استاد ارجمند: جناب آقای دکترحیدری

تهیه کننده

سیده مریم موسوی نژاد

personality)شخصیت )

سومین عامل تعیین کننده میزان بهره وری ،جابجایی، غیبت و رضایت شغلی در سطح فردی شخصیت افراد است.

هنگامی که از شخصیت صحبت می شود ، منظور مفهومی پویاست که بیانگر رشد و تکامل کل سیستم روانی شخص

است .

تعریف شخصیت:

خصوصیات و ویژگی های نسبتا پایداری که الگویی تشکیل می دهند که به وسیله آن فرد را از دیگران متمایز می کنیم.

عوامل تعیین کننده شخصیت

یا و است موروثی فرد شخصیت آیا اینکه مورد در اکتسابی ، پاسخ ساده و قطعی وجود ندارد.

اما عموما می توان عوامل تعیین کننده شخصیت فرد را در عوامل زیر جستجو کرد:

:منشاء شخصیتوراثت محیطموقعیت

(Heredityوراثت)

منظور از وراثت، تکامل ژن ها هنگام جنین است. مدافعان این نظریه معتقدند همانطور که رنگ چشم ، فیزیک بدن و... فرد به صورت وراثتی تشکیل می شوند، ویژگیهای شخصی او نیز به وسیله عامل وراثت تعیین می شود. اما وراثت نمی تواند توجیه همه باشد قرار اگر باشد، شخصیتی ویژگیهای همه کننده خصوصیات فردی به وسیله وراثت تعیین شود، هیچ نوع آموزش

و تجربه ای نمی تواند آنها را تغییر دهد.

(Environmentمحیط)

نقطه مقابل دیدگاه وراثتی، دیدگاه محیط گرایان است که معتقدند شخصیت فرد در اثر تجربیاتی که در محیط کسب می

کند ، شکل می گیرد.

عواملی مانند فرهنگی که شخص در آن بزرگ می شود، شرایط و وضعیتی که فرد با آن مواجه می شود، ارزش ها و هنجارها ی

دوستان و گروههای اجتماعی نام برد.بحث وراثت- محیط با اهمیت قائل شدن برای هر دو عامل

وراثت و محیط در تشکیل شخصیت حل می شوند. وراثت فرد را در معرض الگوهای خاصی از رفتار قرار قرار می هد و محیط

شیوه مواجهه با محیط را به فرد می آموزد.

(Situationموقعیت)

سومین عامل تعیین کننده شخصیت فرد موقعیت و یا شرایطی است که فرد در آن قرار می گیرد.

ولی است پایداری و رویه ثبات دارای فرد هرچند شخصیت خواست ها و امیال گوناگون در موقعیت های مختلف باعث می شود که فرد در هر موقعیتی جنبه خاصی از شخصیت خود ابراز

نماید.

Personality Traits)ویژگیهای شخصیتی)

ویژگی شخصیتی اصلی عبارتند از:16 -ادخوددار- متجاوز قابل اعتم

بدگمان الکم هوش- پرهوش اهل عمل- خی

پرداز ل و غش واحساساتی- مسلط به هیجان بی غ

ساده- زیرک و موذی - ه نفسسلطه پذیر- سلطه گر متکی ب

بیمناک -ارجدی- تن آسا و بیعار محافظه ک

مجرب -روهمصلحت بین- با وجدان و وظیفه شناس وابسته به گ

فردگرا ترسو- متهور بی اراده - بااراده -ار روانییکدنده- حساس تحت فش

مسلط به اعصاب

(:MBTIشاخص مایرز- بریگز )

گزینه ای است و برآن اساس 100شامل یک پرسشنامه در را فرد توان شخصیت که 4می کرد، ارزیابی بعد

عبارتند از:

- برونگرا یا درونگرا1- اهل فکر یا احساس2- اهل استدالل یا شهودی3- بی اراده یا با اراده4

ویژگی مهم شخصیتی:5الگوی مبتنی بر - برونگرا: صمیمی و گرم ، پر حرف که پیوسته ابراز 1

وجود می کند.قابل 2 و تعاون روح دارای طینت، خوش سازشکار: -

اعتماد.- با وجدان: مسئولیت پذیر،قابل اتکاء، پیوسته در پی 3

کسب موفقیت.- از نظر عاطفی با ثبات: آرام، پرشور، در برابر تنش 4

احساس امنیت می کند.با احساس و اهل 5 از نظر هنر اندوز: تخیلی، - تجربه

تفکر و شعور.

رابطه با عملکرد:

با وجدان در همه مشاغل مورد بررسی عملکرد افراد بهتری داشتند.

افراد برون گرا در شغل فروشندگی موفق تربوده اند.

ویژگی شخصیتی موثر بر رفتار سازمانی

- کانون کنترل1

- ماکیاول گرایی2

- مناعت طبع یا عزت نفس3

- سازگاری با موقعیت4

- خطر پذیری5

تاثیرویژگی شخصیتی بر رفتار سازمانی

کنUترل- 1 بر سرنوشت : کUانون حاکم را خود اینکه بر حسب افراد خویش و یا اسیر دست سرنوشت می دانند به دو گروه تقسیم می شوند:

: بر این باورند که بر سرنوشت : افراد دارای کانون کنترل درونی 1-1خود کنترل دارند و شکست ها و موفقیت هایشان را به میزان تالش و

توانایی خود نسبت می دهند.

این افراد خود را بازیچه دست : افراد دارای کانون کنترل بیرونی: 1-2سرنوشت می دانند و معتقدند که زندگی آنان تحت کنترل نیروهایی خارج

از کنترل آنان است.

تاثیر بر عملکرد:

افراد دارای کانون کنترل بیرونی:رضایت شغلی کمتر، نرخ غیبت بیشتر، احساس بیگانگی با محیط کارچون احساس

می کنند کنترلی بر کار خود ندارند.سازشکارند و بیشتر تمایل دارند که مجری دستورالعمل ها باشند از این رو در کارها

ی تکراری و منظم که موفقیت آنها رعایت مقررات و سازش با همکاران است موفق تر عمل می کنند.

افUراد دارای کانون کنترل درونی :علت نتایج مطلوب و یا نامطلوب کار را در خود جستجو می کنند، اگر از شغلشان

ناراضی باشند آن را ترک می کنند.به هنگام انجام وظیفه احساس مسئولیت بیشتری می کنند، بیش از تصمیم گیری در پی کسب اطالعات بیشتر بر می آیند انگیزه بیشتری برای کسب موفقیت دارند

ودر جهت کنترل محیط خود تالش می کنند.بیشتر مناسب مشاغلی هستند که به اباکار و استقالل عمل نیاز دارند.

- ماکیاول گرایی:2با قدرت طلبی رابطه تنگاتنگی دارد و چنین فردی عمگراست، احساساتی نیست

و بر این باور است که هدف وسیله را توجیه می کند یعنی اگر به نفعش باشد، به هر قیمتی آن را

انجام می دهد.ویژگیها:

چنین افرادی موفقیت طلب ، نتیجه گرا هستند و در کار خود کمترغیبت می کنند.خوب یا بد نبودن یک فرد ماکیاول گرا به دو عامل بستگی دارد:

نوع کارآیا در ارزیابی عملکرد رعایت اصول اخالقی هم مطرح است یا خیر؟

و - منUاعت طبUع و یUا عUزت نفس: 3 میزان به معنای درجه ای است که افراد خود را دوست دارند و برای خود ارزش

قایلند.

ویژگیها:

این افراد توانایی خود را بیشتر از میزان الزم برای موفقیت در پرخطر و ، کارهای دشوار بنابراین دست به انجام .کار می دانند

نامتعارف می زنند.

به معنای توانایی فرد در همسو کردن - سUازگاری بUا مUوقعیت: 4رفتار خود با عوامل خارجی و موقعیتی است.

ویژگیها:

کسانی که توانایی زیادی در سازگاری با موقعیت دارند می توانند .در موقعیت های گوناگون،رفتار متفاوتی از خود نشان دهند

کسانی که کمتر از این ویژگی برخوردارند ،تمایل دارند که در هر موقعیتی نگرش و خلق و خوی خود را حفظ کنند بنابراین بین آن چیزی که انجام می دهند و آنچه که هستند ثبات و تشابه زیادی وجود

دارد.

به معنای میزان پذیرش خطر و یا اجتناب از خطر - خطUر پUذیری: 5است.

شاخص ها:

مدت زمان الزم و یا مقدار اطالعات مورد نیاز برای تصمیم گیری

وابسته به نوع شغلتاثیر بر عملکرد:

رابطه شخصیت وعملکرد:

با هم متناسب باشد، رضایت آنها اگر شخصیت افراد و نوع شغل شغلی به باالترین حد می رسد و جابجایی و ترک خدمت کارکنان کم خواهد شد باید با توجه به نوع شخصیت فرد کار مناسبی به او واگذار

شود.

منبع:رفتار سازمانی ، تالیف استیفن پی رابینز

با تشکر

و صل الله علی محمدا و آل محمد