒလယဟာ ကပသမးတာလညး မဟတဘး။ ၀ယတာလညး မဟတဘး။ ႏငငေတာက သမးတာ” လ႔ေျပာတယ။ Uးေကာစနက ေျပာတယ။ ႏငငေတာက သမးရင Aသနားခစာတငမယ လ႔ေျပာတယ။ Uးခငေရႊက Aဒါက ခငဗားတ႔တငတစာဘယ သမ မဖတဘး။ Aမႈကျခငးထေရာကသြားမာတ။ Uးခငေရႊက ဆကေျပာတယ။ လန/၃၉ သေလာကယလ႔ ကလာရငေတာ တျပားမမေပးဘ သက ယလ႔ရတယ။ ကယAခငးခငးမ႔ ကရဏာေၾကး တစEက ၃သနး ေပးတာတ။ လယသမားေတြ ညလကလ႔ Uးခငေရႊက ေျပာေသးတယ။ သကAလေျပာၿပး ကၽြနေတာတ႔ျပနထြကလာၿပးေတာ ညႏႈငးတAခါမာ မရတAဆးသေပးတာက လကခလကမယ လ႔ ဆးျဖတလကတယ။ ပကဆကေတာမရေသးဘး။ တစလေကာၿပးတAခါမာ Uးခငေရႊ ရးထမာပ ပကဆေခၚေပး တယ။ ေျပစာေပါကတ ၁၂ EကAတြက ပကဆရတယ။ လယက လပေနတးပ။ ပကဆေပးတေန႔ကပ စကမႈဇန

Page 40: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၈) Aပငး(၄) မေAာငျမငရင လယသမားကေပးတ ပကဆAားလးက ကၽြနေတာ Aလ တစႏစစာမရဘး။ နာဂစတနးက ေျမႏစကြကက သနး ၂၅၀၀ န႔ ေရာငးၿပး ၂၃၀၀ လလကတယလ႔ Uးခငေရႊက ေျပာတယ။ ၂၀၁၁ ခႏစ ၆ လပငးထမာ Uးျမငေဇာက လယသမားUးေကာျမငAမက ည ၈နာရေလာကႀကးလာ ၿပး လယသမား ေတြက ေခၚတယ။ Uးျမငေဇာ “ ႏငငေတာက တစEက ၂၀၀၀၀ ပထတေပးတယ။ ေနာကဆ ရင ေဇကမၻာက ၅၀၀၀၀ ထတေပးမယ။ မေလာကရငေတာလညး Aတးမရ ထပေပးAးမယ။ ယမယဆရင လကမတထး။ စာရြကထမာ။” လ႔ေျပာတယ။ လကမတမထးခင စာမဖတမဘး။ လကမတထးၿပးမ Uးေကာစနက စာခပထက စာက ဖတၿပးၿပ လားလ႔ ေမးတယ။ ကၽြနေတာက ဖတခငးတယ။ စာထမာက သပကဆေပးတစာ မဟတဘး။ Aဒါက လယသမား လယမလပႏငတAတြကေၾကာင ေဇကမၻာက Aပတ စာျဖစေနတယ။ Uးေကာစနက Aဒမာ “လယသမားေတြ ကယလယပငးကယ ႀကးကြငးစြပသလ ျဖစသြားၿပ လ႔” ေျပာတယ။ သကပကဆမေပးခငမပ လမးေတြလာေဖာကေနၿပ။ Aဒႏစကေတာစကပးထားတ စပါးကဘာမ မလပဘး။ ၂၀၁၁မာ ကနသငးေတြဖကတယ။ ၂၀၁၂ ကနသငးေတြဖကတယ။ လယကြကထမာလမး ေဖာက ထားတာကလြၿပး လယ Aတငးပရတယ။

ပကဆမယခငကတညးက တငထားတယ။ ရနကနတငး စစAပခပေရးကာလ တငးမး ဆက တငတယ။ Aဒစာ ၿမ႕နယ ကလညးပ႔တယ။ ဘာမမထးျခားဘး။ ၿမ႕နယကပ႔တစာက Uးခငေရႊဆဘယလ ေရာကသြားမနး မသဘး။ ကၽြနေတာတ႔ၿမ႕နယကတငတစာက Uးခငေရႊက ဖတျပၿပး သ႕ဆေရာကတယ။ Aၿခားဘယသမမဖတဘး လ႔ေျပာတယ။

ကၽြနေတာတ႔ စာတငလညးဘာမမထးေတာဘး။ Aစက Uးဗ႕က ပတျမားက ဆရာ၀နမ ေဒၚၾကၾကေမႊး ဆမာေဆးက ရငးန႔ ဆရာမေျပာျပလ႔ သ႕သငယခငး Uေနမးေ၀ရတယဆတာက ေျပာတယ။ Aဒမာ Uးေနမးေ၀ဆမာ AကAည သြားေတာငးတယ။ ယေန႔ထပ။

Page 41: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၃၉) Uးလခား - ကၽြနေတာမာ ၁၄ Eကရတယ။ ကၽြနေတာမနးမ ေဒၚတငရနာမညန႔။ ၁၄Eကစလးေျပစာေပါကတယ။ ကၽြနေတာက UးေAာငခစတ႔ထက ေစာတယ။ ၁၉၈၉ ခႏစကတညးက စလပေနတာ။ မးစပါး ဆရင ကၽြနေတာလယ ေတြက တစEက တငး ၇၀၊ ၈၀ ထြကတယ။ ေႏြစပါးဆရင ၁၀၀ ႏႈနးေလာကသးတယ။ ကၽြနေတာတ႔ျပနာ စတကတAခနက ၂၀၁၀ ခႏစထမာ။ ေဇကမၻာကမၸဏက ေခၚၿပး ကၽြနေတာတ႔လယ ေတြက ႏငငေတာက သမးမယလ႔ သေျပာတာ။ ဓမၼ၀ဟာရ ရးထမာUးဘႀကး (ရာAမမး)က ေခၚေျပာတာ။ သေခၚတာ။ သေခၚတာ ၅ႀကမရတယ။ ၅ ႀကမစလး ကၽြနေတာသြားတယ။ စာရြကထမာ ဘာမေရးမထားဘး။ လကမတပထးခငးတာ။ ကၽြနေတာတ႔က ထးမေပးဘး။ ေဇကမၻာရးက ေခၚတယ။

ကၽြနေတာမနးမပါသြား တယ။ ကၽြနေတာမနးမက Aမျပနလာေတာေျပာတယ။ ကမၸဏသမးမယဆရင မေပးႏငဘး။ ႏငငေတာ သမးမယဆရငေတာ ေပးမယေပါ။ ကၽြနေတာတ႔ Aမနားမာ ဗလႀကးေမာငေမာငရတယ။ Aဒဗလႀကးက စာတငေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ သကယတငပ စာေရးေပးၿပး ဗလခပ၀ငးျမငဆက တငေပးတာ။ ကရဏာေၾကးေပးတနးကလညး ကၽြနေတာမနးမပ ပါသြားတယ။ မနးမျပနလာလ႔ ေမးၾကညေတာ Uးခငေရႊက Aခေပးတ ကရဏာေၾကး မယလညး သသမးမာပ။ နငတ႔စာတငရငလညး Aမႈကျခငးထ ေရာကသြားမာပတ။ ကရဏာေၾကး မေပးခငကတညးကသ ဖကေနတာ။ ကနသငးေတြက ဖကတာ။ တခ႕ ကရတသမးၿပးသား။ တစခ႕က ရတမၿပးေသးဘး။ ကၽြနေတာလယကေတာ ရတၿပးသြားၿပ။ Aဒါ ၂၀၁၀ထမာပ။ AေဆာကAUးလာမေဆာကဘး။ ကနသငးေတြပ ထးဖကေနတာ။ ကၽြနေတာတ႔ သြားတားလညး မရဘး။ ၂၀၁၁ စပါးစကခနေရာကေတာ သတ႔ဖကထားတ ကနသငးေတြက ျပနဖ႔ရတယ။ ကနသငးေတြ ျပနဖ႔တာသနး ၂၀ ေလာကကနတယ။ ေႏြစပါးျပနစကဖ႔က ႏငငေတာတးထားတေရေျမာငးေတြက ေဇကမၻာ ကပတစ႔လကတAတြက

Page 42: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၀) ေႏြစပါး ကၽြနေတာတ႔ စကလ႔မရဘး။ ေႏြစပါးစကမရရင ရပကြကAပခပေရးမး ကေခၚတယ။ ရပကြကAပခပ ေရးမး ဆငးလာၾကညတယ။ ေရေျမာငးေတြ ဖြငေပးဖ႔ေျပာတယ။ ဘာမ လပမေပးဘး ျပနသြားတယ။ ၿမ႕နယAပခပ ေရးမးက တငျပတာလာတယ။ ဖြငေပးပါလ႔ ေတာငးဆေနတာ မဖြငေပးဘး ျပနသြားတယ။

ဘႀကး UးေAာငသနး - ရနကနက၁၉၉၀ ခႏစမာ ေရာကလာတာ။ လယ ၁၂ Eကရတယ။ Aားလးေျပစာ ေပါကတယ။ မသားစ၀ငAားလးကတျခား လပစားမတတလ႔လယပလပစားတာ။ Uးဘႀကးက ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼရကေခၚ တယ။ ၅ ႀကမေခၚတယ။ ၃ ႀကမသြားတယ။ ပထမAႀကမမာ ျမငေဇာက ေရာကလာၿပး ၀ငေျပာတယ။ ေရ၊ေျမက ႏငငေတာပငတယ။ ခငဗားတ႔လယေျမက ဘယေလာကပ လပလပ ႏငငေတာက သမးတယ။ Aဒါေတြက ၀ငေျပာတယ။ ႏငငေတာက သမးမယဆရင ႏငငေတာက မဘသဖြယ ကၽြနေတာတ႔က ေတာငးပနမာေပါ လ႔ျပနေျပာတယ။ ပထမAႀကမမာ လကမတမထေသးဘး။ တတယAႀကမ AစညးA ေ၀းတက ျဖစတယ။ ျမငေဇာကAစညးAေ၀း Aပတတငးပါတယ။ Aဒမာ လကမတထးခငးတယ။ ကၽြနေတာတ႔က မထးဘး။ ေနာကတစခါ AစညးAေ၀း မသြားဘး။ ပကဆေပးတ Aေခါကမာ သြားတယ။ ပကဆယတAခါၾကေတာ Uးခငေရႊက စငျမငေပၚကေျပာတယ။ သမားယလ႔ကယလညးယလကတယ။ ပကဆမယခငကတညးက သက ကနသငးေတြဖက၊ ကားလမးေတြေဖာက လပေနၿပ။ ဘာမနး မသလ႔ မတားရဘး။ ဒႏစAထ ကၽြနေတာ လယပ လပေနတာ။ လယလပေနတAေတာAတြငးမာလညးသ က ဖကစးေနေသးတယ။

Page 43: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ကယဟာလ

Uးေကာႏငေပါကတာ

လာဖကေနေတ

င - ကၽြနေတာက ၆ Eက။ လ

တာစတမေက

တာ မြနလမးလယပကေတြ

ကာငးဘးေပါကြ

းပါပ။ ၁၉၉၀ ခတကျပနေဖာထာ

ကြာ။ ကယထမင

ခႏစထမာ ရနထားတာက ၁ E

ငးAးကြသြားတ

နကနေရာကလEက။ ဘႀကးတ

တာေပါ။

လာတာ။ လယတ႔ AမAထ လ

ယ ၇ Eက လပလာလာေခၚၿပး

(၄၁

ပတယ။ ေျပစာေတာ

)

Page 44: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၂) ဒလယက သမးပကလ႔ ေျပာသြားတာ။ ဘႀကးတ႔က လာAေၾကာငးၾကားၿပးေတာ ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼာရမာ AစညးAေ၀း ေခၚတယ။ လယAမညေပါကက Uးေလး Aမညန႔ပ ေပါကတယ။ ဘႀကးေျပာတာေတြေတာ မမတမေတာဘး။ သမးဆညးဖ႔န႔ ပတသကၿပးေတာပ ေျပာတာ။ AစညးAေ၀း ျမငေဇာက ေတြ႕တယ။ လယသမားေတြ စၿပလားေမးၿပး စကားထေျပာတယ။ သေျပာတစကားေတြေတာ မမတမေတာဘး။ AဒA စညးAေ၀းမာ Uးေကာစနက ဘာAတြက AစညးAေ၀းေခၚတာလ ေခါငးစးစာေရးျပေပးပါလ႔ ထေျပာတာ က Uးေလး မတမတယ။ Aဒေကာငေတြဘာမ ဘာမမေျဖႏင ၊ ဘာမမေျပာႏငၾကဘး။ Uးေလးတ႔ကAမမရ၊ၿခမရ ကြငးထမာပေနတာ။ ဒလယသမးပကမယဆရင ကယကဘယမာ ေနမလ။ ကယကလယကြငးထမာပေနတာဆေတာ စးရမတာေပါ။ Uးေလးလယထမာကနသငး တစေခာငးပျဖတၿပး ျပနထြကသြားတယ။ စကနမယမမသဘ။ ကၽြနေတာတ႔ မသားစက ေလးေယာကရ တယ။ လယကြငးထမာပ ေနတာ။ Aမေထာငခြေတြေပမယ Aတတပ ေနၾကတာ။ ေျမးေလး ၂ ေယကရ ေသးတယ။ ပကဆေပးတAခနမာ သတ႔ရးက Uးေလးကယတငပလကသြားတာ။

Aဒေန႔က Uေးလးက ဘနးႀကးက လယတစEက ေေပးထားတာရလ႔ ျမငေဇာက ေမးတယ။ ခငဗား Uးေကာႏင ဘနးႀကးေတြက လယေရာငးထားတယမတလားတ။ တစEကဘး ေပးလကတ။ တစEကဖး သတ႔ေပးထားတ သးသနး ေပးလကေရာ။ လယမလပရရင ကယက ထမငးငတၿပလ႔သေနတယ။ Uးခငေရႊ ကပကဆေပးတ ေန႔မာ AေဆာကAUး မေရာကAခငး ၄၊၅၊၆ ႏစ ဆကလပလ႔ရေသးတယလ႔ ေျပာသြား တာ။ Aဒလေျပာၿပး ေႏြးလညးေရာကေရာ ကနသငးေတြ လကထးဖကလကတာ။ Uးေလးလယထမာလညး AကနလးAဖကခရတယ။ ေႏြဘကမာ သတ႔ကဖက ။ ကယက မးတြငးဘကျပနျပင Aဒလ ျဖစေနတာ။ တစႏစက

Page 45: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၃) ၂သနးေကာေလာကကနတယ။ ကယက Aမၿခမ မရဘ။ Aဒလယကြငးမာပ ခါတငးတနးက ေတာ Aပငေတြစက ဘာေတြစကေပါ။ ေရပတထားတာ ၃ ႏစရေနၿပ။ ဘာAပငမ စကလ႔မရေတာဘး။ စပါး ထြကတာက မလေလာကဘး။ မသားစက ၆ ေယာကျဖစေနၿပ။ ေျမးAႀကးေလးက ေကာငးတကေနၿပ။ ေရမ မလာေတာ Aပငေလးေတြ စကလ႔မရေတာဘး။ မေျပလညဘးေပါ။ Aဒလျဖစတာေပါ။ ခါတငးဆရင ထင၀မကနစြနး၊ ဖရ၊ ခUေပါင၊ ပေထာငရည Aကနစကလ႔ရတယ။ Aခေႏြစပါးပါ မရေတာဘး။ Aပငမ စကမရရင ေႏြစပါး မစUးစားန႔ေတာ။ Uးေကာစန - Uးေလးက ၁၉၉၀ ခႏစကတညးက ရနကနက ေျပာငးေရႊ႕လာတာ။ လယAားလး ၅၇ Eကရတယ။ Uးေလးနာမညေပါကက ၉ Eကခြ သားAႀကးဆးျဖစသ သနးထကေAာင Aမညေပါက ၁၂ Eကရတယ။ Uး၀ငးေမာင Aမညေပါကန႔ လကဆငကမး လပထားတာက ၁၂.၉ Eကရတယ။ Uးတငသနးေဌး Aမညန႔က ၁၂.၉Eက။ Uးဆနးလြင နာမညေပါကန႔ ၁၂.၉ Eကပ။ AဒါေတြAားလး လကရAခနAထ Uးေလး လပေန တယ။ ကယညကေတာေတြ သားသမးနာမညေတြဆေတာ နာမညမေျပာငးဘ ဒAတငးပထားတယ။ လပ တာကေတာ Uးေလးတစေယာကတညး။ ( ေရေၿမာငးပတထားၿခငး)

ေပါငးကရြာက ရာAမမး Uးဘႀကးက ၂၀၁၀ ေဖေဖာ၀ါရလထမာ Uးေလးတ႔လယသမားေတြAမ လာၿပး AစညးAေ၀းေခၚတာ။ ေပါငးကရြာထက ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼာရမာ AစညးAေ၀းတကေရာကေၾကာငး ေခၚတယ။ AစညးAေ၀းစတယဆတပ တကေရာကလာတ လယသမား ၄၀ေကာေလာကက AစညးAေ၀း တကေရာက ေၾကာငး လကမတထးခငးတယ။ AစညးAေ၀းက ဘာAေၾကာငးေၾကာင ေခၚတာလလ႔ Uးေလး ကယတင ေမးတယ။ AစညးAေ၀းေခၚတ ေခါငးစးစာက ေရးျပေပးပါလ႔Uးေလးကပ လယသမားမားကယစားေတာငးဆတယ ။ Uးေလး ေတာငး ဆတ Aတငး ေခါငးစးစာကသတ႔က လး၀ ေရးျပ

Page 46: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၄) မေပးႏငဘး။ AဒAစညးAေ၀းမာ ရ.ယ.က Uကဌ Uးထြနးႏငပါတယ။ AးAမက UးျပညေAးပါတယ။ လယယာဘဏUကဌ UးေAးသနးပါတယ။ ေဇကမၻာကမၸဏ မနေနဂာ Uးျမငေဇာတ႔ Aဖြ႕ပါလာတယ။ Aဒါ ပထမဆးAႀကမ AစညးAေ၀းမာ။ ပါလာတAဖြ႕ေတြထက တစUးတစေယာကမ ေခါငးစးစာက ေရးမျပႏင ဘး။ Aဒလ ေရးမျပႏငလ႔ တစUးမ လကမတမထးန႔လ႔ Uးကယတင ေျပာခတယ။ Aဒမာ ဘာမမေျပာ မဆျဖစဘန႔ လယသမားေတြ Aကနျပနၾကတာပ။ ေနာကတစပတ ၊ ႏစပတၾကာၿပးေတာ Uးဘႀကးကပ လယသမားေတြက AစညးAေ၀း ေခၚျပန တယ။ ဘႀကး AစညးAေ၀းတကတ လယသမားေတြ၊ လကမတထးမယဆရင တစEက ၅၀၀၀၀ ပကဆ ေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ လယသမားေတြကတစေယာကမ AစညးAေ၀း မတကဘး။ Aဒလပစပ ေနာက တတယAႀကမ AစညးAေ၀း ဘႀကးပ လာေခၚျပနတယ။ AစညးAေ၀းတကတ လယသမား၊ လကမတ ထးတလယသမား တစEကက တစသနး ေလာေၾကးေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ လယသမားေတြ မတကဘး။ စတတAႀကမေခၚေတာ AစညးAေ၀း တကတလယသမား၊ လကမတထးတလယသမား တစသနးခြေပး မယလ႔ ဘႀကးကေျပာတယ။ AစညးAေ၀း မတကဘး။ ပUၥမAႀကမ ဒလပစန႔ပ တစEက ႏစသနး ေပးမယလ႔ ဘႀကး ရြာထမာ လကေAာေနတယ။ သတငးပ႔ေန တာေပါ။ Aဒါလညး မသြားဘး။ AဒAခနAခါ ကာလမာပ လယသမား Uးေကာျမငန႔ Uးဘႀကးန႔ ေတြ႕ၾကတယ။ Uးေကာျမငက ဘႀကးက ခငဗားတ႔ ဒလမးေတာငးဆေနတာ မထးဘးလ႔ ေျပာတယ။ AဒAခနမာ ဖကစးေရးေတာ ဘာမမလပေသးဘး။ Uးေကာျမငက ေဇကမၻာကမၸဏUကဌ Uးခငေရႊန႔ ေတြ႕ဖ႔ စစUေပးဖ႔ ဘႀကးက ေျပာခ တယ။ Uးေကာျမငက Aဒါက Uးေလးက ျပနေျပာျပတယ။ Aဒလဆ သတ႔ဘယေန႔ ရကခနးေပးမလလ႔ Uးေကာျမငက ေမးလကတယ။

Page 47: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၅) ၂၀၁၀ ၄လပငးေလာကမာ မဂၤလာဒUယာUၿမ႕ေတာထက ေဇကမၻာရးခပႀကးထမာ လယသမား ၈Uး Uးခငေရႊန႔ သြားေတြ႕ၾကတယ။ Uးေဆာငတာက Uးေကာျမငန႔ Uးေကာစနပ။ Uးခငေရႊကပလယသမားေတြ က စေျပာတယ။ Aခခငဗားတ႔လယကလညး ကပသမးတာမဟတဘး။ ခငဗားတ႔လယက ကပ၀ယတာ လညး မဟတဘး။ ခငဗားတ႔ လယက ႏငငေတာက သမးတယလ႔ Uးခငေရႊေျပာတယ။ Uေလးကယတင ေျပာခတာက ႏငငေတာသမးမယဆရင ႏငငေတာဟာ Uးေလးတ႔လယသမားေတြရ႕ မဘသေဘာလပ။ ႏငငေတာသမးမယဆရင Uးေလးတ႔လယသမား Aသနားခစာတငမယ။ ႏငငေတာက လယျပနေလာက မယလ႔ ေျပာခတယ။ Uးခငေရႊက ခငးဗားတ႔စာတငရငလညး ခငဗားတ႔စာကဖတမယလမရဘး။ ခငဗားတ႔ စာ Aမႈကပးထ ၊ Aမႈကျခငးထပ ေရာကေတာမယလ႔ Uးခငေရႊက လယသမားေတြက ၿခမးေျခာကၿပး ေျပာတယ။ Aဒေဇကမၻာ Uးခငေရႊန႕ လယသမားေတြေတြ႕တAခနမာ မနေနဂာ Uးျမငေဇာပါတယ။ ရ.ယ.က Uကဌ Uးထြနးႏငပါတယ။ ရာAမမး Uးဘႀကးပါတယ။ AဒAစညးAေ၀းမာပ ႏငငေတာက သမးမယဆရင ခငဗားတ႔ Aခြနေဆာငထားတ ၁၀ဆေလာကပခငဗားတ႔ျပနရမယလ႔ Uးခငေရႊက ေျပာတယ။ Aခက တ႔မြနတငးရငးသား Aခငးခငး ကပက ကရဏာေၾကး ၂၅၀၀၀၀ ေပးမယလ႔ Uးခငေရႊ ကေျပာတယ။ Aကယ၍ Aခ ကပတ႔က လန/၃၉ ေလာကထားတနး လန/၃၉ ကလာမယဆရင ခငဗားတ႔ ကကပတျပားမ ေပးစရာမလဘး။ Aခကပေပးတ ကရဏာေၾကးက ယခငယ မယရင ခငဗားတ႔လယေတြ ကပAကနလး သမးမယလ႔ Uးခငေရႊကယတငေျပာတယ။ AဒAစညးAေ၀းမာပ ဒ ၂၅၀၀၀၀ ကေတာနညးတယလ႔ Uးေလးတ႔ ျပနေတာငးဆတယ။ ၃ သနး ေပးပါလ႔ Uးေလးတ႕က ေတာငးဆခတယ။ Uးေလးတ႔ေတာငးဆတ တစEက ၃သနးႏႈနးက Uးခငေရႊက ေပးမယလ႔ AဒAစညးAေ၀းမာပ ေျပာတယ။ မနေနဂာ Uးျမငေဇာက AဒUးခငေရႊေရ႕မာပ ဒ ၃သနး မေပးႏငဘးလ႔ ထေျပာတယ။ ျမငေဇာက Uးခငေရႊက “ေဟေကာင ျမငေဇာ မငးဘာမ ၀ငမေျပာန႕၊ ကပ လယသမားေတြက တစသနးထပတးေပးလ ကပဘာမမျဖစဘး။ လယသမားေတြ ပသးရတာေပါ။ Aဒေန႔ကပ ၃သနးႏႈနးကလကခ လကၾကတယ။ Uးခငေရႊ ေငြေပးတေန႔က လယသမားေတြက ေျပာခတAထမာ ဒလယေျမက ခငဗားတ႔ပဆက လကလပကငသြားပါ။ တျခားလ၊ ျပငပလ လး၀သလး ၀ေပး မလပဘးလ႔ ေျပာထားတယ။ Aဒကေနျပနလာၿပး လယသမားAခငးခငးတငပငၾကတယ။ ဇန(၁)ဇန(၂)ဇန(၃)ထမာ ေဇကမၻာက လယတစEကက တစေသာငးႏႈနးန႔ ေလာေၾကးေပးထားတာ Uးတ႔ၾကားခတယ။ တခ႕ၾကေတာတျပားမ မရတ လယသမားေတြ Aမားႀကးရတယလ႔ Uးတ႔လယသမားAခငးခငးတငပငၾကတယ။

AဒUးခငေရႊန႔ ေန႔ခငးပငးေတြ႕ၿပး ညေနပငးလညးကေရာစကႀကးန႔ (ဘဒဇာစကႀကးန႔) ကားလမး ေဖာကဖ႔

လယကြကေတြ ၊ လယကနသငးေတြ စဖကတယ။ Uးေလးတ႔က ဒAတငးၾကညေနရတာေပါ။ Aဒ တနးကေတာ

Page 48: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၆) ေႏြပငးေပါ။ Uးခငေရႊက AဒAစညးမာ ၄လပငးမကနခင ေငြထတေပးမယလ႔ ကတခ ေျပာသြားတယ။ Uးခငေရႊကယတင Uးေလးတ႔ လယေတြထလညေနတ Aခနမာ Uးေလးကယတငပ ကားကတားၿပး သေဌးကေမးတယ။ ဘယလလ သေဌး ၊ ခငဗားက ေငြထတေပးမယေျပာထားေတာ လယသမားေတြက ေမာေနၾကၿပ။ လ႔ Uးေလးက ေမးတယ။ သက သၾကၤနရကန႔ကပသြားလ႔ မရငးျဖစ တာလ႔ ျပနေျပာသြားတယ။ ေနာက ၅လပငး ၁၄ရကေန႔ လယသမားေတြက ျမငေဇာန႔ဘႀကး ကယတင လယသမားေတြက လကေခၚတယ။ Uးေလးတ႔ကြငးမာ ႏငငေတာက ေရသြငးေျမာငး (၉)ေျမာငးတးေဖာထားတာရတယ။ Aဒ ေျမာငး(၉)ေျမာငး ၁၊၂၊၃၊၄၊၅၊Aထက ပထမ တစသတေခၚတယ။ ရတလယသမားေတြေဇကမၻာရးခပကလာ ခၾကတယ။ ေျမာငး၅မာ Uးေလးပါတယ။ ရးခပေရာကေတာေဇကမၻာပငရငUးခငေရႊန႕ Eညခနးထမာ ေတြ႔ တယ။ လယသမားေတြ ေရာကသြားၿပးမ မနေနဂာျမငေဇာက ေခၚတယ။ ဟ ျမငေဇာ ဘယလလ။ လယသမားေတြ နညးနညးပတကလာတယ။ ဒါလယသမားေတြ Aကနလးပလားလ႔ Uးခငေရႊက ေမးတယ။ ျမငေဇာက ကၽြနေတာ ႏစပငး ပငးၿပး ေျမာငး ၅ ေလာကပ ေခၚတယတယလ႔ ျပနေျပာတယ။ Uးခငေရႊက ဟာ မရဘး။ ရတလယသမား Aကနျပနေခၚလ႔ ေျပာတယ။ ရ.ယ.က Aဖြ႕က Uးဘႀကးက တကစငားၿပး ခကခငး ကနတ လယသမားေတြလကေခၚတယ။ လယသမားေတြစလားၿပးေတာ Uးခငေရႊက ဆငျမငေပၚ တကၿပးေတာ ခငဗားတ႔ကAခေငြေပးမယဆရင ခငဗားတ႔ လကခမလားလ႔ ေမးတယ။ လယသမားAားလး က လကခမယ။ ေငြယမယလ႔ ျပနေျပာၾကတယ။ AဒAခနမာ ေငြယမယဆရင ခငဗားတ႔ Aမမျပနန႔ေတာ ေဇကမၻာရးထမာပ ထမငးေကၽြးမယဆၿပးေတာ ထမငးဘးေတြ ၀ယေပးတယ။ ေခါကဆြေၾကာေတြလညး ပါတယ။ လယသမားေတြ ထမငးစားေနခနမာ ေဇကမၻာAဖြ႕ေတြ ဘဏက ေငြသြားထတၾကတယ။ လယသမားေတြ ငားလာတ ကားန႔ပ။ ေရာကလာေတာ လယသမားေတြကေငြရငးေပးတယ။ Aဒေန႔ ေငြရငးေနတAခနမာပ ခရငမး Uးေမာငေမာင ေရာကလာၿပး EညခနးAျပငဘကမာထင ေနတယ။ Aဒါက Uးခငေရႊက ဘာေျပာလဆေတာ “ဒမာ လပၿပးေနတကစၥ ဘာလာ၀ငရႈပေနလလ႔ Uးခငေရႊ က ဆငျမငေပၚကပ ေျပာတယ။ ေငြထတၿပးတလေတြက Aဒေန႔ ညေန ၿမ႕နယရးမာ ေခၚၿပးလယသမား ေတြက စစေဆးတယ။ Uးတ႔ ဘယႏစခႏစကတညးက ဒကေရာကၿပး လယလပေနၾကတာလ။ Uးက ၁၉၉၀ လ႔ေျပာလကတယ။ Uးတ႔လယလပေနတာ တစEက မးစပါး ဘယေလာက ထြကလလ႔ ေမးတယ။ Uးေလးက သကႀကးစပါး ေဘးၾကားစပါးဆရင တငး ၅၀၊ ၆၀ ေလာကသးတယ။ သကငယစပါး မေနာသခ ၇၀ ေလာက သးတယ။ ေႏြစပါးဘယေလာကထြကလလ႔ သကေမးေသးတယ။ တငး ၁၀၀ေကာထြကတယလ႔ Uးေလး ေျပာခတယ။ ဘာန႔ထြနယကတာလလ႔ေမးေသးတယ။ လကတြနးထြနစကႏစစးရတယ။ ႏြား ၂ ရငး ရတယ လ႔ေျပာခတယ။ လယထြနကရယာ Aစရတယလ႔ေျပာခတယ။ ၆လပငးထမာ ျမငေဇာက လယသမားUးေကာျမငAမက ည ၇နာရခြ ၈ နာရAခနမာ လယသမား ေတြက ေခၚခငးၿပးေတာ UးေကာျမငAမလာစၾကတာေပါ။ Aဒညမာ ခငဗားတ႔က ႏငငေတာက ႏစစU ႏစတငး ဘဏေငြ မးစပါး ရယ၊ ေႏြစပါးရယAတြက ဘယေလာကေပးလလ႔ ေမးတယ။ မးစပါးဆရင ၂၀၀၀၀ ႏႈနးေပးတယ။ ေႏြစပါးလညး ၂၀၀၀၀ ႏႈနးေပးတယ လ႔ Uးက ေျပာလကတယ။ UးေလးေနာကAက ဆးေရာကသြားတာ။ Uးေလးေရာကေတာမ သ ဒစကားကေမးတယ။ ျမငေဇာက ေနာကေနာင ခငဗားတ႔ ဘဏေငြက ႏငငေတာဆက ထတစရာမလေတာဘး။ ကၽြနေတာတ႔ ေဇကမၻာကမၸဏကပ တစEက ၅၀၀၀၀ ႏႈနးေပးထတေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ Aကယ၍ ၅၀၀၀၀ ႏႈနးမလေလာကဘးဆရင ေနာကထပကမၸဏက ထပၿပး Aတးမရဘ လလေလာကေလာက ထပေပးAးမယလ႔ မနေနဂာ Uးျမငေဇာက Uးေကာျမင Aမမာ ပေျပာသြားတယ။ Aဒလ ေငြလခငရင စာခပက လကမတထးပါဆၿပး ေခာတယ။ လယသမားေတြကလညး Aားလး သ႕စာခပကမဖတဘန႔ လကမတAကနလး ထးလကၾကတယ။ Uးလညး ထးလကမတယ။ ေနာကမ သတရေတာ UးေAာငခစ လကမတထးထားတ စာခပက မငးတ႔ဖတၾကညၿပး ၿပလားလ႔ ေမးလကတယ။ မဖတရေသးဘးတ။ ခကခငးပ မငးတ႔ စာကတစေစာင ေလာကစြထတၿပး ဖတၾကညစမးပါလ႔ ျမငေဇာေရ႕မာပ ေျပာလကတယ။ UးေAာငခစက Aဒစာခပက

Page 49: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၇) Aသကယကယန႔ ေပးဖတခငးၿပးAမားလယသမားၾကားႏငေAာင ဖတေပးပါလ႔ ေျပာလကတယ။ UးေAာငခစ ဖတလက တစာထမာ ေရႊန႕သာေကးရြာမာရတ လယသမားAားလးသည ဒလယေျမက မလပကငႏငတAတြက ဒလယေျမက ေဇကမၻာကမၸဏထ လာAပေၾကာငးလ႔ စာခပထမာ AဒလAဓပၸာယထြကဆထားတယ။ Aဒလ သေတာမပ ကေAာငခစေရ တ႔လယသမားေတြ ကယလယပငးကယ ႀကးကြငးစြပသလ ျဖစသြားၿပ လ႔ Uးျမငေဇာေရ႕မာပ ေျပာလကတယ။ ျမငေဇာက ဘာမမေျပာေတာဘ စာခပေတြ ေကာကၿပး ျပနသြား ေတာတာပ။ Uးတ႔မာ ဘာမ မတလညး မရခဘး။ Uးတ႔ထးထားတ စာခပက ရယၿပး ရ.ယ.က Aပခပေရးရးမာ Aပခပေရးမးက သြားၿပး လယသမား ေတြ လယမလပႏငေၾကာငး လကမတသြားထးခငးတယ။ ေကးရြာကေန တစဆငၿမ႕နယက တငတယလ႔ ၾကားတယ။ Uးေလးတ႔ကေငြလညး မေပးေသးဘး။ စာခပေတြဘာေတြလညး ဘာမလာမလပခငတကညးက ၂၀၁၀ခႏစ၄ လပငး ကတညးက Uးေလးတ႔ ရနကနတငးရးကတငစာတငတယ။ ခရငရးက တငစာတင တယ။ ၿမ႕နယရးကတငစာတငတယ။ AဒAတြကကေတာ ဘာမေျဖၾကားခကမရဘး။ တစတရာထးျခားမႈ လညးမရဘး။ ၂၀၁၁ထက ေရာကလာၿပးUးေလးတ႔ လယထြနတAခနမာ မးUးကAခနမာ (ေမလ ၇)ရကေန႔မာ ပလၿမ႕သစ ဓမၼာရထမာ Uကဌထြနးထြနးႏငက လယသမားေတြက ေခၚၿပး သးစားတငခငးတယ။ သးစား တငၿပးရင လယထြနတAခနမာပ ၿမ႕နယရယ ၊ ရ.ယ.က Uကဌရယ လာၿပးတားတယ။ ကနသငးေတြ ေပးမျပငဘးလ႔ ရ.ယ.က Aဖြ႕က ထြနးႏငတ႔က ေျပာတယ။ ၂၀၁၀ မးစပါးသမးၿပး ကတညးက သတ႔က ကနသငးေတြ ဖကေနတာ။ Uးေလးတ႔က မးကေတာ ျပနျပငတာ။ Aဒါက Aပခပေရးမးက လာတားတယ။ ေဇကမၻာ လၿခေရးေတြက လာတားတယ။ တားေပးမယလညး Uးေလးတ႔ကေတာ ကယAလပ ကယဆက လပတာပ။ Uးေလးတ႔ လယပငရငေတြ မရတAခနမာလညး လယလပသားေတြက လၿခေရးေတြက လာၿပး ၿခမးေျခာကတယ။ Aဒႏစ (၂၀၁၁) ၆လပငးထမာပငးထမာမ Uးေနမးေ၀န႔ ဆကသြယမတယ။ ပတျမားမာ ေဆးခနး ဖြငထားတ ေဒါကတာ ေဒၚၾကၾကေမႊးဆမာ Uးဗ႕ႀကးက ေဆးကရငး သခတာ။ ဆရာUးေနမးေ၀ ရတယ။ ကညေပးတတတ Aေၾကာငးက ေျပာလ႔ ဆရာမကေနတစဆင Uးေလးတ႔ Uးေနမးေ၀န႔ ခတဆကမသြား ခၾကတာ။

Uးေနမးေ၀က AကးAေၾကာငး AစAဆး ရငးျပၿပးမ Uးေနမးေ၀က Aဒႏစမာပ ေဇကမၻာ မတရားသမးဆညးတ ပစက စာAပထတတယ။ Uးေနမးေ၀န႔Aတ ဒလယေျမေတြကစၥန႔ ပတသကၿပး AးAမမာ ေဒၚခငေမေAားဆမာ သြားစစမးတယ။ ဒလယေတြဟာ လယေျမAတငးသာ ရေၾကာငး ၊ လန/၃၉ မရေၾကာငး သ႕ဆကေန ဆရာေနမးေ၀က ဖနးဆကတယ။ ဆရာက ကၽြနေတာတ႔က ျပနေျပာျပ တယ။ Aဒေတာမ ေဇကမၻာက ႏငငေတာဆတာက ခတးလပၿပးသမးထားတာက Uးေလးတ႔ သေဘာေပါက တာ။

Page 50: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၈) Uးေကာျမင - ဒ လယသမားေတြ Aဖြ႕ထမာ မဒကေန ကၽြနေတာ ရနကနကနက စေရာကတာ။ ကၽြနေတာ ေရာကတာ ၁၉၉၈ ခႏစက။ Uးေလး စေရာကကတညးက လယပလပတယ။ ၂၅ Eက လပတယ။ Aဒ Aခနတနးက ၂၅Eကလး ေျပစာေပါကတယ။ ၁၉၉၀ - ၉၁ခေလာကမာ သးစားမတပတငဆၿပး ျဖစလာတယ။

Uးေလးမာ ၂၅ Eက ရတာက ၁၀Eက ဘဏေခးေငြရမယဆေတာ Uးေလးမနးမနာမညန႔ ၁၂ Eကခြလကတယ။ Uးေလးနာမညန႔ ၁၃ Eကကနတယ။ ကနသြယလယယာက ၀ယတ တာ၀နေကစပါးက လညး ႏစစUမပက၂၀၀၃ ခႏစAထ ေပးႏငတယ။ Aဒေနာကပငးၾကေတာ ကနသြယလယယာက စပါး မ၀ယေတာဘး။ တာ၀နေကေပးစရာမလေတာတ သေဘာေပါ။ Aဒလကေနၿပးေတာမ Uးေလးက တျခားလေတြန႔ မတဘး။ ၂၀၀၉ မာကတညးက Uးေလး ႏစစUလပလာတ ေႏြစပါး၅Eကေလာကက ေဇကမၻာကမၸဏက ၀ငဖကတယ။ Aဒ ၅Eက စကတာ ၄၅၀ကေန ၅၀၀ Aထ ႏစတငးရတယ။ ႏငငေတာ တးေျမာငးေတြကပါ ေဇကမၻာက ပတပစလကတယ။ ေရမရေတာဘး။ Uးျမငေဇာန႔ ဗလမးသန႔ဇငက စာန႔ ေဇကမၻာေAာကရးကလာခဖ႔ Uေလးက ေခၚတယ။ သတ႔စာန႔ေခၚလ႔ Uးေလးကသြားတာ။ ေရာကေတာ ျမငေဇာက ဘာကစၥန႔လာလလ႔ေမးတယ။ သတ႔ေပးထားတစာ ကထတျပၿပး ရငးျပတယ။ သတ႔ေရပတ ထားတာက ျပပါလ႔ ျမငေဇာက ေျပာလ႔ Uးေလးဆငန႔ပ သ႕ကေခၚလာၿပး ျပတယ။ လကကနေရက တငပါUး လ႔ ေျပာသြားတယ။ တစပတစာေလာကပ ရတယ။ ေနာကတစပတလညးၾကေရာ သကသြားေျပာတယ။ ေရေျမာငးက မေဖာကေပးဘး။

Uးေလးတ႔လယသမားဆတာေတာ စပါးစကထားၿပးရင စပါးပလခငတယ။ ေAာငေရ ရဖ႔Aတြက ကယစရတန႔ကယ လငားၿပး သြားဖြငတယ။ Aဒါက သက စကယႏယားေတြန႔ ျပနပတတယ။ ႏစတငး စပါး ၄၅၀ ၊ ၅၀၀ ရေနတာက Aဒႏစမာ စပါး ၅၆ တငးပရေတာတယ။

Page 51: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၄၉) ၂၀၀၉ မးရာသမာပ သတ႔ ဖကထားတကနသငးေတြ ျပနျပငဖ႔ ၿမ႕နယ မ.ရ.က Uကဌက နစနာတာကတငျပပါလ႔ ေျပာတယ။ Uးေလးတ႔က တငျပတယ။ Uးေကာျမငရယ Uးျမငလႈငရယ Uးေရႊယ ရယ ေဒၚAးျမငရယ (၄)Uး။ ကနသငးဖကထားတာ Eက ၂၀ေလာကပ ရေသးတယ။ ကနသငးျပနျပငဖ႔ တစEကက ၃၀၀၀၀လ႔တငျပခတယ။ ေန႔စားခ တစေန႔ ၃၀၀၀ ရတယဆတာကပါ တြကျပခတယ။ မ.ရ.က ေပါငးကရးကလာၿပး ေျပာတာ။ Aဒကေနၿပး ၂၀၁၀ထကးသြားေတာ သတ႔ ထးစAတငးပ ကနသငးေတြ ထပဖကတယ။ ဘယ Aာဏာပငကမလညး စာလညး မျပဘး.။ ေဇကမၻာက လပခငသလ လပသြားတယ။ ဖက ရငးန႔မ Uးဘႀကး ကAစညးAေ၀းေတြ စၿပးေခၚတယ။ Uးဘႀကးက ေဇကမၻာက ခငးတာ။ Aဒါက Uးေလး ဘယလသလဆရင UးဘႀကးAတြက ေဘာကစးေပးတယလ႔ ၾကားခတယ။ ဘႀကးAစညးAေ၀းေခၚတာက တစေခါကပ သြားဖးတယ။ သြားတAခနမာ ေဇကမၻာ မနေနဂာUးျမငေဇာန႔ ေဇကမၻာ၀နထမး ၂ ေယက ၃ ေယာက ေလာကပါတယ။ ေခါငးစUမပါတစာကလကမတထးခငးလ႔ လကမတမထးဘ ျပနလာၾကတယ။ ေဖေဖာ ၀ါရလေလာကရသြားၿပ။ ဘႀကးက လကေခၚတAခါမာ ေဇကမၻာက လယသမားေတြက တစEကက ၅၀၀၀၀ ကတစခါ ၊ ၁၀၀၀၀၀ ကတစခါ ေပးမယလ႔ေျပာၿပး AစညးAေ၀းေခၚတယ။ Aဒၾကားထမာပ ေဇကမၻာက တစခါ တစEကက ၂၀၀၀၀၀ ေပးမယဆၿပး လယသမားေတြက လကမတေခၚထးခငးတယ။ သြားၾကတယ။ ဟေရာကေတာ Uးဘႀကး ရတယ။ Uးဆနးၾကည ရတယ။ ေဇကမၻာကမၸဏက ကၽြနေတာတ႔လယေတြက Aခေလာကထ လခငေနမေတာ Uးဘႀကး ကၽြနေတာတ႔က ေဇကမၻာပငရင Uးခငေရႊက ထပတကေတြ႕ေပး ဖ႔ ေျပာလကၿပ။ ၾကားကာလမာ ႏငငေတာက Aသနားခစာ တငတယ။ ေနာကတစပတၾကေတာ ဘႀကးန႔ လမးမာေတြ႕တယ။ Uးခငေရႊက ကၽြနေတာတ႔ လယသမားေတြက ေတြ႕ဖ႔ေစာငေနတယလ႔ Uးဘႀကးက ေျပတယ။

ကၽြနေတာတ႔ ႏငငေတာက Aသနားခစာတငထားလ႔ မသြားေတာဘးလ႔ ေျပာလကတယ။ ၃ ရက ေလာကၾကာၿပးမာ ခငဗားတ႔ ႏငငေတာက Aသနားခစာတငထားလ ဘာမမျဖစဘး။ လာေတြ႕လ႔ ရတယ လ႔ Uးဘႀကးပ ေျပာတယ။ သြားေတြ႕ေတာ Uးထြနးႏင(ရ.ယ.က Uကဌ)ပါတယ။ Uးဘႀကးပါတယ။ UးေAးသနးပါတယ။ Uးေကာစန၊ Uးေကာျမင၊ UးေAာငခစ၊ Uးဗ႕၊ Uးထြနးၾကည၊ Uးၾကညဟး၊ Uး၀ငႏင ေဒၚတငစနတ႔ ပါတယ။ ေဇကမၻာရ႕ ရးခနးမာ Uးခငေရႊန႕ ထပတကေတြ႕လကတယ။ ခငဗားတ႔ လယသမား ေတြက ေတြ႕ဖ႔ ကပလညး ေစာငေနတယတ။ ကၽြနေတာတ႔ ႏငငေတာက Aသနားခစာတငထားလ႔ မလာရ တာလ႔ Uးေလးက ေျပာလကတယ။ ခငဗားတ႔ Aသနားခစာတငထားလညး ဖတမယလမရဘး။ Aဒစာက Aမႈကျခငးထပေရာကမယတ။ ခငဗားတ႔ လယန႔ပတသကၿပး ကပသမးတာ မဟတဘး။ ႏငငေတာ စမခကန႔သမးတာတ။ သက တစEကက ႏစသနး ေပးမယတ။

Page 52: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၀) ႏစသနးလညး ေငြက ကၽြနေတာတ႔မလခငဘး။ လယပ Aဓကလပစားခငတာလ႔ Uးေလးက ျပနေျပာ ခတယ။ ကၽြနေတာတ႔လညး ဘယလျပနစUးစားလ ဆေတာ ဇန(၁)(၂)(၃)ထမာ လယEက၃၀၀၀ ေလာကရတယဆတာ သတယ။ AဒAခနမာ သေပးတ ၁၀၀၀၀ က မေကနပလ႔ ယေန႔Aထ တျပားမ မရတလလညး ဆငဖန႔ သဃၤနးကၽြနးႀကးမာ ရေသးတယ။ Uးခငေရႊက ၂၀၀၀၀၀ ကေန ၂၅၀၀၀၀ ။ Aဒက ေန ၃၀၀၀၀၀ Aထ ေပးတယ။ Aမနတကယ Aဒေငြက လခငလ႔ ယတာမဟတဘး။ ဇန (၁)(၂)(၃)က လျဖစမာစးရမလ႔ယလကတာ။ UးခငေရႊေျပာတAထမာ ဒစမကနး မေAာငျမငရင ဒေငြက Aလသေဘာ ပထားတယလ႔ ေျပာတယ။ Aခေလာေလာဆယ လမးပလပမယတ။ ခငဗားတ႔ လယက ေAးေAးေဆး ေဆးလပစားပါတ။ AေဆာကAUးေတြ AေကာငAထညေဖာမသာ ဒလယေျမထက တျဖညးျဖညး ေရႊ႕သြား ရမယတ။ Uးခငေရႊေျပာထားတ ကတAတငး မဟတဘန႔ ၂၀၁၁ထမာ ေဇကမၻာက လယEက ၈၁၅ Eကထမာ ကနသငးေတြ Aကနလးထးဖကလကတယ။ Aဒါက ျမငၿပး ထမငး ၄၊၅ရက မစားႏငဘး။ သေဌးက သေျပာတစကားAတငး မဟတေတာ Aကန လး စတမေကာငးၾကဘး။ ၂၀၁၀ထမာပ ၇လပငးေလာကမာ Uးျမငေဇာက ကၽြနေတာန႔ လမးမာေတြ႕တယ။ လယသမားေတြ ကခငဗားAမမာ စထားလက ေဆြးေႏြးစရာရတယလ႔ ေျပာတယ။ ညေန ၇နာရေလာက။ Aဒညက မးလညး မလာဘး။ သက Aယသြငးတယ။ ခငဗားတ႔ လယလပတာ ႏငငေတာက စကစရတ ဘယေလာက ထတေပးလ။ ၂၀၀၀၀ ထတေပးတယလ႔ ေျပာၾကတယ။ သတ႔ကမၸဏကေန ၅၀၀၀၀ ထတေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ မလေလာကရငလညး ကၽြနေတာတ႔ သေဌးက Aတးမရ ထပထတေပးUးမယတ။ Aဒလ Aယ သြငးၿပးေတာ သက စာခပေတြမာ လကမတထးခငးတယ။ ကၽြနေတာတ႔က စတရငးAမနန႔ စာမဖတဘ လကမတထေပးလကတယ။ ၿပးေတာမ Uးေကာစနလညး ေရာကလာတယ။ UးေAာငခစ လယသမား တစ၀ကေလာက ေရာကတယ။ Aဒစာက Uးေကာစနဖတခငးေတာမ UးေAာငခစက ဖတတယ။ စာခပ ထက စာက ကၽြနေတာတ႔ လယသမားေတြ လယမလပႏငေတာပါသျဖင ေဇကမၻာAပႏတ စာေတြျဖစေန တယ။ Aဒစာက သေဘာေပါကၿပးေတာမ ဒကမၸဏက ကလမကကစဆတာက သေဘာကေပါကလက တယ။

Aဒႏစေတာ လယေတြက ေAာငေAာငျမငျမငန႔ လပလကႏငၾကတယ။ Aဒေနာကမာ တငစာေတြလညး တငတယ။ သကလညး ၀ငဖကေနတယ။ တစကြငးလးက လယကနသငးေတြက ဖကတယ။ ၂၀၁၁ေနာကပငး ေကာငးေကာငးမြနမြနမလပႏငေတာဘး ။ Aေစာပငးက ကၽြနေတာလယေတြ မာ စပါး ၂၁၀၀ ေလာကထြကတယ။ ေနာကပငး Aကနလး Aျပညစကႏငတာေတာငမပ စပါး ၇၀၀ ေကာပ ရေတာတယ။ ေဇကမၻာရ႕ ဖကဆးမႈေတြေၾကာငေပါေနာ။ ဒႏစ ၂၀၁၂ ထမာဆရင စပါး ၅၀၀ပ ရတယ။ သဖကဆးတာေတြက သေပးတကရဏာေၾကး ၃သနးန႔ မကာမေတာဘး။ သကဖကလက ။ ကၽြနေတာတ႔ ကျပနျပငလက။ ကၽြနေတာတ႔ ဆးရႈးရတာေတြန႔မကာမေတာပါဘး။

Page 53: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၁) Uးကငရ - ေရႊန႔သာကြငးAမတ(၅၃၁)Uးပင(၅၅)လယEက(၉.၅၃၀) မတပတငAမတ၁၂/လကတ (ႏင) ၀၅၅၁၇၀ ၿဖစပါသည။ ကေနာ၏လယEက(၉.၅၃၀)သမးယခခရပါသည။ ဂရဏာေၾကး တစEက(၃)သနးႏႈနးရရခပါသည။ ထ႕ေၾကာငကေနာAေနႏင ေကနပမႈမရခပါ။ ထကတနေသာ ေလာေၾကးေငြ (သ႕) ကေနာ၏လယယာေၿမမား ကၿပနလညရရလပါသည။ ကေနာသည၄ငး လယမားကလပကငခသညမာ ႏစေပါငး(၆၀)ေကာခပါသည။ Uးေရႊင - လယ ၆ Eက ရတယ ။ ၁၉၉၀ ကတညးကလပတာ ။ ေဖကမာၻရးမာ ခငေရႊန႕ေတြ႔တယ ။ မငးတ႔လယက ႏငငေတာကသမးၿပ ဂရဏာေႀကးသးသမးေပးလကမယလ႕သေၿပာတယ ။ ၉ ႏစေလာကလပသြား တ တကယက ေတာ ဘာဟတေသးလညး တစႏစေလာကလပရေသးတယ ကနသငးေတြသဖကလကတယ ။ ကေနာတ႔ ေနရာAႏ႔တငတယ ဘယလမAေရးယမေပးဘး ။ ဆႏၵလညးၿပတယ ။ ေနာကကမသတာက ႏငငေတာကသမးတာ မဟတဘး ။

Uးၿမငေ၀ - ကေနာAခလကရလပေနတလယက ၉ Eကရတယ ဂရဏာေႀကးရတာ ၇ Eကဘရတယ ။ ေပါငးက ရာAမမး Uးဘႀကးကလကမတထးဖ႔ ေခၚတယ ။ ေခါငးစးစာမပါတစာက လကမတထးခငးေတာ ကေနာတ႔ လကမတမထးဘး ။ ေနာကပငးကေတာ ကေနာတ႔ လငယေတြမလကေတာဘး ။ Uးေကာၿမငတ႔ Uးေကာစနတ႔ လႀကးေတြစကားဘနားေထာငၿပးသြားေနတာေပါ ။ လယကေတာ ႏစတငးစကတယ ။ လြနခတ ၁၀ ႏစေကာက တညးက Aခထ တစ ႏစမမၿပတဘး ။ ၂၀၁၀ တးက မးစပါး ၅၀၀ ေကာရတယ ။ ၂၀၁၁ မးစပါးက ၃၀၀ ေကာရတယ သတ႔က တာေတြဖကလကေတာ လပမေကာငးဘး ။ ၂၀၁၂ ကေတာ လညး တာေတြၿပငတာေတြ ၿပနလပေနာကက ေနတာန႕ စပါးက ၃၀၀ ေလာကဘထြကၿပနတယ ။ မႏစကစပါးစကတာက ကေနာတ႔ဘာသာထြနတယ ။ ကေနာတ႔မးကေနာတ႔ ထြနန႕ စကတာ။ ေဇကမာၻက စပါးစကသမားမဟတဘး ။ ဒါက ထြနးထြနးUး(Aပခပေရးမး)

Page 54: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၂) က ေဇကမာၻကသးစားခတAမန႔ထတတယ ။ စကမႈဇနလပသမားက စပါးစကမယလ႔လပတယ ။ ကေနာတ႔ဘ ႏစတငးစကတာ လတငးသတယ ။ Uးခစ၀ငးစန - ကေနာလယ ၁၉၉၀ ခ ႏစကစလပတာ ။ ေဇကမာၻက ေၿပာတယ ။ ႏငငေတာကသမး တယဆေတာ လကခရတာေပါ ဒလေပါ ။ကေနာဒကေရာကလာေတာ လယဘလပစားတတတာ ။ ကေနာလယလပတာ တစEက သကငယ ၇၀ ေလာကထြကတယ ။ သကႀကးက ၅၀ ေလာကထြကတယ ။ ခ ကနသငးေတြသဖကေနတာ ၂ ႏစရၿပ ။ Aဒါေႀကာငး စပါးထြကႏႈနးေလာသြားတယ ။ ကနသငးၿပငတစႏစ သးေလးသနးေလာကကနတယ ။ ဒလၿပနာၿဖစ စးပြါးေရးမေၿပလညဘးေပါ ။ ဘာသာေရးလညးမလတနးႏငေတာဘး ။ Aခ ဒကၡေရာကေနတာေပါ ။ ေနာကေတာ ႏငငေတာကလညးမသမးဘး ။ ကယဘသမးထားတာ စကားေၿပာကမမနဘး ။ ဂရဏာေႀကးက တစEကက သးသနးေပးတယ ။ သးသနးေပးၿပး ရစ ႏစကးႏစဆကလပလ႔ေၿပာတာ ။ တစႏစထရတယ သကနသငး ဖကလကေကာ ။ ကေနာတ႔ေၿမက ၿပနမရရင Aေသခတကမယ ။

က၀ငးႏင - ကၽြနေတာတ႔ လငမယားရနကနက ၁၉၉၀ ေလာကက စေရာကတယ။ ကေလးမရေသးဘး။ Aမေထာင ကကာစပ ေရာကလာတာ။ စေရာကကာစက စာရငးငား လပစားရတယ။ သးႏစေလာက Aဒလလပေနၿပးမ လယကယပင လပႏငတAဆငေရာကလာတယ။ လယ ၁၈ Eကလပတယ။ ကၽြနေတာနာမညေပါကက ၁၃.၂၅ Eက။ Aေဒၚနာမညေပါက ၁၃.၂၅ Eက ရတယ။ Aကနလး ေျပစာရတယ။ တစႏစက မးစပါး တငး ၁၀၀၀ ေကာတ ႏစလညး ရတယ။ တခ႕ႏစေတြမာ ၈၀၀ ေကာေကာ ပရတယ။ ရာသUတ ေဖာကျပနၿပး ပးကတ ႏစမာ ဆရင စပါး

Page 55: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၃) Aထြက ယတတယ။ ေႏြစပါးလညး ႏစတငးလပတယ။ ေႏြစပါးက တစခါတေလကရင ၇ Eကစကတယ။ Aဒါၾက ေတာ တငး ၆၅၀ ပတ၀နးကငထြကတယ။ တစEက တငး ၉၀ ႏႈနးေလာကသးတယ။ ျပနာစတကတာကေတာ ကနလယသမားေတြန႔ Aတတေပါ။ ၂၀၁၀ ခႏစထမာပ။ Aဒႏစထမာ လယသမားေတြ ဘာမ မသရဘး။ ရပကြက လႀကးက Aမတငယာေရာက AစညးAေ၀း လပဖ႔ ဆၿပး လာေခၚတာ။ ဘာAစညးAေ၀းလ ေမးေတာလညး မေျပာ ၾကဘး။ ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼာရက ေခၚတာ။ AစညးAေ၀းေခၚတာဆေတာ သြားၾကတယ။ လယသမးမယ ျပနာ မနး သလ႔ လယသမားေတြ ေနာကဆတလကၾကတယ။ AစညးAေ၀းတကတAခနမာ သတ႔ကလကမတထးပါ ဆေတာ တစေယာကမ မထးၾကဘး။ ဘာလ႔ မထးလဆေတာ ေခါငးစUမပါတ စာရြကမာ လကမတထးခငးတာဆေတာ Uးေကာစနကလ ေမးတယ။ ေခါငးစUမေျပာႏငၾကလ႔ မထးတာေပါ။ လယသမားေတြ ျပနၾကတယ။ Aဒေနာကပငးလညး လယသမားေတြက Aႀကမႀကမေခၚတယ။ လယသမားေတြ မသြားၾကေတာဘး။ ဓမၼာရက Aႀကမႀကမေခၚတာက လယသမားေတြမလကေတာတAခါၾကေတာ ေနာကပငးၾကေတာ ေဇကမၻာရးခပက ေရာကတ Aဆငျဖစသြားတယ။ ရးခပက သြားတAထမာ Uးေကာစနတ႔ Aဖြ႕ထမာ ကၽြနေတာလညး ပါတယ။ Aဒ ေန႔က Uးေကာစနတ႔ ေဆြးေႏြးတာကပ နားေထာငေနတယ။ ကၽြနေတာက လငယဆေတာ ဘာမ ၀ငမေျပာဘး။ ေဇကမၻာ Uးခငေရႊကေတာ ဒေနရာေတြဟာ သတ႔ လကUးမႈ ယထားတ ေနရာေတြပစမး ေျပာတယ။ သတ႔ ဘယလပ လပယယ ရတယဆတ ပစမးေျပာတာ ၾကားတယ။ Uးေကာစနတ႔ လႀကးပငးေတြ ေလာကတလမးAတငးပ လကနာ တယ။ ( စးတးစတားမာ Uးေနမးေ၀ ေဖာထတေၿပာဆ ေၿမယာUပေဒၿပငဖ႔ ေဆြးေႏြး )

Page 56: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၄) AဒAခနကတညးက ကၽြနေတာလယထမာ လမးေတြ စေဖာကေနၿပ။ တားတာက မေျပာန႔ ကၽြနေတာလပ ထားတ ေႏြစပါးကေတာငမ ေရ႕ကေန မနညးရတလကရတယ။ Uးခငေရႊကားန႔ လာတAခနမာ သက ကၽြနေတာ ကတကရကေျပာတယ။ မငးလယက ရတလ႔မလား။ မရင Aျမနရတပါ။ မမရင သတ႔ထးမာ။ ေငြန႔ေလာမယလ႔ Uးခငေရႊကယတင ေျပာသြားတယ။ ကၽြနေတာက ေတာငးပနတယ။ ဒမနကပငးက ေစာငေပးပါ။ သတ႔ထးေနတ လမးေၾကာငးက မေAာင စပါးသမးေပးမယလ႔ ျပနေျပာလကတယ။ သက ဗလႀကးျမငေဇာက လမးေခၚတယ။ ဒေကာငျပနာကလာရငးAး။ သမမရင တ႔ဒAတငးထးမယ။ ဒေကာကမရငေတာ လပေပါဆတ ပစမးေျပာတယ။ ျမငေဇာေရာကလာတယ။ ကၽြနေတာမာ လညးလညးရေနတယ။ ေထြလာလညးရေနတယ။ လAငAားန႔ မေAာငလပေပးလကတယ။ ကၽြနေတာလယAားလးကႏစျခမး ခြလကသလျဖစသြားတယ။ Aဒေနာကပငးမာမ ေငြေခၚေပးတာ။ ေငြေတာေပးတယ။ လယသမားေတြ ေငြမလခငေပမယက လကခ လကရတ သေဘာေပါ။ AဒAခနတနးက ကၽြနေတာလယေတြက တစEက ၁၀သနးေပးေတာင ကၽြနေတာ မေရာငးႏငဘး။ Uးခငေရႊကယတငက ယရငလညး သမးမာပ။ မယရငလညးသမးမာပဆေတာ ယလကရတယ။ ဇန(၁) ဇန(၂)မာ တစEက ၁၀၀၀၀ ေလာကပေပးတယ။ ရတလလညး ရတယ။ မရတ လလညးမရဘး။ Aဒလမး ျဖစမာစးရမလ႔ ေငြလကခလကရတ သေဘာပ။ ( ေနမးေ၀ကေဟာေၿပာခြငပတလ႔ လမးၿပႀကယ UးေAးၿမင ေဟာေၿပာပြလပ )

Aဒလသတ႔ စထးကတညးကေန တငစာတငဖ႔ လယသမားေတြ စၿပး တငပငေနၾကၿပ။ သတ႔ စထးကတညး ကက ကၽြနေတာတ႔ တငစာေတြတငတယ။ လယသမားေတြ တငစာတငေပမယေလ ဘာသတငးမ ထးျခားမႈ မရဘး။ ေျဖရငးေပးမယလလညး မရဘး။ ၂၀၁၀မာ လမးAဓက ေဖာကတယ။ ကနသငးေတြ မဖကေသးဘး။ ၂၀၁၁ ေႏြစပါး လညးစကတယ။ Aဒစပါးကကၽြနေတာတ႔ မစားလကရဘး။ ဘာျဖစလ႔လညး ဆေတာ ေႏြစပါးစကလ႔ ေAာငျမင

Page 57: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၅) သြားၿပ။ ေျမဆလညး လကၿပးၿပ။ တခ႕ေနရာေတြဆ စပါးဖနးေနၿပ။ Aပြငလနေတာမယ။ AဒAခနမာ ဗလႀကး ျမငေဇာန႔ ရပကြကလႀကး Uးဘႀကးန႔ ေႏြစပါးလပတ လယသမားက AစညးAေ၀းျပနေခၚတယ။ သြားတကတယ။ သတ႔က ဒလယကြငးထမာ စမးေနတ စပါးပငက မျမငခငဘး လ႔ ျမငေဇာက ေျပာတယ။ သတ႔ေျပာတာ လန/၃၉ လညးကၿပးသြားၿပ။ စကထားတ စပါးေတြက ဘဒဇာန႔ ထးျပစမယ။ ေရတငခြငလညး မရေတာဘး။ ေရတငရငလညး ဖမးမယ။ Aဒႏစက သတ႔ေတြ ေရေျမာငးေတြ ပတထားလ႔ Aတြငးပငးလယသမားေတြက ေရမရတAတြက လပလ႔ မရဘး။ လယသမား Uး ၂၀ ေလာကပ စကၾကတယ။ Aဒစကတသကပ AစညးAေ၀းေခၚလ႔ သြားၾကတာ။ ေႏြစပါးတနဖး တစEကက ၃သနးေပးမယ။ ယရငးလညးဘဒဇာန႔ ထးမယ။ မယရငလညး ဘဒဇာန႔ ထးမယ။ လယသမားေတြ ဘာမက မေျပာႏငဘး။ ၂၀၁၀ထမာ လမးေဖာကသလမးျဖစသြားမာ စးလ႔။ သတ႔ေငြက လကခလက တယ။ Aဒါ စပါးဖကတAတြက။ လယသမားေတြ ေငြလကခရရသြားတAခါမာ ဗလႀကးျမငေဇာက မငးတ႔က ေပးတေငြက မငးတ႔စကတ စပါးက မငးတ႔ကယတင ဖကေပးပါတ။ သတ႔က စမးေနတာက မျမငခငဘးတ။ လယသမားေတြကေတာ ကယထမငး Aးကယ မခြႏငဘး။ လယသမားေတြက လန/၃၉လညး ကသြားၿပ။ သတ႔ကတယႏငသြားၿပထငလ႔ ေငြလကခလက တာ။ ကၽြနေတာတ႔က ဖကမေပးေတာ သတ႔ကယတငလညး ၀ငမဖကရဘး။ ကၽြနေတာက သ႕ကျပနေျပာတယ။ ဗလႀကးျမငေဇာ ကၽြနေတာတ႔မာလAငAားန႔ ဖကမယဆရငေတာင ဒAမားႀကးက ဘယလဖကစးမလလ႔ ျပနေျပာ တယ။ ကၽြနေတာတ႔ မဖကႏငဘး။ ဗလႀကးတ႔မာ စကAငAားေတြ ရတယ။ စကAငAားန႔ ဖကမယဆရင တစရက ႏစရကန႔ ပကစးသြားမယလ႔ ျပနေျပာတယ။ သက ျပနေျပာတယ။ ျမငေဇာကယတငကပ သတ႔က ဒစပါးက မဖကရ ဘး လ႔ျပနေျပာတယ။ Aဒေတာမ လယသမားေတြက သတ႔လပေနတာက သေဘာေပါကေတာတယ။ Aဒကၿပး ေတာကေလာကပြၾကမးေတာတာပ။ပြၾကမးလာတာကေန႔Aထပ။(AေဆာကAUးေတြAတငးေပၚလာလ႕ လယသမား က ဆငးပဒေထာင)

ကနေသးတယ။ ရ.ယ.က န႔ AးAမေပါငးၿပး ကၽြနေတာလယကလၿပး ပငးၿပး Aကြကခေရာငးစားဖ႔ ႀကစည ထားတာ ရေသးတယ။ ကၽြနေတာလယတစEကေကာပါတယ။ ကၽြနေတာတေဆာကထားတာက ဖကေပးဖ႔ Uးဘႀကး တ႔က Aႀကမႀကမလာေျပာတယ။ ကၽြနေတာက မဖကေပးဘး။ တျခားလေတြလယလညးပါတယ။ Uးထြနးၾကည တ႔က ၃ Eကေလာကပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ကလညး မေရႊ႕ေပးႏငဘး ။ မဖကေပးႏငဘး။ မဖယေပးႏငဘးေပါ။ သတ႔ ၄၊၅ ေယာကန႔လာၿပးၿခမးေျခာကတယ။ မငးမေရႊ႕ေပးဘးဆရင မငးရးက သြားရငးရမယ။ မငးလညး Aလကားျဖစမယ။ တမငသကသက Aပငပနးမခန႔ေတာလ႔ ဘႀကးကေျပာတယ။ သတ႔က Aကြကေဖာဖ႔ ၊ ဂရထတဖ႔ လန/၃၉ ေလာက ထားတယလ႔ေျပာတယ။ ကၽြနေတာက သတ႔က ေၾကာကၿပးေတာထြကေပးလကရတယ။ Aဒေနရာက ေဇကမၻာထမာ ကရဏာေၾကးယတနးက မပါဘး။ သကသကကနေနတလယေတြ။ သတ႔က ကၽြနေတာက ျပနေျပာတယ။ မငးက Aကနလး မငးနာမညန႔ ေငြထတထားၿပးၿပတ။ ကၽြနေတာက ေငြယထားတAထမာ မပါဘးဆတAေၾကာငး ျပနေျပာ တယ။ နညးနညး AတကAချဖစသြားတယ။ သတ႔လညး Aဒါက မေရာငးရေသးဘး။ Aခမ ကၽြနေတာဆငးဘတ ျပနတငထားတယ။ ေဇကမၻာလမးေဖာကတAထမာ ၃Eကေကာေလာကပါသြားတယ။ ရ.ယ.က န႔ AးAမနပ ေဖာက တလမးထမာလညး တစEက နးပါး ပါသြားတယ။ လယထမာ ဘာAေဆာကAUးမ မရေသးဘး။ လယေျမAတငးပ ရေသးတယ။ ဟဘကလယAတြကေရာ ဒဘကလယAတြကပါ ဆကၿပးတကပြ၀ငသြားမယ။

Page 58: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၆) Uးေရႊခန - ကၽြနေတာ ၁၉၉၀ခႏစကတညးကရနကန စေရာကတာ။ စေရာကေတာ ေရခေခာငး လြယေရာငးရတဘ၀။ လယကလညး လပတယ။ စလပတနးက ၅Eကပရတယ။ စကတးက Aတပငးလပၿပးလန႕ဆြထြနတာ ကၽြမရဘး စတးက ။ ေနာကတျဖညးျဖညးန႔ Eက ၂၀ ပတ၀နးကငျဖစသြား တယ။ ၂၀၀၆-၀၇ မာ လယျပနေလာရတယ။ လကလညး Aဆငမေျပဘး။ လယလညး ကြေနတAတြကေၾကာင ျပနေလာလကရတာ။ ေနာကဆး ၈Eကပကနတယ။ Uးေလးနာမညေပါက ၄Eက။ Uးေမာငလႈင Aမညေပါက ၄Eက ကပါ နာမညမေျပာငးဘ ဆကလပေနတယ။ နာမညမေျပာငးလကႏငခငမာပ Uးေမာငလႈငက မရေတာလ႔။ လႀကးကလကခထားတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ညက ၃ေယာကတကလာၿပး လယ၈Eကကလပၾကတာ။ Uးခငေရႊတ႔ သမးမယAခနAထ AခAခနထ ၈Eကပ။ Uးေလးတ႔ကေကာကညငးခြနနန႔ Aကးျပတယ။တစEကကတငး၇၀ ႏႈနးေလာကထြကတယ။ သကႀကး ေတာငပေမႊး ဆရင ၅၀ ၊ ၅၅ တငးထြကတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေခာငးက ေဇကမၻာဖကပစလကေတာမ စကမရေတာဘး။ ေႏြစပါးက ၁၀၀ ထြကတာရတယ။ ၁၀၅တငး Aထထြကတယ။ Aဒါ ရဖးလ႔ေျပာတာ။ ေႏြစပါး စကမရတAခါၾကေတာ AျပငAလပေတြ ကဘမးေလာကလပရတာေပါ။ ေဇကမၻာရးခပက ကၽြနေတာေရာကဖးပါတယ။ Uးေကာစနတ႔ ၊ Uးေကာျမငတ႔ပါတယ။ လယသမးဖ႔ေျပာ တေန႔က လယသမား ႏစေယာကငၾကတယ။ ေဒၚAးျမငန႔ Uးသနးေသး Aဒရးထမာပငေနၾကတာက Uေးလးေတြ႔ခ ရတယ။ UးေလးAေနန႔ၾကေတာ လAမားဆေတာ ဘယလမ ခစားခကက ျပနေျပာမတတဘး။ ေဇကမၻာရးက ဘယေကာင ေတြလ ဆတာေတာ Uးေလးမသဘး။ Uးခငေရႊမပါဘး။

Page 59: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၇) ပကဆသြားယတAခနမာ Uးေလးတ႔ပါတယ။ ႏငငေတာAမန႔Aရ သတ႔လပတယဆေတာ ကယကဘာမ ျပနေျပာမတတဘးေလ။ AမနAတငးေျပာရရင ေပ ၁၀၀ ပတလညကAဒAခနက ၁၅ သနးေလာက ေပါကတယ။ ရြာနားမာ လာ၀ယၾကတယ။ Uးေလးတ႔လယထမာ ေျမဖ႔တယ။ ေျမာငးဖ႔တယ။ ဘာမ လပမရဘး။ Aဆငးလ မခဘး။ Aဒဘကက ၄Eက ဘာမ စကမရေတာဘး။ Aခ Uးေလးလယထမာ စကရးလလ ဘာလလ ေဆာကထားတယ။ ၂၀၁၀ထမာပ ေျမဖ႔ ေျမျပင လပတယ။ ၂၀၁၁ထမာ ေဆာကတယ။ Aခထလညး AဒAေဆာကAUးက ဘာမ Aကာ Aရမရဘး။ စကရပစေဆာကထားတာ။ Aဒေဆာကတေနရာမာ Uးေလးက ၄Eက၊ Uးျမငႀကငလယက ႏစျခမး ျဖစသြားတယ။ Uးတငျမင ၂Eက ပါတယ။ ဒဘကက လယက ေရနကကြငးဆေတာ စပါးရတ ႏစလညး ရတယ။မရတ ႏစလညး ရတယ။ ေဇကမၻာက ေဆာကလကတ ေနရာက ႏစတငး စပါးပမနရတယ။ ျမငေဇာ လကမတလာထးခငးတညက ကၽြနေတာလညး ပါတယ။ UးေကာျမငAမမာ။ ျမငေဇာက ေျပာေတာ လယလပဖ႔ ေထာကပစရတ ေခးေငြ တစEက ၅၀၀၀၀ ေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနေတာလကမတမထးဘး။ ကၽြနေတာ ညမက ထးၿပးေနၿပ။ ကေကာစနက စာခပက ဖတခငးတယ။ ေAာငခစဖကတယ။ Aဒေတာမ Aေၾကာငး Aရငးသတာ။ ေျပာေတာေခးေငြပ။ စာခပပျမငလကတယ။ စာက မဖတလကရဘး။ Aခေရနကကြငးက တမလပေနတယ။ ကၽြနေတာက ေဇကမၻာ AေဆာကAUး၀ငေဆာကထားတေနရာကတာ၀နယၿပး လပတာ။ Uးေလးက လယမလပရတေနာကပငး ကဘမးလပစားရတယ။ သားေတြကလညး ေဆာကလပေရးေတြမာ ေဆးသတ ၊ ပနးရလပ Aဒလ လပစားရတ AေျခAေနျဖစသြားတယ။ (မဒယာမၿပတတကြငး)

Page 60: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၈) Uးေရႊယ - AေရးAခငးၿပးကတညးက လာတာ။ ကနတလေတြန႔Aတတပ။ စေရာကကတညးက လယပ လပတယ။ AျခားAလပ လပမတတဘး။ လယပလပတတတယ။ Uးေလးလပတလယ Aားလး ၃၁Eက။ Aမညေပါကကေတာ ၁၂ Eက။ Aမးသမးနာမညက ေဒၚၾကညျမင။ သ႕AမညAေပါက ၁၅Eက။ ကနတာကနာမညမေပါကဘး။ စပါးက ႏစစU မးစပါး တငး ၁၇၀၀၊ ၁၈၀၀ ရတယ။ ေႏြစပါးဆရင တင ၂၀၀၀ ေကာAထရတယ။ ေႏြစပါးက ၂၅Eကေလာက စကတယ။ သမး ႏစေယာကပရတယ။ စာရငးငား ၃ေယာကေခၚၿပး ကယတငလပရတယ။ ၂၀၀၉ခနစကတညးက ကၽြနေတာတ႔လယေတြက ေဇကမၻာစဖကတယ။ ျမငေဇာက ကနသငးေတြ ဆငးထး ၿပးမ သမားသြားတယလ႔ ေျပာတယ။ သျပငေပးမယလ႔ ေျပာေသးတယ။ AဒAခနက ကေကာျမငရယ၊ ကၽြနေတာ Uးေရႊယရယ၊ ခမးလြနးရယ၊ Uသာဓရယ ၊ စန၀ငးရယ ၊ ရခင UးလေAာဇရယ။ မးရြာAထ သမျပငေပးဘး။ ကၽြနေတာ တ႔ ေစာငေနတယ။ Uးေလးတ႔ပ ျပနျပငလကရတယ။ AဒAခနက ၂၀၀၉ထမာပ ၁၀Eကေလာက Aဖကခလက ရတယ။ ဘာမ မေျပာရေသးဘး။ တစသနးေကာေလာက ကနတယ။လငားေတြန႔ ကယတငလညး၀ငျပငတယ။ Aဒ ႏစလယၿပးသြားတယ။ ( လယလပရငလယရမယထငလ႔ Aၿပငထြနေနႀက စကမႈလယယာက ငားလာတ ေဇကမာၻ ငားစက န႕ ႏငးနႏၵာကယပင စက )

၂၀၁၀ကေတာ AစညးAေ၀းေတြ Uးဘႀကးလာေခၚတယ။ တစခါပတတတယ။ Uးေကာစနက ေျပာတယ။ ေခါငးစး မတတထားရင လကမတမထးၾကန႔လ႔ ဆတAတြက ကၽြနေတာမထးဘး။ ကနတလေတြလညး မထးဘး။ ေနာကပငး သေခၚတငး တစခါမ မသြားေတာဘး။ ေဇကမၻာက သြားတကစၥေတြမာ ကၽြနေတာတစခါမ မပါဘး။ Uးေကာစနဆကပ ျပနၿပး သတငးၾကားတယ။ Uးေကာစနေျပာတာက ကယလယပကယျပနလပေနတ။ ေလာေၾကး ကစၥေတြဘာေတြ လညး မသဘး။ ေလာေၾကးေပးတေန႔ သြားယလကေတာ ဆလ႔ Uးေလးသြားတယ။ လယ၃၁Eက

Page 61: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၅၉) လပတAထက နာမညေပါကသေလာကပ သေပးတယ။ AဒAခနမာက စား၀တေနေရးန႔ သားသမးေတြ ေကာငးတကေနတာန႔AခကAခေတြရတယ။ ပထမဟဘကက ဟာေတြက သမးတနးက မေပးတလလညးမရဘး။ လယကေတာ သသမးတယဆေတာ လကခလကရတာ။ AဒAခနမာ ေပါကေစးက ၁၅သနး ၊ ၁၆သနးလ႔ ၾကားေန တယ။ ကယကမေရာငးေတာမသဘး။ ကယလယပ ကယလပတတလ႔ လယပလပေနတယ။ ကနတာUးေလးဘာမမသေတာဘး။ လယကေတာUးေလးဆကလပေနတာ Aခထပ။ လမးထးလကတာ ၂Eက ေလာကပါသြားတယ။ AေဆာကAUးဘာညာ မရေသးဘး။ လယကနသငးေတြကေတာႏစတငးပ ဖကေနတယ။ ႏစတငးျပနျပနျပငရတာ Aားလးနးပါးပ။ တစႏစကသနးေလာကကနတယ။ မနးကေတာ စတဘယ ေကာငးမ လ။ စတပကတာေပါ။ သားသမးေတြကေတာ Aခေကာငးၿပးကနၿပ။ ကစန၀ငး - ကၽြနေတာလ မြနပ။ ကၽြနေတာ ၁၉၉၀ေလာကကတညးက ဒမာလယစလပတာ။ Aမေထာငန႔။ သားသမး ၂ေယာကမာ Aႀကးမက ၁၅ ႏစေကာၿပ။ ေကာငးတကေနတယ။ Aငယလညး ေကာငးတကေနၿပ။ ၂တနးပရေသး တယ။ Aာလး လယ၂၃Eကလပတယ။ ေရႊန႕သာကြငးထမာပ။ Aမညေပါက စန၀ငးနာမညန႔ ၁၀Eက၊ ေနာကUးတာယ နာမညန႔က ၇Eက။ Aမညျပနမေျပာငးဘ ကၽြနေတာပ ဆကလပေနတာ။ ကနတာက သးစား မေပါကဘး။ ဟတနးကေတာ မးစပါးဆရင Aားလး တငး ၁၀၀၀ ေကာေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညးစကတယ။ ၆Eကေလာက Aထစကတယ။ တစEကက တငး ၇၀ေကာႏႈနးေလာကေတာသးတယ။ တျခားဘာမမလပဘ လယပလပတယ။ ၂၀၀၉လမးေတြစထးေတာကၽြနေတာလယလညးပါတယ။ ဘာမAသမေပးဘး။ ၂၀၀၉မာ၀ငထးတာ၃Eက ေလာကရ တယ။ မေမးရလ႔ ဘာမမေမးဘး။ ၂၀၀၉ထမာ စထးခရတ လယသမား ၅Uးက ေဇကမၻာရးကေခၚတယ။ ျမငေဇာကေမးတယ။ မငးတ႔ဘယႏEကထလ။ ကၽြနေတာ ၃Eကေလာကထတယလ႔ ျပနေျပာလကတယ။ ျပနေလာေပးဖ႔ ဘာမ မေျပာဘး။ မးရာသေရာကေတာကယဘာသာကယ ျပနျပငရတယ။ လလညးငားတယ။ ကၽြနေတာကယတငလညး ဖ႔တယ။ ၂၀၁၀မာျပနာျပနျဖစျပနေရာ။ မးစပါးေတြ ရတလ႔မၿပးခငမာ လမးေတြေဖာကမယလ႔ ေျပာတယ။ စပါးေတြ ျမနျမနရတေပးပါလ႔ေျပာတယ။ စပါးက Aကနရတမၿပးေသးဘး။ သ႕လမးAတြကက Uးစားေပးၿပးရတ ေပးလက တယ။ေကာကလႈငးေတြက ကနသငးေပၚမာပရေသးတယ။ ဘႀကး AစညးAေ၀းေခၚတာေတြလညး ကၽြနေတာမသ ဘး။ လယထမာပေနတာ။ ေဇကမၻာAစညးAေ၀းေခၚတာလညး မသဘး။ Aဒႏစက လမးေဖာကတာပ ကၽြနေတာ လယထ မာလမးႏစေခာငးေဖာကသြားတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ဘာမမေျပာရလ႔ ဘာျပနာမေတာ မတတဘး။ ကရဏာေၾကးေပးတေန႔ ကၽြနေတာသြားတယ။ ကၽြနေတာနာမညေပါက ၁၀Eက Aတြက ကၽြနေတာယ လာတယ။ ၇EကAတြက မနးမယလာတယ။ ကနတာAတြက မရဘး။ လမားယရငမရမာေၾကာကလ႔ ယရတာေပါ။ UးခငေရႊAဒၾကမ ျမငဖးတာ။ သလတာေတြျပတယ။ ေစတပေတြ။ ဘရားပေတြေပါ။ ကနတာေတြေတာမမတမေတာ ဘး။ ၂၀၁၀ မးတြငး လယျပနထြနခါနးၿပ။ ကရဏာေၾကးေပးၿပးေတာလယပ ဆကလပတယ။ Aဒႏစကေတာ ကယ Aလပသမားန႔ကယပ လမးေဖာကမယေဘးပတလည တာဖ႔ရတာေပါ။ လမးမေဖာကေသးေပမယ၀ငမလပရဘး။ ခနထားေပးရတယ။ ေနာကႏစမးစပါးသမးၿပး ေႏြစပါး ၆ Eက စကတယ။ စပါးပငျဖစသြားၿပးမ ထးမယ။ဖကမယ လ႔ ျမငေဇာက ေျပာတယ။ ေလာေၾကးေပးတယ။ ေႏြစပါးAတြက။ ၅Eကဖး ေပးတယ။ ပကဆေပးၿပးေတာ စပါးက ေရမတငန႔ဆေတာ ဒAတငးထားလကေရာ။ ေရတငရင Aေရးယမယလ႔ ျမငေဇာကေျပာတယ။ ရပကြကရးမာေျပာ တာ။ ေဒၚတငစနတ႔ လညး ပါတယ။ မႏငးနႏၵာပါတယ။ ေနာကႏစမးစပါးၾကေတာ ကနသငးပဖကတယ။ သေမာတာေပါ။ ကယက ဒလယပလပစားတာ။ သက ဖကေနေတာ ကယAခကAချဖစတာေပါ။ မးတြငးကေတာတတႏငသေလာက ကနသငးေတြ ျပနဖ႔တယ။ သဖက ထားတဟာ Aကနလးပ။ ဖ႔မၿပးဘး။ မဖ႔ႏငလ႔မလပဘေနရတာ ၃Eကေလာကကနတယ။ ကနသငးမဖ႔မမေတာ Aဒ၃Eက

Page 62: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၀) စပါးမစကလကရဘး။ ေနာကပငးလညး စပါးသမးၿပး သျပနဖကျပနတယ။ တငစာေတြကေတာ လႀကးေတြ ပတငေနတာ။ ကၽြနေတာမသေတာဘး။ Aငးစနက လယသမားေတြ သြားတနးက ကၽြနေတာမပါဘး။ မနးမပါသြား တယ။ လယသမားေတြ က ေပါငးကးရးမာ စစေတာ ကၽြနေတာပါတယ။ Aပခပေရးမးန႔ စာေရးမန႔ စစတာ။ သAမးမးေမးတယ။ Aေျဖက ဘာၾကားလဆေတာ ေဇကမၻာႏငသြားၿပလ႔ စာလာေပးတယ။ Aဒရးမာ ခစားခကဘာရလလ႔ေမးတယ။ ကၽြနေတာက ဘာမနားမလညးေတာ ဘာမမရဘးလ႔ ေျဖခလကတယ။ ကသနးေငြ (ဘ) Uးေသးတာ (ဘားလားကြငး) - ကၽြနေတာတ႔က ဒမာ ငယေမြးၿခေပါက။ ဘားလားသားစစစစေပါ။ လယက ၁၂.၃၀Eကရတယ။ Aေဖနာမည Uးေသးတာနာမညန႔ ေျပစာေပါကတယ။ လပတာက ကၽြနေတာ လပေနတာ။ Aေဖက မရေတာဘး။ Aေဖဆးတာ ၇ ႏစရၿပ။ လယေတြက Aေဖ Aေဖ (Aေဖႀကး)လကထကကတညးက လယေတြ။ တစEကကတငး ၄၀၊ ၅၀ ထြက တယ။ ႏစစU စပါး ၅၅၀၊ ၆၀၀ ရတယ။ ေႏြစပါး ၄ကေလာကပစကတယ။ ေႏြစပါးက တငး ၈၀၊ ၁၀၀ ေတာသးတယ။ ညက ၅ေယာကရတာ။ ကနတသေတြက သ႕လယန႔သရတယ။ ႏစစU Aေမက လယကထြကတ တ၀ကေပးတယ။ Aမေထာငခြ။ ၂၀၁၀မာ စၿပးေတာ ကၽြနေတာတ႔က နစနာေၾကးေပးတာပ။ ကၽြနေတာတ႔က ၂လပငး ၁၅ ရကေန႔မာရတယ။ တစEကက ၃သနးႏႈနးေပးတယ။ ၄Eကဖးပ ရတယ။ ေျပစာေပါကက ၁၂Eက ရေပမယ သးစား ၄Eကပ တငထားေတာ Aဒါပေပးတာ။ AစညးAေ၀းေခၚတာေတြ ဘာေတြ ကၽြနေတာမသဘး။ ပကဆေခၚေပးေတာ ေဇကမၻာ ရးမာပ။ Uးခငေရႊဆတာက မေတြ႕ဖးဘး။ ပကဆေပးတာ ျမငေဇာန႔ မနးမတစေယာကပ။ Uးဘႀကးလညး ပါတယ။ မတမတယ။ ကနတသေတြ မမတမဘး။ ေဘးမာ Aသၾကားေနတာက ေပါကေစး ၁၅သနးေလာကရတယ။ သက ႏငငေတာAစးရသမးတယဆၿပး ေျပာေတာ ယရေတာတာေပါ။

လယထမာ ယေန႔Aထေတာ ဘာမလာမလပေသးဘး။ မြနAပစန႔ Aတတပလကလပေနတယ။ Aငးစန ေျမစာရငးရးသြားတနးကလညးပါတယ။ ေရႊန႕သာရးမာ Aစစခရတနးကမပါဘး။ ကၽြနေတာတ႔လယထမာေတာဘာမ ဖကစးေရး မရေသးဘး။ ဘာလ႔ မဖကေသးတာလေတာ မသဘး။ ေလာေလာဆယေတာ ဘာမလာမလပေသးတAတြက မခစားရေသးဘးေပါ။ လာဖကရငေတာ ခစားရမာ ေပါ။ ကေလး ၂ေယာက ရတယ။ ေယာကားေလးတစေယာက ၊ မနးခေလးတစေယာက။ ႏစေယာကစလးေကာငး ေနၾကၿပ။ လယန႔က မ၀ေတာ ႀကရာလညး လကလပရတယ။ ဆငကယ ကယရစြတယ။ ငါးရာတယ။

Page 63: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၁) UးAးေသာငး (ဘားလားကြငး) - Uးေလးက ဒဇာတပ။ လယက ဘးစUေဘာငဆကကတညးက လပလာတာ။ ၆Eကပရတယ။ မးစပါးဆရင ၂၅၀ေလာကပ ရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေႏြစပါးAကနစကတယ။ တစႏစက တငး ၃၀၀ေလာက ရတယ။ မသားစ ၈ေယာကရတယ။ သားသမး ၆ေယာက။ ၂ေယာကပ Aမေထာငကေသးတယ။ တစေယာကက Aမေထာင ခြ။ တစေယာကက Aတတပေနတယ။ ကေလးေတြလညး လယထမာပ Aလပလပၾကတယ။ ေကာငးသား ၄ေယာက။ တစေယာကက တကသလတကေနၿပ။ ကနတသေတြက ၄တနး၊ ၅တနး။ တျခားမာလညး ကေလးေတြ ကAလပလကလပၾကတယ။ လယတစခတညးန႔ Aဆငမေျပဘး။ ၂၀၁၀ထမာပ ဘႀကးတ႔ကေခၚတယ။ မငးတ႔က နစနာေၾကး Uးခငေရႊက ေပးမယလ႔ ဘႀကးကေျပာတယ။ Aစညး Aေ၀းေခၚတယ။ လကမတထးခငးတယ။ Aဒမာ မထးဘး။ ေဇကမၻာကေခၚတယ။ ပကဆမေပးခငလကမတ ထးရေသးတယ။ ကရဏာေၾကးေပးမယတ။ Uးေကာစနတ႔ကAရင။ တ႔က ေနာကမ။ ဘားလားAဖြ႕ေတြခညးပ။ Aဒ မာUးေလးက ယလကေရာ။ Aကနရတယ။ မယလညး သမးမာပ ယလညးသမးမာပ ႏငငေတာက သမးတာလ႔ ေျပာေတာ Uးေလးလညး ယရတာေပါ။ Uးေလးတ႔လယထမာေတာဘာမ လာမလပေသးဘး။ Uးေလးတ ဆးေလဘရားက စပါးႏေတြန႔ သြားတနး ကလညးပါတယ။ ေဇကမၻာက လကတကေနတာ။ AခခနAထလညး Uးေလးတ႔လယထမာ ဘာမ လာမလပေသး ဘး။ ေခာငးျခားေနတာကး။ Aေစာပငးတနးက တတားထးမယလ႔ Aသၾကားတယ။ ေနာကေတာဘာမ မၾကားေတာ ဘး။ ျပနာေတြ ေပၚလာတာေပါ။ လယသမးမယလ႔ ၾကားေတာခစားရတာေပါဟ။ လယပလပတာက။ လယပလပစားခငတာေပါ။ ပကဆ ေပးထားလညး မေကနပဘး။ ကာလေပါကေစးကသနး၂၀ေလာကရတယ။ Uးေလးေတာ မေရာငးဖးဘး။ ေဘးက ၾကားတာ။ ၆လမးသြားလမးဘကမာ တစEက သနး ၁၀၀ေကာေတာင ျဖစေနၿပ။

ကေကာႏငUး (ဘားလားကြငး) - Aကတ႔က ဒဇာတပ။ ဘားလားရြာမာ ေနတယ။ လယ ၄Eကရတယ။ ဘးဘြားပငေပါ။ မဘေတြန႔ Aတတ ကတညးကလပလာတာ။ လယရတာက ၆ Eကေလာကရတယ။ ေျမပက ၂Eကေလာကရတယ။ ေျပစာ ေပါကတာ ၄Eက။ မဘ ၂ပါးလးမရေတာဘး။ ညကေမာငႏမ ၄ေယာကမာ ကၽြနေတာAႀကးဆး။ ညေတြ ညမေတြကလညး Aမေထာငေတြကကနၿပ။ လယေတြကေတာ ကၽြနေတာပ ဆကလပေနတာ။ မးစပါး ၁၅၀ ေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေႏြစပါးက ၃၅၀၊ ၄၀၀ ေပာေပာေလာကရတယ။ Aမ ေထာငန႔ ကေလး ၆ေယာကရတယ။ ၂ေယာကက ေကာငးသား။ Aႀကးေတြက Aမေထာငေတာ မကေသးဘး။ Aတ တပ ေနၾကတယ။ လယကေတာ ကၽြနေတာလပတယ။ သားေတြ တျခားAလပေတြမာ လကလပရတာေပါ။

Page 64: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၂) ၂၀၁၀ မာ ျပနာစတကတယ။ ဘႀကးေျပာလ႔ သတာ။ AစညးAေ၀းေတြ ေခၚတယ။ မငးတ႔လယေတြက Aစးရကသမးမယလ႔ ဘႀကးကေျပာတယ။ Aစးရသမးမယဆေတာလညး ဘာမျပနမေမးဘး။ ကယပ ခရမာေပါ။ ေဇကမၻာရးမာ Uးဘႀကးလညး ပါတယ။ Aပခပေရးမး Uးထြနးႏငလညး ပါတယ။ UးေAးသနး လညးပါတယ။ ေပါငးကရြာက။ ဘားလားသားေတြ သကသကေနၾက။ မငးတ႔ရမယ။ ထမငးေတာင ေကၽြးေသးတယ။ ျမငေဇာက။ ျမငေဇာက Aဒေန႔မာပ ကၽြနေတာတ႔ကမငးတ႔ ဒAထမပါေတာဘးဆၿပးျပနလႊတတယ။ ေရႊန႕သာလယသမာေးတြန႔ Aတတေခၚ တာ။ ေရႊန႕သာလယသမားေတြ Aဒမာကနခတယ။ ေနာကၾကာမ ၂လပငး ၁၅ ရကေန႔ေလာကမာ ေဇကမၻာရးကေခၚတယ။ တစႀကမပ ေခၚတယ။ တစEကက ၃သနးႏႈနးန႔ေပးတယ။ ၄ EကလးAတြကရတယ။ Aဒ Aခနမာ ခစားရတာေပါဗာ။ ႏေျမာတာေပါ။ မယလညး သမး မယ ၊ ယလညး သမးမယဆေတာ ေၾကာကလ႔ယလက ရတာ။ ေဇကမၻာ Uးျမငေဇာပါတယ။ လယထမာ ဘာမလပဘး။ ေခာငးျခားေနလ႔။ ကၽြနေတာပ လယစကစကေနတယ။ ကၽြနေတာတ႔ဘကမာ ေတာ သတ႔ဘာမ လာလပတာ မရေသးဘး။ ကေကာေကာ (ဘားလား) - ဒဇာတပါပ။ ဘားလားမာပေနတယ။ လယAားလး ၁၂Eကရတယ။ သးစားတငတာ ၈Eကပ ေျပာစာလညး ၈Eကပေပါကတယ။ ဘးဘြားစUဆက လပလာတလယေတြပ။ ကၽြနေတာလပတာပ ၁၀ ႏစရၿပ။ Aေဖဆကေန ေျပာငးယတာ။ မသားစ ၆ေယာကရတယ။ ကေလး ၄ေယာကမာ ေကာငးသား ၂ေယာက Aလပသမား ၂ေယာက။ လယထမာေတာ ကၽြနေတာပ လပတယ။ Aႀကးႏစေယာက စကရေတြမာ Aလပဆငးေနၾကတယ။ မးစပါး ဆရင တငး ၃၅၀ ၊ ၄၀၀ ေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ႏစစU ေႏြစပါး ၄၀၀ ၊ ၄၅၀ ရတယ။ ျပနာတကတာေတာ ၂၀၁၀ထမာပ။ Uးဘႀကးက ဒလယက သမးဖ႔ေခၚေျပာတယ။ AစညးAေ၀းေခၚ ၿပးေျပာတာပါ။ ေလာေလာဆယဆေတာ ကၽြနေတာတ႔က ဘာမျပနမေျပာခဘး။ ေနာကပငး သတ႔သမးတ Aဆင ေရာကတာပ ဆပါေတာ။ ေဇကမၻာေခၚေတာကၽြနေတာတ႔ သြားပါတယ။ ေငြသြားထတတ တစေခါကပ ေရာကဖးပါ တယ။ ေငြေပးတေန႔ၾကေတာလႀကးပငးထက Uးဘႀကးန႔ Uးျမငေဇာပါတယ။စာေရးမေတြေတာမသဘး။ Aဒေန႔က Aပခပေရးမးပါတယ။ Uးထြနးႏငလကထက။ လယ ၁၂Eကရတာ ၈Eကဖးပရတယ။ ကနတာက ဘာလ႔မေပးတာ လလ႔ေတာ မေမးမဘး။ သတ႔က ေျပစာေပါကတာကပ ေပးတယ။ မေကနပပါဘး။ Aဒတနးက တစEကက သနး ၂၀ ၊ ၂၅ ျဖစေနၿပ။ ယရတယဆတာလညး ဒလယက ႏငင ေတာက သမးတာလ႔ ေျပာတယ။ ဒေငြယလညး သမးမယ။ မယလညးသမးမယ လ႔ Uးဘႀကးတ႔ Uးျမငေဇာတ႔ကပ ေျပာတာပ။ Aခထေတာ လယထမာ ဘာမလာမလပေသးဘး။ ဖကစးခရတာမးလညး မရေသးပါဘး။ ေရႊန႕သာ ကလယသမားေတြ Uးေနမးေ၀တ႔န႔ လကလပေနေတာ ကၽြနေတာတ႔လညး ပါတယ။ Aငးစနရနးက သြားတနးက ေတာ ကၽြနေတာမပါဘး။ Uးေနမးေ၀Aမက ၃ေခါကေလာကေရာကဖးတယ။ ဆႏၵျပတနးကပါတယ။ ဒလယကစၥေတြ န႔ ပတသကၿပး ကယဘကက မခႏငလ႔ေပါဗာ။ Aခထ လယထမာ သတ႔ဘာမလာလပတာမရေသးဘး။ ကယမသားစ ဒါန႔လပကငစာေနတာ သတ႔ လာလပရင ဘ၀ပကေလာကေAာင ျဖစမာေပါဗာ။ ေဒၚစနျမင (ေရႊန႕သာ) - Aေဒၚတ႔က သဃၤနးကၽြနးဇာတ။ လယက ေရႊန႕သာကြငးထမာ။ လယ၃Eကရတယ။ နာမညေပါကက Aေဒၚ ေယာကား UးစးေAးနာမညန႔ ေပါကတယ။ Aေဒၚတ႔က Aသက ၂၀ ေလာက Aမေထာငစကကတညးက လပေန တာ။ တစႏစက စပါး ၂၀၀ ေကာေလာကရတယ။Aေဒၚတ႔ကြငးက ေရနကပငးျဖစေနတAတြက စပါးမရတAခါ လညးမရဘး။ ေႏြစပါး မစကဘး။ လယန႔တင AမAတြက မလပလေလာကဘး။ သားသမး ၂ေယာကရတယ။ ႏစ ေယာကစလးAမေထာင ကကနၾကၿပ။ လကရလညး သဃၤနးကၽြနးထမာပ ေနတယ။

Page 65: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၃) Aေဒၚတ႔က တစEက သးသနးဆတာလညး မရခဘး။ ေပါငကက Uးဘၾကညေခၚတာ။ Aေစာပငးကေတာ မသဘး။ ေဇကမၻာရးက AစညးAေ၀းေခၚတာလညး မသဘး။ Aေဒၚတ႔က လယထမာ စကၾကပးၾကေနတာ။ ဘႀကး ကလာၿပးေတာ တေတြ မျမငခငဘး ဖကေပးပါဆၿပး ၃ႀကမ ၃ခါ လာေျပာေတာ ရြာက ျပနေျပာငးသြားၾကတာ။ ေႏြဘက မာဆ လယထမာ ကနစြနးေတြစကတယ။ ခညေပါငေတြစကတယ။ ၂၀၁၀ ထမာပ ျဖစလမမယ။ ေနာကႏစေတြလညး ဘာမလာလပလ႔မရေတာဘး။ Aေဒၚတ႔လယထမာ AေဆာကAUးေတြ ေဆာကထား တယ။ တနးလားႀကး စကရပစလပထားတယ။ AဒAေဆာကAUးႀကးက Aၿပးမသတေသးဘး။ လယကေတာ ဘာမ လပလ႔မရေတာဘး။ ဘႀကးလာေျပာတAခနမာ Aေဒၚက မရဘး။ ေယာကားပ ရတယ။ Aဒါက သၿပးကတညးက ေယာကားလညး ေလျဖတေတာတာပ။ ဘယလခစားရလ ဆေတာ ကယလယပ ကယျပနလခငတာ။ ဘာမလပမစားတကဘး။ ေယာကားက လယသမးၿပးကတညးက ေလျဖတသြားတာ Aခခနထ ဘာမ မလပႏငေတာဘး။ သားသမးေတြ ေထာကပတာန႔ စားေနရတာ။ Uးခငေရႊဆတာလညး ျမငေတာင မျမငဖးဘး။ Aေဒၚတ႔က လာလာၿပးေျပာေနတာေတာ ဘႀကးပ ။ ျမငေဇာကေတာ ဘာမ တကရကလာေျပာတာမးမရခဘး။ Aေဒၚတ႔န႔Aတတ ၅Uေးလာကရတယ။ သစပငစကစား ၾကတာပ။ Aဒလျဖစၿပးေနာကပငး Aကနလးထြကၾကရတာ။ Uးတငျမငပါတယ။ UးေAးေကာလညး ပါတယ။ Aတတပ ထြကသြားၾကရတာ။

Page 66: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၄) Uးေမာငၿပနး(မြနလမး) - ဒကေရာကတာႏစ ၂၀ေကာၿပ။ မဒကေန ေျပာငးလာတာ။ လယ ၁၀ Eကရတယ။ တစႏစကမးစပါး ၄၀၀ ေကာေလာကရတယ။ Aေစာပငးတနးက ေႏြစပါးလညး စကတယ။ Aခက ေရမေရာက ေတာတAတြက မလပျဖစ ဘး။ တစႏစက ၅Eကေလာကေႏြစပါး စကတယ။ စပါး ၃၀၀ ေကာေလာကရတယ။ မသားစ ၆ ေယာကရတယ။ သား ၂ေယာက သမး ၂ေယာက။ ကေလးေတြက ၂ေယာကက ေကာငးတကေနတယ။ AခေနာကပငးAဆငမေျပလ႔ Aႀကးေတြက ေကာငးထတလကရတယ။ ကေလးေတြကကဘမး လကလပၾက တာေပါ။ ၂၀၁၀ခႏစထမာလယေတြ စသမးတယ။ UးဘႀကးAစညးAေ၀းေခၚေတာဓမၼာရကတစေခါကသြားတယ။ သေခၚတယ ကယမAားလ႔ မလကေတာဘး။ သးေခါကလာေခၚတာ မAားလ႔ လကတာ။ ေဇကမၻာရးက တစေခါကပ ေရာကဖးတယ။ Uးျမငေဇာက သတယ။ Uးခငေရႊက ေဇကမၻာရးထမာေတြ႔တယ။ AစညးAေ၀းေခၚၿပး ပကဆေပးတာ။ Uးခငေရႊေျပာေနတာေတြ ကယလညး သပနားမလညဘး။ သမးမယလ႔ ေျပာတယ။ ကရဏာေၾကး ေပးတယ။ ၁၀Eက လးAတြက တစEက ၃သနးရတယ။ ကၽြနေတာလယထမာက ၂၀၁၁ မာ ၀ငဖကတယ။ လယကန သငးေတြ ဖကတာ။ လယထမာ လမးပါ သလပထားတယ။ လယက ႏစျခမးကြသြားတယ။ Aလယမာ လမးေဖာက တယ။ လမး ၂လမးေဖာကတယ။ လမးမႀကးတစခ ။ လမးၾကားတစခ။ တားတာေတာ မတားရဘးေလ။ သက Aႏင ကငေနလ႔ ။ ေၾကာကတာေပါ။ မးတြငးဘကကေတာ လယကနသငးေတြ ျပနျပငရတယ။ ျမငေဇာကတကရကလာေျပာတယ။ ကနသငးေတြ မျပငန႔လ႔။ ႏစႀကမေလာက လာေျပာတယ။ ကယက ျပနျပငတာပ။ သေျပာတာ ေျပာပ။ လယဆကလပေနတာပ။ ေနာကပငး သတ႔ ဖကတယ။ ေရလညး ပတလကၿပ။ ေႏြစပါး စကမရေတာဘး။ စးပြားေရး AေျခAေနက Aဆငမ ေျပာေတာဘး။ မးစပါးပ ရေတာတယ။ Aခကေတာ ကဘမးလညး ၀ငလပရတယ။ ရးျပတရတ ရတယ။ ႏြားလညး လကေမာငးတယ။ ေကာကရးလညး လကေမာငးတယ။ ကေလးေကာငးစရတရေAာင ဒလပ လပစားေနရတယ။ ကယက လယပ စတဓာတရတယ။ လယျပနရခငတယ။ မႏငးနႏၵာ ( ေရႊန႕သာ) - Aမတ႔ ရနကနေရာကတာ ၁၉၉၀ကတညးက ။ ေရာကကတညးကကလယပ လပတာ။ လယAားလး ၁၁ Eကရတယ။ Aမညေပါကက Aမေယာကား Uးေကာဟးနး Aမညန႔။ Aားလးေျပစာေပါကတယ။ တစႏစက တစခါ တေလလညး တငး ၆၀၀ ၊ တစခါတစေလ ၅၅၀ရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ႏစစUႏစတငးပ။ တစႏစက ကယ စကတ Eကေပၚမာ မတညတယ။ တစEကက တငး ၉၀ ၊ တငး ၁၀၀ Aထထြကတယ။ Aရငတနးကဆ ေႏြစပါး ၁၀Eကေလာကထစကတယ။

မသားစ Aကနလး ၅ေယာကရတယ။ Aငယဆးက မႀကပရေသးတယ။ Aႀကးေတြက ေကာငးမတကၾကေတာဘး။ Aလပထြကလပေနၾကတယ။

Page 67: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၅) ျပနာက ၂၀၁၀ ေလာကမာစျဖစတယ။ ဘာမမေျပာဘန႔ လမးေတြလာေဖာကတယ။ ဘႀကး AစညးAေ၀း ေခၚတာ ကၽြနမတစခါမ မသြားဘး။ ေယာကၡမပ သြားတယ။ ေဇကမၻာရးက ေခၚမယလ႔ ေျပာတယ။ တစEကက ၃သနး ေပးမယ။ သက ဒလယကသမးမယလ႔ ၾကားတယ။ ေဇကမၻာရးက ပကဆထတတေန႔မာ ေရာကဖးတယ။ လယသမား ေတြAားလးတကတယ။ Uးျမငေဇာ ၊ Uးခငေရႊလညး ေတြ႕တယ။ Uးဘႀကး၊ Uးထြနးႏငတ႔ရတယ။ ပကဆထတေတာ လကမတထးရတယ။ Aမက ေယာကားကယစား လကမတထးရတယ။ မေကနပေပမယလညး ကယလယေတာ ပကစးေနၿပ။ တျခားေနရာေတြမာ ပကဆမရဘ သသမးထားတာဆေတာ ေၾကာကၿပးယရတာေပါ။

လယပဆကလပေနတာပ။ တစႏစမ မပကခဘး။ ၁၉၉၀ကတညးက AခAခနထပလပေနတာ။ Aခ ေယာကားက AျပငထြကAလပလပေနေတာ လယက ကၽြနမဘ Uးစးၿပး လပေနတယ။ ေဇကမၻာက တငတAထမာ ကၽြနမတ႔လညး ပါတယ။ Aမ Uးစးၿပးလပေနတာ ၆ႏစေလာကရၿပ။ လငား ၂ေယာက ငားထားတယ။ ေႏြေရာ မးေရာ ငားထားတာ။ Uးေနမးေ၀န႔ Aမတ႔ စၿပးခတမတာ၂၀၁၁ထမာ။ Uးေကာျမငတ႔Aမမာ Uးျမငေဇာညဘကႀကး လာေခၚ ေတာ ကၽြနမ မသြားဘး။ ဘယသကယစားထးလကလေတာ မသဘး။ Aဒစာခပမာေတာ Aမကယတင လကမတ မထးဘး။ ေဇကမၻာက လယသမားေတြထမာ ႏငးနႏၵာမရဘးလ႔ သတငးစာရငးလငးပြ လပၿပးေျပာေသးတယ။ လယသမားထမာ ႏငးနႏၵာဆတာ ရပါတယဆတာက Hot News ဂာနယက ေဒၚမမကယတငန႔ ေတြ႕ၿပးေျပာခတယ။ Aဒါ ဂာနယမာပါခတယ။

Page 68: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၆) လယထမာ AေဆာကAUးေဆာကထားတာမရဘး။ လမးေတြ ေဖာကတAထမာ ၃Eကေကာေလာက ပါသြားတယ။ လယကနသငးေတြ Aဖကခရတာလညး ၂ ႏစရၿပ။ Uးေနမးေ၀တ႔န႔ တြၿပး ေဇကမၻာက တကတ ကစၥေတြမာ Aကနပါတယ။ ၿမ႕ထက စပါးႏေတြကငသြားတနးကလညး ပါတယ။ Aငးစနေျမစာရငးရးက သြားတနး ကလညးပါတယ။ ၂၀၁၂ထမာ လယေတြက ေဇကမၻာက ခေပးလကတယလ႔ ေျပာၾကတယ။ ေျမယာမႈခငးဖြငၿပး Aယခတကတယ။ ကၽြနေတာမတ႔ လပကငစားေသာကခတ လယယာေျမေတြက ေရာငးစာေနတာ ကၽြနမတ႔ သတ Aေၾကာငးေျပာခတယ။ ထြနးထြနးႏငက ေျပာခတယ။ ကၽြနမတ႔ ခစားရတာေပါ။ ႏစစUႏစတငး ကၽြနမတ႔ လယက ကၽြနမတ႔ပလပလာတာေပါ.။ ေဇကမၻာလယစကတာ တစခါမ မေတြ႕ဖးဘး။ ကၽြနမကေတာ ျမငေဇာေၾကာကတယ။ ျမငေဇာန႔ ကၽြနမန႔ ထပတကစကားေျပာခရတာ လယယာမႈခငး ျဖစၿပးမ။ ဗလႀကးျမငေဇာတ႔က လယေတြက လာလ ထြနေတာ ကၽြနမတ႔လယေတြကၽြနမတ႔ ထြနႏငတယ။ ဘယသမ လာထြနေပးစရာ မလဘးတ။ ဗလႀကးျမငေဇာက Aမတစေယာကတညးလာတာက ဘာျဖစလ႔ AငAားေတြ ေခၚမလာတာလလ႔ ေမးတယ။ AငAား မလဘး။ ကၽြနမ တစေယာကတညးန႔ ရတယ။ ကနသငး ယUေပါကၾကညမလားလ႔ ျမငေဇာက ေျပာလကတယ။ မေပါကဘးတ။ A ဒ ႏစမာ ကၽြနမႀကၿပးသားAခငးေတြက သတ႔စပါးေတြ ၀ငကၿပး ဖကစးတယ။ ဒႏစစပါး ၅၅၀ ရတယ။ သတ႔ကတ စပါးေတြက Aပငမေပါကဘး။ လယထမာ သတ႔လမးေဖာကထားတာႏစလမး ရတယ။

Aခထ Aမပ Uးစးၿပး လပေနတာပါ။ လယလညး ထြနတကတယ။ တာလညးေပါကတတတယ။ လမး ေဖာကတAထမာ ကၽြနမAပငေတြ မနညးဘး ဆးရႈးသြားတယ။ မေလးရား ပတေတာကပငေတြ ရာန႔ခၿပးရတယ။ ထနးပင ၂၈ ပငက Aစတနး၀ယမယလ႔ Uးဘႀကးကတင Aမလာေျပာၿပး ေနာကပငး တျပားမမေပးဘန႔ Aပငေတြ

Page 69: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၇) လာတးသြားတယ။ ကၽြနမ Aတးမခဘး။ ျမငေဇာရတရးက လကသြားၿပး ပကဆတျပားမမေပးဘ Aတးမခႏငဘး လ႔ေျပာတယ။ နငတ႔လယက ၀ယထားၿပးသား တစျပားမမေပးဘ တးလ႔ရတယလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနမ ဘာမ ျပန မေျပာတတေတာဘး။ လမးေဖာကတAထမာပ Aကနပါသြားတာပါပ။ ပကဆမေပးတAတြက ခငေရႊက ကယတငတားၿပး ေျပာတယ။ ထနးပငဘးေတြ ေပးဖ႔ ေျပာတယ။ ေမာလ ၿမငကယလာၿပး စကတာလ႔ေျပာေတာမ Uးခငေရႊက Aပင ၁၁ပင Aတြက တစသနးေပးသြားတယ။ ကယAပငေတြလညး ပကစးရ။ မသားစေတြလညး တစကြတစျပား လပကငစားေသာကရ။ ေျပာျပမတတ ေAာင ခစားရတာပ။ တာေတြေပၚမာ စကထားတာ Aပငေတြစေနတာပ။ ကယတစသကလး စားမကနတAပင ေတြ။ Aဒါေတြက ဖကစးတာၾကညၿပး မကရညေတာငကတယ။ ေဒၚတငစန (ေရႊန႕သာ) - ေရႊန႕သာကေရာကတာ ႏစ ၂၀ေကာၿပ။ ေမာလၿမငက စေရာကကတညးက လယပလပစား တတတာ။ လယပလပတယ။ Aားလး လယ ၁၈Eက ရတယ။ ေယာကားနာမည န႔ Aမညေပါကတယ။ တစႏစဆ စပါး တငး ၁၄၀၀ ပတ၀နးကငေလာကရတယ။ ေႏြေရာ မးေရာ စကတယ။ ေႏြစပါး ၁၄ EကAထ စကတယ။ Aထြကပတး တယ။ တစEကကတငး ၉၀ ၊ ၁၀၀ ရတယ။ မသားစ ၆ေယာကရတယ။ AားလးAတတေနၾကတယ။ ေကာငးသား ၂ေယာက ရတယ။ ၁၀ တနးတစေယာက ၊ ၅ တနးတစေယာက ။

ျပနာစတကတာ ၂၀၁၀ ခႏစမာ။ UးဘႀကးAစညးAေ၀း လာေခၚတAခနမာ Aနတေမာလၿမင ေရာကေနတယ။ ေယာကားကလညး မသြားဘး။ Aေဒၚျပနေရာကေတာမ လယသမားေတြ ျပနေျပာလ႔သတာ။ Uးဘႀကးလာေခၚတ Aေၾကာငး သရတယ။ ျပနေရာကၿပးမ လယသမား ၁၀Uးသြားေတာ Aေဒၚပါတယ။ Aဒမာ

Page 70: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၇) ေျမကစၥ နစနာေၾကး ၃ သနးေပးမယဆတ ကစၥေျပာတယ။ ကၽြနေတာတ႔ စား၀တေနေရးAတြက ေရာငးလ႔ မျဖစဘး လ႔ေျပာတယ။ Uးခငေရႊက နငတ႔ တငတစာလညး Aလကားျဖစမာပ ။ ငါက မြနAခငးခငးမ႔လ႔ ၃သနးေပးတာတ။ တငပငၾကတယ။ Aစတနးက သ ၁သနး ၊ ေနာက ၂ သနး ၊ ၃သနး ျဖစလာတယ။ AဒAစညးAေ၀းမာပ Uးခငေရႊက ဆားမေလာကကြငးဘကမာ ယမလားတ။ ကၽြနေတာတ႔ ေရနကကြငးမာ လပမစားတတဘးလ႔ ျပနေျပာတယ။ မျဖစရင ငါေပးတနး ယခငယ မယရင နငတ႔ တျပားမမရဘးလ႔ Uးခငေရႊ က ေျပတယ။ လယသမားႀကးေတြ တငပင ၾကတာေပါ။ သဃၤနးကၽြနးႀကးဘကက လယသမားေတြ တခ႕ ၁၀၀၀၀ ကပဘရတယ။ တခ႕မရဘး။. သေပးတနးယထားတာ ေကာငးမယ။ ႏငငေတာ သမးတယဆလ႔ လကခလကတယ။ မယရင တျပားမ မရဘးဆေတာ လကခပါတယလ႔ ေျပာခရတာေပါ။

ပကဆေခၚေပးတယ။ လယသမားေတြ Aမားႀကးရတယ။ Aရင Aပခပေရးမး Uးထြနးထြနးႏင ရတယ။ Uးဘႀကးရတယ။ Aဒတနးက AနတAမညေပါက ၁၈ Eကရတာက ၁၃ Eကဖးပ ေပးတာ။ ကနတ ၅Eက Aတြက AေထာကAထားေတြန႔ ေကးရြာလႀကးက တငျပတယ။ သတ႔ပကဆေခၚေပးတယ။ Aနတမယေတာဘး။ Aဒ ဟာAတြက ေငြမယခငမာပ သတ႔က ေၾကညာစာရြကေတြ ေပၚလာတယ။ ဆငးဘတေတြ လာေထာငေတာ Aေဒၚ န႔ ျပနာတကတယ။ ညညးတ႔ ဆငးဘတလာေထာငရင ညညးတ႔ ဘာလပေနတာလ။ ဒါႏငငေတာ သမးတာဆ။ Aခ ညညးတ႔က ဘာလပတာလ။ ဒါလယသမားAပငပလ႔ ေျပာလကတယ။ ဖနးန႔ဆကၿပး ေဇကမၻာက ေဒၚျမငျမငရက ေျပာလကတယ။ Aေဒၚလယထမာ ဆငးဘတတစခပ လာေထာငတယ။ ေဒၚနနးလငးလငးထြနးနာမညန႔ လာေထာင တယ။ တစခါမလညး မေတြ႕ဖးဘး သလညး မသဘး။ Aဒလန႔ပ ဆငးဘတန႔ ပတသကၿပး ျပနာေတြတကတယ။ Aေဒၚလယထမာလမးေဖာကထားတာ တစခပ။

Page 71: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၈) လယကနသငးေတြက ၂၀၁၁မာလညးဖကတယ။ ၿပးခတ မးတြငးကလညးAနတတ႔ လယက ႏြားန႔ ထြနေနတာက စကန႔လာၿပငၿပးထြနတယ။ Aနတကလညး ဆငးဘတျပနေထာငတယ။ သတ႔ဆက ပကဆယမထား တာ ၅.၂၀ Eကမ ေထာငတာ။ ဘယပဂၢလ ၊ ဘယကမၸဏကမ ေရာငးခထားျခငး မရပါ။ လာေရာကဖကဆး Aေႏာက Aယကျပပါက လယယာUပေဒႏင Aေရးယမည။ ဒါကေတာ Uပေဒသတ ဆရာသမားေတြဆက AႀကUာဏေတာငး ၿပးလပရမာပ။ ဆငးဘတေထာငတာေတာ ကယဖာသာကယ စUးစားၿပး ေထာငထားတာ။ လယသမားေတြ ေဇကမၻာက လကၿပး တငစာေတြ တငၾကတယ။ Aနတလကမတထးတယ။ Uး၀ငးထနရ႕ ပါ၀ါ၀ငးထမာ ပထမဆး စတငဖ႔ AစညးAေ၀း Uးေနမးေ၀က ေခၚလာၿပး Aနတတ႔ Aေၾကာငးက ေျပာျပၿပး သကယတငလညး ေလလာၿပး Uးေနမးေ၀က ကညေပးတယ။ ေဇကမၻာက ျမငေဇာန႔ ေဒၚျမငျမငရန႔ လႀကးေတြလညး ပါတယ။ Aနတလယက လကညးထးၿပး ျမငေဇာက ဒါကၽြနေတာလယ၊ သတ႔ကးေကာၿပး စကေနတာလ႔ ေျပာတယ။ Aနတကလညး ထြကေျပာတယ။ ဘယသ႕ေျမလ လာမေျပာန႔။ ကၽြနမေျမ ကၽြနမစကမာပ လ႔ ထြကေAာေျပာလကတယ။ သဘာမ မေျပာေတာဘ ထြကသြားတယ။ ျမငေဇာက တကလာတယ။ မးတြငးက ထြနထားတစပါးေတြ တ၀ကေပးရမယလ႔ ေနာကသလ ေျပာငသလ ေျပာတယ။ Aနတကလညး ေလာဘသပမႀကးန႔ လ႔ေျပာလကတယ။ Aဒါ သန႔ေတြ႕တာ ေနာကဆးAႀကမပ။ ( စကမႈဇနလားလယကြငးလားေမးၿမနးေၿဖဆမႈ )

လမးထးတAထမာ Aနတေျမ Aမားႀကးပါသြားတယ။ ဒႏစသမားမစကတ လယေတြမာပါ ၀ငစကတယ။ စပါးပရတယ။ ေႏြစပါး ၁၄Eက စကတယ။

Page 72: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၆၉)

ေဒၚကငစန (ေရႊန႕သာ) - Aနတတ႔ဇာတက မြန ျပညနယ မဒက။ Aနတတ႔ ေရာကတာ ႏစေပါငး ၂၀ေကာၿပ။ စေရာကကတညးက လယပလပတာ။ လယAားလးေပါငးက ၂၇ Eကရတယ။ ေျပစာေပါကတာက Uးေဇယ Aေဒၚေယာကားနာမညန႔ ၁၈ Eကေပါကတယ။ ေဒၚကငစန နာမညန႔က ၉Eက ေပါကတယ။ Aားလးက Aမညေပါကတယ။ ျပနာမတကခင ကေတာဘာမ AခကAခမရဘး။ ႏစစU မးစပါး ၁၂၀၀ ၊ ၁၃၀၀ ေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ၁၀Eက ေကာေလာကစကတယ။ ေႏြစပါးလညး တငး ၇၀၀ ေလာကရတယ။ ျပနာစတကတာက ၂၀၁၀ခႏစထမာ။ Aနတက ျပနာျဖစတAခနမာ ေမာလၿမငက ေရာကေနတယ။ ျပနလာမ Uးေဇယေျပာျပမ သတယ။ ငါတ႔ လယက Uးေဇယနာမညေပါကတ ၁၈Eကထကမ ၉Eကပပကဆ ရတယ။ ကနတာက ေနာကတငးၿပးမ ယလ႔ Uးခငေရႊက ေျပာတယတ။ Aေဒၚနာမညေပါက ၉Eကဖးရတယ။ ႏစေယာကလး က ေပါငးၿပး ရငးမေပးဘး။ ကယဟာကယ သြားထတရတယ။ UးေလးAထက ၉EကAတြက လး၀ပကဆ မရဘး။ သမားလယသမားေတြယေတာ ကယလညး ယရတာေပါ။ ပကဆမယလညး သမးမာပဆေတာ ကယလညး ယရတာ ေပါ။ Aဒေနာကပငးလညး Aနတတ႔က လယပ ဆကလပတယ။ လယကနသငးေတြ ႏစတငးလာျဖတတယ။ မးတြငးဘကၾကရင ျပနျပငရတယ။ လယက ႏစပြကြေနတယ။ တစပြက ၉Eကရတယ။ ေနာကတစပြက ၁၈Eက။ ႏစပြ စလးမာ Aဖကခရတာပ။ တားလညး မရဘး။ လၿပးၿပး လပေနရတယ။ Uးေဇယန႔ Uးျမငေဇာန႔ ထပတက စကားေျပာ ရတာမးေတြ ရတယ။ လယထမာ လမရဘး။ Aရငတနးက လယထမာ ကယတငေနတယ။ လပလ႔ရ မရ မေသခာ ေတာလ႔ တကဖကပစလကတာ။ Uးေဇယပ လာၿပး Aလပသမားန႔ လပေနတယ။ ၉ Eကကြငးထမာ လမးတစေခာငးေဖာကထားတယ။ လယ ၂.၅Eကေလာကပါသြားတယ။ ၁၈Eကကြငးထ မာလညး လမးတစေခာငးပ Aလယကေနေဖာကသြားတယ။ ႏစစU သတ႔ဖကတ လယကနသငးေတြကျပနျပငရတာ ႏစပြစလးAတြက ၂သနးေကာေလာကကနတယ။ ဒႏစAကနလးျပနစကလ႔ မရဘး။ Aကနလးမ ၈Eက ေကာေလာကပ စကႏငတယ။ စပါး ၃၀၀ ေလာကပရတယ။ လယေတြAသမးခရေတာ စတဓာတကတာေပါ။ ကေလးေတြက ေကာငးသားေတြ။ သတ႔လညး စတဓာတက တာေပါ။ Uးေဇယကေတာ လယကပ Aားကတယ။ ဒါမရရင သလပကငမစားတတဘးလ႔ ေျပာတယ။ ေႏြစပါးလညး စကမရဘး။ ေရပတထားလ႔။

ဘႀကး ဒနး (ေရႊန႕သာ) - ဒကေရာကတာႏစေပါငး ၂၀ေကာၿပေပါ။ မဒက Aကနလးပ Uးေကာစနတ႔န႔လညး Aတတပ။ ဟမာ ေနတနးကလညး လယပလပတာပ။ ဟမာက AေရးAခငးန႔ AေျခAေနမေကာငးလ႔ ဒက ေျပာငးလာၾကတာ။ ဒ ေရာကေတာ လယ ၁၈Eက လပတယ။ မသားစ ၈ေယာကရတယ။ Aားလး Aးကြ Aမကြေတြ

Page 73: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၀) ျဖစကနၾကၿပ။ Aဖြား ႀကးလညး ဆးသြားၿပ။ လယေတြက ဘႀကးတစေယာကတညးပ လပေနတယ။ တစႏစက မးစပါး ၈၀၀ ကေန ၉၀၀ Aထရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ၄Eကေလာကက တငး ၂၅၀ ၊ ၃၀၀ ေလာကပရတယ။ ျပနာ စတကတာ ၃ ႏစေလာကရေနၿပ။ UးဘႀကးAစညးAေ၀းေခၚတာေတြက သြားတယ။ သက ေလာေၾကးေပးမယ ဘာညာန႔ လကမတထးခငးတယ။ ညမးခပမ Uးဘႀကးက Aမကလာၿပး လကမတထးခငးတယ။ ဘႀကးရ႕ Aေဒၚက ေပးမထးခငးဘး။ သမားမ မထးတာ ကယလညး ဘာလ႔ထးမလ။ ေဇကမၻာရးက တစခါပ ေရာကဖးတယ။ ေန႔လည ပကဆေပးတAေခါကတနးက။ ၁၈ EကလးAတြက ပကဆရတယ။ Uးခငးေရႊက ၁၀ ႏစမက လပစားသြားလ႔ ေျပာတယ။ ဘာဟတမလ။ ကယမသြားလညး လမား သြားယရင ကမရမာေၾကာကလ႔သြားယတာေလ။ AဒAခနတနးက တစEကသနး ၂၀ ေပးလ မေရာငးဘး။ ကယမဘေမြးကတညးက လယန႔ပႀကးလာတာ။ ယလညး သမးမယ မယလညး သမးမယဆ ေတာ ယရတာေပါ။ ဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ကယစတပါေတာ ကယလညး လကတာေပါ။ ၿမ႕ထက စပါးႏေတြ ကငၿပး သြားတးကလညး ပါတယ။ ဘႀကးလယထက လညးလမးက ဘဒဇာန႔ လာပတလကတယ။ ဘႀကးက ဘယသ ပတမနးမသေတာ ငါလးမသား ၊ ငါလညးလမး ဘယသလာပတတာလလ႔ ဆခလကတယ။ ေနာကပငးမ ျမငေဇာ လာပတထားမနးသတာ။ AဒAခနတနးက စပါးတကေနတာ။ သန႔ ထပတကေတြ႕တာမးေတာ တစခါမ မရေတာ ဘး။ ႏစတငး စပါးစကေနတာပ။ ဒႏစ စပါး ၈၀၀ ရတယ။ လယေတြ Aကနမစကႏငဘး။ သတ႔ဖကထားတ ကနသငးေတြ ျပနမဖ႔ႏငလ႔ ၁၆Eကပ စကႏငတယ။ ဒႏစေႏြစပါးျပနလပထားတယ။ ၄ Eကေလာကရတယ။ ကယ လယကယျပနလခငတာေပါ။ ဒါပလပစားတာ။ လယမရေတာရင ထမငးငတမာေပါ။ ကေလးေတြက ျပနာ တကေတာ စတပကၿပး AျပငထြကAလပလပၾကတယ။ ေမာငသနး၀ငးရယ ေမာငထြနးသနးရယ။ သတ႔လယေတြ က ညကေမာငႏမေတြ ၀ငးလပေနၾကတာေပါ။ Uးၾကညဟး (ေရႊန႕သာ) - မြနျပညနယ ၊ မဒၿမ႕နယ ၊ ေညာငကနးေကးရြာဇာတပါ။ ဟAခနက AေရးAခငးျဖစေတာ နယမာလညး ျဖစေနေတာ AလပAကငမေကာငးလ႔ ရနကနတကလာၾကတာ။ Aေဖက ရနကနAရငေရာက ႏငေနၿပး Aဒမာ မၿငမမသကဆရငလညး ရနကနေျပာငးလာခဖ႔ေခၚတယ။ စေရာကကတညးက လယပလပတယ။ AၿပးAပင ေရာငး ခၿပးေတာ ေျပာငးလာတာ။ ဘႀကးAကနလးလပတာက ၃၄Eက။ ဘႀကးAမညေပါကက ၁၂Eကရတယ။ တျခား Aမညေပါကေတြက ၂၂Eက။ ဘႀကးUးပနးၿမငရ႕လယ၊ ေဒၚဆနးေဌး ကၽြနေတာညမလယကလညး လပေပးတယ။ သားေမာငေကာ၀ငး လယက ၃Eက Aားလးက Uးစးၿပး လပေပးေနတယ။

တစႏစက စပါး ၂၀၀၀ Aနညးဆးရတယ။ ၂၀၀၀ေကာရတ ႏစလညး ရတယ။ မသားစက ၇ေယာက ရတယ။ သားသမး ၅ေယာက ရတယ။ Aမေထာငကလ႔ Aမေထာငခြေတြ ျဖစကနၾကၿပ။ လယေတြက ကယတင Uးစးၿပး စာရငးငားေတြန႔ လပေနတယ။ ျပနာစတကတာ ၂၀၀၉ခႏစထမာလ႔ ထငတယ။ Uးေလးတ႔က ဘာမ မည ႏႈငးဘး။ AစညးAေ၀းေခၚေတာ သြားတယ။ ဘႀကးေခၚတာ။ ဘာAစညးAေ၀းမနးမသလ႔လကမတထးခငးတယ။ မထးဘး။

Page 74: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၁) သက ေခါငးစးစာမျပႏငလ႔ မထးတာ။ AဒAစညးAေ၀းမာ ျမငေဇာတ႔လညး ပါတယ။ Uးေကာျမင က ဘႀကးက ေဇကမၻာသေဌးန႔ ေတြ႕ေပးဖ႔ ေျပာလကတာက သတယ။ Uးေကာျမငျပနေျပာတာ။ AဒAေတာAတြငး တငစာတငတယ။ Uးေလးလညးပါတယ။ ဘာမ မထးလာဘး။ ေနာကေတာ သေဌးက လယသမားေတြန႔ ေတြ႕ဆဖ႔ေခၚတယ။ AဒAခနမာ သေျပာတာက ခငဗားတ႕ လယက ကပ၀ယတာလညး မဟတဘး။ သမးတာလည းမဟတဘး။ ႏငငေတာက သမးတယလ႔ ေျပာတယ။ Uးေကာစနက ႏငငေတာက သမးတာဆရင မဘသဖြယ Aသနားခစာတငမယလ႔ေျပာတယ။ Uးခငေရႊက ခငဗားတ႔ စာက သဖတမာ မဟတဘးလ႔ေျပာတယ။ လယသမားေတြက ဘာမ နားမလညဘး။ သက ကၽြနေတာ လန/၃၉ ေလာကထားတယ။ ကလာရင တျပားမ ေပးစရာမလဘးတ။ တကယလ႔ ႏငငေတာက သမးရင ေျမခြနရ႕ ၁၀ဆ ေလာကပ ရမယလ႔Uးခငေရႊက ေျပာတယ။ ခငဗားတ႔က ဂရဏာေၾကးေပးၿပးလ ခငဗားတ႔ ဆကလပလ႔ ရတယ။ ၁၀ႏစ ၁၅ ႏစ ဆကလပလ႔ ရတယ။ ဇန(၁) ဇန(၂) ဇန(၃)ထမာလညး Aဒလပ လပေနၾကတာပလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ျပနစUးစားတာက ဟမာ ႏငငေတာသမးတယဆၿပး တစခ႕က ၁၀၀၀၀ ရတယ။ တခ႕ မရတလမရဘး။ Aဒလျဖစမာစးလ႔ လကခလကရ တယ။ သခနးထားတာက ပကဆက၄လပငးထမာပ ေပးမယလ႔ေျပာတယ။ ၅လပငးၾကမ ပကဆထတေပးတယ။ ပကဆ သြားယေတာ ကၽြနေတာကယတငပ။ ပကဆယၿပးတေနာကပငး ကၽြနေတာပ ဆကလပေနတာပ။ ကၽြနေတာလယထမာ ဆငးဘတ(၅)နာမည ေလာက လာေထာငတယ။ ကၽြနေတာလယထမာ ေဒၚနနးလငးလငးထြနးနာမညန႔ ႏစခေတာငပါတယ။

တျခား နာမညေတြေတာ မမတမေတာဘး။ ၂၀၁၁ခႏစထမာ စေထာငတာ။ တျခားလယေတြထမာလညး Aဒလပ။ တစကြငး လးပ လကေထာငထားတယ။ လေတာမသဘး။ ဘယကမနးလညး မသဘး။ ဆငးဘတလာေထာငတာေတာ ေဇကမၻာက လေတြပ။ Uးေလးလယထမာ Aေရ႕Aေနာက လမးတစေခာငး၊ ေတာငန႔ ေျမာက တစေခာငး ။ လယက ၅ပငး ေလာကပငးလကသလ ျဖစသြားတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ေဇကမၻာက ၿမ႕နယေရာ၊ တငးေရာ ၊ ခရငေရာ၊ ေနျပညေတာထ တငထားတာေတြ ရတယ။ တငတကစၥေတြက ဘာမAေၾကာငးမထးလာဘး။ သက တမေတြဖက တယ။ ေရေပါကေတြ ပတတယ။ ေႏြစပါး စက လ႔မရဘး။ Uးေလး ႏစစU ေႏြစပါးလညး စကတယ။ UးေကာျမငAမမာUေလးတ႔လယသမားေတြက လကမတ ေခၚထးခငးေတာ Uးေလးလညး ပါတယ။ သက ႏငငေတာက စကပးစရတ ဘယေလာကေပးလလ႔ ေမးတယ။ ကၽြနေတာတ႔က ၂၀၀၀၀ ႏႈနးေပးတယ လ႔ေျပာလကတယ။

Page 75: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၂) သက ေနာကဆ ဘဏမာ သြားထတစရာ မလေတာဘး တ။ ေဇကမၻာကမၸဏက မးစပါး Aတြက ၅၀၀၀၀ ၊ ေႏြစပါးAတြက ၅၀၀၀၀ Aျပင မလေလာကရင မတးမရ ထပေခး ေပးAးမယလ႔ ေျပာတယ။ Aဒါက ယစားၿပး ကၽြနေတာတ႔က လကမတထးလကေရာ။ စာကကေတာလယသမား Uးေကာစန ေရာကလာမ UးေAာငခစက ဖတခငးလ႔ သရတယ။ လယေတြက လယသမားေတြက စြန႔လႊတလကၿပ ဆတ ပစေရးထားတယ။ Aဒေတာမစးရမသြားၾကတာ။ သကေခးေငြက ဗနးျပၿပး မဟတမမနေတြက စာခပထမာ ေရးထားခတာ။

ဆရာUးေနမးေ၀န႔ သတာက Aေဖ Uးဗ႕က ေဒၚၾကၾကေမႊးေဆးခနးမာ ေဆးကရငး သတာ။ ဆရာမ ေျပာျပ တာ။ လယAေၾကာငး ဒလဒကၡျဖစေနေတာ AခတAဆကလပေပးတယ။ Aဒကတညးကၿပး ဆႏၵေတြလညး ျပတယ။ ေနျပညေတာကႏစေခါက သးေခါကသြားတယ။ Aဒါလည းဘာမ Aေၾကာငးမထးဘး။ ၿမ႕ထက စပါးႏေတြ ကငၿပးသြားတနးကလညး ပါတယ။ တကခကေနတ ေတာကေလာကမာ Aမာခပ။ လယေတြ ျပနမရရင Aေသခ ၿပး တကမာ။ Aဒလမးဆးျဖတထားၿပးသားပ။ လယထမာ ကနသငးေတြ လာထးဖကေနတာကျမငေတာ သညးမခႏငေတာဘး။ သေသကယေသ တစေယာကခငး က ခခငတာ။ ျမငေဇာန႔ ထပတကရငဆငရတာမးေတာ မရဘး။ Uးေမာငရန - ဘႀကးက မဒကေျပာငးလာတာ။ ဒကေရာကတာ၁၉၉၀ ခႏစကတညးကေရာကလာတာ။ ဒကေရာက ကတညးက လယပ လယတယ။ လယ ၁၁ Eကရတယ။ တစႏစကမးစပါး ၆၀၀ ေလာကရတယ။ ေႏြစပါး လညး ႏစတငး စကတယ ။ မႏစကေတာေျမာငးပတထားလ႔ မစကရဘး။ ေႏြစပါး ၄ Eကနးပါးပ စကတယ။Aကန မစကဘး။ စပါး ၃၀၀ နးပါးရတယ။ ဘႀကးပ Uးစးၿပး လငားေတြန႔ လပေနတာ။ ျပနာစတကေတာ ဘႀကးသတယ။ လယသမးမယ Aစးရသမးမယန႔ ေျပာေနၾကတယ။ Uးဘႀကး ေခၚတ AစညးAေ၀းေတြက မသြားဘး။ ေဇကမၻာက သြားေတာ ဘႀကးပါတယ။ ပကဆထတတေန႔ကပါတယ။ ၁၁ Eက Aတြက Aားလးရတယ။ သက AတငးAဓမၼက လခငေနလ႔ ပကဆမယရငလညး နငငေတာက သမးမယ၊ Aစးရ ကသမးမယလ႔ ေျပာေနတယ။ Uးခငေရႊက ဘႀကးျမငဖးတယ။ Uးခငေရႊစကရမျဖစမခငး လပစားေနဖ႔ ေျပာတယ။ ေနာကႏစလညး ေရာကေရာ ကနသငးေတြထးဖကျပနေရာ။ တားလညး မတားရဘး။ တကပါ ဖကခငးတယ။ တက မဖကေပးဘး။ ငါမာတစေယာကတညး ဖကမယလမရလ႔ မဖကႏငဘးလ႔ ေျပာလကတယ။ ေႏြဘကမာ သက ကနသငးေတြ ဖကတယ။ မးတြငးဘကကေတာ ဘႀကးက ျပနလပရတယ။ တစႏစက တစသနးခြေလာကကန တယ။ ဘႀကးလယထမာ လမးထးထားတာ မရဘး။ လယကနသငး ၀ငဖကတာပ ရတယ။ လယလပလ႔ေျပာၿပး မေပးလပဘဖကလကေတာ မေကနပဘးေပါ။ သေပးတ ပကဆက ကနသငး ၂ ႏစ ထးရတ

Page 76: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၃) ကနေရာ။ ဘားလားဘကမာ Aဒတနးက တစEကသနး ၂၀ေလာကျဖစေနၿပ။ မေကနပတာေတာ မေက နပဘးေပါ။ ဆႏၵျပေတာ မနးမပါသြားတယ။ ဘႀကးကေတာ ကမးမာေရးမေကာငးလ႔ ပါမသြားဘး။ ဘႀကး ဗး - ဘႀကး ရနကနေရာကေနတာ ႏစ ၂၀ေကာၿပ။ ဘႀကးေရာကၿပးမ ဘႀကးသားသမးေတြကေခၚတာ။ သားသမး (၃)ေယာကက ျပနေခၚတယ။ ၾကညဟးေရာ ၊ ေကာဟနးေရာ ၊ ေမာငေကာထကေရာ ၊ ၾကညၾကညေထြးေရာ။ ဒကေရာကေတာ လယEက ၃၀ နးပါးလပတယ။ သားသမးေတြေရာကလာေတာ သ႕လယသ၀ယလပၾကတယ။ ႏစစU စပါး ၁၅၀၀ ၊ ၁၆၀၀ ေလာကထြကတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေဇကမၻာမဖကစးခငက ၁၈Eကေလာက ေႏြစပါး စကတယ။ ေႏြစပါးက တစႏစ စပါး ၂၁၅၀ Aထ ထြကတယ။

ေနာကပငးမားမား မလပႏငေတာတAခါၾကေတာ (၁၀)Eက (၇)Eကေလာကပ လပႏငေတာတယ။ ေဇကမၻာန႔ ျပနာ စတကတာ (၃)ႏစရၿပ။ ဘႀကးAစညးAေ၀း ဖတတာကမသြားဘး။ နားလညးနားမေထာင ခငဘး။ ဘႀကးလယထမာ ကနသငးတစေခာငးမ မကနေAာင ဖကတယ။ မးတြငးက Aကနျပနျပငရတယ။ ေဇကမၻာရမာ ပကဆေပးတေန႔က Uးခငေရႊန႔ ေတြ႕တယ။ Uးခငေရႊေျပာတာက ႏငငေတာ သမးလကရင ေငြတစျပားမ မရေတာဘး။ သေပးတာ ယခငယ မယရငလညး လယသမးမာပ။ မရ ရတနညးန႔ လပေနေတာ လကခလကရေတာတာေပါ။ Aဒလေပးလညး မေကနပဘး။ နညးလြနးAားႀကးလ႔ မေကနပတာ။ AဒAေတာAတြငးမာ ကမးမာ ေရးမေကာငးျဖစေရာ။ ပတျမားက ေဆးခနးမာ ေဆးသြားကတယ။ ဆရာမက ေဒၚၾကၾကေမႊး။ ေမာတယ၊ မးတယ Aဒါက သြားကတာ။ ဘႀကးတ႔လယသမးခရတ ကစၥေတြက ဆရာမက ေျပာျပတယ။ လကရငရမယလ႔ ေျပာတယ။ ေျဖးေျဖးေပါ Aလငမလန႔လ႔ ေျပာတယ။ Uးေနမးေ၀ဆက သြားဖ႔ေျပာတယ။ ကၽြနမလႊတလကတယလ႔ေျပာ လ႔ေျပာတယ။ ဆရာUးေနမးေ၀ Aမက ေရာကလာတယ။ Uးေကာစနန႔ ခတေပးလကတယ။ ဘႀကးက ဗမာလ သပမတတဘး။ ေျပာလ႔မတတဘး။ စာေတြတငတယ။ လကမတထးခငးရငထးတယ။ ျမငေဇာလာထးခငးရင ဘယေတာမ လကမတထး မေပးဘး။ လယကစၥAတြက ျမငေဇာ Aမေပၚထ တကလာၿပး လကမတထးခငးတာ။ မထးေပးဘး။ လယပ လပစားတတတယ။ လယပ ျပနရခငတာေပါ။ ငယငယတညးက လပတာလညး လယပ။ ဘာမမလပဘး။

ေဒၚAနးျမင (လယကြငးထမာေန) - မြနျပညနယ ေပါငၿမ႕ကလာတာ။ ၁၉၉၀ ခႏစ ေလာကက ရနကနကေရာကၿပး Aခလပေနတ လယထမာ ပေရာကကတညးက ေနတယ။ လယAားလး ၁၄ Eကရတယ။

Page 77: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၄) ေဒၚAနးျမငနာမညန႔က (၇)Eက။ Uးထြနးရင Aေဒၚေယာကားနာမညန႔က(၇)Eက။ တစႏစက မးစပါး ၄၀၀ ေလာကရတယ။ ေႏြစပါး တစEကက တစရာေလာက သးတယ။ ၁၀ Eကစကတယ။ စပါး ၁၀၀၀ ေလာကရတယ။ သမးမယလ႔ေျပာတာ ၃ ႏစေလာကရၿပး ။

Uးဘႀကးကယတင လယကြငးထလည႔ၿပးေခၚတယ။ ေပါငးကဓမၼာရက ေခၚတယ။ တစခါေခၚတယ။ ႏစခါေခၚတယ။ ၅Aခါ Aထေခၚတယ။ ပထဆးAႀကမေခၚတနးက သြားတယ။ လေတြသပမရၾကဘး။ ေနာကတစခါ လေတြ နညနးညးပါးပါးရတယ။ သက လယသမးမယတ။ ေနာကပငးမာ ျမငေဇာပါတယ။ ပထမ ႏစခါက မပါေသးဘး။ ႏငငေတာသမးမယတ။ လကမတထးေပးလ႔ေျပာတယ။ Uးေကာစနက လကမတမထးေပးန႔ လ႔ေျပာတယ။ လး၀ လကမတမထးဘး။ တစေယာကမလညး မထးဘး။ ေနာကတစခါ ေခၚျပနေရာ။ ဓမၼာရကပ။ စာႏစေစာင တက ေရာကလာတယ။ Uးေရႊခနလယသမားက ယလာေပးတာ။ စာထမာက ကရဏာေၾကးထတေခးရန ေဇကမၻာ ရးခပက လာခရမယလ႔ စာထမာပါတယ။ သြားေတာ Aဒမာ ထငေနရငးန႔ လကမတမထးတAတြက တရားရးကေန စရငရမယလ႔ ေျပာတယ။ ျမငေဇာပေျပာတာ။ ခငဗားတ႔ (၅)ေယာကတစတြ Aစစေဆးခရမယ။ လကမတမထး တAတြက။ သြားရမယဆလညး သြားမယလ႔ေျပာတယ။ လကမတမထးဘး။ ေနာကၾကေတာ Uးခငေရႊ ေရာကလာေရာ။ Uးခငေရႊက ေျပာတယ။ ဒေျမေတြက ႏငငေတာသမးမာတ။ ခငဗားတ႔က တစEက သးသနး ႏႈနးန႔ ကရဏာေၾကးေပးမာတ။ ယခငလယ မယရင ေနာကလ မေပးေတာဘး ႏငငေတာသမးတာ။ ခငဗားတ႕က မြနAခငးခငးမ႔လ႔ ညာတာ။ Aခေပးတ သးသနးကလညး AခAတငးပ စကေန။ ေရႊ႕စရာမလဘး။ ေျပာငးစရာ မလဘး။ ဇန၄ေလာကလ႔ မကလာရင ဒပကဆက တစေန႔ လစာေတာငမရဘးလ႔ Uးခငေရႊကေျပာတယ။ ကယေတြက ဘာမမေျပာဘး။ လယကလညး ခငဗားတ႔စတမပကၾကန႔ ။ လမးေလာကပ ကၽြနေတာတ႔လပမာ ကနတာက ဒAတငးပ ဆကလပစားသြား။ သဃၤနးကၽြနးပငမာ သသမးလာတာ ႏစ(၂၀)ေကာၿပ။ လပစားေနၾကတနးပလ႔ ဗနးျပၿပေျပာတယ။ ေနာကပငး တစEက ဘယေလာက သပပးေပးမယ လ႔ ေျပာတယ။ လယသမားေတြကလညး Aဒါေၾကာင ပကဆက ယလကၾကတာ။ သးလေတာင မခဘး ။ သေျပာတာတစမး။ လပတာတစမး။ ဘဒဇာန႔ထးေရာ။ ကနသငးေတြက Aကနလး ထးဖကပစတာ။ ခငဗားတ႔ ႀကကတေနရာကသြား။ ဘယကပ သြားသြား စာတငရငလညး Aမႈကပးထပ ေရာကမယ လ႔ ျမငေဇာက ဘဒန႔ ထးရငးန႔ေျပာတယ။ ကနသငးေတြ ဖကတာက ၾကညၿပး ေသမေလာကခစားရတယ။ ကယေတြက ဟကဟာAကနေရာငးခၿပး ထြကလာေတာ ခစားရတာေပါ။ ကၽြနမတ႔ လး၀မဖယေပးႏငဘး ဆတ Aေၾကာငးေျပာတာပ။ ကၽြနမတ႔ ေရာငးတာ မဟတဘး။ Uးခငေရႊ ကရဏာေၾကးေပးလ႔ ယတာ။ မဟတရင မယဘး လ႔ေတာင ေျပာတယ။

Page 78: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၅) ေနာကတစခါ ျမငေဇာတကလာတယ။ Aခခငဗားတ႔ လယသမားေတြကေခၚတယ။ ေျမဆလညးေပးမယ။ ခငဗားတ႔ လကမတထးေပးလ႔ ေျပာတယ။ UးေကာျမငAမက ေခၚတနးကလညး ဆရာမသြားတယ။ လကမတ ေတြထးမ ကမၸဏကျပၿပး ေငြထတေပးလ႔ ရမယလ႔ ေျပာတယ။ တက ျမငေဇာလာၿပး ကနတသေတြ Aကနလးလကမတထးၿပးေနၿပ။ ေဒၚတငစနက ထးၿပးၿပ။ Uးေကာ စနတ႔လညး ထးၿပးၿပ ဆရာမထးေပးလကဆၿပး ေဒၚတငစနကလညး ေျပာတယ။ Uးေကာစနတ႔ AဒAပတက တစေယာကမ မထးၾကဘး။ ျမငေဇာလမတာ။ ဒလကမတထးၿပးရင ေႏြလညး ျပနစကရမယ ၊ ကနသငးလညး မဖကေတာဘး လ႔ ျမငေဇာက ေျပာတယ။ ဆရာမက ငးUန႔ လကဖကရညန႔ေတာင Eညခလကေသးတယ။ ေႏြကေတာ ကယက ထယထးတာေပါ။ မထးန႔ ေႏြစပါး ေပးမစကဘးလ႔ ဆၿပး ျမငေဇာလာေျပာတယ။ မေျပာဘး မေျပာဘးဆၿပး ျမငေဇာက ျငငးတယ။ ဆရာကၽြနမတ႔တထ လာၿပးေျပာသြားတာ လ႔ ကၽြနမကလညး ခၿပး ရနျဖစတယ။

ျမငေဇာက ကၽြနမက တရားစြမယလ႔ဆၿပး ဓာတပရကတယ။ ႏြားေတြေရာ၊စကတးေတြေရာ ၊ လငားေတြေရာ။ ျမငေဇာက ေနာကေန႔တကယဆကလပရင တရားစြမယလ႔ ေျပာတယ။ Aေဒၚႀကးတ႔ဒလပ ဆကလပေနတာပ။ စပါးေတြမညခါနးကေတာေခၚျပနေရာ။ ဓမၼာရကပ ေခၚတယ။ ခငဗားတ႔ စပါး (၁၀၀)က ေပါကေစးဘယ ေလာကလလ႔ေမးတယ။ Uးေကာျမငက စပါးေပါကေစး(၄)သနးႏႈနး ရတယလ႔ ရငးျပတယ။ ဒစပါးက ခငဗားတ႔ ႏြားေကၽြးပစလက။ ရတၿပးေတာေကၽြးလက။ ဒစပါးက ကပတ႔မျမငခငဘး။ ပကသြားတစပါးAစား ေလာေၾကး ေပးမယ။ တစEက (၄)သနးရမယဆရင (၄)သနးေတာ မေပးႏငဘး။ (၃)သနးေပးမယ။ ခငဗားတ႔ ေလ႕စရာလညး မလဘး။ နယစရာလညး မလဘးလ႔ေျပာတယ။

Page 79: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၆) ကၽြနမတ႔စပါးတ႔စပါး ကၽြနမတ႔ ရတယမယလ႔ ေျပာၾကတယ။ ကၽြနမလညး ေျပာတယ။ ကၽြနမၾကေတာ ေကာကညငး ခညးပ ထညထားတာ။ ကၽြနမစပါးက ၅သနးႏႈနးAထ ေရာငးလ႔ရတယလ႔ ေျပာလကတယ။ ျမငေဇာက ေျပာလက တယ။ AဒAစညးAေ၀းမာလညး ဘႀကးပါတယ။ ဘႀကးက ထၿပးေတာ ေဒၚAနးျမင သမားျဖစသလပ ခငဗားျဖစရမာေပါတ။ ခငဗား ေတာေတာရညတယတ။ ဘာရညလလ႔ ကၽြနမက ေကာကညငးထညထားတာ လ႔ ဘႀကးက ျပနေျပာလကတယ။ ခငဗားတစေယာကပျဖစ ဒလျဖစလ႔ မရဘး လ႔ ဘႀကးက ေျပာတယ။ ဆရာမတ႔ ျပနလာၾကတယ။ ေနာကေခၚျပနေရာ။ ေဇကမၻာရးက ေခၚတယ။ စပါးဖကဖ႔ ေခၚေျပာတာ။ စပါးက မျမငခငဘး။ စပါးက ၄ သနးႏႈနးေတာ မေပးႏငဘး။ ၃သနးႏႈနးေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနမတ႔က မယဘးလ႔ေျပာတယ။ ေရတငလ႔မရေAာင လပထားတယ။ ေရလညး ဘယလမ တငလ႔မရေAာင လပထားတယ။ Aဒႏစသးထပ (ေႏြစပါး) ၆ Eကစကတယ။ ၁၈ သနးရတယ။ Aလပကနသငးျပနဖကျပနတယ။ မးတြငးကေတာ ျပနဖကဖ႔လပတယ။ သက ႏြားေခးလညး မခရဘး။ စကလညးမစကရဘး။ ပးလညး မေထာငရဘးလ႔ေျပာတယ။ ဆရာမတ႔က ဆကလပတာပ။ ကနသငးေတြ ျပနေပါကရတယ။ တစႏစက ၄သနးေကာေလာက ကနသငးျပငရတာန႔တင ကနတယ။ ဆရာမ စတညစရတာေပါ။ Aဘးႀကးဆလညး စတေတြညစ။ သားဆလညး Aရကေတြေသာက။ Aေမတ႔မလပရလညး သားကလပမာပ ဆၿပး ဆကလပတယ။ ( Aမနလယစကသ ေရၿဖတခရလ႔ ကနစြနးရြကစကစားေန ေရထမးေလာငးေနရ )

ဆရာUးေနမးေ၀န႔ ပါ၀ါ၀ငးရးမာစေတြ႕တယ။ Uးေနမးေ၀က လယAေၾကာငးက လာေျပာျပတယ။ ဆရာတ႔ Aမကသြားၿပး ဆရာတ႔AကးAေၾကာငးေတြက ေျပာျပတယ။ ၿမ႕ထက စပါးႏေတြ ကငၿပးခတကတနးကလညး ပါတယ။ ၿမ႕နယAပခပေရးမးရးေရ႕မာ ဆႏၵျပေတာလညးပါတယ။ ေထာကၾကန႔မာဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။

Page 80: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၇) ေဇကမၻာမာလပပငခြင မရဘးဆတာကသရတယ။ သက ဇနပ ေဆာကမယလ႔ ေျပာထားတာ။ ေနာက လယလာလပ တယ။ လယထမာ လာၿပး စပါးေတြကတယ။ Aဒါေနာကဆးျပနာေပါ။ ကၿပးသားေတြက လာၿပးစကန႔ ထးသြားတယ။ ျပနကလ႔ စပါးေလးေတြ ရတယ။ စပါး Aထြကေလာတယ။ ႏစကြငးေပါငးမ ၃၀၀ ပရတယ။ Aရငက တစကြငးက ၄၀၀ ေလာကရတာ။ တစ၀ကမကဘး ေလာသြားတယ။ လယေတြက ျပနပငခငတာေပါ။ ကယလယ ကယျပနရရငေတာ ၀မးသာမာေပါ။ သတ႔ လာထြကခငးလညး မထြကႏငဘး။ Aေသခၿပးေနမယ။ လာတ လၿခေရး ေတြကလညး Aေသခၿပးေတာေနမယလ႔ပ ေျပာလကတယ။ တစႏစတစႏစက သဖကစးတာန႔ ပ သေပးတာန႔ ကနေနၿပ။ ကၽြနမတ႔ လယက ကၽြနမတ႔ကပ လပပငခြငျပနေပးပါ။ ကၽြနမတ႔ လယေတြမရေတာရင ဘ၀ပကတAထ ျဖစမာပါ။ Aသကေတြလညး ႀကးၿပ။ လယမရရင ဘာမလပမစားတတေတာဘး။ ေဒၚခခ၀ငး - Uးပနးညႊန႔ (ေရႊန႕သာ) - Aမႀကးတ႔က မဒက ေျပာငးလာတာ။ ဒေရာကတာ ႏစေပါငး ၂၀ ေကာၿပ။ စေရာကကတညးက လယပ လပတယ။ လယAကနလး ၁၆Eက ရတယ။ မႀကး ေယာကား Uးပနးညႊန႔နာမညန႔။ Aားလးေျပစာေပါကတယ။ တစႏစက စပါး ၉၀၀ ၊ ၉၅၀ ေလာကAထ ရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေႏြစပါးက ၁၀Eက ေလာကAထ စကတယ။ စပါး ၇၀၀ ေလာကေတာ ရတယ။ မသားစAားလး (၇)ေယာကရတယ။ ေကာငးသား(၃)ေယာက ရတယ။ ၁၀တနး တစေယာက ၊ ၈တနး တစေယာက ၊ ၆ တနးတစေယာကရတယ။

၂၀၁၀ထမာ ျပနာစတကတယ။ Uးဘႀကးတ႔ Uးထြနးႏငတ႔က ေပါငးကးဓမၼာရက AစညးAေ၀းေခၚတယ။ လယေတြသမးမယတ။ထြနးႏငတ႔ကေျပာတယ။ လကမတထးခငးတ စာရြကမာ ဘာစာမ ေရးမထားဘး။ ကၽြနမတ႔ တစခါ ႏစခါပ သြားတယ။ ပကဆေပးဖ႔ ေခၚညတနးက ပါမသြားဘး။ ေနာကတစေခါက ပကဆေပးတAႀကမမာ

Page 81: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၈) ပါသြားတယ။ Uးခငေရႊက ေတြ႕တယ။ Uးျမငေဇာကေတြ႕တယ။ Uးခငေရႊက ေျပာတယ။ လယေျမေတြက သမးမယ။ ပကဆယလညး သမးမယ။ ပကဆမယလညး သမးမယ။ သမးၿပးရငလညး ျပနလပခြငေပးUးမယ။ ကမၸဏ မ၀င မခငးလပၾက လ႔ေျပာတယ။ ၁၆ Eက ရတာက ၁၃ Eကဖးပ ေပးတယ။ ကနတာက သးစားမ၀ငလ႔တ။ ဘာမ မေျပာခငကတညးကလယထမာ ကနသငးရးေတြ ဖကကနၿပ။ ကၽြနမတ႔ ေႏြစပါးစကဖ႔ ကနသငးရးေတြ ျခစထားတာ ေရေပါကေတြေပါကလကေတာ စကလ႔ မရေတာဘး။ Aဒကတညးက စၿပး ေႏြစပါး စကလ႔မရေတာဘး။ မးတြငးျပနစကတယ။ ကနသငးေတြ ဖကထားတာက ျပနျပငရတယ။ စပါးေတြ စကလ႔ ပးလ႔ ၿပးသြားတယ။ ေႏြကေတာ ေရမရလ႔ မစကရေတာဘး။ ျပနာေတြက တကေနၿပ။ သတ႔ဖကစးေနတာက ျမငရေတာ Aရမးခ စားရတယ။ သားသမးေတြ ေကာငးတကေနေတာ AခကAချဖစမာ စးရမတယ။ ကနသငးေတြ ဖကေနတနး သြားတားတယ။ သတ႔က မရပဘးတ။ သတ႔လညးလပ ကယလညးလပ။ Aဒလၾကရတယ။ လယေတြကစၥန႔ ပတသကၿပးေတာပ ၿမ႕ထက စပါးႏေတြ ကငသြားေတာလညးပါတယ။ ၿမ႕နယ Aပခပေရး မးရးေရ႕မာ ဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ေထာကၾကန႔မာ ဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ေကးရြာAပခပေရးမး ရးမာ စစေဆးေတာလညး Aစစခၿပးၿပ။ ေျမယာမႈခငးမာ ထြနးထြနးUးက ေဇကမၻာက သးစားခေပးလကတယတ။ Aဒေန႔က Uးျမငေဇာန႔ ကၽြနမရနျဖစေသးတယ။ ျမငေဇာက လယထကလာၿပးေတာ သႏငသြားၿပတ။ မလပန႔ေတာလ႔ ေျပာတယ။ နငတ႔လယလပခငရင သ႕ဆမာ သးစားလာယတ။ မယေတာဘးလ႔ ျမငေဇာက ေျပာလကတယ။ သက နငမေၾကာကဘးလား။ ရန႔လာဖမးမယ။ နငလပေနရငလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနမ မေၾကာကဘး။ ဒမာပ ေစာငေနမယ လ႔ ျမငေဇာက ေျပာလကတယ။ ( ဆညေၿမာငးမႀကး က ေဇကမာၻက တာဖ႔ပတလကတးက လယသမားေတြ တင Aေရးယမႈမရ ေႏြစပါးစကမရ )

Page 82: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၇၉) မေငြAး - Uးစးမး - Aေဒၚက မြနလမးပ။ Uးေကာစနတမ။ ေျပာငးလာတာ ႏစ၂၀ ေလာကရၿပ။ ဒမာလယလပတာ ၁၆ ႏစေလာကရၿပ။ လယAားလး(၈)Eကရတယ။ ေျပစာေပါကတာက (၅)Eကရတယ။ ကနတာက ေျမပ။ ရငးလငးၿပး စကထားတာ။ တစႏစက မးစပါး (၃၀၀)နးနးရတယ။ ေႏြစပါးလညးလပတယ။ ေႏြစပါး(၅) Eကေလာက စကတာ စပါး ၄၀၀ေကာတယ။ မသားစ(၄)ေယာကရတယ။ သား(၂)ေယာကရတယ။ Aႀကးေကာင(၁၀)တနးန႔ ေကာငးထြကၿပး Aလပလပေနတယ။ ေကာငးထြကေနရတာ (၃) ႏစေလာကရၿပ။ ေထာကပမႏငဘး။ ေငြAငAား လညး မျပညစဘး။ Aငယေကာင(၇)တနးေယာကၿပ။ သကႀကးရြယA မဘေတြ လညး ရတယ။ ေယာကၡမက (၉၄)ႏစရၿပ။ Aေမက (၈၃) ထမာ ကယတာ၀နျဖစေနတယ။ သားသမးAတြကေရာ မဘေတြAတြကေရာ ဆေတာ Aပမားတာေပါ။ လယေတြျပနာတကတာ Uးေကာစနတ႔န႔ တတပ။ ကၽြနမလညး Aဂၤလပခႏစေတြ မမတမဘး။ Uးေနမးေ၀တ႔လညး သတယ။ UးဘႀကးAစညးAေ၀းေခၚတယ။ လႀကးေတြသေဘာပ။ Uးေကာစနတ႔ယရင ကယလညးယတယ။ Aစးရလားဘာလား မသေတာ သမားယရင ကယလညးယတယ။ ေၾကာကတာေပါ။ ေဇကမၻာ ကမၸဏက လယထမာ ဆငးဘတေတြလာေထာငတယ။ ဆငးဘတေတြက နာမညေတြေတာ ေမသြားၿပ။ ၂ ႏစေလာက ရပါၿပ။ ေဇကမၻာရးကေရာကတယ။ ပကဆေပးေတာယတယ။ မနမနပ။ တစေယာကန႔ တစေယာကမမ တတေပါ။ လယပဆကလပတယ။ သတ႔လမးေတြလပတယ။ ဒႏစစပါး ၂၀၀ေကာရတယ။လယကပကသြားလ႔။ လယပတ ပတလယမာ လမးဆေတြျဖစသြားတယ။ လမး၄ေခာငးထးထားတယ။ Aကနလးပကတယ။ တပြလး ျပနျပနထားရ တယ။ လယထမာ ဘဒဇာေတြန႔ ညပငလညးထးတယ။ ေန႔ပငးလညးထးတယ။ ထးလညး ျပနလပတာပ။ လႀကးေတြဆသြား။ ေျပာစရာရတာေျပာၿပး ဆကလပေနတာပ။ သတ႔ေျပာထားတစကား မမနလ႔ ဒလျဖစသြားတယ။ လယသမားေတြလညး မနမနပ။ သတ႔က ဒလယေတြက လပစားသြားတ။ သတ႔ကရဏာေၾကးေပးထားတာပါ။ မေAာငျမငရငလညး ၿပးတာပလ႔ ေျပာတယ။ သပမၾကာဘး လမးေတြ ေျခလကေရာ။ သတ႔ေျပာထားတာန႔ မညဘ Aစးရသမးမယလ႔ ၿခမးေျခာကတာေပါ။ ကယလညး မကၽြမး ကငဘးေလ။ သတ႔စကေတြန႔ လာထးေတာ ကယလညး မေျပာရဘး။ ကၽြနမတ႔လယက ဗလႀကးလျမငလယနားမာပါ။ သကလညး မေျပာေတာ ကယလညး မေျပာဘးေပါ။ ကယျပနလပမယဆရင ျပနျပငရတယ။ Aဒလလပေနတာက ဘယလေကနပရမလ။ ဒေစးႏႈနးန႔ ဘယလေကနပရမလ။ ေခတေစးႏႈနးကလညး ရတယ။ မားရငလညး Aမနျပငလက။ ကေလးေတြ ေရ႕ေရးေရာ။ စားဖ႔ေသာကဖ႔ရကၡာေရာ သနားေပါ။ သဘယလ လပေပးမလ ေတာငးဆခငတာေပါ။ ကယက Aာဏာရတာမမဟတတာ။ ပကဆယတေန႔တစခါပ Uးခငေရႊန႕ေတြ႕တယ။ ဒပကဆက ေသေသခာခာသမးထားတ။ လယယတေန႔မာ Aရမးၿခမးေျခာကတ သေဘာျဖစေနတယ။ ကမၸဏမဟတဘး။ Aစးရဆေတာလညး Aရမးစတညစတယ။ Aခက Aစးရလား ကမၸဏလား မသဘး။ ဘယလေျပာရမလဆရင ထကတနသေလာကေပးေပါ။ Aခဆရင တစEကဆ မနညးဘးျဖစေနၿပ။ ဒ၃သနး န႔ ဘာလပစားလ႔ ရမလ။ ကယထမငးAးAတြကက ေတာငးေနတာပါ။ ကၽြနမတ႔က လယနညးနညးပ ဆေတာ ဗလႀကးျမငေဇာန႔ထပတကေျပာရတာေတာ မရဘး။ ဒလယက သတ႔ယထားၿပတ တကဘာလ႔ ေဆာကတာလ ဆတာ ေလာကပေျပာတယ။ ေႏြစပါးလပမရတာေတာ ၂ ႏစရၿပ။ ေရမေရာကေတာဘး။ လမးေတြလပလကတာ။ မမတတ လပဖ႔ေတာငးဆတာေပါ။ Uးသာစန - ဘားလားရြာမာေနတယ။ လယက ေရႊန႕သာပငထမာ။ လယ ၁၀Eကရတယ။ လယက ၁၉၉၈ခႏစ ကတညး ကစလပခတယ။ ႏငငေတာက ခေပးထားတာ။ တစႏစက မးစပါးဆရင (၄၀၀)ေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေႏြစပါးဆရင Aကနလးစကတယ။ စပါး (၉၀၀)(၁၀၀၀)ေလာကရတယ။ ကြငက ဘားလားရြာAစပမာ ရေပမယ (၅၃၁)(၅၃၃)ကြငးထမာပ။ လယကပ Aဓကထားလပတယ။ မသားစ(၅) ေယာကရတယ။ စးပြားေရး Aဆင မေျပလ႔ သမးAႀကးဆးက(၈)တနးန႔ေကာငးႏႈတရတယ။

Page 83: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၀) Aငယတစေယာကကေတာ (၁၀)တနးကသြားလ႔ ေနာက ထပမပပးႏငတAတြက ေကာငးရပထားရတယ။ ၂ႏစေလာကပရေသးတယ။ Aငယဆး ေယာကားေလးက(၆)တနး ပရေသးတယ။ လယAျပငတျခားဘာစးပြားေရးမ မရဘး။ လယပ Aားကးၿပးလပစားတယ။ ကၽြနေတာတ႔လယေတြက ေရေသတယ။ Aနမပငးကတယ။ Aဆငမေျပတ ႏစေတြလညး ရတယ။ ျပနာက ၂၀၁၀ေလာကမာ စတကတယ။ ဘယလျပနာစလဆေတာ ေကးရြာ Aပခပေရးမးေတြ Uးဘႀကးတ႔ ရာAမမးေတြ သတ႔ကေနၿပးေတာ ဓမၼာရကAစညးAေ၀းေခၚတယ။ ဘာေျပာလဆေတာ မငးတ႔လယေတြက ေဇကမၻာကေန သမးေတာမယေပါ။ ပထမဆးAေခါကေခၚေတာ မငးတ႔က (၅၀၀၀၀)ႏႈနး နစနာေၾကးေပးမယလ႔ သက ေျပာတယ။ ေနာကတစေခါကေခၚ ေတာ ၁၀၀၀၀၀ ႏႈနး ကရဏာေၾကးေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ Aလပ ေျပာၿပးေတာ ေနာကပငး Uးေကာစနတ႔က ေခၚၿပး ေတာ(၃)သနးႏႈနးေပးမယလ႔ ေခၚေျပာတယလ႔ သတငးၾကားတယ။ Uးေကာစနတ႔က ဒ(၃)သနးႏႈနးက မလခငဘး။ Uးေကာစနတ႔က ေခၚတငပငတယ။ ေပးလညး မယခငဘးေပါ။ ကယဆႏၵကေတာ တနရာတနေၾကးလခငတာေပါ။ AဒAခနက လယေစးက(၈၀)(၁၀၀)ေလာကAထ ေပါကေနၿပ။ ကယေတာ မေရာငးဖးဘး။ ၆လမးသြားေဘးမာ ၈၀ ႏႈနးေရာငးတသန႔၊ ၁၀၀ႏႈနးေရာငးတသန႔ AေရာငးA၀ယေတြျဖစေနတယ။ Aဒါ ၃သနးႏႈနးေပးတAခနပ။ Uးေကာစနတ႔ကေျပာတယ။ ၃သနးႏႈနးေပးမယလ႔ ေျပာတယ။ မယလညး မျဖစဘး။ ဆငဖ၊သဃၤနးကၽြနးႀကး ကလယသမားေတြ ၁၀၀၀၀ ႏႈနးေပးတနးက မယတသမရဘး။ယတသရတယ။ လယသမားေတြလညး စတဓာတက ၿပး ရတာပယထားလကမယ။ မရတသဆးရပေပါ။ ဆးမယAတတေတာ ယထားလကမယဆၿပး ယထားလကတယ။ (၃)သနးႏႈနးေပးတေန႔က ေဇကမၻာရးထကေရာကတယ။ ဗလႀကးျမငေဇာန႔ေတြ႕တယ။ ၃သနးႏႈနးေပးမယ ေျပာၿပးလကမတထးခငးတာပ။ ကယလယေတြ ဘယေန႔မား လာသမးမလေပါ။ Aဒကတညးက စၿပး ဘယေန႔မား ဘဒဇာန႔ လာထးမလ စးရမတာေပါ။ သေပးတ(၃)သနးႏႈနးကလညး ဘာမရငးႏးစားလ႔မရဘး။ ကေန႔Aထ ဘယေန႔ မားလာမလဟေပါ။ Aခခနထေတာ လယထမာ ဘာမလာမလပေသးဘး။ Aခထ Uးေလးပ စကတယ။ လာၿပးတာမး ေတာမရေသးဘး။ Uးေကာစနတ႔န႔ ေနျပညေတာေတြဘာေတြေရာကတAထ ပါတယ။ ပထမတနးက လယသမားေတြ ကမၸဏ ေထာငမယဆၿပးစစUေသးတယ။ လယစကဖ႔ လယယာကမၸဏေထာငမာ။ ၿမ႕ထကစပါးႏေတြကငၿပးသြားတနးက လညးပါတယ။ လယေတြျပနရမယလ႔ထငတယ။ ဘာလ႔လညးဆေတာ ေဇကမၻာက တရား၀ငသမးတာမဟတတ Aတြက ျပနရမယလ႔ထငတယ။ ကယက ေဇကမၻာက သြားေရာငးတာလညးမဟတဘး။ သကAဓမၼသမးေတာ ေပးလကရတာေလ။ ကယက ဘယAသမးခခငမလ။ Aသနားခလ႔လညးမရဘး။ မမတတလပေပးဖ႔ ေျပာခငတာ။ Aသနားခမေနေတာဘး။ Aသနားခလ႔လညး ရမမရတာ။ ေဒၚယUယUေAး - Uးေသာငးညႊန႔ - မြနလမး။ ဒကေျပာငးလာတာ၁၅ႏစရၿပ။ မဘေတြန႔ Aတတေနတယ။ လယ(၉)Eက ရတယ။ လယေတြက Aလပသမားေတြန႔ လပတယ။ လယေတြက Aမပ Uးစးၿပးလပတယ။ လယက(၅)ႏစေလာကပလပရေသးတယ။ မသမးခင(၂)ႏစကစၿပးလပတယ။ တစEကက စပါး ၄၀ႏႈနးေလာက ထြကတယ။ မသားစ(၅)ေယာကရတယ။ သားAႀကးက(၅)တနးေရာကၿပ။ Aငယက (၃)ႏစခြပရေသးတယ။ လယသမးမယလ႔ေျပာတာပ။ Uးေကာစနတ႔က ေျပာျပတယ။ AစညးAေ၀းေခၚတာေတြ သေတာငမသ ဘး။ ပကဆေပးတAခါၾကမ သြားယတာပ။ ပကဆေပးေတာေဇကမၻာရးမာ။ လမးဖနးဆကလ႔ လကသြားတယ။ ၃သနးႏႈနး န႔ AကနAျပညရတယ။ မဖယရဘး။ လယဆကလပရမယတ။ ဆကလပဆေတာ ၀မးသာသြားတယ။ Aဒေနာက ကားေတြန႔လာ ဖကတယ။ ဆကလပလ႔မရေတာဘးလ႔ ေျပာတယ။ မေကနပဘး။ ကားေတြန႔လာၿပး လယေတြက ဖကလကတယ။ Aခ(၉)Eက ရတာက (၄)Eကပ လပလ႔ရတယ။ လမးေဖာကတာေတာမရဘး။ ေျမႀကးေတြပထား ေတာ လယကလပလ႔မရေတာဘး။

Page 84: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၁) ဒႏစ(၄)Eကပစကလ႔ရတယ။လယကနသငးေတြ ျပနျပငရတယ။ စပါး(၂၀၀)ပရတယ။ လယကျပနရေAာင ယမယ။ သတ႔လာဖကရငေတာ သြားတာမးမရဘး။ တစေယာကတညးဆရင ေၾကာကတယ။ မေျပာတတေတာဘး။ လယကပ ရေAာငယမယ။ လယသမားေတြ ဆႏၵျပတAထမာလညးပါတယ။ စပါးႏကငတေန႔က ေယာကားျပနေရာကလာလ႔ ၿမ႕ထကပါ သြားတယ။ လယျပနလပမယဆၿပးျပနလာတာ လယကလညး Aသမးခရေတာ ဘာAလပမမရဘး။ မဂၤလာဒ Aပခပေရးမးရးေရ႕ဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ေထာကႀကန႔မာဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ျပနရဖ႔ AေျခAေန ေကာငးမယလ႔ ထငတာပ။ လယေတြျပနရရင ေယာကားUးစးၿပး ဆကလပမယ။

UးထြနးထြနးUး - လယ ၁၁ Eက Aသမးခရပါတယ၊ ေရႊန႕သာကြငး၊ ကြငးAမတ ၅၃၃၊ UးပငAမတ ၅၈ ျဖစပါတယ၊

သမးတနးက Aစးရသမးတာ မငးတ႔လယလပလ႔မရေတာဘးလ႔ေျပာလ႔ ထြနးတးျဖတၿပး လယသမားAျဖစကရပခရ

တယ၊ Aဒေနာကပငး စား၀တေနေရးAတြက ပနးရလပခတယ၊ သစပငစက၊ ေျမေပါက ၊ ႀကသလလပခရတယ။

Aေတာေလးဒကၡေရာကခတယ၊ AခခနAထပါပ ဘ၀ကမတညၿငမေသးပါဘး၊ ကၽြနေတာကေတာ ၁၁ Eကသမးခရ

တာမာ ၅ Eကစာ ဂရဏာေၾကးဆၿပး တစEကသးသနးႏႈနးရခတယလ႔ AမနAတငးေျပာခငပါတယ ၂၀၁၀ခႏစတနး

ကေပးခတာပါ။ ဒါေပမ ကန ၆ E ကAတြက ဘာမမရပါဘး။ Aဒေငြေပးတာဟာ ေဇကမၻကမၸဏရးက မနေနဂာ

Uးျမငေဇာကေပးတာပါ။ ဒါေၾကာင ကန ၆ Eကက ျပနလခငပါတယ။ ေဇကမၻာUးခငေရႊလလမးကလညး ျပညသ႔

Page 85: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၂)

ကယစားလယAျဖစ မျမငခင၊ မၾကားခငပါဘး။ ႏငငေတာသမၼတႀကးခငဗား Uးခငေရႊလလမးက လႊတေတာကယ

စားလယAျဖစကေန ျဖတေပးပါခငဗား။

UးေAာငျမင - ၁၉၉၇ ခႏစမာ၊ လယEက ၁၀ Eက Aသမးခခရပါတယ၊ ေရႊန႕သာကြငး Aမတ ၅၃၃၊ UးပငAမတ

၆၁၊ျဖစပါတယ၊ ဂရဏာေၾကးဆၿပး တစEက ၃ သနးႏႈနးန႔ သနး ၃၀ ရခပါတယ။ ေကနပသလားဆေတာ မေကနပပါ

ဘး၊ ကၽြနေတာတ႔ကလယပလပတတတာဆေတာ လယယာေျမက ေငြန႔တနဖးျဖတၿပး မလႏငပါဘး၊ ဒါေၾကာင လယ

၁၀ Eကျပနေပးမယ၊ မငးရ႕သနး ၃၀ ျပနေပးဆရင ျဖစသလရာေဖြ ေခးငားၿပး ျပနေပးပါမယ။ UးခငေရႊAေနန႔လပႏင

ရငလပေပးပါ။ လယသမးတနးက သတ႔ကမၸဏနာမညန႔ လန ၃၉ ေလာကထားတယ ခငဗားတ႔လယစကလ႔မရေတာ

ဘး၊ ဒေတာ ေပးတဂရဏာေၾကးကယခငယ မယရငလညးမရဘး၊သမးတာကေတာ သမးမာပဆၿပး သမးသြားတာပါ၊

ယခငလ႔ယတာမဟတပါဘး၊ မယရငလညးလး၀စားစရာမရေတာလ႔ ယခတာပါ။ Aခမလမညာမနးသတာပါ၊

ေဇကမၻာကမၸဏက တာ၀နရသဘယသပျဖစျဖစ၊ Uးခငေရႊမာသာ တာ၀နရတာမ႔ Uးခငေရႊက လလမလ႔ေျပာခငပါ

တယ။ Aစးရကသမးခငးတယဆၿပး လမတာေရာ၊ လန ၃၉ ကတယဆၿပး လမတာေတြေရာ Aားလး Uးခငေရႊက

တာ၀နယရပါမယ၊ ဒAတြကAတြက Aေရးယေပးပါလ႔ ေတာငးဆခငပါတယ။

ေဒၚေAးသနး - ေရႊန႕သာကြငးAမတ ၅၃၃ C ၊ UးပငAမတ ၁၇၂/၂ ျဖစတ လယ ၂ Eက သမးယသြားတာခရပါတယ

ကၽြနမလယက Aမညေပါက၀ယၿပး စလပတာ ၁၉၉၀ ခႏစပါ၊ Aသမးခလကရတႏစက ၁၉၉၇ ခႏစပါ၊ ေနာကတစေန

ရာက သဃၤနးကၽြနးႀကးဘကက ကြငးAမတ ၅၃၄ C ၊ UးပငAမတ ၁၃၂/၂ ျဖစတ ၆ Eကသမးခရပါတယ၊ ဒကြငးက

၁၉၈၀ ခႏစကတညးက Aမညေပါကန႔၀ယၿပး ကၽြနမပင ကၽြနမကယတငလပခတာပါ၊ ခႏစေတာမမတမဘး ဒမတင

ခငက Aျခားလယ ၆ Eက တစျပားတစခပမမရပ Aသမးခခရတာရပါေသးတယ၊ AးAမကသမးတယလ႔ေျပာ

ပါတယ၊ Aခတစခါ Aစးရကသမးတယဆၿပး ၁၉၉၇ မာ Uးခငေရႊရ႕ေဇကမၻာကသမးေတာ ေရႊန႕သာလယ ၂

EကAတြက တစEက က ၃ သနးန႔ ၆ သနးယခရတယ၊ သဃၤနးကၽြနးႀကးကလယကေတာ တစEကက ၁ ေသာငးႏႈနး

ေပးၿပးသမးသြားတာပါ၊ ဘယAဖြ႕Aစညးကသမးသလညးမသေပးမ Aခ Uးခငေရႊရ႕ ေဇကမၻာကမၸဏပငလ႔သတမတ

ထားတ ေနရာထမာရေနပါတယ၊ Aဒတနးကလညး မယရင တစျပားမရမာမဟတဘး၊ Aစးရကသမးတာက

ကၽြနေတာတ႔က ဂရဏာေၾကးေပးတာျဖစတယလ႔ေျပာခပါတယ၊ ၁၉၉၂ ခႏစကပါ၊ ကၽြနမတ႔ရ႕ဆႏၵန႔ေရာငးခတာ

မဟတပါဘး၊ ဒေတာ ဘယသပလာစစစစ ဒလယယာ ေျမကစၥေတြက စစေဆးေပးေစခငပါတယ၊ Aမနတရားန႔

ရငတြငးဆႏၵ၊ ကၽြနမတ႔ေတြ႕ႀကေနရတ ဒကၡေတြကေျပာျပ ခငပါတယ၊ေနာကဆးတစခက ကၽြနမခငပြနး Uးတငျမင

နာမညေပါက လယ ၁၀ Eကလညး သမးတAထမာပါသြားပါတယ၊ ကြငးAမတ ၅၃၄ C ၊ UးပငAမတ ၁၁၃/၃

Page 86: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၃)

ျဖစပါတယ၊ ဂရဏာေၾကးက တစEက ၁ ေသာငးႏႈနးန႔ ၁၉၉၂ ခႏစ ကသမးသြားတာပါ၊ Uးတငျမငက Aခကနးမာေရး

မေကာငးေတာလ႔ ကၽြနမတ႔လငမယားႏစေယာကကယစား ကၽြနမကပAားလးကေျပာျပရတာပါ။

ေဒၚၿငမးေရႊ - ႀကးႀကးက မြနလမး။ ဒကေရာကတာ ႏစ(၂၀)ေကာၿပ။ Uးေကာရ႕ဇနး။ ကယလယသသမးလကေတာ ဘယေကနပမလ။ ႀကးႀကးန႔ ေဇကမၻာက ျမငေဇာန႔ ျပနာထပတကျဖစတယ။ ကယမေကနပတာ သ႕က ေျပာတယ။ သ႕ကလာမေျပာန႔တ။ ရးမာသြားေျပာတ။ စကႀကးေတြက သြားေျပာတယ။ ဘယသကထြနခငးတာလလ႔ ေျပာလကတယ။ ေနာကရကၾကမ ဆဖးေတြ စကခေတြ လာမေတာငးန႔လ႔ ေျပာလကတယ။ ႀကးႀကးတ႔ လယထမာ ၀ငထြနတယေလ။ ကနသငးရးေတြ မထေစန႔လ႔လညး ေျပာတယ။ သကနသငးရးေတြဖကေနကယစတ ဘယလလေကာငးမလ။ ေျပာမရေတာ ဒလပ ခေနရတယ။ Aလပ သမားေတြက မလပန႔လ႔ လာလာေျပာတယ။ လယရငက Aဖမးမခရဘး။ ခငဗားတ႔ Aဖမးခရမယဆၿပး လၿခေရးေတြ ကၿခမးေျခာကေတာ Aလပသမားေတြက ထြကျပန။ Aလပသမားေတြကလညး ေနသာေန။ ငါတ႔ရငးမာလ႔ ေျပာျပလကတယ။ Aလပသမားေတြ ကြငးထမာ မေနရေAာင လပတာေပါ။ ၃ႏစရၿပေပါ။ ပကဆေပးတနးက သတ႔AေဆာကAUးမျဖစမခငး လယေတြဆကလပ သြားပါတ။ ေနာကတစကေတာ သက ကနသငးရးဖကေတာ စတပကသြားတာေပါ။ ကယက လယလပမ ထမငးစား ရမာဆေတာ လယပ ဆကလပေနတာေပါ။ ဘယေကနပမလ သားရယ။ ကယလယသသမးတာ ဘယလေကနပရ မလ။ ဒAလပAျပင ဒAျပငလပမစားတတေတာဘး။ သမးတာက ေဇကမၻာUးခငေရႊပ သမးတာ။ မနေနဂာက ဗလႀကးျမငေဇာ။ Uးခငေရႊက မြနလမးလ႔ေတာ ေျပာၾကတယ။ သ႕ေခၽြးမ နႏၵာလႈငက မြနလမးAစစေပါ။ ႏငပဒငရြာ သား။ ႀကးႀကးတ႔ရြာနားကပ။ ျပနရမရေတာ မသေသးဘးေပါ။ သေပးရငရမာေပါ။ ေပးမ မေပးေသးတာ။ ကယလယက သက လခငေနတာ။ ကယကလညး ေပးမ မေပးႏငပ။ မေကနပဘး။ လး၀မေကနပဘး။ သ႕လယမ မဟတတာ။ Uးျမငလႈင - သဃၤနးကၽြနးႀကးေကးရြာမာေနတယ။ လယAားလး(၁၃)Eက ရတယ။ ကၽြနေတာနာမညန႔က (၁၀)Eက။ မနးမနာမညန႔က(၃)Eကရတယ။ လယက ေရႊန႕သာကြငးထမာ။ တစႏစက မးစပါး(၇၀၀)နးပါးထြကတယ။ ေႏြစပါး စကတယ။ ေႏြစပါး(၇)Eကေလာကစကတာ စပါး(၅၀၀)ေလာကရတယ။ ျပနာစတကတာက ၂၀၁၀ခႏစက စတကတာ။ ဘယလစတကလဆေတာ လယေတြက လမးေတြလာေဖာကတယ။ လယသမားေတြက ထြကတား တယ။ Uးေလးလညး ထြကတားဖးတယ။ တားလညး မရပဘး။ သတ႔ပ ဆကလပတယ။ ၂၀၁၀ မးတြငးမာ သတ႔ဖကတကနသငးေတြက လယသမားေတြ ကယတင ျပနေပါကရတယ။ ၂၀၁၁ ကေတာ ပၿပးျပနာတကတယ။ လမးေတြလညး နငလားငါလားေဖာကလာတယ။ Aဒကေနစၿပး လယသမားန႔ ေဇကမၻာစၿပး ျပနာတကတာပ။ Aဒမးတြငးကေတာ လယကနသငးေတြက ျပနေပါကတယ။ ၂၀၁၂မာကနသငး ေတြ AကနလးAဖကခရၿပ။ လယAျပညမလပႏငေတာဘး။ လယေလး(၃)Eကေလာကပလပႏငေတာတယ။ ေဇကမၻာကမၸဏရးက ပကဆသြားထတေတာပါတယ။ ၁၃EကAတြက ပကဆရတယ။ ပကဆက ကရဏာ ေၾကးေပးတာေပါေနာ။ သတ႔ကေျပာတာ လယက ဆကလပပါတ။ AေဆာကAUးမလာမခငး လယထက မထြကပါန႔ တ။ ပကဆေန႔ကပ သေျပာတာက ၾကားခတာ။ Uးခငေရႊေျပာတာ။ သကေျပာေသးတယ။ ခငဗားတ႔လယက ကပက ၀ယတာလညး မဟတဘး။ Aစးရက ခြငျပလ႔သမးတာတ။ ေငြပရငျပနမေပးန႔လ႔ ေျပာတယ။ လယကေတာ ပကဆ ယလညး သမးမာပ။ မယလညး သမးမာပဆၿပး ေပးေတာ ကယလညး ေပးတပကဆေလး ယထားလကတာ။ တျခားစးပြားေရးမရဘး။ ဒလယပAားကးၿပး လပကငေနတာ။ လကရကေတာ နညးနညးလပရေသးတယ။ ကနသငးေတြ Aကနျပနမေပါကႏငလ႔(၃)Eကေလာကပ လပလကရတယ။ သတ႔လမးေဖာကတာ လယထက (၃)Eကေလာကပါသြားတယ။ Aဒါကေတာ ဆးၿပေပါ။ ဘာမ ျပနလပလ႔ မရေတာဘး။ လယကြကထမာက တာပကေတြျဖစေနတယ။ (၇)Eကေလာကက တာေတြျပနျပငရမယ။ ျပနရဖ႔ AေျခAေနကေတာ ဘယလမနးက

Page 87: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၄) မသေသးဘးျဖစေနတယ။ လယသမားေတြ စပါးႏန႔ ၿမ႕ထကခတကတနးကလညးပါတယ။ ေထာကႀကန႔မာ ဆႏၵျပ ေတာလညး ပါတယ။ ေဗြေဇာUးစၿပတာ မ.၀.တ ရးေရ႕မာတနးကတညးကပါတယ။ ဒကြငးက သက စကမႈဇန(၄)လပမာလ႔ေျပာတယ။ ဒကြငးက စကမႈဇန(၄)လညး မဟတဘး။ လယကြငး Aတငးပရေသးတယလ႔ AးAမUးစးဌာနကေန ေျပာထားတယ။ AးAမUးစးက ေျပာတာက လယသမားေတြဆကပ ျပနၾကားရေပါေနာ။ လယAတငးပ ရတာဆေတာ လယသမားေတြ ရသငတာေပါ။ မေပးေသးဘး။ လယAတငးပ ရတာက တငး၀နခပUးျမငေဆြက ေနၿပးေတာ သးစားခေပးလကတယ။ Uးခငေရႊက လယသမားမဟတဘး။ သေဌး။ ဘယလလပၿပး ေပးလကတယေတာ ကၽြနေတာတ႔လညး မသဘး။ ကယလယပ ကယျပနလခငတယ။ ေဇကမၻာကေတာလယသမားေတြ လယပျပနလခငတယလ႔ ေျပာခင တယ။ ငယငယေလးကတညးက ဒလယကပလပစားလာတာ။ လပကငခတာ ႏစ(၄၀)နးပါးရၿပ။ မဘ ဘးဘြားပင လယေတြပါ။

Uးေမာငျမ - ကၽြနေတာကေတာ Uးေမာငျမျဖစပါတယ။ ကြငးAမတ(၅၃၃)Uးပင ၅၈ Eရယာ ၃Eက ျဖစၿပး ေရႊန႕သာ ကြငးမာ လပကငပါတယ။ ကၽြနေတာကေတာ သဃၤနးကၽြနးႀကးမာ ေနထငၿပး မသားစAားလးဟာ ေတာငသလယ သမားျဖစၾကၿပး ဘးစUေဘာငဆက လယယာေျမက လပကငခပါတယ။ ကၽြနေတာလညး ေကာငးမ ထြကၿပး ၁၉၇၅ ခႏစေလာကကတညးက လယယာေျမက လပကငခသညမာ ယေန႔Aခနထ ျဖစပါတယ။ ၁၉၉၀ - ၉၂ ခႏစေလာကက သဃၤနးကၽြနးကြငး လယေျမမားက Aစးရလလ AးAမလလႏင သမးဆညးခပါတယ။ မညသညေလာေၾကးမ မရရဘ လယသမားမား ခစားခရပါတယ။ ေနာကမား မၾကာမ ေရႊနႈသာကြငးက Aစးရသမး သညဟ ေျခာကလန႔ကာ ေဇကမၻာ ကမၸဏမ သမးဆညးခပါတယ။ ေလာေၾကးမဟတဘ ကရဏာေၾကး ၃ သနးဆၿပး ေပးခပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔လညး သဃၤနးကၽြနးကြငးကသ႔ ျဖစမာ စး၍ Aစးရသမးသညဟ ေျပာျခငးေၾကာင ေၾကာကလန႔ကာ ကရဏာေၾကးက ယလကရပါတယ။ Aမနတကယေတာ ကၽြနေတာတ႔ လယေျမက ေဇကမၻာ ကမၸဏAား ေရာငးချခငး ေပါငႏျခငး မျပလပခပါ။ ျပလပဖ႔လညး မစUးစားခပါဘး။ ကၽြနေတာတ႔ဟာ လယယာေျမမာ ႀကးျပငး၍ လယကပ ျပနလခငတ ဆႏၵရပါတယ။ မသားစ(၃)ေယာကကပရတယ။ ကေလးတစေယာကပရတယ။ ေနတာေတာ ရြာထမာပေနတာ။ ဘႀကးတစေယာက တညးပ လယထထြကလပတယ။ မနးမကေတာ စကပးတAခန ရတသမးတAခနေလာကပ မနးမပါတယ။ Aဘး Aဖြားလကထကကတညးက လပခတလယ။ AဘးAဘြားလကထကက Eက(၄၀)ေလာကရတယ။ သားသမးေတြ ကခြေပးလကတာ။ ဒလယေလးက မဘဆက Aေမြရထားတာ။ ေမြးျမေရးလညး လပတယ။ ေဇကမၻာက သမးမယလ႔ စသေတာ ေပးခငတဆႏၵမရဘး။ AစညးAေ၀းမေခၚဘး။ သမားေျပာသၾကားလ႔ တစခါပသြားတယ။ Aဒမာေတာ ျမငေဇာလညးပါတယ။ ဘႀကးတ႔လညး ပါတယ။ ျမငေဇာက ခငဗားတ႔မေပးလညး သမးမာပလ႔ ေျပာတယ။ ဒပကဆ ကယခငလယ မယခငလ ေနေပါ။ Aဒမာေတာ လကမတမထးဘး။ ပကဆထတတနးကပ လကမတထးတယ။ ေဇကမၻာရးမာ။ ေနာကတစခါ မ.ယ.က ရးမာ တစခါလကမတထးရတယ။ မ.ရ.က ရးကလညး သတ႔ကသးသနး ေပးတယ။ ေကနပရ႕လားဆၿပး ထးခငးတာပ။ ကယေတြလညး Aစးရသမးမယဆေတာ ေၾကာကၿပး ထးရတာပေလ။

Page 88: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၅) ဒေန႔Aခနထေတာ ဘႀကးပ ဆကစကေနတာပ။ သတ႔က ၿခစညးရးေတြကာထားၿပး မလပဖ႔ ခဏခဏလာေျပာတယ။ လၿခေရးန႔ျမငေဇာတ႔Aဖြ႕ေပါ။ ကၽြနေတာတ႔ကေတာ လပမယပေပါ။ ကေလးေတြ လယထြနေနတAခါမးမာ သတ႔ကလာေျပာတယ။ ကယကေတာ ဆကထြနပ။ ေဇကမၻာကေတာ သတ႔က မတရားလပတAတြက သတ႔ကေတာ မေကနပဘးေပါ။ ကၽြနေတာတ႔က ေတာ ရလေၾကာငးန႔ေတာ ဆကတကရမာပ။ လယသမားေတြ ဆႏၵျပေတာလညး ပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔ လယသမား Aဖြ႕ေတြေပါငးၿပး ဆကတကရမာေပါ။ Uးခငေရႊက သတာေပါ။ ပကဆသြား ယတနးက ျမငဖးတာကး။ Uးခငေရႊက လႊတေတာကယစားလယေလ။ လႀကးလေကာငးဆရငေတာ မလပသငဘး ဆတသေဘာေပါ။ Aခလပတလပရပက လႀကးလေကာငးမဆနလ႔ လပတာေပါ။ လႀကးလေကာငး ဆရင ဘယလပ မလ။ ကေနမးေAာင - ေရႊန႕သာစျပေကးရြာမာေနတယ။ လယ ၆ Eကရတယ။ ႏစစUစပါး ၄၀၀ေကာေလာကရတယ။ ေႏြစပါးလညး စကတယ။ ေႏြစပါးက နညးနညးပလပတာပါ။ ၃ Eကေလာကက စပါး၂၅၀ေကာေလာကရတယ။ ဘးဘြားပင လယေတြေပါ။ Aေမြရထားတလယေတြ။ ကၽြနေတာAမညေပါကျဖစေနတာၾကာၿပ။ Aမညေပါကရတာ ၁၅ႏစ ေလာကရၿပ။ Aေမကေတာ Aသက(၉၀)နးပါးျဖစေနၿပ။ မသားစ(၅)ေယာကေပါ။ ျပနာတကတာေတာ Uးဘႀကးတ႔ကလကမတေတြ Aတငးလာထးခငးတယ။ ႏငငေတာက သမးသလလ ဘာလလန႔ ေျပာၿပးေတာမလကမတ Aတငးထးခငးတယ။ ႏစခါသးခါထးခငးၿပး ပကဆေပးတာက ယခငလညးယ မယရငလညး သမးမာပလ႔ေျပာတယ။ AစညးAေ၀း ၄၊၅ႀကမေခၚတယ။ တစခါပသြားတယ။ သတ႔ကေတာ ေဇကမၻာက ေနၿပးေတာမ သမးတယေပါေလ။ AဒါေနာကဆးAႀကမ ျဖစသြားၿပ။ ေနာကဆးAႀကမၾကမ ကၽြနေတာ လညးသြားတာ။ ေနာကႏစၾကေတာ ကနသငးေတြက ေဂၚန႔လာထး။ Aလပသမားေတြ ေျခာကလန႔ၿပး မလပဖ႔ေျပာတယ။ ပကဆသြားယေတာ သတ႔ဆမာ သြားယတယ။ ေဇကမၻာရးမာ။ ၆စလးAတြကရတယ။

လလခငခငန႔ေတာ ကၽြနေတာ တ႔သြားမယဘး။ ေျခာကလန႔ၿပးေျပာေတာ ကၽြနေတာတ႔သြားယရတယ။ မယလညး သမး မာပ ယလညးသမးမာပ ဆေတာ သရတာေပါ။ ယၿပးေတာလညးလယပ Aခခနထ လပေနတနးပ။ Uးေကာစန တ႔န႔ Aတတပ သြားၾကတယ။ ေျပာရရငေတာကယကေတာ မေပးခငဘးေပါ။ မေပးလညး သမးမာပဆေတာ မယခင ယခငန႔ ယလာခရတာ။ Aဒ ေနာကပငး သတ႔ကေျမာငးေတြလပတယ။ ေဂၚေတြန႔ထး ၊လမးေတြလပ။ လယထမာ ဟဘကထပန႔ ဒဘကထပ လမး ၂လမးေဖာကသြားတယ။ AဒAထမာ ၁Eကခြေလာကပါသြားတယ။ကနတဟာေလး ဆကလပေနတာပ။ လၿခေရး ေတြကAစ မလပန႔ Aခပထဖမးထညမယလ႔ ေျပာတယ။ ကၽြနေတာတ႔ကေတာ လပေနတာပ။ ကနသငးေတြက ဖကဖကထားေတာ ကနသငးေတြျပနျပငရတာန႔ ကနကတာေတြမားတယ။ ႏစတငးဖကေနတယ။မႏစကလညးဖကတာပ။ကၽြနေတာတ႔ကေတာလယန႔လပစားေနေတာလယပ လခငတာပေလ။ လယတစမးပလပစား ေနရတာက။Aျခားစးပြားေရးလညးမရဘး။ တရားမတမႈ ဘယရမလ။ ဒါန႔ပ ၀မးစာရာၿပး လပစားေနရတာ။ ေကာငးသား (၂)ေယာကရတယ။ တစေယာကမ ေကာငးမၿပးေသးဘး။ ေနာကဆးႏစတစေယာက။ တစေယာကက ပထမႏစ။ လယေတြက ျပနေပးသငတယလ႔ထငတယ။ မေပးလညး ေပးေAာင လပရမာပ။ Aခလပ ေျပာဆၿပး ေတာငးရမာပ။

Page 89: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၆)

Aပငး(၆)

ေရႊန႕သာေကးရြာ ဗားလား ေကးရြာသားမားAားလး၏

Aမႈမားကၿခငသးသပၿခငး

မတကြၿပားၿခငး ႏငၿငမးခမးေရးပါတ ဟာ ပါတစတငထေထာငစUကပငလင Uပေဒႀကမး နမနာ ၅၂ ခ ၿပဆခၿပး

Uပေဒႀကမး AမတစU ၁၃ ကေတာ ေၿမယာUပေဒႀကမးၿဖစပါတယ ။ ေၿမယာUပေဒAေဟာငးေတြဟာ ေတာငသ

လယသမား ေတြက AလြနAမငးကာကြယေပးၿပး လပငနးရင ၊ Aစးရ ၊ ေတာငသ သးUးသးဖလယက

AႀကပAတညးေတြ႕ေစေႀကာငးတငၿပၿပး ေၿမယာUပေဒAသစေပၚေပါကဖ႔ Aထး၀ါယမစကထတေနတAခနၿဖစ

ပါတယ ။ ေဇကမာၻကမၼဏ န႕ ေရႊန႕သာေတာငသေတြရ႕ ၿဖစစUက နမနာတစခAေနန႔သာ ေဖာထတ တငၿပခတာ

ၿဖစပါတယ ။ ဒါေပမ - - - - -

ဇာတလမးAစ - ၂၀၁၀ ခ ႏစ - ႏစလယပငးေလာကကတညးကစတငခေသာ ဇာတလမးၿဖစပါတယ ။ ဇာတလမးက

ဓမၼ၀ဟာရ ဓမၼာရကေနစတငခတာၿဖစပါတယ ။ ရာAမမးUးဘႀကး က ခါးပကေဆာငလပၿပး ေဇကမာၻကမၼဏက

ေရႊန႕သာေကးရြာ ႏငဗားလားေကးရြာမားရလယေၿမEက ၁၀၀၀ ခန႔က ရယရနႀကစညခမႈၿဖစပါတယ ။

လယသမားမား ၿငငးဆန - ႏစစUလကငတလပကငခတေတာငသေတြAေနန႔ ႏငငေတာကသမးသည

ေဇကမာၻကသမးသညက ရငးရငးလငးလငးမသခယမမက ႏငငေတာသမးသညဟ ထငမတမားယႀကညေစရန

ရာAမမး ရပေကးAပခပေရး ၿမ႕နယAပခပေရးတ႔က AရပAေရာငၿပခႀကပါတယ ။ ဒါေပမလယသမားမားက

မမတ႔ လယေၿမမားကစြန႔လႊတရနၿငငးဆနခႀကတာကေတြ႕ရပါလမမယ ။

ကမၼဏက ဖAား ေပး ေငြယခငးခ - Aႀကမႀကမ ဖAားေပး ေခၚယၿပး ေတာငသေတြက ေၿခာကလန႔ၿပးတAခါ -

ေငြပမာဏAနညးငယက ၿပလက လကခခငးခပါတယ ။ လပငနးAေကာငAထညမေဖာမ ၁၀ ႏစ Aႏစ ၂၀

ဆကလကလပကငလ႔ရေသးတယဆတ ေခၽြးသပမႈေတြကလညးေၿပာဆခပါေသးတယ ။

Page 90: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၇)

မယလင AလUးဆးခသညသာဓက - ေဇကမာၻကမၼဏAေနန႔ ဆငဖရြာ ႏင သဃၤနးကၽြနးႀကး ေကးရြာ ေတြဘကမာ

ဇ (၁)(၂)(၃) တ႔Aတြက သမးယစUက ( ေလာေႀကး/ဂရဏာေႀကး/ေၿပာငးေရႊ႔စရတ ) တစၿပားတစခပမ မရဘ

လကလြတစြန႔ခြါခရတသာဓကေတြ ကလညး Aေရ႔ပငးမာေဖာၿပခပါတယ ။

ေငြမေပးခင လယဖက - ေငြလကခမညဟ ကတ ေပးခတ ေန႔မာဘ လယေၿမေတြကစတငဖကဆးပါေတာတယ ။

ေငြလကခရယေသးၿခငးမရမကတညးကဖကဆးခတာၿဖစပါတယ ။

လယသမားေတြ တစEက က သးသနးႏႈနးဂရဏာေႀကးလကခ - ေတာငသေတြAေနန႔ ဖAားမားက မတြနးလနႏင

သၿဖင တစEကလင သးသနးကပႏႈနးၿဖင ေဇကမာၻ ကမၼဏမ ေပးေသာ ဂရဏာေႀကးကလကခခရပါတယ ။ သ႕ေသာ

Aခ႕ေတာငသမားAေနၿဖင မမတ႔ Aမနရေနေသာ EကAၿပညAတငး လကခရရခၿခငးမရဘ ၁၀ Eက လပကင

ပါက ၇ Eက လကခရရသညၿဖစစUမား AေၿမာကAမား ရခပါတယ ။

AပခပေရးေတြAဂတလကစား - Aသလ ေငြေပးေငြယကစၥေတြ ၊ လန၃၉ မရဘ လယယာေၿမဖကဆးမႈေတြ

လယယာေၿမေတြက ၿမ႕ကြကေဖာ ေရာငးစားၿခငးေတြက ေၿမာကပငးခရင Aပခပေရး ၊ မဂၤလာဒၿမ႕နယAပခပေရး၊

ေပါငးကUာဏေရႊန႕သာ Aပခပေရးေတြဟာ မသကးကၽြန AလတAလပါလပလ႔ Aဂတလကစားခပါတယ ။

ကမၼဏက ေတာငသေတြက ဖAားေပးေၿမသမးေနတာက စစမးစစေဆးခေပမ ေတာငသေတြက ကယတငတာမး

မလပဘ ကမၼဏထက ေငြညစရႏငယကေလး စစမးတာကေတြ႕ရရပါေသးတယ ။

ေႏြစပါးစကခငးၿပး ေငြေပး ၿပနဖကသညကစၥ - ေတာငသေတြAေနန႔ မမတ႔လယကမမတ႕စကပးၿပးတAခန

ေႏြစပါးေတြစကၿပးတAခနမာ ကမၼဏက ေႏြစပါးစကEကက တစEက သးသနးေပးၿပး စပါးခငးမား ညးေခာက

ေစဖ႕ဖနတးလာၿပနပါတယ ။ ဒါကလညး လန ၃၉ ( လယယာေၿမႏငငပငၿပလပေရးUပေဒ ပဒမ ၃၉ ) Aရ လယယာ

Page 91: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၈)

ေၿမေတြဟာစပါးစကပးၿဖစထြနးမႈမရေႀကာငး သကေသၿပယေလးလညးၿဖစပါတယ ။ Aမနတကယကေတာ Aဒ

လယေၿမေတြဟာ စပါးၿဖစထြနးမႈရပါတယ ။ ေႏြစပါးဆရင တစEကက တငး ၇၀ - ၈၀ - ၉၀ ထြကတလယေၿမ

ေတြၿဖစပါတယ ။

ဆငးပဒထAလြသးစားလပၿခငး - ကြငးထမာ လညးဆငးပဒေတြထၿပး စမကနးနယေၿမလ႔ ထငေယာငထငမားၿဖစေစဖ႔

ဆငးပဒေတြ ယနေဖာငး၀တနပါတတတကငလၿခေရးေတြခထားတာမးလပ ထားပါေသးတယ ။ .

ေၿမပြစားမားကေရာငးစား၍ဆငးပဒထၿခငး - မားမႀကာမ လယေၿမေတြက ( Uပေဒ လန ။ ၄ )က ဆန႔ကငၿပး ေရာငး

စားခပါတယ ။ ေရာငးစားယမမက ၀ယယသ Aမညေရးထးထားတဆငးပဒေတြကပါ စကထထားပါေသးတယ ။

AခၿမငရတAတငးပါဘ - မဂၤလာဒၿမ႕နယAတြငး မာ ေနထငၿခငးမရတ တခါမမၿမငဘး မႀကားဘးတ လနာမညေတြ

န႔ ဆငးပဒေတြကစကထတာဟာ ၁၉၆၃ ခႏစ သးစားခထားေရးနညးUပေဒက ဆန႔ကငပါတယ ။

Page 92: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၈၉)

ေႏြစပါးစကမရေAာငေရေၿမာငးပတၿခငး - ၂၀၁၁ ဒဇငဘာ လထမာ ေတာေႏြစပါး စကလ႔မရေAာင ေရေၿမာငး

ေတြကပတလကပါေတာတယ ။ Aဒမာေတာငသေတြန႔AႀကးAကယၿပနာၿဖစလ႔ ကေနာကလာေခၚ တာၿဖစပါ

တယ ။ ေဇကမာၻေရ႔ေနေတြကလညး ႏ႔တစစာေတြပ႕ပါတယ ။ ႏ႔တစစာပါAေႀကာငးAရာAခ႔ကေၿခရာ ေကာက

ႀကညတ Aခါ လယေၿမAတငးရေနေသးေႀကာငး သရပါတယ ။

AးAမမာစစမးေတာ လန၃၉ မကေႀကာငးသရ - ႏငငေတာစမကနးဟတ/မဟတ ။ စကမႈဇနဟတ/မဟတ ။ လန

၃၉ က/မက သရ ဖ႔ AးAမက သြားေရာကေမးၿမနမးတAခါ လန ၃၉ မကေသးေႀကာငး သရပါတယ ။ Aဒါေႀကာင

ေတာငသေတြက သးစားၿပနတငၿပး မးစပါးစကဖ႔ၿပငႀကပါတယ ။

Page 93: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၀)

ေတာငသေတြကမၼဏေထာင - ဒAခနမာ ကမၼဏဘကကလညး စကမႈလယယာ လပဖ႔ၿပငဆငတာေႀကာင ေတာငသ

၈၀ ေကာ ေငြစလ႕ သနးေပါငး ၈၈၀ န႕ စကမႈလယယာ ကမၼဏေထာငဖ႔ လပႀကပါတယ ။ ေရႊ၀ါ စေပါငးညညာ

စကမႈလယယာကမၼဏAေနန႕ေတာင မတပတငဖ႔ Aမညစာရငးရရထားပါၿပ ။

ကနသငးဖကၿခငး ႏင လယထြနၿခငး - Aဒကာလမာဘ စကယႏယားႀကးေတြသးၿပးကနသငးေတြကထပမဖကဆး

လာပါတယ ။ Aဒ Aခနမာ ၿမ႔နယAပခပေရးေတြက ကနသငးဖကေနတေဇကမာၻကမၼဏက တားၿမစၿခငးမၿပပါ

ဘး ။ ဒါေပမေတာင သေတြက တနၿပနထြနယကဖ႔ၿပငဆငတAခါမာေတာ - ၿမ႔နယAပခပေရးကလာေရာက

တားၿမစပါတယ ။ ၿမ႕နယ Aပခပေရးက စမးသပတAေနန႔ လယထြနစကႀကးေတြကခေမာငးၿပးထြနေရးငငေနေပမ

Aမနတကယကထြနကငး က "မ" "တင " ထားတာသာၿဖစပါတယ ။

ဒါေပမ ၿမ႔နယ Aပခပေရး က ထြနကငးက "မ" "တင" ထားတ ေတာငသေတြရ႕ထြနစကက လယထြနတယAမတန႔

လာေရာကတားၿမစခေပမယ တေနကန လယကနသငးေတြက ထးဖကေနတ ေဖကမာၻကမၼဏကေတာ မတားၿမစခ

ပါဘး ။

Page 94: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၁)

Aဒါေႀကာင ၿမ႕နယAပခပေရးရ႕ ဘကလက စမခန႔ခြမႈေပၚေပါကလာရၿပး ေနာကဆးမာေတာ ႏစဘကလးက

တားၿမစလကရပါေတာတယ ။ ဒါေပမ ေဇကမာၻကမၼဏက လကနာမႈမရဘ ေနာကေန႔မာ စကယႏယားႀကးေတြသးၿပး

ကနသငးေတြက ထပမၿဖဖကေနတAတြက Aပခပေရးမရေတာတ မဂၤလာဒၿမ႕နယထမာ ေတာငသေတြဟာ

မမတ႔လယက Aမနတကယဘ စတငထြနယကလကပါေတာတယ ။

AဒAခါေရာကမသာ ခရငAဆငက စာထတတားၿမစလ႔ ေဇကမာၻဘကက ရပဆငးလကပါေတာတယ ။

ေဇကမာၻက စပါးစကခငေယာငေဆာင - လန ၃၉ မရ ေႀကာငး တငးေကာၿပညေကာ သသြားတAခါ

ေဇကမာၻကမၼဏက သတ႔ပထမေကၽြးေႀကာထားတ စကမႈဇန ၄ မဟတေတာ ဘ စပါးစကဖ႔ သးစားတငၿပနပါတယ ။

AဒAခါမာ ပမနမဟတတ စမခန႔ခြမႈၿဖစလာပါတယ ။ Aဒါကေတာ - ပမနဆရင ရပေကးက သးစားခရမာၿဖစေပမ

AခAခါမာေတာ ရနကနတငးေဒဒသႀကး AစးရAဖြ႕ရးက သးစားခတယဆတ မမမနမကထငထင ရားရားေတြ႕

ရၿပနပါတယ ။ Aဒကာလမာ ကငသးေနတ ( Aသက၀ငသးစြေနတ ) ၁၉၆၃ ခ ႏစ သးစားခထားေရးUပေဒ /

နညးUပေဒေတြAရ Aခလ ေဒသတြငးမာေနထငမႈမရတသ / နညးUပေဒAရ တနးစဇယားရ႕ ေနာကဆးမာရေနတ

ေဇကမာၻ ကမၼဏကေပးလ႔မရပါဘး ။ Aဒါေႀကာင ကေနာတ႔က ေတာငသေတြက Uးေဆာငလ႕ ေၿမယာမႈခငးဖြင

လစဖ႕ၿပငဆင လကပါေတာတယ ။

AပခပေရးAဂတလကစားဆးၿဖတၿခငး - ေၿမယာမႈခငးဖြငလစဖ႔ ခရငAဆငကသာ သြားေရာကခပါတယ ။

ခရငကမသြားလ႕လညးမၿဖစပါဘး ။ ေAာကေၿခရပေကးေကာမတက နလပနးတးပါ ။ ေၿမယာမႈခငးကႀကား

ေတာငႀကားဘးပမေပၚပါဘး ။ တစႏငငလးရပေကးေတြမာ စြမးေဆာငရညမရ Aဂတ လကစားတတတ သေတြ

ေနရာရေနတာပါ ။ ဒလေၿပာလ႔ ေငြစားတာၿမငသလားလ႕ၿပနေမးမယဆရင ေတာ ဒါေလးကႀကညလကပါUး (( ၁၉၄၈

ခ ႏစ Aဂတ လကစားမႈ တားၿမစေရးUပေဒAရ - မားေသာစမခန႔ခြမႈ ။ မားေသာ Aပခပမႈ ၊ ၿပသငသညကမၿပမႈ ၊

မၿပသင သညကၿပမႈ ) တ႔ ဟာ Aဂတလကစားမႈေတြၿဖစပါတယ ။ ကယ ရာထးAဆငန႕ Aည ကငတြယသးစြရမယ

ဆးၿဖတရမ Uပေဒ / နညးUပေဒေတြက မၿမငဘး မသဘး ဆတာ န႔က Aဂတလကစားမႈေၿမာကေနပါၿပ ။ )

ေၿမယာမႈခငးၿဖစၿခငး - ေၿမယာမႈခငးက ရပေကးAပခပေရး ရးမာ ဖြငလစစစေဆးပါတယ ။ Aဒမာ ေမးၿမနးစစမး

ရမယ ေမးခြနးေတြက AတAကရပါတယ ။ ဒလယကဘယလ လပပငခြငရတယ ။ လြနခတႏစေတြက ဘယလ

Page 95: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၂)

စကပးခတယ ။ ဘယသရတသမးခတယ ။ ဘယသ႕ရ႕ မး ၊ ထြန ၊ ထယ ေတြ ကသးစြလ႕ ဘယသAကးခစား

ခတယဆတေမးခြနးေတြဘၿဖစရပါတယ ။

ရပေကးေၿမယာေကာမတAဂတလကစားဆးၿဖတၿခငး - ကေနာကယတငသာမက ေကးရြာသားAားလးနးပါး

တကေရာကနားေထာငခပါတယ ။ ေကးရြာသားေတြAေနန႔ ေကာငးမြနမနကနေAာငေၿဖဆႏငခပါတယ ။ Aဒ

စစေဆးခကမာ ေဇကမာၻ ကမၼဏဟာ တစႀကမတစခါမ စပါးစကပးခဘးၿခငး မရေႀကာငးေပၚေပါကခ ေပမ

ေဇကမာၻကမၼဏကသာ သးစားထပခလကပါတယ ။ ၁၉၆၃ ခ ႏစ သးစားခထားေရး Uပေဒ / နညးUပေဒေတြက

ကယတင စာၿပနစ Aငတာနကကၿဖန႔ ပရငထတ ၿပညသေတြက ၿဖန႔ေ၀ေနတ ကေနာေရ႔မာ ရပေကးဆးၿဖတခက

Uပေဒန႔ မညတာက ၿပလပခတာပါ ။

ေတာငသေတြစပါးစက ဆႏၵၿပ - ဒါေပမေတာငသေတြကေတာ မမတ႔ခြနAားန႕စပါးၿဖစေAာငစကပးခပါတယ ။

စပါးစကရငလယရမယလ႔ထငတ ေဇကမာၻကမၼဏကလညး စပါးစကဖ႔ဟနေရးၿပပါတယ ။ ဒါေပမဟနေရးၿပ တာသာ

ၿဖစၿပး တကယမစကေႀကာငးကေပၚလာပါတယ ။ Aေႀကာငးက - ေတာငသ ေတြပးကထားတ ေပၚဆနးေမြး

စကထားတ လယကြငးထက မးမစမ Aေညာငမေဖာကထားတ သကႏAခၽြနစပါးေတြက လာေရာက ထပမက

ပကတ Aတြက သကေသခမတတမးAေထာကAထားေတြန႔ ေဖာၿပခပါတယ ။

Page 96: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၃)

Aဒါန႔ တစၿပငနကမာဘ - ရပေကးရ႕ ဆးၿဖတခကက မေကနပတ ေတာငသေတြဟာ ၿမ႕နယေၿမယာေကာမတမာ

Aယခ၀ငပါတယ ။ ဒါေပမ ၿမ႕နယ Aပခပေရးက တညဆUပေဒ နညးUပေဒ လပထးလပနညးမားAရ သ႔ရးမာ

Aယခစစလ႕မရေႀကာငး - AးAမ ဒါမမဟတ စညပငကသြားဖ႔ စာထတ ညႊနႀကားလာၿပနပါတယ ။

Uပေဒေတြက Aလြတေႀကေနတကေနာက ၿမ႕နယ Aပခပေရးမးရ႕ တညဆUပေဒ ေတြ လပထးလပနညးေတြက

ၿပပါဆတAခါ မၿပႏငခပါဘး ။ မၿပႏငဆ ရမမရဘ ။ ဒါန႕ဘ ေကာကကာငငကာ ဆနၵၿပလကပါေတာတယ ။

ဒAခနမာ မဂၤလာဒၿမ႔နယ ရတပဖြ႕မးက Uပေဒမမလပဖ႔ လာေရာကေဆြးေႏြးပါတယ ။ ဟတပါတယ Uပေဒမ

ၿပညသေတြလပခြငမရပါဘး Aပခပေရးဘကကေကာ လပခြငရပါသလား။ ကေနာတ႔က Uပေဒမလပရငဖမးပါ ။

Aပခပေရးဘကက Uပေဒခးေဖာကရငလညး ဖမးပါလ႔ ေၿပာတAခါမာေတာ ----

ဒလန႕ ေနာကရကမာ ထပမဆနၵၿပဖ႔ေရာကလာတAခါ - ဆႏၵၿပတ နညးUပေဒသတငးစာမာ ထြကလာလ႔ ၿပနႀကၿပး

Page 97: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၄)

Uပေဒ န႕Aည ဆႏၵၿပဖ႔ စာတငလကပါတယ ။ ၿမနမာႏငငမာ ပထမဆး Uပေဒ န႔Aညဆႏၵၿပတေတာငသေတြဟာ

မဂၤလာဒေတာငသေတြဘၿဖစလာပါေတာတယ ။ Aဒလဆႏၵၿပေနရငးမာဘ ေတာငသေတြက ၁၉၆၃ ခ ႏစ

ေတာငသလယသမားAခြငAေရးကာကြယသညUပေဒ ေတြ ၿဖန႕ၿဖးရငးလငးေပးၿပး မမတ႔လယက မမတ႔ စကပးဖ႔

တာစေစလကပါတယ ။ ေၿမယာမႈခငးေတြဟာ ေAာကေၿခေၿမယာေကာမတ ေAာကေၿခAပခပေရး တ႔ရ႕

ပါ၀ငပတသကရႈပေထြးမႈေတြ မားေနတာေႀကာင ႏငငေရးရာ တာ၀နAရဆးလႊတေတာ ကေန ေကာမရင တစခဖြ႕

စစေပးဖ႔ ေတာငးဆလက ပါတယ ။

ေၿမယာေကာမရငေပၚလာ - ဇလြနလႊတေတာကယစားလယ UးတငထြဋကေနAစပးတေၿမယာၿပနာ ေဆြးေႏြးပြ

ေတြဟာ လႊတေတာထမာ Aရနေကာငးလာၿပး မႀကာမမာ လယယာေၿမႏငAၿခားေၿမမား သမးဆညးခရမႈစစမးေရး

ေကာမရငဆတာေပၚ လာခပါတယ ။

ကမၼဏ စပါးမစကဘ ေဆာကလပေရးေတြဆကလပ - ေတာငသေတြဟာ စကပးထားတ မးစပါးက ေစာငေရာကရငး

လယယာေၿမႏငAၿခားေၿမမားသမးဆညးခရမႈစစမးေရးေကာမရငက တငၿပတငႀကားထားၿပး ေAးခမးစြာ ေနခႀကပါ

တယ ။

ဒႀကားထမာဘ လကပါကညေဆာငရြကသ ကေနာက ေဇကမာၻကမၼဏက Aသေရဖကမႈန႕ တရားစြပါေတာတယ ။

ဆႏၵၿပရင Aခန လ န႕ ေနရာက စတႀကကေရြးလ႔မရတ ကေနာန႔ ေတာငသေတြAတြကကေတာ Aေတာဘ

ၿဖစပါတယ ။ တရားရးက လကပါႀကညရႈဖ႔ ေတာငသေတြ ၁၀၀ ေကာေလာကဟာ ရးခနးတငးလရေနခပါတယ ။

Page 98: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၅)

ရးခနးကAေႀကာငးၿပ လစ ၿပး မဒယာAငတာဗးေပးရတာဟာ Aၿမတတစခပါဘ ။ ဒႀကားထမာဘ တစနငငလးက

ေၿမယာမႈခငးေတြက ဆကတက ေဖာထတေရးသားလာလကတာ - စာAပေပါငး မနညး ေတာပါဘး ။

ေကာမရငမစစမးဘေႀကာကေန - လယယာေၿမႏငAၿခားေၿမမားသမးဆညးခရမႈ စစမးေရးေကာမရင Aေနႏင

ေဇကမာၻ Aမႈက မစစမးဘ လကေရာငေနပါတယ ။ ေကာမရငAဖြ႕၀ငေတြထက Aခ႔က လခငးေတြ႕ဆစနညးနာ

တAခါ စစမးဖ႔ နားခဖ႔ ခကခေနတာက သခရပါတယ ။

ကနသငးေတြထပဖက လ႔ AၿပငးAထနၿဖစ - ဒAခနမာဘ ေဇကမာၻကမၼဏဘကက လန ၃၉ မကေသးတေၿမ -

လယယာေၿမေပၚမာ ေဆာကလပေရးလပငနးေတြက မရပမနားဆကလကတညေဆာကေနခပါတယ ။

ေတာငသေတြ Aေနန႔ AေတာAတန သညးခေစာငဆငးေနခပါတယ ။ ဒါေပမ စစမးေရးေကာမရငက လာေရာက

စစမးမႈမရတာ ၊ ေရာေၿမာငးေတြ Aတစေနတာ AေဆာကAUးAႀကးစားေတြေဆာကလပေနတာေႀကာင ဆငးပဒ

စကထ ကာကြယ ရပါ ေတာတယ ။

ကနသငးေတြထပဖကလ႔ AဓကရနးၿဖစကာနးAေၿခကဆက - Aဒကာလမာဘ ၂၀၁၃ ခ ႏစ တစလပငး လေႏာငး

ပငးမာ ေဖကမာၻ ကမၼဏဘကက ဘဒဇာေတြ - ေၿမညစကေတြသးလ႔ ကနသငးေတြထပမဖကလာတေန႔မာေတာ

Page 99: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၆)

ေတာငသေတြဟာ AလးAရငး န႕ထြကလာၿပး တားဆးပါေတာတယ ။ ေၿမညတာကသာမက Aၿခားေဆာကလပေရး

လပငနးမနသမကပါ တားဆးလကပါေတာတယ ။

ေတာငသေတြန႔ ၿပငးထနတ ထပတကေတြ႕မႈေတြက ေရာငရားႏငဖ႔ ၿမ႕နယ Aပခပေရးက ႏစဘကလးက

တားၿမစစာ ပ႔လကပါေတာတယ ။

ေနာကဆးAေၿခAေန - ေတာငသေတြAေနန႔ Aၿမတမး Aဂတ လကစားတၿမ႕နယAပခပေရးက AယAႀကည

မရတာေႀကာင ေဇကမာၻ ကငးတကဖယရားလကၿပး ကယတငဘ ကငးေစာငေနပါတယ ။ ေတာငသေတြရ႕

သစၥာၿပခကကေတာ စစမးေရးေကာမရငမလာမခငး ေတာငသေတြစပါးစကမယ ။ ဒႀကားကာလ မာ ဘယလ

ကးေကာ ေႏာကယကမႈမးကမဆ Aသကစြန႔ကာကြယမယ ဆတာဘၿဖစပါတယ ။

Page 100: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉၇)

Page 101: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

(၉ဂ)

Aပငး(၇)

ေၿဖရငးရနAႀကၿပၿခငး

(၁) ဤစာက ေသခာစြာဖတရနAႀကၿပပါသည ။

(၂) AမႈAေႀကာငးက နားလညရနလပါသည ။

(၃) ထခကနစနာမႈ ႏင ဖႏပမႈက ကြၿပားစြာ သၿမငရနလပါသည ။

(၄) ေတာငသမား၏ စတခစားခကက သၿမငရနလပါသည ။

(၅) AရငးAႏးေသေၿမယာမားၿဖစေပၚေစေသာ ေၿမပြစားမား၏ လပရပက သၿမငရနလပါသည ။

(၆) မညသမမနစနာရန နညးလမးသးသြယရပါသည ။

(က) ေဇကမာၻက ေၿမယ (လယေၿမသာၿဖစ) လယသမားက ေငြေလာ

(ခ) ေဇကမာၻက ေၿမယ (လယေၿမသာၿဖစ) လယသမားက ေငြ ႏင Aၿခားေဒသ စကပးေၿမ Aစားေပး

(ဂ) ေတာငသမားက ယခေၿမကယ (လယေၿမသာၿဖစ) ေဇကမာၻက ေငြၿပနAမး ( လမးႏငမးတငဖးAပါ )

Aႀကၿပတငၿပသမား

ေနမးေ၀ ေAာငမးUး

Uကဌ Aတြငးေရးမး

မတကြၿပားၿခငး ႏင ၿငမးခမးေရးပါတ မတကြၿပားၿခငး ႏင ၿငမးခမးေရးပါတ

Page 102: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ထမငးတစနပေလာစားတကစၥက ေ၀ဖနၿခငး (၁)

လယသမားေတြေခးေငြးမဆပႏငတာက ဆနးစစရင -

(၁) “ စေမာစေကး” လယသမားAခ႕ ဟာ ရာသUတ န႔ သဘာ၀ေဘးဒဏက မခႏငတာ၊ မမကယက စမခန႔ခြႏငစြမး

မရတာ ေတြလညးရတယ ။

(၂) Aဒလလေတြက ေပါငႏေရာငးခငားရမးUပေဒ န႕ Aည ကယႀကမၼာကယဖနတးၿပးေၿပာငးမဒဘ၀ကလြတမာ ။

(၃) ေခးေငြ ကာလ န႕ ပမာဏကေတာ တးေပးဖ႔လတာေပါ ဒါေပမ AဒါAေၿဖမဟတဘး ။ လက၀ေစာနတယ ။

ႏငငေတာ၀ါဒၿဖစတယ ေရရညမာ မေကာငးပါဘး ။

(၄) မားကတကသြားရမယ ။ Aခက ဆနက လြတလပစြာ သယယေရာငးခလ႔မရေသးဘး ။ ဖမးေနတး ။

ၿပညတြငးဆနေစးတကမာ ဆးေနသမ မမနဘး “Aငဗဆဗယဟနးဒ” က မယသမ ႏငငမြေနမာဘ ။ Aသလ

မစUးစား ဘ ထမငးတစနပေလာစားခငးေနသမ ကေနာ လညဆည၀နႀကးလပၿပပါရေစလ႕ေၿပာခငတယ ။

Aကယ - ဆကဖတရန

ထမငးတစနပေလာစားတကစၥက ေ၀ဖနၿခငး (၂)

(၁) စေမာ စေကး လယယာေၿမEကAနညးငယပငတ ဆငးရသား Aခ႕ဟာ မမတ႔မာရတပငဆငမႈပစၥညးေလးေတြန႕

ရာသUတဒဏကမကာကြယႏငပါဘး ။ Uပမာ ကပမးကပေလ ကပေရ ၿဖစလာရင ေရာငတခင မဖနတးႏငပါဘး ။

AဒါAၿပင ေရက လAပသလ ထနးခပဖ႔ AကာAကြယAတားAဆးကရယာAတြက ေငြပငေငြရငးမရမလ

ေလာက ပါဘး ။ လယEက Aကယႀကးမာ ကာကြယရတ ေငြန႕ ၀ါ ႀကညလကရင Eက နညးသမားေတြက

သးဆေလာကပမကနကပါတယ ။

ထမငးတစနပေလာစားတကစၥက ေ၀ဖနၿခငး (၃)

(၂) ေပါငႏေရာငးခငားရမးUပေဒ ဟာAခAတညၿဖစပါၿပ ။ မမႀကမၼာ မမဖနတးႏငစြမးေပးတသေဘာပါဘ ။ Uပေဒက

နညးနညးေတာငပခ႕ရပါUးမယ ။ ပဂၢလကAခငးခငးေပါငခြငပါေပးသငပါတယ ။ ႏငငေတာကသာ ေခးေငြေပးခ

စUကလညးမေလာကငပါ ။ ေခးေငြ ေသာငးဂဏနး ေပးတာဟာ နာဂစလြနကာလမပါ ။ Aခထ

သနးမေကာေသးပါဘး ။ Aဒါေႀကာင မေလာကတAခါ ၿပငပက ယရပါတယ ။ Uပေဒက ေၿမမသမးႏငေတာ Risk က

ႀကးပါတယ ။ ဒါေႀကာင ေငြရငက ၁၀ ေယာက မာ တစေယာက ဆးရင ၉ ေယာက န႕ ေထမေစဖ႔ Aတးက

ၿမငထားပါတယ ။

ေခးငားခြင Uပေဒ မရေတာ ေငြရငလလညက တရားရးမာ ေဘာင၀ငေAာင Aၿခားနညးႀကပါတယ ။ Uပမာ

ကၽြ၀ယတာမး - Aမ၀ယတာမး စကေလ၀ယတာမးေပါ ။ Aဒါေႀကာင ပဂၢလက ေငြေခးခြငမေပးလ႔ ေတာငသက

မကာႏငပါဘး ။ ပဂၢလက ေပါငခြင ရရသာေပးလကစမးပါ ။ ဒါက ၿပနခပခငရင ေၿမယာက

AေႀကာငးမAလြတမထား ရ ဆတ Uပေဒက တကယကငယပါဘ ။ ေၿမခြနတးပါ ။ ဒကကပပတယသမားလကထ

ေၿမမေAာငးေတာပါဘး ။

Page 103: ေဇကမၻာ ကုမၸဏီ ႏွင့္ မဂၤလာဒံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းမွ လယ္သမားမ်ား ျပႆနာ

ထမငးတစနပေလာစားတကစၥက ေ၀ဖနၿခငး (၄)

(၃) ေခးေငြ ကာလက ေစာေစာေခး ေနာကကမ ၿပနဆပ လပရပါမယ ။ ရာသမ၀ငခင ႏစလႀကေခးပါ ။ ေစာေစာ

မေခးရင လညး ေဘးက Aရငေခးရပါတယ ။ ရႈပကနပါေလေရာ ။ ဒါၿပငဆငခနပါဘ ။

သးႏေပၚၿပး ၆ လ မ ေတာငး ပါ ။ ဒါ ေလာငခနပါဘ ။ ေစးကစားတကနသညက ေနာကကမ Aေႀကြးဆပခငးရင

လယသမားက Aတႏငပါၿပ ။

ထမငးတစနပေလာစားတကစၥက ေ၀ဖနၿခငး (၅)

(၄) စမကနးစးပြါးေရး ၊ ႏငငေတာ၀ါဒ ဆတာေတြဟာ လက၀စနစေတြပါဘ လက၀စနစေတြကဆးတာဟာ

၀နထမးစမခန႔ခြမႈေႀကာငပါဘ ေဟာရငးသာ ပလြနေတာမသြားမယ ဒစနစမေAာငၿမငပါဘး ။ ဗဟကေန စတပၿပး

လကေလာက စမခန႔ခြတ စနစ ၿပးရငလာဘစားတေခးပါတစနစပါဘ ။ နထးငါးကပ နမ ငါးကပစနစပါဘ ။

ဆငးရသား လတနးစား Aတြကလ႔ ေရ႔ရႈၿပး Aာဏာ နနရသ လတြငကယနနလပတစနစပါဘ ။

မားကတAကေနာမ ေစးကြကစးပြါးေရးစနစကသြားရပါမယ ။ ေစးကြကစးပြါးေရးစနစမာ (က) ဘယကနစညက

ဘယေလာက ထတမယလ႔ Aမန႔Aာဏာမေပးပါဘး (ခ) ဘယနယနမတက သြားေရာငးရမယ / မေရာငးရဘးလ႔

AာဏာAမန႔မေပးပါဘး ။ သယယေရာငးခနယနမတက မကန႔သတရဘး ။ (ဂ) ေရာငးခမ ေစးႏႈနးက

မကန႕သတရပါဘး ။ ႀကကသေလာကေစးန႕ ေရာငးပါေစေပါ ။

Aခၿဖစေနတာက လယသမားရ႕ သြငးAားစၿဖစတ ဓါတေၿမႀသဇာ ၊မးေစ ၊ ပးသတေဆး၊ စကကရယာ မာ ယတညတ

မႏပလ ရတယ ။ ( ၿမငၿမတတမႏပလဆတာ၇ေသးလ႔ ) ။

လယသမားရ႕ ကနထြကကေရာငးမယဆလညး ပတထားတယ မနးတေလးေကာၿပးသယေရာငးလ႕မရဘး ။

လာရႈးက ဆတသားေၿခာကသယခြငမေပးဘး ။ ၿပညတြငဆနေစးတကဖ႔AေၿခAေနမေပးဘး ။ ဆနေစးမေကာငး

ေတာ စပါးေစးမေကာငးဘး ။ လယသမားၿပနရခကနညးၿပး မြတာေပါ ။

ဆငေၿခဖနးသားေတြ ဆနမစားႏငမာစးလ႕ ဆနက ႏငငေတာလ ၿခေရးAရ ေစးကြကက ပတဆ႕တာဟာ Aစးရရ႕

လကမညးႀကး၀ငလာတာပါဘ ။ ေစးကြကစးပြါးေရးက “Aငဗဆဗယဟနးဒ”ဆတာက စပါးေစးေကာငး လညး

ေႀကာကစရာမလဘး - ကကရင ပမထတလပလာလမမယ ။ Aလပမထတလပတာဟာ ေစးၿပနကေစတယ

AလပAကငAခြငAလမးတးေစတသေဘာဘ ။ Aၿမတမးေစးမၿမငပါဘး ဆတသေဘာပါဘ ။ ထတလပမႈက

Aာရစကေစမယဆတသေဘာပါဘ ။

Aသလမးရႈၿမငၿပး စမခန႔ခြရမာပါ ထမငးတစနပေလာစားခငးစရာမလပါဘး

ဒကစၥမးက ကပေနမးေ၀က ေဘာေထာငၿပး ၇ ရက ၇ လ သငေပးခငပါေသးတယ ။ ေနမးေ၀ တကယ

တတပါတယ ။ တကယသပါတယ ။ ေတာေဂၚလ Aငဂငနယာ ေဘာဂေဗဒကရငဆရာၿဖစပါတယဗာ ။

ေနမးေ၀

09421148275