14
ري گي م ي م ص ت دهاي ن ي رآ ف1

فرآيندهاي تصميم گيري

Embed Size (px)

DESCRIPTION

فرآيندهاي تصميم گيري. فرآيندهاي تصميم گيري متنوع و متعدد است و بصورت كلي مي توان آنها را در سه دسته جاي داد. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: فرآيندهاي تصميم  گيري

1

فرآيندهاي تصميم گيري

Page 2: فرآيندهاي تصميم  گيري

2

فرآيندهاي تصميم گيري متنوع و متعدد است و بصورت كلي مي توان آنها را در سه دسته

جاي داد: تص&ميم گ&يري ه&اي ف&ردي م&ديران را مي ت&وان -تص�ميم گ�يري ه�اي ف�ردي1

در دو ب&خش تحلي&ل نم&ود. بخش& اول& رهي&افت عقاليي &اس&ت ك&ه نش&ان مي ده&د ك&ه& چگ&ون&ه &م&ديران س&عي &مي كنن&د ك&ه تص&ميم& بگيرن&د. &در &بخش ه&اي بع&دي ب&ه پ&رداخت و ب&خش د&وم روش ن&ك&ات ق&وت و ض&عف آن& خ&وا&هيم و اي&ن روش ب&ا تص&ميم ي&ك واقع&ا چگون&ه ك&ه ده&د مي ك&ه ش&رح اس&ت م&ح&دود ع&قاليي مح&دود&يت &ه&ايي ك&ه &در &زم&ان و& امكان&ات &م&دير& ب&ا آ&نه&ا &مواج&ه اس&ت س&اخته مي

ش&ود. : س&ازمانها تركي&بي از م&ديراني را در خ&ود -تص�ميم گ�يري ه�اي س�ازماني2

اين ب&ا ان&ج&ام& مي دهن&د&، ي&ا ش&هودي دارن&د ك&ه تص&ميم& گ&ي&ري ه&اي عق&اليي &و ت&ف&اوت &ك&ه د&ر ي&ك س&از&ما&ن، &تنه&ا ي&ك م&د&ير &نيس&ت& ك&ه ت&ص&مي&م مي گ&ي&رد&. در آن و& &راه ح&ل &ه&اي ب&ر م&دير&ان مت&ع&دد، در& ش&ن&اخت& مس&ئل&ه س&ازما&نه&ا ع&الو&ه ت&ع&داد&ي ا&ز بخش ه&ا و &ادا&رات،& نظ&ر&ات &متف&ا&وت &و ح&ت&ي &س&ازم&ان ه&اي د&يگ&ر &د&خ&الت د&ار&ن&د. س&اخ&تا&ر &دا&خلي& س&ا&ز&ما&ن &و &در&ج&ه ثب&ات& &محي&ط& خ&ا&رجي& س&از&مان ب&ه مرب&و&ط ب&ر& &تص&ميم &گ&يري& &س&از&م&اني &مو&ث&رن&د. &س&ه &دس&ته& &فر&آ&ي&ن&د&ها&ي& ن&يز

، &ره&ي&اف&ت& &عل&م&ي م&د&ي&ر&يتت&ص&ميم &ي&گ&ري& &س&ازم&اني &وج&ود &دار&د& ك&ه &عبا&رت&ن&د &از . مدل ظرف& زباله، &و مد&ل كارن&گي

Page 3: فرآيندهاي تصميم  گيري

3

: تح&والت س&ريع در محي&ط - تص�ميم گ�يري در س�ازمان ه�اي ي�ادگيرب&ير&وني& س&ازمان& ه&ا تول&ي&د ع&دم& اط&مين&ان بي&ش&تر ب&ر&اي ت&ص&ميم گ&يري مي تول&ي&د ب&ا ك&ه ه&ا&يي س&ازما&ن بخص&و&ص جدي&د &و ه&ا&ي س&ازما&ن ن&ماي&د. ا&طالع&ات& د&ر س&طح& جه&اني &و از &ج&مل&ه &در ش&ب&ك &ه&اي& مج&ازي &س&رو&كار &ن&و &و& جدي&د ب&اي&د ه&ر& لحظ&ه م&ف&ا&هيم& د&ا&رن&د، &س&ازمان& ه&اي&ي& هع&س&تند &ك&ه& در & اي ا&طمين&ان &فزا&ين&د&ه ع&دم ب&ا& ه&ا س&ازم&ان& ا&ين &ن&وع ف&ر&اگيرن&د&. شن&اس&ا&يي& مش&كل و و ح&ل آن& ر&وبر&وين&د.& يكي& &از& رو&ش& &ه&ايي& ك&ه& مي&

تلف&يقي& از ت&و&ان&د& ب&ه& &ت&ص&ميم& &گ&يري& &د&ر& چ&ني&ن& س&از&ما&ن ه&اي&ي& ك&م&ك &نماي&د،& &ف& ب&ود ف&ر&آين&د &ت&در&ي&جي& &و& م&د&ل ك&ا&رنگي& &اس&ت&.& اس&ا&س م&دل &ك&ار&ن&گي، ا&ئتال&

زي&را & ي&ار&ي &د&ه&د&.& د&ر &مرح&ل&ه شنا&س&ايي& &م&ش&كل &م&ارا& م&ي& &توان&س&ت ك&ه& ز&م&ان&يك&ه& مس&ئله،& مبهم& &اس&ت و& ي&ا &م&د&ي&را&ن درم&و&ر&د &آ&ن &اتف&اق ن&ظ&ر ندار&ن&د، رو&ي تو&ا&ف&ق &ب&ر م&ورد& &ني&ا&ز &اس&ت&. &زم&ان&ي&ك&ه& و& &ائ&تالف& م&ب&احث&ه،& &م&ذ&اكره& ش&ن&اخت& مس&ئ&ل&ه& &ا&ي&ج&ا&د& ش&د،& س&ا&ز&مان& ب&ه& ر&اه &ح&ل& &ن&زد&ي&ك &ش&د&ه& &اس&ت&.& &م&دل &ت&ص&م&ي&م &گ&يري& &ت&در&يج&ي &ت&اك&ي&د &ب&ر& گ&ام& &ه&اي&ي& &دار&د ك&ه& يكي &پس& &ا&ز د&يگ&ر&ي &م&ث&ال &را& & س&اد&ه &اي&ن ب&ز&ب&ا&ن& ش&ود &و& بر&د&ا&ش&ته &مي& مس&ئ&ل&ه ح&ل& ب&ر&ا&ي& ك&ه& &چ&و&ن &باي&د& &ر&فت&"&. &ب&ن&اب&ر&ا&ي&ن & ك&ه &"خ&و&د& &راه &ب&گو&ي&دت& ت&د&ا&ع&يم&ي& &نم&ا&ي&د& ف &و& س&پ&س& &ب&ر&د&ا&ش&تن& &گ&ام& &ه&ا &ي&كي& &پ&س& &ا&ز ش ب&ر&اي& &رس&ي&دن& &ب&ه& &ا&ئت&ال& ت&ال&

، &آخ&ر&ين مبحث م&د&ل &ظ&رف &زب&ال&هدي&گ&ري،& پي&ش&نه&اد& چ&ن&ي&ن ره&ي&اف&تي& ا&س&ت&. از مدلهاي تصميم گيري در سازمانهاي يادگير است.

Page 4: فرآيندهاي تصميم  گيري

4

مدل ظرف زبالهفرآين&د تص&ميم گ&يري در س&ازمان ب&ه ت&ازگي در م&دلي ب&ه ن&ام ظ&رف زبال&ه توجي&ه گردي&ده اس&ت&. اين& م&دل ب&ا &روش &ه&اي قبل&ي بص&ورت مس&تقيم قا&ب&ل مقايس&ه نيس&ت،& زي&را& اين &روش ب&رخالف ر&وش ه&اي ت&دريجي و پ&ر&داخت، &ب&ا م&ي يك&ه تص&مي&م ي&ك ف&رآو&ري چ&گ&ونگي ب&ه ك&ه ك&ارنگ&ي ج&ري&ا&ن ه&اي مت&ع&دد ت&ص&ميم&ا&ت در &س&ا&زما&ن& س&رو ك&ار &دارد. ا&ين &روش ك&م&ك &مي &نما&ي&د ت&ا ب&ه& ت&م&ام س&ازم&ا&ن و& تص&م&يما&ت&ي ك&ه مت&وا&ترا& توس&ط م&د&ير&ان اخ&ذ& مي &ش&ود، فك&ر &نم&و&د&. اين م&دل ب&ر&ا&ي تو&ض&ي&ح تص&ميم گ&يري د&ر س&ا&زمان&هاي&ي ك&ه& دار&ا&ي ع&دم& اط&مين&ان& & م&ف&رط& هس&تن&د، &توس&عه ي&ا&فت&ه ا&س&ت.& ماي&ك&ل ك&وهن& ، &جي&م&ز م&ارچ& &و &ج&ان ا&ول&س&ن&، اب&د&اع& كن&ن&دگان ا&ين

تع&ب&ير آن&ارش&ي س&ا&ز&ما&ن ي&افت&ه م&دل، &ش&را&يط& ع&دم &ا&طمين&ان& ز&ي&اد& ر&ا ب&ه &ن&مو&دن&د. م&نظ&ور &از &اين &مفه&وم آ&ن &ا&س&ت ك&ه س&ازم&انه&اي&ي ك&ه بص&و&ر&ت ع&ا&ل&ي سي&س&تماتيك& و& نظ&ام يا&ف&ت&ه& هس&تن&د، د&ر عين& ح&ال& دار&اي ي&ك نظ&ام

س&لسله& مر&اتب&ي سنتي &م&سئو&ليت &و &اخ&تيار براي &تصم&ي&م گيري& ني&ستند.آنها تحت تاثير عوامل زیر مي باشند:

Page 5: فرآيندهاي تصميم  گيري

5

ب&ديل ه&ا و راه ح&ل ه&ا هم&ه 1 اه&داف، مش&كالت، -اول&ويت ه&اي غ&امض: بص&ورت &ن&اقص &تعري&ف ش&د&ه ا&ن&د. ا&به&ام د&ر ه&ر گ&ا&م ا&ز ف&راين& تص&ميم ب&ه

چشم مي خورد.يابن&ده: رواب&ط علت و معل&ولي در 2 -فن&آوري غ&ير روش&ن و فهم ك&اهش

ب&راي مكفي عه&ات&ي اطال& بان&ك& ي&ك مش&خص &نيس&ت. ك&امال& س&از&مان استفاده در فرآيندتصميم در دسترس نيست.

-عملك&رد: م&وقعيت ه&اي س&ازماني، ناش&ي از عملك&رد اعض&اي س&ازمان 3وقت تنه&ا و اس&ت& ش&لوغ& سر&ش&ان هم&وا&ره كاركن&ان بعالوه، ا&س&ت.

محدودي را براي تصميم گيري در اختيار دارند.جري&ان ه&اي روي&دادها يكي ديگ&ر از مشخص&ه ه&اي اين م&دل، پ&رداختن ب&ه

ب&د&ان معناس&ت ك&ه م&ا ا&ين ب&ه& ي&ك روي&د&اد &مج&رد &اس&ت. بج&ا&ي پ&رداخت&ن بص&ورت& من&طقي& ب&ا &ي&ك مس&ئله ك&ه& شن&اس&اي&ي آن &ابت&داي& راه و انتخ&اب راه ك&ه& اس&ت ممكن& حقيقت& ن&ي&س&تيم.& &در اس&ت &رو&ب&رو آ&ن ح&ل &ان&ته&اي شن&اس&ايي مس&ئله& و &راه &ح&ل& آن مس&ئله& مم&كن &اس&ت &ك&ه ب&ا& يك&ديگر& در ارتب&اط &نبا&ش&ند&.& مم&كن ا&س&ت ي&ك& اي&د&ه اي &ب&راي& ح&ل م&س&ئل&ه ب&ه مي&ان آي&د د&ر& ص&ورت&يك&ه& اص&ال& &چ&ن&ين& مس&ئله& &اي& م&ش&ك&ل م&ا &ن&باش&د& &و ب&ر عك&س ب&را&ي ن&تيج&ه & تص&مي&مات،& اي &نرس&يم&.& ن&ت&يج&ه ك&ه &ب&ه مم&كن& &ا&س&ت مس&ئله& ي&ك&

جر&يان& ها&ي مستق&ل رويداد&ها در &سازمان هستن&د.

Page 6: فرآيندهاي تصميم  گيري

6

چهار جريان كه عموما در سازمانها وجود دارند عبارتند از:

نارض&ايتي در جري&ان فع&اليت ه&اي روزم&ره - مش�كالت: 1 ب&اعث مش&كالت س&ازم&ان م&ي ش&وند. آن&ه&ا نش&اند&هنده& فاص&له م&ابي&ن عم&لك&رد مطل&وب س&ازمان

و فعاليت هاي روزمره هستند.ي&ك راه ح&ل عبارتس&ت از اي&ده اي ك&ه ف&ردي ب&راي - راه ح�ل ه�اي ب�القوه:2

ا&قتب&اس& و اس&تفا&ده در س&ازمان پيش&ن&هادمي نما&ي&د. مهم اين& جاس&ت ك&ه در اين مدل راه& حل& ها به مشك&الت وابس&ته &نيس&تند.&

مش&اركت كنن&دگان دراين م&دل كاركن&ان س&ازمان مش�اركت كنن�دگان: -3ه&س&تند ك&ه &ب&رخي &جدي&دا اس&تخ&دام ش&ده ان&د &و ب&رخ&ي جدي&دا بازنشس&ته. ام&ا ب&ف&رد &ب&ه آ&نه&ا& &ب&ه &ن&وعي &خ&اص و& منح&ص&ر ا&ز اي&ن ج&اس&ت ك&ه ه&رك&دام& نكت&ه

مسئله مي نگرند.فرص&تهاي انتخ&اب در اين م&دل ب&ه م&واقعي گفت&ه - فرص�ت ه�اي انتخ�اب:4

م&ي ش&و&د ك&ه &س&ازما&ن& ب&ه& &تص&م&ي&م گ&يري& پرد&اخت&ه& &اس&ت.& هم&انط&و&ر ك&ه &گفت&ه اعض&اي س&ازما&ن و& همچ&نين& ه&ا ر&ا&ه &ح&ل& تو ا&ز م&ش&كال& ه&ايي& ش&د&ن& جري&ان ب&ص&ور&ت مج&زا د &رح&ال &ج&اري ش&دن &هس&تن&د.& &بناگ&اه& ي&ك &م&د&ير &درمي ياب&د ك&ه ا&ز مش&كالت &ن&زد&ي&ك& و مي &ت&وا&ن&د &ب&ا &مش&ار&ك&ت ي&ك&ي ب&ه& از& ر&اه &ح&ل &ه&ا ي&كي

ت&عداي از كار&كنان سازم&ان آن مشكل &را &حالج&ي و به &تصميم دست يابد.

Page 7: فرآيندهاي تصميم  گيري

7

پيامدهاي مدل تصميم گيري بر اساس ظرف زباله براي تصميم گيري در سازمان عبارتند از:

اص&ال آنك&ه ب&دون پيش&نهاد ش&وند ك&ه اس&ت ه&ايي ممكن ح&ل راه مشكلي در آن زمينه وجود داشته باشد.

انتخ&اب ه&ايي ممكن اس&ت اتخ&اذ ش&ود، ب&دون آنك&ه مش&كل س&ازمان به راه حل برسد.

حلي راه آنك&ه ب&دون بمان&د، ب&اقي همچن&ان اس&ت ممكن مش&كل براي آن پيدا شود.

ممكن است كه چند مشكل حل شوند.

Page 8: فرآيندهاي تصميم  گيري

8

رويكردهاي تصميم گيري تصميم گيري مي تواند از دوجنبه اصلي بررسي شود. رويكرد

رويكرد هنجاري و رويكرد توصيفي. رويكرد هنجاري يا كمي تاكيد بر تعيين ارزشهاي مشخص براي پارامترهاي مسئله و حل

آن براي طيفي از ارزشها يا يك ارزش مشخص را دارد. در مقابل، چارچوب كار توصيفي يا كيفي تالش نمي نمايد كه

عوامل را دره بندي كند بلكه بدنبال بيان آنها در عبارات كلي بوده و حل مسئله بر اساس آنها مبتني مي باشد.

بلحاظي مي توان تقسيم بندي مربوط به تصميم گيري را به سه دسته كلي در ارتباط دانست:

-تصميم گيري عقاليي1-تصميم گيري رفتاري2

- تصميم گيري باز3

Page 9: فرآيندهاي تصميم  گيري

9

تصميم گيري عقالييب&دين مع&ني اس&ت ك&ه ب&ازيگر سياس&ي ب&ا تص&ميم گ&يري عقاليي

انتخ&&اب روبروس&&ت. ف&&رد در تص&&ميم گيريه&&اي خ&&ود هم&&واره تص&ميماتي اتخ&اذ خواه&د ك&رد ك&ه به&ترين تص&ميم ممكن&ه ب&وده و تص&ميماتي اس&ت ك&ه امك&ان و احتم&ال ني&ل ب&ه اه&داف و مقاص&د

او را به حداكثر مي رساند. هنگامي تصميم گيري عقاليي است كه تصميم گيرنده

-درباره موضوع تصميمي گيري اطالعات كامل دارد.1-ق&ادر اس&ت خواس&ته ه&ا و اويت ه&اي خ&ود را ب&ر حس&ب مطل&وبيت 2

و مفيد بودن آنها به ترتيبي منطقي درجه بندي نمايد.-ق&&ادر اس&&ت از مي&&ان ش&&قوق و راه حله&&اي مختل&&ف راهي را 3

برگزيند كه مطلويبت او را به حداكثرمي رساند .

Page 10: فرآيندهاي تصميم  گيري

10

نخس&تين فرض&يه در م&دل عقاليي اين اس&ت ك&ه اه&داف، معين و معل&وم مي باش&د. يع&ني ف&رض اس&ت& ك&ه ي&ا اه&داف ا&ز قب&ل ب&را&ي ت&ص&مي&م گي&رن&ده تع&يي&ن و& داده ش&ده اس&ت و ي&ا آنق&در واض&ح و &آش&كار مي& ب&اش&د& ك&ه& ه&دف& گ&ذار&ي مي &تو&ان&د& ب&ه &آ&س&اني و& س&ادگي ا&نج&ام& گ&يرد. &ام&ا در&

شر&ايط واقعي &تصم&يم &گيري&، اهداف به ن&درت& معل&وم و مع&ين است.يكي از مش&&كالت م&&دل عقاليي اين اس&&ت ك&&ه ف&&رض مي ش&&ود ك&&ه م&&دير از قب&&ل بص&&ورت م&ش&خص م&ي د&ا&ن&د& ك&ه& ب&ه& چ&ه ه&دفي مي& خو&اه&د& بر&س&د.& در &حاليك&ه &در اك&ث&ر اوق&ات، م&دير نم&ي

داند& كه و&اقعا هدف چي&ست و يك&ي از م&سائل &مدير تعيين &هدف& است.فرض دوم در م&دل عقاليي آن اس&ت ك&ه تص&ميم گيرن&ده باي&د تم&امي راه حله&اي مختل&ف و ممكن را& ياف&ت&ه،& ت&ك ت&ك آنه&ا& را م&ورد& &ارز&ي&اب&ي &د&قي&ق ق&ر&ار ده&د. ام&ا ا&ين تص&وري واهي &و ادع&ا&ي&ي ب&يجا&س&ت &ك&ه مي &ت&وان &تم&امي &را&ه حله&اي مختل&ف &را شن&اس&ايي& ك&رد&، چ&ه رس&د &ب&ه

ف&رض&يه &س&وم &اين& اس&ت& ك&ه . ا&ين&ك&ه& مي&ت&وا&ن ي&ك& &ي&ك آ&نه&ا را ب&ه& د&قت& س&نجي&د& &و ارزي&ا&بي &نم&و&دت&م&امي &نت&ا&ي&ج و& ع&وا&قب& ناش&ي& &از ا&تخ&ا&ذ& و ا&ج&راي& ي&ك تص&مي&م& بررس&ي& و& &در نظ&ر گ&رفت&ه &ش&ده اس&ت.& ول&ي ه&م&انگ&ون&ه& ك&ه &نم&ي ت&و&ان &تم&ا&م را&ه حله&ا&ي &ممكن& &را ي&افت&، ه&م&انگ&ون&ه &ن&يز &نم&ي ت&و&ا&ن تم&ا&م&ي &نت&اي&ج ن&اش&ي ا&ز& ان&تخ&اب و& &و& اج&را&ي آن&ه&ا را &پ&يش بي&ني نم&وده& و &در &نظ&ر گ&رفت&. آ&ين&ده &پدي&ده &ايس&ت& ب&ا &م&ا&ه&يتي& ن&ام&عل&وم و& غ&ير& قاب&ل &پيش ب&ي&ني و &هي&چ تص&مي&م گيرن&ده& اي& نم&ي توان&د ك&امال مطمئ&ن ب&اش&د ك&ه ت&م&امي ا&ث&رات و& تبع&ات &ناش&ي از ه&ر تص&ميمي را مي دانس&ته

است.نكت&ه ديگ&ر آن اس&ت ك&ه بن&ابر م&دل عقاليي، من&افع شخص&ي ف&رد تص&ميم گ&ير، من&افع س&ازماني و من&افع م&لي كش&و&ر همگ&ي در ي&ك س&و &و جهت ق&رار& داش&ته و ب&ا &يك&ديگر تب&اين و ي&ا تض&ادي ن&دارن&&د. در&حاليك&&ه &در عم&&ل& اين& چ&&نين ن&يس&&ت و د&ر اك&&ثر اوق&&ات &من&&افع ش&&خص و من&&افع

سازمان &و يا كش&ور با ي&كديگر م&تفاوت مي &باشند.& ونكت&ه آخ&ر آنك&ه در اين روش ف&رض مي ش&ود ك&ه هيچگون&ه مح&دوديت از لح&اظ زم&ان و هزين&ه

ندارد.

Page 11: فرآيندهاي تصميم  گيري

11

تصميم گيري رفتاريهنگاميك&ه مح&دوديت ه&اي ذه&ني و ش&عوري تص&ميم گيرن&ده در تجزي&ه و تحلي&ل كام&ل مس&ائل آش&كار مي ش&ود، و ع&ا&ت و در ت&ركيب، پ&ردازش و عم&ل آوري اين اطالع&ات هنگ&امي& ك&ه ن&اتوا&ني او &در اس&تفا&ده كام&ل ا&ز اطال&تش&خيص& داده مي &ش&ود، زم&اني& ك&ه مش&اهد&ه ميگ&رد&د ك&ه اك&ثر &مس&ائل داراي م&اهيتي غ&امض و پيچي&ده اس&ت، ع&ات، ت&حم&ل هز&ين&ه& ه&اي& س&نگيني & و& س&رانجام ه&نگ&ا&مي& ك&ه& در مي& ي&ابيم& &ك&ه الز&م&ه &جم&ع آو&ري و &كس&ب اطال&ا&س&ت&، س&ئو&الي &ك&ه &طب&ي&عت&ا ب&ه ذه&ن& متب&ادر& مي ش&ود، &آ&ن &اس&ت& ك&ه تحت &اين ش&راي&ط، اص&وال& برخ&ورد& ي&ك م&دير &

ب&ا مس&ئله تص&ميم گ&يري چگون&ه& مي تو&ان&د با&ش&د و& م&دير چگون&ه& مي توان&د تص&ميمي اتخ&اذ نماي&د ك&ه به&ترين تصميم باشد؟

" در م&دل رفت&اري تص&ميم گ&يري، هرب&رت س&ايمون س&عي مي نماي&د عقاليي مح�دودبا پيش&نهاد مفه&وم "ج&وابگ&وي ا&ين م&س&ئله با&ش&ند. در تح&قي&ق اول&ي&ه در س&ال&هاي قبل&تر، م&ارچ و س&ايمون تعري&ف مح&دودتري از مفه&وم عقالي&ي ا&رائ&ه &م&ي دهن&د&. اين دو &معت&قد&ن&د ك&ه ع&قالن&يت ان&س&ان مح&دود اس&ت و &اين مح&دود&يت ناش&ي از مح&دو&ديته&اي ذه&ني و ش&عو&ري انس&ان اس&ت و& هرگون&ه &بح&ثي در ب&اره مك&انيزم تص&ميم گ&يري باي&د ب&ا علم ب&راين واقعيت& با&ش&د. بن&ابراين،& محي&ط& ه&اي س&ازماني و ا&جتم&اعي ك&ه تص&ميم گيرن&ده در آن ق&رار گرفت&ه اس&ت، در

د&ر اين& روش، تص&م&يم گ&ير پس از آنك&ه معياره&اي ن&ه چن&دان ك&املي را ش&يو&ه و نح&و&ه تص&ميم گ&ير&ي او م&وثرن&د. اور ا برانگ&يزد، ك&ار تحقي&ق د رض&ايت ب&ر&اي ح&ل م&س&ئله د&ر نظ&ر گ&ر&فت، ب&ه مج&رد &رس&ي&دن ب&ه ي&ك راه ح&ل ك&ه

م&ارچ اين اي&ده را گس&ترش داده و از م&دل رم&و&رد آل&ترناتيوه&ا ر&ا ر&ه&ا ك&رده و مس&ئله ر&ا خات&م&ه ي&افت&ه مي دان&د. س&خن ب&ه& مي&ا&ن مي آو&رد. اين &م&دل ب&ر اين& ب&اور اس&ت ك&ه م&ردم در زم&ان تص&ميم گ&يري، عقالنيت بافت�ار�ي

در زي&ر ف&ش&ار ه&اي ي&ك محي&ط پ&يچي&ده& ك&ه مت&اثر از& بس&ياري &ديگ&ر& از تص&ميمات و معياره&اي تص&ميم گ&يري اس&ت مي& باش&ن&د و در عي&ن ح&ال& در &اين م&وقعي&ت ا&طالع&ات& مح&د&ود و زم&ان مح&دودي را در دس&ترس دارن&د. بزب&ان دي&گ&ر م&ر&دم &در ح&الت& تص&ميم &گ&يري، در محيطي &ك&امال &غيرش&فاف& ق&رار داش&ته، مس&ائل ب&راي آنه&ا روش&ن نب&ود&ه، ا&رتب&اط م&ا&بي&ن ر&اه& ح&ل& ه&اي &مخت&ل&ف& غ&ير مس&ت&ق&يم و &ك&ل پرو&س&ه در& ي&ك مح&ي&ط سياس&ي ر&خ مي &ده&د. س&اي&م&ون &م&عتق&د اس&ت &ك&ه انتخ&ا&ب و &تص&ميم گ&ي&ري &هميش&ه& ب&ر &مبن&اي ي&ك& م&دل مح&دو&د، تقر&ي&بي و& س&اده ش&ده از م&وقع&يت وا&قعي &ان&ج&ا&م مي&گ&يرد.& ب&ه ع&قي&د&ه ني&وول و س&ايمون،& وا&قعيت &بس&تگي ب&ه آن& دار&د ك&ه تص&م&يم گيرن&ده، و&اقع&ي&ت را چ&ه &تش&خي&ص& داد&ه& باش&د. يع&ن&ي مم&كن ا&س&ت آ&نچ&ه &ت&ص&ميم گيرن&ده& واقعيت تش&خيص داده،& واقعيت&

&نبود&ه و &يا ه&مه واقعيت& نباشد.

Page 12: فرآيندهاي تصميم  گيري

12

مس&ائل و مش&كالتي ك&ه ي&ك تص&ميم گ&ير در س&طح س&ازمان، دولت و ي&ا در س&طح بين الم&للي ب&ا& آن روبروس&ت معم&وال بق&دري پ&يچي&ده& و غ&ام&ض اس&ت ك&ه م&دير بعن&وان ي&ك انس&ا&ن و ب&ا& مح&دود&يته&اي &انس&اني &خ&ود، &ت&وان &روي&ارو&ئي و غلب&ه ب&ر آن را ن&دارد و بناچ&ار ب&ه& س&اده س&ازي م&توس&ل &مي ش&و&د. س&اده& س&ازي ب&ه مع&ن&اي& آن اس&ت ك&ه معم&وال م&دير بج&اي س&عي د&ر ي&افتن &به&ترين ر&اه ح&ل،& س&عي &مي كن&د ك&ه &ب&ه راه ح&ل مناس&ب دس&ت پي&د&ا نماي&د.& قن&اعت ب&ه ي&اف&تن و ب&س&نده& نم&ودن &ب&ه راه &ح&ل مناس&ب و ك&افي )بج&اي ادام&ه

جستجو& برا&ي يافتن &بهت&رين& راه حل&( تصمي&م گي&ري ر&ا عملي &تر و آسانتر مي نمايد. اس&ت. نت�ايج مح�دوديكي ديگ&ر از م&دلهاي مط&رح در تص&ميم گ&يري رفت&اري، م&دل

او&ريلي، &ك&ه ب&ه توص&يف &اين& م&دل &پرداخت&ه &اس&ت، چ&نين& مي &گوي&د: "اول آنك&ه تص&ميم گ&يرن&دگان عم&دتا نت&ايجي &در س&ازمان را& ت&رجيح &مي دهن&د ك&ه منعكس كنن&ده اه&داف س&ازمان و اه&داف ف&ردي خو&دش&ا&ن اس&ت. " اي&ن ب&دا&ن معن&اس&ت ك&ه بج&اي طي نم&ودن پنج &گ&ام ت&ص&ميم گ&ير&ي بتر&تي&بي ك&ه در& گذش&ته ب&د&انا&ن اش&اره نم&وديم، ممكن اس&ت ك&ه ب&رخي &پروس&ه تص&م&يم گ&ي&ري را& ازانته&ا &ب&دان& بپردازن&د و &پس از شناس&ايي ي&ك ي&ا چن&د

نت&يجه دل&خواه آنان، پر&وسه& تص&ميم گيري& را &محدود& بدين نتايج سازند.بن&ابراين مي ت&وان نتيج&ه گ&رفت ك&ه تص&ميم س&ازي مانن&د ب&رخي ديگ&ر از مف&اهيم در تئ&وري س&از&مان، ي&ك& س&اخت مص&نو&عي، ي&ك مفه&وم &روا&ن ش&ناخ&تي از ت&عام&ل تعه&د و عم&ل

در ت&ص&ميم گ&يري &برجس&ته مي شود.تص&ميم نقش شخص�يت�اس&ت&. در اينص&ورت گ&يري& چن&ان ب&ا خص&وص&يات رو&اني ت&ص&ميم گير&ن&ده آميخت&ه اس&ت ك&ه نمي ت&وان يكي را ب&دون د&يگ&ري &مط&رح و& م&ور&د مطال&ع&ه ق&رار داد.& عوام&ل و& عناص&ر شخص&يتي از قبي&ل خل&&&ق و& خ&&&وي&، ه&&&وش، ان&&&ر&ژي، بينش و ن&گ&&&رش و ا&حساس&&&ا&ت م&&&دير& ، همگي در

تصميم&اتي& كه او اتخاذ &مي نمايد&، نقش& موثر دارن&د.

Page 13: فرآيندهاي تصميم  گيري

13

تصميم گيري باز:مدل ب&از تص&ميم گ&يري ب&ا اس&تفاده از تئ&وري عم&ومي سيس&تم ه&ا بن&ا ش&ده اس&ت. در ا&ين م&د&ل، &رابط&ه اي& د&وطرف&ه &مي&ان& سيس&ت&م& تص&م&يم گ&ير&ي &در س&ازمان و& محي&ط پي&ش بي&&ن&ي ش&&د&ه اس&&ت.& بعب&&ارت& د&يگ&&ر، در &ا&ين &م&&دل،& &محي&&ط &و تم&&امي &عوام&&ل محي&طي موج&&و&د در آ&ن، سي&س&&تم ت&ص&&م&يم گ&&ير&ي را& تحت& ت&&اثير ق&&رار& مي ده&&د و ت&ص&م&يم &گ&ير&ي ن&يز &ب&ه نوب&ه خ&و&د& محي&ط& را تحت& ت&اثير& ق&رار م&ي &ده&د.& در اين م&د&ل، چه&ره& واقع&ي& ت&ري& ا&ز &تص&ميم& گي&رن&د&ه ت&رس&يم م&ي ش&و&د&. زي&ر&ا &او موج&ودي &ج&دا &و م&س&&تقل &از &محي&&ط& تص&&م&يم& گ&&ي&ري ب&&ه &ش&&مار ني&ام&&ده &اس&&ت. &همچ&&نين& ش&خص&&يت تص&مي&مگير ا&ز جمل&ه عو&ام&ل م&همي دان&س&ته ش&ده اس&ت ك&ه& تص&ميم يگ&يري را تحت

تاثير قرار مي دهد.منظ&ور از م&دل ب&از تص&ميم گ&يري ، ارائ&ه م&دلي عملي ب&راي تص&ميم گ&يري مي باش&د. د&ر م&د&ل ب&از &، &ديگ&ر &ف&رض &نيس&ت ك&ه& &تص&م&يم گ&ير&ن&ده& تم&ا&م اط&الع&ات الز&م ب&راي& ت&ص&مي&م گ&ير&ي را د&ر &اختي&ار دا&ر&د، &دي&گ&ر ف&ر&ض &نيس&ت& ك&ه ت&ص&مي&م گ&يري ا&و ه&ميش&ه& ب&ر اس&ا&س منط&ق& و &اس&تداللي &خط&ا &ناپ&ذي&ر اتخ&اذ& مي &ش&ود&، &و &د&يگ&ر ف&ر&ض ن&يس&ت ك&ه& هم&ي&ش&ه& در &اث&ر ه&ر& تص&ميمي &ك&ه او م&يگ&يرد، &به&ترين &نت&ايج& عاي&د مي&گ&ردد. ه&مچ&نين، تص&م&يم& &گيرن&ده&، و بخ&ص&وص &من&اف&ع، انگ&يزه& و اه&داف او،& &ع&املي& مهم &در ن&و&ع تص&ميم گ&ي&ري ه&اي& &او ب&ش&مار &آم&ده& اس&ت. &ب&ن&ابر& اين&، ش&خ&ص تص&م&ي&م گي&رن&ده، &اس&تعدا&د او ب&را&ي &آم&وختن& ا&ز تجربي&ا&ت و همچ&نين ت&وان&ائ&ي& او &د&ر هم&اهن&گ &س&ازي خ&ود &ب&ا &محي&ط،

از& جمله &عوامل&ي دان&سته شده اس&ت كه &در تصميم& گيري &موثر خواهد بود.

Page 14: فرآيندهاي تصميم  گيري

14

تصميم گيري گروهي: گفت ك&ه كيفيت تص&ميم گ&يري گ&روهي از كيفيت ندر تص&ميم گ&يري گ&روهي مي ت&وا

ت&ص&ميم گ&يري ف&ردي ب&االتر& اس&ت.& چراك&ه جم&ع دا&نش و اط&الع&ا&تي ك&ه در گ&روه متمرك&ز اس&ت، بس&يار ب&يش&تر &از دان&ش و اطالع&اتي &اس&ت ك&ه در ي&ك& ف&رد ب&ه تنه&ايي وج&ود دارد. ديگ&ر آنك&ه در& تص&ميم& گ&ي&ري گ&رو&هي،& راه& ح&ل ه&اي بيش&تر و متن&وع ت&ر ب&راي ح&ل مس&ئله

ارا&ئه مي& شود.ولي باي&د توج&ه داش&ت ك&ه در هرح&ال، تص&ميم گ&يري گ&روهي، ض&مانتي ب&راي تص&ميماتي ب&ا كيفي&ت& ع&الي &نيس&ت. ا&م&تي&از& نس&بي& تص&مي&م &گ&ير&ي گ&ر&وه&ي ب&ر& تص&مي&م گ&يري &انف&رادي، بس&تگي ب&ه ت&رك&يب گ&رو&ه تص&ميم گ&يرن&ده خ&واه&د داش&ت. تك&ني&ك ه&اي متع&ددي در ت&ص&ميم &گ&يري گ&ر&و&هي مو&ج&و&د& اس&ت ك&ه &از &آنه&ا مي& &ت&و&ان ب&ه &رو&ش "طوف&ا&ن مغزه&ا" و&

"تكني&ك دلف&اي" ا&شاره داش&ت.قص&د آن نيس&ت ك&ه تص&ميم گ&يري گ&روهي در اين ج&ا ش&كافته ش&ود، ام&ا باي&د در نظ&ر ت، آف&ات،& دام ه&ا و تل&ه ه&اي دا&ش&ت ك&ه& در اين& روش &از &تص&ميم گ&يري، موان&ع،& مش&كال&مت&ع&دد وج&ود& دارد ك&ه &تع&داد &و ك&يفيت آ&نه&ا م&تف&اوت از &تص&مي&م گ&يري ف&ردي اس&ت. يكي از اين آف&ات، ت&وج&ه بيش ا&ز ح&د &نش&ان &دادن ب&ه اجم&اع و اتف&اق نظ&ر در جم&ع اس&ت ك&ه در& اك&ثر ا&وق&ات، تص&مي&م گ&ي&ري را از &ح&الت &پوي&ايي و& مس&ير& ص&حيح منح&رف مي س&ازد. نك&ت&ه د&يگ&ر& رابط&ه &معك&وس &م&ابين &ب&ازده&ي و حص&ول اج&م&اع اس&ت&. ه&ر ب&ار ك&ه م&ا م&ايليم ك&ه ا&ز ي&ك& همك&ار &س&ازماني& ديگ&ر نظ&ر او &را ارا&ج&ع ب&ه& تص&ميم خودم&ان ب&دانيم، ب&ه هم&ان

م&يزان م&ا زمان و ا&مكانات& ديگر& بيش&تري& را &صرف& ات&خاذ تصم&يم مي نمائيم.