مثلث حريق

شيمياي واكنش يك نتيجه كه یآتش است

نوع يك و اتمسفر اكسيژن ميان � معموًال

م اتفاق احاطه ی سوخت تنها البته افتد؛

سوختن ماده ، یيك اكسيژن وسيله به

نم آن گرفتن آتش . یسبب برا بلكه یشود

بايد بيفتد اتفاق احتراق واكنش كه اين

سوختن حد یماده به یبه كه شود گرم

. یدما برسد خود احتراق

اشتعال، قابل مواد انواع است نياز ابتدا ضدحريق تجهيزات با آشنائی برایحريقها کردن خاموش مختلف و راههای شناخته را آتش انواع بندی طبقه و

را مختلف اماکن و انتخاب را نشانی آتش های کپسول انواع آنها اساس بر. نمود تجهيز

چيست؟ آتش

: اشتعال قابل مواد انواع

آنها با روزمره زندگی در که اشتعال قابل و سوختنی مواد انواع کلی بطور: عبارتنداز هستيد مواجه

و ) -1 پارچه،ًالستيک چوب، مانند جامد سوختنی (...مواد

و ) -2 الکلها نفتی، های فراورده مانند مايع سوختنی (...مواد

متان، ) -3 بوتان، مثل اشتعال قابل گازهای انواع مانند گازی سوختنی موادو ( ...استلين

کردن خاموش راههای ديگر، عوامل و اشتعال قابل مواد نوع اساس برکلی بطور اما است متفاوت ها مهار 3آتش و کردن خاموش در زير روش

: شود می استفاده آتش

کردن -1 حرارت) ( :سرد ضلع کربنیک قطع گاز و آب مانند عواملی توسط (CO2)

کردن -2 هوا) ( :خفه ضلع پتوی قطع ، ماسه ، خاک مانند عواملی توسطپودری های کننده خاموش نمدار،

كردن :-3 گاز، سد جريان قطع جمله از مختلف طرق از سوخت گرفتنسوخت جريان اشتعال ، قطع قابل مواد کردن دور

آتش وشهاير کردن خاموش

در مواد سوختن و ايجاد عامل نوع به بسته زير ششآتش شکل به گروه: شود می بندی طبقه

خشك( الف مواد يا جامدات گروه سوزي سوزي ( :A طبقه )آتش آتش بهگذارند مي باقي خاكستر خود از سوختن از بعد شودكه مي گفته موادي

. ندارند خطرناكي شيميايي واكنش نيز آب وبا... و: پارچه پالستيك، ، غالت حبوبات، ، ًالستيك كاغذ، ، چوب مانند

مي كردن خنك روش ها سوزي آتش نوع اين اطفاء جهت روش بهترينباشد.

اشتعال( قابل مايعات سوزي آتش حريق : ( Bطبقه )ب اطفاء منظور بهاشتعال قابل .مايعات باشد مي وكف شيميايي پودر ، مناسب كننده خاموش

پودرهاي از كم سطح در اشتعال قابل مايعات حريق اطفاء منظور بهمي استفاده كف از وسيع سطح در و خيس پتوي ، خشك ماسه ، شيميايي

كنيم.

: آتش بندی طبقه

برق ( سوزي آتش ، ( :C طبقه )ج برقي وتاسيسات لوازم سوزي آتش درمناسب كننده خاموش از استفاده بعد ، است برق جريان قطع قدم اولين

(co2. باشد ( مي

اشتعال ( قابل فلزات سوزي آتش فلزات ايناز بعضي ( :D طبقه )د)... و) منيزيم،تيتانيوم،سديم

نمودزيرا استفاده كف يا آب از نبايد اشتعال قابل فلزات حريق اطفاء براي “ قابل شديدا كه شود مي توليد هيدروژن گاز ، آب با فلزات اين واكنش بعلت

گردد . مي حريق تشديد باعث و بوده اشتعالشيميايي وپودر صددرصدخشك هاي ماسه از حريقها نوع اين اطفاء براي

. گردد مي استفاده فلز اين مخصوص

: آتش بندی طبقه

اشتعال ( : قابل گازهاي هاز بايد بلكه نمود اطفاء را شعله نبايد سوزي شعله ايجاد صورت در گازها درور وشعله گشته خارج سيلندر از گاز صورتيكه گرددودر جلوگيري گاز خروج ، محيط شرايط گرفتن نظر در وبدون نمود خنك را سيلندر بدنه گرددبايد

نكنيم . شعله كردن خاموش به اقدامپودر كننده خاموش ، گردد اطفاء شعله كه باشد ًالزم شرايطي بنابر اگر البته

. باشد مي دارا مورد دراين را اثر بهترين شيمياييمنفجره ( : مواد سوزي آتش و

“ آنها ومهمترين دارند مصرف مورد نظامي صنايع در اكثرا منفجره مواد . ، نيتراتها ، كلراتها ، تيتراتها ، پيكريك اسيد تي ان تي از عبارتند

نيتروگليسيرينو... “ ترك را محل سريعا بايد شوند سوزي آتش دچار صورتيكه در مواد گونه اينوقدرت روند مي بين از انفجار با توام لحظه يك در مواد تمام چون نمود

شعاع تا حداقل انفجار از ناشي هاي تكه .200پرتاب باشد مي متريطريق از مناسب فاصله در بايد گيرند قرار حرارت مجاورت در مواد اين اگر

. نمود اقدام آنها كردن خنك به نسبت آب با دار مانيتور خودروهاي

: آتش بندی طبقه

كننده خاموش تجهيزات : آب،پتوي – ،سطل شن مثل متحرك الف

خيسظرفيت حداكثر با دستي هاي كننده خاموش

كيلويي 14ظرفيت تا چرخدار هاي كننده 90خاموش

كيلوگرم( : حريق اطفاء جعبه ، ( Fire Boxب

اسپرينكلرها ها) ( افشانه

كننده : خاموش تعريف

بتوانند كه هدف اين با اضطراري شرايط در استفاده براي ها كننده خاموش

را آتش و جلوگيري آن گسترش از سوزي آتش شروع اوليه مراحل در

. اند شده ساخته نمايد خاموشوگاز (1 آب كپسول

گاز (2 پودرو کپسول

CO2کپسول( 3

كف( 4 كپسولهاي

هالوژن( 5 كپسولهاي

 

حمل قابل دستي هاي كننده خاموش

: وگاز آب كه كپسول باشد مي آب محتوي كپسول يك شامل كننده خاموش نوع اين

در . شود مي تزريق كپسول درون به فشار با است نيتروژن گاز كه آن كننده خارج عامل

باشد مي نوع بهترين كننده خاموش اين جامدات سوزي .آتش

نشانی آتش کپسولهای انواع

پودر تقسيم: شيميايي:کپسول گاز و پودر و هوا و پودر نوع دو به ها كننده خاموش اين

شوند مخلوطي) مي ويا آب در پتاسيم استات يا پتاسيم كربنات از تركيبي شامل پودرها

كه ( ميباشد باريم و پتاسيم و سديم كلرور باشد . از مي موجود مختلف وزنهاي و انواع در

عامل كه شود مي شيميايي پودر كپسول يك شامل كننده خاموش اين هواي و پودر نوع

فشار . شود مي تزريق پودر كپسول درون به فشار با كه بوده نيتروژن گاز آن كننده خارج

كننده خاموش نوع اين نشانه توان مي را كننده خاموش اين روي بر موجود كوچك سنج

مي . شيميايي پودر حاوي كپسول يك شامل نيز كننده خاموش اين گاز و پودر نوع ناميد

هوا و پودر هاي كپسول خالف بر باشد مي نيتروژن گاز كه آن كننده خارج عامل كه باشد

صورت به كارتريج نام به كوچك ظرف يك درون شد مي تزريق كپسول درون به كه

درون گاز و شده سوراخ كارتريج آن دستگيره دادن فشار با كه باشد مي موجود فشرده

گاز . اين نشدن مايع ها كننده خاموش در نيتروژن گاز از استفاده علت شود مي خارج آن

اين . كاربرد شود مي كپسول درون پودر شدن كلوخه از مانع كه باشد مي باًال فشار در

كالس آتشهاي در كننده باشد .Cو Bخاموش مي

نشانی آتش کپسولهای انواع

هوا پودرو ي گاز كپسولها پودرو ي كپسولها

صورت :CO2کپسول به كه بوده كربن اكسيد دي گاز محتوي كننده خاموش نوع اين

آن ناگهاني فشار افت علت به كپسول از خروج هنگام در و دارد قرار كپسول درون مايع

را آتش سوختن حال در جسم كردن سرد با كه كند مي پيدا اي العاده فوق سرماي

اصلي . مشخصه كند مي اطفاي

خاموش . اين از باشد مي آن شيپوري نازل ها كننده خاموش نوع اين

استفاده اشتعال قابل مايعات همچنين و برقي ادوات سوزي آتش در كننده

شود . مي

نشانی آتش کپسولهای انواع

گاز كپسول پودر وگاز چرخدار چرخدار co2كپسول

هالوژن : خاموش كپسولهاي نيسم مكا كه هستند هايي كننده خاموش هالوژنه مواد

گاز به زيادي هت شبا آن جاي) دارد CO2كردن به كه است اتان يا متان آنها پايه

مانند ميشود جايگزين هالوژنه ماده چند يا يك آنها كه (CF3Brهيدروژن معني بدين ،

و شود مي هوا نشين جا و نده پوشا را حريق روي سرعت به هوا از بودن تر سنگين بعلت

كننده . خاموش از وقتي مواد اين سازد مي محروم محيط اكسيژن از را سوزان ماده

شود مي تبخير و بخار به تبديل سرعت به شود مي ريخته محيط در و خارج

 

نشانی آتش کپسولهای انواع

.

كف ) (: فوم كننده و خاموش آب از محلولي محتوي ها كننده خاموش نوع كف اين

بيكربنات) : و آلومينيم سولفات شامل كه شيميايي كف است نوع دو ها كف ميباشد

ميي صابوني تركيبات شامل كه مكانيكي كف و كپسول كه (اشند سديم از خروج هنگام در

نسبت . كننده خاموش اين كاربرد شود مي ريخته سوختني ماده سطح بر كف صورت به

مايعات اطفاي جهت كننده خاموش بهترين اما باشد مي كمتر ها كننده خاموش ساير به

باشد مي سوختن .قابل

نشانی آتش کپسولهای انواع

باشد- 1 می قرمز رنگ به آب محتوی کننده خاموش

باشد- 2 می لیموئی یا زرد رنگ به کف محتوی کننده خاموش

باشد- 3 می آبی رنگ به پودر محتوی کننده خاموش

گاز- 4 محتوی کننده باشد co2خاموش می مشکی رنگ به

باشد- 5 می سبز رنگ به هالوژنه محتوی کننده خاموش

برای- قرمز رنگ از کنندگان تولید اکثر حاضر حال در است ذکر به ًالزم

کنند می استفاده ها کننده خاموش تمامی

سیلندر بدنه رنگ طرف از کننده خاموش نوع شناسایی

وزن( 1 با كننده خاموش تخليه بين 6تا 1زمان ني زما نيه 10تا 8كيلوگرم ثامواد پرتاب طول كه است نياز باشد .6الي 4مورد مي متر

ماده( 2 وزن با كننده خاموش تخليه بين 12تا 6زمان زماني گرم تا 10كيلومواد 14 پرتاب طول كه است نياز مورد نيه باشد . 6الي 4ثا مي متر

ماده( 3 وزن با كربنيك گاز كننده خاموش تخليه ني 6تا 4زمان زما گرم كيلومواد 20تا 17بين پرتاب طول كه است نياز مورد نيه باشد . 2ثا مي متر

4 / وزن( با كف آب و آب كننده خاموش تخليه بين 10تا 6زمان زماني 30ليتر

مواد 50تا پرتاب طول كه است نياز مورد نيه باشد . 6الي 4ثا مي متروزن( 5 با هالون كننده خاموش تخليه بين 10تا 6زمان زماني 13تا 10ليتري

مواد پرتاب طول كه است نياز مورد نيه باشد . 3الي 2ثا مي مترمتراژ»» از بيش آتش به شدن نزديك به نيازي باًال توضيحات به توجه با پس

شده . « ذكر باشد نمي

خاموش تخليه زمانكننده ها

کرد   توجه متعددی نکات به باید مناسب کپسول یک انتخاب : برای

1 . . اند شده سوزی آتش بروز باعث محیط در که موادی

2 . . آتش انتشار سرعت و سوزی آتش شدت

3 . . موجود شرایط برای ها کپسول تناسب

4 . . آسان کاربرد

5 . . کپسول کار به آشنا افراد بودن دسترس در

بخارات . 6 هوا،وجود دما،باد،جریان جمله از محیطی شرایط

....... و خطرناک

7 . . کاربر ایمنی و سالمتی به مربوط مسایل

8 . . کپسول از حفاظت و نگهداری لزوم

کنیم؟ انتخاب مناسب نشانی آتش کپسول یک چگونه

روی برچسب از استفاده با بتوانید تا دهید تشخیص را سوزی آتش ابتدا در

. از بعد کنید انتخاب آتش نمودن خاموش برای را مناسب ها،کپسول کپسول

دهید انجام ترتیب به را زیر سوزی،عملیات آتش محل به کپسول :انتقال

1  . . بکشید را ضامن میله

2. .   دهید قرار آتش سمت به را کپسول شیلنگ سر

3 . . دهید فشار را دستگیره

دهید . 4 قرار آتش مرکز سمت به را کپسول شیلنگ

نشانی آتش کپسول یک با چگونهکنیم؟ کار

موضع به رو و باد به پشت وسپس گرفته دست در آماده بصورت را سیلندر ابتدا

جلو سمت به حرکت وبا شروع آتش لبه از واطفاءرا گیریم می قرار حریق

) ( تخلیه جریان جاروکش بصورت دهیم می ادامه طرفین به نازل سریع وحرکت

سرعت اثر در زیرا شود انجام اشتعال قابل مواد به نزدیک خیلی فاصله در نباید

وتوسعه اطراف به سوخت پخش امکان اطفائی ماده خروج هنگام در زیاد وفشار

  کننده خاموش ونوع ووسعت حریق نوع به باید فاصله این بنابر دارد وجود حریق

. گردد معین آن

کار نشانی آتش کپسول یک با چگونهکنیم؟

هر   ، آن از بعد و نصب هنگام در باید نشانی آتش های یکبار 30کپسول روز

نمود . :    توجه زیر نکات به باید بازرسی جهت گیرند قرار بازرسی مورد

و خوانا طور به کپسول نام حاوی پالک روی بر کاربردی دستورات وجود

 . گیرد قرار خارج سمت به پالک که شکلی به

نخورده دست و سالم ، مربوط نشانگرهای کلیه و ایمنی موم مهرو

. شود . می مشخص کپسول نمودن وزن با که کپسول بودن پر باشد

نازل گرفتگی یا و نشتی ، خوردگی مانند فیزیکی صدمات وجود عدم

دهد . نشان را کاربرد قابل فشار محدوده باید ، آن نشانگر و فشار درجه

 شده نصب محل در باید ناک خطر مواد شناسایی سامانه برچسب

باشد .

ها کپسول بر نظارت و :آزمایش

استفاده   وكارگاهها ها موسسه ، انبارها ، بلند ساختمانهاي در ها جعبه نوع اين از

“ بزرگ حرف وبا توليد خاكستري يا قرمز رنگ به شودومعموًال مخفف Fمي كه

انگليس . FAIRكلمه ) ( وسايل جعبه اين در شود مي مشخص باشد مي آتش

كه وموادي محل نوع حسب بر البته ها كننده خاموش انواع قبيل از حريق اطفاء

ودرآن باشد مي آبي حريق اطفاء سيستم به مجهز ويا دارد قرار است محيط در

لوله وبه 5/1يك دارد وجود لوله طول آوري جمع براي قرقره ويك وسرنازل اينچ

شكستن . با حادثه بروز هنگام در است متصل فشار تقويت وموتور آب مخزن يك

مي باز را جعبه درب قفل دارد قرار كليد محفظه روي بر كه اي شيشه درپوش

كردن باز وبا كرده روشن را فشار تقويت موتور دكمه توان مي سپس ، نماييم

باشيم . داشته اختيار در كافي آب شير

آتش جعبه يا باكس :فاير

شيشه :   درب با اي محفظه درون را جعبه درب رو اين از توجه

كه : دهند مي قرار اي

. نشود“ : گم ويا نباشد كودكان دسترس در آن كليد اوال

آن“ : از كه بداند بعدي نفر شد استفاده جعبه از كه زماني دوما

. كند اقدام آن مجدد شارژ به ونسبت شده استفاده

است ) ( بسته آن درب كه زماني باكس فاير آتش جعبه

درب- 1 دستگيره

قفل- 2

قفل- 3 كليد

اي- 4 شيشه روپوش با اي محفظه

جعبه يا باكس فاير :آتش

  ) است ) باز آن درب كه زماني باكس فاير آتش جعبه

نشاني- 1 آتش الستيكي شلنگ

آب- ) (2 خروجي وشكل فشار تنظيم دستگاه سرنازل

نشاني- 3 آتش اينچ ونيم يك لوله كننده جمع قرقره

قرقره- 4 محور

فشار- 5 تقويت وموتور مخزن به متصل لوله

جعبه- 6 به ورودي آب كردن وبسته باز شير

اينچي 5/1كوپلينگ- 7

جعبه يا باكس فاير :آتش

اعالم سیستم

حریق

شوند : می تقسیم اصلي قسمت سه به حریق اعالم سیستم اجزای

) (  دتکتورها حریق تشخیص تجهیزات) ... (  و آژیرها ، فالشرها حریق اعالم تجهیزات   و دتکتورها بین ارتباط وظیفه که مرکزی پانل یا کنترل مرکز

. دارد عهده به را حریق اعالم وسایل

سیستم( نمودن قدرتمند و تکمیل برای نیز دیگری جانبی تجهیزات( . روند می کار به حریق اعالم

حریق تشخیص تجهیزات

( دتکتورها)

و مختلف ی ها طرح و ها شکل در که هستند الکترونیکی وسایل دتکتورها

در و شوند می ارائه سازنده های کارخانه توسط سفید رنگ به معموًال

بایگانی – – – اتاق موتورخانه آشپزخانه مانند ساختمان مناسب محلهای

– – یا سقفی صورت به کنفرانس ی ها اتاق منزل ها اتاق راهروها

تشخیص آنها وظیفه و شوند می نصب مخصوص های پایه روی دیواری

. از دتکتورها اینکه به بسته میباشد کنترل مرکز به آن اعالم و حریق

به گوناگونی انواع در کند می استفاده تشخیص برای آتش اثر کدام

شوند : می ساخته زیر صورت

دودی دتکتور

عکس و بوده حساس بسیار دود برابر در که است ای وسیلهنشان دهد العمل .می دودی دتکتور نصب محل مورد در

: گرفت نظر در را زير موارد بايد نباشد هوا جریان مسیر .در آلودگی بخارو غبار، و گرد که کرد توجه بایستی

غیر آژیر اعالم باعث و گذارد می تاثیر دتکتور دربه نیازمکرر دتکتور و شود می مزاحم یا صحیحباشد زیاد عوامل این اگر کند می پیدا کردن تمیز

کرد استفاده حرارتی دتکتور از .باید

دتکتور

حرارتی

درجه افزایش صورت در و باشد می حساس درجه افزایش به نسبت دتکتور این

. خانه، آشپز مانند ندارد کاربرد دودی دتکتور که مکانهایی در شود می فعال

. .... دارد كاربرد غیره و ژنراتور اتاق بخار، دیگ اتاق

: هستند نوع دو حرارتی های دتکتور

ثابت- 1 حرارت درجه .2با حرارت- درجه افزایش با

افزایشی حرارت درجه با دتکتور و ثابت حرارت درجه با دتکتور کاربرد :موارد

ناگهانی تغییرات که رود می کار به مکانهایی در ثابت حرارتی دتکتور

. ها آشپزخانه مانند شود می آالرم باعث و دارد وجود حرارت درجه

ثابت حرارت درجه با دتکتور به نسبت افزایشی حرارت درجه با دتکتور

. است استفاده قابل دیگر مکانهای ی همه در و دارد تری سریع العمل عکس

شعله دتکتور

ای

به که را رویت قابل غیر نوری امواج دتکتور اینمی تشخیص شود، می منتشر آتش شعله وسیله

باعث و دهد

کنترل مرکز به سیگنال ارسال و دتکتور شدن فعال

. شود ای می شعله دتکتور نصب در مسئله ترین مهم

که است دید اين زاویه دارای ای شعله دتکتور هر

آن به باید نصب هنگام در که باشد می مشخصی. کرد توجه

كننده اعالم تجهیزاتحریق :

بصری و سمعی وسایل از حریق بروز از ساختمان ساکنین کردن آگاه برای

تقسیم گروه سه به که شوند می استفاده حریق اعالم های سیستم خاص

: گردند می

1 ( -آژیرSounder ( ) زنگ ( Bellیا

اعالم تجهیزاتحریق : كننده

نشانگر- ) 2 ی ها Flasher)چراغ

حریق- 3 اعالم ی ها (Manual Call Point () MCP ) شستی

شستی صورت به یا موجودند صورت دو به ها شستی

معمولی

جعبه یک شامل که دار شیشه های شستی صورت به یا

کوچک

درب آن جلوی و سوئیچ میکرو یک آن درون که رنگ قرمز

. است ای شیشه

چگونه حریق اعالم سیستمکند می ؟کار

و شناسایی را آن محل باید حریق اولیه لحظات همان در سیستم این

اعالم آژیر توسط نیز و نموده ارسال کنترل مرکز یک به را مراتب

آتش مرکز به تلفن ی وسیله به نیز و نماید اعالم ساکنین به را حریق

. دهد خبر نشانی

كنترل : مركز

حریق اعالم سیستم در کنترل مرکز از کشی منظور سیم که است اين

خبر صوتی وسایل خبر، اعالم های ًالمپ ها، شستی ها، دتکتور کلیه

. ... شود می نصب کنترل مرکز به غیره و تغذیه منابع دهنده،

كنترل مركز:

جهت ساختمان از قسمتهایی حریق، اعالم سیستم از نوع این در

سیستم و شود می گرفته نظر در ها شستی و ها دتکتور نصب

به شود می نصب دسترس در کامال و مشخص محل یک در اصلی

یکی محل در سوزی آتش وقوع صورت در که طوری

با را آن محل و آمده در صدا به حریق اعالم سیستم دتکتورها از

و کند می اعالم مرکزی دستگاه روی بر روشن ًالمپ یک با استفاده

زن چشمک چراغ یک همچنین

می مطلع آتش محل از را افراد آتش وقوع محل درب سر روی بر

سازد.

SPRINKLERSاسپرينكلرها : ، آب از كه سقفي است به پودرو CO2دستگاهي آنها در

لوله شبكه يك از ، كنند مي استفاده حريق اطفاء هنگامسالن و كارگاهها ديواره و سقف در شده محاسبه كشيداراي و ميشود نصب و بيني پيش ، انبارها � مخصوصا و هاو مخصوص آلياژهاي آنها روي در كه است نازلهاييگازي يا مايع كپسول يا حرارت درجه به نسبت حساسحرارت درجه تغيير هنگام به است گرفته قرار كوچكي

ذوب نازل سرهاي آلياژ تركيده شمحيط آن كپسول يا دهمواد يا آب فشار با و شده آب مسير شدن باز باعث وميتوان آنها سرراه در پاشد مي آتش روي ديگري

. شد مطلع نيز حريق وقوع از تا نمود نصب آژيرهائي 

حريق اطفاء هاي سيستماتوماتيك :

: مهم نکات ،نفتی مواد جمله از اشتعال قابل مايعات سوزی آتش نشاندن فرو در

. از باشد شده مشتعل مايع حاوی ظرف اگر و کرد استفاده آب از نبايستی

نمناک پتوی نمک، شن، از اطفاء جهت و کرده خودداری بايد آن دادن حرکت

. نمود استفاده کننده خفه های پوشش يا

و شود استفاده آب از نبايستی نيز الکتريکی حريقهای کردن خاموش جهت

کپسول آتشها، قبيل اين برای کپسول . CO2بهترين باشد می

پودر درهنگام کپسولهای از بايستی استفاده استفاده ی از را قبل كپسول

" نماييمسروته . " تکان را کپسول بايد ترجیحا گردد جابجا کامال موجود پودر تا

بصورت آتش طرف به سرشلنگ و کشيده را مربوط ضامن سپس و داده

. شود داده حرکت جاروئی

: پودری کپسولهای مانند استفاده نحوه پودری غیر کپسولهای از استفاده

. باشد نمی مخزن دادن تکان و آن کردن سروته به نياز ولی است