مقابله با آتش سوزي

»1جزوه ايمني «

سوزيمقابله با آتش

:تهيه و تدوين دكتر مهرداد نيكنام

سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسالمي ايران مديريت پژوهش و آموزش

1384

سوزي مقابله با آتش -------------------------------- 2

3 --------------------------------- سوزيمقابله با آتش

پيشگفتار

هاي مفهوم حفاظت و نگهداري ريشه در اين عقيده دارد كه بشر از گذشته زد، پـس اسـناد و مـدارك و منـابع باقيمانـده از گيرد و مـي آمـو خود درس مي

ها براي او از اهميـت خاصـي برخوردارنـد و ارزش حفاظـت ونگهـداري گذشتهها، مراكز اسناد، آرشيوها و سـاير موسـسات مـشابه، موسـساتي كتابخانه. دارند

هستند كه نقش عمده و اصلي در گردآوري و نگهداري منابع اطالعاتي مربـوط اصطالحي است داراي معناي نسبي، و » گذشته ها « كلمه . ارندبه گذشته را د

هاي بسيار دور كه آثار بازمانده از آن زمان احتماالً بر روي تخته سـنگها گذشتهحك شده است، تا مطالب روزنامة ديروز يا مطالب و تـصاويري كـه در حافظـه

اين . گيرد ر بر مي كامپيوتر ذخيره شده و از جايي به جايي انتقال يافته باشد را د ها و سـازمانهاي اطالعـاتي بايـد بـه امـر تعريف مي رساند كه تمامي كتابخانه

.مواد توجه نشان دهند» حفاظت و نگهداري «


هـا، آرشـيوها و بنگاههـاي اطالعـاتي مـسئوليت مهمـي در پس كتابخانه ة گفته هـا امروزه هنوز هم عمد . حفاظت و نگهداري معيارها و آثار جهاني دارند

گردد، پس حفاظت و نگهداري از آنهـا درحيطـه و مطالب برروي كاغذ ثبت مي هاي اخير عالوه بر مواد شـنيداري ديـداري، اما در سال . وظايف كتابداران است

هـا راه مواد ديگري كه از اهميت فزاينده اي برخوردار شده اند نيز بـه كتابخانـه ارتند از فايلهاي كامپيوتري كه با اسـتفاده از و آن مواد در واقع عب . اند پيدا كرده

شيوه هاي مختلف ضـبط، از روش مغناطيـسي تـا نـوري و غيـره، در حافظـه رام، . دي. كامپيوترها ذخيره شده و حتي در اشكال مختلف مثل ديسكت يا سي

اگر كتابداراني كه وظيفة حفاظت . و غيره به بازار عرضه شده اند . دي. وي. ديجموعة اين مواد را، اعم از اسناد كاغذي تا فايل هاي كامپيوتري، و نگهداري م

برعهده دارند در انجام وظايف خود شكست بخورند در آن صورت آنچه مـا بـه . عنوان مجموعه اسناد و اطالعات از آن نام مي بريم، توهمي بيش نخواهد بود تصور كنيـد اگـر در انجـام ايـن مـسئوليت قـصوري رخ دهـد، چـه مـسائل و

مشكالتي پيش خواهد آمد؟كنند، و حـوادث همـواره دفعتـاٌ و بـه سوانح و باليا هرگز از پيش خبر نمي

سوزي از جمله حوادثي است كه هـر آن ممكـن اسـت آتش. دهندناگاه رخ مي اتفاق افتد و جان و مال و ميراث فرهنگي يك ملت را در معرض نابودي سريع

. خـسارات عظـيم و تلفـات سـنگين اسـت آمارهاي منتشره حاكي از . قرار دهد و آتـش سـوزي ) م 1666(هاي معروف مثـل آتـش سـوزي لنـدن سوزيآتش

ميالدي باعث كـشته شـدن عـده 1871و شيكاگو در ) م1907(سانفرانسيسكو زيادي و خسارات مالي هنگفتي شدند؛ خسارات آتش سـوزي سانفرانسيـسكو و

در كشور ما ايران . اندتخمين زده ميليون دالر 100 و 210شيكاگو را به ترتيب شمـسي قريـب يـك 1355سوزي گمـرك جلفـا در سـال نيز بطور مثال آتش


ها، مراكز اسناد و آرشيوها كتابخانه. ميليارد تومان خسارت مالي وارد آورده است هـايي كـه در نگاهي به سياهه كتابخانه . سوزي در امان نيستند نيز از خطر آتش

بـه آتـش و گاه از روي عمد ها انگاري انسان دقتي و سهل يطول تاريخ بر اثر ب دقتي موجب مباالتي و عدم توجه و بي اند مويد اينست كه اغلب بي كشيده شده

هـاي الزم از وقـوع بينـي توان با پـيش شود و چه بسا ميايجاد آتش سوزي مي بررسي هاي مختلف حاكي از اينست كه قريـب . گيري كرد چنين حوادثي پيش

بينـي و پيـشگيري هـستند و در مـورد ها قابل پيش درصد آتش سوزي 75-80نشاني روز كـه همـواره بقيه با مجهز شدن به مؤثرترين ادوات و تجهيزات آتش

در حال تحول و تكامل است مي توان ميزان خسارت را به حداقل ممكن تقليل ل آتـش سـوزي هاي مشابه در مقاب بيمه كردن كتابخانه ها و ديگر سازمان . داد

سوزي الزم است ولي اگر تصور شود كه با بيمه كردن خسارات وارده براثر آتش اي هـ جبران مي شود بايد گفت راه خطا پيموده ايم، زيرا تلفـات جـاني، جنبـه

بـا دريافـت . رواني ناشي از آن و خسارات فرهنگي وارده غيرقابل جبران اسـت وعه كتابخانـه را مجـدداً تهيـه و پول از شركت بيمه شايد بتوان بخشي از مجم

ساختمان آن را تعمير، نوسازي و يا بازسازي كرد، ولي تهيه نـسخ منحـصر بـه بايد متذكر شد كه نـرخ حـق بيمـه . پذير نيست فرد و ناياب به هيچوجه امكان

در . دقيقاً بستگي دارد به وجود طرحهاي ايمني دقيق و حساب شده در كتابخانه ن، تجهيزات و آموزش الزم براي مقابله با حريق، حـق صورت عدم وجود سازما

ممكن است بعضي افراد تـصور كننـد بـا . بيمه به صورت تصاعدي باال مي رود توان از خطر وقوع حريق مصون ماند، بايد گفت اينـان در اشـتباهي مراقبت مي

هاي بزرگ و گسترده براي اولين بار سخت خطرناك هستند؛ چون اغلب حريق سوزي رخ نداده باشد دليل بر بي خطر افتد و اگر مدتي در محلي آتش اتفاق مي

لذا از آنجائيكه زمان و مكان وقوع حريق معلـوم نيـست . بودن آن محل نيست


نشاني مناسب و تهيه طرح مقابلـه بـا تجهيز ساختمان كتابخانه به وسائل آتش يري از آتش و ديگر اقدامات ضروري مي تواند كمك بـسيار مـؤثري در پيـشگ

سـوزي و نكـات بديهي است آشنايي دقيق بـا مـسئله آتـش . وقوع حريق باشد . سـوزي باشـد تواند كمك بسيار موثري در كاهش احتمال وقوع آتش ايمني مي

آنچه در زير خواهد آمد اطالعات و نكاتي است چند درباره ايمني در برابر آتش نزديـك بـا سـازمان كار بستن اين نكات مستلزم همفكري و همكاري قطعا به .هاي ذيربط استنشاني و ديگر سازمانآتش


ايمني در برابر آتش مقدمه .1

وزارت بهداشـت، ، نـشاني سازمانهاي مختلفي مثـل سـازمان آتـش درمان و آمـوزش پزشـكي، وزارت كـشور و سـازمانهاي مـشابه در كـشور

عهده وظيفه راهبري و مديريت پيشگيري از آتش سوزي و امنيـت جـاني اين كار شامل بازديد از سازه ساختمان و تعميرات اساسي بـه . افراد هستند

-منظور حصول اطمينان از پيروي از استانداردهاي ايمني در مقابـل آتـش .شودسوزي و امنيت جاني مناسب محلي، استاني و ملي مي

مقصود از معيارهاي پيشگيري از آتش سوزي كاهش وقوع آتـش سـوزي .ردن احتمال شعله ور شدن مواد قابل اشتعالاست، با از بين ب

مواد قابل اشتعال و محترقه .2 يگزين كردنجا. لفا

بعضي اوقات مايعات قابل اشتعال را مي توان بـراي كـاهش خطـر هر مادة جايگزين بايـد . آتش سوزي با مواد نسبتاً بي خطرتر جايگزين كرد .تعال بااليي داشته باشدپايدار و غيرسمي، يا غيرقابل اشتعال و يا نقطة اش

ذخيره . ب

استفاده و جابجايي مايعات قابل اشتعال و محترقـه همـواره نيازمنـد ذخيرة درست مايعات قابـل اشـتعال در محـيط كـار . دقت و مراقبت است


براي حفظ كاركنان در برابر آتش سوزي و آسـيبهاي وارده بـر سـالمتي و .ايمني ايشان بسيار مهم است

اهكابينت )1

و رديـف II ، رديـف I از مايعـات رديـف ١ گـالن 120نبايد بيش از IIIA از . در يك كابينت مخـصوص نگهـداري ايـن مـواد، ذخيـره شـود

IIرديف و I گالن آن به مايعات رديف 60مجموع اين مواد، نبايد بيش از گـالن در 120(نبايد بيش از سه كابينت از اين نوع . اختصاص داشته باشد

صوص قرار دادن مواد آتـش زا، قـرار دهـيم مخا در يك منطقه ر) هر يك .مگر در مورد محوطه هاي صنعتي

ظروف )2

ظرفيت ظروف مخصوص مايعـات قابـل اشـتعال و محترقـه مطـابق .جدول يك است

ذخيره در داخل ساختمان ها )3

ها يا محل هاي مورد تاييدي بـراي ذخيـرة مـواد در جايي كه كابينت ة مواد در داخل ساختمان بايـد از شـرايط بنيـادين زيـر فراهم نيامده، ذخير

.پيروي كند

ليتر در ايالت متحده امريكا ٨/٣ريتانيا و ليتر در ب۵۵/۴واحد اندازه گيري مايعات، برابر . ١


هاي قابل حمل حداكثر ظرفيت مجاز ظروف و مخزن- 1جدول

مايعات محترقه مايعات قابل اشتعال

1A 1B 1C II III ظرف

)1(شيشه يا پالستيك مورد تاييديك )2(پاينت

يك )2(كوارت

يك گالن يك گالن يك گالن

پنج گالن پنج گالن پنج گالن پنج گالن يك گالن )DOTهاي ر از بشكهغي(فلز

پنچ گالن پنج گالن پنچ گالن پنج گالن دو گالن قوطي هاي ايمني

گالن60 گالن60 گالن60 گالن60 گالنDOT( 60مشخصات(هاي فلزي بشكه

گالن660 گالن660 گالن660 گالن660 گالن660 هاي قابل حمل مورد تاييدتانك

.نزديك ترين اندازه در مقياس متريك براي شيشه و پالستيك قابل قبول است) 1(

در صورتيكه ظرف فلزي و محتواي آن با . يك گالن يا نزديك ترين اندازة معادل در مقياس متريك )2( .برچسب روي ظرف مشخص شده باشد، مي تواند مورد استفاده قرار گيرد

اشتعال يا محترقه از لحـاظ جـسمي مـانعي ذخيرة هر مايع قابل . الف .براي خروج از ساختمان يا محوطه ايجاد نكند

ظروف مايعات قابل اشتعال يا محترقه محكم و در بسته نگهداري . بموقع اسـتفاده همـان . شود مگر هنگام انتقال، ريختن در ظرف ديگر

مقدار مايعي را كـه بـراي انجـام كـاري خـاص الزم داريـد از ظـرف .اريدبرداگر از ساختماني بـراي ذخيـرة مايعـات قابـل اشـتعال و محترقـه . ج

كنيد اين بنا بايد يك طبقه باشد و اساساً به انبار كـردن و استفاده مي


. ضــبط و ربــط مايعــات آتــش زا و محترقــه اختــصاص داشــته باشــدديوارهاي خارجي سـاختمان بايـد بتواننـد دو سـاعت در برابـر آتـش

. متري هيچ منفذي نداشته باشند3 ارتفاع مقاومت كنند و تا 5رنگها، روغن ها، و الكهاي قابل اشـتعال، در ظرفهـاي يـك يـا . د

گالني، كه براي نگهداري ساختمان كاربرد دارند، را مي توان به طـور موقت در ظرفهاي در بسته، بيرون از كمد يا اطاق تائيد شده به مدتي

. نگهداشت روز تقويمي در محل كار10كمتر از تهويه. ج

تمامي قسمتهاي داخلي اطاق بايد به سيستم مكانيكي تخليه هـوايي بـراي جلـوگيري از انباشـت بخـارات . كه پيوسته كار مي كند، مجهز باشد

متصاعده از مواد، سوراخهاي هواساز و تخليه هوا طوري تعبيه شده باشـند خـارج سـاختمان كه تا آنجا كه عملي است حركت هوا مستقيماً به سـمت

باشد و اگر از كانال استفاده مـي كنـيم ايـن كانالهـاي بـراي كاربردهـاي .ديگري به كار نروند

حذف منابع افروزش. د

كليه منابع افروزش غيرضروري بايد از مكـاني كـه در آنجـا مايعـات سـياهة زيـر . قابل اشتعال به كار مي روند يا انبار شده انـد، خـارج گردنـد

: منابع افروزش رايج تر استشامل برخي ازشعله روباز، مثل مشعل جوشكاري و برش فلزات، كوره، كبريـت، •

اين نوع منابع بايد از محل كار با مايعات قابـل –و انواع بخاري عمـل بـرش و جوشـكاري روي . اشتعال دور نگه داشـته شـوند


تجهيزات مايعات قابل اشتعال نبايد انجام گيـرد مگـر اينكـه آن ز مايع كامالً تخليـه شـده، بـا عبـور گـازي خنثـي مثـل وسيله ا

.پاك شده باشد) ازت(نيتروژن منــابع الكتريكــي افــروزش نظيــر موتورهــاي جريــان مــستقيم، •

اين نوع منابع بايد از مكانهـايي –كليدهاي برق و مدارشكن ها كه مايعات قابل اشتعال انبار و يا ضبط و ربط مـي شـوند، خـارج

پذيرفته شده به عنوان ضدانفجار بايد در ايـن فقط وسايل . گردند .مكانها به كار گرفته شود

اين جرقه ها مي توانند بر اثر اصـطكاك –جرقه هاي مكانيكي •فقط ابزاري كه جرقه توليد نمي كنند، مي توانند در . توليد گردند

مكانهايي كه مايعات قابل اشتعال انبار يا ضبط و ربط مي شـوند، . قرار گيرندمورد استفاده

اين نوع جرقه هاي مي –جرقه هاي ناشي از الكتريسيته ساكن •تواند بر اثر انتقال الكترون بين دو سطحي كه با هم تماس پيـدا

الكترونها مـي تواننـد در حجـم كـوچكي . كرده اند، به وجود آيد تخليه الكتريكي شده، حرارت را تا باالي درجه افروزش افـزايش

راي از بين بردن امكان ايجـاد جرقـه هـاي هر كوششي ب . دهندهمچنـين از . ناشي از وجود الكتريسيته ساكن، بايد انجـام گيـرد

مناسب براي انبار كردن و ايجاد اتـصال زمـين هايدستورالعمل .هنگام جابجايي و انتقال مايعات قابل اشتعال بايد پيروي شود


جابجايي مواد غيرهمگن . هش گرفتن مايعات قابل اشتعال موثر باشند، موادي كه مي توانند در آت

مثـل اكـسيدكننده هـا و . نبايد همراه با مايعات قابل اشـتعال انبـار شـوند پركسيدهاي آلي كه هنگام تجزيه مي توانند حجم زيادي اكـسيژن توليـد

.كنند

گازهاي قابل اشتعال . وبه طور كلي گازهاي قابـل اشـتعال خـساراتي هماننـد مايعـات قابـل

هايي كه در مـورد بسياري از حفاظت . و بخارات آنها وارد مي آورند اشتعالمايعات قابل اشتعال اعمال مي شود براي گازهاي قابل اشتعال نيز به كـار

ديگر خواص اين گازها، نظير مسموم كنندگي، واكنش پـذيري، و . مي رود همچنين يك گاز قابل اشتعال مي توانـد . خورندگي نيز بايد به حساب آيد

.محصول سمي قابل اشتعال توليد كند هاكنآتش خاموش .3

آيـد حساب مي به"كمكهاي اوليه"كن دستي يك وسيله خاموشآتشاستفاده از آتـش . باشدو زماني كه حجم آتش كوچك است بسيار موثر مي

خاموش كني كه با طبقه بندي آتش سوزي مطابقت داشته باشـد، توسـط اشد، مي تواند هم زندگي افـراد را نجـات شخصي كه خوب آموزش ديده ب

هاي دستي بايد علي رغم وجود سـاير كنآتش خاموش . دهد، هم اموال را عملكرد . هاي مقابله با آتش، در تمامي فضاهاي كاري نصب شوند دستگاه


سوزي به شـدت بـستگي بـه كن هنگام بروز آتش خاموشموفق يك آتش .كندگي آن داردانتخاب درست، بازرسي، نگهداري، و پرا

كنخاموشبندي انواع آتش و انتخاب آتشگروه. الف

انواع آتش را با توجه به نوع ماده يا سوختي كه باعـث آتـش سـوزي

سـوزي، نـوع آتـش نـوع آتـش . كننـد شده است به چهار گروه تقسيم مي .كندرود تعيين ميكني را كه براي خاموش كردن آن به كار ميخاموش

شامل موادي نظير چوب، كاغذ و الف گروه هايسوزيآتش )1 .كنندپارچه مي شوند كه خاكستر داغ توليد مي

شـامل گازهـا، مايعـات، و روغـن بهاي گروه سوزيآتش )2هــاي قابــل اشــتعال، بــه انــضمام بنــزين و اغلــب مايعــات هيدروكربني هستند كه بايد به صورت بخار درآيد تا احتراق

.انجام بگيردسوزي در دسـتگاههاي شامل آتش ج روه هاي گ سوزيآتش )3

برقي قابل اشتعال يا قابـل انفجـار يـا در مـواد نزديـك بـه . كنند، مي باشددستگاههايي كه با نيروي برق كار مي

شامل فلزات قابـل اشـتعال نظيـر دآتش سوزي هاي گروه )4 .منيزيوم، زيركونيوم، پتاسيم و سديم است

بـالقوة آتـش، بنـا و محـل ها بايد براساس خـسارات كنخاموشآتشاستقرار تاسيسات، سوانحي كه بايد در مقابل آنها حفاظت شوند و ديگر عوامـل

.مرتبط با اوضاع و شرايط، انتخاب شوند


ها كنخاموشگذاري آتشمحل و نشانه. ب

شوند تا در صورت وقوع دادهها بايد در محل مشخصي قراركنخاموش آتش-آتش. و سرعت براي استفاده قابل دسترسي باشندسوزي به سهولت آتش

كنند و طور معمول از آنجا عبور ميها بايد در مسيرهايي كه بهكنخاموشهاي ديوار درصورت امكان از تورفتگي. همچنين راههاي خروجي نصب گردند

-هاي نصب شده روي ديوار به عنوان محل قراردادن آتش خاموشيا كابينت .دشوها استفادهكن

هايي كه موانع در مكان. ها بايد كامال در معرض ديد باشندكنخاموش آتشنما براي نشان هاي جهتتوان كامال حذف كرد، بايد از فلشبصري را نمي

-بندي آتشها گروهروي اين فلش. ها استفاده كردكنخاموشدادن محل آتش .ها بايد مشخص شودكنخاموش

هاي مختلف آتش را هاي در نظر گرفته شده براي گروهكنخاموش اگر آتشكن خاموشدهيد، براي اطمينان از انتخاب درست آتشميكنار هم قرار

سوزي بايد آنها را با عالئم مخصوص گروه آتش مورد نظر به هنگام آتشها بايد در جلوي كنخاموشعالئم تعيين گروه آتش. كردمشخصي تفكيك

. كن قرارگيردخاموشن و در باال يا زير برچسب نام آتشكخاموشپوسته آتش سانتي متري 90ها بايد در اندازه و شكلي باشد كه از فاصله اين عالئم و نشانه .قابل خواندن باشد


شرايط نگهداري. ج

هاي دستي بايد در شرايطي كامال پرشده و آماده استفاده كنخاموشآتش گيرند بايد در محل عي كه مورد استفاده قرار نميو در مواق. نگهداري شوند

ها براي پركردن يا آزمايش كنخاموشزماني كه آتش. تعيين شده باقي بمانند .هاي كامال پر و آماده استفاده بايد فراهم گرددشوند، جايگزينارسال مي

هاكنخاموشنصب و پراكندگي آتش. د

اي مخصوص آويزان كرد يا روي هها را بايد از قالبكنخاموش آتشهايي كه كنخاموشآتش. ها قراردادها يا قفسههاي ديواركوب، كابينتطاقچه

وزن كل آنها از چهل پاوند بيشتر نيست را بايد در جايي نصب كرد كه سر .اي بيش از يك متر از كف قرار نگيردكن در فاصلهخاموشآتش

ها قرار داده ها، تورفتگي ديوارها يا قفسههايي كه در كابينتكنخاموش آتششوند بايد طوري در محل مزبور قرارگيرند كه برچسب دستورالعمل استفاده مي

هايي از اين كنخاموشمحل آتش. كن به طرف بيرون باشدخاموشاز آتشقبيل را بايد با عالمت گذاري كابينت يا گودرفتگي ديوار با رنگي متضاد با

اي كه از بقيه وسايل متمايز تهاي ديوار مشخص كرد به گونهرنگ بقيه قسم . گردد

طريقي باشد كه مدت زمان الزم براي ها بايد بهكنخاموش پراكندگي آتشسوزي ها و بازگشت به محل آتشكنخاموشرسيدن به محل استقرار آتش

-الزم است فاصله بين آتش. گرددسوزي از كنترل خارجباعث نشود آتشحداكثر فاصله . متر بيشتر نباشد5/22 از د و گروه الف هاي گروهكنخاموش


سوزي ناشي متر است، چرا كه آتش15 ، بهاي گروه كنخاموشبراي آتش از كنترل الفهاي گروه سوزيتواند سريعتر از آتشاز مواد قابل اشتعال مي

ج گروه هايكنخاموشحداكثر مسافت دسترسي براي آتش. خارج شودها بايد بر اساس الگوي كنخاموشمشخص نشده است ولي اين نوع آتش

. توزيع شوندب و الفمناسب براي سوانح گروه

بازرسي و نگهداري . ه

شود وظيفه كن انتخاب، خريداري و نصب ميخاموشزماني كه يك آتش ان از اين كه هاي ذيربط است آنها را بازرسي و نگهداري، و براي اطمينسازمان

در شرايط مناسب براي استفاده هستند، آزمايش كنند، همچنين بررسي كنند .محتواي آن خراب و از نظر فيزيكي آسيب نديده باشد

داري خانه/ سوزيبازرسي از نظر ايمني در مقابل آتش. 4

هاي هاي ايمني مسئوليت انجام بررسي سرپرستان خط مقدم و كميتهها بايد مشاهدات اين بررسي. ه را، در محيط كار برعهده دارندحداقل ساالن

داري را در بر گيرند، و بايد مربوط به ايمني محيط كار و مسائل مربوط به خانهبه ويژه به ذخيرة درست مواد شيميايي و ملزومات، سد نكردن راه دسترسي به

همچنين بايد . دها، و راههاي تخليه اضطراري ساختمان بپردازنكنخاموشآتش


مشخص شود كه در صورت وجود طرح تخليه اضطراري آيا كاركنان با اين طرح آشنا هستند؟

هاي خروج اضطراريراه. 5

ها بايد كامال در معرض ديد باشد، يا راهي كه به آن ختم هريك از خروجي اي كه هريك از ساكنين ساختمان گونهباشد، بهشود كامال مشخص شدهميهيچوقت نبايد . اي به آساني تشخيص دهدير راه نجات را از هر نقطهمس

-هر درگاه يا راهرويي كه به يك خروجي ختم نمي. درهاي خروجي قفل شوندراه "شود ولي ممكن است با خروجي به اشتباه گرفته شود بايد با عالمت

: مثل(دهنده كاربرد واقعي آن است يا عالمتي كه نشان" خروج نيستها را بايد با ها يا راههاي رسيدن به خروجيخروجي. مشخص شود) "نباريا"

سطح هر يك از . عالئمي كه به سهولت قابل مشاهده هستند، مشخص كردبايد به ) شودبه استثناي آنهايي كه از پشت به آنها نور تابيده مي(اين عالئم

5كمتر از كمك منبع نوري مناسبي كه ميزان تابش نور آن به سطح عالمت .شمع بر فوت نباشد، روشن شود

بررسي طراحي تسهيالت و تجهيزات. 6

اي طراحي شوند كه با مقررات ايمني و تسهيالت و تجهيزات بايد به گونهاداره خدمات . بهداشتي و استانداردهاي يك طراحي خوب سازگار باشندنشاني و نظاير شمهندسي و سازمانهاي ذيربط مثل اداره بهداشت و سازمان آت

. ها اطمينان حاصل كنندها و نقشهآنها بايد از بررسي مفاهيم تسهيالت، طراحي


هاي جديد تدوين ها در مورد ساختمانالزم است فرايند رسمي بررسي طراحي .گردد

- براي افراد معلول و كم"طرح اضطراري ساكنين . 7 "توان

هاي زير نظر مره مسئوليتتوان در ز وظيفه كمك به اشخاص معلول و كمفرد ديگري نيز به منظور همكاري . سرپرست خط مقدم گنجانده شده است

رسان، گزارش دادن به نقش اين دو كمك. بايد توسط سرپرست انتخاب شودافراد تعيين شده براي اين كار است، و همچنين اطمينان از خارج شدن افراد

. به تخليه ايشانتوان از محوطه خطر و يا كمكمعلول و كم

توان بايد براي سرپرستان، افراد جايگزين، و شخص معلول يا كم • .آشنايي با راههاي نجات موجود و روشهاي نجات، آموزش ببينند

توا ن بايد در واحد حراست نگهداري فهرستي از افراد معلول يا كم •اين فهرست بايد توسط مدير سوانح غير مترقبه، بررسي . شود

ضعيت اضطراري، واحد حراست، اداره امور پرسنلي، و كنندگان و .توان روز آمد گرددكميته افراد معلول و كم

توان نيز بايد مانند كاركنان داراي به مراجعه كنندگان معلول و كم •توان بايد در خارج ميزبان فرد معلول يا كم. وضعيت مشابه كمك شود

.كردن وي از محوطه خطر كمك كند


سوزي آتشدري اضطراري هاوضعيت. 8

سوزيهاي اعالم خطر آتشدستگاه. الف

.سوزي دستگاه اعالم خطر ساختمان بايد به صدا درآيددرصورت بروز آتش

هاي تخليهمسيرها و نقشه. ب

. هر تسهيالت يا تجهيزاتي بايد داراي نقشه تخليه به هنگام اضطرار باشد .باشدا استانداردهاي ملي مطابقت داشتههاي اضطراري بايد بتمامي خروجي

ترين خروجي يا اگر الزم باشد از ساختمان خارج شويد، به طرف نزديكها در پلهاغلب راه. پلكان، و از آنجا به محوطه امني در خارج از ساختمان برويد

ها بسته شوند جلوي ورود پلهبرابر آتش مقاوم هستند و اگر درهاي مرتبط با راه . شودود هم گرفته ميد

چرا كه اگر صفحه كنترل آسانسور يا سيستم . از آسانسور استفاده نكنيدالكتريكي ساختمان آتش بگيرد، به احتمال قوي برق ساختمان قطع خواهد شد

تواند به يك همچنين چاله آسانسور نيز مي. و شما بين طبقات گير خواهيد افتادسوزي عبور گازهاي داغ و دود حاصل از آتشدودكش تبديل و براي تراكم و

. مناسب شود

مديران حوادث غير مترقبه. ج

مديران حوادث غيرمترقبه مسئول هستند خروج كاركنان را از محل كارشان .بررسي و تاييد كنند


سوزيهاي مربوط به آتشدستورالعمل

:سوزي شديداگر متوجه آتش

.سوزي را به كار اندازيدشترين دستگاه اعالم خطر آتنزديك .1

هاي ديگري كه يا شماره125نشاني را با گرفتن شماره سازمان آتش .2سوزي و نام خود را به آنها محل، ماهيت آتش. دانيد، آگاه كنيدمي

.بگوييد

.مدير حوادث غير مترقبه و ديگر ساكنين ساختمان را با خبر كنيد .3

. به اداره اورژانس خبر دهيد .4

: به جنگ آتش برويد، فقط اگر

، وايدنشاني خبردادهبه سازمان آتش .1

سوزي، و سوزي محدود است به منطقه شروع آتشگستره آتش .2

راه خروجي در نزديكي شماست و در حالي كه پشت به خروجي .3 جنگيد، وساختمان داريد با آتش مي

طرز كن مناسبي در شرايط كاري خوب در اختيار داريد وخاموشآتش .4 .دانيدبه كار بردن آن را مي


كن مطمئن نيستيد، منطقه خاموشاگر از توان خود و ظرفيت آتش .5 .سوزي را ترك كنيدآتش

:سوزي را شنيديداگر صداي دستگاه اعالم خطر آتش

ها، شيرگاز، و در ها را هنگام ترك گفتن پنجره. محوطه را ترك كنيد .1 .محل ببنديد

ها و از سر راه كساني كه مشغول ز خروجيساختمان را ترك كنيد و ا .2 .عمليات مقابله با موقعيت اضطراري هستند، كنار برويد

.در يك محوطه از قبل تعيين شده اجتماع كنيد .3

به مسئول كنترل گزارش دهيد تا او بتواند بفهمد كه همه كاركنان .4 .واحد شما از ساختمان خارج شده اند يا خير

مثل مسئول حراست، يا (تا مقامات صالح خارج از ساختمان بمانيد و .5 . بالمانع بودن ورود مجدد به ساختمان را اعالم كنند) سرپرست واحد

راههاي تخليه ساختمان

حداقل محل دو راه نجات يا خروجي اضطراري از منطقه خود را ياد .1 .بگيريد

هرگز از آسانسور حتي براي طي بخشي از مسير فرار خود استفاده .2 .نكنيد


.سوزي را بياموزيد فعال كردن دستگاههاي اعالم خطر آتشنحوه .3

سوزي را بياموزيد كه چگونه صداي دستگاه اعالم خطر آتش .4 .تشخيص دهيد

.سوزي فعاالنه شركت كنيددر عمليات تمرين تخليه هنگام آتش .5

طبيعي و يا ايجاد شـده بـه دسـت –بهترين نوع حفاظت در برابر سوانح

اين پيشگيري مـشتمل اسـت بـر داشـتن سـاختمان . يشگيري است پ –انسان مناسب كتابخانه، كاركنان آموزش ديده بـا روشـهاي درسـت، نظافـت درسـت،

اي مي توانـد بـه سوزي در هر كتابخانه آتش. سيستم تهويه حساب شده و غيره گرم شدن خود به خـود مـواد و سـوختن آنهـا، : داليل گوناگوني رخ دهد، مثل

علم، بيدقتي، نقص در وسايل برقـي، و سـوانح طبيعـي مثـل جـاري دشمني با سيالب سبب اتصالي سيم ها شده آتش سوزي اتفـاق مـي افتـد و . شدن سيل

آتش باعث سرازير شدن آب بيشتر از لوله هاي شكسته و صدمه ديده مي شود و لذا آتش و آب سبب وارد آمدن خسارات هنگفتي به كتاب هـا و ديگـر مـواد

عامل مهم در پيشگيري از خـسارات ناشـي از آتـش، تهيـه . نه مي شوند كتابخاچنين طرحي براسـاس اداره خـوب كتابخانـه، . يك طرح خوب پيشگيري است

نظم و تربيت، نگهداري درست ابزار و وسـائل و ممانعـت از كـشيدن سـيگار و كاربرد وسائلي كه توليد جرقه مي كنند و حفاظي براي آن ها تعبيه شده اسـت،

حتي با وجود اين هم احتمال وقوع حريق وجود دارد كـه بايـد . بايد استوار باشد مهاركردن آتش مـي توانـد از طريـق طراحـي صـحيح . فرونشانده و مهار شود

منابع اصلي حريق سيستم هاي گرم كننـده و . ساختمان كتابخانه صورت پذيرد


و در فواصل معين اين سيستم ها بايد به درستي نصب گردند . الكتريكي هستند به عالوه وجود درهاي خروج اضـطراري كـه بـا عالمتـي خوانـا . بازبيني شوند

بايد توجه داشت كـه نبايـد بـه داليـل . مشخص شده باشند، از ضروريات است .امنيتي موانعي سر راه استفاده از اين درها ايجاد شده باشد

بـا سـوانح، پيش از طراحي برنامه پيشگيري و آماده كـردن طـرح مقابلـه كاركنان كتابخانه بايد بازرسي كاملي از وسائل كتابخانه به عمل آورنـد و كليـه

مسئوليت حفاظت در . بندي كنند امكانات اتفاق حوادث را كه در مي يابند دسته در كتابخانه هاي بزرگتر ايـن مـسئوليت بـه . مقابل آتش سوزي با كتابدار است

البتـه . بـراي ايـن كـار را ديـده اسـت عهده فرد ديگري است كه آموزش الزم گيري نهايي براي ايمني در برابر آتش سوزي به عهده كتابدار مسئوليت تصميم

.است

:سوزي بايد شامل اجزاء زير باشديك برنامه خوب براي پيشگيري از آتش

سوزيبرنامه پيشگيري از آتشيك اجزاء

بنـدي مواد بسته ظروف محكم و مطمئني براي گردآوري كاغذ باطله، .1ها و مواد زائد بايد در فواصل معـين زباله. و انواع ديگرزباله تهيه گردد

.از ساختمان به خارج برده شوندپارچه هاي آغشته به رنگ و پارچه هاي آغشته به روغن كه معمـوالٌ .2

مورد استفاده سرايدار است بايد بالفاصله معدوم شوند زيرا اين پارچـه .گيرندآتش مي شده ها خود به خود گرم


كه از مواد قابل اشتعال درست ،وقتي اشيائي را به نمايش مي گذاريم .3، ايـن اشـياء را اجتناب ناپذير است ها شده اند و به نمايش گذاشتن آن

حـداقل گـرفتن آنهـا اي قرارداد كه در صـورت آتـش بايد در محوطه كي اين وسائل آتش نشاني قابل حمل بايد در نزدي . خسارت وارد شود

.اشياء قرار داده شودهـاي مسئول پيشگيري از حريـق بايـد در فواصـل معـين از قـسمت .4

مختلف كتابخانه بازديـد بعمـل آورد تـا در صـورت مـشاهده شـرايط اين بازرسي مرتـب باعـث . نامطمئن بتواند اقدامات الزم را انجام دهد

نـه تاكيد اهميت انجام خوب و منظم كارها در ذهـن كاركنـان كتابخا .گرددمي

و نشريات و حتي مخـازن مـواد غيـر كشيدن سيگار در مخازن كتاب .5هـاي امـن اجـازه داده ن بايد اكيداً ممنوع گردد و فقط در مكـا كتابي-هاي مناسب نيز بايد بـراي ريخـتن خاكـستر و تـه زيرسيگاري. شود

.سيگار و چوب كبريت و غيره تهيه گرددهاي ايمنـي مطابق با دستورالعمل دستگاه هاي تهويه گرم و سرد بايد .6

هـاي قابـل استفاده از گرم كننـده . نگهداري، بازرسي و آزمايش شوند .حمل و ديگر وسائل برقي كوچك بايد ممنوع گردد

بينـي نيـست ولـي بـا رعايـت زمان و مكان وقوع آتش سوزي قابل پيش رعايـت . هـاي آن كاسـت نكات ايمني مي توان تا حد زيادي از ميزان خسارت

: مي تواند امنيت بيشتري براي مجموعه كتابخانه ها پديدآوردزيرنكات ايمني


نكــات ايمنــي از نظــر نظافــت و نگهــداري ســاختمان و -1 :محوطه

مواد زائد و زباله هاي قابل اشتعال بايد از محوطه كتابخانـه بيـرون - .برده شوند

.ضاهاي كتابخانه بايد مرتباً نظافت شوندف - آغشته به روغن، مايعات پاك كننده، تركيبات و مـوادي پارچه هاي -

رند، رنگ، روغـن، گـريس و كه در كار نظافت و جاروكشي بكار مي مقاوم در وسائل نظافت بايد در قفسه هاي دردار فلزي و يا مكانهاي

.برابر آتش نگهداري شوندهاي مختلف مخزن بايد ظـرف فلـزي دردار بـراي زبالـه در قسمت -

. ردداستفاده گدر دفاتر كار و بخش هاي عمومي كتابخانـه مثـل تـاالر مطالعـه و -

.از ظروف فلزي براي زباله استفاده شود... غيرهزباله ها بايد پيش از تعطيل شدن كتابخانـه بـه خـارج از سـاختمان -

.منتقل گردد بايد در محـل هـايي كـه احتمـال "سيگار كشيدن ممنوع "عالمت -

اي نـصب گـردد كـه د دارد بـه گونـه سوزي در آنجا وجو خطر آتش .كامالً در معرض ديد قرار داشته باشد

بايد دقت شود كليه كاركنان كتابخانه نيز مقررات ممنوعيت كشيدن - .سيگار را رعايت كنند

در قسمت هايي از كتابخانه كه سـيگار كـشيدن مجـاز اسـت بايـد -هاي گود كه داخل آن شن يـا آب ريختـه شـده باشـد، يگاريسزير .هاي مناسب قرار داده شودهيه و در محلت


سوخته، پاكت از ريختن ته سيگار، خاكستر سيگار، چوب كبريت نيم -هاي زباله خودداري نمائيد و اين سيگار و ديگر مواد مشابه در سطل

.قبيل مواد را در ظروف جداگانه بريزنداز انباشتن موادي كه در ارتباط با وظـايف اصـلي مخـزن كتابخانـه -

.يستند، در محوطه مخازن بايد اجتناب شودنبايد دقت شود كارگراني كه احتماالً در بيرون ساختمان كتابخانه بـه -

سـوزي رعايـت انجام كار مشغولند، مقررات ايمني را در مورد آتـش .كنند

كتابخانه، كتابدار يا فردي مسئول يبهتر است هر روز پيش از تعطيل -انه بازرسي بعمل آورد تا اطمينـان هاي مختلف كتابخ از تمام قسمت

كتابخانه يسوزي در ساعات تعطيل حاصل شود كه عوامل بروز آتش .ود نيستجمو

:نكات ايمني مربوط به كاركنان -2

هاي مربـوط بـه خـاموش كـردن آتـش بايـد در تمـام دستورالعمل - .ها نصب گرددقسمت

-ظر مي هايي كه الزم بن شماره تلفن اداره آتش نشاني بايد در محل - .رسد نصب و در معرض ديد قرار گيرد

هاي مربوط بايد در فواصل مناسب نشاني و دستورالعمل وسائل آتش - .تعبيه گردند


:نكات ايمني مربوط به وسائل گرم كننده و تهويه -3هاي آب گرم بايد مرتبـاً ر مورد وسائل گرم كننده، دودكشها و لوله د -

.از نظر ايمني كنترل شوندو وسائل گرم كننده و تهويـه بايـد سـاالنه و توسـط فـرد تاسيسات -

هايي كه مسئول نگهداري تاسيـسات هـستند، از مجرب و يا شركت .نظر ايمني كنترل شوند

كننده و مواد قابـل اشـتعال فاصـله كـافي هاي گرم بايد بين دستگاه - .درنظر گرفته شود

ق اصـول ها و غيره بايد مرتباً نظافت و طبـ تمامي موتورها، هواكش - .روغنكاري شوند

هاي سر راه كانال هاي تهويه بايد بطور مرتب تميـز شـوند و صافي - .ها گرفته شودگرد و غبار آن

گهداري نفت و گازوئيل و ديگر مواد سـوختي مـشابه بايـد از نبراي - .ظروف جداگانه و مطمئن استفاده شود

:كشي ساختمان و وسائل برقينكات ايمني در مورد سيم -4

د توجه شود كليه فيوزها محاسبه شده و با تـوان مناسـب نـصب باي - .شده باشند

.هاي برقي بايد مرتباً از نظر ايمني كنترل شوندسيم اتصال دستگاه -ها به پريز بوق از هاي معمولي اتصال دستگاه بايد كوشش شود سيم -

.تر باشدسه متر كوتاههاي برقـي گاهها و دست هاي جعبه تقسيم بايد دقت شود كه در پوش -

.درجاي خود قرار داشته باشند


هـا دور سـيم (كشي به روش صحيح انجام گيرد بايد سعي شود سيم -ميخ پيچيده نشده باشد، يا با ميخ بـه ديـوار كوبيـده نـشود و يـا در

...)هاي آب گرم نباشدتماس با لوله .هاي برقي از نظر درست كار كردن بايد مرتباً كنترل شونددستگاه -كننده برقي نظير اجاق برقي، سماور برقي و غيره بايد به ئل گرم وسا -

دهنده روشن بودن دستگاه است مجهز باشند و المپ قرمز كه نشان .ها را خاموش كردبه هنگام تعطيل شدن كتابخانه بايد آن

هاي فلوئورسنت با فاصله كافي از بايد دقت شود كه اتصاالت المپ -هـا اينصورت از نصب اين نوع المپ سقف نصب شده باشند، در غير

...) آكوسـتيك، چـوب و (هايي كه با مواد قابـل اشـتعال روي سقف .پوشيده شده است خودداري شود

:هاي خروجينكات ايمني در مورد راه -5

.دنبايد توجه داشت كه درهاي خروج اضطراري قفل نباش - .راهروهاي خارجي بايد مرتبًا نظافت شوند -تابخانه بايد مشخص شوند و چراغ راهنما نيز بر هاي ك تمام خروجي -

.ها نصب گرددباالي آنهـا بايـد خـودداري ها و زيرپله از قرار دادن مواد قابل اشتعال در پله -

.شود .مسير درهاي خروجي بايد مرتباً نظافت شوند -ها از نظر شـرايط مرتبـاً كنتـرل بايد كفپوش ساختمان و پوشش پله -

يط نامطلوبي هستند نـسبت بـه مرمـت و يـا شوند و چنانچه در شرا . اقدام شودهاتعويض آن


هـا مرتبـاً از نظـر ايمنـي كنتـرل ها بايد نرده داشته باشند و نرده پله - .شوند

:كات ايمني از نظر حفاظت و نگهدارين -6

.نشاني در محل صحيح خود قرار گيرندبايد دقت شود وسائل آتش - . و به طور مرتب سرويس شوندنشاني بايد ساالنههاي آتشكپسول -نـشاني مواد در هر قسمت كتابخانه بايد كپسول آتش نوع با توجه به -

.تهيه و نصب گردد) نوع آبي، گازي و غيره(مناسب -اي نصب گردند كه حتي خانم نشاني بايد به گونه هاي آتش كپسول -

ها را برداشته مورد اسـتفاده هاي كارمند نيز بتوانند به راحتي كپسول .قرار دهند

ها را بايد بطور مرتب از نظـر نشاني موجود در قسمت شيرهاي آتش - .وضع و شرايط ظاهري كنترل كرد

نشاني ايجاد به شيرهاي آتش يبايد دقت شود موانعي در راه دسترس - .نگردد

سيـستم (نـشاني اسـپرينكلر درصورتي كه كتابخانه به سيستم آتش -هـاي عي در مقابل خروجـي مجهز است بايد دقت شود موان ) مركزي

.سيستم ايجاد نگردد .باز باشد بايد دقت شود كه شيرهاي سيستم اسپرينكلر -كل سيستم اسپرينكلر بايد ساالنه توسط متخصص مربوطـه بازديـد -

.شود .كتابدار نيز بايد مرتباً سيستم را از نظر ظاهري بازديد نمايد - .پمپ دستگاه بايد مرتباً كنترل شود -


-هاي هشدار دهنده بايد مرتباً كنترل شوند و آزمايش هتمامي دستگا - .هاي الزم بعمل آيد

نشاني دعوت بعمل آيد تـا از كتابخانـه بازديـد از كاركنان اداره آتش -كنند و با وضع و موقعيت كتابخانه آشـنائي پيـدا كننـد و بتواننـد در

همچنـين . سوزي به شكل مـؤثرتري عمـل كننـد صورت بروز آتش اي نيز به كـاربرد نابخردانـه آب در اين بازديد اشاره خوب است طي

.خاموش كردن آتش در كتابخانه بشودبايد بهترين و نزديكتـرين راه رسـيدن بـه سـاختمان كتابخانـه بـه -

.نشاني نشان داده شودكاركنان اداره آتشبهتر است نوعي سيستم اعالم خطر دستي يا خودكار بين كتابخانـه -

اين سيستم بايـد در فواصـل معـين . صب گردد نشاني ن و اداره آتش .آزمايش و كنترل شود


سوزي منتخبي از كتابخانه هايي كه بر اثر آتشها از بين رفته و يا به كلي نابود بخشي از مجموعه آن

.نداگرديده


ال در نينــوا بدســت مادهــا كتابخانــه آشــور بانيپــ قبل از ميالد612 .سوزانده و نابود شد

كتابخانه پزشكي يونان در عهد بقراط حكـيم در قبل از ميالد430 .آتش سوخت

هــاي خيابــاني كتابخانــه اســكندريه طــي جنــگ قبل از ميالد 47سربازان قيـصر روم و مـدافعين شـهر سـوخت و

.ازبين رفتزرگ شـهر هاي رومي در آتش سوزي ب كتابخانه ميالدي64

.رم از بين رفتنددر رم ) صـلح (كتابخانه بزرگ پرستشگاه آرامـش ميالدي 192

سوختهاي كليساها به آتش تعداد بيشماري از كتابخانه ميالدي303

.كشيده شدندمسجد اياصـوفيه (كتابخانه كليساي سنت صوفيا ميالدي 780

.در قسطنطنيه به آتش سوخت) فعلي .كتابخانه بخارا در آتش سوخت . ق338= ميالدي 998

كتابخانه عظـيم صـاحب بـن عبـاد بـه انـضمام .ق420= ميالدي 1029بنـام دارالكتـب (فـايتين كمجموعه كتابخانه ذوال

زنوي بـه آتـش غبه دستور سلطان محمود ) ري .كشيده شد

كتابخانه شمس المعالي ابوالمظفر اميراسمعيل بن . ق444 = .م 1052حدود به دست يكي از اشرار غـارت و گيلكي در طبس .دچار حريق شد


كتابخانه ابونصر شاپور بن اردشير در كرخ بغـداد . ق447= ميالدي 1055 .در حمله طغرل سلجوقي طعمه حريق گشت

كتابخانه قاهره در مـصر توسـط سـربازان تـرك ميالدي 1068 .غارت و به آتش كشيده شد

زرگ شهر شاهپور را به آتش كـشيدند كتابخانه ب . ق479= ميالدي 1086 .وزاندندس جلد كتاب خطي آن را 1400و

كتابخانه سهالن ساوجي را در سـاوه جهـال بـه . ق565= ميالدي 1169 .سوگ او به آتش كشيدند و سوختند

كتابخانه ابوطاهر خاتوني در جوار مـسجد جـامع .ق617= ميالدي 1220 هجـري 617حـوالي ) از مراجع مهم شيعه (ساوه

.قمري به دست مغوالن سوزانيده و نابود شدهالكوخان پس از دستيابي به قلعه الموت دستور . ق654= ميالدي 1256

داد كتابخانه سيدنا را در الموت كه حسن صـباح .آن را بنا نهاده بود، سوزاندند و نابود كردند

ــط . ق656= ميالدي 1258 ــهر توس ــارت ش ــدنبال غ ــداد ب ــه بغ كتابخان .هاجمين مغول به آتش كشيده شدم

در زمان ابوسعيد بهادرخان كتابخانه ربع رشـيدي . ق718= ميالدي 1318هاي آن را تبريز به غارت رفت و بخشي از كتاب

.سوزاندنددر ) مكتب الغرويـه (كتابخانه عضدوالدوله ديلمي . ق750= ميالدي 1348

هجـري قمـري در كنـار 327نجف كه در سال . ق750حضرت امير بنا شده بود در سال آرامگاه


رخ ) ع(در حريقي كه در آرامگاه موالي متقيـان .داد آتش گرفت و قسمت اعظم آن سوخت

هاي تـونس بـه هاي عربي كتابخانه تمامي كتاب ميالدي1536 .دستور چارلز پنجم به آتش كشيده شد

ـ . ق984= ميالدي 1575 س از كتابخانه سلطان ابـراهيم ميـرزا صـفوي پكشته شدن وي بـه دسـت همـسرش بـه آتـش

ها و مرقعات نفيس آن كشيده شد و تمامي كتاب .سوخت

ــه . ق1058= ميالدي 1648 ــدين الهيجــي در الهيجــان طــبقكتابخان الــه 600ســوخت و حــدود ــسخه خطــي از جمل ن

هــاي خواجــه نــصيرالدين طوســي و دســتنويس .عالمه حلي از بين رفت

هاي لنـدن در آتـش سـوزي كتابخانهتعدادي از ميالدي1666 .بزرگ سه روزه اين شهر سوختند

كتابخانه عمومي بـستن كـه تـاريخ تأسـيس آن ميالدي1747 . است در آتش سوخت1656

كتابخانه هاروارد آتش گرفت و بيـشتر مجموعـه ميالدي1764 .آن سوخت

.كتابخانه مسكو در حملة ناپلئون سوخت ميالدي1812هـا طـي ييتوسط بريتانيا بخانه كنگره آمريكا كتا ميالدي1814

آغـاز شـده بـود بـه 1812ي كه از سال يجنگها .آتش كشيده شد


كتابخانه كنگره آمريكا آتش گرفـت و خـسارات ميالدي1825 .سنگيني به مجموعه آن وارد آمد

در كتابخانه دانشگاه و كليساي جـامع شـهر آبـو ميالدي1827 .فنالند در آتش سوخت

كتابخانه بريستول در يـك آشـوب عمـومي بـه يالدي م1831 .آتش كشيده شد

هـاي ر اثر وجود بخـاري بكتابخانه كنگره آمريكا ميالدي1851 جلـد 35000ديواري بدون حفاظ آتش گرفـت و

.كتاب از بين رفت .كتابخانه دانشگاه اينديانا آتش گرفت ميالدي1854ــ ميالدي1865 ــاي جن ــالتي كارولين ــه اي ــهر كتابخان وبي در ش

.كلمبوس آتش گرفتدانشگاه استراسـبورگ در جنـگ بـين فرانـسه و ميالدي1870

دانشگاه در اين كتابخانه . پروس در آتش سوخت . تأسيس شده بود1621سال

سـوزي بـزرگ هاي شيكاگو بدنبال آتش كتابخانه ميالدي1871 .شهر از بين رفتند

جنـگ بـين كتابخانه تـاريخي شـهر پـاريس در ميالدي1871 .فرانسه و پروس به آتش كشيده شد

كتابخانــه انجمــن ادبــي منچــستر بــا مجموعــه ميالدي1873 . جلديش كامالً از بين رفت19000

كتابخانه عمومي شـهر برمينگهـام بـا مجموعـه ميالدي1879هاي شكسپير، استانتون و سـروانتس كـه ارزش


پاوند تخمين زده شده آتـش 60000ها حدود آن .و كامالً سوختگرفت

.كتابخانه بازرگاني شهر فيالدلفيا آتش گرفت ميالدي1879كتابخانه دانشگاه نتـردام در سـاوت بنـد اينـديانا ميالدي1879

.آتش گرفتكتابخانـه دانـشگاه ابرســويت در ويلـز كــامالً در ميالدي1885

.آتش سوخت .كتابخانه دانشگاه بروكسل آتش گرفت ميالدي1886 .دانشكده تربيت معلم ايالت اينديانا آتش گرفت دي ميال1888 .كتابخانه دانشگاه تورنتو كامالً در آتش سوخت ميالدي1890كتابخانه دانشگاه ميسوري آتش گرفت و كـامالً ميالدي1892

.سوخت 36000كتابخانه دانشگاه اكالهما آتش گرفت و ميالدي1903

.دالر خسارت ديدنشگاه ملـي تـورين سـوخت و نـسخ كتابخانه دا ميالدي1904

.سوزي از بين رفتندخطي با ارزشي در اين آتشهاي شهر سان فرانسيسكو در كاليفرنيـا كتابخانه ميالدي1906

سوزي مهيب ناشي از زلزلـه در بدنبال وقوع آتش .آتش سوختند

اش در ايتاليـا در اثـر دانشگاه مـسينا و كتابخانـه ميالدي1908 .زلزله نابود شدندسوزي ناشي از آتش

كتابخانه ايالتي نيويـورك در شـهر آلبـاني آتـش ميالدي1911 .گرفت و خسارت كلي ديد


مربـوط بـه قـرن (كتابخانه مسجد جامع طـبس .ق1329= ميالدي 1911به دست نايب حسين كاشـي طـي ) هفتم قمري

ي وي به طبس غارت و بـه آتـش كـشيده حمله نـسخة ار در اين كتابخانه حدود هـشت هـز . شد

.خطي نفيس نگهداري مي شدسوزي عمدي دانشگاه لووين بلژيك در يك آتش ميالدي1914

طـي دوران اشـغال و به منظور فتنـه برانگيـزي، جلد 211000كشور بدست قواي آلمان سوخت و

.هاي كتابخانه دانشگاه از بين رفتكتابپل ايالـت مينـه سـوتا كتابخانه عمومي شهر سن ميالدي1915

.تش گرفتآكتابخانه گـروه شـيمي دانـشگاه تگـزاس آتـش ميالدي 1920

.گرفتكتابخانه عمومي شهر ميـدل تـاون ايالـت دلـور ميالدي1921

.آتش گرفتبرلينگتون در ايالت كلرادو كتابخانه عمومي شهر ميالدي1923

.آتش گرفتكتابخانه عمومي شهر ساوني در ايالـت اكالهمـا ميالدي1927

.آتش گرفتكتابخانه عمومي پرات در شـهر بـالتيمور ايالـت ميالدي1928

ــت و ــد آتــش گرف ــاب آن 2000مريلن ــد كت جل .سوخت


يكي از شـعب كتابخانـه عمـومي پيتـسبورگ در ميالدي1934ايالت پنسيلوانيا آتش گرفت و يكنفر بـر اثـر دود

.زياد جان خود را از دست دادــه شــهرداري شــهر ســمي ميالدي1934 ــت كتابخان نول در ايال

سـه نفـر . اكالهما بر اثر انفجار گاز آتش گرفـت . دالر خسارت وارد آمد35000كشته شدند و

در جنـگ هـاني هـاي اروپـا بسياري از كتابخانه ميالدي 1939-1945كتـاب از دوم سوختند و بيش از سه ميليون جلـد

.بين رفت .ا آتش گرفتكتابخانه ملي كشور پرو در ليم ميالدي1943گـو در كاليفرنيـا كتابخانه مركزي شهر سان ديـه ميالدي1952

آتش گرفت و مركز آموزش بصري آن سوخت و . دالر خسارت وارد شد200000حدود

كتابخانه دانشكده حقوق دانشگاه فلوريـدا آتـش ميالدي 1962 .به آن خسارت وارد آمد دالر 100000گرفت و

تيتو پزشــكي و جراحــي دانــشگاه كتابخانــه انــس ميالدي1962 دالر بـه آن 250000مونترال سـوخت و حـدود

.خسارت وارد آمد به علت اتـصال 1355در تاريخ هفتم ديماه سال . ش1355= ميالدي 1976

-سيم برق و بازشدن دريچه اطمينان شير آتـش نشاني مخزن مجالت كتابخانه مركزي دانـشگاه

ايمنـي تهران و قفـل بـودن در خروجـي پلكـان بـر اثـر شش نفـر از كارمنـدان و يـك دانـشجو

)جنگ جهاني دوم(


دچــار مــسموميت شــديد CO2استنــشاق گــاز .شدند كه منجر به فوت يك خانم كتابدار شد

كتابخانه مركزي دانشگاه بلوچـستان بـه آتـش .ش 1356 = يالدي م1977 .كشيده شد و بيشتر مجموعه آن سوخت

يات دانـشگاه اصـفهان در كتابخانه دانشكده ادب .ش 1366 = يالدي م1987 در اثر جوشكاري سقف 17/3/1366روز يكشنبه

جلد كتاب 85000ساختمان جنبي آتش گرفت و .در آتش سوخت

كتابخانه مركـزي نـورويچ در 1994 اكتبر 31در ميالدي1994انگلستان آتـش گرفـت و اسـناد و مـداركي كـه

گـشت، ميالدي باز مي 1090قدمت آنها به سال . از بين رفتند سوختند و

پس از اشغال عراق توسط ارتش امريكا يك بـار ميالدي2003 مـيالدي و 2003 ، فـروردين 25= آوريل 14در

بار ديگر يك هفته بعد از آن كتابخانه ملي عراق كه گنجينه عظيم آثار مكتوب تمدن بين النهرين

سـوزي شـد دچـار آتـش يالم محـسوب مـي عو ـ منـابع بعـضي . دعمدي شد و آسيب فـراوان دي

- جلد دانسته 200000كتابهاي سوخته را بالغ بر .اند، ولي متاسفانه آمار درستي در دست نيست

بخش مرجع كتابخانه دانشكده حقـوق دانـشگاه . ش1384= ميالدي 2005 بـر اثـر 9/9/1384 صـبح 30/4تهران در ساعت

الي 7هاي برق آتش گرفت و حدود اتصالي سيم .تب مرجع نفيس آن سوخت هزار نسخه ك8


تذكار

است ها اين جزوه جهت آگاهي كتابداران و كاركنان كتابخانه- مقابله با آتش؛بديهي است تنها به اين جزوه نبايد اكتفا كردنشاني صورت سوزي بايد زير نظر متخصصان سازمان آتش

.پذيرد

Documents

مقابله با آتش سوزي