Ανάπτυξη θετικών στάσεων προς τη Φυσική Αγωγή

Ανάπτυξη θετικών στάσεων προς τη Φυσική Αγωγή

ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΓΟΥΔΑΣ ΜΑΡΙΟΣ

Ψυχολογία Φυσικής ΑγωγήςΜΚ208, Διάλεξη 10η

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ &

ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΣυγχρηματοδότηση

Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.)

Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής

Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α)

Στάσεις και συμπεριφορά

Στάσεις, υγεία και ο δια βίου αθλητικός Στάσεις, υγεία και ο δια βίου αθλητικός τρόπος ζωήςτρόπος ζωής

Αλλαγή στάσεων προς το μάθημα της Αλλαγή στάσεων προς το μάθημα της Φυσικής ΑγωγήςΦυσικής Αγωγής

Προτάσεις για ενίσχυση ή αλλαγή στάσεων

Θέματα

H Φ.Α. είναι το δημοφιλέστερο μάθημα

στο σχολείο, ιδιαίτερα στις μικρές

ηλικίες.

Το ενδιαφέρον για το μάθημα έχει

φθίνουσα πορεία από το Δημοτικό έως

στο Λύκειο.

Γιατί σταδιακά φθίνει το ενδιαφέρον για

τη φυσική δραστηριότητα;

Γιατί το πρόβλημα είναι ακόμη

μεγαλύτερο μετά το σχολείο;


Βασικός στόχος της

Φυσικής Αγωγής

είναι η δια βίου

άσκηση

Αν οι μαθητές

αγαπήσουν πραγματικά

τη Φ.Α. είναι πιθανό να

γυμνάζονται στην

υπόλοιπη ζωή τους


Η άποψη, η τοποθέτηση, η γνώμη, η ιδέα, η κρίση για ένα θέμα, μια κατάσταση, ένα φαινόμενο.

«η προδιάθεσηπροδιάθεση που μαθαίνεται και κάνει τα άτομα να αντιδρούν θετικά ή αρνητικά» (Ajzen,1988)

Μαθαίνονται μέσα από άμεσες εμπειρίες ή από άλλους ανθρώπους

Τι είναι οι στάσεις;

Αυτό που σκέφτεται το άτομο

Αυτό που αισθάνεται

Τον τρόπο που σκοπεύει να συμπεριφερθεί σε μια δεδομένη κατάσταση

ΕΚΦΡΑΖΟΥΝΕΚΦΡΑΖΟΥΝ

ΣυμπεριφορικόΠροδιάθεση για δράση

ΣυναισθηματικόΠροτιμήσεις, εκτιμήσεις, επιθυμίες, συναισθήματα για το αντικείμενο

Γνωστικό

Τα πιστεύω, οι γνώσεις, οι ιδέες για το αντικείμενο


Στοιχεία

στάσεων


Θετική στάσηενδιαφέρον για το μάθημα της Φ.Α.

Πιθανή ανάλογη συμπεριφορά

Προσδοκία για συμμετοχή στο μάθημα

στο μέλλον, ενεργός συμμετοχή σε

φυσική δραστηριότητα στη ζωή

Όσο θετικότερες οι στάσεις για το μάθημα της Φ.Α.

Τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ανάλογη

συμπεριφορά

Σχέσεις στάσεων και συμπεριφοράςΣχέσεις στάσεων και συμπεριφοράς Το μοντέλο της «σχεδιασμένης συμπεριφοράς»«σχεδιασμένης συμπεριφοράς» (Ajzen & Madden,1986)

Συμπεριφορά:Συμμετοχή στο

μάθημα

Πρόθεση για συμμετοχή στο μάθημα


Στάσεις μαθητή για τη Φ.Α.

Αντιλαμβανόμενος έλεγχος της Αντιλαμβανόμενος έλεγχος της κατάστασης.κατάστασης.

Πόσο νομίζει ο μαθητής ότι ελέγχει τα πράγματα

Η επίδραση των σημαντικών άλλων (γονείς, καθηγητές,

φίλοι κ.λ.π.)


Η θεωρία των στάσεων έχει εφαρμογή στη Φ.Α. και στον αθλητισμό.

Οι συμπεριφορές των μαθητών και αθλητών καθοδηγούνται από τις στάσεις τους (Godin & Shephard,1986;

Theodorakis, 1992)

Ο ρόλος του Κ.Φ.Α. Ο ρόλος του Κ.Φ.Α.

είναι σημαντικός είναι σημαντικός στη

διαμόρφωση θετικών

στάσεων για την

άσκηση όταν…

…δίνουν τα κατάλληλα μηνύματα

…είναι ενθουσιώδεις

…επηρεάζουν γνωστικά και

συναισθηματικά τα παιδιά

Ενίσχυση στάσεων για Ενίσχυση στάσεων για τη φυσική τη φυσική

δραστηριότηταδραστηριότητα


Γνώση – εμπειρία για το

κέρδος της άσκησης

Η εμπειρία και η γνώση

από ένα πρόγραμμα

εκμάθησης σκι ενίσχυσε

τις θετικές στάσεις

φοιτητών για το άθλημα.(Θεοδωράκης, Γούδας, Κουθούρης, 1992)

Τη θετική σχέση στάσεων, πρόθεσης, αντιλαμβανόμενου

ελέγχου και συμπεριφοράς επιβεβαίωσε έρευνα με

γυναίκες που συμμετείχαν σε πρόγραμμα άσκησης

(Θεοδωράκης, 1994)

Στάσεις, υγεία και «ο δια βίου αθλητικός τρόπος ζωής»Στάσεις, υγεία και «ο δια βίου αθλητικός τρόπος ζωής»

Γιατί ασκούνται οι άνθρωποι;Γιατί ασκούνται οι άνθρωποι;

Για υγεία & καλή φυσική κατάστασηΓια υγεία & καλή φυσική κατάσταση

…ωραίο σώμα …κοινωνικές σχέσεις …συνεύρεση με φίλους …αισθητική εμπειρία …ασκητική εμπειρία …ίλιγγο …αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

αλλά και για…

Kenyon,1968;

Schutz et al.,1985

Στάσεις, υγεία και «ο δια βίου αθλητικός τρόπος ζωής»Στάσεις, υγεία και «ο δια βίου αθλητικός τρόπος ζωής»

Στάσεις προς τη φυσική δραστηριότητα: Όλες οι ομάδες και ηλικίες θέτουν ως προτεραιότητα την άσκηση για υγεία (Θεοδωράκης κα. 1989,1991,1992)

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

ΚοινωνικήΑνάπτυξη

Υγεία Ρίσκο Κοινωνικότητα Αισθητικήεμπειρία

Κάθαρση Ασκητικήεμπειρία

Γυναίκες Άνδρες Πρωταθλήτριες Μαθητές

Αλλαγή στάσεων προς το μάθημα της Φ. Α.Αλλαγή στάσεων προς το μάθημα της Φ. Α.

Γνώση Γνώση ++

εμπειρίαεμπειρία

ΑλλαγήΑλλαγήστάσεωνστάσεων

Αλλαγή Αλλαγή συμπεριφοράςσυμπεριφοράς

Οι στάσεις

αλλάζουν δύσκολα, ιδιαίτερα της παιδικής ηλικίας Μπορούν να αλλάξουν αν προσφερθούν γνώση και εμπειρίες γνώση και εμπειρίες

(Θεοδωράκης, 1990)

Στο Στο

σημερινό σημερινό

σχολείοσχολείο

• Καλλιεργούνται οι στάσεις για την άθληση;

• Προσφέρονται οι γνώσεις και εμπειρίες για τη δια βίου άσκηση;

Το σημερινό Α.Π.Φ.Α.

• Επικεντρώνεται σε κινητικές δεξιότητες και αθλοπαιδιές.

• Δεν ευνοεί τη διαμόρφωση τέτοιας μορφής στάσεων.


Η αλλαγή στάσεων προς την άσκηση είναι εφικτή. Οι στάσεις αλλάζουν μετά από κατανόηση και γνώσημετά από κατανόηση και γνώση. (Brodie &

Birtwistle, 1990)

Η αύξηση γνώσεων από συμμετοχή σε πρόγραμμα για υγεία άλλαξε όχι μόνο τις στάσεις αλλά ακολουθήθηκε μια πιο υγιεινή συμπεριφορά (Connor et al.,1986)

• Κατανόηση της σημασίας της Φ.Α.

• Εμπειρίες άσκησης

• Επιμόρφωση με διαλέξεις

• Ισχυρές θετικές στάσεις για την άσκηση

Οι Κ.Φ.Α. & ο τρόπος διδασκαλίας

τη διαμόρφωση θετικών στάσεων προς τη Φ.Α.επηρεάζουν

Πιθανή άσκηση και

μετά το σχολείο (Corbin

& Chevrette, 1981; Laurie,1981)

•


Οι στάσεις διαμορφώνονται και

αποκτούνται μέσα από

προσωπική εμπειρία, πριν από

την ηλικία των 10 – 12 χρόνων (Pease & Aderson, 1986)

Οι ενήλικες που δεν

συμμετέχουν στα σπορ

δεν συμμετείχαν και

μικροί στα σπορ. (Corbin et al., 1983)

Στο αρνητικό πρότυπο των γονέων

Στις διοικήσεις των σχολείων που αδιαφορούν για αθλητικά προγράμματα

Στους Κ.Φ.Α. που αντιμετωπίζουν τους μαθητές σαν αθλητές, δεν ενδιαφέρονται για τη δημιουργικότητα, για καινοτομίες, δεν ενημερώνονται τακτικά

Οι αρνητικές Οι αρνητικές

στάσεις για στάσεις για

φυσικές φυσικές

δραστηριότητες δραστηριότητες

στο σχολείο στο σχολείο

οφείλονται:οφείλονται:

Οι θετικές στάσεις προς Φ.Α., καθηγητή, την άσκηση, Οι θετικές στάσεις προς Φ.Α., καθηγητή, την άσκηση, επηρεάζουν την πρόθεση των μαθητών για συμμετοχή επηρεάζουν την πρόθεση των μαθητών για συμμετοχή

(Παπαϊωάννου & Θεοδωράκης,1996)(Παπαϊωάννου & Θεοδωράκης,1996)

Προσανατολισμός στη δραστηριότητα

Χρησιμότητα μαθήματος

Προσανατολισμός στη μάθηση

Συμπεριφορά

Ενδιαφέρον για το μάθημα

Στάσεις προς τη συμμετοχή

Πρόθεση για άσκηση

Αντιληπτή ικανότητα

Στάσεις προς την άσκηση


Στάσεις προς τον καθηγητή


Του γνωστικού

Γνώση σε βάθος για τα οφέλη της άσκησης:

Βελτίωση της υγείας

Χαλάρωση από το άγχος

Ξεκουράζει

Γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο

Προστατεύει από καρδιοαγγειακές παθήσεις

Του συναισθηματικού

Να αναδεικνύεται ότι η

συμμετοχή στο μάθημα είναι:

Καλή

Χρήσιμη

Ευχάριστη

Όμορφη

Η ενίσχυση των θετικών στάσεων για τη δια βίου άσκηση μπορεί να γίνει με ενίσχυση των στοιχείων των στάσεων:

Η αλλαγή ή η ενίσχυση των στάσεων για τη Φ.Α. Η αλλαγή ή η ενίσχυση των στάσεων για τη Φ.Α. σχετίζεταισχετίζεται::


Ευαισθητοποίηση των παιδιών για τη Φ.Α.

Δημιουργία συναισθηματικών «πιστεύω»

συνδέει τη Φ.Α. με ισχυρά εσωτερικά

συναισθήματα (Ajzen & Driver, 1991)

Γνώση και κατανόηση των μηχανισμών της άσκησης δυναμώνει τις θετικές στάσεις των παιδιών για τη Φ.Α.

Συναισθηματικός

τομέα

Γνωστικός

τομέα


Ο Κ.Φ.Α. να χρησιμοποιεί θετικά τον

παράγοντα των «σημαντικών άλλων»

Όταν πιστεύουμε ότι ελέγχουμε μια κατάσταση

τότε ενισχύεται η στάση μας για αυτήν.

Ενίσχυση της πεποίθησης ότι τα παιδιά:

1. μπορούν να ελέγξουν τις καταστάσεις

2. μπορούν να τα καταφέρουν

3. να ξεπεράσουν τα όποια εμπόδια

Κοινωνικός τομέα

Η αλλαγή ή η ενίσχυση των στάσεων για τη Φ.Α.Η αλλαγή ή η ενίσχυση των στάσεων για τη Φ.Α.σχετίζεταισχετίζεται::

Αντιληπτός έλεγχο της

συμπεριφοράς


Παραδείγματα

Ενίσχυσε την Ενίσχυσε την ευαισθησίαευαισθησία

Στατιστικά στοιχεία για ασθένειες, καρδιοπάθειες, παχυσαρκία, κάπνισμα κ.λ.π.

Η άσκηση σαν προληπτικό μέτρο Η άσκηση βοηθά στην ανάπτυξη κοινωνικών

σχέσεων, στον περιορισμό του άγχους κ.λ.π.

Τόνισε την Τόνισε την ομορφιάομορφιά

Ωραίο – γερό σώμα, η χάρη της αθλητικής κίνησης, ο ρυθμός, το μεγαλείο των μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων

Εξήγησε τη Εξήγησε τη συμβολή της συμβολή της

άσκησης άσκησης

Διασκέδαση, εσωτερική ευχαρίστηση,

αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, έλεγχος άγχους

Συναισθηματικά Συναισθηματικά


Γνώση και κατανόησηΓνώση και κατανόηση

Δώσε Δώσε πληροφορίεςπληροφορίες

Γιατί πρέπει να γυμναζόμαστε μόνιμα, όχι ευκαιριακά Πως και που θα γυμναστούμε μόνοι μας Πως θα αθληθούμε στις διακοπές, με τους φίλους μας,

με την οικογένειά μας.


Συχνά τεστΣυχνά τεστ Για να δουν τα παιδιά τη προοδευτική βελτίωση από

την άσκηση

Οργάνωσε Οργάνωσε εκδηλώσειςεκδηλώσεις

Με καλεσμένους ειδικούς, αθλητές-πρότυπα για κάπνισμα, αλκοόλ, διατροφή και έλεγχο βάρους, έλεγχο άγχους, αθλητικές εμπειρίες

Δώσε Δώσε ερεθίσματαερεθίσματα

Αφίσες, βίντεο, εργασίες παιδιών

Πρότυπο η εικόνα & η Πρότυπο η εικόνα & η συμπεριφορά του Κ.Φ.Α. συμπεριφορά του Κ.Φ.Α.

Επαφή Επαφή με με

γονείς γονείς

Μη καπνίζεις μπροστά τους Να συμμετέχεις ενεργά στις ασκήσεις

και στο παιχνίδι



Οι σημαντικοί άλλοιΟι σημαντικοί άλλοι

Συζήτηση, επιρροή, προσπάθεια ανάπτυξης θετικών

στάσεων για άσκηση και σε αυτούς

Τόνισε πως θα νοιώσουν οι γονείς, οι συγγενείς, οι φίλοι,

οι δάσκαλοί από τη συμμετοχή του παιδιού στα σπορ

Ο ρόλος των Μ.Μ.Ε. Ο ρόλος των Μ.Μ.Ε. και του αθλητικού και του αθλητικού

θεάματοςθεάματος

Διαφήμιση, βία - οπαδοί, κοινωνικά πρότυπα, υγιεινά πρότυπα.

Να Να κυριαρχεί η κυριαρχεί η άποψη ότιάποψη ότι

Περιορισμός των εμποδίων – αύξηση των ευκαιριώνΠεριορισμός των εμποδίων – αύξηση των ευκαιριών Πολλές, εναλλακτικές, προτάσεις για όλους, για δραστηριότητες Πολλές, εναλλακτικές, προτάσεις για όλους, για δραστηριότητες

ελεύθερου χρόνου, χαμηλού οικονομικού κόστους, όχι κουραστικές.ελεύθερου χρόνου, χαμηλού οικονομικού κόστους, όχι κουραστικές.

Συμμετοχή, συνεργασία, να παρακινούν ή να βοηθούν τους Συμμετοχή, συνεργασία, να παρακινούν ή να βοηθούν τους ασθενέστερους, να παίζουν τίμια.ασθενέστερους, να παίζουν τίμια.

Τα ικανότερα και πιο έμπειρα παιδιά σε κάποιο άθλημα να γίνουν Τα ικανότερα και πιο έμπειρα παιδιά σε κάποιο άθλημα να γίνουν δάσκαλοι για τα υπόλοιπα.δάσκαλοι για τα υπόλοιπα.



Αντιληπτός έλεγχος

«εμείς καθορίζουμε το μέλλον μας» «εμείς καθορίζουμε το μέλλον μας» «όλα εξαρτώνται απο εμάς»«όλα εξαρτώνται απο εμάς» πίστη στον εαυτό μας, στις δυνάμεις μας πίστη στον εαυτό μας, στις δυνάμεις μας

Δώσε το δικό σου παράδειγμαΔώσε το δικό σου παράδειγμα Πρότεινε δραστηριότητες στην πόλη και στη ύπαιθροΠρότεινε δραστηριότητες στην πόλη και στη ύπαιθρο Οργάνωσε τέτοιες δραστηριότητες στις αργίες, πάρε Οργάνωσε τέτοιες δραστηριότητες στις αργίες, πάρε

μέρος.μέρος. Ενημέρωσε για τα αθλητικά σωματεία της περιοχής, Ενημέρωσε για τα αθλητικά σωματεία της περιοχής,

επικοινώνησε μαζί τους, πρότεινε παιδιά από το σχολείο επικοινώνησε μαζί τους, πρότεινε παιδιά από το σχολείο σου.σου.

Οργάνωσε αθλητικές εκδηλώσεις μέσα και έξω από το Οργάνωσε αθλητικές εκδηλώσεις μέσα και έξω από το σχολείο σε συνεργασία με τοπικούς φορείςσχολείο σε συνεργασία με τοπικούς φορείς

Δώσε χρόνο συμμετοχής στις εκδηλώσεις αυτές σε όλα Δώσε χρόνο συμμετοχής στις εκδηλώσεις αυτές σε όλα τα παιδιά για να βιώσουν την αθλητική εμπειρίατα παιδιά για να βιώσουν την αθλητική εμπειρία



Συμπεριφορές

Θέματα για συζήτηση

Η συμμετοχή στο μάθημα της Φ.Α. δεν είναι πάντα μια αυτόματη

διαδικασία. Σαν Κ.Φ.Α. σε ποιους τομείς πρέπει να ρίξετε βάρος για

να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στο μάθημα και γιατί;

Σαν Κ.Φ.Α. θα πρέπει να αποτελούμε για τα παιδιά πρότυπο υγιεινού

και αθλητικού τρόπου ζωής. Πως μπορούμε να πείσουμε τα παιδιά να

μην καπνίζουν, να ασκούνται, να συμμετέχουν στο μάθημα όταν

εμείς δεν το κάνουμε; Μήπως θα πρέπει σαν Κ.Φ.Α.να δουλέψουμε,

σε προσωπικό επίπεδο, πάνω στις αρχές της θεωρίας των στάσεων

για να αλλάξουμε αυτές τις ανθυγιεινές συμπεριφορές;

Επίλογος

Για να συμμετέχει ένα παιδί στο μάθημα της Φ.Α. (συμπεριφορά) θα πρέπει να ξέρει γιατί το κάνει, να του αρέσει, να το θεωρεί χρήσιμο και σημαντικό, να έχει πρόθεση να το κάνει.

Θετικές στάσεις για άσκηση προϋποθέτουν αντίληψη ότι μπορεί να τα καταφέρει, ο κοινωνικός περίγυρος, οι σημαντικοί άλλοι εγκρίνουν μια τέτοια συμπεριφορά.

Ο Κ.Φ.Α. και το πώς γίνεται το μάθημα επηρεάζουν σημαντικά τη διαμόρφωση θετικών στάσεων για άσκηση, μάλιστα αυτές που διαμορφώνονται στην παιδική ηλικία είναι και οι πιο ισχυρές, δεν αλλάζουν εύκολα.

Το μάθημα της Φ.Α. είναι ιδανικό πεδίο διαμόρφωσης και ενίσχυσης θετικών στάσεων για υγιεινή και αθλητική συμπεριφορά μέσα και έξω από το σχολείο αλλά και στην υπόλοιπη ζωή.

Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία

Παπαϊωάννου, Α., Θεοδωράκης, Ι., Γούδας, Μ.,

(2003). Για μια καλύτερη Φυσική Αγωγή, Κεφάλαιο

11ο, σελ. 255 – 268, Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.

Weinberg, R., & Gould, D., (1995) Foundations of

Sport and Exercise Psychology, Κεφάλαιο 26ο, σελ

481 – 493, Champaign, IL: Human Kinetics.

Documents

Ανάπτυξη θετικών στάσεων προς τη Φυσική Αγωγή