Гэдэсний сүрьеэТуберкулез кишечника

Tuberculosis of intestines ICD-K93.0

УХТЭ- ХБЭЦСТ

Их эмч Н.Түвшинбаяр

Ангилал (Tuberculosis abdomines,

GI-TBC)Байрлалаар:

• Улаан хоолой, ходоодны ТВС

• Элэгний ТВС

• Дэлүүний ТВС

• ТВС-н мезоаденит

• Гэдэсний ТВС- intestinal TBC

• ТВС-н перитонит

1. Intestinal A. Iliocaecal region

• Ulcerative -60%• Hyperplastic-10%• Mixed-30%

A. Ileal region• Stricture type

2. Peritoneal tuberculosisA. AcuteB. Chronic

• Ascitic• Encysted• Plastic• Purulent

Types-ITBC

Тодорхойлолт

• Энэ өвчин нь сүрьеэгийн микобактераар үүсгэгддэг нарийн, бүдүүн гэдэсний янз бүрийн хэсгүүд тэр дундаа илеоцекаль хэсгийг ихэнхдээ гэмтээж, гэдэсний ханад өвөрмөц мөхлөгт(granuloma) өөрчлөлт үүсгэдэг архаг үрэвсэлт өвчин юм.

Тархвар зүй• Монгол Улс ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун

эргийн бүсийн 37 орноос сүрьеэгийн тархалт, нас баралт ихтэй долоон орны тоонд багтдаг бөгөөд сүрьеэ хүн амын нас баралтын шалтгааны зургаадугаарт, халдварт өвчний шалтгаантай нас баралтын нэгдүгээрт орж байна. Хөгжиж байгаа орнуудын хувьд сүүлийн үед хамгийн их тархалттай байгаа өвчний тоонд орох болсон шалтгаан нь эдгээр орнуудад HIV вирусын халдвар ихсэж байгаатай холбоотой байна. Учир нь HIV-тай өвчтөнүүдийн 50-60% нь ТВС-ээр өвчилдөг. ОХУ-д гэдэсний ТВС нь 100,000 хүнд ам 47,4 тохиолдол байдаг.

Hunter, Shoukry. Clinical Manifestations of GI Tb. Faculty of Medicine, Cairo University. 2006

Distribución de casos de Tb gastrointestinal

Шалтгаан патогенез• Одоогоор эмгэгтөрөгч, нөхцөлт эмгэгтөрөгч, мөн

сапропит шинж бүхий 90 төрлийн микобактери тодорхойлогдсоноос хүн ба амьтанд эмгэг үүсгэх чадвараас нь хамаараад ангилсан байдаг. Mycobacterium tuberculosis complex-д (Mycobacterium tuberculosis, M.Bovis, M.Africans, M.Microti) орох бөгөөд эдгээр нь янз бүрийн нөхцөлд дасан зохицох чадвартай, олон эрхтэнийг гэмтээдэг онцлогтой.

• M.Bovis бод малын ТВС нь энэ савханцараар үүсдэг бөгөөдд сүүгээр дамжин хүнд халдварладаг, M.Africans африк тивд тохиолддог ТВС-г үүсгэдэг тэсвэрлэг чанар өвөрмөц онцлогтой байхад, Mycobacterium tuberculosis нь 92 % нь хүнээс хүн халддаг ТВС-н үүсгэдэг байна.

Шалтгаан патогенез• Агаар дуслын зам- Secondary Intestinal Tuberculosis• Хоол тэжээлийн зам (ТВС-тэй үнээний сүү,

халдварлагдсан хоол хүнс, ТВС-тэй өвчтөний сав суулгаар дамждаг. Энэ замын халдвар хүүхдэд их тохиолддог- Primary Intestinal Tuberculosis)

• Хүрэлцэх зам- Мэргэжлийн хандлагатай.(Мэс засал, эмгэг судлаач , малын эмч,саальчдад)

• Эхээс урагт- Энэ замын халдвар ховор тохиолддог ихэвчлэн тархмал хэлбэрийн ТВС-н үед ихэсээр халдвар шүүгдэн нэвтэрч голчлон элэг, дэлүү сэмж, чацархайн булчирхайг сонгон гэмтэл үүсгэдэг байна.

Шалтгаан патогенез• GI-TBC нь уушгины сүрьеэгийн

халдварын дараа хоёрдогчоор үүсч байгаа процесс. Эхний ээлжинд гэдэсний тунгалагийн зангилаанд гэмтэл үүсч ТВС-н мезоаденит үүсдэг. Гэдэсний гэмтсэн хэсэгт өвөрмөц шүүдэст шархлаат хавдар төст үүсгэвэр эсвэл олон тооны зөөлөн зангилаат мөхлөгөнцөрүүд үүсдэг.

Шалтгаан патогенез• Уушгин дахь ТВС-н анхдагч халдварыг

Гонын голомт гэх бөгөөд энэ нь уушигны доод дэлбэнгийн дээд хэсэгт эсвэл дээд дэлбэнгийн доод хэсэгт байрладаг, савханцарыг тухайн хэсгийн ЛС-нууд зөөвөрлөгч болдог бөгөөд халдвар цааш бусад эрхтэнүүдэд ТВС-н хёрдогч голомтот өөрчлөлтийг үүсгэдэг. (Өвчин биеийн бүх хэсгийг хамарч болох болов зүрх, нойр булчирхай, бамбай булчирхайг хамрах нь ховор)

• Сүрьеэ өвчнийг үрэвсэлт Грануломатоз байдал гэж үздэг бөгөөд гранулом-туберкулём доторх савханцар нь идэвхгүй болж, идэвхигүй халдвар үүсгэхэд хүргэдэг.

• Грануломын өөр нэг онцлог нь хэвийн бус эсийн мөхөл(некроз буюу үхжил) сүрьеэгийн төвгөрийг төв хэсэгтээ үүсгэдэг байна. Хэрэв гэмтсэн эдээс цусаар савханцар цусны урсгал руу орвол тэдгээр нь биеээр тархаж, олон тооны халдварын голомтыг бий болгодог энэ хэлбэр хүүхэд өндөр настанд элбэг тохиолддог.

• Эмчилгээний үр дүнд савханцар устаж эдгэрэлт явагдахад үрэвсэлд нэрвэгдсэн хэсэг нь холбогч эдээр солигддог байна.

Шалтгаан патогенез

Tb intestinal

Tipo ulcerativo Tipo HiperplásicaObstrucción

• Masa

Эмнэлзүй• Ерөнхий шинжүүд( халуурах (ихэвчлэн оройн

цагаар 37,0-37,5, халуун өөрөө буурдаг), шөнө хөлрөх, жин буурах, сульдах, хоолны дуршил муудах.)

• Хэвлийн өвдөлт- 90% Colicky type in intestinal tuberculosis (Хүйсний эргэн тойрон, хэвлийн баруун доод тал, зүүн дээд талд, тэмтрэхэд эмзэглэлтэй байдаг. Энэ нь ТВС-н мезентериалный лимфаденитийн үед их)

• Суулгалт -30%(Гэдсэнд Язвенно-диструктивный гэмтэл үүссэн үед цустай суулгалт үүсэх ба энэ үед микроскопт эритроцит болон лейкоцит харагдаж байдаг. )

• Гэдэсний хямрал, шингэн хурах

Эмнэлзүй• Язвенно-диструктивный өөрчлөлт

гэдсэнд үүссэн үед гэдэс цоорох, түгжрэл үүсэх, бага аарцаг болон хэвлийн хөндийн тархал идээд үрэвсэлийг үүсгэх аюултай. Энэ тохиолдолд ТВС-н перитонит болж хүндэрдэг.

ОношлогооШууд:• Түрхэцийн арга-Циль-Нилсоны аргаар • Өсгөвөрлөх- 8 долоо хоног

• Эд эсийн-(Тунгалагийн эдийн гранулём, Приогов-Лангергансын аварга эс, казеозны үхжил, нейтрофилийн задрал) тунгалагийн зангилаа, гэдэсний салст\б-ээс , гранулома-с биопси авна.

• Молекул биологи

Шууд бус арга:• Гэрлийн• (ОАК- СОЭ ихсэнэ,лимфоцитоз,эозинофилия)

• АДА- ферментийн идэхижил нэмэгдэнэ.Энэ нь аденозинаас инозинд амингүйжих замаар хувирдаг каталазын фермент ба цусандахь Т лимфоцитэд өндөр байдаг.

• Иммунологийн арга-Сүрьеэгийн ПГУ- эмэнд тэсвэртэй ТВС оношлогоонд хэрэглэдэг.

ОношлогооРентген-Хэвлийн тойм харах(Баритай)

• Дефект наполнения

• Гэдэсний просвет нарийсах

• Тодруулагч бодис саатах

Ирригоскопи, колоноскопия, лапароскопи(Биопси)

УЗИ-д

• Томорсон лимфийн булчирхай, асцит

ОношлогооСүрьеэгийн гаралтай шингэнүүд

АДА хэмжих нэгж U\L

Цусны ийлдэс >12

Хэвлийн шингэн >35

Плеврийн шингэн >38

Нугасны ус >6

Перикардын шингэн >60

Оношлогоо-Рентген

• Colonoscopy– To rule out ca– Shows mucosal nodules, ulcers, strictures, deformed ileocaecal

valve, mucosal oedema and diffuse colitis– Biopsy can be taken to eslablish the diagnosis

Оношлогоо

• Diagnostic laproscopy– Direct visualization– Collect acsitic fluid– Take biopsy from mass, omentum or peritoneum

Оношлогоо

• CT Abdomen– CT scan shows

thickening of the cecum with pericecal inflammatory changes. Mesenteric lymph nodes are also evident (arrows).

Оношлогоо

1. Ca Caecum

2. Ameboma-Амебный дезентерия

3. Appendicular mass

4. Lymph node mass

5. Psoas abscess

6. Crohn’s disease-саркоидоподобные гранулемы, гигантские клетки типа Пирогова — Лангханса(очаги казеозного некроза)

Differential Diagnosis

Эмчилгээ

Rifampicina5 mg/kg hasta 300 mg

Isoniazida10 mg/kg hasta 600 mg

Piracinamida 15-30 mg/kg hasta 2 g

Etambutol15-25 mg/kg hasta 1.2 g

Fase intensivaDosis diaria durante 2

meses

RIPE

RIRifampicina5 mg/kg hasta 300 mgIsoniazida10 mg/kg hasta 600 mg

Fase de sosténDosis diaria durante 6

o 7 meses

Thank You

Kingsoft OfficeMake Presentation much more fun