وکنترل پیشگیری وکنترل راههای پیشگیری راههایهاری هاری بیماری بیماری

تنظیم : و تنظیم :تهیه و تهیه

مسئول کارشناس کاظمی مسئول حسن کارشناس کاظمی حسنبیماریها با بیماریها مبارزه با مبارزه

هاریهاری مرکزی اعصاب سیستم کشنده حاد مرکزی بیماری اعصاب سیستم کشنده حاد بیماری

گزش طریق از تصادفی بطور انسان و گزش است طریق از تصادفی بطور انسان و است , ) این) به آلوده حیوانات توسط ( , گازگرفتن این) به آلوده حیوانات توسط گازگرفتن

شود می مبتال شود بیماری می مبتال بیماری

درمان انسان در عالیم بروز از پس بیماری درمان ابن انسان در عالیم بروز از پس بیماری ابنمیزان . ) شود می مرگ ومنجربه میزان . ) ندارد شود می مرگ ومنجربه ندارد

) صددرصد (کشندگی صددرصد کشندگی

هاری بیماری ابتالبه هاری راههای بیماری ابتالبه راههای

طریق از سرایت راه ترین اصلی و طریق مهمترین از سرایت راه ترین اصلی و مهمترین ) باشد ) می هار آلوده حیوانات توسط ( گازگرفتن باشد ) می هار آلوده حیوانات توسط گازگرفتن

در خراش ایجاد با تواند می هار گربه در همچنین خراش ایجاد با تواند می هار گربه همچنین. دهد انتقال را بیماری انسان .بدن دهد انتقال را بیماری انسان بدن

به که مخاطی و پوستی های زخم طریق به از که مخاطی و پوستی های زخم طریق ازنیز شوند آلوده هاری ویروس حاوی نیز ترشحات شوند آلوده هاری ویروس حاوی ترشحات

پذیرد می صورت پذیرد انتقال می صورت انتقال

هاری بیماری کمون هاری دوره بیماری کمون دوره

بین معموال انسان در هاری بیماری کمون بین دوره معموال انسان در هاری بیماری کمون دورهاز 88تا تا 22 کمتر ولی است از هفته کمتر ولی است هم 55هفته یکسال تا هم روز یکسال تا روز

باشد تواند باشد می تواند می

: دارد تأثیر بیماری کمون دوره طول در زیر :عوامل دارد تأثیر بیماری کمون دوره طول در زیر عوامل مغز تا گازگرفتگی محل مغز فاصله تا گازگرفتگی محل فاصله جراحات جراحات وسعت وسعت مهاجم حیوان مهاجم نوع حیوان نوعسنسن

انسان در بیماری انسان عالئم در بیماری عالئم

طی از بعد بیماری به انسان ابتالی صورت طی در از بعد بیماری به انسان ابتالی صورت در , بی خستگی صورت به اولیه عالئم کمون , دوره بی خستگی صورت به اولیه عالئم کمون دوره

, , و, سوزش اندازی تف بیقراری , اشتهائی , و, سوزش اندازی تف بیقراری اشتهائیگزیدگی محل درد گاهی و گزیدگی خارش محل درد گاهی و خارش

, خروج بیقراری عالئم پذیری تحریک مرحله , در خروج بیقراری عالئم پذیری تحریک مرحله در , از ترس و خستگی حالت احساس دهان از , کف از ترس و خستگی حالت احساس دهان از کف

سپس نموده بروز چشم از اشک ریزش و سپس نور نموده بروز چشم از اشک ریزش و نورمرگ باعث نهایت در و اغماء مرحله مرگ وارد باعث نهایت در و اغماء مرحله وارد

میشودمیشود

عالئم اولیه هاری عبارتند از:عالئم اولیه هاری عبارتند از:

هاری عالئم از هاری تصاویری عالئم از تصاویریانسان در انسان خشمگین در خشمگین

عالئم بیماری هاری در انسانعالئم بیماری هاری در انسان

حیوان در بیماری حیوان عالئم در بیماری عالئم

گربه و سگ گربه در و سگ عالئم 33--1010در بروز از قبل عالئم روز بروز از قبل روزمی داردو وجود حبوان بزاق در ویروس می بالینی داردو وجود حبوان بزاق در ویروس بالینی . اگر دیگر عبارت به دهد انتقال را بیماری . تواند اگر دیگر عبارت به دهد انتقال را بیماری تواند

وبروس به آلوده گزش زمان در گربه و وبروس سگ به آلوده گزش زمان در گربه و سگ , حداکثر بالینی عالئم باشند , هاری حداکثر بالینی عالئم باشند بعد 88تا تا 55هاری بعد روز روز

شد خواهد ظاهر حیوان شد در خواهد ظاهر حیوان در بیماری عالمت اولین کمون دوره طی از بیماری پس عالمت اولین کمون دوره طی از پس

باشد می حیوان عادات و رفتار در باشد تغییر می حیوان عادات و رفتار در تغییر

حیوان در بیماری حیوان عالئم در بیماری عالئم

, بتدریج خورد نمی بخوبی را خود غذای , حیوان بتدریج خورد نمی بخوبی را خود غذای حیوانو پریشان حیوان و شده فلج حیوان و اندامهای پریشان حیوان و شده فلج حیوان اندامهای

, خارج کف آن از و باز دهانش گردیده , مضطرب خارج کف آن از و باز دهانش گردیده مضطربچیزی هر و ترسد می هم نور و آب واز چیزی شده هر و ترسد می هم نور و آب واز شدهو گیرد می گاز را انسان و چوب و سنگ و مثل گیرد می گاز را انسان و چوب و سنگ مثل

میرد می میرد سپس می سپس

بیماری از پیشگیری بیماری راههای از پیشگیری راههایهاری هاری

حیوانات وسایر سگ توسط گزش حیوانات درصورت وسایر سگ توسط گزش درصورت ) ممکن) زمان کوتاهترین در وحشی و ( اهلی ممکن) زمان کوتاهترین در وحشی و اهلی

هاری پیشگیری درمان مراکز به هاری مراجعه پیشگیری درمان مراکز به مراجعه ضد سرم نیاز صورت ودر هاری واکسن ضد تزریق سرم نیاز صورت ودر هاری واکسن تزریق

هاریهاری و آب با حیوانات گزش از ناشی زخم و شستن آب با حیوانات گزش از ناشی زخم شستن

بسیار گزش از پس ساعت اولین در بسیار صابون گزش از پس ساعت اولین در صابوناست اهمیت است حائز اهمیت حائز

89

275

364

0

50

100

150

200

250

300

350

400

شهر روستا كل

نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک شهرو روستا شهرو روستا

13881388در شهرستان بوئین زهرا سال در شهرستان بوئین زهرا سال

95.5

113.4

131.4

174

206

174.7184.6

206 206

232242

232

0

50

100

150

200

250

1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388

نمودار میزان بروز حیوان گزیدگی از سال نمودار میزان بروز حیوان گزیدگی از سال 13881388 تا تا 13771377

در شهرستان بوئین زهرادر شهرستان بوئین زهرا

133130

136138

171192

206

232247

232

125136

187184

0

50

100

150

200

250

قزوین تاکستان آبیک بوئین زهرا استان کشور

1385

1386

1387

1388

نمودار میزان بروز حیوان گزیدگی به تفکیک نمودار میزان بروز حیوان گزیدگی به تفکیک شهرستان وکشورشهرستان وکشور

1388،1387،13861388،1387،1386 ، ،13851385 در سال در سال

24%

76%

شهر روستا

نمودار موارد حیوان گزیدگی به تفکیک شهرو روستا در نمودار موارد حیوان گزیدگی به تفکیک شهرو روستا در 13881388شهرستان بوئین زهرا سال شهرستان بوئین زهرا سال

279; 77%

85; 23%

مرد زن

نمودار تعداد ودرصد موارد حیوان گزیدگی نمودار تعداد ودرصد موارد حیوان گزیدگی برحسب جنسبرحسب جنس

13881388 در شهرستان بوئین زهرا سال در شهرستان بوئین زهرا سال

31

8.560

16.4

92.4

53

14.5

43

11.8

69

18.9

75

20.6

24

6.5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

دامدار کشاورز کارمند شغلآزاد

کارگر خانه دار محصل سایر

نمودار درصد و تعداد موارد حیوان گزیدگی نمودار درصد و تعداد موارد حیوان گزیدگی برحسب شغل برحسب شغل

13881388در شهرستان بوئین زهرا در سال در شهرستان بوئین زهرا در سال

9

2.4

26

7.1

87

23.9

82

22.5

49

13.4

37

10.1

74

20.3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0--4 10--19 30--39 بیشتر,50

نمودارتعداد ودرصد موارد حیوان گزیدگی نمودارتعداد ودرصد موارد حیوان گزیدگی برحسب سن برحسب سن

13881388در شهرستان بوئین زهرا سال در شهرستان بوئین زهرا سال

301

82.6

3710.1

82.1

10.2

10.2 13

3.53

0.80

50

100

150

200

250

300

350

سگ گربه گرگ شغال روباه اهلی وحشی

نمودار درصد و تعداد موارد حیوان گزیدگی برحسب نوع نمودار درصد و تعداد موارد حیوان گزیدگی برحسب نوع حیوان مهاجم حیوان مهاجم

13881388در شهرستان بوئین زهرا سال در شهرستان بوئین زهرا سال

106

29.1

90

24.7

85

23.5

83

22.8

0

20

40

60

80

100

120

بهار تابستان پائیز زمستان

به گزیدگی حیوان موارد ودرصد تعداد به نمودار گزیدگی حیوان موارد ودرصد تعداد نمودارسال زهرا بوئین شهرستان در فصل سال تفکیک زهرا بوئین شهرستان در فصل 13881388تفکیک

28

39 39

23

34 33 33

2725

15

39

29

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

ردینرو

ف

تشبه

ردیا

دادخر یر

تداد

مر

ورهری

ش هرم

آبان ذرآ

ید

نهم

ب

فندسا

ماه تفکیک به گزیدگی حیوان موارد تعداد ماه نمودار تفکیک به گزیدگی حیوان موارد تعداد نمودارسال زهرا بوئین شهرستان سال در زهرا بوئین شهرستان 13881388در

ارداق

2+15

آراسنج

17

گزیدگی حیوان موارد جغرافیای پراکندگیشهرستان در

سال ) زهرا (1388بوئین

عصمت آباد

30

ين شاهتپه

6+14

ارتش اباد

7

اردالن

18حصار

يعصرول

39

آوج34

آبگرم

35

لهارد

11+1يم ابراه2

آباد

6

سگزآباد

17

دانسفهان15

ك شهرمدرس

7

شال30+4

کلنجین

10شهيد

آباد

17استلج

7

زهرا بوئين40

تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک مراکزسال تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک مراکزسال شهرستان بوئین زهراشهرستان بوئین زهرا13881388

میزان بروز در صد میزان بروز در صد هزارنفر جمعیتهزارنفر جمعیت

تعدادموارد تعدادموارد حیوان گزیدگیحیوان گزیدگی

نام مرکز نام مرکز جمعیتجمعیتبهداشتی بهداشتی

درمانیدرمانی

ردیردیفف

11بوئین زهرابوئین زهرا138.740402884928849

22عصمت آبادعصمت آباد407.8313176027602

33آراسنجآراسنج298.3171756995699

44شالشال185.034341837518375

55لهاردلهارد402.8232357105710

66دانسفهاندانسفهان118.415151266512665

77سگزآبادسگزآباد171.6171799069906

88ابراهیم آبادابراهیم آباد264.86622662266

99شهرک مدرسشهرک مدرس129.99969286928

1010شاهین تپهشاهین تپه182.420201096410964

تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک مراکزسال تعداد موارد حیوان گزیدگی به تفکیک مراکزسال شهرستان بوئین زهراشهرستان بوئین زهرا13881388

میزان بروز در صد میزان بروز در صد هزارنفر جمعیتهزارنفر جمعیت

تعدادموارد تعدادموارد حیوان حیوان

گزیدگیگزیدگی

نام مرکز نام مرکز جمعیتجمعیتبهداشتی درمانیبهداشتی درمانی

ردیفردیف

1111ارداقارداق170.4171799779977

1212آوجآوج486.9343469836983

1313حصاروایعصرحصاروایعصر1013.0393938503850

1414کلنجینکلنجین250.8101039873987

1515آبگرمآبگرم316.035351107711077

1616شهید آبادشهید آباد435.5171739043904

1717اردالناردالن374.5191950745074

1818استلجاستلج589.27711881188

1919ارتش آبادارتش آباد403.07717371737

کل شهرستانکل شهرستان253.3387387155972155972

0; 0%

317; 87%

47; 13%

درمان کامل درمان ناقص درمان نشده

نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی براساس نوع نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی براساس نوع درمان درمان

13881388در شهرستان بوئین زهرا سالدر شهرستان بوئین زهرا سال

6 1

122

218

18

0

50

100

150

200

250

سرو صورت گردن دست با تنه

نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی برحسب عضو نمودار تعداد موارد حیوان گزیدگی برحسب عضو آسیب دیده آسیب دیده

13881388در شهرستان بوئین زهرا سال در شهرستان بوئین زهرا سال

درمان درمان هزینه هزینه

دریافت با یکنفر درمان دریافت هزینه با یکنفر درمان و 55هزینه واکسن و نوبت واکسن نوبتحدود جانبی های هزینه با و حدود سرم جانبی های هزینه با و 15000001500000سرم

باشد می باشد ریال می ریال

هاری بیماری کنترل هاری راههای بیماری کنترل راههای : معرض در افراد بخصوص مردم عموم آموزش معرض : آموزش در افراد بخصوص مردم عموم آموزش آموزش

, , , شکاربانان) , دامداران آموزان دانش چوپانان روسناییان , , خطر , شکاربانان) , دامداران آموزان دانش چوپانان روسناییان خطر) رفتگران , (جنگلبانی رفتگران , جنگلبانی

, ها تکنسین و دامپزشکان خطرنظیر معرض در افراد , واکسیناسیون ها تکنسین و دامپزشکان خطرنظیر معرض در افراد واکسیناسیون , , , محیط شکاربانان شکارچیان وحش باغ خدمه کشتارگاهها , کارگران , , محیط شکاربانان شکارچیان وحش باغ خدمه کشتارگاهها کارگران

ها وچوپان ها زیست وچوپان زیست

, و استثننائی موارد در مگر منزل در گربه و سگ نگهداری از و , خودداری استثننائی موارد در مگر منزل در گربه و سگ نگهداری از خودداریواکسیناسیون , و بند پوزه از واستفاده زدن قالده نگهداری واکسیناسیون , درصورت و بند پوزه از واستفاده زدن قالده نگهداری درصورت

هاری علیه هاری آنها علیه آنها پارکها و عمومی معابر در صاحبدار و خانگی های سگ تردد از پارکها خوداری و عمومی معابر در صاحبدار و خانگی های سگ تردد از خوداری گربه و سگ به کودکان شدن نزدیک از گربه جلوگیری و سگ به کودکان شدن نزدیک از جلوگیری

هاری بیماری کنترل هاری راههای بیماری کنترل راههای صورت به و جزئی چند هر حیوانات گازگرفتگی به خاص صورت توجه به و جزئی چند هر حیوانات گازگرفتگی به خاص توجه

درمان , مراکز و بهداشت مرکز به فرد فوری مراجعه باشد درمان , خراش مراکز و بهداشت مرکز به فرد فوری مراجعه باشد خراشهاری هاری پیشگیری پیشگیری

آن شدن فعال ولگردو های سگ اتالف برنامه آن اجرای شدن فعال ولگردو های سگ اتالف برنامه اجرای سگ تجمع از جلوگیری بمنظور زباله بهداشتی ودفن آوری سگ جمع تجمع از جلوگیری بمنظور زباله بهداشتی ودفن آوری جمع

ولگرد ولگرد های های ولگرد های سگ با خانگی های سگ تماس از ولگرد جلوگیری های سگ با خانگی های سگ تماس از جلوگیری بهداشتی ضوابط مطابق شده تلف حیوانات الشه بهداشتی بهداشتی دفن ضوابط مطابق شده تلف حیوانات الشه بهداشتی دفن دام مجاز وغیر قاچاق کشتار از دام جلوگیری مجاز وغیر قاچاق کشتار از جلوگیری اداره توسط گله و خانگی سگ واکسیناسیون و اداره شناسائی توسط گله و خانگی سگ واکسیناسیون و شناسائی

دامپزشکی دامپزشکی گزارش و است داده رفتار تغییر که اهلی حیوان با تماس گزارش عدم و است داده رفتار تغییر که اهلی حیوان با تماس عدم

مرکزبهداشت و دامپزشکی به مرکزبهداشت فوری و دامپزشکی به فوری

نکتهنکته

نوجوان سنی گروه در گزیدگی اکثرحیوان نوجوان چون سنی گروه در گزیدگی اکثرحیوان چونخاص , توجه افتد می اتفاق آموزان دانش بین خاص , و توجه افتد می اتفاق آموزان دانش بین ودر آنان آگاهی سطح افزایش جهت گروه این در به آنان آگاهی سطح افزایش جهت گروه این به

تجمع محل به نشدن نزدیک و هاری تجمع خصوص محل به نشدن نزدیک و هاری خصوصمهمی نقش آنها تحریک عدم و ولگرد های مهمی سگ نقش آنها تحریک عدم و ولگرد های سگ

دارد گزیدگی حیوان موارد کاهش دارد در گزیدگی حیوان موارد کاهش در

در هاری موضوع طرح در اهمیت هاری موضوع طرح اهمیتبهداشت شورای بهداشت جلسه شورای جلسه

شهرستان شهرستان بهداشت شورای جلسه در موضوع بهداشت طرح شورای جلسه در موضوع طرح

توسط الزم های اقدام انجام منظور به توسط شهرستان الزم های اقدام انجام منظور به شهرستاندامپزشکی و بهداشت وشبکه ادارات دامپزشکی مسئولین و بهداشت وشبکه ادارات مسئولینها , اقدام این اجرای صورت در است ها , ضروری اقدام این اجرای صورت در است ضروریتوجهی قابل حد در گزیدگی حیوان بروز توجهی میزان قابل حد در گزیدگی حیوان بروز میزان

هنگفت بودجه و ارز رفتن هدر از و یابد می هنگفت کاهش بودجه و ارز رفتن هدر از و یابد می کاهشکاسته هاری ضد واکسن و سرم خرید کاسته جهت هاری ضد واکسن و سرم خرید جهت

و . مسئوالن بین هماهنگی مورد این در شد و . خواهد مسئوالن بین هماهنگی مورد این در شد خواهداست اهمیت حائز و مهم بسیار آنها تالش است همت اهمیت حائز و مهم بسیار آنها تالش همت

: میدانید :آیا میدانید آیا

= هاری به ابتال واکسیناسیون در هاری = تاخیر به ابتال واکسیناسیون در تاخیر

حتمی = مرگ هاری به حتمی = ابتال مرگ هاری به ابتال