Христийн урлаг Христийн урлаг /Дундад зууны Визант улс, /Дундад зууны Визант улс,

Уран барилгын Базилка, Уран барилгын Базилка, Роман Готик хэв маяг/ Роман Готик хэв маяг/

Христийн урлаг хамгийн өргөн Христийн урлаг хамгийн өргөн дэлгэрсэн үе бол дундад зуун байлаа. дэлгэрсэн үе бол дундад зуун байлаа. Христийн шашинд 2 ертөнц байдаг тухай Христийн шашинд 2 ертөнц байдаг тухай сургахдаа сургахдаа

дээд ертөнцийн бурхад – оюун санаа дээд ертөнцийн бурхад – оюун санаа доод ертөнцийн хүн – бодит байдал гэж доод ертөнцийн хүн – бодит байдал гэж

номлож урлагийн дүрслэгдэхүүн, гоо номлож урлагийн дүрслэгдэхүүн, гоо сайхны хэмжүүрийг тогтоон баримталсаар сайхны хэмжүүрийг тогтоон баримталсаар иржээ. Тэр үеийн хүмүүс нийтээрээ сүсэг иржээ. Тэр үеийн хүмүүс нийтээрээ сүсэг бишрэлтэй байв. Зураачид, уран бишрэлтэй байв. Зураачид, уран барималчид, уран барилгачид сүм хийдэд барималчид, уран барилгачид сүм хийдэд зориулан бүтээлээ туурвиж байв. Энэ үеийн зориулан бүтээлээ туурвиж байв. Энэ үеийн урлагийн амжилтууд уран барилгад илүү урлагийн амжилтууд уран барилгад илүү ажиглагддаг. Дундад зууны урлагт онцгой ажиглагддаг. Дундад зууны урлагт онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн урлаг бол Византын урлаг үүрэг гүйцэтгэсэн урлаг бол Византын урлаг юм. юм.

Дундад зууны Визант улс Дундад зууны Визант улс

Мегараас ирсэн Грекчүүүд одоогийн Мегараас ирсэн Грекчүүүд одоогийн Босфорын хоолойн эрэг дээр хот байгуулж Босфорын хоолойн эрэг дээр хот байгуулж өөрсдийн удирдагчийнхаа нэрээр Византи гэж өөрсдийн удирдагчийнхаа нэрээр Византи гэж нэрлэжээ. МЭ 330 онд Константин хаан нэрлэжээ. МЭ 330 онд Константин хаан Грекийн хот байсан Византийг эзлэн авч энд Грекийн хот байсан Византийг эзлэн авч энд нийслэлээ нүүлгэн шилжүүлж Шинэ Ром хот нийслэлээ нүүлгэн шилжүүлж Шинэ Ром хот гэж нэрлэжээ. Энэ нэр нь яваандаа алга болж гэж нэрлэжээ. Энэ нэр нь яваандаа алга болж хотыг хааны нэрээр Константинополь гэх хотыг хааны нэрээр Константинополь гэх болжээ. болжээ.

Ингээд дундад зууны Визант улсын Ингээд дундад зууны Визант улсын нийслэл Константинополь цэцэглэн хөгжжээ. нийслэл Константинополь цэцэглэн хөгжжээ. Византын урлаг Грек, Ромын урлагийг үндэс Византын урлаг Грек, Ромын урлагийг үндэс суурин дээр хөгжжээ. Византын түүх МЭӨ суурин дээр хөгжжээ. Византын түүх МЭӨ IV-IV-XIV XIV зуун буюу 395-1453 оны үеийг хамардаг зуун буюу 395-1453 оны үеийг хамардаг 1000 жилийн түүхтэй соёл юм. Христос, үнэн 1000 жилийн түүхтэй соёл юм. Христос, үнэн алдартан шүтдэг, албан ёсны хэл нь Грек байв. алдартан шүтдэг, албан ёсны хэл нь Грек байв.

Византын урлагийн он Византын урлагийн он цагын үечлэл цагын үечлэл

V-VII V-VII зуун буюу Юстиниан зуун буюу Юстиниан хааны үе хааны үе

IX-XIII IX-XIII зуун буюу Феодалийн зуун буюу Феодалийн эхэн үе Македон, Комнинов эхэн үе Македон, Комнинов нарын удмын хаанчлалын үе нарын удмын хаанчлалын үе

XIII-XV XIII-XV зуун буюу зуун буюу Палеологуудын удмын Палеологуудын удмын хаанчлалын үе хаанчлалын үе

Базилка хэлбэр Базилка хэлбэр

Базилка – хааны байшин гэсэн утгатай үг. 3-аар буюу 5-аар зэрэгцүүлсэн урт танхимуудтай.

Трансепт – хөндлөн танхимНеф – урт танхим Апсид – шүтээний хэсэг

Сан Витал. Равенна сүм /540-Сан Витал. Равенна сүм /540-547/547/

Сан Витал. Равенна сүм Сан Витал. Равенна сүм /540-547//540-547/

Сан Витал Сан Витал РавеннагийРавеннагий

н сүмийн н сүмийн интерьер. интерьер.

Юстиниан хаан туслахуудын хамт /Сан Юстиниан хаан туслахуудын хамт /Сан Витал/ Витал/

Юстиниан хааны хатан Теодор туслахуудын Юстиниан хааны хатан Теодор туслахуудын хамтхамт

Гэгээн Софийн сүм /532-Гэгээн Софийн сүм /532-537/537/

Владимрийн Владимрийн дарь-эх. дарь-эх. 1380 он 1380 он

Дундад зууны Өрнө Дундад зууны Өрнө дахины уран дахины уран

барилгын хэв маяг барилгын хэв маяг /Роман, Готик//Роман, Готик/

Роман хийц Роман хийц

Дундад зуунд өрнө дахинд христийн шашны нэг хэлбэр болох католик шашин хүчээ аван дэлгэрч байлаа. Ийм учраас энэ үеийн Өрнө дахины уран барилга шашины нөлөөн дор хөгжиж байлаа. Энэ үед хүмүүс нийтээрээ сүсэг бишрэлтэй байсан төдийгүй урлагийн бүтээлүүд шашинд үйлчилж сүрлэг том сүм хийд, орд харшууд сүжигтэн олны итгэл бишрэл өглөг хишгээр сүндэрлэж байлаа.

Иймээс энэ үеийн уран барилга бэлэгдлийн хэллэгтэй амьдралаас тасархай байсны дээр шүтлэг бишрэл, шашны үзэл сурталийн нөлөөн дор баригдаж байсан юм. Энэ үед урлагт Роман, Готик хэмээх хэв маягууд гарч иржээ.

Уулын орой, хайрга хадтай толгод, далай тэнгис, гол мөрний эрэг дээр агуу том том цайзууд босч байсан нь дайн тулаанаас хамгаалах зорилготойгоос гадна тулаанд бэлтгэх төв болж байв. Ийнхүү Хатуу, нүсэр, том, догшин ширүүн, сүрлэг хэлбэрийн барилгууд бат, бэх байх үүднээс үүсчээ. Иймээс Роман хийцийн барилгууд шулуун, цул, хүнд, өргөн хэллэгтэй, товгор хээ чимэглэлтэй, зузаан хана таазтай /заримдаа маш зузаан 2 м хүртэл/ байх бөгөөд түүнийг том том баганууд тулна. Роман гэдэг нэр томьёо ч Ромын урлагтай уялдан гарч ирсэн учраас ийнхүү нэрлэжээ. Энэ үед христийн шашин түүний хэлбэрүүд болох шнэн алдартан, католик шашин хүчирхэг байсан тул энэ хэв маяг сүмийн барилгад голдуу бий болж өсч хөгжиж байв.

Сант-фой-н сүм /Sainte-foy/ 1050-1120 франц Сант-фой-н сүм /Sainte-foy/ 1050-1120 франц

Sainte-foy Sainte-foy сүм сүм

/1050-1120//1050-1120/

Sainte-foy Sainte-foy сүм сүм интерьер интерьер

/1050-1120//1050-1120/

Пизагийн цогцолбор. /1173-1370/ Пизагийн цогцолбор. /1173-1370/ ИталиИтали

Пизагийн цамхаг Пизагийн цамхаг /1173-1370/ Итали /1173-1370/ Итали

Готик хийцГотик хийц

Готик хийцийн барилгууд тэнгэр огторгуйн орон зайруу тэмүүлж хязгааргүй өндөр мэт сэтгэгдэл төрүүлэх хурц шовх орой, сум хэлбэрийн хаалга өндөр цамхагтай ганган хээнцэр байсан нь тэнгэр дэхь бурхны зүгт хүмүүсийн сэтгэл санааг хөтлөхөд чиглэсэн байв.

Хэрэв роман хэв маягийн сvмvvдийн хvнхэр таазыг зузаан хананууд тулж тайван байдлыг бий болгодог бол готик маягийн сvмийн тааз єндєр багануудаар тулсан нуман хаалганууд дээр байрлана. Хvнхэр таазнаас ирэх “ачаа”-г хагас нуман (аркбутан) тулгууруудруу хуваарилсан нь ханыг нимгэлж, дотоод орон зайг ихэсгэх боломжийг олгодог байв.

Готик хийцийн эдгээр шинж нь уран барилгад төдийгүй тухайн үеийн хүмүүсийн хувцас, эдлэл хэрэгсэл болон түүн дээрхи чимэглэл дээр хүртэл илэрч байлаа.

Готик хийцийн уран Готик хийцийн уран барилгын элементүүд барилгын элементүүд

Тулгуур – аркбутан Тулгуур – аркбутан Хөндий тулгуур - контрфорс Хөндий тулгуур - контрфорс Сараалжин хэлхээ Сараалжин хэлхээ Хурц шовх оройтой нуман Хурц шовх оройтой нуман

хаалга хаалга Өнгөт шилэн цонх Өнгөт шилэн цонх

АркбутаАркбутан н

Контрфорс Контрфорс

Хурц шовх оройтой нуман Хурц шовх оройтой нуман хаалгахаалга

Өнгөт шилэн Өнгөт шилэн цонхнууд. цонхнууд. Сараалжин Сараалжин

хэлхээ хэлхээ

Сен Шапел сСен Шапел сvvм. 1245-1248м. 1245-1248

Сен Шапел сvмийн интерьер /1245-Сен Шапел сvмийн интерьер /1245-1248/1248/

Шартр дахь Шартр дахь цогчин цогчин

сүм /1140-сүм /1140-1150/1150/

Шартрын сүмийн интерьер Шартрын сүмийн интерьер

Готик хийцийн барилга уран баримлаар маш баян бөгөөд баримлын хувцасны нугалааг нь сайн гаргадаг байсан. Баримлууд голдуу бурхнаас єршєєл гуйж буй Дарь эхийн дvртэй байлаа. Баримлын ур хийц роман vеийнхээс илvv гоёмсог болсны дээр барилгын стильд захирагдан хvмvvсийн дvр сунгасан мэт болжээ.

Шартрийн сүмийн “Хааны үүд” готик Шартрийн сүмийн “Хааны үүд” готик барималбаримал

Парисын Дарь-Парисын Дарь-Эхийн сүм Эхийн сүм /Нотр-Дам. /Нотр-Дам.

11631163

Реймсийн Реймсийн сүм сүм

/1225-1245//1225-1245/

Реймсийн Реймсийн сүм рельф сүм рельф

Ìèëàíû öîã÷èí äóãàíà Ìèëàíû öîã÷èí äóãàíà 1386 оноос XIX 1386 оноос XIX зуун.зуун.

Миланы цогчин дугана 1386 оноос XIX Миланы цогчин дугана 1386 оноос XIX зуун.зуун.

Дожийн ордон IX-Дожийн ордон IX-XYI. XYI.

Итали. Венеци Итали. Венеци